Buletin Fundasaun Alola
Transcrição
Buletin Fundasaun Alola
Buletin Fundasaun Alola PROGRAMA ADVOKASIA Komemorasaun Kampaña loron 16 ativizmu Kontra Violénsia Hasoru Feto 25 Novembru – 10 Dezembru Feto Forte, Nasaun Forte—Strong Women, Strong Nation doméstika no mekanizmu sistema referal ba kazu violénsia bazea ba jéneru”. Komemorasaun kampaña loron 16 ida ne’e esplika jerál kona-ba Istoria Kampaña loron 16 Hapara violénsia Kontra Feto, hamutuk iha Edisaun IV/2014 Li’an ida de’it hodi hateten la’e ba violénsia doméstika no enkoraja konsellu suku komunidade Katak; “Se deit mak Hatene, Rona, no PROGRAMA HAKBI’IT EKONOMIA Feira Natál Fundasaun Alola haree tenki hato’o keixa ba Polísia no fornesedor servisu distritál, tanba baseia ba Lei Kontra Violénsia Doméstika hateten katak; faan iha Feira Alola nian maka tais tradisional, Pontu Spesial Interesante: “Violénsia Doméstika Krime Públiku”. homan, kafe Timor, mina VCO, ceramic, FUNDASAUN ALOLA FUNDASAUN ALOLA assesories, boneka, estatua, hahan lokal no Wainhira Fundasaun Alola hala’o sosial- seluk tan. izasaun Enkuadramentu Legál, iha mós rek- Aktividade sosializasaun Enkuadramentu Legal iha Municipiu Aileu Fundasaun ALOLA liu husi programa Nasionál “Mai Ita Hamutuk Lori Advokasia iha tinan 2014, hala’o komemo- Dame Kontra ViolÉnsia Hasoru rasaun kampaña loron 16 ativizmu Kontra Feto no Labarik”. Violénsia Hasoru Feto hamutuk ho konsellu Objetivu husi sosializasaun “ atu Suku no Komunidade iha Munisipiu Aileu hodi hasa’e koñesementu no konsensia hala’o atividade ‘Sosializasaun Enkuadramentu konsellu suku no komunidade kona-ba Legál (LKVD) iha Munisipiu Aileu iha data 21 lei no tratadus ne’ebé governu tl rati- Novembru 2014 durante loron ida ho tópiku fika ona inklui lei kontra violénsia omendasaun balun ne’ebé haktu’ir husi CEO Fundasaun Alola Sra. Alzira Reis, partisipantes sira katak, Presija kontinua Feira Natál Alola 2014 hanesan fatin ida atu hala’o sosializasaun to’o nivel baze. Iha grupu produtor sira husi rai laran bele hasoru komemorasaun ne’e hala’o mós atividades ho sosa nain sira husi rai laran no rai liur no seluk hanesan fahe informasaun konaba “ bele hetan rendementu atu grupu sira bele Importánsia Orsamentu Sensivel Jéneru ba dezenvolve diak liu tan sira nia negosiu. ‘producer group’ ka grupu Arte-Zenatu iha Durante tinan 6 ona, Fundasaun Alola tempu Feira Natál ne’ebé organiza husi pro- organiza feira Alola nia, kada tinan feira rua grama empoderamentu ekonómia iha Edisifíu Fundasaun Alola. PO Box 03, Dili Timor-Leste (via Darwin, Australia) Rua Bispo de Madeiros Mascarenhas -Mercado Lama Dili, Timor-Leste Phone: +670 3323 855 Fax: E-mail: [email protected] Favor vizita ami iha: www.alolafoundation.org LIU HUSI PROGRA MA ADVOKASI A HALA ’ O KOMEMORASAUN KAMPAÑA LORON 16 ATIVIZMU K ONTRA V IOLÉNSIA HASORU FETO Alola organiza, ida iha tempo Pascua no ida Grupu Arte-Zentu husi distritu Manatuto Programa Hakbi’it Ekonomia tinan - tinan selebra Fundasaun Alola establise iha tinan 2001 hanesan organizasaun feto lokal ne’ebe servisu atu hakbi’it feto. Alola fornese programa importante ba feto no labarik iha Timor-Leste. Fundasaun Alola organizasaun ne’ebe nia programa fo apoiu ba direitu feto no labarik iha Timor-Leste. Vizaun: FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUAL IHA ASPEITU HOTU-HOTU (asesu, partisipasaun, papel iha foti desizaun, goja benefisiariu husi dezenvolvimentu) LIU HUSI EDUKASAUN, DEZENVOLVIMENTU EKONOMIA, SAUDE NO LIDERANSA KOMUNITARIA. Misaun: Atu promove direitu feto no hasa’e feto nia kapasidde lideransa, hadi’a status saude feto no labarik, hasa’e feto no labarik sira nia kualidade edukasaun, no haforsa feto nia negosiu ki’ik iha nivel baze. Fundasaun Alola nia Programa: Advokasia - Haforsa feto nia lideransa no dezenvolve rede servisu Saude Inan no Oan - Hadi’a feto no labarik nia status saude Edukasaun no Literasia– Hari’i kapasidade atu habelar oportunidade Haforsa Ekonomia - Fo kbi’t feto nia ekonomia LIU HUSI PROGRAMA EDUKASAUN HALAO “PROGRAMA DEPOIS DE ESKOLA” ATU PROMOVE OINSÁ LEE NIA PAPÉL NE’EBÉ FÓ INPORTÁNSIA HODI DEZENVOLVE LABARIK SIRA NIA ABILIDADE KONA-BA LEE INKLUI DEZENVOLVE MÓS JOV ENTUD E SIRA NI A KOÑESIMENTU NO PARTISIPASAUN KONA-BA LEE Feira regular ba dala rua hanesan Feira Páskua no Feira Natál. Feira Natál ba tinan ida nee participantes sira sasán tradisionál mai husi grupu 53 husi distritu 13. Liu husi Feira ne’e Fundasaun Alola promove kultura Timór nian hatudu ba sosa nain sira husi rai liur ka rai laran katak produtu original ne’ebe mak halo ho badaen liman mak promove dadauk ne’e. Alende halo promosaun, grupu sira mos asesu sira nia produtu asesu ba merkadu hodi bele hetan rendimentu durate loron rua husi loron 06 – 07 de Dezembru de 2014 iha Fundasaun Alola. Produtu sira nebe mak grupu produtor sira mai seluk iha tempo Natál. Iha tinan ida ne’e rendimentu ne’ebe EDISAUN IDA NE’E: maka hetan husi Feira Natál ba loron rua ho USD 18.717.15 kompara ho tinan kotuk USD 17.213.35 no husi rendementu nee hatudu ita hetan presentase diak iha Feira Natál ba tinan ida ne’e. Maria Cabral (partisipante) husi distritu PROGRAMA DEPOIS DE DOASAUN SUSUBEN INAN SELUK NEBE FOIN MORIS KOMEMORASAUN KAMPA- Alola sempre hala’o feira hodi bele fa’an sira ÑA LORON hodi bele sosa presente Natál nian ba labarik sira iha uma wainhira selebra festa Natál ho família.(*) P. 3 HUSI INAN IDA BA BEBE Liquica sente kontente, tanba tinan tinan nia produtu no hetan rendementu oituan P. 2 ESKOLA 16 ATIVIZMU KONTRA VIOLÉNSIA HASORU FETO 25 NOVEMBRU – 10 DEZEMBRU P. 4 Buletin Fundasaun Alola Buletin Fundasaun Alola PROGRAMA EDUKASAUN PROGRAMA SAUDE INAN NO OAN Doasaun Susuben Inan Husi Inan Ida Ba Bebe Seluk Nebe Foin Moris Programa Depois De Eskola sa ho nia bebe iha Maternidade. Depois de oras rua ba leten bebe 2014; iha suku 3 hanesan suku Caimauk-aldeia Railete, suku tanis beibeik, wainhira Grupu Suporta Inan sira ba haree fila fali inan Manumera-aldeia Faturedalau, suku Beremana-aldeia Berema- nia susun, susubeen la iha (maran loos). na. Atividade ne’e hala’o durante loron 3 no kada loron iha suku Grupu Suporta Inan sira komesa fo korajen no fo akonselamentu ida-idak. Labarik ne’ebé partisipa “After School Program” iha individual hodi fo ajuda tekniku ba inan Monalisa atu ajuda nia su- distritu Manufahi-Turiscai; totál hamutuk= 419 (F= 221 M= subeen sai. Inan Monalisa triste loos tanba nia susubeen laiha atu fo 198). susu nia bebe. Iha loron ne’ebe hanesan iha mos inan seluk ida naran Iha fulan Novembru 2014 atividade “ After School Program” Lucia Gomes, ho idade 29 anos, husi Manleuana ne’e mos partus ba ne’e hala’o iha distritu Covalima sub-distritu Maucatar husi oan dala rua, feto ida, maibe tamba nia bebe asfixia todan no baixa iha loron: 11 – 13 November 2014; iha suku 3 hanesan suku Ogues- perinatologia, seidauk bele fo susu, inan Lucia nia susubeen nakonu aldeia Fohorua, suku Belecasak-aldeia Gazolo, suku Holpilat – loos. Wainhira inan Monalisa rona Grupu Suporta Inan sira hatete ba aldeia Leogore. inan Lucia para hois sai tiha susubeen balun para labele halo isin ma- Atividade ne’e hala’o durante loron 3 no kada loron iha suku Lee istória ba labarik komunidade sira no asesu ba biblioteka nas, inan Monalisa hatete ba Grupu Suporta Inan dehan: “favor ajuda ida-idak. Labarik ne’ebé partisipa “After School Program” iha distritu Covalima-Maucatar; totál hamutuk 232 (F= 115 M= 117). Tuirmai iha atividade ne’e, Ekipa “Teacher-Training” mós Susuben Doasaun husi inan seluk ba bebe ne’ebe foin moris envolve joven husi distritu Manufahi no Covalima hamutuk Inan Monalisa Maria, idade 34 anos, hela iha aldeia er Training Project” hala’o atividade ida hanaran Programa depoisde na’in 30 no kada distritu hili joven 15. (joven na’in 5 husi kada Terra Santa, Suku Comoro. Inan Monalisa iha oan nain lima. eskola ka “After School Program” ba labarik komunidade sira iha aldeia ka suku) . Durante isin rua inan Monalisa Maria ba konsulta iha Cen- Razaun envolve joven sira ne’e tanba hanesan maneira ida tro Saúde no mos iha SISCA maibe la hetan informasaun atu orienta sira kona-ba oinsá halo animasaun ho labarik sira kona ba oinsa prepara ninia susubeen antes atu nune’e Objetivu “After School Program” ne’e atu promove oinsá lee nia nia atividade hanesan le’e livru istória Tetun, asesu ba bibliote- wainhira nia bebe moris mai, nia susubeen prontu ona atu papél ne’ebé fó inportánsia hodi dezenvolve labarik sira nia abi- ka no halimar liuhusi jogu oi-oin hanesan Pasa bola-leten fo susu bebe. Inan Monalisa nia loron mos to’o dadaun ona lidade kona-ba lee inklui dezenvolve mós joventude sira nia koñesi- kraik,Tau lapis iha botir, Bola sorvete,Tebe bola zig-zag no Tuda hodi partu nia oan ba dala lima ne’e. Inan Monalisa komesa mentu no partisipasaun kona-ba lee. Atividade ne’e mós asegura no monu aqua nune’e iha futuru joven sira mós iha ona sustenta- tama baixa iha Maternidade Hospital Dili ba loron rua ona enkoraja labarik no joven sira, oinsá hadomi livru no hatoman-an lee bilidade hodi hala’o lee no jogu amizade ruma ho labarik hodi hein ninia bebe moris. Maibe molok nia partus, duran- livru; nune’e iha future ema ida-idak bele fó garante ba kualidade komunidade sira iha sira ida-idak nia aldeia ka suku te loron rua iha Maternidade nia mos rona tan informasaun edukasaun iha sira nia moris loron-loron.Molok atu implementa rasik.Bainhira atividade ne’e remata, ekipa entrega bola voli 1 iha dader no lokraik husi Grupu Suporta Inan sira kona ba atividade iha distritu rua ne’ebé mensiona iha leten: ekipa “Teacher- no bola tebe 1 ba autoridade lokál kada aldeia ne’ebé kompostu oinsa fo kuidadu ba bebe ne’ebe foin moris to’o labarik Training” halo kolaborasaun no kordenasaun liuhusi karta formál no iha suku ida-idak nia okos iha distritu Manufahi-Turiscai no Co- halo idade tinan rua ba leten. via telefone ho administradór sub-distritu, xefe-suku, xefe aldeia no valima-Maucatar. Nune’e totál bola ne’ebé fó ba aldaia ou suku Inan Monalisa nia kanotak moras no nia partu bebe reprezentante joventude kona-ba ativivdade refere. Nune’e iha fulan neen ne’e hamutuk bola 12 (bola voli 6 no bola tebe 6). Ativida- mane oan ida. Depois de partus parteira sira halo kontaktu Outubru 2014 atividade “ After School Program” ne’e hala’o iha dis- de ne’e mós hetan partisipasaun másimu husi inan-aman, au- kulit ba kulit entre inan ho nia bebe no membru Grupu tritu Manufahi sub-distritu Turiscai husi loron: 15 – 17 Outubru toridade lokál no joven sira hodi lee livru istória ba labarik sira. Suporta Inan mak tau matan hodi akompanha inan Monali- Covalima, sub-distritu Maucatar. soe, maibe fo ba hau mak hau sosa mos diak, para hodi ajuda lai ba hau nia bebe sementara hodi hein hau nia susubeen iha.” Wainhira Iha fulan Outubru-Novembru 2014 programa Edukasaun” Teach- distritu 2 hanesan distritu Manufahi,sub-distritu Turiscai no distritu fo hatene hela ba mana Lucia se bele hois ninian susubeen ne’e la bele Grupu Suporta Inan ne’e hato’o ba inan Lucia no inan ne’e mos hakarak, nune’e Grupu Suporta Inan hois inan Lucia nian susubeen tau iha kaneka masa ida hodi rai ba inan Monalisa nia bebe. Wainhira inan Monalisa nia kolega sira mai vizita no hare inan ho oan ninia kondisaun nune’e, nia kolega ida ba ona buka susubeen rahun atu sosa hodi lori mai fo ba Monalisa nia bebe. Maibe inan Monalisa hatete ba nia kolega dehan nune’e: “hau sei labele fo susubeen SGM ne’e ba hau nia oan, tanba hau rasik rona informasaun beibeik ona katak susubeen sira ne’ebe la’os inan nian susubeen ladun seguru ba bebe no bele estraga bebe nia saude.” Hau iha isperensia oan premeiru tanba hau nia susubeen la iha, hau fo fali formula ba mak ohin loron nia hetan moras bebeik, la hatene han no isin ladiak wainhira hau kompara ho hau nia oan tolu seluk, ne’ebe hau fo susu deit to’o fulan neen mak hafoin fo han, no husik kontinua susu wainhira halo tinan rua ho balun. Tanba ho rajaun ne’e mak hau lakohi liu atu fo susu formula saida deit ba hau nia oan. Istoria ne’e husi: Grupu Suporta Inan sira ne’ebe servisu iha Hospital Nasional Dili, 2014 Page 3 Page 2
Documentos relacionados
Buletin Fundasaun Alola
Fundasaun Alola establise iha tinan 2001 hanesan organizasaun feto lokal ne’ebe servisu atu hakbi’it feto. Alola fornese programa importante ba feto no labarik iha Timor-Leste. Fundasaun Alola orga...
Leia maisKINDRED KISS - fêmea, castanho, 09.11.2014.PR
Merchant Navy (m.c. Green Desert) 4 vitórias, Inglaterra e Grécia. Aoibhinn (f.c. Green Desert) 1 vitória Irlanda aos 3 anos Show of Faith (f.c. Acclamation) 8 vitórias, Dinamarca . Apocalittica (f...
Leia mais