D17: Guia AlphaEU para Mediadores Adultos
Transcrição
D17: Guia AlphaEU para Mediadores Adultos
D17: Guia AlphaEU para Mediadores Adultos Preparado por UPIT/ Adaptação IPCB 31/03/2014 Título do Projeto: Alfabetos da Europa /Alphabets of Europe Acrónimo do Projeto: AlphaEU Número do Projeto: 531092-LLP-1-2012-1-CY-KA2-KA2MP This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Índice 1. Introdução ............................................................................................................. 4 2. Benefícios da aprendizagem precoce de uma língua estrangeira e de sensibilização linguística ........................................................................................ 4 2.1. Princípios de sensibilização linguística e de desenvolvimento precoce da sensibilidade linguística .......................................................................................... 4 2.2 A importância da consciência fonológica associada à literacia lúdica .............. 7 2.3. O desenvolvimento de competências interculturais ......................................... 8 3. O multilinguismo no projeto AlphaEU .............................................................. 10 3.1. Porque é que o multilinguismo é um dos componentes do projeto AlphaEU? .............................................................................................................................. 10 3.2. Porque é que existem 6 línguas no projeto AlphaEU? .................................. 10 3.3. Porque deve a criança explorar línguas estrangeiras como o inglês ou o alemão? ................................................................................................................ 10 3.4. Porque deve uma criança explorar uma língua estrangeira como o italiano, o grego ou o romeno? ............................................................................................. 11 3.5. Deve uma criança explorar várias línguas do projeto AlphaEU ao mesmo tempo?.................................................................................................................. 11 3.6. Quais as vantagens da exposição da criança às línguas estrangeiras do projeto AlphaEU?.................................................................................................. 12 4. O uso de recursos digitais em idade pré-escolar............................................ 12 4.1 Uma introdução ao uso recursos digitais na educação pré-escolar................ 12 4.2 Benefícios do uso de recursos digitais ........................................................... 13 4.3 Tipos de recursos digitais que devem ser usados .......................................... 14 4.4 Disponibilidade de recursos digitais................................................................ 15 5. Utilização dos alfabetos digitais AlphaEU ....................................................... 16 5.1. Qual a particularidade dos alfabetos digitais AlphaEU? ................................ 16 2 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 5.2. Quantos alfabetos digitais estão disponíveis? ............................................... 17 5.3. Quais são os temas dos alfabetos digitais AlphaEU? .................................... 17 5.4. Qual o conteúdo dos alfabetos digitais AlphaEU? ......................................... 18 5.5. Como funcionam realmente os alfabetos digitais AlphaEU? ......................... 19 5.6. Como integrar os alfabetos digitais AlphaEU nas atividades diárias das crianças? .............................................................................................................. 22 5.7. Quais as melhores formas de explorar os alfabetos dos países?.................. 23 6. A utilização das atividades digitais AlphaEU .................................................. 24 ANEXO 1_Lista de palavras incluídas nos Alfabetos dos Países ............................ 31 ANEXO 1_A - Lista de palavras incluídas nos Alfabetos dos Países e respetivas descrições ................................................................................................................ 35 ANEXO 2 Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos .............................. 77 Alfabetos da Cidade ................................................................................................. 77 Alfabetos da Quinta .................................................................................................. 85 Alfabetos da Casa .................................................................................................... 89 Alfabetos da Escola.................................................................................................. 96 3 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 1. Introdução São diversos os estudos que demonstram que na educação pré-escolar os pais são a chave do sucesso da aprendizagem precoce de línguas, pelo que o projeto AlphaEu encoraja o envolvimento da família, de mediadores ou de outros elementos que apoiem a aprendizagem precoce de línguas estrangeiras, criando uma relação efetiva entre a escola e a comunidade. O objetivo deste guia é fornecer indicações e alguns conselhos práticos a educadores de infância, pais, auxiliares educativos e outros cuidadores para que estes possam desempenhar a função de mediadores da sensibilização às línguas estrangeiras através de alfabetos digitais e respetivas atividades. Começaremos por uma introdução aos usos genéricos dos alfabetos digitais, jogos de palavras e outras atividades, para em seguida explicitar a filosofia do projeto AlphaEU. A versão impressa do guia encontra-se traduzida para as línguas dos países parceiros do projeto, a fim de que possa ser utilizada nestes países durante o processo de formação de mediadores adultos e implementação piloto do projeto. Cada tradução tem em conta os contextos culturais e educacionais específicos de cada país. 2. Benefícios da aprendizagem precoce de uma língua estrangeira e de sensibilização linguística 2.1. Princípios de sensibilização linguística e de desenvolvimento precoce da sensibilidade linguística Os objetivos de uma exposição precoce a línguas estrangeiras são o desenvolvimento da sensibilidade linguística e a promoção de abertura a diferentes culturas ou competência interculcultural. Normalmente esta exposição foca-se em aspetos linguísticos e culturais. Os aspetos linguísticos incluem os seguintes: 4 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Consciência fonética (i. e. tomar consciência de sons de letras e palavras específicas); Olhar para assuntos que lhe são familiares - o tempo, a família, os frutos, os números, os legumes - de uma perspetiva ligeiramente diferente; Aprender as letras do alfabeto e palavras relacionadas com temas que são familiares à criança; Aprender de forma ativa (por exemplo, uma aprendizagem centrada na criança combinada com jogos, músicas, rimas, com situações reais). Outra caraterística a destacar no processo de sensibilização às línguas estrangeiras é o respeito pelo ritmo de quem aprende, a noção de que a compreensão acontece sempre antes da produção e que a competência oral precede a competência escrita. O importante é estimular o interesse da criança, criando condições de produção de comunicação. A gramática não é ensinada de forma explícita e as palavras escritas apresentadas não constituem objetos de aprendizagem; são meios de estimular a curiosidade e promover a aprendizagem, pretendendo-se apenas, nesta fase, que as crianças as reconheçam. A sensibilização à língua estrangeira na educação pré-escolar tem de ser simples, ativa e lúdica. A escolha de palavras deve ser adaptada à idade da criança/grupo e as palavras devem ser repetidas o mais frequentemente possível em contextos diferentes, levando a criança a interligar e expandir o seu conhecimento de significados. Música e movimento devem também ser integrados no processo de sensibilização a fim de manter o interesse da criança. Um exemplo de um currículo de aprendizagem precoce de língua estrangeira pode incluir temas como: nomes próprios e saber dizer o seu nome; cores; animais da quinta; animais selvagens; números; sentimentos; partes do corpo; família e contos populares. Alguns exemplos de vocabulário: Animais - urso, pássaro, pato, cavalo, sapo, gato, cão, ovelha, peixe, elefante, leão, girafa, macaco, cobra, camelo, aranha; Elementos naturais - água, chuva, sol; 5 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Objetos do quotidiano que podem ser facilmente encontrados em redor da criança - cadeira, mesa, cama, lâmpada. Também se sugere o uso de álbuns ilustrados para sensibilização à língua estrangeira, sobretudo quando se servem de estruturas repetidas e as imagens convidam à exploração. Um livro que é um bom exemplo, no caso do inglês, é “I Spy” de Susan Beasly. Os alfabetos digitais criados pela equipa AlphaEU seguem as mesmas caraterísticas: oferecem cores cativantes e o enredo é fácil de seguir; oferecem a possibilidade de repetir palavras e de as explorar em cada uma das páginas: por exemplo, encontrar os objetos que começam pela letra que se encontra na página é uma atividade de descoberta, tendo como estímulo adicional o facto de poder ouvir a palavra e vê-la escrita na língua que se está a explorar. Pais e professores devem ponderar a melhor forma de mediar o conteúdo dos alfabetos digitais e respetivas atividades junto da criança. Podem-se seguir diversas abordagens metodológicas. Sandie Mourão1 recomenda a metodologia EEE (Encounter/Engage/Explore), ou seja: Encontrar/Relacionar/Explorar a língua estrangeira. Em primeiro lugar, as crianças ENCONTRAM a língua estrangeira, ouvem e demonstram compreensão ao reagirem fisicamente às palavras. Na fase seguinte, as crianças estão preparadas para se RELACIONAR com a língua estrangeira, usando-a com o apoio do professor. As crianças continuam a reagir fisicamente, mas também começam a responder verbalmente: repetindo, cantando e, ocasionalmente, participando com respostas verbais espontâneas. Na terceira fase, as crianças começam a EXPLORAR a língua estrangeira, usando-a de forma autónoma. Exploram o que sabem a fim de comunicar de forma eficaz. A língua estrangeira também é usada para brincar, ouvir e interagir com histórias e participar em atividades. Contudo, este processo leva tempo e nem os educadores nem os pais se devem sentir desencorajados se a criança se mantiver na primeira fase por muito tempo. Afinal, aprender uma língua estrangeira é uma aprendizagem individual e com ritmos diferentes de pessoa para pessoa. 1 Sandie Mourão and Gamboa. 2009. Best Buddies Teacher’s Edition 1. Mexico: Ed. Macmillan Mexico. Coelho D., Mourão, S. 2009. Little Hoola Teacher’s Guide. Porto: Porto Editora. 6 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Balboni (2002)2 descreve estádios em qualquer tipo de aprendizagem, que podem ser usados por pais e educadores com os materiais AlphaEU: Motivação: criar motivação relativamente à língua e à atividade proposta; Aproximação: nesta fase as crianças são levadas a estabelecer um primeiro contacto geral com a atividade (devem ser utilizadas técnicas relacionadas com o uso dos sentidos e maioritariamente práticas); Enfoque: o educador pode promover atividades de memorização de algumas estruturas linguísticas previamente selecionadas; Reutilização: esta fase é também uma fase de memorização, na qual as crianças reutilizam a língua em atividades de dramatização, lúdicas, musicais, etc. 2.2 A importância da consciência fonológica associada à literacia lúdica O projeto AlphaEU baseia-se em fundamentos teóricos de como as crianças se tornam conscientes da existência de outras línguas e as começam a aprender. A investigação demonstra que crianças mais jovens aprendem línguas de forma mais intuitiva, por exemplo, através da exploração criativa estimulada pela curiosidade. Quanto mais cedo forem expostas a diferentes línguas, maior a capacidade das crianças para desenvolver uma perceção do ritmo, da fonologia e da entoação nessas mesmas línguas. Os materiais AlphaEU foram pensados para sensibilizar as crianças às línguas estrangeiras. O objetivo principal é “desenvolver a perceção e reconhecimento de diferentes sons e conceitos de uma ou mais línguas e a capacidade de os perceber e reproduzir de forma interativa” (EC, 2011)3. Alguns princípios deste método de sensibilização são os seguintes: Não deve ser utilizado num contexto formal, uma vez que o seu objetivo principal é ajudar as crianças a perceber que há outras línguas para além das que elas conhecem (geralmente a língua materna), despertando o 2 Balboni, P. (2000). Le microlingue scientific-professionali. UTET, Torino. European Commission (2011). Commission Staff Working Paper – Language Learning at Pre-primary School Level: Making it Efficient and Sustainable. A Policy Handbook.Brussels, Belgium: European Commission. Nossa tradução. 3 7 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. interesse e a curiosidade das crianças para descobrir semelhanças e diferenças entre elas; Deve ser integrado em contextos onde a sensibilização às línguas estrangeiras seja significativa e útil como, por exemplo, em atividades lúdicas diárias, uma vez que o jogo e a brincadeira são o meio natural de aprendizagem na educação pré-escolar; O papel dos educadores e pais é proporcionar um ambiente rico e cativante, capaz de albergar e ampliar as oportunidades de aprendizagem através de um processo gradual (ajudar as crianças a aprender a brincar e a resolver os desafios que se lhes deparam com uma sugestão, uma pergunta ou uma pista). As atividades devem ser centradas na criança, nos seus interesses e no seu vocabulário visual, para lhe permitir associar letras a objetos e a situações particulares. Devem ser lúdicas e igualmente mobilizar diversas funções da língua escrita para resolver situações do quotidiano. Devem permitir à criança distinguir o código escrito de outros códigos (por exemplo, icónico) e utilizá-los em contexto. Devem brincar com a escrita. Devem levar a criança a observar na escrita que a rodeia e atribuir-lhe sentidos. Deve permitir à criança reconhecer as letras do seu nome próprio bem como dos objetos que lhe são mais familiares. Deve convidar a criança a ouvir atentamente e com prazer histórias e outros textos, tentando perceber as ideias principais, comentá-los e fazer perguntas. 2.3. O desenvolvimento de competências interculturais As competências interculturais e o multilinguismo são uma prioridade central da União Europeia e o projeto ALphaEU contribui para um desenvolvimento desta área essencial na educação. O Conselho Europeu de Barcelona aprovou, em Março de 2002, a ação de “melhorar o domínio de competências básicas, em particular através do ensino de pelo menos duas línguas estrangeiras desde muito cedo”, fazendo deste o objetivo central da política do ensino de línguas da União Europeia. O papel chave das línguas na União Europeia é atestado por inúmeras declarações políticas: 8 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Os países europeus dão uma grande importância a competências-chave para uma aprendizagem ao longo da vida e sublinham a ligação entre comunicação em diferentes línguas e competências interculturais; A Resolução do Conselho de 2008 sobre estratégia europeia para o multilinguismo sublinha a importância do ensino de línguas, tendo como perspetiva a aprendizagem ao longo da vida; O documento Education and Training 2020 (ET 2020) refere que o fortalecimento das competências linguísticas é um dos requisitos para alcançar um sistema de educação com mais qualidade, eficiência e equidade; A comunicação de 2010 - An Agenda for New Skills and Jobs identifica as competências linguísticas como competências-chave para toda a vida. Os aspetos interculturais a explorar pelo projeto AlphaEU pressupõem uma abordagem baseada nos seguintes princípios: Despertar a curiosidade pelo outro, pela sua língua e cultura; Encontrar semelhanças e diferenças entre línguas (tradução e interpretação são partes deste tópico); Treinar as capacidades metalinguísticas para refletir como cada um pensa numa determinada língua. Como projeto que promove uma sensibilização precoce às línguas estrangeiras, o AlphaEU espera aportar inúmeros benefícios, já que, de acordo com o Policy Handbook on Language Learning at Pre-Primary School Level (EC, 2011)4, abrir os horizontes das crianças para o multilinguismo e para diferentes culturas: Promove o desenvolvimento individual e social; Promove a capacidade de empatia e interação com o outro; Desenvolve competências como compreensão, expressão, comunicação e resolução de problemas; 4 Pode aumentar o poder de concentração e a auto-estima. Ibid 9 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 3. O multilinguismo no projeto AlphaEU 3.1. Porque é que o multilinguismo é um dos componentes do projeto AlphaEU? O multilinguismo promove o desenvolvimento pessoal da criança para que esta viva e aja num mundo cultural e linguisticamente diverso. Aprender uma língua estrangeira é essencial para despertar a consciência da existência de diferentes línguas e culturas. A exploração criativa de uma língua estrangeira estimula a curiosidade para o mundo global e os seus aspetos plurilinguísticos e pluriculturais. Este processo deve preparar a criança para lidar bem com situações de comunicação intercultural, ou seja, para desenvolver uma atitude positiva perante uma língua estrangeira e as pessoas que a falam. 3.2. Porque é que existem 6 línguas no projeto AlphaEU? O AlphaEU é um projeto europeu e, portanto, está em consonância com as políticas multilingues da União Europeia, que sustentam que é importante garantir que as crianças tenham acesso à aprendizagem de várias línguas estrangeiras, tornandoas mais despertas para a existência de outros povos e culturas. É desejável que durante a sua educação, a criança tenha a possibilidade de aprender duas línguas estrangeiras e demonstre curiosidade por muitas outras como parte da sua mente aberta e da sua tolerância para com a diversidade. Isto só é possível se houver diversidade de línguas estrangeiras e de currículos específicos. O projeto AlphaEU promove a diversidade desejável através de uma abordagem plurilinguística e pluricultural. 3.3. Porque deve a criança explorar línguas estrangeiras como o inglês ou o alemão? Todas as línguas são igualmente importantes na vida humana. O inglês e o alemão são as línguas estrangeiras dominantes na Europa, uma vez que muitas crianças são encorajadas a aprendê-las como línguas estrangeiras na escola. O inglês é, para além disso, a língua global de comunicação. Isto quer dizer que as crianças são encorajadas a aprender estas línguas de uma forma contínua a fim de 10 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. adquirirem capacidades de trabalho profissional nas mesmas. Explorar estas línguas através dos materiais do projeto AlphaEU constitui o primeiro passo para um estudo consistente destas línguas estrangeiras em anos posteriores. Contudo, é também importante ter em linha de conta que esta aprendizagem é essencial para promover a possibilidade de estudar outras línguas estrangeiras. É, portanto, importante que quando despertarmos a consciência para estas línguas, também nos foquemos nas culturas a elas associadas, em vez de apenas as interligar com conteúdos escolares. 3.4. Porque deve uma criança explorar uma língua estrangeira como o italiano, o grego ou o romeno? O italiano, o grego, o português ou o romeno não são frequentemente ensinados como línguas estrangeiras nas escolas da Europa porque não são vistas como tão “úteis” como, por exemplo, o inglês. A questão da utilidade é muitas vezes relacionada com a valorização positiva de umas línguas em detrimento de outras. Este tipo de juízo deve ser evitado, dado que todas as línguas são identicamente importantes e são formas de organização da vida humana. Note-se que em algumas regiões da Europa algumas destas línguas são faladas por minorias, pelo que estudar a sua língua constitui uma grande oportunidade de mostrar curiosidade por elas. Fora da Europa algumas destas línguas poderão ser amplamente faladas (como é o caso do português, que é a quinta língua mais falada no mundo). O que é realmente importante ter em consideração é que o objetivo de uma abordagem plurilinguística, como a do projeto AlphaEU, é despertar o interesse por línguas estrangeiras, promover o lúdico na aprendizagem e desenvolver capacidades interculturais tais como: a capacidade de se relacionar com outras culturas menos conhecidas e de acolher a diversidade. 3.5. Deve uma criança explorar várias línguas do projeto AlphaEU ao mesmo tempo? Não é aconselhavel. Uma criança pequena está ainda profundamente envolvida na aprendizagem da sua língua materna. Contudo, no mundo global em que vivemos, a criança está frequentemente em contacto com outras línguas através da televisão, 11 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. da internet ou quando viaja. A nossa sugestão é que a criança deverá ser exposta num mesmo momento a um máximo de duas línguas estrangeiras, desde que elas façam sentido no seu ambiente. Por exemplo, se existirem crianças estrangeiras na turma, faz todo o sentido despertar o interesse de todos para a sua língua. Se a turma estiver a explorar um país estrangeiro, se os pais da criança viajarem para países estrangeiros em férias ou em trabalho, existe um contexto significativo para introduzir essa língua estrangeira no grupo de crianças. 3.6. Quais as vantagens da exposição da criança às línguas estrangeiras do projeto AlphaEU? Há diversos estudos que demonstram que há benefícios para a criança em termos de aprendizagem do ritmo, da fonética e da entoação quando uma língua é aprendida desde cedo. A criança irá assimilar os sons da nova língua facilmente e adquirir uma competência quase nativa. Contudo, mais importante que estes factos são as capacidades interculturais que a criança irá desenvolver através do contacto com as diversas línguas e culturas a elas associadas. Sensibilizar-se para um mundo cultural e linguisticamente diverso ajudará a criança a familiarizar-se com a necessidade de respeitar e tolerar o outro e ser capaz de comunicar com ele de forma eficaz. 4. O uso de recursos digitais em idade pré-escolar 4.1 Uma introdução ao uso recursos digitais na educação pré-escolar O uso de computadores e outras tecnologias digitais está a tornar-se mais comum no pré-escolar. As crianças de hoje crescem rodeadas de tecnologia e é por essa razão que os recursos e outras tecnologias digitais estão a ser incorporados nos currículos do pré-escolar para melhorar a qualidade e acessibilidade dos programas, bem como para encorajar o envolvimento de pais e educadores. Existem inúmeros benefícios na incorporação de elementos multimédia e tecnológicos na educação pré-escolar. Vários estudos demonstram que os anos pré-escolares são a fase mais importante no desenvolvimento da aprendizagem e que as experiências positivas ocorridas neste período terão influência para toda a vida. Para que a educação pré12 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. escolar seja uma etapa lúdica, estimulante e interativa, recorre-se cada vez mais frequentemente às novas tecnologias e elementos multimédia. Os recursos digitais, o vídeo, a música e os jogos interativos online podem motivar para a aprendizagem, melhorar a faculdade de pensar de forma crítica e estimular a curiosidade das crianças, particularmente entre os três e os seis anos. Hoje em dia, num mundo em que as tecnologias digitais, os computadores pessoais, os tablets e os smartphones se tornaram objetos correntes nas nossas vidas pessoais e profissionais, a questão já não é se devemos utilizar tecnologias digitais na educação pré-escolar, mas antes como devem estas ser integradas no currículo. A educação pré-escolar tem sido um setor onde tradicionalmente são usados poucos recursos tecnológicos e em que os profissionais preferem relações pessoais e interpessoais e exercícios de desenvolvimento das capacidades motoras das crianças. Contudo, cada vez mais educadores de infância se estão a voltar para a tecnologia para melhorar a capacidade de pensamento crítico da criança. Os recursos digitais podem ajudar a melhorar a capacidade de resolução de problemas, a criatividade, a comunicação, a colaboração e a desenvolver a consciência cívica e cultural, bem como o sentido de responsabilidade social. 4.2 Benefícios do uso de recursos digitais A natureza e o uso de muitos jogos e atividades interativos, a que pais e educadores podem aceder online e usar com as crianças, desenvolvem o seu pensamento crítico e estratégico. Este tipo de desenvolvimento pode ajudar a criança a pensar de forma inovadora e a usar diversos recursos para aprender. Para que as crianças colham todos os benefícios dos recursos digitais e tecnológicos, é preciso que pais, auxiliares e educadores promovam um equílibrio entre o desenvolvimento da criança através da exposição à tecnologia e a saturação do acesso à tecnologia, que pode impedir a criança de desenvolver capacidades de motricidade fina. Existem muitos receios e especulação em torno da ideia de que a criança não desenvolverá aquela capacidade se apenas brincar através do tablet, do smartphone ou do computador pessoal, mas existem estratégias e mecanismos que os pais e os educadores podem usar para monitorizar o uso de tecnologias digitais em crianças jovens, ajudando-as a maximizar os benefícios do uso da 13 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. tecnologia, ao mesmo tempo que brincam com jogos interativos e educacionais e realizam atividades online. São diversos os estudos recentes no campo da educação pré-escolar que concluem que o uso de recursos digitais pode ajudar a apoiar o desenvolvimento social, cognitivo e linguístico das crianças. Para além de apoiar o desenvolvimento linguístico da criança, quando os jogos e os recursos são indicados para a idade das crianças, a tecnologia pode potenciar a capacidade de compreensão escrita, de leitura e narrativa da criança. Hoje em dia, aprender a usar os recursos digitais é como aprender a segurar num lápis há muitos anos atrás: a capacidade de usar tecnologias é uma competência vital numa sociedade cada vez mais tecnológica. Contudo, é importante relembrar que nem todas as ferramentas e recursos são benéficos para crianças tão pequenas. As ferramentas digitais devem ser educativas e interativas a fim de potenciar os benefícios das mesmas. Quanto mais feedback a criança receber de uma ferramenta, melhor será a sua aprendizagem. É contudo inútil pensar que a tecnologia veio substituir a figura do educador ou do pai/mãe. Os recursos digitais devem ser usados pela criança com a ajuda dos pais ou educadores, sendo sempre o adulto a orientar a sua aprendizagem. 4.3 Tipos de recursos digitais que devem ser usados É importante lembrar que existem outros objetivos para além do uso da tecnologia digital na educação pré-escolar. As crianças irão desenvolver literacia e competências tecnológicas numa idade mais avançada através da exposição a tecnologia, software e redes sociais. Em vez disso, o uso precoce de recursos digitais serve para expandir, enriquecer, personalizar e diferenciar o atual currículo pré-escolar. Atualmente, muitos desses recursos são desenvolvidos tendo em conta o desenvolvimento e a capacidade de aprendizagem das crianças mais jovens. Deste modo, educadores e pais encontram com facilidade um conjunto de recursos digitais online apropriados à idade das crianças, que incluem jogos com o alfabeto, com os números, poesia infantil, tal como uma variedade de atividades com música e jogos para usar na sua rotina diária. Os recursos digitais incluem uma diversidade de atividades utilizáveis para melhorar competências de leitura, desenvolver a 14 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. consciência fonética, introduzir o estudo de uma língua estrangeira e assegurar o desenvolvimento de competências-chave ao nível de áreas como a matemática e as ciências naturais, desde cedo. Os recursos digitais, como eBooks, também se tornaram recursos de valor inestimável para crianças com dificuldades de aprendizagem, já que elas têm frequentemente dificuldade em distinguir letras e palavras. Através do uso de meios tecnológicos e do som, as crianças com estas dificuldades começam a evidenciar um desenvolvimento mais notório ao nível da aprendizagem, uma vez que se usa uma abordagem diferente. A flexibilidade que a tecnologia oferece significa que as necessidades individuais de cada criança podem ser atendidas e o processo de aprendizagem não só se torna interativo como também pessoal e valioso para o seu desenvolvimento. 4.4 Disponibilidade de recursos digitais O uso de recursos digitais desde cedo pode encorajar a criança a tornar-se mais aberta a um mundo de informação, de povos e culturas diferentes. A tecnologia pode ser vista como a ferramenta chave para acabar com o ciclo de exclusão social de pais e crianças de zonas menos desenvolvidas. Enquanto o acesso a computadores é algumas vezes limitado, muitas bibliotecas públicas e escolas oferecem o livre acesso a estes recursos, que podem ser usados por pais e educadores com as suas crianças. Os recursos digitais também encorajam as crianças a aprender mais sobre o mundo em que vivem e a tornar-se cidadãos digitais ativos. A tecnologia é a chave para tornar a sociedade global mais unida, encorajando as crianças a aprender acerca de outras culturas e a acolhê-las. A tecnologia mudou, para sempre, o nosso mundo e as crianças estão a aprender a usar uma panóplia de aparelhos inteligentes e computadores pessoais desde que as suas mãos começam a conseguir premir botões. A emergência destas novas tecnologias na educação pré-escolar significa que atualmente as crianças têm acesso a informação e a oportunidades de aprendizagem em qualquer lugar e a qualquer hora. Atualmente, mais de 80 mil aplicações, jogos e recursos foram desenvolvidos nas plataformas IOS e Android, revelando-se oportunidades de aprendizagem acessíveis a todas as crianças com acesso a aparelhos inteligentes, 15 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. sendo que estas aplicações são variadas e relevantes para crianças de todas as idades. As abordagens educativas são, hoje, mais centradas no aluno do que, exclusivamente, na aprendizagem. Para ajudar educadores e professores a lidar com esta mudança, existe um conjunto de recursos digitais disponíveis online. Podcasts, aplicações, vídeos, websites e redes sociais foram desenvolvidos para auxiliar os educadores a motivar os alunos mais novos e promover a ludicidade interativa através do uso de tecnologias de informação. Esta tecnologia motiva as crianças para aprender não só na escola como também em casa. Já não se ensinam as crianças a ser aprendentes passivos, mas a ser ativos no processo de ensino aprendizagem através do uso de ferramentas interativas que os desafiam e lhes dão feedback da sua prestação. Apesar dos benefícios que podem aportar à educação pré-escolar, os recursos digitais e tecnologias de informação necessitam de ser usados corretamente por educadores e pais. Quando usados intencionalmente e de forma apropriada, estes recursos podem ser ferramentas eficazes no apoio à aprendizagem e ao desenvolvimento das crianças. Ainda que a tecnologia deva ser sempre usada de forma moderada, particularmente por bebés e crianças mais pequenas, restam poucas dúvidas quanto aos impactos positivos no desenvolvimento e aprendizagem da criança aportados pela integração da tecnologia no currículo do pré-escolar e na rotina diária. 5. Utilização dos alfabetos digitais AlphaEU 5.1. Qual a particularidade dos alfabetos digitais AlphaEU? Os alfabetos digitais AlphaEU foram desenhados para sensibilizar crianças do préescolar para a existência de outras línguas e para desenvolver as suas competências interculturais. Os alfabetos digitais aumentam a interatividade, estimulam a curiosidade e encorajam as crianças a explorar as diferenças e semelhanças entre línguas, começando a desenvolver sensibilidade às diferentes formas de uso das línguas, da sua língua materna e de outras. O objetivo dos alfabetos não é ensinar uma língua estrangeira, mas criar um contexto linguístico e 16 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. visual, no qual a criança contacta com os ambientes impresso e linguístico. Todos os alfabetos digitais convidam a criança a desenvolver vocabulário associado aos seus próprios interesses enquanto se familiariza com a forma/desenho das letras/palavras e com os seus sons. Os livros são acompanhados por um conjunto de 30 atividades digitais que ajudam a criança a conhecer alfabetos dos diferentes países através de jogos. 5.2. Quantos alfabetos digitais estão disponíveis? O consórcio AlphaEU desenhou e desenvolveu 30 alfabetos digitais em 6 línguas diferentes, baseando-se em 5 temas. Todos os livros têm a mesma história, contando com a participação de dois protagonistas, uma menina chamada Alpha e o seu cão, o Zara, que exploram diferentes cenários e tiram fotografias para os seus próprios alfabetos. 5.3. Quais são os temas dos alfabetos digitais AlphaEU? Os alfabetos lúdicos centram-se em 5 temas diferentes, bastante populares na educação pré-escolar em toda a Europa: a Casa, a Escola, a Cidade, a Quinta e um alfabeto intercultural sobre cada um dos países parceiros: Irlanda, Austria, Chipre, Itália, Portugal e Roménia. Cada livro oferece a possibilidade de aceder à voz de falantes nativos que pronunciam letras, palavras e introduzem as diferentes páginas. Pais e educadores podem escolher qualquer uma das línguas dos alfabetos. Em inglês: Alpha and Zara’s City Alphabet Book Alpha and Zara’s Farm Alphabet Book Alpha and Zara’s School Alphabet Book Alpha and Zara’s Home Alphabet Book Alpha and Zara’s UK Alphabet Book Em alemão: Alpha und Zara’s Bauernhof-Alphabetbuch Alpha und Zara’s Zuhause-Alphabetbuch Alpha und Zara’s Stadt-Alphabetbuch Alpha und Zara’s Schul-Alphabetbuch 17 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Alpha und Zara’s Austria-Alphabetbuch Em grego: Alpha and Zara’s Cyprus Alphabet Book Em italiano: Alpha, Zara e l'alfbetiere della Città Alpha, Zara e l'alfabetiere della Fattoria Alpha, Zara e l'alfabetiere della Scuola Alpha, Zara e l'alfabetiere della Casa Alpha, Zara e l'alfabetiere dell'Italia Em português: Alfabeto da Cidade da Alpha e do Zara Alfabeto da Quinta da Alpha e do Zara Alfabeto da Escola da Alpha e do Zara Alfabeto da Casa da Alpha e do Zara Alfabeto de Portugal da Alpha e do Zara Romanian: Abecedarul orașului cu Alpha şi Zeta Abecedarul fermei cu Alpha şi Zeta Abecedarul școlii cu Alpha și Zeta Abecedarul casei cu Alpha şi Zeta Abecedarul României cu Alpha şi Zeta 5.4. Qual o conteúdo dos alfabetos digitais AlphaEU? Geralmente cada alfabeto apresenta cada letra do alfabeto numa página distinta, utilizando um design atrativo. As páginas, organizadas por letra, contêm duas ou três palavras por letra. A criança tem de procurar imagens, que se encontram na página, para encontrar objetos começados pela letra da respetiva página. Quando se clica num objeto, ouve-se a palavra pronunciada por um falante nativo da 18 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. respetiva língua e vê-se a sua forma escrita. No Anexo 2 - Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos, no final deste manual, encontra todas as palavras e a respetiva transcrição nas línguas do projeto, bem como tradução para português. O Alfabeto da Casa foi desenvolvido como uma aplicação que pode ser acedida por aparelhos Android. 5.5. Como funcionam realmente os alfabetos digitais AlphaEU? Aceda a http://www.alphaeu.org/. Clique no ícone Alfabetos Digitais/ Alphabet Books: http://alphaeu.org/ebooks/ Escolha a língua que quer explorar com a criança e clique nela. Depois escolha o tema. Vamos explorar o Alfabeto da Cidade em romeno (Abecedarul orașului cu Alpha și Zara), como exemplo. Clique no link http://alphaeu.org/ebooks/City/Romanian/ e a janela com o alfabeto irá abrir. 19 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Pode escolher qualquer letra a explorar com a criança, clicando na letra correspondente no topo da página. Pode também clicar nas setas laterais para mudar a página do livro. No canto inferior direito pode clicar para colocar a página em modo ecrã cheio. A primeria página faz uma introdução à história do livro. Alpha, a menina, é também a narradora. O texto introdutório é lido por um falante nativo da língua em questão. Clicando no texto poderá ouvir a sua leitura. 20 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Na página do A, por exemplo, clique no nome da letra e no som fonético se quiser que as crianças ouçam como a letra é pronunciada na língua que elas estão a explorar. Note que poderão existir vários sons fonéticos para as mesmas letras nos alfabetos de algumas línguas. Depois, passe o rato pela imagem para detetar objetos que começam pela letra A, em romeno. Existem 3 palavras: avion, ambulanță, autobuz. Uma vez encontrado o objeto, ele aparece dentro de um círculo e tudo o que tem de fazer em seguida é clicar nele para ouvir a palavra a ser pronunciada, na língua nativa, e vê-la também escrita junto ao círculo que circunda o objeto. Continue até encontrar todos os objetos para a letra A. Podem existir 1, 2 ou 3 palavras por página (ver Anexo 2). As crianças irão gostar de tentar encontrar as palavras nas páginas. Podem também existir duas páginas por letra (nos Alfabetos da Casa). 21 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Passe para a página/letra seguinte e repita os passos descritos acima. 5.6. Como integrar os alfabetos digitais AlphaEU nas atividades diárias das crianças? Para educadores Os educadores podem integrar os alfabetos digitais AlphaEU nas suas rotinas diárias na sala de atividades a fim de desenvolver a linguagem e comunicação das crianças, melhorando a sua interação social, motivação e atitude perante a aprendizagem. Podem também delinear um programa a fim de integrar estas atividades no currículo. Os educadores podem aproveitar a organização temática dos alfabetos digitais e as atividades disponíveis. Os alfabetos podem ser explorados a par do projeto curricular, em contexto do trabalho mais restrito (de sala) ou de acordo com temas ou projetos do jardim-de -nfância. Por exemplo: se o tema da semana é o Outono, os educadores poderão ajudar as crianças a analisar as palavras, iniciadas por cada uma das letras do alfabeto contidas nos livros digitais, que de alguma forma se relacionem com esse tema: folhas a cair, pássaros migratórios, frutos, etc. Podem começar por palavras na língua materna e depois introduzir as mesmas palavras em outras línguas (num máximo de duas de cada vez), utilizando as atividades como forma de consolidação. Ou, ao invés disto, as crianças podem ser convidadas a tentar reconhecer certos objetos que podem encontrar nos livros digitais e pronunciar as respetivas palavras em várias línguas; os mais velhos poderão ser convidados a participar nessas atividades e até a sugerir outras palavras relacionadas com o tema, ou fazer o plural de cada umas das plavras na sua língua nativa. Para pais Assim que as crianças em idade pré-escolar começam a aprender as letras do alfabeto, os pais podem começar a praticar algumas atividades de consolidação em casa, enquanto examinam uma ou duas páginas dos livros de alfabetos ao mesmo tempo. Também poderão ajudar as crianças a explorar as letras que elas já 22 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. aprenderam no Jardim-de-infância ou as iniciais dos respetivos nomes, em cada um dos alfabetos. Poderão explorar os diferentes sons ao mesmo tempo ou um tema específico. Uma vez que uma das vantagens do contacto precoce com língua estrangeira é a pronúncia quase nativa, as crianças devem ser encorajadas a repetir as palavras o maior número de vezes possível. Assim, torna-se importante terem jogos de palavras no computador, que possam usar repetidamente; pais e crianças podem explorar uma língua que seja desconhecida para ambos – isto mostrará efetivamente à criança como aprender uma língua estrangeira é valioso e interessante. Como exemplo de atividades sugere-se que depois de uma primeira exploração de um alfabeto, se convide a criança a desenhar certos objetos, cujos nomes os pais pronunciam na língua estrangeira; também se pode sugerir à criança que procure objetos num alfabeto a partir de palavras que os pais pronunciam; ou sugerir que ao encontrar um objeto, a criança repita o que ouve. 5.7. Quais as melhores formas de explorar os alfabetos dos países? O consórcio AlphaEU também criou um alfabeto para cada um dos países parceiros a fim de despertar a curiosidade das crianças para as diferentes nações e culturas associadas às línguas trabalhadas. Cada livro contém palavras para objetos/realidades específicos de cada país, que podem interessar às crianças de todos os países parceiros. As duas personagens, Alpha e Zara, visitam os diferentes países e tiram fotografias dos objetos/realidades incluídos nos livros. As crianças poderão ter visitado países estrangeiros ou podem fazer uma visita virtual a um novo país através dos alfabetos. Estes alfabetos digitais são ricos em conteúdo e devem ser explorados calmamente – uma página de cada vez ou comparando culturas diferentes, através da exploração dos animais em todos os livros, ou barcos, capitais, cidades, ou outro objeto/realidade comum que se encontre representado de forma diferente em diversas culturas. Existe uma Lista de palavras incluídas nos Alfabetos dos Países no final deste guia (ver Anexo 1). 23 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Existe uma tradução para português de todas as palavras e descrições no Anexo 1A. 6. A utilização das atividades digitais AlphaEU As atividades interativas propostas têm como objetivo ajudar as crianças a rever o vocabulário contido nos cinco temas de cada um dos seis alfabetos. Para cada língua são fornecidos 3 diferentes tipos de atividades interativas, duas são monolingues e uma é bilingue (inglês comparado com cada uma das outras línguas do projeto). Depois de explorar um alfabeto na totalidade, numa língua, é natural que a criança tenha aprendido algum vocabulário-chave do tema. Pode então enriquecer e consolidar o seu conhecimento dessas palavras e compreender a que se referem, brincando com as atividades sugeridas. Todas as atividades têm uma página de título, uma página de ajuda e um menu inicial, disponível nas diferentes línguas dos países parceiros envolvidos no projeto. O botão de ajuda está disponível ao longo das atividades, para que as crianças ou pais e educadores possam recorrer a ela se necessitarem de ajuda ou esclarecimento sobre o modo de funcionamento das atividades. Atividade 1 – Adivinha a língua! 24 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Este tipo de atividade existe para os cinco temas contidos nos alfabetos. Para cada língua existe uma comparação entre a língua nacional (L1) e o inglês (L2). O objetivo desta atividade é comparar a língua nacional de cada um dos países parceiros envolvidos (grego, italiano, português, alemão e romeno) com o inglês. As línguas são selecionadas no menu inicial antes de entrar no jogo. Estando a criança já dentro do jogo, esta pode selecionar o nível de dificuldade (Iniciado, Intermédio ou Avançado). Ao fundo do ecrã existem duas bandeiras. Os pais ou educadores devem clarificar qual a bandeira que corresponde a cada país, e, depois, tudo o que as crianças têm de fazer é arrastar os cartões que contêm as palavras até à bandeira do país com a língua correspondente. Cada vez que a criança clicar no cartão poderá ouvir o som da palvra escrita neste. É possível clicar no botão de som no canto superior direito para usar o modo “silêncio” para que a atividade seja focada na leitura e no reconhecimento das palavras. Se a criança arrastar o cartão para a bandeira que não lhe corresponde, ela retorna imediatamente à posição incial; deste modo, a criança sabe que errou e tenta novamente. Cada vez que a criança arrasta a palavra para a bandeira correta, acende-se uma estrela amarela no meio da janela. Assim que a criança completa a atividade, ouvem-se aplausos e saltam estrelas no centro do ecrã. O número de estrelas que surge no ecrã revela o resultado final. Por exemplo, se a criança acertou em quatro dos seis itens de vocabulário, acendem-se quatro estrelas e duas ficam apagadas. 25 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ao clicar no botão “X” no canto superior esquerdo, a criança volta à página “Nível de dificuldade” e pode começar outra ronda do jogo. É possível repetir a atividade as vezes que se quiser e, de cada vez, aparece um novo conjunto de cartões com novo vocabulário. O número de cartões depende do nível de dificuldade escolhido; para o nível Iniciado há 6 cartões, para o nível Intermédio há 8 cartões e para o nível Avançado há 10 cartões. Esta atividade ajuda as crianças a aperceberem-se que existem outras línguas para além da sua e ajuda a despertar interesse pelas semelhanças e diferenças entre a língua materna da criança e o inglês. Atividade 2 – Soletra a palavra O objetivo desta atividade é ajudar as crianças a rever o alfabeto e a soletrar as palavras relacionadas com o Alfabeto da Escola nas diversas línguas. Esta atividade existe para cada uma das línguas dos parceiros associados (grego, italiano, inglês, português, alemão e romeno). A fim de completar esta atividade com sucesso, é aconselhável que as crianças tenham explorado os sons das letras do alfabeto na sua língua materna, uma vez que a atividade requer que eles cliquem nas letras que a personagem pronuncia. Esta atividade dá às crianças a oportunidade de rever o vocabulário do Alfabeto da “Escola” e encoraja-os particularmente a brincar com as letras e com a escrita. Esta 26 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. atividade também permite alguma interatividade, uma vez que é pedido à criança que escolha com base no reconhecimento da letra e pela associação da letra ao som. Soletrar é uma forma funcional de comunicação e desperta o interesse das crianças pequenas, ajudando-as a ganhar familiaridade e confiança num contexto mais informal. A Alpha soletra as palavras do Alfabeto da “Escola” e é pedido às crianças para clicar na letra correta do alfabeto. Se clicarem na letra correta, a letra aparece no quadro. Cada vez que a letra correta for selecionada e aparecer no quadro, a palavra vai-se gradualmente formando. Se a criança não clicar na letra correta, esta não aparecerá no quadro. Ao clicar na Alpha, ela repete a letra as vezes que forem necessárias. Uma vez completada com sucesso a palavra soletrada, aparece uma imagem da palavra e ouve-se a palavra. Ao clicar na imagem, o cartão específico desaparece e a palavra é apagada do quadro. A criança pode recomeçar com uma nova palavra. O botão “Dificuldade” dá acesso à página com os níveis de dificuldade, que podem ser alterardos sempre que se desejar. O nível de dificuldade está relacionado com o tamanho das palavras; quanto mais alto for o nível selecionado, mais longas serão as palavras. Atividade 3 – Testa a tua memória! Esta atividade existe nas seis línguas dos parceiros do projeto (grego, italiano, inglês, português, alemão e romeno). O objetivo é associar a imagem à palavra escrita. 27 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ao selecionar esta atividade, surgem no ecrã os cinco temas disponíveis (Quinta, Escola, Cidade, Casa e País). Uma vez selecionado o tema, é pedido que se selecione o nível de dificuldade. A criança vê um conjunto de cartões para virar e emparelhar. Ao virar o cartão, vêse uma imagem ou uma palavra escrita. O jogo consiste em emparelhar imagens com palavras escritas, a partir da memorização de onde está cada cartão. Ao clicar no cartão com a palavra escrita, a palavra é também pronunciada, para que a criança possa reconhecer o que está escrito no cartão. Quando a criança emparelha com sucesso dois cartões correspondentes, estes iluminam-se. Para alterar o nível de dificuldade, basta clicar no botão “Dificuldade”, que redireciona para a página correspondente. O nível de dificuldade é determindo pelo número de cartões; há 6 cartões no nível Iniciado, 8 cartões no nível Intermédio e 12 no nível Avançado. Para mudar o tema, basta clicar no botão “X” no canto superior esquerdo, que redireciona para a página inicial da atividade, onde estão listados os cinco temas. As crianças ouviram e exploraram o vocabulário nos alfabetos e, por isso, serão capazes de reconhecer o que é dito e fazer corresponder o que está escrito com a imagem. Contudo, a criança tem tendência para fazer correspondências a partir da identificação da letra inicial e por um gosto instintivo pelo desafio. 28 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Os jogos de memória são uma boa forma para visualizar palavras escritas associadas a imagens. São atividades que contribuem para o reconhecimento da letra inicial das palavras e até mesmo para aprender a soletrar palavras ludicamente, podendo fazê-lo com diferentes palavras. A criança pode ainda ouvir como a palavra se pronuncia. Além disso, o uso do computador (clicar com o rato uma e outra vez nas diferentes opções) faz com que a criança se sinta valorizada e o facto de poder repetir os jogos com diferentes palavras aumenta o desafio, criando um ambiente mais enriquecedor e envolvente apara aprender e praticar palavras numa língua estrangeira. 7. Sugestões para pais e educadores Sugestões para explorar ludicamente os alfabetos digitais e atividades AlphaEU: Todos temos um nome. Conte uma história e explore os nomes dos personagens. Diga à criança “Todos temos nomes. Qual é o teu nome e que letras usas para o escrever?”. As crianças recebem etiquetas com o seu nome. As crianças devem montar os seus nomes, num cartaz na parede, a partir do que vêem nas etiquetas. Depois, deverão colocar os seus nomes na parede (trabalho coletivo). Podem, em seguida, explorar essas letras nos livros de alfabeto da sua língua materna ou, quando apropriado, nos de outra língua. Sopa de letras. À mesa as crianças brincam com massa de letras para formar o seu próprio nome e para escrever palavras que encontrem nos alfabetos, como por exemplo “doce”. Aprendem a fazer doce. Copiam a receita para fazer doce de morango ou outro tipo de doce que seja do seu agrado. Comem o doce à hora do lanche. Poderão depois procurar uma palavra relacionada - como mel/honig, no Alfabeto da Áustria, em alemão ou procurar a palavra em inglês (jam) no Alfabeto da Irlanda. 29 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Dia da Mãe e livro das datas importantes. Esta é uma atividade que requer a cooperação da família da criança. As crianças trazem de casa um papel com o nome da mãe escrito pela própria (no verso, o professor escreve o nome da criança). Na parede, coletivamente, as crianças juntam a seguinte informação: “O nome da mãe começa pela letra…” Ao fim de algum tempo, o professor escreve com a criança o nome da mãe no computador. Comparam, a seguir, as duas formas escritas, que serão colocadas lado a lado na parede. Em seguida, as crianças podem encontrar as palavras começadas por “m” (ou outra letra) nos livros de alfabetos temáticos. Fazer a chamada. O educador tem etiquetas com o nome das crianças. Estas etiquetas são usadas para fazer a chamada e para dar instruções de coisas a fazer. Por exemplo, pode-se usar a canção do peixinho:”Se eu fosse esta menina (mostrar etiqueta com o nome) e soubesse nadir, pedia-lhe que encontrasse uma palavra começada por ‘…’ nos alfabetos”. Puzzle. Recorte as letras de várias palavras sobre um determinado tema (por exemplo, a quinta) em forma de peças de puzzle e peça às crianças que juntem as letras de forma a formar palavras. Em seguida, peça-lhes que reconheçam essas palavras nos alfabetos da quinta. Loto. As crianças dizem o nome de um objeto e, em seguida, procuram a palavra correta numa página específica dos alfabetos. Colorir letras. As crianças pintam dentro do contorno de letras e, em seguida, abrem a página dessa letra nos alfabetos. Exercícios de correspondência. A criança desenha uma letra à vista e, em seguida, procura-a nos alfabetos. Escrever na areia. As crianças usam os dedos para desenhar linhas e letras na areia/sal/farinha; em seguida, fazem corresponder essas letras com a página correspondente dos alfabetos; “Fabricar” letras. As crianças desenham e recortam letras usando tesouras, régua e lápis, copiando o que vêem nos alfabetos. “Sentir” as letras. As crianças usam os dedos para seguir/sentir as letras desenhadas em relevo, antes de as reconhecer no ecrã do computador. 30 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ANEXO 1_Lista de palavras incluídas nos Alfabetos dos Países As palavras que se seguem estão disponíveis nos Alfabetos de cada país parceiro Alfabetos dos Países Chipre Itália Irlanda Portugal Áustria Roménia Αγρινό Arlecchino Apple tart Azulejo Apfelstrudel Apuseni Αμυγδαλιά Alpi Amhrán na bhFiann Atlântico Adler Abecedar Αφροδίτη Adriatico Áras an Uachtaráin Azeite Alpen Ateneul Român Βρύση Befana Bodhrán Barco Bergwerk Babele Βοσκός Babbo Natale Bacon Bacalhau Bauernhof Bucureşti Βράκα Babà Bog Burro Blumen Bran Γαϊδούρι Calcio Book of Kells Camões Chor Cozonac Γεωργός Colosseo Celtic cross Caravela Camping Căluşari Γλυκό Carnevale Camogie Cortiça Christkind Costum naţional Δάσος Dante Céilí Descobrimentos Donau Delta Dunării Δύτης Duomo Connacht Douro Deutsch Decebal Δρεπάνι Daino Dairy Farming Dunas Edelweiß Dracula Ελιά Espresso Druid Espigueiro Eislaufen Eminescu Ελαιόλαδο Etna Dublin Esplanada Fischen Egretă Εκκλησία Ercolano Eggs Estuário Freibad Fuior Ζιβανία Ferrari Ewe Fado Fasching Fânar Ζάρια Focaccia Ennis Feira Gasthaus Floare de colţ This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ζυμάρι Firenze Farming Farol Großglockner Gheţarul de la Scărişoara Ήλιος Gelato Fiddle Galo Gamsbart Galbeni Ηλιοτρόπιο Gondola Flute Gaivota Hirsch Garofiţa Pietrei Craiului Θέατρο Garibaldi Gaelic Football Guitarra portuguesa Holz Horă Θάλασσα Isola Gaeltacht Hortelã Honig Hagi Θερισμός Istrice Glendalough Igreja Imker Herghelie Ιστός Limone Hurling Ilha Innsbruck Ie Ιερέας Limoncello Harp Jardim Jäger Ilic Κυκλάμινο Lasagne Hill of Tara Javali Jause Jilţ Καμπάνα Mandolino Ireland Kiwi Johannisbeere Jder Κάστρο Mortadella Irish stew Lince Knödel Lut Λουκούμι Mozzarella Inishmore Linho Kaffeehaus Lac glaciar Λουκουμάδες Ninna-nanna Jam Lisboa Kühe Lemn Λευκαρίτικα Nerone Jig Moliceiro Lippizaner Marea Neagră Μπακλαβάς Nuraghe James Joyce Maré Liliputbahn Mărţişor Μοναστήρι Olio Kinsale Marchas Landschaft Mocăniţa Μέλι Oliva Killarney Nau Musik Nai Ντομάτα Papa Kippers Noz Mozart Nadia Comăneci Νύφη Pizza Lake Navegador Mountainbike Nufăr alb Ναυάγιο Pinocchio Leprechaun Ovos moles Neusiedler See Olărit Ξηροί Καρποί Quirinale Leinster Onda Natur Ouă încondeiate Ξύλο Quintana Monastery Oceanário Oper Opinci 32 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ξυλουργός Roma Munster Praia Obst Poarta maramureşeană Ομπρέλα Romolo Monk Peixe Orchester Piatra Craiului Οχταπόδι Ricotta Newgrange Pião Prater Peleş Ορτύκι Spaghetti Niamh Polvo Palatschinke Râşnov Πέτρα του Ρωμιού Stivale Newbridge Queijo Quitte Regele Mihai Πανηγύρι Sicilia Oak Quiosque Quelle Română Πουρέκια Tortellini Offaly Queijadas Querflöte Salina Slănic Ρόδι Tartufo Ogham Renda Recycling Sfinxul din Bucegi Ραβιόλες Torre di Pisa Poetry Rodilha Radfahren Sarmale Ροδόσταγμα Uva Pipes Rafeiro do Alentejo Rodelbahn Tei Σταφύλι Vespa Potatoes Sal Schnitzel Transilvania Σουτζιούκος Verdi Quill Sardinha Salzburg Turnul Chindiei Σούβλα Vino Quiet Man Sol Schifahren Ursul brun Τραχανάς Zecchino d’oro Quarry Traineira Tom Turbo Usturoi Τάβλι Rugby Tejo Theater Ulcică Ταβέρνα Rain Universidade Tennis Vidraru Υφαντό River União Europeia Umwelt Voroneţ Ύπαιθρος Saint Patrick Uva Urlaub Vulcanii noroioşi Υδραγωγείο Shamrock Vinho U-Bahn Zestre Φούρνος Soda bread Vinha Voralberg Zimbru Φλαούνα Sliotar WC Volkstanz Zer Φλαμίνγκο Tea Xaile Wien Ştergar 33 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Χελώνα Tin whistle Xisto Wein Şotron Χαλλούμι Tri-colour Zé Povinho Wiese Țepeş Vodă Χαλκός Umbrella Wald Ţambal Ψωμί Uilleann pipes Zoo Ψαράς Ulster Zeitung Ψάθινο Καλάθι Vegetables Zahnradbahn Ωδείο Village Vikings Windy Wellies Wool Youghal Yarn Yoghurt Zoo Zinc 34 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ANEXO 1_A - Lista de palavras incluídas nos Alfabetos dos Países e respetivas descrições ALFABETO DA IRLANDA Letra Palavra em inglês Palavra em irlandês Apple tart Toirtín úll Amhrán na bhFiann Amhrán na bhFiann Amhrán na bhFiannis é como se chama o Hino Nacional irlandês. Significa “A Canção do Soldado’. Áras an Uachtaráin Áras an Uachtaráin Áras an Uachtaráin é o nome da morada presidencial. Bodhrán Bodhrán Bacon Bagún Bog Portaigh Book of Kells Leabhar Cheanannais Celtic Cross Tras Cheilteac As cruzes celtas são cruzeiros de pedra que se erguem isolados; foram construídas na Irlanda entre os séculos VIII e XII. Camogie Camógaíocht Camogie é um jogo tradicional de bola e taco para mulheres. É como hóquei de campo, só que jogado com um taco ‘camogie’ e uma bola pequena chamada Sliotar. Céilí Céilí Connacht Connacht Descrição em português A tarte de maçã é uma sobremesa feita com maçãs e massa quebrada. A B C O bodhrán é um tamborete de mão irlandês. O bacon é carne de porco. Come-se tradicionalmente com couve na Irlanda. O pântano é uma área onde o material vegetal apodreceu e formou turfa. O Livro de Kells é uma Bíblia Ilustrada em latim; foi criada por monges no ano 800. Céilí é uma dança traditional irlandesa. Connacht é uma província na Irlanda ocidental, com seis condados. 35 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Dairy Farming Feirm Déiríochta Druid Draoithe A produção leiteira é muito popular na Irlanda. Criam-se vacas de leite, que são mungidas duas vezes por dia. Um druída era um sacerdote na Irlanda pré-cristã; era pagão e realizava cerimónias religiosas. D E Dublin Baile Átha Cliath Eggs Ubh Ewe Caorach Ennis Inis Farming Feirmeorieacht A produção agrícola é uma grande indústria na Irlanda. Os agricultores cultivam o terreno com cereais e criam animais como vacas, ovelhas e porcos. Fiddle Fidil O ‘fiddle’ (rabeca) é um pequeno instrumento de cordas, parecido com um violino, mas mais pequeno, usado na música tradicional irlandesa. Flute (Irish Traditional) Feadóg Mhór A flauta irlandesa é um instrumento de sopro. Parece-se com uma flauta de Bizel, mas é de madeira e produz um som abafado. É usada na música tradicional irlandesa. Gaelic Football Peil Ghaelach O futebol gaélico é o desporto nacional da Irlanda. Gaeltacht Gaeltacht Glendalough Gleann Dá Loch Hurling Íománaíocht Hurling ou (hóquei irlandês) é o desporto em campo mais antigo e mais rápido do mundo. Faz parte dos jogos gaélicos da Irlanda, tal como o futebol gaélico e o camogie. É um jogo de taco e bola para homens e os jogadores usam o sliotar (bola) e o taco para marcar golos. Harp Cláirseach A harpa é um instrumento musical com muitas cordas. A harpa celta aparece nas moedas irlandesas e nos brasões. Hill of Tara Cnoc na Tara A colina deTara é um local do condado Meath, que o rei da Irlanda terá habitado e, por isso, se encontra F Dublin é a capital da Irlanda. Os ovos são uma comida típica da Irlanda. Ovelha. A criação de ovelhas é uma grande indústria da Irlanda. Ennis é uma cidade do condado Clare na Irlanda. Uma Gaeltacht é uma região da Irlanda onde se fala gaélico. Existem regiões Gaeltacht ao longo de toda a costa oeste da Irlanda e duas no condado Meath no leste do país. G H Glendalough é um vale no condado Wicklow, famoso pelo seu mosteiro fundado por São Kevin. 36 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. associado à mitologia e ao folclore irlandeses Ireland Éire A Irlanda é um país no noroeste da Europa, com 32 condados, 26 dos quais formam a República da Irlanda. Os outros 6 condados constituem a Irlanda do Norte, que se encontra sob o controle político do Reino Unido. I Irish Stew J K O guisado irlandês é um guisado tradicional de borrega, batatas, cebolas e cenouras. Inis Mór Inis Mór Jam Súbh Jig Jig James Joyce James Joyce James Joyce foi um famoso poeta e escritor irlandês, que escreveu Ulisses e Dubliners. Kinsale Cionn tSáile Kinsale é uma vila piscatória famosa no condado Cork, no sul da Irlanda. Killarney Cill Airne Killarney é uma cidade famosa do condado Kerry, no sudoeste da Irlanda. Kippers Scádáin Leasaithe Os arenques são pequenos peixes que se comem ao pequeno-almoço na Irlanda. Lake Loch Um lago é uma superfície de água rodeada por terra para onde desaguam rios. A Irlanda tem mais de 12.000 lagos. Leprechaun Leipreachán Um duende é uma figura do folclore irlandês. É geralmente descrito como um velho vestido de fato e chapéu verdes que faz maldades e prega partidas. Leinster Leigheann L Inis Mór é uma ilha na costa oeste da Irlanda, a maior das Ilhas Aran. Compota ou doce de fruta, muito popular na Irlanda; come-se sobre pão de mistura ou bolos. Um jig é uma dança tradicional irlandesa. Leinster é uma província no leste da Irlanda. Dublin é em Leinster, que tem 12 condados. 37 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. M N O Monastery Mainistir Um mosteiro é um complexo de edifícios onde vivem monges ou freiras. Tem uma igreja ou local de culto, um refeitório e um dormitório. Os mosteiros são dirigidos por abades. Munster Mumhan Munster é uma província do sul da Irlanda e tem 6 condados. Monk Manach O monge vive num mosteiro e dedica-se à prece e à aprendizagem sobre o cristianismo. Muitos monges vieram para a Irlanda para se dedicarem ao estudo em mosteiros como Glendalough e Skellig Michael. Foram muitos os monges irlandeses que espalharam a fé cristã pelo mundo. Newgrange Sí an Bhrú Newgrange é um túmulo antigo famoso no condado Meath. É famoso porque o sol ilumina o corredor do túmulo durante o solstício de Inverno. Niamh Niamh Niamh é um nome feminino irlandês. Também é o nome da Rainha de Tír na nÓg. Tír na nÓg é uma terra do folclore irlandês e significa Terra dos Jovens. Newbridge Droichead Nua Oak Dair Offaly Uibh Faille Ogham Ogham Ogham é uma forma de escrita antiga que era feita em placas de pedra. Cada letra era representada por um conjunto de marcas e linhas. Poetry Filíocht Poesia. A Irlanda é famosa pela sua poesia em gaélico e em inglês. A poesia irlandesa mais antiga remonta ao séclo VI. Pipes Píopaí As gaitas-de-foles são instrumentos musicais tradicionais da música irlandesa. As gaitas-de-foles Uileann são as mais comuns da música irlandesa. Potatoes Prátaí As batatas são uma comida tradicional da Irlanda. Quill Quill A pena é um istrumento de escrita, feito da pena de um pássaro grande. Era usada por monges quando copiavam manuscritos. Quiet Man Fear Ciúin P Newbridge é uma cidade no condado Kildare, no leste da Irlanda, famosa pelos seus artigos em prata. O carvalho é uma árvore típica da Irlanda. Offaly é um condado no sudeste da Irlanda. O Homem Tranquilo é uma comédia romântica americana rodada na Irlanda em1952. 38 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Q Quarry Chairéil Uma pedreira é um local de onde se extraem pedras e rochas para a indústria. Há muitas pedreiras na Irlanda. Rugby Rugbaí Rugby é um desporto de equipa popular na Irlanda. A Irlanda tem a sua própria equipa nacional com jogadores de todos os 32 condados. Rain Báisteach River Abhainn Saint Patrick Naomh Pádraig São Patrício (Saint Patrick) é o santo padroeiro da Irlanda, conhecido por ter introduzido o cristianismo na Irlanda e por ter afastado dela todas as cobras. Shamrock Shamróg O trevo é o símbolo da Irlanda. É uma pequena folha usada por São Patrício para mostrar a trindade cristã: o Pai, o Filho e o espírito santo Soda bread Arán Sóide Sliotar Sliotar Tea Tae Tin whistle Feadóg Stáin Tri-colour Dath Trí Umbrella Scáth Uilleann pipes Píopaí Uilleanna Ulster Uladh Vegetables Glasraí A chuva é a mais comum forma de precipitação na Irlanda. Chove entre150 e 225 dias por dia. R S Rio. Há 35 rios na Irlanda. O rio Shannon é o mais longo rio da Irlanda, com 386 kms. Pão (levedado) feito de farinha integral, muito comum na Irlanda. A sliotar é uma pequena bola de cabedal usada nos desportos ‘hurling’ e ‘camogie’. O chá é uma bebida quente muito popular na Irlanda. Prepara-se, vertendo água a ferver sobre folhas de chá. Na Irlanda as pessoas bebem chá com leite e, às vezes, com açúcar. O apito de lata é um pequeno instrumento de sopro usado na música tradicional irlandesa. T Tricolor é o nome que se dá à bandeira da Irlanda. Guarda-chuva. Recomenda-se a todas as pessoas que visitam a Irlanda por causa da chuva U Gaitas-de-foles Uilleann são as gaitas-de-foles tradicionais da Irlanda. O Ulster é a província a norte da Irlanda, dividida em 9 condados. Seis destes condados constituem a Irlanda do Norte e três pertencem à República da Irlanda. Legumes – comem-se cenouras, cebolas e couves em todas as refeições irlandesas tradicionais. 39 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Village Sráidbhaile Vikings Lochlannaigh Windy Gaofar Wellies Buataisí Wool Olann Youghal Eochaill Yarn Snáth Fio - usado para tricotar e bordar na Irlanda. Yoghurt Lógart Iogurte. A Irlanda é famosa pelos seus produtos lácteos, como o iogurte. O iogurte é produzido artesanalmente. Zoo (Dublin) Zú Zinc Sinc V W Y Z Aldeia - As pequenas aldeias rurais são muito comuns em toda a Irlanda. Os Vikings da Escandinávia atacaram e roubaram mosteiros e povoações no leste da Irlanda entre 800 e 1169. Ventoso. O oeste da Irlanda é particularmente ventoso. Wellies são botas de borracha usadas por agricultores ou pessoas que atravessam campos e florestas lamacentos. Lã, proveniente de ovelhas, usada para tricotar camisolas e casacos. Youghal é uma estância à beira-mar no condado Cork, no sul da Irlanda. O Zoo de Dublin é uma das grandes atrações turísticas. Situa-se no Parque Phoenix, no centro da cidade O zinco é o material mais extraído do solo na Irlanda. A Irlanda é o maior produtor e exportador de zinco da Europa, a partir de três minas principais. 40 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ALFABETO DA ÁUSTRIA Letra A B Palavra em alemão Palavra em português Descrição em alemão Descrição em português Apfelstrudel Apfelstrudel Der Apfelstrudel ist eine berühmte österreichische Nachspeise. O Apfelstrudel é uma sobremesa austríaca famosa, feita com maçãs e massa. Adler Águia In den österreichischen Bergen leben viele Adler, wie z.B. der Steinadler. As águias ainda habitam as montanhas da Áustria. Alpen Alpes Die Alpen sind ein Gebirge, das sich durch einen großen Teil Österreichs zieht. Quase dois terços da Áustria são montanhas chamadas Alpes. Bergwerk Mina Es gibt in Österreich viele unterschiedliche Bergwerke, wo z.B. Salz oder Kohle abgebaut wird. Manche dieser Bergwerke darf man auch besuchen und sich ganau anschauen. Há muitas minas na Áustria, por exemplo, de sal e de carvão. Algumas delas estão abertas ao público, podendo ser visitadas. In Österreich findet man jede Menge Bauernhöfe. Auf einem Bauernhof leben Tiere, wie z.B. Kühe, Schweine, Hühner, Schafe, Ziegen und Enten. Viele Kinder verbringen am Bauernhof gerne ihre Ferien. Há muitos tipos diferentes de quintas na Áustria e muitas crianças passam aí as suas férias. São muitos os animais que podemos encontrar numa quinta, como por exemplo, vacas, porcos, galinhas, ovelhas, cabras e patos. Auf den österreichischen Wiesen wachsen unzählige schöne Blumen. Da gibt es z.B. Kornblumen, Mohnblumen, Löwenzahn und die Gänseblümchen. As colinas e os prados da Áustria estão cobertos de lindas e variadas flores. Bauernhof Blumen Quinta Flores 41 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Chor Coro Der Chorgesang ist eine österreichische Tradition. Menschen, die sich für Musik interessieren, singen im Chor gemeinsam schöne Lieder. Cantar num coro é uma atividade muito tradicional na Áustria. As pessoas que gostam de música cantam juntas num coro. Camping Campismo Es gibt in Österreich viele wunderbare Orte fürs Camping. Im Sommer verbringen viele Leute ihren Urlaub im Wohnwagen auf dem Campingplatz. Há muitos parques de campismo na Áustria. No Verão, as pessoas passam férias acampadas em rolotes. Zu Weihnachten bringt das Christkind den Kindern ihre Geschenke. In anderen Ländern kommt vielleicht der Weihnachtsmann, aber in Österreich kommt das Christkind. Na Áustria é o Menino Jesus, e não o Pai Natal, que traz presentes para as crianças no Natal. Die Donau ist der längste und bekannteste Fluss Österreichs. Die Donau fließt vom Schwarzwald in Deutschland bis ins Schwarze Meer. O Danúbio é o rio maior e mais famoso da Áustria. Corre desde a Floresta Negra na Alemanha até ao Mar Negro. Das Edelweiß ist eine kleine weiße Blume, die in den Österreichischen Bergen blüht. Es steht unter Naturschutz, das bedeutet, dass es nicht einfach gepflückt werden darf, weil es eine seltene Blume ist. O Edelweiss é uma pequena flor branca muito famosa que cresce nas montanhas. É uma espécie protegida, o que quer dizer que não pode ser apanhada, por ser muito rara. Im Winter ist es kalt. Wenn draußen alles Wasser gefriert, gehen viele Menschen gerne eislaufen. Os Invernos são frios na Áustria e quando lá fora a água gela, muitas pessoas gostam de patinar no gelo. C Christkind Menino Jesus D Donau Edelweiß Danúbio Edelweiss E Patinagem Eislaufen no gelo Fischen Pesca Bei so vielen Seen und Flüssen ist es kein Wunder, dass viele Leute gerne fischen gehen. Com tantos lagos e rios, não admira que a pesca seja um desporto tão popular. Freibad Piscina ao ar livre Im Sommer ist es heiß, da gehen alle Menschen gerne ins Freibad, um draußen zu schwimmen. Os Verões são quentes na Áustria e pode-se nadar em piscinas ao ar livre. Im Fasching verkleiden sich die Menschen gerne. Der Fasching beginnt am 11.11. um 11.11h. No Carnaval as pessoas mascaram-se. O Carnaval na Áustria começa a 11 de novembro às 11:11 horas da manhã. Im Gasthaus kann man gut essen, z.B. einen Schweinsbraten oder ein Schnitzel. Gasthäuser findet Na estalagem, ou “Gasthaus”, servem-se bons pratos de porco assado e de panados F Fasching G Carnaval 42 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Gasthaus Estalagem Großglockner Gamsbart Hirsch man überall in Österreich. (Schnitzel). Há estalagens um pouco por tod a parte na Áustria. Großglockner Der Großglockner ist der höchste Berg Österreichs. Großglockner é a montanha mais alta da Áustria. Tufo de penas Einen Gamsbart stecken sich die Jäger gerne als Schmuck an ihre Hüte. Os caçadores gostam de decorar os seus chapéus com tufos de penas. Den Hirsch sieht man in Österreich ziemlich oft, besonders im Wald und auf den Feldern. Os veados ainda se podem encontrar em muitos locais da Áustria, tanto nas florestas como no campo. Da es in Österreich viele große Wälder gibt, wird hier sehr viel Holz produziert. Uma grande parte da Áustria encontra-se coberta de florestas e por isso o país produz muita madeira. Veado H Holz Madeira Honig Mel Zahlreiche Menschen in Österreich lieben es, Honig zu essen. Ein Brot mit Butter und Honig , hmmmm! Das schmeck gut! Os austríacos gostam muito de mel. Um pão barrado de mel é uma delícia! Imker Apicultor Imker kümmern sich um Bienen. Davon gibt es in Österreich ziemlich viele. Podem-se encontrar apicultores um pouco por toda a parte na Áustria. Innsbruck Innsbruck Innsbruck ist die Hauptstadt von Tirol, einem der 9 Bundesländer Österreichs. Innsbruck é a capital do Tirol, uma província do sul da Áustria. Jäger Hunter Es gibt in Österreich viele Jäger. Sie kümmern sich um die Tiere, die im Wald leben. Há muitos caçadores na Áustria. Jause Snack In Österreich essen die Menschen gerne eine Jause. Das ist eine kleine Mahlzeit für zwischendurch. Na Áustria, as pessoas adoram uma “Jause”, um pequeno snack entre refeições. Die rote Johannisbeere ist eine der bekanntesten Beerenarten. Daraus kann man einen guten Saft machen. A groselha é uma das bagas favoritas e mais comuns na Áustria, da qual se pode produzir bom sumo. I J Johannisbeere Groselha 43 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. K L Knödel Ravioli In jedem österreichischen Gasthaus kann man Knödel essen. Darin kann Fleisch sein oder auch eine süße Fülle, wie Obst oder Schokolade. A maioria dos restaurantes da Áustria oferece raviolis, que podem ter recheio de carne ou doce, de fruta ou chocolate, quando são comidos à sobremesa. Kaffeehaus Café In Kaffeehäusern treffen sich die Leute gerne. Hier kann man Kaffee trinken und ein Stück Kuchen essen. Os Cafés são pontos de encontro populares na Áustria, onde se bebe café e se comem bolos. Auf vielen österreichischen Bauernhöfen gibt es Kühe. Im Sommer sind die meisten Kühe in den Bergen, um frisches Gras zu fressen. Muitos agricultores têm vacas na Áustria. No Verão, as vacas são levadas para as montanhas, onde ainda há erva fresca. Kühe Vacas Lippizaner Lippizaner In der Spanischen Hofreitschule in Wien kann man die berühmten Lippizaner bewundern. Os famosos cavalos Lippizaner podem ser vistos na Escola de Equitação de Viena. O combóio Lilliput Die Lilliputbahn ist eine bekannte alte Mini-Eisenbahn im Prater in Wien. Es macht Spaß, damit zu fahren! O comboio Liliput é muito antigo. É uma linha ferroviária em miniatura no Prater, em Viena. É bem divertido andar nele! Landschaft Paisagens Österreich ist bekannt für seine unterschiedlichen Landschaften: schöne Berge, Seen und grüne Täler, Weinregionen und Flachland. A Áustria é bem conhecida pelos seus diferentes tipos de paisagens, com belas cordilheiras, lagos e vales frondosos, regiões com vinhas e planícies. Musik Música Österreich ist berühmt für seine Musik. Es gibt etliche Musikschulen und Menschen aus der ganzen Welt kommen hierher, um zu lernen. A Áustria é famosa pela sua música e tem muitas escolas de música. Há muita gente que vem aprender música na Áustria. Mozart Mozart Wolfgang Amadeus Mozart wurde in Salzburg geboren und ist einer der berühmtesten Komponisten aller Zeiten. Wolfgang Amadeus Mozart nasceu em Salzburg e é um dos maiores compositores de sempre. Bicicleta de montanha In Österreich kann man tolle Fahrten mit dem Mountainbike unternehmen. Dieses Fahrrad ist besonders für die Berge geeignet. Há muitos trilhos de bicicleta pelas montanhas. Este é um tipo de bicicleta apropriado para montanha. Liliputbahn M Mountainbike 44 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Der Neusiedler See ist der größte See Österreichs. Er ist sehr beliebt zum Schwimmen und für andere Wassersportarten. Neusiedl é o maior lago da Áustria. É muito pouco fundo (tem no máximo 1,8 metros de profundidade) e por isso é muito popular para desportos aquáticos e para a natação. Neusiedler See Lago Neusiedl Natur Natureza In der österreichischen Natur leben viele unterschiedliche Tiere und Pflanzen. Auf unsere Natur geben wir gut Acht! A Áustria é muito verde, tem uma flora muito variada e as pessoas têm um grande amor pela natureza. Oper Ópera Die Oper ist ein sehr berühmtes Musiktheater in Wien. Hier werden Opern, Operetten und Ballette aufgeführt. Esta é a famosa Ópera de Viena, onde se realizam óperas, operetas e bailados. Obst Fruta In Österreich findet man sehr viele Obstgärten. Hier wachsen Äpfel, Birnen, Zwetschken, Kirschen und viele andere Obstsorten. Há muitos pomares na Áustria, onde se cultivam maçãs, peras, cerejas e muitas outras frutas. Prater Prater In den Prater gehen die Menschen, wenn sie Spaß haben wollen. Hier kann man z.B. mit dem Riesenrad fahren. O Prater é uma feira popular em Viena onde as pessoas se divertem, como por exemplo, a andar no comboio fantasma. Eine Palatschinke ist ein traditioneller Pfannkuchen, der mit verschiedenen Füllungen gegessen wird. Palatschinke é uma espécie de panqueca tradicional que pode ser comida com diversos recheios. N O P Q R Palatschinke Palatschinke Quitte Marmelo Die Quitte ist eine Frucht, aus der oft Marmelade gemacht wird. O marmelo é marmeladas. Quelle Primavera In Österreich gibt es viele natürliche Quellen. Dieses Wasser wird oft auch als Mineralwasser verkauft. A Áustria tem muitas termas naturais, cuja água se vende como água mineral. Querflöte Flauta transersal Eine Querflöte ist eine ganz besondere Flöte. Auch Kinder können sie spielen. A flauta transversal é um tipo de flauta, que também pode ser tocada por crianças. Recycling ist in Österreich sehr wichtig; Kinder lernen darüber bereits in Kindergarten. Reciclar é muito importante na Áustria e as crianças aprendem a reciclar no jardim infantil. Viele Österreicher gehen gerne Radfahren. Es gibt viele Os austríacos adoram andar de bicicleta e Recycling Reciclar Radfahren Andar de usado em compotas e 45 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. bicicleta tolle Radwege. existem muitas ciclovias. Rodelbahn Trenó Rodeln macht Spaß! Im Winter auf dem Schnee und im Sommer auf der Sommerrodelbahn. Andar de trenó é muito divertido, tanto no Inverno, na neve, como no Verão. Schnitzel Schnitzel Das Schnitzel ist eines der beliebtesten Fleischgerichte Österreichs. Normalerweise wird es aus Schwein oder Pute gemacht. Schnitzel é um dos pratos favoritos da Áustria; é um panado geralmente preparado com porco ou perú. Salzburg ist eines der 9 österreichischen Bundesländer und liegt im Westen des Landes, an der Grenze zur Deutschland. Salzburg é uma das nove províncias da Áustria, no oeste do país, que faz fronteira com a Alemanha. S Salzburg Salzburg Schifahren Esqui Schifahren ist eine sehr beliebte Wintersportart. Viele Familien fahren in den Ferien gerne auf Schiurlaub. Esquiar é muito popular durante o Inverno; muitas famílias fazem férias de esqui. Tom Turbo Tom Turbo Viele österreichische Kinder kennen Tom Turbo. Er ist ein brühmter Fahrrad-Detektiv. Quase todas as crianças austríacas conhecem o Tom Turbo, o famoso detetive da bicicleta. Viele Österreicher gehen gerne ins Theater. Dort kann man sich z.B. “Geschichten aus dem Wiener Wald” anschauen. Os austríacos adoram ir ao teatro, onde podem assistir, por exemplo, ao espetáculo “Histórias da Floresta Vienense”. Tennis ist eine der beliebtesten Sportarten Österreichs. Auch viele Kinder spielen gut Tennis. O ténis é um dos desportos favoritos dos austríacos e muitas crianças jogam bem ténis. Auf unsere Umwelt müssen wir gut aufpassen. Das ist sehr wichtig für die Zukunft. Os austríacos cuidam do ambiente porque dele depende o seu futuro. Viele Österreicher verbringen ihren Urlaub gerne in den Bergen, wo man wandern, radfahren und bergsteigen kann. Muitos austríacos passam férias montanha onde caminham, andam bicicleta e fazem montanhismo. In Wien kann man mit der U-Bahn fahren. Es gibt 5 verschiedene U-Bahn-Linien. O metro de Viena chama-se “U-Bahn” e tem cinco linhas. T Theater Teatro Tennis Ténis Umwelt Ambiente U Urlaub Férias U-Bahn Metro na de 46 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. V Voralberg Wien Wein Voralberg Vorarlberg ist eines der 9 österreichischen Bundesländer und liegt im Westen des Landes, an der Grenze zu Lichtenstein und der Schweiz. Voralberg é uma das nove províncias da Áustria, no oeste do país, na fronteira com a Suiça e com o Lichtenstein. Viena Wien ist die Hauptstadt Österreichs und liegt im Osten des Landes. Hier leben ca. 1,8 Millionen Menschen. Wien ist berühmt für seine Musik, Kunst und Kultur. Viena é a capital da Áustria, na parte leste do país. Tem 1.8 milhões de habitantes e é conhecida pela sua música, arte e cultura. A Áustria tem uma longa tradição vinhateira. Plantam-se vinhas para produção de vinho. Vinho In Österreich hat der Weinbau eine lange Tradition. Im Weingarten werden Trauben angebaut und zu Wein verarbeitet. Es gibt in Österreich viele schöne grüne Wiesen. Hier können z.b. Kinder spiele oder auch Kühe grasen. A Áustria tem muitos prados verdes, onde as crianças podem brincar e onde pastam vacas. Mais de um terço do país está coberto de florestas, onde os animais vivem protegidos. Floresta Mehr als ein Drittel von Österreich ist mit Wald bedeckt. Wald bietet vielen Tieren einen geschützten Lebensraum. Zoo Der Tiergarten Schönbrunn in Wien ist der älteste Zoo der Welt. Hier kann man zahlreiche interessante Tiere beobachten. O Zoo Schönbrunn em Viena é o mais velho do mundo. Nele se podem observar diversos animais interessantes. Viele Österreicher lesen jeden Tag die Zeitung. So erfahren sie alles, was in der Welt vor sich geht. A maioria dos austríacos gosta de ler e lê o jornal diariamente. É assim que sabem o que se passa no mundo. Mit einer Zahnradbahn kann man vom Tal auf den Berg hinauf fahren, z.b. zum Schifahren. Este é um comboio especial, capaz de subir montanhas. W Wiese Wald Zoo Prado Z Zeitung Jornal Zahnradbahn Comboio 47 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ALFABETO DA ITÁLIA Letra Palavra em italiano Palavra em português Arlecchino Descrição em italiano Descrição em português Arlequim Arlecchino è la più famosa maschera comica della commedia dell’arte, di solito vestita di tanti colori. Arlequim é a mais famosa personagem cómica da commedia dell'arte que se veste com um traje multicolor. Alpi Alpes Le Alpi sono una catena montuosa del Nord Italia Os Alpes são uma cordilheira no norte da Itália. Befana Befana Nel folclore italiano la Befana è una vecchia signora che porta dolcetti ai bambini nella notte dell’Epifania (cioè la notte tra il 5 e il 6 gennaio). No folclore italiano, a Befana é uma velha que dá doces às crianças na véspera da Epifania, ou Dia de Reis (a 5 de janeiro). Babbo Natale Pai Natal Babbo Natale è un uomo anziano che consegna regali ai bambini nella notte della vigilia di Natale. O Pai Natal é um velho de barbas brancas que traz presentes na véspera de Natal. Babà Baba Il babà è un dolce tipico di Napoli. O babá é um doce típico de Nápoles. Calcio Futebol Il calcio è lo sport più praticato in Italia. Coliseu Il Colosseo è una anfiteatro di forma ellittica, situato nel centro di Roma e utilizzato per gli spettacoli dei gladiatori e per altre manifestazioni pubbliche, la cui costruzione iniziò nel 70 DC. A B C Colosseo O futebol é o desporto mais popular em Itália. O Coliseu é um anfiteatro elítico, situado no centro de Roma e cuja construção foi iniciada no ano 70. Foi usado para lutas entre gladiadores e para espetáculos públicos. 48 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Carnevale D Carnaval O Carnaval é geralmente celebrado em fevereiro. Envolve festas nas ruas e cortejos de máscaras. Dante è stato il poeta più importante del Medioevo, ed è considerato il padre della lingua italiana. Dante foi o maior poeta da Idade Média, considerado o pai da língua italiana. Duomo è il nome con cui viene chiamata ogni chiesa principale di ogni città. A catedral é a principal igreja de uma cidade. Il daino è un animale che vive nel Nord Italia Os veados habitam o norte da Itália. L’espresso è il tipico caffè italiano Um expresso é uma bebida de café tipicamente italiana. Dante Dante Duomo Catedral Daino Veado Espresso Expresso Etna Etna L’Etna è il vulcano attivo più grande d’Italia, situato in Sicilia. O Etna é o maior vulcão ativo da Itália, na Sicília. Ercolano Herculaneum Ercolano è una antica città romana distrutta da un’eruzione vulcanica nel 79 DC. Herculaneum é uma antiga cidade romana, destruída por uma erupção vulcânica no ano 79. Ferrari Ferrari La Ferrari è una macchina sportiva utilizzata per competizioni automobilistiche. O Ferrari é um carro de desporto italiano. Focaccia Focaccia La Focaccia è un impasto di farina, acqua, lievito e sale, simile al pane, cotta al forno o alla brace. A focaccia é um tipo de pão achatado italiano, cozido no forno, preparado com leveduras e azeite e temperado com ervas aromáticas. Firenze Florença Firenze è una città italiana molto famosa ed importante per la sua cultura, la sua arte e il commercio, soprattutto nel periodo Medioevale. Firenze é uma cidade italiana conhecida pela sua cultura, arte e comércio sobretudo durante a época medieval. Gelato Gelado Il gelato è uno dei dolci più amati In Italia. O gelado é um dos doces mais apreciados por toda a Itália. E F G Il Carnevale è un periodo dell’anno, di solito cade a Febbraio, i cui festeggiamenti si svolgono spesso in pubbliche parate in maschera. 49 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. I L M Gondola Gondola La gondola è un’imbarcazione a fondo piatto tipica della laguna veneta. A gondola é um barco a remos tradicional, de fundo chato, típico de Veneza. Garibaldi Garibaldi Garibaldi è stato un generale e patriota italiano che ha combattuto nel movimento per l’unità d’Italia. Garibaldi foi um soldado italiano que lutou pela unificação da Itália. Isola Ilha L’isola è un pezzo di terra circondato da mare. L’Italia ha due principali isole: la Sicilia e la Sardegna. Uma ilha é um pedaço de terra rodeado de água. A Itália tem duas ilhas importantes: a Sicília e a Sardenha. Istrice Porco-espinho L’istrice è un roditore con un manto pieno di aculei che usa per difendersi dai suoi predatori. O porco-espinho é um roedor com uma carapaça de espinhos que o defende dos seus predadores. Limone Limão Il limone è un frutto tipico italiano (soprattutto quello siciliano) O limão é um fruto típico da Itália, em especial da Sicília. Limoncello Limoncello Il limoncello è una bevanda alcolica a base di limone. O limoncello é uma bebida alcoólica, tipicamente italiana, preparada com limão. Lasagne Lasanha Le lasagne sono una pasta all'uovo tagliata in grossi quadrati, o rettangoli, usata soprattutto per pasticci al forno, condita con verdure e formaggio o con carne e sugo di pomodoro. A lasanha é uma massa italiana, em placas, que se cozem com carne e legumes e que se cobrem com um molho de queijo ou tomate por cima. Bandolim Il mandolino è uno strumento musicale a otto corde inizialmente disegnato a Napoli. Ha un corpo fatto di legno, con una tastiera a corde. O bandolim é um instrumento musical inicialmente concebido em Nápoles; tem oito cordas e uma caixa de madeira com um braço com botões. A mortadela é um tipo de enchido cor-de-rosa e suave, feito de carne e gordura, que se corta às fatias. O queijo mozzarella é um queijo italiano, branco Mandolino Mortadella Mortadela La mortadella è un salume tipicamente italiano di colore rosa, simile ad una grande salsiccia con dentro pezzi di grasso; viene servita solitamente in pezzi. Mozzarella Mozzarella La mozzarella è un formaggio a pasta filata 50 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. e sólido, feito de leite de vaca ou de búfalo. Ninna-nanna Canção de embalar La ninna nanna è una canzoncina con una melodia rassicurante da cantare ai bambini per farli addormentare. Uma canção suave adormecer crianças. Nerone Nero Nerone è stato un imperatore romano famoso per la sua crudeltà, che ha volontariamente ucciso molti romani potenti. Durante il suo regno ci fu un grande incendio che distrusse metà di Roma nel 64 a.C. Nero foi um imperador romano que ficou conhecido pela sua crueldade, porque mandou matar habitantes de Roma ilustres. Durante o seu império, Roma foi quase totalmente destruída por um devastador fogo em 64 a.c. Nuraghe Nuragh Il Nuraghe è un tipo di costruzione megalitica di forma tronco conica presente con diversa densità su tutto il territorio della Sardegna Um tipo de construção em pedra tipo torre que se pode encontrar na Sardenha e que data das Idades do Bronze e do Ferro. Olio Azeite L’olio d’oliva a è un olio ottenuto dalle olive, usato per cucinare e per condire. O azeite é o óleo extraído das azeitonas, usado para cozinhar e para temperar. Oliva Azeitona L’oliva è un frutto ovale con un osso interno e un sapore amaro, è di colore verde quando non è matura e nero bluastra quando è matura, viene sia mangiata da sola che utilizzata per la produzione di olio. A azeitona é um pequeno fruto oval, com caroço duro, de sabor amargo, que é verde quando está verde e que se torna azulado quando amadurece. É usado para comer e para fazer azeite. Papa Papa Il Papa è il vescovo di Roma e il capo della chiesa cattolica in tutto il mondo. O Papa é o Bispo de Roma e líder espiritual da Igreja Católica em todo o mundo. Pizza Piza La pizza è un cibo tipicamente italiano e nato in Italia. A Piza é um prato inventado na Itália. Pinocchio Pinóquio Pinocchio è un burattino di legno, creato da un falegname di nome Geppetto. Pinocchio voleva così tanto diventare un bambino vero che iniziò un cammino, nella vita reale, per esserlo. Pinóquio é um fantoche em madeira criado por um marceneiro, de nome Geppetto. O fantoche, Pinóquio, aprende o que é viver como um rapaz a sério e quer tornar-se humano em vez de ser um fantoche de madeira puxado por cordéis. N O P prodotto da latte di mucca o di bufala. que se canta para 51 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Quirinale Quirinale Il Quirinale è il palazzo presidenziale. O Quirinale é o palácio presidencial em Roma. Quintana Quintana La Quintana è una commemorazione medioevale con una competizione-esibizione equestre. A Quintana é uma comemoração medieval com uma competição equestre. Roma Roma Roma è la capitale d’Italia. Roma é a cidade capital da Itália. Romolo Rómulo Romolo fu un ragazzo romano considerato il fondatore di Roma. Rómulo foi um romano que se considera ser o fundador de Roma. Ricotta Queijo Ricotta La ricotta è un formaggio morbido, ottenuto dal siero del latte. O queijo Ricotta é um queijo italiano mole, obtido a partir do soro de leite. Spaghetti Esparguete Gli spaghetti sono un tipo di pasta di forma lunga e sottile. O esparguete é uma massa em fios longos e duros. Stivale Bota Lo stivale è la forma della penisola italiana. A bota é a forma da península italiana. Sicilia Sicília La Sicilia è una famosa isola e regione italiana. A Sicília é uma ilha e região italiana famosa. Tortellini Tortellini I tortellini sono una pasta a forma di piccoli anelli, riempiti con carne o formaggio e serviti con il brodo o con il sugo. Os Tortellini são uma massa em pequenos anéis, geralmente recheada com carne ou queijo, servida na sopa ou com um molho. Tartufo Trufa Il tartufo è un fungo ipogeo, di forte odore, che assomiglia ad una ruvida patata irregolare. E’ considerato una prelibatezza culinaria. A trufa é um fungo subterrâneo de cheiro intenso, parecido com uma batata irregular, considerado um pitéu culinário. Torre di Pisa Torre de Pisa La torre di Pisa è il nome del campanile marmoreo, alto e di forma rotonda, non perpendicolare, che si trova a Pisa. A Torre de Pisa é uma torre redonda, em mármore, em Pisa, que está inclinada. Uva Uvas L’uva è un piccolo frutto (verde, viola o nero) che cresce sulle viti nei vigneti. Può essere mangiata da sola o utilizzata per Uvas são bagas (verdes, vermelhas ou pretas) que se agregam em cachos, usadas como fruta ou para fazer vinho. Q R S T U 52 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. produrre vino. Vespa Vespa La vespa è un tipico e storico mezzo di trasporto a due ruote, sempre molto di moda A vespa é uma mota muito italiana, sempre na moda. Verdi Verdi Verdi è stato un famosissimo compositore di opera. Verdi foi um famoso compositor de ópera. Vino Vinho Il vino è una bevanda prodotta da uva fermentata. Vinho é uma bebida alcoólica preparada com uvas fermentadas. Zecchino d’oro Zecchino d’oro Lo zecchino d’oro è una competizione canora di bambini, volta a promuovere canzoni per bambini. O Zecchino d’oro é uma competição infantil de cantores que promove canções para crianças. V Z 53 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ALFABETO DE PORTUGAL Letra A Palavra em português Palavra em inglês Descrição em português Descrição em inglês O azulejo é uma peça de cerâmica vidrada, de pouca espessura, geralmente, usada em revestimento de superfícies interiores ou exteriores ou como elemento decorative. Thin glazed tile used as decoration and isolation inside and outside houses. Azulejo Glazed tile Atlântico Atlantic O oceano Atlântico banha a costa oeste de Portugal. The Atlantic ocean bathes the western coast of Portugal. Azeite Olive oil O azeite é um produto alimentar, usado como tempero, produzido a partir da azeitona. Olive oil is extracted from olives and is used as seasoning in Portuguese cuisine. Barco Boat Barco é um nome genérico para qualquer tipo de embarcação. Any sea vessel. Bacalhau Codfish O bacalhau é um peixe muito comum na gastronomia portuguesa, que se usa salgado; é um prato típico do Natal. Codfish is very typical of Portuguese cuisine and is often bought dried and salted; it is a typical dish for Christmas. Burro Donkey O burro é um animal em vias de extinção muito usado em passeios turísticos no campo. The donkey is an endangered species in Portugal and is often used for touristic rides through the countryside. Camões Camões Camões é considerado o maior poeta da língua portuguesa, viveu no século XVI. The greatest poet of the Portuguese language, he lived during the 16th century. Caravela Caravel A caravela é uma embarcação muito usada pelos portugueses na época dos Descobrimentos. A sailing vessel used by the Portuguese during the 15th and 16th centuries on maritime expeditions. B 54 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. C D Cortiça Cork A cortiça é um material de origem vegetal da casca dos sobreiros, usados para rolhas e outras finalidades. Vegetal material made from the bark of the cork tree and used for bottle corks. Descobrimentos Descobrimentos Os Descobrimentos são as viagens e explorações marítimas dos portugueses nos séculos XV e XVI. Sea exploring expeditions of the Portuguese in the 15th and 16th centuries. Douro Douro O Douro é o rio que atravessa o norte de Portugal e o terceiro mais extenso da Península Ibérica. A river that crosses the north of Portugal and the third longest river of the Iberian Peninsula. Dunas Dunes As dunas são montanhas de areia junto à praia. Sand hills by the beach. Espigueiro Granary O espigueiro é uma estrutura elevada, para secar cereais, geralmente feita em madeira e/ou pedra, muito usada na região do Minho (norte de Portugal). Elevated structure used to dry cereal grains, usually made of wood and/or stone and very popular in the Minho region in the north of Portugal. Esplanada Terrace café As esplanadas são cafés ao ar livre. Portuguese people love to sit at outdoor terrace cafés. O estuário é um ambiente aquático que faz a transição entre o rio e o mar. A transitional marine space from river to ocean. O fado é um estilo musical português. Typical traditional music style in Portugal. Estuário Estuary Fado Fado Feira Market A feira é um mercado semanal que vende produtos agrícolas, artesanais e outros. Weekly markets that sell agricultural produce, handicraft and other products. Farol Lighthouse O farol anuncia os perigos da costa. Há muitos faróis na costa portuguesa. There are many lighthouses Portuguese Atlantic coast. Galo Rooster O galo é o macho da galinha, muito usado na gastronomia portuguesa; símbolo lendário, o galo de Barcelos. The male of the hen, used in Portuguese cuisine and also as the main character of the legend of the city of Barcelos. F on the 55 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. G H Gaivota Seagull A gaivota é uma ave marinha muito comum na costa e na praia portuguesa. Very common coastal bird on Portuguese beaches and river sides. Guitarra portuguesa Portuguese guitar A guitarra portuguesa tem doze cordas e é usada como acompanhamento do fado. Guitar with 12 steel strings used for fado. Hortelã Mint A hortelã é uma planta aromática muito utilizada na gastronomia portuguesa. Mint is a much appreciated herb used in Portuguese cooking. Igreja Church A igreja é uma construção de culto religioso católico que se encontra em cada vila de Portugal. Very common religious building of the Catholic faith to be found in every Portuguese village. Ilha Island A Madeira e os Açores são ilhas que fazem parte de Portugal. The islands Madeira and the Azores are part of Portugal. Jardim Garden A ilha da Madeira é frequentemente descrita como um jardim à beira-mar plantado. The Portuguese island of Madeira is often referred to as a garden planted by the sea. Javali Wild boar O javali é um porco selvagem muito apreciado na gastronomia. The wild boar is much appreciated in Portuguese cooking. Kiwi Kiwi O kiwi é um fruto cultivado e muito apreciado, produzido em Portugal. Kiwis are grown and appreciated in Portugal. Lince Lynx I J K Linho Flax Lisboa Lisbon Moliceiro Moliceiro L O lince da Serra da Malcata é uma espécie animal em vias de extinção em Portugal. The Malcata lynx lives in the central inner mountain ranges of Portugal and is threatened with extinction. O linho é uma planta usada para fabrico de têxteis, muito cultivada no norte de Portugal: linhos de Guimarães. Flax is a plant widely used in the north of Portugal for making textiles, the most famous of which is Guimarães linen cloth. Lisboa é a capital de Portugal. Lisbon is the capital of Portugal. O moliceiro é uma embarcação específica para a apanha do moliço/planta aquática; hoje muito usada no turismo na região de Special type of river boat to gather seaweed, used today for tourism in the region of Aveiro 56 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Maré Tide Marchas Parades M Nau in the north of Portugal. A maré é o aumento periódico do volume das águas do oceano. Tides are periodic shifts in the ocean waters. As marchas "populares" são espetáculos com música e adereços em grupos temáticos da cidade de Lisboa. The 'popular marches' are part of Summer festivals in Lisbon, where people dress up and dance to music while parading the streets at night. A nau é um navio de grande porte usado nos Descobrimentos portugueses. Big sailing vessel used by the Portuguese in the Sea Exploring expeditions called 'Descobrimentos' during the 15th and 16th centuries. Nau N O Aveiro. Noz Walnut Navegador Sea explorer A noz é um fruto de casca rija cultivado em Portugal. A hard fruit cultivated in Portugal. Os navegadores dos Descobrimentos foram imortalizados no Padrão dos Descobrimentos, na zona de Belém, em Lisboa. The Portuguese sea explorers of the 15th and 16th centuries were immortalized in the monument called Padrão dos Descobrimentos which stands in one of Lisbon boroughs called Belém. Ovos moles Ovos moles Os ovos moles são um doce típico de região de Aveiro. Typical sweet of the Aveiro region made of egg and sugar: 'soft eggs'. Onda Wave A costa atlântica de Portugal tem ondas apropriadas para a prática de surf. Portugal's coast is known for its surf riding waves. Oceanário Oceanarium O oceanário de Lisboa é um zoo de vida marinha dos oceanos, Lisboa. É o maior aquário coberto na Europa. A sea life zoo that can be found in Lisbon. It is the largest indoor aquarium in Europe. Praia Beach As praias da costa portuguesa têm areias brancas, rochas e dunas. The Portuguese coast harbors rocks, white sandy beaches and pebbles. 57 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Peixe Fish O peixe é um animal muito usado na gastronomia portuguesa. Pião Spinning top O pião é um jogo infantil de madeira, lançado com uma corda. Polvo Octopus O polvo é um animal invertebrado que se alimenta de caranguejos, moluscos e peixes. Invertebrate predator of crabs, mollusk and fish. Queijo Cheese O queijo é um alimento sólido feito a partir do leite de vacas, cabras, ovelhas, de produção abundante e com muita variedade em Portugal. Cheese is made from cow, goat and sheep milk and there are many varieties of cheese in Portugal. Quiosque Kiosk Os quiosques são populares nas grandes cidades; podem ser cafés, vender jornais e revistas, bem como muitos outros produtos. Kiosks are popular in big towns such as Lisbon; they may be cafés, newsagents and sell other produce. Queijadas Queijada A queijada é um doce típico da região de Sintra. A sweet pastry made with cheese, typical of the region of Sintra, near Lisbon. Renda Lace A renda é um produto têxtil artesanal muito abundante e com muitas variedades em Portugal. Handmade lace is very typical of many Portuguese regions. Rodilha Head cushion As rodilhas são pequenas "almofadas" de forma circular, abertas no centro, de confeção artesanal, muito utilizadas por mulheres, à cabeça, para suportar os cântaros de água. Small circular handmade cushions, open in the middle that were used by women in the past to carry water vessels on their heads. Rafeiro do Alentejo Dog (Rafeiro do Alentejo) O rafeiro do Alentejo é uma das raças portuguesas maiores e mais bonitas de cães. One of the biggest and loveliest Portuguese breed of dogs. Sal Salt P Q R Fish is widely used in Portuguese cuisine. Salt is extracted from many Portuguese O sal é um produto do mar muito 58 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. S Sardinha abundante na costa portuguesa. coastal areas. A sardinha "assada" é um prato muito comum da gastronomia portuguesa. Sardines are characteristic of Portuguese cuisine, particularly when roasted on charcoal. Sardine Sol Sun O sol é abundante em Portugal; o clima cativa o turismo. Portugal is very sunny and therefore attracts many tourists. Traineira Trawling boat A traineira é uma pequena embarcação usada na pesca com trainas (redes utilizadas na pesca da sardinha). Small boat used for trawling a fishing net through the waters to catch sardines. Tejo Tagus O Tejo é o rio mais extenso da Península Ibérica; banha a cidade de Lisboa. The longest river in the Iberian Peninsula that flows through Lisbon. Universidade University A Universidade de Coimbra é uma das mais antigas do mundo, criada em 1290. Coimbra university is one of the oldest in the world and was created in 1290. União Europeia European Union Portugal integra a União Europeia desde 1986. Portugal entered the European Union in 1986. Uva Grapes A uva é o fruto da videira, utilizada para produção de vinhos portugueses. The fruit of the vine, used to produce Portuguese wines. Vinho Wine O vinho do Porto é um produto português muito apreciado, produzido no norte de Portugal. Port wine is a well-known Portuguese product from the north of Portugal. Vinha Vine A vinha é uma cultura caraterística de todo o território português. A typical crop on Portuguese soil. W Wc Wc WC é uma sigla internacional usada em Portugal para designar lavabo público. International designation used in Portugal for public toilets. Z Zé Povinho O Zé Povinho é uma caricatura do povo português criada no séc. XIX por Bordalo National personification of the Portuguese people in political cartoons, created in the 19th century by graphic designer Bordalo T U V 59 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Pinheiro. Pinheiro. 60 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ALFABETO DA ROMÉNIA Letra Palavra em romeno Palavra em português Descrição em romeno Descrição em português Apuseni Os Montes do Pôr-do-sol Carpații Occidentali găzduiesc Parcul Național Apuseni - cunoscut drept paradisul speologilor, pentru că adăpostește cea mai variată faună de peșteră din țară. Os Montes do Pôr-do-Sol albergam o Parque Natural de Apuseni (Parcul Natural Apuseni). São o paraíso dos espeleólogos porque nas grutas destes montes se pode encontrar a mais interessante fauna de grutas de toda a Roménia. Abecedar Abecedário Abecedarul este cartea folosită de copiii mici pentru învățarea literelor. Os abecedários são livros essencialmente para crianças. Ateneul Român Ateneu romeno Ateneul Român este o clădire care se constituie într-un simbol al culturii române, fiind sală de concerte și loc de defășurare a expozițiilor de artă. O Ateneu romeno é um edifício que simboliza a cultura romena e onde decorrem concertos e exposições de arte. Babele As Velhas "Babele" sunt formațiuni muntoase situate pe platoul Bucegi din România, în Carpații Meridionali. “As Velhas” são formações rochosas naturais no planalto Bucegi da Roménia, na parte sul dos Montes Cárpatos. București Bucareste Bucureștiul este capitala României - centru cultural, industrial și financiar al țării. Este cel mai mare oraș din România, localizat în partea de sud-est a țării. Bucareste é a cidade capital da Roménia e centro cultural, industrial, cultural e financeiro. É a maior cidade da Roménia e situa-se no sudeste do país. Castelul Bran este un monument istoric și arhitectonic situat în zona Rucăr-Bran, cunoscut drept reședința lui Dracula. O castelo Bran é um monumento arquitetónico e histórico, situado nas proximidades de Bran – Rucăr, onde Drácula terá vivido. A B Bran Castelo Bran desenhados 61 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. cozonac cozonac Cozonacul este un tip de pâine tradițională dulce, preparată cu ocazia Crăciunului și a Paștelui. Pão doce tradicional da Roménia que se prepara para a Páscoa e para o Natal. călușari Bailarinas căluș Călușarii sunt protagoniștii unui dans tradițional ritual și acrobatic cunoscut sub numele de căluș. As bailarinas dançam à maneira tradicional romena e desempenham uma dança ritual acrobática a que se chama căluş. costum național Traje tipico nacional Costumul național este un tip de îmbrăcăminte simbolică care însumează întreaga evoluție spirituală și materială a unui popor. Țăranii români îl mai poartă încă la sărbătorile religioase. Traje simbólico que representa o desenvolvimento espiritual e material da nação romena. Ainda hoje é usado por camponeses romenos durante festas religiosas. Delta do Danúbio Delta Dunării este a doua deltă din Europa ca mărime. Cea mai mare parte a ei se află în România în apropierea Mării Negre. Este binecunoscută pentru flora și fauna foarte diversă, unică în Europa, cu numeroase specii rare. O delta do Danúbio é o segundo maior delta fluvial da Europa; a sua maior parte localiza-se na Roménia, junto do Mar Negro; possui flora e fauna muito variada e única na Europa, além de inúmeras espécies raras. Decebal Decebalus Decebal a fost regele Daciei între 87-106 și a devenit faimos pentru că a luptat împotriva Imperiului Roman. Decebal și Traian (împăratul roman) au fost cei mai mari conducători ai înaintașilor daci și romani. Decebalus foi Rei da Dácia entre o ano 87 e106, famoso por combater contra o Império romano. Decebalus e Trajano, que era o imperador romano, são os líderes dos povos ancestrais dos romenos, os Dácios e os Romanos. Dracula Conde Drácula Se crede că legenda contelui Dracula a fost inspirată de prințul valah Vlad al III-lea sau Vlad Țepeș, care a trăit în secolul al XV-lea. Drácula é uma figura inspirada no Príncipe da Valáquia, Vlad, do século XV, também conhecido como Vlad, o Impalador. Eminescu Mihai Eminescu Mihai Eminescu este considerat cel mai mare poet român și este foarte bine cunoscut drept Luceafărul poeziei românești. Mihai Eminescu é o maior poeta nacional da Roménia e estrela da poesia romena. egretă Garça Marea egretă albă este una dintre speciile de păsări protejate, care trăiește în Delta Dunării în sezonul cald. A grande garça branca é uma espécie protegida de pássaro que vive no delta do Danúbio durante a estação quente do ano. C Delta Dunării D E 62 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. fuior Meada de lã Fuiorul este un mănunchi de lână pentru tors din care femeile de la țară obțin fire de lână. É a partir das meadas de lã que as mulheres fazem novelos. Fânar Celeiro Fânarul este un adăpost pe care țăranii români îl folosesc pentru a păstra fânul în timpul iernii. O celeiro é o local onde os camponeses romenos recolhiam e guardavam o feno durante o Inverno. floare de colț Flor da rainha Floarea de colț crește în Munții Carpați, fiind declarată monument al naturii (specie pe cale de dispariție). A flor da rainha cresce nos Montes Cárpatos e foi declarada monumento nacional e planta em vias de extinção. Ghețarul de la Scărișoara Gruta glaciar Scărișoara Ghețarul de la Scărișoara este cel mai mare ghețar de adâncime din România. A gruta glaciar Scărișoara é o maior glaciar subterrâneo da Roménia. galbeni Moedas de ouro Galbenii sunt vechi monede tradiționale valoroase, din aur, folosite în trecut în România. Ele pot fi întâlnite ca exponate în muzee și sunt reprezentative pentru diferite perioade istorice. Moedas tradicionais antigas feitas de ouro usadas na Roménia; hoje encontram-se em museus e representam diversos períodos históricos. garofița Pietrei Craiului Cravo Piatra Craiului Garofița Pietrei Craiului este o specie de flori extrem de rară, care crește numai în munții Piatra Craiului. O cravo Piatra Craiului é uma espécie rara e única, da Roménia, que só cresce nas montanhas Piatra Craiului. Dança de roda tradicional romena na qual as pessoas fazem um círculo e batem ritmadamente com os pés no chão. Dança-se em todas as cerimónias importantes como casamentos, batizados e outras celebrações locais. Gheorghe Hagi é o mais famoso futebolista de todos os tempos. F G H horă Dança de roda romena Hora românească este un dans tradițional. Oamenii se strâng într-un cerc și lovesc ritmic pământul cu picioarele. Se dansează la ocazii speciale, ca nunțile, botezurile sau alte evenimente locale. Hagi Gheorghe Hagi Gheorghe Hagi este cel mai cunoscut jucător român de fotbal din toate timpurile. 63 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. I herghelie Coudelaria Herghelia Lucina este una dintre cele mai cunoscute herghelii din județul Suceava, unde se cresc cai de rasă. O ie este o bluză femeiască brodată, parte a costumului național. A coudelaria de Lucina é uma das mais famosas do condado Suceava e nela se criam cavalos de corrida. Blusa bordada tradicional que faz parte do traje nacional. ie Blusa tradicional ilic Colete tradicional Un ilic este o vestă tradițională, parte a costumului național. Colete bordado tradicional, que faz parte do traje nacional. lut Barro Obiectele din lut sunt de mare preț, România fiind vestită pentru vasele ceramice făcute de țăranii din Transilvania. A olaria é muito apreciada porque a Roménia é conhecida pelas suas peças de barro feitas à mão pelos camponeses da Transilvânia. lac glaciar Lago glaciar Lacurile glaciare s-au format pe locul unor izvoare termale, prin acumularea apei din ploaie sau din zăpadă. În România avem multe lacuri glaciare care atrag mulți turiști (Lacul Roșu, Lacul Sfânta Ana, Lacul Bicaz, etc.) Os lagos glaciares formaram-se pela acumulação de chuva ou neve. Há muitos lagos glaciares na Roménia que atraem muitos turistas (o Lago Vermelho, o Lago de Santana, o Lago Bicaz, etc.) lemn/ biserici de lemn Igrejas em madeira Bisericile de lemn din Maramureș au intrat în patrimoniul UNESCO ca unele dintre cele mai importante vestigii ale lumii vechi; lemnul a fost și continuă să fie mijloc de exprimare creativă pentru meșterii din zonă. As igrejas de madeira de Maramures foram proclamadas património mundial pela UNESCO; a madeira sempre foi e continua a ser um dos materiais preferidos de expressão artística da região. Marea Neagră Mar Negro Marea Neagră este principala atracție turistică, mai ales în perioada verii. O mar Negro é uma grande atração turística, sobretudo no Verão. mărțișor mărțisor Mărțișorul este un mic ornament prins de un șnur roșu-alb; roșul simbolizează dragostea și albul onestitatea. În data de 1 martie românii sărbătoresc începutul primăverii. Pequeno pingente atado a uma renda vermelha e branca – vermelho que simboliza amor e branco que simboliza honestidade. No dia 1 de março os romenos celebram o início da Primavera. L M 64 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. N Mocănița Mocănița Mocănița este un vechi tren cu aburi destinat transportului în zonele de munte. Mocănița din Sibiua fost repusă în funcțiune și este acum folosită pentru călătorii turistice prin dealurile Transilvaniei. Um velho comboio a vapor para regiões montanhosas, que foi restaurado e que agora transporta turistas pelas colinas da Transilvânia. nai Flauta de Pan Naiul este un instrument muzical folosit în mare măsură de muzicienii români. Gheorghe Zamfir este cel mai cunoscut flautist român. A flauta de Pan é um instrumento musical muito usado pelos músicos romenos. Gheorghe Zamfir é o mais famoso tocador de flauta romeno. Nadia Comăneci Nadia Comăneci Nadia Comăneci este cea mai tânără gimnastă româncă care a câștigat titlul olimpic și prima gimnastă din lume care a primit nota 10. Nadia Comăneci é a mais jovem ginasta romena a ganhar uma medalha olímpica e a primeira ginasta feminina que obteve a pontuação máxima de 10. nufăr alb Nenúfar branco Nufărul este o specie rară de floare care crește în râuri, lacuri și în Delta Dunării. O nenúfar branco é uma espécie rara de flor que se encontra nos rios, em lagos e no delta do rio Danúbio. olărit Olaria Olăritul tradițional din România este unul dintre cele mai frumoase meșteșuguri din Europa. Românii sunt vestiți pentru frumusețea obiectelor de lut ars pe care le confecționează. A olaria tradicional romena é dos artesanatos mais belos da Europa. Os romenos são conhecidos pelos objetos de barro queimado feitos à mão. ouă încondeiate Ovos pintados Vopsitul ouălor este românească de Paști. tradiție Pintar ovos é um costume antigo das tradições pascais romenas. opincă Sandálias tradicionais Opincile sunt un tip de încălțăminte lucrată manual, care era purtată de țăranii români din trecut și care se mai păstrează acum ca element al costumului național. Feitas à mão, as sandálias deste tipo eram usadas por camponeses romenos e fazem hoje parte do traje nacional. poarta Porta de madeira Poarta de lemn maramureșeană este o poartă A porta de madeira Maramureş é um portão de O o veche 65 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. P R maramureșean ă Maramures sculptată cu multă măiestrie și care străjuiește intrarea în curțile caselor și bisericilor din Maramureș. madeira trabalhado que protege a entrada para as casas e igrejas de Maramureș. Piatra Craiului Parque nacional Piatra Craiului Parcul Natural Piatra Craiului adăpostește cea mai lungă și cea mai mare creastă de calcar din țară, delimitată de lacuri glaciare; este considerată drept una dintre cele mai frumoase priveliști din Carpați. O Parque Natural Piatra Craiului apresenta a mais longa e mais alta cadeia montanhosa de arenito do país, rodeada por lagos glaciares; É considerado um dos mais belos cenários dos Cárpatos. Peleș Castelo de Peleș Castelul Peleș este reședința familiei regale din România și este parțial deschis turiștilor. Este o capodoperă arhitectonică, unul dintre cele mai impresionante castele ale Europei. O castelo Peleş é a residência oficial da família real e encontra-se parcialmente aberto ao público. É uma obra-prima da arquitetura, considerado um dos mais admiráveis castelos da Europa. Râșnov Fortalexa de Râșnov Cetatea Râșnov este așezată pe o culme stâncoasă din Carpați, deasupra orașului Râșnov și a fost construită de cavalerii teutoni. A Fortaleza de Râşnov situa-se no topo de uma colina rochosa, nos Montes Cárpatos, sobre a cidade de Raşnov; a fortaleza foi construída por cavaleiros teutões. Regele Mihai Rei Miguel da Roménia Regele Mihai de România este fostul rege al țării, prinț de Hohenzollern și stră-strănepot al reginei Victoria. Este ultimul monarh în viață din perioada cuprinsă între cele două războaie mondiale. O rei Miguel da Roménia foi o anterior rei da Roménia, Príncipe de Hohenzollern e tetraneto da Rainha Vitória de Inglaterra. É o último monarca vivo do período entre guerras. română Romeno Limba română este limba oficială a țării noastre. Este o limbă de origine latină, cum este și italiana, spaniola, franceza sau portugheza. O romeno é a língua oficial da Roménia. É uma língua latina, como o italiano, o espanhol, o francês e o português. Salina Slănic Mina de sal Slănic Salina Slănic Prahovaeste un punct de atracție turistică, unde oamenii vin pentru tratament și relaxare. Este cea mai mare salină din Europa. A mina de sal de Slănic Prahova é uma atração turística frequentada por aqueles que querem fazer tratamentos e relaxar. É a maior mina de sal da Europa. Sfinxul din Esfinge Sfinxul este o formațiune stâncoasă din Munții Bucegi; este considerat un miracol al naturii, el A Esfinge é uma formação rochosa natural nos Montes Bucegi, que se assemelha à Esfinge no 66 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. S Bucegi semănând cu Sfinxul egiptean. Egipto. sarmale sarmale Sarmalele sunt un fel de mâncare tradițională care se prepară la aniversări, sărbători religioase, nunți, etc.; sunt făcute din carne tocată și orez, rulate în frunze de varză murată și servite cu mămăligă și smântână. O sarmale é uma refeição tradicional de festa durante festas religiosas e casamentos, composta por carne picada e arroz enrolada em folhas de couve azeda e servida com polenta e natas. ștergar Toalha tradicional Ștergarul este un prosop lucrat manual, brodat cu elemente simbolice tradiționale, folosit pentru a împodobi pereții caselor de la țară sau purtat la gât în cursul diferitelor evenimente ceremoniale (cununii, botezuri) etc. Toalha tradicional feita à mão e bordada com símbolos tradicionais, que se usava para decorar as paredes das casas de campo romenas ou durante cerimónias, como o casamento ou o baptismo. tei Tília Teiul din Parcul Copou a devenit un punct de atracție bine-cunoscut datorită faptului că poetul nostru național - Mihai Eminescu - obișnuia să se odihnească și să mediteze la umbra lui. A tília do Parque Copou tornou-se muito conhecida porque o poeta nacional Mihai Eminescu costumava descansar e refletir à sombra dessa árvore. Transilvania Transilvânia Transilvania este o regiune pitorească așezată în zona centrală a României - înconjurată de lanțul Munților Carpați; ea adăpostește unele dintre cele mai bine conservate orașe medievale. Numele ei se poate traduce tărâmul de dincolo de pădure. A Transilvânia é uma região pitoresca da Roménia central, rodeada pelos Montes Cárpatos; alberga algumas das mais bem perservadas cidades medievais. A palavra significa terra para além da floresta. Turnul Chindiei Torre Chindia Turnul Chindiei este un punct de atracție turistică ce găzduiește în prezent o expoziție de documente, arme și obiecte care i-au aparținut domnitorului Vlad Țepeș (Dracula). A Torre Chindia é uma atração turística que alberga hoje documentos, armas e objetos que pertenceram a Vlad o Impalador (Drácula). ursul brun Urso castanho Ursul brun este o specie protejată în toată Europa, deci și în România, unde este considerat un simbol al măreției. O urso castanho é uma espécie protegida na União Europeia, que vive nos Montes Cárpatos, onde as pessoas a consideram um símbolo de gradeza. Ș T 67 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. U usturoi Alho Usturoiul este folosit în mod tradițional pentru a îndepărta vampirii și spiritele rele. O alho é usado para afastar vampiros e maus olhados. ulcică Bilha Ulcica tradițională este un vas de lut confecționat manual, folosit în gospodăriile tradiționale românești pentru a depozita laptele, apa și vinul. Pequena bilha feita manualmente, usada nas casa rurais romenas para guardar leite, água e vinho. Vidraru Lago Vidraru Lacul Vidraru este un lac de acumulare care se întinde la poalele Munților Făgăraș. O lago Vidraru é um reservatório artificial nas sombras das montanhas Făgăraş. Voroneț/ Mănăstirea Voroneț Mosteiro de Voroneț Mânăstirea Voroneț este una dintre cele mai cunoscute mânăstiri din România, supranumită și "Capela Sixtină a Estului". Cea mai impresionantă caracteristică a ei este o frescă de pe peretele exterior, ce înfățișează Judecata de Apoi. Vopseaua albastră care, în mod miraculos, nu și-a schimbat intensitatea culorii este cunoscută în toată lumea drept "albastru de Voroneț". O Mosteiro de Voroneț é um dos mais famosos mosteiros romenos, também conhecido como a “Capela Sistina do Oriente”; Possui um fresco do Juízo Final pintado numa fachada exterior, cujo azul nunca desbotou e que, por essa razão, é conhecido como o ‘azul Voroneţ’. Os artistas trabalhavam isolados e guardavam os segredos da sua técnica, pelo que esta tinta/cor continua a ser um mistério. Vulcanii noroioşi Vulcões de lama Vulcanii noroioși de la Berca formează o rezervație geologică și botanică. Ceea ce impresionează sunt micile conuri vulcanice, înalte de doar câțiva metri, care s-au format în urma degajărilor de noroi și gaze naturale. Os vulcões de lama de Berca são uma reserva geológica e botânica. O que é mais espectacular neles são as estruturas em forma de vulcão, com alguns metros de altura, causadas pela erupção de lama e de gases naturais. zestre Dote Zestea era reprezentată de un cufăr tradițional plin cu articole pentru casă, pe care părinții îl dădeau în dar fetelor de măritat. O dote era representado por uma arca tradicional, cheia de artigos de casa, que era dada à noiva pelos pais como prenda. zimbru Bisonte europeu Zimbrul este un animal sălbatic considerat monument al naturii, care trăiește în rezervații naturale din România. O bisonte europeu é uma espécie protegida que vive nas reservas naturais da Roménia. V Z 68 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. zer Soro de leite Zerul este lichidul care rămâne după prepararea și stoarcerea brânzei. O soro é o líquido que fica depois de se espremer o queijo. 69 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ALFABETO DE CHIPRE Letra Α Palavra em grego Palavra em português Descrição em grego cipriota Descrição em português Αμυγδαλιά Amendoeira Η Αμυγδαλιά είναι ένα δέντρο που ανθίζει στην Κύπρο την Άνοιξη. As amendoeiras dão flor na Primavera em Chipre. Αγρινό Muflão de Chipre Το Αγρινό είναι θηλαστικό και είναι το εθνικό ζώο της Κύπρου. O muflão do Chipre é um mamífero que é o animal nacional de Chipre. Αφροδίτη Afrodite Η θεά Αφροδίτη γεννήθηκε μέσα από τους αφρούς της θάλασσας της Πάφου. Το νησί μας ονομάζεται και "Νησί της Αφροδίτης". A deusa Afrodite nasceu da espuma do mar em Paphos. Chipre também se chama a "Ilha de Afrodite". Βράκα Βragas (calças) Η Βράκα είναι παραδοσιακό ρούχο φορούσαν οι άντρες τα παλιά χρόνια. που As bragas (ou calças) eram usadas pelos homens em tempos remotos e hoje são traje tradicional. Βοσκός Pastor Ο Βοσκός προσέχει το κοπάδι του και οδηγεί τα ζώα στο λιβάδι για να φάνε φρέσκο χορτάρι. O pastor vigia o rebanho e guia os animais pelos campos para lhes dar erva fresca. Βρύση Fonte Κάθε χωριό είχε τη δική του πέτρινη βρύση και από εκεί οι κάτοικοι έπαιρναν νερό για τα σπίτια τους. Cada aldeia tem a sua fonte de pedra, de onde os aldeões tiravam água para as suas casas. Γλυκό Rebuçados Στην Κύπρο φτιάχνουμε παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού από φρούτα και σιρόπι. Em Chipre produzem-se rebuçados a partir de vários frutos e xarope. Γεωργός Agricultor Ο γεωργός φυτεύει φρούτα και λαχανικά στα χωράφια του. O agricultor planta árvores de fruto e legumes nas suas terras. Γαιδούρι Burro Παλαιότερα, οι κάτοικοι της Κύπρου χρησιμοποιούσαν το γαϊδούρι ως μεταφορικό No passado usava-se o burro como meio de transporte na ilha de Chipre. Β Γ 70 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. μέσο. Δ Δάσος Floresta Το νησί μας έχει πολλά δάση με ψηλά δέντρα και καθαρό αέρα. A ilha de Chipre tem muitas florestas com ar fresco. Δρεπάνι Foice Το δρεπάνι είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσαν οι γεωργοί για να θερίσουν το σιτάρι. Usa-se a foice para cortar o trigo nos campos. Δύτης Mergulhador Ο Δύτης βουτά στη θάλασσα και βλέπει τις ομορφιές του βυθού. O mergulhador aprecia as belezas naturais do fundo do mar. Ελιά Oliveira Η ελιά είναι ένα δέντρο που καρποφορεί στην Κύπρο και προσφέρει ελιές και λάδι. A oliveira é uma árvore comum em Chipre; produz azeitona e azeite. Ελαιόλαδο Azeite Οι Κύπριοι χρησιμοποιούν το ελαιόλαδο που βγάζουν από τις ελιές τους για να μαγειρέψουν πιο νόστιμα φαγητά. Os cipriotas usam o azeite produzido de azeitonas para cozinhar os pratos mais deliciosos. Εκκλησία Igreja Η Κύπρος έχει πολλές Εκκλησίες και ονομάζεται και "Νησί των Αγίων". Chipre tem muitas igrejas e chamam-lhe muitas vezes a ‘Ilha dos Santos’. Ζιβανία Zivania Η ζιβανία είναι το εθνικό ποτό της Κύπρου και φτιάχνεται από σταφύλι. A Zivania é a bebida nacional de Chipre, feita com uvas. Ζυμάρι Massa de pão Οι γυναίκες στην Κύπρο χρησιμοποιούν το ζυμάρι για να φτιάξουν νόστιμο ψωμί και παραδοσιακές λιχουδιές. As mulheres cipriotas usam massa para cozer pão e preparar muitos outros pratos tradicionais. Ζάρια Dados Με τα ζάρια παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια. άλλα Usam-se dados para jogar gamão e outros jogos. Ήλιος Sol Η Κύπρος είναι μια ζεστή χώρα˙ εδώ έχουμε ήλιο ακόμα και το χειμώνα. Chipre é um país quente; o sol brilha com intensidade, mesmo durante o Inverno. Ηλιοτρόπιο Girassol Στην Κύπρο έχουμε πολλά ηλιοτρόπια που τη μέρα κοιτάζουν ψηλά στον ήλιο. Há muitos girassóis em Chipre; são flores que se viram para o sol. Ε Ζ Η τάβλι και 71 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Θ Ι Θάλασσα Mar Η Κύπρος είναι νησί και γύρω-γύρω βρέχεται από θάλασσα. Chipre é uma ilha rodeada por mar. Θέατρο Teatro Οι Κύπριοι αγαπούν πολύ το θέατρο. Ένα αρχαίο θέατρο είναι αυτό του Κουρίου στη Λεμεσό. Os cipriotas gostam de teatro. O teatro de Kourion é um teatro antigo situado em Limassol. Θερισμός Colheita Το καλοκαίρι γίνεται ο θερισμός του σιταριού. O trigo é colhido durante o Verão. Ιερέας Padre Ο Ιερέας κάνει Λειτουργίες τις Κυριακές, στις γιορτές των Αγίων, σε γάμους, σε βαφτίσεις κ.λπ. O padre celebra a liturgia aos domingos de manhã, nos dias de vários santos, bem como durante casamentos e batizados. Ιστός (σημαίας) Haste de bandeira Οι σημαίες μας κρέμονται από έναν Ιστό και κυματίζουν στον αέρα. As bandeiras nacionais são hasteadas. Κυκλάμινο Ciclame Το Κυκλάμινο είναι το εθνικό λουλούδι της Κύπρου και φυτρώνει το φθινόπωρο ανάμεσα στους βράχους. O ciclame é a flor nacional de Chipre, que cresce entre rochedos no Outono. Καμπάνα Sino H καμπάνα της εκκλησίας χτυπά για να καλέσει τους πιστούς. Toca-se o sino da igreja para avisar os fiéis que a liturgia vai começar. Κάστρο Castelo Πολλά χρόνια πριν, ζούσαν στην Κύπρο βασιλιάδες, οι οποίοι κατοικούσαν μέσα σε μεγάλα κάστρα. Há muitos anos atrás os reis de Chipre habitavam em castelos. Λευκαρίτικα Lefkaritika Στο χωριό Λεύκαρα φτιάχνονται τα γνωστά Λευκαρίτικα κεντήματα. Famosos bordados feitos na aldeia de Lefkara. Λουκούμι Delícia de Chipre Στην Πάφο φτιάχνουν Κυπριακό Λουκούμι ροδοπέταλα. το παραδοσιακό χρησιμοποιώντας A tradicional delícia de Chipre é produzida em Paphos com pétalas de rosa. Λουκουμάδες Lokmades (donuts) Οι νοικοκυρές στην Κύπρο φτιάχνουν λουκουμάδες κάθε Παραμονή Θεοφανείων. Muitas donas de casa preparam estes bolos fritos na véspera do dia de Reis (5 de janeiro). Μοναστήρι Mosteiro Στα μοναστήρια ζουν μοναχοί ή μοναχές που Monges e freiras vivem em mosteiros e rezam Κ Λ 72 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. προσεύχονται για όλους τους πιστούς. por todos os fiéis. Μ Ν Ξ Ο Μπακλαβάς Baklava Ο μπακλαβάς είναι ένα νόστιμο γλυκό από σιρόπι και ξηρούς καρπούς. Baklava é uma sobremesa deliciosa feita de nozes e melaço. Μέλι Mel Οι μέλισσες παίρνουν από τα λουλούδια του νησιού μας το καλύτερο νέκταρ και εμείς παράγουμε νόστιμο μέλι. São as abelhas que recolhem o nectar das flores da ilha para que os cipriotas produzam um mel delicioso. Ναυάγιο Naufrágio Στο βυθό της θάλασσας της Κύπρου υπάρχουν ναυάγια από πλοία που βυθίστηκαν πριν από χρόνια. No fundo do mar de Chipre há destroços de naufrágios ocorridos há muitas décadas. Ντομάτα Tomate Η ντομάτα δίνει γεύση και χρώμα στα Κυπριακά παραδοσιακά φαγητά. O tomate acrescenta sabor e cor à cozinha cipriota. Νύφη Noiva Η νύφη ντύνεται στα λευκά και πηγαίνει στην εκκλησία με βιολιά και λαούτα. Tradicionalmente a noiva veste de branco e casa-se na igreja ao som de violinos e alaúdes. Ξηροί καρποί Frutos secos Οι Κύπριοι πίνουν ζιβανία και κρασί, τρώγοντας ξηρούς καρπούς. Os cipriotas acompanham a zivania e o vinho com frutos secos. Ξύλο Lenha Οι Κύπριοι χρησιμοποιούν το ξύλο για να ανάβουν το τζάκι και να ζεσταίνονται τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Os cipriotas usam lenha nas lareiras para se manterem quentes durante as noites frias de Inverno. Ξυλουργός Carpinteiro Ο ξυλουργός είναι παραδοσιακό επάγγελμα στην Κύπρο. Carpinteiro é uma das profissões tradicionais em Chipre. Ομπρέλα Guardasol Στις παραλίες της Κύπρου υπάρχουν ομπρέλες, που μας προστατεύουν από τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού. Nas praias de Chipre há guardassóis para proteger do sol quente durante os meses de Verão. Οχταπόδι Polvo Οι ψαράδες στην Κύπρο πιάνουν Οχταπόδια και Os pescadores de Chipre apanham polvos e 73 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Π Ρ Σ άλλα θαλασσινά. marisco. Ορτύκι Codorniz Το Ορτύκι έρχεται στην Κύπρο την Άνοιξη, όταν ο καιρός είναι πιο ζεστός. A codorniz chega a Chipre na Primavera, quando o tempo aquece. Πουρέκια Bourekia Τα πουρέκια είναι παραδοσιακές πίτες της Κύπρου. Bourekia são pequenas empadas cipriotas, recheadas com queijo doce. Πέτρα του Ρωμιού Petra tou Romiou Η Πέτρα του Ρωμιού βρίσκεται μέσα στα γαλανά νερά της Πάφου. Petra tou Romiou é um enorme rochedo nas águas azuis de Paphos, de onde terá emergido a Deusa Afrodite, segundo a mitologia. Πανηγύρι Festa Σε κάθε χωριό της Κύπρου, γίνεται πανηγύρι όταν γιορτάζει ο προστάτης Άγιός του. Cada aldeia de Chipre tem uma festa dedicada ao seu santo padroeiro. Ροδόσταγμα Água de rosas Το Μάιο φτιάχνουμε το ροδόσταγμα τριαντάφυλλα. από Em maio, destila-se água de rosas das pétalas das rosas. Ρόδι Romã Την Πρωτοχρονιά σπάμε ένα ρόδι στο πάτωμα για να έχουμε καλή τύχη όλο τον χρόνο. No Dia de Ano Novo atira-se uma romã ao chão para ter sorte no novo ano. Ραβιόλες Ravioli Οι ραβιόλες είναι παραδοσιακό ζυμαρικό της Κύπρου, γεμιστό με χαλλούμι και δυόσμο. Ravioli é uma massa tradicional de Chipre, recheada com queijo halloumi e hortelã. Σταφύλι Uvas Με το σταφύλι φτιάχνουμε στην Κύπρο ζιβανία, κρασί και διάφορα γλυκά. Em Chipre, as uvas entram na prepração da zivania, de vinho e de muitas outras sobremesas. Σούβλα Souvla Η Σούβλα είναι ένα από τα αγαπημένα φαγητά των Κυπρίων. Souvia são pedaços de carne grelhados na brasa, um dos pratos favoritos dos cipriotas. Σουτζιούκος Soutzioukos Ο σουτζιούκος είναι παραδοσιακό Κυπριακό γλυκό που φτιάχνεται από το χυμό του σταφυλιού. Soutzioukos é um doce tradicional cipriota feito de sumo de uva. Τάβλι Gamão Στα καφενεία αλλά και στα σπίτια, μικροί και μεγάλοι παίζουν τάβλι. Os jovens e os mais velhos jogam gamão no café e em casa, durante os seus tempos livres. 74 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Τ Υ Φ Ταβέρνα Taberna (restaurante) Στις ταβέρνες τρώμε διάφορους Κυπριακούς μεζέδες. É nestes restaurantes (tabernas) que se podem comer os pratos meze, tão tradicionais de Chipre. Τραχανάς Τrachanas Τις κρύες μέρες του Χειμώνα οι νοικοκυρές μαγειρεύουν την παραδοσιακή σούπα τραχανά. Durante os dias frios do Inverno, as donas de casa preparam esta sopa tradicional com trigo duro e iogurte (trachana). Ύπαιθρος Campo Η ύπαιθρος της Κύπρου έχει πολλά όμορφα χωριά και καταπράσινους αγρούς. O campo cipriota tem muitas aldeias e lugares verdes. Υφαντός Tecelagem Οι γυναίκες της Κύπρου χρησιμοποιούν τον αργαλειό για να φτιάχνουν υφαντά. As mulheres cipriotas tecem em teares. Υδραγωγείο Αqueduto Το υδραγωγείο της Λάρνακας (Καμάρες) κατασκευάστηκε πολύ παλιά και από εκεί οι Κύπριοι μπορούσαν να μεταφέρουν νερό σε όλη τη Λάρνακα. O aqueduto de Larnaca (Kamares) foi construído há muitos milhares de anos para que os cipriotas pudessem conduzir a água através da cidade. Φλαμίνγκο Flamingos Στην Αλυκή της Λάρνακας μπορούμε να δούμε τα όμορφα ροζ πουλιά, που ονομάζονται φλαμίνγκο. No lago de sal de Larnaca vêem-se belos flamingos rosados. Φλαούνα Flaouna Κάθε Πάσχα οι νοικοκυρές μαζεύονται στα σπίτια και φτιάχνουν φλαούνες. Na Páscoa, as donas de casa enfeitam as casas com flores e cozem os ‘flaounes’, feitos de massa de pão, queijo e passas de uva. Φούρνος Forno Στους παραδοσιακούς Κυπριακούς φούρνους το φαγητό ψήνεται με τα ξύλα. Os fornos tradicionais para cozinhar, de Chipre, são a lenha. Χαλλούμι Halloumi Το Χαλλούμι είναι παραδοσιακό Κυπριακό τυρί. Halloumi é o queijo tradicional de Chipre. Χαλκός Cobre Στην αρχαιότητα, οι Κύπριοι χρησιμοποιούσαν τον Χαλκό για να φτιάχνουν εργαλεία, όπλα κ.α. Na Antiguidade os cipriotas usavam cobre para fazer ferramentas e armas. Χελώνα Tartaruga Η Πράσινη Χελώνα και η Καρέτα-Καρέτα A tartaruga verde e a tartaruga careta marinha colocam os ovos nas praias protegidas de Χ 75 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ψ Ω γεννούν τα αυγά τους στις παραλίες της Πάφου. Paphos. Η κατασκευή ψάθινων καλαθιών παραδοσιακή τέχνη του νησιού μας. είναι A cestaria em vime é uma arte tradicional de Chipre. Ψάθινο καλάθι Cesto de vime Ψωμί Pão Οι γυναίκες της Κύπρου ζυμώνουν το ψωμί της οικογένειας και το ψήνουν στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο. Em Chipre são as mulheres que amassam o pão e o cozem em fornos. Ψαράς Pescador Η Κύπρος λόγω της θάλασσας έχει πολλούς ψαράδες. Há muitos pescadores em Chipre por causa da proximidade do mar. Ωδείο Conservatório Το Ωδείο της Πάφου είναι ένα αρχαίο θέατρο και σήμερα χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις. O conservatório de Paphos é um teatro antigo que acolhe atualmente muitos eventos. 76 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. ANEXO 2 Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos Alfabetos da Cidade Grego Italiano Inglês Português/Inglês Alemão Romeno Αερόστατο (Balão de Aerostato (Balão) Air balloon (Balão) Ambulância Apotheke (Farmácia) Ambulanţă ar) (Ambulance) Ασθενοφόρο Ambulanza Ambulance (Ambulância) (Ambulância) (Ambulância) Αεροπλάνο (Avião) Aeroplano (Avião) Αυτοκίνητο (Automóvel) (Ambulância) Avião (Airplane) Auto (Automóvel) Avion (Avião) Airplane (Avião) Automóvel (Car) Ampel (Semáforos) Autobuz (Autocarro) Automobile (Automóvel) Bakery (Padaria) Autocarro (Bus) Baeckerei (Padaria) Brutărie (Padaria) Βιβλιοπωλείο (Livraria) Autobus (Autocarro) Bank (Banco) Banco (Bank) Bank (Banco) Bancă (Banco) Βουνό (Monte) Banca (Banco) Bicycle (Bicicleta) Bicicleta (Bicycle) Brücke (Ponte) Bicicletă (Bicicleta) Βιβλιοθήκη (Biblioteca) Bicicletta (Bicicleta) Bridge (Ponte) Biblioteca (Library) Brunnen (Fonte) Bibliotecă (Biblioteca) Γάτα (Gato) Biblioteca (Biblioteca) Bookshop (Livraria) Chaminé (Chimney) Buchladen (Livraria) Biserică (Igreja) Δέντρο (Árvore) Comignolo (Chaminé) Car (Automóvel) Café (Coffee shop) Berg (Monte) Cafenea (Café) Είσοδος (Entrada) Caffè (Café) Coffee shop (Café) Cinema (Cinema) Bibliothek (Biblioteca) Cinema (Cinema) Ελικόπτερο Chiesa (Igreja) Church (Igreja) Casa (House) Café (Café) Casă (Casa) (Helicóptero) 77 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ζέβρα (Zebra) Cinema (Cinema) Cinema (Cinema) Castelo (Castle) Campingplatz Castel (Castelo) (Campismo) Ζωολογικός Κήπος Campeggio Camping (Zoo) (Campismo) (Campismo) Ζαχαροπλαστείο Casa (Casa) Castello (Castelo) site Camião (Lorry) Dach (Telhado) Camion (Camião) Cat (Gato) Dentista (Dentist) Dachrinne (Algeroz) Dentist (Dentista) Dog (Cão) Debulhadora Dahlie (Dália) Dalie (Dália) (Pastelaria) Ηφαίστειο (Vulcão) (Harvester) Ήλιος (Sol) Camion (Camião) Dentist (Dentista) Doce (Jam) Eingang (Entrada) Damigeană (Garrafão) Θάλασσα (Mar) Dentista (Dentista) Entrance (Entrada) Dália (Dahlia) Eule (Mocho) Dovleac (Abóbora) Θεατές (Público) Dalia (Dália) Exit (Saída) Entrada (Entrance) Eis (Gelado) Dude (Amora) Θέατρο (Teatro) Damigiana (Garrafão) Factory (Fábrica) Erdbeere (Morango) Elicopter (Helicoptero) Entrata (Entrada) Flower Shop (Florista) Escola (School) Fabrik (Fábrica) Eşarfă (Lenço) Elicottero (Helicóptero) Fire station (Bombeiros) Estádio (Stadium) Feurwehrhaus Fabrică (Fábrica) Ιστιοφόρο (Barco à vela) Ιατρείο (Consultório) (Bombeiros) Καροτσάκι βρέφους Edificio (Edifício) Fountain (Fonte) Edifício (Building) Fahrrad (Bicicleta) Florărie (Florista) (Carrinho de bébé) 78 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Καμινάδα (Chaminé) Fabbrica (Fábrica) Garbage (Lixo) Fábrica (Factory) Flugzeug (Avião) Farmacie (Farmácia) Καμπάνα (Sino) Fiorista (Florista) Giraffe (Girafa) Florista (Flower Shop) Giraffe (Girafa) Fântână (Fonte) Λίμνη (Lago) Farmacia (Farmácia) Garage (Garagem) Farmácia (Pharmacy) Garage (Garagem) Gunoi (Lixo) Λιοντάρι (Leão) Fontana (Fonte) Graveyard (Cemitério) Fonte (Fountain) Gasthaus (Restaurante) Girafă (Girafa) Μουσείο (Museu) Giraffa (Girafa) Hotel (Hotel) Girafa (Giraffe) Hotel (Hotel) Garaj (Garagem) Μανάβης (Mercearia) Garage (Garagem) Hospital (Hospital) Garagem (Garage) Heiβluftballon (Balão) Gelaterie (Gelataria) Μπάλα (Bola) Gelateria (Geladaria) House (Casa) Gelataria Haus (Casa) Haină (Casaco) (Ice cream shop) Νοσοκομείο (Hospital) Gru (Guindaste) Journal (Revista) Ξενοδοχείο (Hotel) Gatto (Gato) Jewelry shop Guindaste (Crane) Insel (Iha) Gato (Cat) Insekt (Inseto) Heleşteu (Charco) Hospital (Hospital) Journal (Revista) Hotel (Hotel) Hotel (Hotel) Juwelierladen Insectă (Inseto) (Ourivesaria) Ουράνιο τόξο (Arcoirís) Insetto (Inseto) Jeep (Jipe) Οπτικός (Ótica) Isola (Ilha) Ice Cream Shop (Geladaria) (Ourivesaria) Ομπρέλα (Guarda-sol) Insegnante (Professor) Island (Ilha) Inseto (Insect) Jeep (Jipe) Insulă (Ilha) Πάρκο (Parque) Jeep (Jipe) Insect (Inseto) Ilha (Island) Kaetzchen (Gatinho) Iarbă (Erva) 79 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Πιγκουίνος (Pinguim) Kebab (Kebab) Kindergarten (jardim- Igreja (Church) Kinder (Crianças) de-Infância) Περιπολικό (Carro da Lago (Lago) polícia) Πάγκος για πικνικ Lavanderia (Mesa de piquenique) (Lavandaria) Ρολόι (Relógio) Leone (Leão) Kite Indicator (Sinal trânsito) (Papagaio de Infantário Kinderwagen (Carrinho papel) (Kindergarden) de bébé) Kitten (Gatinho) Ourivesaria (Jewelry Jurnal (Revista) Leiter (Escadote) Jeep (Jipe) Laternenmast Kebab (Candeeiro de rua) espetada) shop) Kebab (Kebab- Jeep (Jeep) Espetada) (Kebab Ρόδα (Roda) Libreria (Livraria) Ladder (Escadote) Jardim (Garden) Löwe (Leão) Lac (Lago) Σχολείο (Escola) Locanda (Pousada) Lamp post (Candeeiro) Kebab (Kebab) Lagerhalle (Armazém) Leu (Leão) Σχολικό Mercato (Mercado) Library (Biblioteca) Lago (Lake) Markt (Mercado) Librărie (Livraria) Museo (Museu) Litter Bin (Caixote do Leão (Lion) Museum (Museu) Lalea (Tulipa) Lavandaria (Laundry) Mädchen (Menina) Muzeu (Museu) Meer (Mar) Mare (Mar) Nest (Ninho) Macara (Guindaste) λεωφορείο de - (Autocarro escolar) Σούπερ Μάρκετ (Supermercado) Σήματα δρόμου (Sinal lixo) Mare (Mar) Lake (Lago) Τραπέζι (Mesa) Magazzino (Armazém) Lion (Leão) Ταξί (Taxi) Nido (Ninho) Laundry (Lavandaria) de trânsito) Mercado (Market) 80 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ταράτσα (Telhado) Nave (Barco) Τριαντάφυλλα (Rosas) Nuvola (Nuvem) Υπεραγορά Ottico (Ótica) Market (Mercado) Museum (Museu) (Hipermercado) Museu (Museum) Orange (Laranja) Minge (Bola) Mar (Sea) Obst (Fruta) Navă (Navio) Merceeiro Optiker (Ótica) Nor (Nuvem) (Greengrocer's) Υπολογιστής (PC) Ombrello (Guarda-sol) Noticeboard (Avisos) Ninho (Nest) Park (Parque) Nuntă (Casamento) Φαρμακείο (Farmácia) Orologio (Relógio) Newsagent (Tabacaria) Navio (Ship) Pinguin (Pinguim) Oftalmolog (Ótica) Φορτηγό (Camião) Parco (Parque) Nuvem (Cloud) Polizeiauto (Carro da Oglindă (Espelho) polícia) Χορτάρι (Relva) Pinguino (Pinguim) Office (Escritório) Ótica (Optician) Picknicktisch (Mesa de Parc (Parque) piquenique) Ψαραγορά (Peixaria) Picnic (Mesa de Optician (Ótica) Ourivesaria (Jeweller’s) Polizeirevier (Polícia) Pinguin (Pinguim) piquenique) Ψάρι (Peixe) Polizia (Polícia) Owl (Mocho) Parque (Park) Postamt (Correios) Poliția (Polícia) Ωδείο (Conservatório) Ponte (Ponte) Park (Parque) Pinguim (Penguin) Quartett (Quarteto) Poșta (Correios) Quartetto (Quarteto) Penguin (Pinguim) Polícia (Police station) Quirl (Batedeira) Pod (Ponte) Quadro (Quadro) Police car (Carro da Ponte (Bridge) Regenbogen (Arcoíris) Restaurant polícia) (Restaurante) 81 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Quarteto (Quartet) Rock (Saia) Roată (Roda) Police station (Polícia) Quadro (Painting) Rad (Roda) Școală (Escola) Post Office (Correios) Restaurante Schule (Escola) Supermarket Ristorante Picnic bench (Mesa de (Restaurante) piquenique) Rotatoria (Rotunda) Ruota (Roda) (Restaurant) Scuola (Escola) Quartet (Quarteto) Rotunda (Roundabout) (Supermercado) Schulbus (Autocarro Semafor (Semáforos) escolar) Scuolabus (Autocarro Queen (Rainha) Roda (Wheel) Strand (Praia) Taxi (Taxi) Queue (Fila) Relógio (Clock) Supermarkt Terasă (Supermercado) telhado) Schwimmbad (Piscinal) Trandafiri (Rosas) Umbrelă escolar) Supermercato (Supermercado) (Terraço Segnale stradale (Sinal Restaurant Supermercado de trânsito) (Restaurante) (Supermarket) Semaforo (Semáforo) Roundabout (Rotunda) Sinal de trânsito (Road Strassenschild sign) de trânsito) chuva) Semáforo (Traffic lights) Schuhgeschäft Universitate (Sapataria) (Universidade) Tisch (Mesa) Urcare (Entrada) Tavolo (Mesa) Taxi (Taxi) Rainbow (Arcoíris) Railway Station Sapataria (Shoe shop) (Sinal (Chapéu no de (Estação de caminhos 82 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. de ferro) Terrazza (Terraço no School (Escola) Táxi (Taxi) Taxi (Taxi) Veterinar (Veterinário) Università School bus (Autocarro Talho (Butcher’s) Tiergarten (Zoo) Vânzătoare (Universidade) escolar) Uccello (Pássaro) Seaside (Beira-mar) telhado) (Vendedora) Terrasse (Terraço) Valiză (Mala) Veiculo (Vehicle) U-bahn (Metro) Vitrină (Montra) Veterinário (Vet) Universität Zebră (Zebra) Universidade (University) Ufficio Postale Supermarket (Correios) (Supermercado) Veterinario (Veterinário) Seagull (Gaivota) (Universidade) Veliero (Barco à vela) Valigia (Mala) Swimming pool Vendedora (Piscina) (Saleswoman) Shoe shop (Sapataria) Zebra (Zebra) U-boot (Submarino) Zoo (Zoo) Verkauferin (Vendedora) Vetrina (Montra) Table (Mesa) Yacht (Iate) Traffic Zoo (Zoo) Lights Vogel (Pássaro) Wolke (Nuvem) (Semáforos) 83 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Zebra (Zebra) Town Hall (Câmara) Wohnung (Apartamento) Zoo (Zoo) Taxi (Táxi) Yacht (Iate) Umbrella Zebra (Zebra) (Guardachuva) Underground (Metro) Zebrastreifen (Passadeira) University Zug (Combóio) (Universidade) Van (Carrinha) Zirkus (Circo) Vet (Veterinário) Wall (Muro) Yacht (Iate) Zebra (Zebra) Zoo (Zoo) 84 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos Alfabetos da Quinta Grego Italiano Inglês Português/Inglês Alemão Romeno Αγελάδα (Vaca) Agnello (Ovelha) Apple (Maçã) Agricultor (Farmer) Apfel (Maçã) Albină (Abelha) Αγρότης (Agricultor) Ape (Abelha) Acorn (Bolota) Ancinho (Rake) Ameise (Formiga) Apă (Água) Αρνί (Ovelha) Acqua (Água) Ant (Formiga) Abelha (Bee) Butter (Manteiga) Broască (Sapo) Βούτυρο (Manteiga) Burro (Manteiga) Bucket (Balde) Água (Water) Bagger (Escavadora) Bicicletă (Bicicleta) Βάτραχος (Sapo) Bicicletta (Bicicleta) Butter (Manteiga) Balde (Bucket) Blume (Flor) Brânză (Queijo) Βαν (Carrinha) Carota (Cenora) Butterfly (Borboleta) Borboleta (Butterfly) Container (Contentor) Γάτα (Gato) Cavallo (Cavalo) Barn (Celeiro) Bicicleta (Bicycle) Dach (Telhado) Cal (Cavalo) Γλάστρα (Vaso) Cane (Cão) Bicycle (Bicicleta) Cenoura (Carrot) Dachrinne (Cano) Cățel (Cão) Δέντρο (Árvore) Donnola (Doninha) Cat (Gato) Ei (Ovo) Dalie (Dália) Δοχείο (Contentor) Dalia (Dália) Cow (Vaca) Cavalo (Horse) Ente (Pato) Dovleac (Abóbora) Εκσκαφέας Escavatore Container (Contentor) Cão (Dog) Efeu (Hera) Excavator (Escavadora) (Escavadora) (Escavadora) 85 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Έντομο (Inseto) Erba (Erva) Dog (Cão) Debulhadora Feder (Pena) Eleșteu (Charco) (Harvester) Ήλιος (Sol) Edera (Hera) Donkey (Burro) Doninha (Weasel) Fuchs (Raposa) Frunză (Folha) Θεριστική Μηχανή Foglia (Folha) Duck (Pato) Escavadora (Digger) Fahrrad (Bicicleta) Furnică (Formiga) Iτιά (Salgueiro) Formica (Formiga) Egg (Ovo) Erva (Grass) Gans (Ganso) Gâscă (Ganso) Κατσίκα (Cabra) Gallina (Galinha) Engine (Motor) Escadote (Ladder) Glocke (Sino) Găină (Galinha) Κοκοράκι (Galo) Gallo (Galo) Feather (Pena) Folha (Leaf) Henne (Galinha) Gărgăriță (Joaninha) Κουβάς (Balde) Gattino (Gatinho) Farmer (Agricultor) Formiga (Ant) Haus (Casa) Hambar (Celeiro) Λαγός (Lebra) Insetto (Inseto) Fox (Raposa) Ganso (Goose) Hase (Coelho) Horn (Chaminé) Λάσπη (Lama) Impronta (Pegada) Goat (Cabra) Galinha (Hen) Insekt (Inseto) Insectă (Inseto) Λιμνη (Charco) Jeep (Jipe) Goose (Ganso) Galo (Cockerel) Igel (Porco-espinho) Iederă Hera) Μανιτάρι (Cogumelo) Jeans (Jeans) Hen (Galinha) Gato (Cat) Imker (Apicultor) Iepure (Coelho) Μηχανή (Motor) Lepre (Lebre) Horse (Cavalo) Hera (Ivy) Jeep (Jipe) Jeep (Jipe) Μοσχάρι (Vitelo) Lana (Lã) House (Casa) Horta (Vegetable Patch) Jause (Farnel) Jardinieră (Floreira) Μυρμήγκι (Formiga) Mais (Milho) Insect (Inseto) Hortelã (Mint) Jeans (Jeans) Lână (Lã) (Debulladora) 86 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Νερό (Água) Motore (Motor) Ξύλο (Lenha) Ivy (hera) Inseto (Insect) Kaetzchen (Gatinho) Motor (Motor) Jeep (Jipe) Jipe (Jeep) Korn (Cereal) Melc (Caracol) Ουράνιο τόξο (Arcoíris) Nido (Ninho) Jeans (Jeans) Jeans (Jeans) Kuh (Vaca) Nutreț (Ração) Πεταλούδα (Borboleta) Oliveto (Olival) Kennel (Casota) Joaninha (Lady bird) Kuebel (Balde) Oaie (Ovelhas) Ρυάκι (Riacho) Orto (Horta) Kitten (Gatinho) Lebre (Hare) Leiter (Escada) Omidă (Lagarta) Σκιάχτρο (Espantalho) Pony (Pónei) Ladder (Escadote) Lama (Mud) Lamm (Cordeiro) Porc (Porco) Σαλιγκάρι (Caracol) Ruota (Roda) Lamb (Cordeiro) Lã (Wool) Laub (Folha) Roată (Roda) Τροχός (Roda) Rimorchio (Reboque) Leaf (Folha) Milho (Corn) Mäuse (Ratos) Remorcă (Reboque) Υπόστεγο (Alpendre) Scala (Escadote) Mice (Ratos) Motor (Engine) Mais (Milho) Sperietoare de ciori (Espantalho) Φτερό (Pena) Spaventapasseri Mushroom (Cogumelo) Mangueira (Hose) Maschine (Corta-relva) Scară (Escada) Nägel (Pregos) Tractor (Trator) (Espantalho) Φράχτης (Cerca) Trattore (Trator) Nails (Pregos) Φύλλο (Folha) Uccello (Pássaro) Nest (Ninho) Ninho (Nest) Nest (Ninho) Uger (Teta) Χωράφι (Horta) Vaso (Vaso) Onion (Cebola) Nuvem (Cloud) Orange (Laranja) Vacă (Vaca) Χήνα (Ganso) Vagone (Carrinha) Orange (Laranja) Olival (Olive grove) Ochs (Boi) Vulpe (Raposa) 87 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Χορτάρι (Erva) Ψωμί (Pão) W.C. (W.C.) Owl (Mocho) Ovelhas (Sheep) Oliven (Oliveiras) Ox (Boi) Porco (Pig) Pferd (Cavalo) Olive grove (Olival) Roda (Wheel) Regenbogen (Arcoíris) Pig (Porco) Reboque (Trailer) Schnecke (Caracol) Rainbow (Arcoíris) Salgueiro (Willow) Traktor (Trator) Scarecrow (Espantalho) Trator (Tractor) Unkraut (Ervas W.C (W.C.) daninhas) Tree (Árvore) Urze (Heather) Vogel (Pássaro) Udder (Teta) Vaca (Cow) Vogelscheuche (Espantalho) Van (Carrinha) Vaso (Flowerpot) Vieh (Vitela) Wheelbarrow (Carrinho WC (Water Closet) Weizen (Trigo) de mão) Wood (Lenha) WC (W.C.) Yellow (Amarelo) 88 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos Alfabetos da Casa Grego Italiano Inglês Português/Inglês Alemão Romeno Απορρυπαντικό Antenna (Antena) Alarm Clock Antena (Antenna) Antenne (Antena) Antenă (Antena) (Detergente) Αυγοθήκη (Copo para (despertador) Acquario (Aquário) Antenna (Antena) Aquário (Aquarium) Aquarium (Aquário) Acvariu (Aquário) Αυγό (Ovo) Anello (Anel) Aquarium (Aquário) Anel (Ring) Badewanne (Banheira) Bol (Taça) Βιβλίο (Livro) Bagno (Banheira) Bath (Banheira) Almofada (Pillow) Buch (Livro) Baie (Banheira) Βάζο (Jarra) Computer Book (Livro) Banho (Bathtub) Computer Burete (Esponja) ovo) (Computador) (Computador) Γάντι (Luva) Camino (Lareira) Bowl (Taça) Brinquedos (Toys) Couchtisch (Mesinha) Ceaşcă (Chávena) Γλάστρα (Vaso) Casa (Casa) Cup (Chávena) Buraco da fechadura Dusche (Chuveiro) Covor (Tapete) Chávena (Cup) Decke (Cobertor) Casă (Casa) Computador Ei (Ovo) Duș (Chuveiro) (Keyhole) Δέντρο (Árvore) Doccia (Chuveiro) Computer (Computador) Ενυδρείο (Aquário) Divano (Divã) Curtain (Cortina) (Computer) 89 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Εφημερίδα (Jornal) Dispensa (Armário) Carpet (Tapete) Cortina (Curtain) Elektrische Heizung Dulap (Armário) (Aquecedor) Φωτογραφία (Foto) Dolciumi (Doces) Coffee Table (Mesinha) Carpete (Carpet) Essig (Vinagre) Dulciuri (Doces) Φούρνος (Forno) Erba (Erva) Desk (Escrivaninha) Casa (House) Feuerstelle (Lareira) Evantai (Ventoinha) Candeeiro (Lamp) Φωλιά (Ninho) Forchetta (Garfo) Door (Porta) Doce (Jam) Foto (Foto) Furculiță (Garfo) Frigorifero (Frigorífico) Duvet (Edredon) Divã (Ottoman) Garten (Jardim) Frigider (Frigorífico) Fotografia (Foto) Egg Cup (Copo para Doces (Sweets) Φwιlά (Lareira) Ηλεκτρική Σκούπα (Aspirador) Ημερολόγιο (Agenda) Fotografie (Foto) ovo) Κερί (Vela) Forno (Forno) Electric Heater Escadas (Stairs) Haus (Casa) Grădină (Jardim) (Aquecedor) Λάμπα (Candeeiro) Grondaia (Goteira) Fireplace (Lareira) Espelho (Mirror) Hängematte (Rede) Garaj (Garagem) Λίμα νυχιών (Lima de Giardino (Jardim) Fork (Garfo) Erva/Relva (Grass) Handtuch (Toalha) Hamac (Rede) Guanto (Luva) Fridge (Frigorífico) Frigorífico (Fridge) Hemd (Camisa) Haine (Roupa) unhas) Μαγνήτες (Ímans) 90 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Μαρμελάδα (Compota) Garage (Garagem) Fence (Muro) Frasco (Jar) Jeans (Jeans) Hota (Exaustor) Νήμα (Fio) Gelato (Gelado) Frying Pan (Frigideira) Frigideira (Frying Pan) Jacke (Casaco) Ibric (Chaleira) Οδοντόβουρτσα Jeans (Jeans) Gutter (Goteira) Fotografia (Photograph) Kerze (Vela) Iarbă (Erva) Lampada (Candeeiro) Garden (Jardim) Forno (Oven) Kühlschrank Jachetă (Casaco) (Escova de dentes) Οδοντόπαστα (Pasta de dentes) Παντόφλες (Chinelos) (Frigorífico) Limetta per le unghie Glove (Luva) Garagem (Garage) Lampe (Candeeiro) Jucării (Brinquedos) Garage (Garagem) Gelado (Ice Cream) Medizin (Remédio) Lampă (Candeeiro) Guarda-sol (Umbrella) Mikrowelle Lumânare (Vela) (Lima de unhas) Ποτήρι (Espelho) Libro (Livro) Ραδιόφωνο (Rádio) Medicine (Remédio) (Microondas) Ρούχα (Roupa) Magneti (Ímans) House (Casa) Ímans (Magnets) Magnete (Ímans) Medicamente (Remédio) Σαπούνι (Sabonete) Marmellata (Compota) Hammock (Rede) Jeans (Jeans) Marmelade (Compota) Magneți (Ímans) Σφουγγάρι (Esponja) Nido (Ninho) Ice Cream (Gelado) Jardim (Garden) Nest (Ninho) Mașină de spălat rufe (Máquina de lavar roupa) Τραπέζι (Mesa) Pianta (Planta) Iron (Ferro) Jogos (Games) Nagelfeile (Lima de Nămol (Lama) 91 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. unhas) Τηλέφωνο (Telefone) Pantofole (Chinelos) Ironing Board (Tábua Lima de unhas (Nailfile) Orange (Laranja) Ou (Ovo) Livro (Book) Ofenhandschuh (Luva Oală (Vaso) de passer a ferro) Χαλί (Tapete) Quadro (Quadro) Jeans de forno) Χτένα (Pente) Radio (Rádio) Jewelery Box (Caixa de Microondas jóias) (Microwave) Polster (Almofada) Oglindă (Espelho) Ζάχαρη (Açúcar) Recinto (Muro) Jar (Frasco) Muro (Fence) Pflanze (Planta) Pernă (Almofada) Ψυγείο (Frigideira) Rubinetto (Torneira) Jacket (Casaco) Máquina de lavar roupa Radio (Rádio) Plantă (Planta) (Washing Machine) Ξυλόφωνο (Xilofone) Sapone (Sabonete) Kettle (Chaleira) Ninho (Nest) Rucksack (Mochila) Papuci (Chinelos) Ξυπνητήρι Scarpe (Sapatos) Kitchen (Cozinha) Ovo (Egg) Socken (Meias) Pahar (Copo) Spugna (Esponja) Lamp (Candeeiro) Planta (Plant) Seife (Sabonete) Pat (Cama) Tavolo (Mesa) Letterbox (Caixa do Prateleira (Bookshelf) Schuhe (Sapatos) Periuță de dinţi (Escova (Despertador) correio) Telefono (Telefone) Living Room (Sala de de dentes) Quadro (Picture) Schwamm (Esponja) Radio (Rádio) estar) 92 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Utensili (Utensílios) Medicine (Remédio) Rádio (Radio) Tisch (Mesa) Rucsac (Mochila) Uccello (Pássaro) Microwave Roupas (Clothes) Telefon (Telefone) Robinet (Torneira) (Microondas) Vaso (Jarra) Mirror (Espelho) Remédio (Remédio) Vase (Jarra) Rochie (Vestido) Vestito (Vestido) Magnets (Ímans) Sabonete (Soap) Wand (Parede) Șosete (Meias) Xilofono (Xilofone) Nest (Ninho) Sapatos (Shoes) Waschmaschine Săpun (Sabonete) (Máquina de lavar Sanita (Toilet) Zucchero (Açúcar) roupa) Orange (Laranja) Telefone (Telephone) Xylophone (Xilofone) Telefon (Telefone) Oven (Forno) Tomada (Plug) Zahnbürste (Escova de Tablou (Quadro) dentes) Onion (Cebola) Utensílios (Utensils) Zaun (Muro) Ustensile (Utensílios) Oven Mitt (Luva de Vaso (Vase) Zucker (Açúcar) Vază (Jarra) forno) Pillow (Almofada) Vestido (Dress) Xilofon (Xilofone) Pot (Vaso) Xilofone (Xylophone) Zahăr (Açúcar) Plant (Planta) 93 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Quizbook (Palavras Cruzadas) Roof (Telhado) Rug (Tapete) Radio (Rádio) Sink (Lavatório) Socks (Meias) Soap (Sabonete) Shoes (Sapatos) Sponge (Esponja) Table (Mesa) Telephone (Telefone) Utensils (Utensílios) Vacuum Cleaner (Aspirador) 94 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Vase (Jarra) Wall (Parede) Washing Machine (Máquina de lavar roupa) Xylophone (Xilofone) Yarn (Fio) 95 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Lista de palavras incluídas nos Alfabetos Temáticos Alfabetos da Escola Grego Italiano Inglês Português/Inglês Alemão Romeno Άτλαντας (Atlas) Atlante (Atlas) Apple (Maçã) Atlas (Atlas) Apfel (Maçã) Atlas (Atlas) Ανεμιστήρας Appuntamatite (Afiador) Atlas (Atlas) Agrafador (Stapler) Atlas (Atlas) Ascuțitoare (Afiador) Βιβλίο (Livro) Altalena (Baloiço) Ball (Bola) Aparo (Quill) Ball (Bola) Bibliotecă (Estante) Βάζο (Jarra) Biblioteca (Estante) Book (Livro) Afiador (Pencil Buch (Livro) Bancă (Escrivaninha) (Ventoinha) sharpener) Βιβλιοθήκη (Biblioteca) Banco (Escrivaninha) Blocks (Cubos) Bola (Ball) Bleistift (Lápis) Băiat (Rapaz) Γραφείο (Secretária) Clown (Palhaço) Boy (Rapaz) Blocos (Blocs) Bausteine (Cubos) Caiet (Caderno) Γόμα (Borracha) Computer Copybook (Caderno) Biblioteca (Library) Clown (Palhaço) Cuier (Cabide) Coat hook (Gancho) Banco (Stool) Computer Clovn (Palhaço) (Computador) Γυαλιά (Óculos) Calendario (Calendário) (Computador) Δεινόσαυρος Dizionario (Dicionário) Clown (Palhaço) Caderno (Copybook) Dreieck (Esquadro) Computer 96 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. (Dinossauro) Εκτυπωτής (Computador) Disegno (Desenho) (Impressora) Computer Computador Dinosaurier (Computador) (Computer) (Dinossauro) Calendar (Calendário) Έντομο (Inseto) Dinosauro (Dinossauro) Calendar (Calendário) Calendário (Calendar) Eis (gelado) Dicționar (Dicionário) Ζέβρα (Zebra) Dondolo (Gongorra) Desk (Mesa pequena) Dicionário (Dictionary) Farbe (Tinta) Desen (Desenho) Ζούγκλα (Selva) Diario (Diáriol) Dictionary (Dicionário) Desenhos (Drawing) Fenster (Janela) Dinozaur (Dinossauro) Ημερολόγιο Estintore (Extintor) Door (Porta) Dinossauro (Dinosaur) Filzstift (Marcador) Extinctor (Extintor) Ησυχία (Silêncio) Finestra (Janela) Drawing (Desenho) Escorrega (Slide) Globus (Globo) Fereastră (Janela) Ηφαίστειο (Vulcão) Foglio di carta (Folha Dinosaur (Dinossauro) Estante (Bookcase) Goldfisch (Peixinho) Foaie (Folha de papel) Easel (Cavalete) Extintor (Fire Gitarre (Guitarra) Foarfece (Tesoura) Folha de papel (Paper Himmel-und-Hölle Glob (Globo) sheet) (Macaca) Globo (Globe) Helm (Capacete) (Calendário) de papel) Θερμάστρα Gesso (Giz) (Aquecedor) Θρανίο (Mesa extinguisher) Gomma (Borracha) Eraser (Borracha) pequena) Κόλλα (Cola) Inchiostro (Tinta) Fan (Ventoinha) Gumă de șters (Borracha) 97 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Λάμπα (Candeeiro) Insetto (Inseto) First aid kit (Mala de Guitarra (Guitar) Insekt (Inseto) Hartă (Mapa) Primeiros Socorros) Λεξικό (Dicionário) Igloo (Iglu) Globe (Globo) Gabinete (Office) Iglu (Iglu) Hârtie (Papel) Λεωφορείο (Autocarro Lampada (Candeeiro) Goldfish (Peixinho) Giz (Chalk) Journal (Diário) Insectă (Inseto) Libro (Livro) Guitar (Guitarra) Inseto (Insect) Jausenbox (Lancheira) Iglu (Iglu) Lavagna (Quadro) Hopscotch (Jogo da Iglu (Igloo) Junge (Rapaz) Imagine (Quadro) Instrumentos musicais Kalender (Calendário) Indicator (Ponteiro) Keyboard (Teclado) Instrumente musicale escolar) Μαρκαδόρος (Marcador) Μολύβι (Lápis) macaca) Μπάλα (Bola) Lente d'ingrandimento Helmet (Capacete) (Lupa) (Musical instruments) (Instrumentos musicais) Μαγνήτης (Íman) Mappa (Mapa) Ink (Tinta) Janela (Window) Klebstoff (Cola) Jurnal (Diário) Νερό (Água) Matita (Lápis) Insect (inseto) Lancheira (Lunchbox) Lampe (Candeeiro) Jucării (Brinquedos) Ντουλάπι (Cacifo) Mappamondo (Globo) Igloo (Iglu) Lâmpada (Lamp) Lupe (Lupa) Lumină (Luz) Ξυλόφωνο (Xilofone) Magneti (Íman) Jigsaw (Puzzle) Lápis (Pencil) Mädchen (Menina) Lupă (Lupa) Ξύστρα (Afiador) Macchinina (Carro de Journal (Diário) Livro (Book) Magnet (Íman) Minge (Bola) 98 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. brincar) Ομπρέλα (Guarda- Numeri (Números) Keyboard (Teclado) Lupa (Magnifying glass) chuva) Οθόνη (Ecrã) Notizbuch (Caderno de apontamentos) Neve (Neve) Kite (Papagaio de Mapa (Map) Nase (Nariz) papel) Πινέλο (Pincel) Magnet (Íman) Ombrello (Guarda- Mașinuță (Carro de brincar) Lunchbox (Lancheira) Marcador (Marker) Orange (Laranja) Numere (Números) chuva) Πόρτα (Porta) Occhiali (Óculos) Lamp (Candeeiro) Mesa (Table) Pinsel (Pincel) Ochelari (Óculos) Ρολόι (Relógio) Pennello (Pincel) Map (Mapa) Números (Numbers) Papier (Papel) Pensulă (Pincel) Ρομπότ (Robô) Porta (Porta) Marker (Marcador) Neve (Snow) Quadrat (Quadrado) Pătrat (Quadrado) Ραδιόφωνο (Rádio) Quadrato (Quadrado) Magnet (Íman) Óculos (Glasses) Rucksack (Mochila) Rucsac (Mochila) Σχολικό λεωφορίο Quaderno (Caderno de Notebook (Caderno de Pincel (Paintbrush) Radiergummi Riglă (Régua) (Autocarro escolar) apontamentos) apontamentos) Σχολείο (Escola) Quadro (Moldura) Noticeboard (Notícias) Papel (Paper) Roboter (Robô) Robot (Robô) Τηλεόραση (Televisião) Righello (Régua) Numbers (Números) Porta (Door) Radio (Rádio) Radio (Rádio) Τηλέφωνο (Telefone) Robot (Robô) Schulbus (Autocarro Școală (Escola) (Borracha) escolar) 99 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Τουαλέτα (Casa de Radio (Rádio) Orange (Laranja) banho) Τύμπανο (Bateria) Quadro branco Televizor (Televisião) Sandkiste (Caixa de Telefon (Telefone) (Whiteboard) Scuolabus (Autocarro Owl (Mocho) Quadro (Picture) escolar) Υδρόγειος (Globo) Schaukel (Baloiço) Scivolo (Escorrega) areia) Paintbrush (Pincel) Régua (Ruler) Schule (Escola) Toaletă (Casa de banho) Υπολογιστής Televisione (Televisião) Paper (Papel) Relógio (Clock) Telefon (Telefone) Tobă (Bateria) Telefono (Telefone) Pencil (Lápis) Robot (Robot) Toilette (Casa de Umbrelă (Guarda- banho) chuva) Recreio (Playground) Trommel (Bateria) Vază (Jarra) (Computador portátil) Υπολογιστική (Máquina de calcular) Φύλλο χαρτιού (Folha Toilette (Casa de Question mark (Ponto de papel) banho) de interrogação) Φυτό (Planta) Tamburo (Bateria) Quill (Pena) Rádio (Radio) Uhr (Relógio) Vioară (Violino) Χάρακας (Régua) Vaso (Jarra) Rubbish bin (Cesto de Sino (Bell) Vase (Jarra) Ventilator (Ventoinha) papéis) Χαρταετός (papagaio Violino (Violino) Rucksack (Mochila) Televisão (Television) Ventilator (Ventoinha) Xilofon (Xilofone) Ventilatore (Ventoinha Ruler (Régua) Telefone (Telephone) Wand (Parede) Zebră (Zebra) de papel) Χάρτης (Mapa) 100 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Ψαλίδι (Tesoura) Xylofono (Xilofone) Rubber (Borracha) Bateria (Drums) Wespe (Vespa) Zid (Parede) Ψάρι (Peixinho) Zebra (Zebra) Robot (Robô) Vaso (Vase) Woerterbuch Zmeu (Papgaio de (Dicionário) papel) Zaino (Mochila) Radio (Rádio) Violino (Violin) Xylophon (Xilofone) Schoolbus (Autocarro Ventoinha (Ventoinha) Zebra (Zebra) Slide WC (Casa de banho) Zeichnung (Desenho) Seesaw (Sobe e desce) Xilofone (Xilofone) Swing (Baloiço) Zebra (Zebra) escolar) Sandpit (Caixa de areia) School (Escola) Television (Televisão) Telephone (Telefone) Toilet (Casa de banho) Umbrella (Guardachuva) 101 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Vase (Jarra) Violin (Violino) Window (Janela) Wasp (Vespa) Xylophone (Xilofone) Yard (Pátio) Zebra (Zebra) 102 This project has been funded with support from the European Commission.This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.