Personenregister - Kirche im Ruhrgebiet
Transcrição
Personenregister - Kirche im Ruhrgebiet
Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Abbadie, Jacques 107 Ackermann, Walter 465-467 Adam, Melchior 45 Adenauer, Konrad 450, 502, 473, 613, 617 Adler, Bruno 293, 437 Adorno, Theodor W. 646 Albert, W. 180 Albertz, Heinrich 592 Aldegrever, Heinrich 48 Alexej I. 456 Allende-Blin, Juan 652 Alpen, Friedrich Ludwig Rötger van 149 Alpen, Heinrich Simon van 148f Alt, Albrecht 629 Althaus, Paul 440, 580 Althoff, Friedrich 245, 253-255 Amelunxen, Rudolf 500 Aner, Karl 349f Anhalt, Christian I. von 53 Anhalt-Bernburg, Alexius von 156 Anhalt-Bernburg, Pauline von 150, 167 Anna Leopol’dovna 108 Anna von Russland 108 Appelt, Ewald 565f Appelt, geb. Weber, Ruth 574576 Aristoteles 66 Arndt, Franz 267f Arndt, Johann 86 Arnold, Eberhard 380 Arnold, Gottfried 94, 99 Arnold, Karl 500 Arnold, Thea 612 Asbeck, Johann Heinrich 135, 171 Aschenberg, Wilhelm 190 Aschkenasy, Yehuda 632 Athanasius von Alexandrien 624f Aufricht, Erna 330f Aufricht, Johanne 330f Augé, Friedrich 132 August I. von Sachsen 58 Augustin 342 Austin, Diana 674 Austin, John L. 634 Bach, August Wilhelm 222 Bach, Johann Sebastian 315, 387, 491, 658 Bach, Ulrich 661f Bachmann, Fritz 478f Bachmann, Fritz (Vater) 478 Bachmann, geb. Benninghoven, Maria 478 Badius, Johann 67 Badt, Rudolf 421f Baedeker, Franz Gotthilf Heinrich Jakob 140 Baedeker, geb. Hülshoff, Anna Dorothea Caroline 141 Baedeker, geb. Kauffmann, Clara Elisabeth 141 Baedeker, Gottschalk Diederich 140 Bahr, Hans-Eckehard 642f Bährens, Johann Christoph Friedrich 153f 679 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Barkey, D. Nikolaus 125 Barnstein, Ernst 356f, 407f, 414f, 422f, 521 Barop, geb. Fröbel, Emilie Dorothea 210 Barop, Johannes Arnold 210f Barth, Karl 104, 305, 325 335, 379, 385f, 425, 438f, 466, 488f, 505, 513, 515, 529, 533f, 544, 553, 558, 567f, 571, 575, 583, 587, 592f, 597, 615, 654 Bartning, Otto 365f, 397f, 476 Basedow, Johann Bernhard 124 Bauer, Gerhard 497 Baum, Marie 319 Bäumer, Emil 262f, 318 Bäumer, geb. Schede, Luise 262 Bäumer, Gertrud 175, 318-320 Bäumer, Hans Otto 650 Bäumer, Wilhelm 175f Baumgarten, Gottlieb 120 Baumgarten, Otto 303 Bechthold, Hans Erich 444 Beck, Johann Tobias 244, 270 Beck, Ludwig 377 Becker, Albert 314 Becker, Hans 442f Becker, Hermann Heinrich 226f Becker, Wilhelm 504f Beckmann, Joachim Wilhelm 417, 455, 489f, 493 Beethoven, Ludwig van 147, 583 Behrens, Peter 321 Beinhauer, geb. Bals, Martha 645 Beinhauer, Klaus 644 680 Beinhauer, Paul 644f Beinhauer, Ralf 645 Beitz, Berthold 589-591 Beitz, Else 590 Bejerholm, Lars 634 Bell, George 363 Bellmann, Carl Michael 655 Ben-Chorin, Schalom 632 Bendokat, Bruno 514f Bendokat, Franz 514 Bengel, Johann Albrecht 121, 124, 606 Benn, Ernst-Viktor 460f Benn, geb. Jequier, Caroline 461 Benn, geb. Müller, Dorothea 461 Benn, Gottfried 461, 655 Benn, Gustav 461 Bennekämper, Friederike 379 Bentheim, Adolf zu 13 Berg, Clemens 125 Berg, geb. Barkey, Anna Veronika 125 Berg, geb. Reuter, Anna 124 Berg, Johann Peter 125f, 148 Berghaus, Ernst Alfred Fritz 650f Bernds, Heinrich 488f Berswordt, Johann von der 113 Bestek, Wilhelm 549f Bethge, Eberhard 578 Bethmann-Hollweg, Moritz August 204 Beuerle, Herbert 587 Beurhaus, Friedrich 70 Bever, Ida 478 Beza, Theodor 59 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Bialas, Günther 646, 652 Biberach, Meyer 75 Bierdemann, Carl 151, 154f Bierdemann, Heinrich Johann David 154 Biermann, Elfriede 393 Biermann, Paul Theodor 354f, 433 Bismarck, Dagmar von 467 Bismarck, geb. von Wedemeyer, Ruth-Alice von 579 Bismarck, Klaus von 462, 579f Bismarck, Otto von 204, 216 Bisping, Ernst 223 Bisping, Franz Wilhelm Josef 222 Bisping, geb. Knievel, Sophie 222 Bisping, Maximilian Anton Wilhelm 222f Bizer, Ernst 601 Blanke, Hermann 543f Bleeck, Friedel 564 Bo, Jorgen 299 Bockermann, Dirk 675f Bockum-Dolffs, Elfriede von 218 Bodelschwingh, Carl von 112, 158, 191, 204f Bodelschwingh, Ernst von 158, 191f Bodelschwingh, Franz von (Sohn) 112, 158, 191 Bodelschwingh, Franz von (Vater) 112 Bodelschwingh, Friedrich von 112, 158, 246f, 275, 462, 480 Bodelschwingh, geb. Diest, Charlotte 191 Bodelschwingh, geb. von Plettenberg, Friederike von 112, 158f, 191 Bodelschwingh, Gisbert III. von 68f Bodelschwingh, Ida von 112, 246f Bodelschwingh, Ludwig von 158 Bodelschwingh, Sophie von 158 Bodelschwingh, Wennemar von 68 Boden, geb. Schüler, Eva 345 Boden, Gisela 345 Boden, Marilene 345 Boden, Otto 345f Bodensteiner, Hans 613 Boelitz, geb. Herff, Maria 322 Boelitz, geb. Höltje, Bertha 322 Boelitz, Martin 322f Boelitz, Otto 322, 500 Boelitz, Paul 322 Bögel, Johann Frederic Nering 152 Bohl, Samuel 86 Böhm, Hans 468f Bohnstädt, D. S. 107 Bommel, Hendrik van 44 Bonaparte, Napoleon 19, 134, 137, 148f, 160, 162, 192 Bonhoeffer, Dietrich 470, 515, 520, 541, 547, 567, 577f, 587 Bonhoeffer, Klaus 520 Boniver, Denis 450-452 Boniver, Denis Joseph 451 681 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Boniver, Louis Joseph Ferdinand 450 Bornefeld, Helmut 600 Börner, Johan 84 Bornkamm, Günther 523-525 Boßler, Ferdinand 346f Boßler, geb. Geil, Christine 346 Boßler, geb. Wieland, Franziska 573 Boßler, Johann Adam 346 Boßler, Kurt 573f Böttcher, Johannes 455 Bottermann, Arndt 114f Böttger, Barbara 332 Botthorn, geb. Melters, Anna 83 Botthorn, geb. Strotmann, Adelheid 83 Botthorn, Johann 83 Boulez, Pierre 646 Bourbeck, Christine 559 Boysen, Antonie 514 Brahms, Johannes 507, 583 Brakelmann, Günter 663-665 Bräm, Andreas 196f, 198 Bräm, geb. Rappart, Wilhelmine 196 Bramesfeld, Anna 242 Bramesfeld, Anna Wilhelmine Luise 242 Bramesfeld, Elisabeth 242 Bramesfeld, Friedrich Adolf 241243 Bramesfeld, Friedrich Adolph Johannes 242 Bramesfeld, geb. Köppen, Maria 682 242 Bramesfeld, geb. Mellinghaus, Luise 241 Bramesfeld, Heinrich 241 Bramesfeld, Maria Eleonore 242 Brandmeyer, Adolf 467f Brandmeyer, Johann 467 Brandt, Elisabeth 392 Brandt, Theodor 392 Brandt, Willy 474, 569, 598, 663 Brassert, Emmy 225 Brassert, geb. Wilmans, Elisabeth 225 Brassert, Helene 225 Brassert, Hermann 225 Brauckmann, Karl 287f Braun, Otto 323 Breckling, Friedrich 87 Brederode, Heinrich von 63 Bredt, Emil 597 Bredt, geb. Engels, Helene 597 Bredt, geb. Huyssen, Hanna 597 Bredt, Helene 597f Bremen, Alexander Meyer von 657f Bremen, Johann Georg Meyer von 657 Bremer, Diedrich Hermann 171 Bremer, geb. Hohmann, Dorothea Christine 171 Bremer, geb. Klemke, Anna Catharina Elisabeth 171 Bremer, Stephan Heinrich Moritz 171 Bresgen, Cesar 646 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Brinkmann, Burchhardt 55 Brockhaus, Carl 223f, 228 Brockhaus, Friedrich Arnold 163f Brockhaus, geb. von Zschock, Jeanette 164 Brockhaus, geb. Wiesner, Anna 258 Brockhaus, Nathanael Carl Gustav Bertram 258 Brockhaus, Sophie 164 Brockhaus, Wilhelm 223f Broda, August 296f Broda, geb. Miermeister, Emma 296 Broda, geb. Schröder, Hedwig 296 Brodde, Otto 560f, 600 Brügmann, geb. Baak, Anna Catharina 103 Brügmann, geb. Hoffmann, Catharina Elisabeth 103 Brügmann, Johann David 103f Brunner, Emil 568 Brust, August 27 Buber, Martin 379, 403f Bucer, Martin 42 Bucerius, geb. Goldschmidt, Gretel 530 Bucerius, Gerd 530f, 642 Bucerius, Walter 530 Buchholz, Martin 624 Buchman, Frank 547 Buddeus, Johann Franz 102 Budnik, Gustav 395 Bugenhagen, Johannes 12 Bultmann, Rudolf 305, 417, 453, 489, 508f, 524. 536f, 568, 572, 618, 635, 637 Bunge, Diedrich David 129 Bunge, geb. Buddemann, Elisabeth 129 Bunge, geb. Krupp, Clara Catharina Christina 129 Bunge, Johann Heinrich 129 Bunk, Gerard 290, 386f Bunyan, John 166 Burdenski, Herbert 537 Burgsmüller, Alfred 595 Bürkner, Eduard 243 Busch, Johannes 452, 517f, 639, 644 Busch, Ursula von den 655f Busch, Wilhelm (Sohn) 349, 592, 452f, 517, 606, 612 Busch, Wilhelm (Vater) 452, 517 Busoni, Ferruccio 652 Buxtorf, geb. Curio, Margarethe 74 Buxtorf, Joachim 74 Buxtorf, Johann (Sohn) 74 Buxtorf, Johann (Vater) 74f Calvin, Johannes 59, 62 Canaris, Wilhelm 376f Carnap, geb. Dörpfeld, Anna 231 Carstanjen, Conrad Jacob 150f Carter, Alicia L. 205 Casanova, Giacomo 164 Cézanne, Paul 320 Chappuis, geb. Freiin zu Innhausen und Knyphausen, Elisabeth von 527f, 599 683 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Chappuis, Karl Ludwig von 528 Chladkowa, L. 464 Christiansen, Martin Wilhelm August 405f Christlieb, Theodor 257 Chrutschtschow, Nikita 513 Claas, Ernst 647 Claas, geb. Saffran, Irmgard 647 Claas, geb. Schröder, Anna 647 Claas, Gerhard 647f Clarenbach, Adolf 10, 42, 44f, 47 Clauberg, Johannes 87f Claudius, Matthias 127, 156 Coccejus, Johannes 90, 104 Coester, Elisabeth 398, 475-477 Coester, Otto 476 Cohen, Friedrich 425 Cohn, Ernst 403 Collenbusch, Samuel 121f, 124, 127, 132, 273 Cölln, Ludwig Friedrich August von 167 Conze, geb. Colsman, Maria 284f Conze, geb. Schniewind, Berta 285 Conze, Gottfried 284 Conze, Peter Dietrich 284f Coolhaes, Caspar Janszoon 61f Copper, Reiner 92f Cornehls, Friedrich-Adolf 281 Corot, Jean-Baptiste Camille 320 Corputius, Johannes 64 Cramon, Johanna Helene von 547 Cramon, Johanna Helene von 547 Cremer, August Hermann 244f 684 Cremer, Hermann 344 Crone, Ethel 289 Crone, Max 289 Cuno, Willy 321, 323 Dahlenkamp, Christian 129 Dahlenkamp, Friedrich 128f Dahlenkamp, geb. Erdmann, Elise 128 Dahlenkamp, geb. Harkort, Henriette 129 Dahlenkamp, geb. Moll, Maria Katharina 129 Dahlenkamp, Johann Henrich 128 Dammann, geb. Schulze, Wilhelmine 257 Dammann, geb. Schwering, Luise 257 Dammann, Julius 256f, 305 Darby, John Nelson 228 Daun-Falkenstein, geb. von Holtey, Maria Caspara 65 Daun-Falkenstein, geb. von Manderscheid-Blankenheim, Elisabeth 65, 78 Daun-Falkenstein, Philipp II. von 65 Daun-Falkenstein, Wirich VI. von 65f David, Johann Nepomuk 491 Davidis, geb. Buno, Katharina 84 Davidis, geb. Husmann, Elisabeth 84 Davidis, geb. Meybom, Anna 84 Davidis, geb. Nies, Katharina 80, 84 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Davidis, Henriette 205f Davidis, Thomas 84 Degas, Edgar 320 Degen, Helmut 573 Degenhardt, Franz-Josef 623 Dehn, Günther 488, 606 Deichmann, Heinrich 630 Deichmann, Heinz-Horst 630f Deitenbeck, Paul 644 Denkhaus, Carl 400 Denkhaus, Friedel 526 Denkhaus, geb. Bröckling, Alwine 400 Denkhaus, geb. Treichel, Lotte 526f Denkhaus, Karl 400f Descartes, René 88 Deutz, Rupert von 605 Dibelius, Friedrich Karl Otto 353 Dibelius, geb. Käuffer, Margarete 353 Dibelius, Johannes Rudolf Franz 353f Dibelius, Martin 535 Dibelius, Martin Franz 353 Dibelius, Otto 270, 353 Dibelius, Otto Franz Wilhelm 353 Diderici, Wilhelm 107 Dieckerhoff, Gustav 449 Diem, Hermann 534 Dienel, Otto 314 Diergardt, Friedrich 211 Diestel, Max 468 Diesterweg, Adolph 214 Diesterweg, Friedrich Adolph Wilhelm 183, 200 Dietrich, Erich 569-571 Dietrich, geb. Jahnke, Erna 571 Dietrich, Julius 569 Diokletian 452 Disselhoff, August Friedrich Georg 240f Disselhoff, geb. Springorum, Pauline 240 Disselhoff, Julius August Gottfried 234f, 240 Distler, Hugo 483, 491f, 586, 599f, 602 Djuk, Maria 356f Dohnanyi, Hans von 520 Donauer, Johann Christoph 94 Dönhoff, Anna Martha 324f Dönhoff, Wilhelm 324 Dörpfeld, Friedrich Wilhelm 230f Dostojewski, Fjodor 582 Draeger, geb. Lubowski, Margarete 444-446 Draeger, Walter 445 Driessler, Johannes 583, 646 Dringenberg, Johannes Georg 396f Dryander, Ernst von 270 Duden, geb. Jakob, Adeline 239 Duden, geb. Monjé, Julia 239 Duden, Johann Konrad 239 Duden, Konrad 239f Dudzus, Otto 577f Dudzus, Wilhelm 550-552 Dümmen, Elfriede 538f Dungs, Heinz 423 Dungs, Karl 492f 685 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Dutschke, Rudi 672 Ebel, geb. Müller, Gertrud 530 Eberstein, Felicitas von 77f Eberstein, geb. von Völs, Felicitas Colonna 77 Eberstein, Otto IV. von 77 Eberts, Heinrich 202 Ecke, Christoph Theodor Gustav Karl 372f Ecke, geb. Freiin von Lepel, Elisabeth 372 Ecke, geb. Kopatz, Helene Klara 373 Ecke, Gustav 372 Edelhagen, Kurt 611 Egen, geb. Wolff, Wilhelmine 191 Egen, Peter Nikolaus Casper 189191 Ehlers, Hermann 660 Ehrenberg, Hans 362-364, 429, 481, 665 Ehrenburg, Ilja 513 Eichholz, Georg 459 Eichholz, Wilhelm 459f Eichholz, Wilhelm (Großvater) 459 Eichhorn, Johann Gottfried 132 Eiermann, Egon 621 Eisele, Ernst 540-542 Elert, Werner 580 Elisabeth von Russland 109 Elliger, geb. Zurmühl, Else 511 Elliger, Walter 511f Elsässer, Martin 397 686 Ende, August von 273 Endemann, Käthe 487 Engels, Friedrich 166 Engels, Johann Caspar 174 Enwaldt, Runar 371 Erasmus von Rotterdam 10, 45, 49, 54 Erhard, Heinrich 164 Erk, Ludwig 213f Erpenbeck, Dirk-Gerd 109 Eschhaus, Thomas 41 Essen, Kurt 513f Ettling, Friedrich Ferdinand 314 Ettling, geb. Neumann, Bernhardine 314 Ettling, Georg Friedrich Ludwig 314 Etzel, Franz 501f Etzel, Hermann 613 Euler, Karl 539 Ewich, geb. Augry, Maria 56 Ewich, Johannes 55f Eyl, Meta 467 Eylert, Hermann Christian 123 Eylert, Johann Rulemann Ludwig 123 Eylert, Rulemann Friedrich 123, 152, 158, 191 Fabricius, geb. Fidelar, Anna 87 Fabricius, geb. Vogel, Agnes 87 Fabricius, Georg Adam 115f Fabricius, Johann Jakob 86f Falk, Adalbert 262f Falkenroth, Karl Rudolf Ferdinand 432f Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Felke, Erdmann Leopold Stephanus Emanuel 276f Felke, Friedrich 276 Felke, geb. Schröter, Hedwig 276 Fellerer, Karl Gustav 560 Feltmann, Gerhard 91f Feltmann, Hendrik 91 Feuerbach, Ludwig 493 Fiechter, Ernst 451 Figge, Emil 470-472 Figge, Emil (Vater) 470 Figge, geb. Hardt, Klara 470 Filbinger, Hans 638 Finck, August von 383 Fischer, Gerhard August 243f, 261 Fischer, Ludwig 474f Fischer, Paul 573 Flemming, Friedrich Karl Otto 436f Fliedner, Theodor 18, 189, 199, 205, 234, 240 Fliesteden, Peter 42, 45 Florinus, Franz Philipp 94 Flügge, Julius 259, 268 Flusser, David 632 Foerster, Gotthilf Helmut 443f Forsthoff, Ernst 325 Forsthoff, Wilhelm Heinrich 312f, 400, 414, 421, 549 Fortner, Wolfgang 646 Francke, August Hermann 18, 101f, 106, 116 Franco, Francisco 377 Franklin, Benjamin 149 Franz, Robert 278 Freifrau zu Inn- und Knyphausen, geb. Freiin von Esebeck, Elisabeth 527 Freiherr zu Inn- und Knyphausen, Carl Moritz 527 Frenkin, Anatolij 638 Frerichs, Marlies 628 Freud, Sigmund 641 Freyse, Carl Wilhelm Theodor 221f Freyse, Heinrich Johann 221 Freyse, Heinrich Theodor 221 Freyse, Karl 221 Freytag, Georg Wilhelm Friedrich 126 Frick, Heinrich 338 Fricker, Johann Ludwig 121 Friedrich Wilhelm I. 138 Friedrich Wilhelm III. 20, 131, 138, 62, 175, 181, 194 Friedrich Wilhelm IV. 163, 169, 186f, 192, 199, 217 Fritsche, Arno Eugen 280f Fröbel, Friedrich 210 Frommel, Emil 270 Früchtel, Ursula 668f Fuchsius, Nicolaus 69 Fuhrmann, Wilhelm David 152 Funcke, Bertha 372 Funcke, geb. Cromberg, Alwine 332 Funcke, geb. Elbers, Johanna 371 Funcke, Gertrud 344 Funcke, Liselotte 372, 603-605 687 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Funcke, Oscar 371f Funcke, Wilhelm 332 Funcke, Wilhelm (Sohn) 371 Funcke, Wilhelm (Vater) 371 Funk, Walther 266 Funke, Peter Caspar 220 Furtwängler, Wilhelm 507 Galilei, Galileo 77 Gallus, Karl 14, 59 Gassert, Vera 648 Gaudi, Friedrich Wilhelm von 127 Gauguin, Paul 320 Geck, geb. Giese, Ragnhild 416 Geck, Wilhelm 415-417 Gehrts, Erwin 401f Geis, Robert R. 632 George, Stefan 379, 447 Gérard, Carl 320 Gerdes, Ingeborg 418 Gerson, Bräuniche 75 Gerson, Christian 75f Gerstein, geb. Bensch, Elfriede 519, 561f Gerstein, geb. Schmemann, Clara 301, 518 Gerstein, Gernot 561 Gerstein, Karl 291f, 300 Gerstein, Kurt 301f, 518-520, 561 Gerstein, Ludwig 301 Gerstein, Ludwig Emil 300-302, 518 Gerstmann, Barthold Florian 102 Gesenius, Wilhelm 209 Gessert, Carl Friedrich Ferdinand 187f 688 Gessner, Elsa 386 Gichtel, Johann Georg 87 Gildemeister, geb. von Kotzebue, Karoline Amalie 147 Gildemeister, Johann Friedrich 147 Girgensohn, Jürgen 620f Girgensohn, Karl 450 Girkon, Paul 397f, 475 Glaser, Johann Friedrich 18 Glauert, Fritz 294 Glauert, geb. Spilker, Wilhelmine 294 Glauert, geb. Weusthoff, Meta 294 Glauert, Karl 294f Gleim, Johann Wilhelm Ludwig 122 Gmeindl, Walther 491 Göbel, Werner 493f Göbell, Walter 260 Goebel, Max 260 Goerdeler, Friedrich 341 Goes, Albrecht 626 Goethe, Johann Wolfgang von 137, 173, 213 Goetz, Hermann Wilhelm Sigmund 311f Gogarten, Friedrich Eduard 379f Gogarten, Karl Emil 379 Gogh, Vincent van 320 Goldschmidt, Gretel 530 Golius, Jacobus 125 Gollwitzer, Helmut 499, 591f Gossler, Heinrich von 374 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Goßner, Johannes Evangelista 215 Gottschick, Johannes 273 Gottschow, Albert 447 Graeber, Franz Friedrich 176f Graeber, Friedrich 30, 368f, 448, 455 Graeber, geb. Beyer, Euphemia 176 Graeber, geb. Krafft, Henriette 176 Graeber, Martin 269f Graeber, Wilhelm 176 Graevius, Johann Georg 91 Graffmann, Heinrich 487f Gräßer, Erich 637f Greeven, Heinrich 535f, 648 Greiser, Arthur 551 Grieshaber, Helmut Andreas Paul 449 Grillo, Friedrich 231f, 451 Grillo, geb. Funke, Gertrud 231 Grillo, geb. von Born, Wilhelmine 332 Grillo, Wilhelm 231 Grimm, geb. Weidenbach, Charlotte Maria Franziska 134 Grimm, Heinrich Adolph 134f, 148 Grimm, Johann Hermann 134, 146 Grimm, Ludwig Adolf Gottfried 134 Grimme, Adolf 471 Grimme, Gertrud 559f Grimmelshausen, Hans Jakob Christoph von 76 Grollmuß, Maria 494f Grüber, Heinrich 354, 381, 413f, 444 Grün, Max von der 602 Grund, Peter 397f, 476 Grundmann, Konrad 458 Gruner, Richard 530 Grützmacher, Georg 450 Grynaeus, Johann Jacob 74 Güldenpfennig, Arnold 243f, 259 Gumbel, Emil Julius 355 Gumposch, Clothilde 437 Gumprecht II. von Neuenahr-Alpen 67 Gumprecht IV. von NeuenahrAlpen 62 Günther, Daniel Erhard 150f, 155 Habermas, Jürgen 638 Hack, Hans Karl 544-546 Hack, Ulrich Daniel 545 Haeckel, Ernst 493 Hagemann, Eduard 154 Hagemann, Hilde 489 Hagenbeck, Kurt 614f Hahn, Wilhelm 554f Halder, Franz 377 Haller, Albrecht von 122f Hamann, Johann Georg 127 Hamelmann, Hermann 56f Hamm-Brücher, Hildegard 608f Hammelsbeck, Oskar 424, 469f Hammerschmidt, Friedrich Wilhelm Maximilian 197f 689 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Hammerschmidt, geb. Schwarzt, Caroline 197 Händel, Georg Friedrich 583 Hanf, Rebecca 324 Haniel, Franz 173f Haniel, geb. Noot, Aletta 173f Haniel, Gerhard 174 Haniel, Jacob 173 Hansen, Conrad 646 Harbig, Werner 622 Harbsmeier, Götz 600 Hardenberg, Albert 58 Hardenberg, Karl August von 172 Hardt, Rudolf 479f Haren, Gerrit 114 Harkort, Carolina Friederica 118f Harkort, Clara Catharina 118 Harkort, Friedrich 188f, 371 Harkort, geb. Märcker, Louisa Catharina 118f Harkort, Helena Christina 119 Harkort, Johann Caspar 118 Harkort, Johann Caspar IV. 118f Harkort, Louise Henriette 119 Harkort, Peter 119 Harnack, Adolf 245, 252, 273, 309, 319 Harnisch, Wilhelm 200 Härter, Ilse 534 Hartmann, Walter Georg 371 Hase, Cornelius de 90 Hase, Wilhelm Conrad 259 Hasenclever, Ferdinand 159f Hasenclever, geb. Rospatt, Clara 251 690 Hasenclever, Wilhelm 251f Hasenkamp, Friedrich Arnold 124, 131f, 165 Hasenkamp, geb. Kriege, Anna Elisabeth 131 Hasenkamp, Gottfried 326 Hasenkamp, Johann Gerhard 123f, 127, 131, 326 Hasenkamp, Johannes 326f Haumann, Arnold 616f Haver, Thomas 99 Havkenscheid, Dietrich von 85 Havkenscheid, geb. von Brabeck, Jutta von 85 Haydn, Joseph 583 Hecker, Johann Julius 116f Hegel, Georg Wilhelm Friedrich 380, 638 Hegele, Günter 649f Hegele, Irmintraut 649 Heidfeld, Engelbert 73 Heidfeld, Johann 73 Heidsiek, Heinrich 261f Heilmann, geb. Goldschmidt, Luise 429 Heilmann, Karl 429 Heilmann, Martin Richard Gottlob 429-431 Heim, Karl 416, 392, 480 Heimbold, Ludwig 70 Heinemann, Barbara 448 Heinemann, Christa 448 Heinemann, geb. Ordemann, Hilda 448f Heinemann, Gustav 368f, 448, Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) 473f, 484, 514, 516, 613, 617, 636, 660 Heinemann, Peter 448 Heinemann, Uta 448 Heinermann, Otto 560, 599f Heinitz, Anton Friedrich von 133 Heintze, Hans 652 Heitmüller, Wilhelm 417 Held, Heinrich 30, 331, 349, 399, 455f, 521, 545, 591 Held, Heinz Joachim 455 Hellbusch, Charlotte 418 Heller, Adolf Christian Karl 236f Heller, Carl 236 Heller, geb. Bargmann, Lina 237 Heller, geb. Holm, Augustine 236 Heller, geb. Waldeck, Therese 237 Hellwig, Franz 501 Helwing, Christian Friedrich 120 Hengsbach, Franz 636 Hengstenberg, Ernst Wilhelm 209f Hengstenberg, geb. von Quast, Therese 209 Hengstenberg, Johann Heinrich Karl 161, 209 Hennecke, Franz Otto 336f Hensel, Walther 501 Herberger, Sepp 538 Herbertsz, Hermannus 62 Herder, Johann Gottfried 155 Heresbach, Konrad 45f Hermann, geb. Diergardt, Katharina Margarethe 211 Hermann, geb. Gallenkamp, Theodora Maria Wilhelmine 211 Hermann, Gustav 211 Hermann, Peter Konrad 211 Hermann, Peter Wilhelm August 211f Hermann, Rudolf 464 Hermann, Siegfried 629f Hermanns, Hans 386 Herrmann, Wilhelm 336 Herwig, Gerhard 582f Herze, geb. Philipps, Helene 463 Herze, Gustav 463 Heshusius, Tilemann 57f Hesse, Eduard 583-585 Hesse, Helmut 335f Hesse, Hermann Albert 334-336 Hesse, Klugkist 335f Hesse, Theodor 417 Hetjens, Laurenz Heinrich 298 Heuner, Fritz 30, 409f, 529 Heuss, Theodor 237 Heuss-Knapp, Elly 449 Heyden, Christian 243f Heydt, Fritz von der 366f Heyne, Bodo 427f Hill, Ferry 265 Hiltrop, Friedrich Wilhelm 164 Himmler, Heinrich 567 Hindemith, Paul 491 Hinderer, August 389 Hinzpeter, Georg Ernst 233 Hirsch, Emanuel 312, 427 Hitler, Adolf 266, 302, 312, 340, 691 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) 348, 366, 377, 406, 452, 454, 472, 481, 486, 545, 548, 558, 567, 575, 579, 581, 584f, 587, 592f, 634 Hobbeling, Johann 113 Hochhuth, Rolf 562 Hoekman, Gerda 667 Hoesch, Albert 264f Hoesch, Eberhard 264 Hoesch, geb. Günther, Johanna Maria 265 Hoesch, geb. Schoeller, Johanna 224 Hoesch, Leopold 224f, 264 Hoesch, Wilhelm 224 Hoffmann, Emma 347 Hoffmann, Gotthilf August 102, 120 Hofmann, Johann Christian Konrad von 253, 615 Höhler, Heinrich 326 Hölderlin, Friedrich 646 Holthaus, Peter Heinrich 145f, 197f Holtschneider, Carl 290 Holy, Gerhard von 101 Homann, Jürgen 437 Homann, Richard 437 Homann, Rudolf Karl Adolf 437f Hönigswald, Richard 403 Horn, Dietrich 357 Horn, Fritz 325f Horn, geb. Rüpung, Helene 357 Horn, Johannes Theodor 357f Hornig, Gottfried 634f 692 Horst, Friedrich 446f Hötzel, Hugo Carl 381 Hoyer, Erich 350f Hromádka, Josef 439 Huber, Antje 449 Huber, Ulrich 91 Hübner, Eberhard 615f Hugenberg, Alfred 412 Hüls, Anton 82 Hüls, geb. Ditzhausen, Anna 83 Hüls, Margarethe 83, 90 Hüls, Wilhelm 82f Hülser, Gustav 384f Hülshoff, Hermann Diedrich 140f Hülsmann, Eduard 188, 206f Humburg, Paul 538f Hunsche, Klara 425 Hüsch, Hanns Dieter 622-624 Hüttenhain, Martha 358 Huyssen, Dietrich Max 271, 597 Huyssen, Friederike 174 Huyssen, geb. Gräber, Klara 271f Huyssen, geb. Waldhausen, Henriette Sophie Friederike 271 Huyssen, Heinrich Freiherr von 97, 174 Huyssen, Max 271f Hymmen, Johannes 342f Iken, Conrad 125 Immer, Karl 385f Immer, Karl Eduard 598f Immer, Karl Immanuel 598 Immermann, Karl Leberecht 187 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Ivan VI. 108 Iwand, Hans Joachim 472f, 524, 572 Jacob Philipp, Margot 445 Jacobi, Gottlob 174 Jacobson, Robert 674 Jaeger, Samuel 292f Jaeschke, geb. Trillmich, Ursula 605f Jäger, August 468, 551 Jäger, Ferdinand Johann Jakob Samuel 462 Jäger, Johanna 462 Jäger, Johanna 462 Jahr, John 530 Jansen, Zacharias 76f Jarres, geb. Busch, Maria 323 Jarres, geb. Schüll, Freya 323 Jarres, Karl 323f Jarres, Rudolf 323 Jaspers, Karl 469 Jaspert, Bernd 625 Jatho, Carl 303, 311, 326 Jawlensky, Alexej 449 Jeismann, Karl-Ernst 170 Joch, Johann Georg 19, 99, 101103, 105 Johann III. von Jülich-Kleve-Berg 44 Johann Moritz von Nassau-Siegen 91 Johannes VI. von NassauDillenburg 74 Johannsen, Heinz 523 Jonas, Justus 41 Jorissen, Catharina 127 Jorissen, geb. Bird, Johanna Sophia 127 Jorissen, Matthias 127f Jorissen, Theodor 127 Joseph II. 152 Jost, Silvia 623 Jüchen, Aurel von 498f Jüchen, Aurel von (Vater) 498 Jüchen, geb. Schäfer, Auguste von 498 Juhnke, Heinz 581 Jülicher, Adolf 417 Jung, Otto 421 Jung-Stilling, Johann Heinrich 127, 184 Junius, Melchior 66 Kagel, Mauricio 652 Kähler, Ernst 593-595 Kähler, geb. von Kirchbach, Sybilla 594 Kähler, Martin 246, 344, 359, 415, 594f Kähler, Walter 329 Kalle, Ernst 371 Kallmeyer, Lothar 621f Kamp, Hermann Adam von 195 Kampen, Heinrich 563f Kandinsky, Wassilly 449 Kandzi, Heinrich 595f Kandzi, Magdalene 596 Kant, Immanuel 137, 149, 157 Kapler, Hermann 344 Karl V. 53 Karlstadt, Andreas 594 693 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Karsten, Johann Heinrich 101 Käsemann, Elisabeth 673f Käsemann, Ernst 536f, 648, 673 Katharina I. 108 Kattenbusch, Ferdinand 272f Kaufmann, Aenne 510 Kaufmann, Theodor 651 Kehlmann, Daniel 50 Keller, Gerda 529f, 627 Kerrl, Hanns 328, 430 Keßler, geb. Bertram, Gerda 567f Keßler, Karl 568 Kiesinger, Kurt Georg 474, 562 Kinder, Christian 439 King, Martin Luther 642 Kipper, Paul 327-329 Kirchbach, Arndt von 594 Kircher, Hedwig 364 Kirdorf, Adolf 266 Kirdorf, Emil 265-267 Kirdorf, Martin 265 Kittel, Helmuth 424 Kléber, Jean-Baptiste 160 Klepper, Jochen 600, 626 Kleutgen, Joseph 236 Kleve, Wilhelm von 46 Klingemann, geb. Conze, Margarethe 282 Klingemann, Karl 281 Klingemann, Karl Viktor 281f Klingemann, Sophie 281 Klingenburg, Georg Martin 341f Klinzing, Bernhard 616 Klocke, Almut 619 Klocke, Ernst 619f 694 Klocke, Friedegard 619 Klocke, geb. Kirchnereit, Edith 619 Klocke, Otto 619 Klopriss, Johann 44f, 47f Klose, Karl 395, 542f Klotz, Hans 646 Kluge, Daniel 98, 103 Kluge, geb. Heineke, Emmi 645 Kluge, Günther von 548 Kluge, Johann Max 645 Kluge, Manfred 645-647 Knabe, August 290 Kneip, Otto 420f Knievel Ignatz 222 Knodt, Emil 256 Köbner, Julius 220 Koch, Karl 330-332, 437, 481, 487, 522 Koch, Nikolaus 617 Koch, Walter 327, 406, 435, 576f Koch, Werner 567 Kockelke, Heinrich 279f Kögel, Rudolf 270 Kogge, Theodor 591 Kohl, Helmut 385 Kohlbrügge, Hermann Friedrich 276 Köhler, Christoph 235 Köhler, Eduard Joseph 235f Köhler, geb. Daltrop, Emilie 236 Köhler, geb. Mergendahl, Anna Catharina 235 Kohlrausch, Friedrich 173 Kolk, Karl 415 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Kolkmann, Wilhelm 516f Köln, Gebhard von 67 König, Friedrich Adolf 247f König, Friedrich August 202 Köppen, August Otto 242 Köppen, geb. von Bergmann, Minna Auguste 242 Kopstadt, Johann Gottfried 94 Korte, Werner 560 Kortum, Carl Arnold 130f, 153 Kortum, geb. Sprögel, Anna Sophia 99 Kortum, Renatus Andreas 98f Kost, Heinrich 35 Kotzebue, August von 146f Krafft, Johann Christian Gottlieb Ludwig 178f Krafft, Johann Wilhelm Friedrich 154f Kraft, Hannelore 621 Kraft, Walter 646 Krah, Simon 224 Kramp, Helene 556 Kramp, Willy 555f Kremer, Hildegard 401 Kremers, Heinz 631-633 Kremers, Hermann 493 Krüdener, Juliane von 196 Krüger, geb. von Scheven, Dea 523 Krüger, Otto 522f Krull, Renate 626-628 Krummacher, Cornelius Friedrich Adolf 229 Krummacher, Emil 150 Krummacher, Emil Wilhelm 155, 198f Krummacher, Friedrich Adolf 150, 155f, 157, 198, 229 Krummacher, Friedrich Jakob 165 Krummacher, Friedrich Wilhelm 155, 177, 198, 229 Krummacher, geb. Möller, Eleonore 155 Krummacher, Gottfried Daniel 20, 165f, 199 Krupp, Alfried 218f, 273, 590 Krupp, Barbara 273 Krupp, Friedrich 218 Krupp, Friedrich Alfred 219, 273 Krupp, geb. Eichhoff, Bertha 219 Krupp, geb. von Ende, Margarethe 273f Krupp, geb. Wilhelmi, Theresia 218 Kügelgen, Wilhelm von 156 Kuhlo, Johannes 478f Kulp, Hans Ludwig 601 Kümmel, Werner Georg 637 Kunze, Johannes 418f Küpper, Johann Abraham 177 Kutschmann, Max 378 Kuzorra, Elise 538 Kuzorra, Ernst 525f, 538, 639f Labadie, Jean de 93 Lahusen, Friedrich Christoph 270f Lampe, Friedrich Adolf 104f, 166 Lamprecht, Martha 288 695 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Landfermann, Dietrich 203f Lang, Erna-Martha 606 Lange, Friedrich Albert 237f Lange, Helene 319, 325 Lange, Johann Peter 199, 207f Langethal, Heinrich 210 Langhans, geb. Lange, Hilde 445 Lapide, Pinchas 632 Lasker-Schüler, Else 411 Lassalles, Ferdinand 251 Laue, Martha 326 Lauweriks, Johannes Ludovicus Mathieu 321 Lavater, Johann Caspar 124, 127 Lawerenz, Lieselotte 534 Lefflers, Siegfried 493 Legien, Carl 307 Lehmbruck, Wilhelm 351-353 Lehr, Robert 501 Leibniz, Gottfried Wilhelm 121 Leich, geb. Eyl, Berta 309 Leich, Karl Albert Johannes 309311 Leidenfrost, geb. Kalckhoff, Anna Katharina 117 Leidenfrost, Johann Gottlob 117, 130, 150 Leidenfrost, Johann Heinrich 117 Leidenfrost, Louisa Sophia 117 Leithen, Dietrich von der 85 Leithen, geb. von Havkenscheid, Elisabeth von der 85 Lemmer, Karl 421 Lesser, Gotthold 335 Leuschner, Wilhelm 471 696 Leyen zu Bloemersheim, Friedrich Heinrich von der 160f Liebe-Harkort, Eleanor 375f Liebherr, Martha 395 Ligeti, György 652 Link, Caroline 675 Link, Christian 635 Linnemann, Hans Martin 658-660 Lippe, Pauline zur 150 Lipperhey, Hans 76f Littmann, Enno 446 Litty, Martha 514 Lobwasser, Ambrosius 128 Löcher, Richard 644 Loers, Johann Christian 100f Loers, Lukas 100 Löhe, Wilhelm 108 Lohmann, Carl Wilhelm 338 Lohmann, Gustav 333 Lohmann, Karl 338-340 Lohmeyer, Ernst 402-404 Löwen, Johann Peter 227 Löwen, Julius 227-229 Löwensein, Inge 645 Lübcke, geb. Maschop, Louise 298 Lübcke, geb. Nüsser, Therese 299 Lübcke, Gustav 298f Lubrich, Fritz 650 Lücke, Johann Julius 298 Lücking, Karl 30, 462, 524 Lücking, Karl Hermann 434f Ludendorff, Erich 504 Lürsen, Anna 367 Luther, Martin 10-12, 27, 41-44, Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) 49, 52, 56, 60, 65, 69f, 210, 213, 282, 343, 365, 372, 390, 412, 436, 438, 472, 634 Lütkemanns, Joachim 86 Lüttgenau, Marianne 623 Lutz, Hans 477f Magnus, Franz 214 Mahler, Peter 99 Mallinckrodt, Arnold Andreas Friedrich 19, 157, 164 Mallinckrodt, Wilhelmine 157 Malskat, Lothar 494 Mandel, Heinrich 360 Mandel, Johannes Hermann 360f Manteuffel, Otto Theodor von 204 Marbach, Johannes 66 Maresius, Samuel 85 Marsch, Wolf-Dieter 672 Marten, Karl 381f Martin, Frank 658 Marx, Wilhelm 324 Maßner, Hanns-Joachim 523 Matthiesen, Klaus 670-672 Mecklenburg, Herzog Heinrich von 48 Mehring, Walter Meiboom, geb. Stoltenhoff, Irmgard von 332f Meier, Friedrich 430 Meinhof, Hanna 417 Meinhof, Ulrike 418 Meister, Christoph Georg Ludwig 126f, 148 Melanchthon, Philipp 10, 12, 42, 48, 58 Mendelssohn, Arnold 507 Mendelssohn-Bartholdy, Felix 222, 281, 583, 652, 655 Menken, Gottfried 127 Menn, Wilhelm Gustav 333f, 388f Mercator, Gerhard 50, 64, 88, 125 Mercker, Johann 94f, 99, 102 Mergenthaler, Wilhelm 619 Merklein, Helmut 637 Merz, Georg 487 Messiaen, Olivier 646, 652 Metius, Jakob Adriaanszoon 77 Metzendorf, Georg 274 Meyer zu Schwabedissen, Albrecht 371 Meyer, Dietrich 381 Meyers, Franz 500 Michaelis, Johann David 125 Middelschulte, Wilhelm 290 Middendorff, Friedrich 488 Minuit, geb. Raedts, Gertrud 79 Minuit, Johann 78 Minuit, Peter 78f Mittring, Karl 512f Modersohn, Ernst 308f Modersohn, Otto 308 Mohn, Reinhard 530 Mohrmann, Auguste Luise 408f Möllenhoff, geb. Vogt, Margarete Engel 107 Möllenhoff, geb. Wegner, Anna Elisabeth 107 Möllenhoff, Joachim Henrich 107 Möllenhoff, Johann Eberhard 107 697 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Möller, Anna Gertrud 138 Möller, Anton Wilhelm Peter 149f, 165 Möller, Arnold Wilhelm Christian 185 Möller, Eduard von 253 Möller, geb. Gantesweiler, Emilie 185 Möller, geb. Nottebohm, Maria 149 Möller, geb. Schmidt, Friederike 149 Möller, Johann Anton Arnold 149 Möller, Johann Friedrich 137 Möller, Johann Heinrich Friedrich 137 Möller, Wilhelm 187 Moltke, Helmuth James von 665 Monheim, Johannes 49 Montherland, Henry de 319 Morenz, Siegfried 629 Moritz von Oranien 77 Motte, Dieter de la 646 Mozart, Wolfgang Amadeus 583 Mucke, Friedrich Bernhard 285 Mucke, Friedrich Wilhelm 285 Mucke, geb. Dietz, Anna 285f Mucke, geb. Pätzold, Maria Mathilda 285 Mucke, Gustav 285f Mückeley, Oskar 313f Mühlen, Emmi 556f Mühlen, Karl 557 Mulert, Hermann 494 Müller, Friedrich Christoph 139 698 Müller, Georg Karl 102 Müller, Julius 244 Müller, Ludwig 294, 315, 339, 347, 364, 461, 480, 493, 550 Müller-Schwefe, Rudolf 642 Mumm, Reinhard 317f Mundle, Gottlob 417 Mundle, Wilhelm Friedrich 417f Munscheid, Dietrich Detmar 568f Müntzer, Thomas 511 Muthmann, Kurth 357 Muzel, Philipp Ludwig 134 Myseras, Lambrecht 107 Natorp, Ludwig 169f, 187 Naumann, Friedrich 302, 310, 319, 388 Nay, Ernst Wilhelm 449 Neander, Joachim 91 Nelle, geb. Klein, Anna Ottilie 278 Nelle, Karl 278 Nelle, Wilhelm 277-279 Nering, geb. Nnobbe, Anna Susanna 96 Nering, Johann Arnold 95f Nering, Laurentius 95f Nethenus, Matthias 85f, 89 Nethenus, Samuel 89 Neuenahr und Moers, Magdalena von 13 Neuenahr, Wilhelm von 52 Neuenahr-Alpen, Adolf von 53, 67f Neuenahr-Alpen, Amalia von 62f Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Neuenahr-Alpen, geb. von Holstein-Schauenburg, Carda von 62 Neuenahr-Alpen, geb. von Neuenahr-Bedburg, Walburg von 67 Neuenahr-Bedburg, geb. von Wied, Anna von 43, 52 Neuenahr-Bedburg, Hermann von 43, 52f, 67 Neuman, Ralph 588 Neumeister, Erdmann Gottlieb 103 Neuse, Alfred 349 Neuss, Wolfgang 623 Nicolai, Dietrich 69f Nicolai, geb. von der Recke, Catharina 69, 71 Nicolai, Philipp 15, 69-71 Nicolaus, Albrecht 592f Nicolaus, Margot 592 Nieden, Arnold zur 261 Nieden, geb. Hueck, Eugenie 260 Nieden, Heinrich Wilhelm zur 260f Nieden, Wilhelm zur 340f Niederstein, Alfred Emil 293f Niederstein, geb. Petersen, Henriette 293 Niederstein, Karl 293 Niederstein, Lise 294 Niemöller, Martin 343, 364, 389, 413, 430, 434, 450, 513f, 517, 563, 572, 613 Niemöller, Wilhelm 331, 456f Nikisch, Ernst 401 Nischalke, Martin 306 Nitzsch, Carl Immanuel 206f Noa, geb. Krumme, Martha 412 Noa, Theodor 412f Nohl, Herrmann 487 Nolden, Martha 436 Nonne, Johann Heinrich Christian 179f Noot, Louise 173f Nopitsch, Antonie 467 Nordmann, Carl 268f Nordsiek, August 228 Noth, Martin 572 Oberheid, Heinrich 313, 344, 493 Oberheid, Heinrich Josef 439f Oeckinghaus, Else 442 Oemeken, Gerdt 10, 48 Oemken, geb. Korthaken, Elisabeth 48 Oermann, Nils 174 Oertmann, Erna 422f Oertmann, Friedrich 422 Oetinger, Friedrich Christoph 121, 124 Offerhaus, Christian Gerhard 97f Offerhaus, Leonhard 97 Ohl, Otto 398f, 427, 467 Olimart, Franz 305f Olimart, Karl-Edgar 553f Ordemann, Johann Anton 448 Ossietzky, Carl von 411 Ostermann, Heinrich Johann Friedrich 108f Osterroth, Franz 334 699 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Osthaus, geb. Colsmann, Gertrud 320 Osthaus, geb. Funcke, Selma 320 Osthaus, Karl Ernst 298, 320-322 Osthaus, Karl Ernst 320-322, 371 Oswald, Irmgard 506 Otter, Göran von 519 Otto, Ernst 497 Otzen, Johannes 280f Oven, Carl Heinrich Engelbert von 193f Oven, geb. Kochs, Katharina 193 Oven, Johann Benjamin von 193 Overbeck, Franz 624f Overweg, August 249f Overweg, Carl 212f, 249 Overweg, geb. Ebbinghaus, Bertha 212 Pack, Johannes 382 Pankok, Eva 426 Pankok, geb. Droste, Hulda 426 Pankok, Otto 426f Paolozzi, Eduardo 674 Papst Benedikt XVI. 636 Papst Paul III. 43 Paskert, Ruth 562f Pasqualini, Johannes 63 Passow, Beate 675 Pastor, Conrad Friedrich 119 Paul, Jonathan 308 Paulus von Tarsus 402, 417, 536 Pawelzik, Fritz 639-641 Pawlowski, Karl 458f Pedde, geb. Herze, Margarete 463f 700 Pedde, Inge 463 Pedde, Paul 463 Penderecki, Krzysztof 600 Pepping, Ernst 483, 491f, 586, 600, 602 Perels, Friedrich Justus 520 Perthes, Georg Clemens 304 Perthes, Theodor 466 Pestalozzi, Johann Heinrich 159, 170, 197 Peter der Große 108 Peter II. 97, 108 Peter, Friedrich 339f Peters, Gustav 418 Peters, Ilse 424-426 Peters, Martha 418 Peters, Rudolf 425 Petersen, Johann Wilhelm 95 Petersen, Karl 143f Petersmann, Werner 484-486 Peterson, Erik 536 Pfalz, Elisabeth von der 93 Pfalz, Franziska von der 119 Pfalzgraf, Franz Philipp 94 Pfalz-Sulzbach, Christian August von 94 Pfister, Bernhard 501 Philipps, geb. Bolle, Lydia 283 Philipps, Wilhelm 283f Philo von Alexandria 668 Picasso, Pablo 514 Pilgrim, Hubertus von 674 Pinno, Karl 476 Piscator, Johannes 66f, 74 Plato 173 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Plessing, Friedrich Viktor Lebrecht 136f, 150 Plessing, Johann Friedrich 136 Plettenberg zu Lenhausen-Stockum, Christoph Friedrich Steffen 111f Plettenberg zu Lenhausen-Stockum, Friederike 112 Plettenberg zu Lenhausen-Stockum, geb. von Edelkirchen zur Heyde, Charlotte 112 Plettenberg, geb. Quadt-WykradtHüchtenbruck, Sophia Charlotte 158 Plettenberg, Henrich Ludwig von 158 Plettenberg-Heeren, Ehrengard von 316f Plöger, Otto Lebrecht 565f Posser, Diether 612-614 Potter, Philipp 527 Praetorius, Anton 72f Prein, geb. Ploeger, Maria 297 Prein, geb. Wiegang, Adele 297 Prein, Otto Friedrich 297f Prolingheuer, Hans 484 Puchelt, Gerhard 646 Pustkuchen-Glanzow, Johann Friedrich Wilhelm 173 Quaas, Elisabeth 552 Quaas, Hanna 438 Quaas, Ludwig 552f Quandt, Emil 113 Rad, Gerhard von 642, 653 Rafflenbeul, Nicolaus 69 Rahlenbeck, geb. Blothe, Anna Margaretha 177 Rahlenbeck, geb. Westhoff, Henriette 177 Rahlenbeck, Hermann 177 Rahlenbeck, Theodor Henrich 177f Rahtgens, Carl Ernst 547f Ramin, Günther 315, 658 Ramus, Petrus 67 Ranke, Edmund 635 Ranke-Heinemann, Uta 635f Raphael, Günter 506-508, 583 Rappaeus, Johann Heinrich 69 Rappaport, Philipp 348f Rappard, Berthold Friedrich Wilhelm 135f, 171 Rappard, Friedrich Wilhelm 135 Rappard, geb. Asbeck, Anna Elisabeth Wilhelmine 136 Rappard, geb. Asbeck, Anna Maria Wilhelmina 171 Rappard, geb. Haebert, Katharine 135 Rappard, Johann Heinrich 35, 171f Rasche, Christiane 623 Ratschow, Carl Heinz 607 Rau, Ewald 660 Rau, Johannes 592, 612, 660f, 671 Rauschenbusch, August 220 Rauschenbusch, August Ernst Christian 172f Rebles, Albert 230 701 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Recke, Diedrich Adolph von der 133 Recke, Gisbert von der 133 Recke-Volmerstein, Adelberdt von der 184f Recke-Volmerstein, geb. von Pfeilund Klein-Ellguth, Mathilde 184 Reda, Siegfried 586, 599-601, 602, 633, 652, 655 Reding, Josef 602 Reger, Max 315, 322, 386f, 507, 651 Rehling, geb. Dieckerhoff, Luise 449f Rehling, Kurt 449 Rehm, Wilhelm 382 Reiffen, Hannelotte 533f Reimann, Heinrich 314 Reinhardt, Wilhelmine 468 Reinmuth, Hermann 494f Reisig, Johann 148 Reiß, geb. Lang, Erna-Martha 606 Reiß, Heinrich 606f Renoir, Pierre-Auguste 320 Rentrop, Ernst 299f Rentrop, geb. Kreutz, Ida 300 Reuchlin, Johannes 74 Reventlow, Henning Graf 653f Rhegius, Urbanus 48 Riemerschmid, Richard 321 Riethmüller, Otto 517f Rilke, Rainer Maria 447 Ringelnatz, Joachim 411, 655 Ringsdorff, Christian 219 702 Ringsdorff, Friedrich Christian Alexander 219f Ringsdorff, geb. Köllmann, Caroline 219 Ringsdorff, geb. Rüben, Caroline 219 Ristow, Hermann 407f Ritschl, Albrecht 272 Roddinghausen, Clarissa Anna von 84 Rodin, Auguste 320 Rogers, Timothy 107 Rogge, Hendrik Cornelius 61 Röhrig, Hildegard 455 Röhrig, Udo 576f Rohrmoser, Günter 638f Rohwer, Jens 646 Rolffs, Margarethe 460 Roll, Heinrich 47 Rolle, Reinhard Heinrich 102, 105f Romberg, Caspar Adolf von 165 Romberg, geb. von Böselager, Caroline 165 Romberg, Gisbert von 157, 165 Romberg, Helene 350 Romberg, Jakob Heinrich Ferdinand 180f Römer, Wilhelm 645 Rongius, Wilhelm 65 Rose, Alfred 222 Rosenberg, Alfred 415, 437, 504, 551 Rösener, Erwin 496f Rosenkranz, Albert 312 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Rosenstock, Eugen 363 Rosenzweig, Franz 362 Roß, Wilhelm Johann Gottfried 162f Roßhoff, Bernhard 190 Rössler, Helmut 550 Röth, Robert 296 Rothmann, Bernhard 47 Röttger, Heinrich 629 Röttger-Nolzen, geb. Nolzen, Ingeborg 628f Rousseau, Jean Jacques 117, 641 Rüfer, Philip B. 314 Ruhfus, geb. Lamberti, Klara 532 Ruhfus, Wilhelm 532 Rühmkorf, Peter 654f Rump, Maria Ludowika 530 Rungenhagen, Carl Friedrich 222 Ruppel geb. Ritter, Paula 586 Ruppel, Paul Ernst 586f, 601 Rutenborn, Günter 581f Rüter, geb. Kuhrt, Lina 361 Rüter, Johannes Ernst August 361f Sachsse, Eugen Friedrich Ferdinand 255f Sachsse, Friedrich 255 Sachsse, geb. Hartmann, Clara 255 Sachsse, geb. Reeder, Auguste 255 Sachsse, Henriette 255 Salieri, Antonio 147 Salmuth, Heinrich 371 Samuel, Jacob Otto 380f Sand, Karl Ludwig 147 Sander, Immanuel Friedrich Emil 177, 206 Sander, Julius 395 Sanß, Werner 585f Sarnighausen, Auguste 437 Sartre, Jean-Paul 514 Sauerbier, Richard 548f Sayn-Wittgenstein, Ludwig Ferdinand von 116 Schäfer, Friedrich August 364f Schaff, Philipp 208 Schaffner, geb. Heim, Margarete Maria 589 Schaffner, Hans Georg Karl 589 Schapper, Karl 229 Scharf, Kurt 499, 534 Schauß, Friedrich 406f, 611 Schauß-Flake, Magdalene 587, 611f Scheibler, Christoph 80 Scheibler, geb. Nies, Katharina 80, 84 Scheibler, geb. Rosbrecher, Ursula 80 Scheibler, Justus Arnold 102 Schempp, Paul 515 Scherffig, geb. Haedke, Ilse 591 Scherffig, Wolfgang 591f Scherzer, Otto 278 Scheu, Adolf 602 Scheve, Eduard 248f Schibilsky, Michael 672f Schiemann, Emmy 440 703 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Schiemann, geb. Kehm, Louise 440 Schiemann, Hilde 440 Schiemann, Paul 440f Schiller, Friedrich 157 Schirach, Baldur von 364, 550 Schirmacher, Horst 418 Schlatter, Adolf 245f, 392, 400, 424, 480f, 489 Schlatter, Anna 252 Schlegtendal, Friedrich Gottfried 148, 154f Schleiermacher, Friedrich 127, 150, 170, 175, 201, 360 Schleswig-Holstein-SonderburgAugustenburg, Auguste Victoria von 26, 341 Schlier, Heinrich 606 Schlingensiepen, Johannes 522 Schlink, Edmund 505f, 571 Schloemann, Friedrich 177 Schluck, Hildebrand 83f Schmaltz, Theodor 191 Schmeling, Max 527 Schmidt, Albert 428f Schmidt, Anna Maria 540 Schmidt, Helmut 527, 530, 590, 609, 671 Schmidt, Johann 83 Schmidt, Karl Ludwig 359 Schmidt, Regina 483 Schmidt, Ulrich 671 Schmidt, Wilhelm 619, 645 Schmidt, Wilhelm Ewald 423 Schmiedke, Anne 521 704 Schmiedke, Hermann 521f Schmithals, Walter 617-619 Schmitz, Heinrich 404f Schmitz, Otto 450, 513 Schmölder, Friedrich Theodor 152f Schmölder, geb. Nettler, Eva 152 Schmölder, Leopold 152 Schmölders, Rald 356 Schmucker, geb. Beckmann, Dorothea Elisabeth 106 Schmucker, geb. Tackei, Angelica Christina 106 Schmucker, Johann Gottfried 106 Schmucker, Johann Heinrich 106f Schnarr, August 482f Schnebel, Dieter 652 Schneider, Anne 676 Schneider, Annika 676 Schneider, Kathrin 676 Schneider, Martin Gotthard 650 Schneider, Meike 676f Schneider, Michael 652 Schneider, Nikolaus 676 Schneider, Paul 453f Schneider, Reinhold 626 Schneidler, Ernst 476 Schnettler, Otto 72 Schniewind, Julius Daniel 524, 593f Schnitger, Arp 101 Scholtz-Klink, Gertrud 468 Schönberg, Arnold 600, 652 Schönfeld, Hans 389 Schopenhauer, Arthur 164 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Schrader, Karl August 192f Schrage, Wolfgang 648f Schramm, Friedrich 395f Schreck, Gustav 315 Schreiber, Johannes 641f Schreiner, geb. Baum, Lisette 392 Schreiner, Johannes 392 Schreiner, Karl 392f Schreker, Franz 491 Schrenk, Elias 257 Schrickel, Friedrich Andreas 154 Schriever, Auguste 337f Schröder, Pauline 393 Schröder, Rudolf Alexander 526, 626 Schubert, Franz 147 Schuhmacher, Peter 488 Schulenburg, Fritz-Dietlof Graf von der 502-504 Schultens, Johann Jakob 125 Schulte-Sodingen, August 304 Schulte-Sodingen, geb. Partmann gen. Bohnenkamp, Ottilie 304 Schulz, Georg 390f Schulze zur Wiesche, Paul 520f Schulze, Matthes 72 Schulze-Boysen, Harro 402 Schümer, Aenne 515 Schürer, Emil 273 Schuster, geb. Middendorff, Luise Maria 540 Schuster, geb. Oberste-Berghaus, Maria 540 Schuster, Hermann 540 Schuster, Otto Friedrich Emil Hermann Haubold 540 Schütz, Heinrich 490, 587 Schütz, Werner 490f Schwarz, Christian A. 657 Schwarz, Fritz 656f Schwarzhaupt, Elisabeth 486 Schweitzer, Albert 387, 516 Schwenckfeld, Kaspar 372 Schwenzer, Max 463 Scultetum, Johannes 73 Seeberg, Reinhold 415 Seeck, Franz 378 Seeling, August 531f Sehlbach, Erich 464f Seidel, Uwe 623 Seiler, Ludwig 389f Semler, Johann Salomon 140, 634 Senfft zu Pilsach, Adam von 132134 Senfft zu Pilsach, geb. von der Recke, Friederike von 133 Sennft zu Pilsach, Adolf von 133 Sennft zu Pilsach, Ernst von 133 Sennft zu Pilsach, Henriette von 133 Senz, August 221 Senz, geb. Freyse, Margarethe 221 Seyberth, Amalie 402 Seydewitz, Max 368 Shaftesbury, Anthony AshleyCooper 3. of 123 Siebert, Walter 421 Siebold, Karl 275f 705 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Siegmund-Schultze, Friedrich 369-371, 643 Siemoneit, Hans Rudolf 587, 633f Siemsen, Anna 355f, 367f Siemsen, August (Sohn) 367f Siemsen, August (Vater) 355, 410 Siemsen, Christa 368 Siemsen, Hans 367f, 410-412 Siemsen, Karl 367 Siemsen, Paula 367 Siemsen, Peter 367 Siemsen, Pieter 368, 411 Simon IV. von Lippe 78 Simon, Helene 432 Simon, Hildegard 432 Simoneit, Hans Rudolf Sinning, Waldemar 539 Sintenis, Renée 411 Skrjabin, Alexander 658 Slüter, Joachim 48 Smend, Julius 278, 450 Smids, Michael Mattias 96 Snethlage, Adolf 141 Snethlage, Bernhard Moritz 141f, 186 Snethlage, Emil 141 Snethlage, geb. Achenbach, Louise 141, 186 Snethlage, Gerhard Bernhard 141 Snethlage, Karl 141 Snethlage, Karl Wilhelm Moritz 186f Snethlage, Marie 186 Söhngen, geb. Schumann, Elfriede 483 706 Söhngen, Günther 483 Söhngen, Oskar (Vater) 483 Söhngen, Oskar Otto Erich 387, 468, 483f Sohns, Hans-Friedrich 435, 539 Sölle, Dorothee 666 Solms-Laubach, Friedrich zu 151 Sommer, Martin 454 Sonnemann, Rolf 669f Sonnenschein, Carl 413 Spener, Philipp Jacob 18, 90, 95, 102 Spiess, Josef 250 Spitta, Friedrich 278 Sporleder, Ulrich 571-573 Stade, Bernhard 272 Stallmann, Martin 508-510 Statz, Vincenz 244 Stegerwald, Adam 307 Stehfen, Friedrich 215f Stehfen, Johann 215 Steil, Julie 400 Steil, Ludwig 30f, 480-482 Stein, Heinrich Friedrich Karl vom und zum 133, 135f, 142, 144f, 165, 168, 175, 191 Steinen, Heinrich 113 Steinen, Johann Dietrich von 113 Steller, Christoph 114 Stern, geb. Schapper, Minna 229 Stern, Hans 587 Stiasny, Adolf 463 Stinnes, Hugo 307f Stockhausen, Wolfgang 646 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Stoecker, Adolf 29, 246, 263, 283, 294f, 310, 317, 412 Stoltenberg, Gerhard 671 Stoltenhoff, Emil Ernst 343-345 Stoltenhoff, Ernst 332 Stoltenhoff, geb. Funcke, Gertrud Alwine Wilhelmine 332f Storck, Leonhard 534 Strasser, Gregor 266 Stratenwerth, Gerhard 462f Sträter, Artur 499-501 Strathmann, Hermann Wilhelm Heinrich 358f Stratmann, Emil 599 Stratmann, geb. Fiene, Erika 610f Stratmann, Wilhelm Heinrich 444 Straube, Montgomery Rufus Karl Siegfried 314-316, 507 Strauß, David Friedrich 192, 208 Strauß, Franz-Josef 638 Stravinskij, Igor 600, 646 Stresemann, Gustav 324, 429, 519 Strünckede, Cunradt von 84 Summermann, Caspar Theodor 95, 99f Süverkrüp, Dieter 623 Szepan, Fritz 537f Sztárai, Mihály 582 Taut, Bruno 321 Techenmacher, geb. Bryns, Johanna 81 Techenmacher, Werner 81, 83 Tecklenburg, geb. von Rietberg, Irmgard 51 Tecklenburg, Katharina von 11, 51f Tendering, Alexander 589 Tersteegen, Gerhard 19, 110f, 124, 127, 165, 305, 312, 364 Tetz, geb. Wolf, Monnika Maria 624 Tetz, Martin 624f Tewaag, geb. Kampmann, Elisabeth 143 Tewaag, geb. Quak, Eva 143 Tewaag, Johann Daniel 143f Tewaag, Peter 143 Thadden, Adolf von 150 Thadden-Trieglaff, Reinhold von 612 Themel, Karl 418 Thielicke, Helmut 647 Thimme, geb. Ruhfus, Gertrud 532f Thimme, Hans 532, 607 Thol, Hans Hartwig 379 Thol, Paul 378f Tholuck, August 233, 244, 272 Thomas, Kurt 633, 646 Thurneysen, Eduard von 642 Tiesler, Karl 423 Tiling, Magdalene von 568 Tillich, Erdmuthe 447 Tillich, Ernst 567 Tillich, Hannah 447f Tillich, Paul 447, 642 Tillich, Réné 447 Tinssen, Johanna Christine 357 Todt, Rudolf 663 707 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Tonger, Peter Josef 223 Traub, geb. Heinersdorff, Elma 515 Traub, Gottfried 29, 302f, 306, 311, 336, 515 Traub, Hellmut 515f Trautwein, Dieter 527 Treba, Hartmut von 371 Tremellius, Immanuel 66 Tresckow, Henning von 548 Tribukait, Hans 306f Troeltsch, Ernst 379 Troß, Ludwig 126 Trubel, geb. Maiwald, Martha 601 Trubel, Gerhard 601f Tschackert, Paul 187 Tucholsky, Kurt 411 Tümpel, Wilhelm 278 Türk, Wilhelm von 170 Uhlich, Leberecht 192 Ulner, Peter 53-55 Ulrich, Hans 435f Undereyck, geb. Hüls, Margarethe 83, 90 Undereyck, Theodor 90f, 93 Ungewitter, Georg Gottlob 244, 258f Vagedes, Adolph von 221 Varga, Tibor 658 Velde, Henry van de 320f Verhulst, Willem 79 Vetter, Dieter 665f Vielhauer, Philipp 625 Viering, Fritz 564f 708 Viering, geb. Richter Helga 565 Viering, geb. Schafberg, Alma 565 Viertmann, Wilhelm 558f Vietor, Anna 448 Vietor, Hans 371 Vilmar, August 305 Vincke, geb. Syberg, Eleonore von 182, 216 Vincke, geb. von der SchulenburgWolfsburg, Helene Sophie Berta 216 Vincke, Georg von 182, 216f Vincke, Ludwig von 133, 168f, 172, 182, 191, 216 Viollet-le-Duc, Eugène 259 Viret, Pierre 59 Voetius, Gisbert 85, 89f Vögler, Albert 266 Vogt, Margarete Engel 107 Vogt, Reiner 107 Volkmann, Otto 573 Vollenweider, Walter 355 Vollmer, Walter 508 Wächter, Betty 546f Walch, Christian Wilhelm Franz 140 Walcha, Helmut 633 Waldeck, Franz von 69 Waldeck, Margarethe von 70 Waldeck, Wilhelm Ernst von 70 Waldthausen, Emil 383 Waldthausen, Ernst von 383 Waldthausen, Fritz von 382f Waldthausen, geb. von Gossler, Magdalene von 374f Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Waldthausen, Gottfried-Heinrich von 374 Wallraff, Günter 602 Walther, Johann Gottfried 560 Washington, George 149 Weber, Alfred 469 Weber, Carl Maria von 147 Weber, Erika 401 Weber, Ludwig 263f Weber, Max 174 Weber, Otto 313 Weerth, Ferdinand 167f Weidemann, Heinz 427 Weigle, Maria 423 Weigle, Wilhelm 286f, 400, 423 Weirich, Gustav 347 Weirich, Wilhelm 347f Weizsäcker, Andreas von 674f Weizsäcker, Ernst von 607 Weizsäcker, geb. von Graevenitz, Marianne von 607 Weizsäcker, geb. von Kretschmann, Marianne von 608 Weizsäcker, Richard von 607f, 674 Weller, Maria 431f Wendland, Agnes 587 Wendland, Heinz-Dietrich 643 Wendland, Ruth 587f Wendland, Walter 587 Werlhof, Paul Gottlieb 123 Werner, Friedrich 327 Werner, Luise 447 Werner, Otto 447 Werner-Weiß, Christa 625f Wernsdorf, Gottlieb 95 Wessel, Helene 613 Wessel, Horst 454 Westermann, Claus 666 Westhoven, Rüdiger von 18 Weyer, Adam 643f Weyer, Johannes 59 Wichern, Johann Hinrich 205, 215, 218, 279, 283, 343, 466, 644, 663 Wied, Hermann von 12, 42f Wied-Runkel, Friedrich von 42 Wiegand, Agnes 378 Wiegmann, Carl 267 Wiegmann, Johanna 267 Wieman, Daniel 84 Wiesmann, Franz Julius 201, 217f Wiesmann, geb. Hardt, Laura 217 Wiesmann, geb. Löber, Johanna 201, 217 Wiesmann, Johann Heinrich (Sohn) 201f, 218 Wiesmann, Johann Heinrich (Vater) 201, 217 Wiethüchter, Gustav 476 Wigand, Johannes 58 Wiggertsz, Cornelis 62 Wilhelm I. 226 Wilhelm II. 233, 254, 286 Wilhelm II. von Neuenahr-Bedburg 10, 43f Wilhelm V. von Jülich-Kleve-Berg 8, 49 Wilhelm von Oranien 63 Wilm, Ernst 310, 416, 456, 596 709 Personenregister (Fettdruck verweist auf einen entsprechenden Artikel) Winckler, geb. Dahlhaus, Maria 393 Winckler, Paul 393-395 Winkelmann, Elisabeth 505 Winter, Annemarie 580f Winter, Louise 203 Wirth, Joseph 514 Wisman, Conrad 114 Withof, Johann Hildebrand 109f, 122 Withof, Johann Philipp Laurenz 99, 122f Wizenmann, Thomas 119 Woeste, Friedrich Leopold 146 Wohlert, Vilhelm 299 Wohlgemuth, geb. Skedzun, Hildegard 602f Wolf, Ernst 593, 624 Wolf, geb. Rüter, Brigitte 571 Wolf, Hans-Heinrich 571 Wolf, Walther 398 Wolffersdorff, Sophia Louise Agnes von 134 Wortmann, Eberhard 60f Wrede, William 642 Wulle, Reinhold 519 Wurm, Theophil 331 Wygoda, Issy 562 Zacher, Gerd 651-653 Zahn, Franz Ludwig 199-201, 231, 252 Zahn, Franz Michael 252 Zahn, geb. Schlatter, Anna 252 Zahn, Johann G. 200 Zahn, Karl Friedrich 459, 550f 710 Zahn, Theodor von 252f Zanchi, Hieronimus 66 Zänker, Ewald Paul Otto 329f Zänker, geb. Bansa, Luise 329 Zauleck, August Adolf Johannes 26, 334 Zauleck, Paul 334 Zeißig, Julius 285 Zeitzler, Kurt 548 Zeller, Christian Heinrich 196, 540 Zettelmann, Hans 516 Ziehn, Bernhard 291 Zielke, Walter 666-668 Zimmerli, Walther 653 Zimmermann, Walter Albert Karl 497f Zindel, geb. Orth, Martha Elisabeth 258 Zindel, Johannes 258 Zindel, Peter 258f, 268 Zinzendorf, Nikolaus Ludwig von 19 Zoellner, Wilhelm 375 Zorats, Freude 75