na ol - Wantok Niuspepa

Transcrição

na ol - Wantok Niuspepa
Namba 76
Prais 104
Trinde, 19 Septemba 1973
TOLIMAN I DAI PIN1S
Taim Mista Matias Toliman i Minista bilong Edukesen, em i kamap papa tru
bilong 01 skulmanki bilong olgeta hap bilong Papua Nu Gini.
Mista Matias Toliman,
Tokman bilong Yunaitet
P.ati na
Lida bilong
Oposisen, I dai pinis
long apinun bilong Fon
de, de námba 6 bilong
mun Septemba. Em i gat
48 krismas tasol.
Em I stap insait long
kibung bilong Haus Asem
bli na I laik go dringim
wanpéla glas wara long
liklik rum kaikai.
Hia
em i plum nogut na I
pundaun. Dokta Taureka,
Minista bilong Helt, na
bikbrata Stanis Toliman
tupela i bringim Matias
I go kwiktaim long haus
sik.Tasol ol dokta i no
map stretim sik bilong
hat o pam bilong em na
em i dai long hap pas
tn.
Spika,Mista Holloway,
i kisim dispela nius na
i tok save long ol mem
ba i stap kibung yet
long Haus Asembli. 01 i
kalap noguttruna wantu
i stapim kibung bilong
ol. Planti i ran i go
long haus sik bilong
lukim Matias Toliman.
Long neks de Asbisop
Copas bilong Port More s
by I mekim wanpela bik
pela lotu misa na plan
ti blkpela man na memba
I stap long en.
Long Sarere balus I
karim bodi bilong Mista
Toliman I go 1on Rabaul
na taim ol I kamap,sam
ting olsem 7000 pipel
I sanap krai na son.
Monsignor George Bata
Nantha tu bilong DaiosIs
Publ.by Wantok Publications
bilong Rabaul I iekim
bikpela
misa
bilong
planim man long Papara
tava na ol i planim bo
di bilong Mista Toliman
long Bitakapuk matmat
klostu long Kokopo.
Mista Mornison,Minis
ta bilong ol Tenitori
bilong Australia,
wan
taim Mista Johnson Nam
ba Wan Gavman bilong
yumi, Namba Wan Minista
Mista Somare,na 22 memba bilong Haus Asembli
i bin kamap pinls long
son wantaim Matilda To
liman na 7-pela pikinini
Planti planti .gutpela
tok amarnas na son i
kam long olgeta kain
bikpela man bilong Pa
pua Nu GininaAustralia
bilong onaim Mista Ma-
Inc. P.O.Box 396,Wewak. Phone 86.2488
tlas Tollman.
Mama i bin kanim Ma
tias long yIa 1925 long
Bltakapuk.Em I skul long
katolik misin na I laik
goskul long pris.Tasol
woa I kamap na pasIm
rot bilong em.
Long yla 1953 em I
tnen long tlsa. Dlspela
taim sik I daunim em,
Tasol em i kirap bek na
I stap long wok katekis
na tlsa map long 18
yIa olgeta.
Mista Toliman I bin
wlnlm ileksen
olgeta
talm em I nesis long
kamap memba bllong gay
man. Namba wan talm em
I win long 1964, blhain
gen long 1968, na long
1972 tu.
Kwlktaim tnu em i bin
kislm bikpela namba na
wok ‘Insait long dipat
men bilong edmlnistreta
na bilong dlpatmen bI
long ediikesen.
Em I kamap namba wan
Mlnista bilong Edukesen
long Papua Nu GinI.
Long yia 1971 em I
klslm wanpela medal ol
I kolim CBE long han
bilong kwln, long wanem
emibin
meklm planti
kaln gutpela wok bilong
helpim pipel na kantnl.
tru I
Bikpela son
bin daunlm olgeta pipel
bilong Papua Nu GinI
long dispela Indai bI
long Mista Toliman. 01geta plak I flal namel
long plak mas map wan
pela de olgeta.Em I mak
bllong son bilong gav
man long wanpela bik
pela man Indal pinis.
God i ken bleslm Mis
ta Toliman, em man bi
long hatwok tnu.
yu gat tok,yu raitim sotpela tasol. Sapos yu raitim
longpela,
bai mipela i sotim. Yu mas raitim nem bilong yu
tru long olgeta pas i kam long mipela.
Sapos yu no laik
mipela i prinim nem bilong yu tru,orait yu raitim wanpela
Sapos
narapela nem bilong yu.
BEKIM TOK
BILONG BISOP
Dia Edita.- Mi C.P.
Nisbet I laik tok bek
long ol bisop bilong
Misin bilong Luteran.
Nogut planti yupela i
bilong mi
lukim pas
long Wantok Niuspepa na
mekim pianti toktok tu
mas. Mi bin mekim tok
long mekim em i tru mi
popala.
Tasol hap tok
ml mekim em i stret tu,
bikos mi hanim sampela
tok long maus bilong
sampela man, na tu mi
lukim sainpela pepa tu.
Olsem na ml rait long
Wantok Nius. Na sapos
kain tok olsem ml rait
long Nu Gini Luteran
baxnbai ol ± rausim. Mi
save gut long Nu Gini
Luteran em i save rausim planti iok i go long
Nu Gin± Luteran.
Nau mi laik
tokim
brata Dadok Tamasen. Yu
brata Dadok yu ‘na mi,
mitupela I save mekim
wok misin bilong yumi
bihainim arere bilong
naznbis tasol.
Sapos yu
na ml lusim nambis na
I go insait long bus,
bal Luteran memba long
Madang Distrik bai I
kamap planti.
Yu lukim
3-pela Patrol Pos long
bus bilong Madang, Bun
dl, Aiom, Simnbai, Ramu
Sap Distrik.
Husat bal
± wok long dispela? A
ting yu na ml tasol yu
ml no iai]c lusim gutpe
la sup bliong pis,.Olsem
na yuini I stap long
namnbis tasol. Mi iuk±m
wok
bllong
Lae
na
Flnschhaf en em ± go insalt long bus. Lae Dis
trik nau ± skruim gut
insait long hap bilong
Papua,na ol Finschhafen
WANTOK
-
Trlnde,
sd, ml save ml wanpela
Kristen man, memba bilong Elcong.
Olsem na
wanem samting ml lukim
long sios bilong yumi,
I mekim wok m±sln I kam ml gat rait long toktok
i go insait
tru
long long leta na I go long
Madang Distrik.
Insait Wantok. Tasol long Nu
long Sa±dor Sap Distrik Gini Luteran ml no map
wanpela Serket Tapen em salim leta.
ples wok bilong Madang,
MR. C.P. Nisbet,
na hap bllong Banara
Madang.
Seketem tu hap wok bI
longyu Madang. Tasol
yu ± stap we? Pies bi
long wok misin bilong
yu Madang em ± l±klik
DIa Edita.Nau ml
tru arere long soiwara
wan
tru
tasol.
gat bikpela
Nau ml askim yu, bra- long Papua Nu Gini ±
ta Dadok Tamasen. ‘Hamas laik kisim seip Gavman
wokman bll9ng Madang ol na independens.
I wok mls±n long 3-pela
Long wanem
ml wan
brata distrik long Hal olsem? 01 Minista Namba
lans, Goroka, Chimbu na wan, o namnba tu o plan-
WAR! LONG
SELP GAVMAN
Mt. Hagen? Sapos yu sa
ve long ol, orait tokim
mi.
Yes brata Dadok Tama
sen, ml tokim yu,
yu i
no bin wok bipo long Nu
Gini Luteran. Yu jolnim
dispela
tasol.
wok
long 1972
Olsem na
yu no
save gut long sampela
pas na tok ± go long Nu
GInI Luteran na edita ±
no putim na ± no stret
im tu na -rauslm tasol.
Na
narapel
samtlng
edita i no stietlm sam
pela popaia bliong
em
long Nu Glnl Luteran.
Mi save long yu,yu stat
long dispela
wok asde
tasol.
Trü ml no wokman ta-
19 Septemba 1973
Pes 2
ti bikman bilong
Papua
Nu Gini ol I no save
long Insait long viles
pipel.
01 i no save
long wanem kain wan o
hevl I stap long ol.Wa
nemn kain pilim ± stap
long bel bilong ol, ol
i no save tu.
Oralt,
long dispela
pasln ml save ólsem;Man
± go pas long Papua Nu
G±ni ol I go raun long
bikpela taun olsem Lae,
Madang, Wewak,
Rabaul,
Goroka, Buka, Mt. Hagen
Daru,
Popondetta
ol I
lukim plantl
wokman na
men
bllong
Papua Nu
GInI na ol I tlngtlng
long ol map tru.
Long dlspela
samtlng
ml soni tnu. Long wanem
ml gat son olsem?
01
dispela
man i go pas
long plpel
I stap long
sab dlstnik
ol ± no
tingting, oll no ting
Im ol plpel
1 stap Insalt long ol Patrol Pos
na ol i no tingim olpe
la man bllong bipo. 01
i no gat
save na ol I
doti man tnu.
Na tu ol i no
tlng
ting
long ol sampela
pipel ol I no gat skul.
01 a.
r ba.kpe
la taun,tasol
ol buska-
naka maski, yum± bal I
stap gut.
Tasol
dIspeia
long
taim ml bilip
olsem.
Bai blkpeia
trabel
1
kirap na kllim man na
baut
na l
i no map
tru long ol wanskIn bI
long 01. I tru, gavman
I gat pawa na ol bal I
bihalnim
lo tasol 11k-
11k taim tasol bal pait
I km na ol I sindaun
olsem bipo.
Toktok
bllong
palt
sampela taim ml yet ml
harlm long yau bilong
ml tu. Planti taim ml
hanim long redlo na ol
taun ol ± kllim man na
baut,
ol
draiva
tu ±
bamim ka nabaut.
Ml billp olsem dispe
la ol I putim dinau
long ol arapela
laIn.
Anapela ± laik kilim
laIn bilong em oralt,
arapela 1 laik I laik
beklm dispela
bai pait
I go blkpela tru.
Tasol wanpela samting
bilong
tu,
ol kaunsil
ples ol I go long mi
ting,
orait
ol
1
go
sindaun nating na harim
maus
bliong
wanpela
strongpela
kaunsll ±
laik nupela rot. Na tu,
memba bilong Haus Asembli em ± go sindaun na
ting long Pont Noresby
na hanim
tok
bilong
namnba wan man i go pas
long Papua Nu GIni.
Maus bilong em I nesa
BILIPIM
TRU
na ol memba natlng I no
gat toktok.
Long wanem
ol I pret long ol blk
man bllong ol.
MI tlngting lopg dls
pela na ml save ianI
tnu long wanem blhain
mipela bal slndaun gut
o ml no save tasol.
Dispela
wan
bllong
ml, ml autim.
Em tasol
warl na bèl hevi bilong
ml.
Yapua Kinapeasi
Usa/Kagua. S.H.D.
KAIJNSIL NO
BRUKIM LO
Dia Edita.Mi gat
wanpela wan
long ol
kaunsil, i save pulim
ol mankl
long takis
long ples.
Sapos wanpela skulboi
I olsem 13 yia o olsem
12 yla,
na em i bin
pinisim
standet 6 bI
long em na em I stap
long ples na em bal I
Eakis.
Tasol em I no
stnet.
Na olsem wanem em I ken
painlm mani we na em I
ken takis.
Em I manki na em i no
map long wok long tim
ba.
01 bikpela
man ol ±
ken wok na tu ol. map
long bairn takls.
Sapos wanpela man ±
laik
bekim pas b±long
long
ml, welkam tasol
Tebno
em.
Salmon,
Ramu Riva.
WAN PAPA NA
WAN MAMA
Wanpela
Dia Edita.samting oltaim ml putim
yau long Redlo Monobe
na mi hanim long pas I
kam long ol pipel.
Siasi
01 man bilong
na sampela nambis ma?i
olsem Bukawa, oltaim ol
± kros long singsing
sia bilong ol.
Na mlpela man bilong
bus, mipela
I amamas
tasol long hanim sing
sing sia bllong ol.
Long wanm mipela I
no save long as bilong
Sia. Olsem na ml toktok
ol S em.
Slngsing
em ± no bi
long kinaplm
kantn±,
tnu singsing em i bi
long Nu GIni yet. Tasol
yumi no ken knos long
arapela bnata.
Yumi mas pas wantaim
na kamap wan bnata wan
mama wan papa na wan
lain.
Dispela
tasol
bai i
kinapim kantni i go het
strong moa.
S. Yamansang/Yakam,
Wantoat/Lae.
HAISKUL MAS
T!NGTING GUT
Dia Edita.Mi lukim
wanpela
pasin
i
no
stnet long mi, olsem na
mi nait long yu.
Mi laikim dispel’a tok
bilong ml yu ken pninim
long Wantok Nius na ol
I ken lukim.
Tok bilong
mi I ol
sem: Nau yumi tok long
TUMINITTINGTING
TOK I
GAT
LAIP
"B±kpela, bal mipela I go
long husat? Yu gat
tok bilong laip I stap gut oltaim."
Jon 6:68
Dispela
stori i kamap long de bihain long
taim Jisas i givim kaikai
long 5000 man. 01
man i lukim dispela mirakel na ol i amamas tru
long Jisas na i laik
mekim em i kamap man hilong givim nating bret long ol.
Tasol
Jisas i noamamas.
Em i askim ol:
"Dispela tok i bagarapim tingting bilong yupe
la, a?" Em wanem tok? Yes, em i tok long bodi
bilong em i kaikai
tru, na blut hilong em i
samting tru bilong dring.
Wok Jisas i mekim long givim kaikai
long
planti man, em i laik ol i lukim na hilip long
dispela tok, "Mi yet, mi bret bilong laip."
Tasol planti 01
no laik bilip. Long wanem:
ol i save, em i Pikinini
bilong Josep. Em i
Kamda. Olsem na ol i lsim em na i no wokabaut
wantaim Jisas moa.
Na Jisas i askim ol l2-pela disaipel,
"Yupe
la olsem wanem? Bai yupela lusim mi tu?"
Kwiktaim Pita i bekim tok, "I tru, mipela i
no klia gut long tok bilong yu, tasol mipela i
bin lukim planti
pasin bilong yu, na p1 anti
tok yu bin autim klia
long mipela. Olsem dis
pela tok tu, bai mipela
laik bilipim.
Mipela
no ken lusim yu."
kislm
selp gavman na
Independens
long 73 na’
74.
Na ol ± tok, Tok Ples
bilong
yumi em ± tok
Pisin.
Tasol
sampela
skul
I skul long Tok
Ingl±s,
sampela I kul
long Tok Ples bilong
yumi stnet.
Olsem na sampela Hal
skul I mekim pasln I no
stnet long ol Tok Ples
Skul.
Long taim so ± kamap
long Mt Hagen,
ol Hal
skul I bosim dua. 01 1
lanim,
ol Ingl±s Skul
tasol
I ken go Insait
long so. Na ol I nausim
ol Tok Ples Skul I go
ausait long dua. Na ol
± tok long ol I mas ba
im.
Olsem na ml tok, Tok
Ples
Skul tasol I gat
moa manl na ol I
ken
bairn dua na ol ± ken go
insa±t, na ol ana?ela
skul ± no gat?
Em Tok Ples Skul na
Inglis
Skul tupela
I
wanka4.n. Na bllong wa
nem ol I nausIm Tok
Ples Skul I go ausalt?
Nau yumi tok klslm
selp gavman na Independens,
na tok ples bI
long dispela kantrl hia
ol I Tok Pisin
wanpela
tasol I stap.
Mi ting
long dispela
na ml naltim
dispela
pas.
Sapos wanpela
inglls
I laik
bekim dispela
askim bllong ml ,onalt,
em I ken beklrn. Bal ml
luklrn long Wantok.
Mi
wanpela bllong Tok Ples
Skul long Kentagl Mt.
Hagen.
Biniec Wane.
Mt. Hagen.
Dispela naispela
tingting i kam long wan
pela naispela buk ol i kolim WOK4BAUT WAN
TAIM JISAS. Pasto Yanadabing APO i edita, na
Kristen Buk Senta, Madang i save salim. I
gut yu kisim wanpela.
WANTOK
-
Tninde, 19 Septemba 1973
Pes 3
stori
bilongtumbuná
Talinga I Kamap
We Pastaim
long em i katim na ±
klslm I go tromoi long
man bllong
em I stap
long
singsing.
Wanpela men I kanim
Em I tnomol
± go annupela pikinInI
na I
tap
long
gras
bllong
slip I stap
long haus.
em
na
em
i
tlng
wanem
Man bllong em I go wan
samting
±
pundaun
long
tairn ol sampela plpel
het
bIlong
em.
Na
em I
ol I go slngsing
long
klsim
luklrn
na
I
tok
o
wanpela ples.
menl
bllong
ml
±
nogut
Long nait blakbkis I
plnis.Mobeta ml mas go.
di
kam kaikalpikInIni
Oralt em I kislm susa
wai anene long haus b±na
I go long pies. Em I
long em. I no blakbokIs
go
na
i luklm meme bI
tnu em I dewel I kam
long
saksak
na I subim
glaxnan long em olsem na
susa
aninit
long meme
menl I ting em blakbo
bllong
saksak.
Na em I
kis na I knosim em.
Na dewel ± tokim em yu go long haus lukim menl
Na em I go
kukim hap sospen long i no stap.
klslm
bek
±
lalk
susa
dispela
me
pala. Onait
tasol
nogat
I
kamap
ol
sospen
ri ± kuklm hap
sem
Talinga.
blak
long paia nau. Na
Olsent na nau I gat
bokisI
tok hap i tan
talinga
long meme bi
I
no
tan
na
men
I
I
hap
long
saksak
talm ol
bai
±
kai
tok o dewel
menl
I
wasim
saksak.
Na
blakbokls
kal ml ya.
Stoni bllong mi
i kam insalt long haus
Magdalena
N. Tango,
em
tupela
I
pawantaim
Yandugen/Nuku/WSD
C
M.
tru.
it nogut
Na dewel I klllm em I
4
41!$
4*kaikaim em wantaim nu
pela plklnlni na em I
putim bun bilong tupela
Na susa bilong haus.
.
4.
J’
4i.
SKUL BILONG STUAKIPA
Kopnatlv Koles
Port
Moresby I
long 17 Septemba
bk Amamas Long Kaunsil
givim skul long ol man
na men I save bosim
tnetstua.
Skul hja baI go map
long 4 wik naolmanmenl
I lalk
kam I mas balm
long $40.
Long Wewak I gat kain
stuaklpa I
skul bilong
bin winim wan yla pinis
Anek,
Mista Paulus
Mlnlsta bilong Tok Save
I tenkyu na tok.amamas
gavman
long ol lokal
kaunsll long wanem ol I
wok gut wantalmol lokal
redlo
stesIn.
01 tu I
bnlnglm wan na ting
ting bllong ol manmenl
I kajn long stesin.
JISAS
BUK 4 NAU EM I REDI
tn mun tn mun. Olsem na nau dispela em namba foa
hap map yu stat long Oktoba I go map long Desemba
na bal I pinis.
WANTAIM
WOKABAUT
JISAS em i wanpela gutpela
buk tru na em I bin kamap
long hatwok bilong yumi
Papuà Niugini yet. Pasto
Vanadabing Apo em i wok
edita long en. Dispela buk
em I bilong helpim olgeta
Kristen famili long lotu bi,
Vu ken bairn dispela buk long dispela 4.pela bukstua:
WOK ABA UT
TAI
.1Ift
Ahri4’
14
;WL
long ol long olgeta de.
Na dispela buk em bal I kamap 4.pela hap map olsem
-
Tninde, 19 Septemba 1973
Pes 4
stua
long
stat
long
WOKABAUT WANTAIM
WANTOK
na I nanim 2-pela
nau. I go gut tnu.
KRISTEN
BUK SENTA
P.O. BOX 222, MADANG
P.O. BOX 215, KUNDIAWA
P.O. BOX 718, LAE
MT. HAG’N CHRISTIAN BOOKSHOP
P.O.B0X78
MT. HAGEN
Order No.
121
Price: 3O
SWIT
A!
Dispela marasin bliong kllnim tis, ol I kolim long "COLGATE". Smel
bilong em i switmoa yet. COLGATE I nap long rausim ol Iiklik pipia
bilong kaikai i pas long tis bilong yu. I klinim tu retpela pipia bilong
buai long tis.
Sopos yu usim COLGATE bilong klinim tis bilong yu long olgeta del,
bal tis bilong yu I stap kiln oltaim.
Yu nap painim dispela marasin COLGATE bilong klinim tis long planti
stua long hap yu stap. Em I gutpela marasin tru bilong lukautim oltaim
tis biIong yu.
Sopos yu go long stua yu askim long COLGATE marasin bilong klinim
tis.
WANTOK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 5
stori bilong tumbuna 6
I
Namba wan samting
bin helplm Nu GInI I
kamap wanpela kantrl em
Itok pisln. Pastaim ol
tisa na katekls
na e
I pnet
tru
vansells
pipel
bilong
Hagen na
Enga na Simbu na Wahgi
I bin bung
singsing
wantaim.
Bipo long 10pela yla yuml no
map
mekim kain pilal olsem.
long goaut long ol p1pel I gat nanapela tok
Bilong wanem?
pies.
Long wanem sapos
yuml hanlm sampela man
I sknaplm narapela
pies
tok
na yumI
no
map
hanim, yumi ting ol i
sutIm tok long yumI o I
tok egens long yumi.
Long mun Ogas yumi
lukim blkpela Hagen So.
Samting
olsem
100,000
Long wa
nem nau 01 map toktok
wantaim. Bipo nogat. Em
tok pisin I mekim.
PISIN
BUNGIM OL.
Long bigin
yet,tok
pisir I kinapim dispela
wok long bungim ol kaln
kaln plpel.
Long yla
1901 katolik misin long
hap bildng Madang I gat
wokboi bilong 24 kain
kain tok pies
I katirn
lain long plantesin.Sa
pos i no gat tok pisin,
ol i no Inap wok long
waneni ol i no map tok
tok wantaim.
01 dispela plnistalm
boi I bringim
dispela
MI save kisirn 5 dola
na putlm long tebol na
ml grisIm na traim
ol.
Mi tokim oi : sapos wanyupeia oi
peia bliong
man biiong
tok Inglls
em map long kolim 5-
nupela
tok I’nglis I no kamap
long narapeia tok pies,
tok
bol
I
go
long pies bilong ol. Na
01 tu I putim arnpela
nupela tok insait
TOK long
tok pisin
yet.
Em hia
sampela
tok I kamap
long ol kain kain tok
pies
biiong
Nu Ginj:
masalai, sumatin,
kau
kau, sanguma, limbum,
buka, kiau, iikiik.
Oisem yumi lukim tok
plsin
I bungim olgeta
kain
insait
tok pies
long en.
BEKIM
SAMPELATOK
Orait,
nau iT laik
tnalm bekim tok bilong
sampela waitman 01 1 no
Marasin bilong Olkain
man men pikinini
I mas kisim strong.
lalklm tru tok plsln.
Sampela man hia I sa
ve lap long en na tok
em i no tok pies tru...
em i hapkas samting, em
I glaman samtlng
na em
I wanpela
iespasln bI
long paulim tok Inglls
tasol.
Long oigeta 10pela tok o wot long tok
plsln,8-peia
I kam long
tok ingils tasol.
Olsem na oi dlspeia
bIrua bliong tok
I tok: yu luklm.
knanki tok ingils
na I luk na i krai
.
Yu ken tanim
wantaim
olkain kaikai
plsin
.em I
tasoi
long
yau olsem tok bilong oi
pikinlni.
KRANKI
TOKINGLIS
NO
Taim ml hanim dispela
kaln mauswara bliong oi
dlspela kain savenian,mi
save
kirapim
wanpela
pilal bilong semim ol.
peia
toko wot
orait,
em i ken
dlspela
5 dola.
01 1 traim
sol ol i no
long tok inglls.
Orait,
nau ml tanim
kwesten I go long ol:
Oisem wanem? Nau yupela
I laik tok,
tok inglls
em I no wanpela trupeia
tok
pies long wanem
em I kisim kloctii olge
ta tok long ol
I no gat asua long en.
Onait,na ml klslm bek
5 doia bliong ml,
map
nau ml no Mn lusim $5
ols em.
Henganofi ileksen
Sikispeia
man i bin
putlm nem bliong kamap
kendidet bilong
Henga
nofi kiostu long Goroka
long wanem memba bIiong
ol, Mista Atlheml KImi
I bIn dai long bagarap
em I bin klsim
long
trak I bamim em.
Nem bliong 01 em hia:
Oto Tove,
Eseyamu Pa
slngireha,Bono Azanlfa,
Tove Tooe, Kabaya Jano,
Aro Habahetihafa.
MA
WANTOK
-
Tninde, 19 Septemba 1973
Pes 6
MG
ASPR
LAWAN
QLt
?vARASM
TP
MICROFINLO
‘ASPRQ’
,‘1/
%o
arapela
tok pies?
01 1 no gat
tok. Na ml skruim tok I
go olsem:
oralt,
tok
pisin tu em i wankãin.
Bft.ON
Tg41wvs
traim ta
map. Yu
na I gat samting olsem
800 tausen tok o wot
EM I N MT
OLAO MAMA HE? BIL.otg
I PEN MOA MO.& YT
klsIm
Inap
luklm:
ol I no
painlm 5-pela tok tasol
Mi.. EM
I
7
bliong
,P4
PNS . MAMA U SMATThrAc..
Australia Soldia Helpim
Papua Nu Gini
Poto antap long rait
i soim Situm
ban sait
Poto antap long lep
han salt I soim ol man
I rausim banis I stap
long tupela bos kaving.
bos
Tupela keying
hia i sanap long maus
bilong rot, I olsem due
na go
bilong go insait
long Situm Skul.
Dispela
Situm Skul
±
stap
samting olsern 18
mail longwe long Taun
b±long Lae.
01 ± kirapim d±spela
skul long nem bilong
namba 7 lain sold±a bi
± bin
long Australia
stap pait
long bikpela
long
woa na ± dai hia
Papua Nu G±ni.
Wanpela asos±esen bi
sol
long namnba 7 lain
dia ± stap long Austra
lia ± bungim mani na ol
± wokim d±spela skul.
Olsem nau ol ± bin
opim
p±n±s
dispela
skul
Biha±n long op±m d±s
pela
skul ol ± g±v±m
d±sela skul long Gayman bilong Papua Nu Gi
ni. Na em i mm
olsem,
dispela
skul
±bilong
Papua Nu GIn±.
Dispela
gutpela
wok
bilong ol soldia bilong
Australia i soim olsem,
ol ± laik helpim yumi.
Mipela heipim kantri
asde tude turnóra
01 ba1usbilong mipela i save flai
moa long 200 taim long wik.
Mipela save flai i go long 40 pies
balus insait long olgeta hap bi
long Papua Nu Gini.
Mipela i gat sampela pailot i bin
drai vim balus map 18,000 aua.
Olsem tasol, mipela I pilim mipela
i save moa long flai long apua
Nu Gini.
Na wanem, em i pies tru
bilong mipela Ansett.
Servrig the country-sterday today & IL rrv
ANSEr
AIRLINES OF PARUA NEW GUINEA
in conjunction with ANSETT AIRLINES OF AUSTRALIA
AP112
WANTOK
-
Tninde, 19 Septemba 1972
Pes 7
Mista Matias Toliman talm em I Mlnista bilong Edukesen, I luklm nupela
masln bliong tilim pe long ol tlsa. Mlsta McKinnon I stap wantaim em.
ELEPAN yumI luklm long
iephan em I bin stap
long Hagen So. Hia eiw I
kamap long hip kaikal
bliong em. Kaukau hla
em map long pulaplm
bel bllOng 100 man. Ta
sol em I wanpela kaikai
bilong dispela elepan
strét long wanpeia taim.
Elepan hIa I bin go
long sip na kamap long
hap bilong Rabaui. Em I
laiklm tru long stap
long kantni bllong yuml.
Mista Toilman em I memba bliong Gazelle long hap bliong Rabaul.HIa em I
slndaun klbung wantalm oi wantok na I hanlm wani bllong ol.
WANTOK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 8
poto i k
Namba wan gavman, Mist
3-pela nupela mlnlsta.
tin Mlnista bilong Lo,
ol Wok, na Mista PIta Lu
Mista Michael Somare I
man bllong Konos long ha
lukim 01 dlspela hap bii
NIUS
LONG
POTO
Long mun Ogas long
Murray Bareks long Port
Moresby
Leptenan Tom
Niaga bilong
Ambunti
long Is Sepik Distrik I
marit long haus lotu
bilong, ol soldia. Men
bilong em, em Mis Maria
Dambui, em tu I bilong
Ambunti yet. Maria em I
wanpela nes long Port
Moresby Medikal Koles.
01 arapela ofisa I go
sambai long
Leptenan
Niaga, poroman bilong
01. Em i pasin bilong
ami na ol soldia.
01 1 putim narapela
kain yunifom bilas I
ohnson, I sanap wantaim gat retpela pus.
long lephan Mista Kapu
Yano Belo Minista bilong
Long poto daunbilo yuini lukim tupela einsinia ofisa bilong ami, em Lep
sta bilong ol Pus.
tenan Gabriel Brawa namel bilong Kundiawa na Leptenan Moses Reu bilong
Kavieng. Tupela,i bilong ami bilong Papua Nu Gini tasol nau tupela istap
toktok wantaim ol. wok long Casula klostu long Sydney. Em i namba wan taim tupela ofisa bilong
ng Nu Allan taim em i go Papua Nu Gini I go long dispela skul bilong ol ensinia. I gat soldia tu I
ntri.
kam long Australia, Nu Silan, Indonesia, na Singapore.
GO
01 LIKLIK HAP NIUS
ISI
ISILIKLIK
Long klbung
bilong
Lokal Gavman Asosiesen
long Port Moresby sam
pela man i autim wan
bilongolnaltokol
i
no laik gavman i harlap
tumas long rausIm ol
RAIT put
waitman na harlap
im lokal man long wok
bilong em bipo em I gat
save tru. Olsem tasol
bal plantl wok i pun
daun.
011 tok long dipat
men bIlong helt na bi
long edukesen ol I bin
pilim pinis dispela wa
nI.
Long Is Sepik Distrik
ol map groim planti
rais.
Nau olgeta BROTKASkantri i
sot long rals na olsem
prais bilong en i go
antap moa.
MOA
LONGPISIN
Long
resis bilong
rait long dispela yia I
ga’t 614 poem I bin kam
ap. Long yia i go pas I
gat 35 tasol ol i bin
raitim long tok pisln
na dispela taim I gat
94 poem long tok pisin.
Mista Arek, Minista
bilong Tok Save,
PIPEL I tok
em i soim I gat moa man
I laik raIt
long tok
plsin olsem bipo.
GINIRAIS
NU LAIKIM
Mista Jeebang Slfuya,
dairekta bilong ol kop
rativ asoslesen, I lalk
LONGPLES
KALABUS
bal Papua Nu Gini yet i
Dokta Guise I orait
mas planlm moa rais.
long wokim sampela ka
Long wanpela yiayumi labus long ol sampela
save balm i!nap 47,800 smolpela ples bal ol I
tan rals na yumI lusim no Xmas westim mani long
$6,300,000 dola long en. bnlngim ol kalabusman I
Mipela map wokim
go longwe na kalabus.
Em i tok sampela Se
vis plisman 0. woda map
long bosim dispela ol
smolpela kalabus.
kaunsil na samting ol
sem.
.Nem bilong ol muvi em
hia:Bugla Yunggu stoni
bilong Chimbu, Nesenel
De 1972.01 i1eksenl972
Goroka
Lokal
Gavman
Kaunsil; olkain wok bi
long Pos na Telegrap.
AIDIA
Mista Paulus Arek,Mi
nista bilong Tok Save,
1 tok: bihain long selp
NO bilong
GAT
SPEAPAT
gavman o1 stesin
Minista
bilong Wok
ABC bai brotkas i go
long olgeta hap bilong Didinian, Mista lambakey
Okuk,l kros long 01 man
Papua Nu GIni. wantaim.
Na ol lokal stesin I salim olkaIn trak na
bilong gavmanbai skruim I nogatspea pat bllong
wok bilong brotkasim 01 ol. Olsem tasol plantl
kain kain
wok na
lokal nius dnalva I lush
insait
long wan wan tnak I stap nating.
dlstrik.
Tasol wanpela blsnls
man bilong Hagen I tok,
LAIKIM FILM
I gat plantl
a*sua bi
Moa olsem 2000 pipel long dispela trabel.
I bin kam lukim 6-pela
Wanpela hia em J man
nupela muvi I fIlm Di I no save long pasin
patmen bilong Nius na bllong odaim ol spea
Tok Save I bin redim.
pat. 01 1 luslm tIng
01 plpel I laikim tu long namba.Na tu ol sip
mas. Nau ol I redi long na
baus
i
no save
go aut long ol skul na brlngim ol i kam kwik.
nupela bisnis 1 stat
Autim laik bilongyu tas.ol
olkain sia
olkain tebol
olkain basket
blainpangal
OLKAIN
SAMTING
LONG
CANE INDUSTRY
PES-AITAPE, W.S.D.
KANDA
Mipela ken salim long sip
obalus. Raittasol igo long:
Bisnis
bilong ol
lokal pip&
stret
luj<im ol
prais hia
Mista Waosi Wekina hetman bilong Kopratif
I yusim namba wan sok Papua Nu Gini yet I woidm.
Hia long Papua Nu Gi- na, dispe1a bisnis sok I
ni I gat nupela bisnis kamap.
i stat pinis.
Masin bilong
wokim.
Dispela
bisnis hia I sok, Mista Eric Hovey I
bilong wokim sok. Sok odaim yet long Japan.
em I wanpela kahn sam
Mista Eric Hovey emi
ting olgeta de ol tisa wanpela ofisa bilong ol
i save yusim na raitirn Dipatmen blong ol Bis
olkain
samtinq
long
blakbot.
Long
hatwok bilong
Mista Eric Hovey olsem
WANTOK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 10
nis Devélopmen
Senta
long Port Moresby.
01 I ken wokim wait
sok na kala sok tu.
hilongyu kisiffi hamas mani
OL
ROT NABRIS:
WOKIM
Galp Distrlk. .$183,738
S.
Distrik $393,362
M.Bay Distrik. .$125,042
Noten Dlstrik.
$40,000
Sauten Hailans.$747,248
W.S.Distrjk
Morobe Dis1rIk.$486,739
Madang Distrik.$923,980
I.S.Distrlk...
.$427,l81
W.S.Dlstrlk $96,750
Isten Hallans. $793,931
Simbu Distrik. $374,022
W.Hallans... .$2,587,223
Manus Distrik...
$3,638
Nu
Allan $124,733
I.N.B.Distrik.
.$63,335
W.N.D.Distrik. $254,587
Bougainville D.$348,966
WOKIM OL
PLESBALUS:
Westen Distrik. .$41,000
Galp Distrik.
.$67,718
M.Bay Distrik. .$141,779
Sauten Hailans.. $3,158
$41,910
Simbu Distrik.
$15,500
Westen Hailans.$106,000
Nu
Allan $16,000
W.N.B.Distrik. .$194,952
Bougainville D. $15,239
WOKIM
BRIS
Westen Distrik.
Gaip Distrik..
Sentral Distrik.
M.Bay Distrik..
Noten Distrik.
OL
WOKIMHAUSPAWA:
Westen Distrik.. $4,450
GaIp Distrik.
.$12,7l5
Sauten Hailans. .$57,400
Morobe Distrik. .$26,652
I.S.Distrik
$9,000
Madang Distrik..$14,000
Simbu Distrik...
W.S.Distrlk .$6,000
Westen Hailans. .$94,997
W.N.B.Dlstrlk.. .$20,000
Manus Distrik..
$27,063
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
BILONGSIP:
.$39,934
$39,000
.$1,4l3
$12,000
$4,431
$20,000
I.S.Distrik
$27,123
Nu
Allan $34,000
Bougainville D. .$10,000
.
..
.
.
.
PAMWARA:
OLWOKIM
S.Distrik $257,251
M.Bay Distrik.. .$50,000
Noten Dlstrik.
$60,269
Isten Hallans. .$90,248
W.N.B.Distrik.. .$ll.005
.
.
.
.
..
.
SUNJIGHT sop I wasirn ol samting
klin tru; ol doti I raus tru.
Nupela Memba Bilong Haus
Nupela
memba bhlong
Yangoru Saussla Ilek
toret em I Lainus He
pau Jhnguan.Em I sanap
olsem memba bllong Pe
11 Asoslesen; tasol em
I no Peli tru.Em I bi
long Seven Asoshesen,
em I nupela lain bI
long Matias Yallwan.
Jlnguan I bin wokim
ofls na haus kapa bI
long ol Pell’ long Ma
rambanja tasol bihaln
em I lusim ol.
Mista Jlnguan I gat
35 krlsmas.Em I no bI
long Yangoru,tasol bi
long pies Saure kiostu
long Wewak.
Em I skul map 2-pela yha long katollk
mhsin long WIrul. Em I
save rltim tok pisln.
Long yla 1955 em I
bin wok long Lae long
CDW long masln I save
bruklm ston. BIhain em
i wok Inap i2-pela yia
olsem plama long Wewak
na long Lispela taim
em i helpim ol long
dist k
*Lainus Hepau Jinguan
wokim
Boram haus
sik
na Moem Bareks.
Merl bilong Lainus I
dal plnls long yla 1967
na em I gat 3-pela p1kinlnl.
Em I tok1 wok bliong
em
tru,
em I
bilong
autlm olgeta as bhlong
tok I stap long Balbel.
Mlsta Jlnguan I kls
Im 2,451 vot na em I
winlm
arapela
7-pela
man I resls long klshm
ples bhlong Matlas Yã
liwan,em I no lalk moa
long Haus Asembll.
Putim ol doti kios i go daun
insait long wanpela baket wara.
WANTOK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 11
taim
sister
lokal Sista holim stia nau
Long dispela taim nau
Sister Mary Veronica,
C.S.N. i bosim ol lain
sister
bilong
netif
Bougainville Daioses.
01 dispela lain sis
ter hia 01
kolim 01
long Sisters
of Naza
reth.
Long bipo
ol I
bin statim pasin bilong
Lokolaisesen
namba wan
Long
yia i go pinis,
Sister
Mary
Pauline,
C.S.N. i stap narnba tu
long em Sister
Maurice, C.S.N.
bosmeri bilong ol yang-
pela
Antap yu lukim tupela
yangpela men
i mekim
kontrak bilong Novis long ai bilong Katolik Sios.
bi1ong
strongiml
bun..4
bilongol
liklik
pikinini
swit moa olsem loll
WANTOK
-
pela men I laik kamap
sister
na kisim kios
bilong ol netif sister.
Nau em yet wantaim
narapela sister nem bi-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 12
I save
yangpela
men
i
lalk
kamap
Long 30 Jun tupela
yangpela men 01 1 kol
im Novis i mekim kon
Mary trak
bilong
tupela.
em tu Long tok inglis
ol ±
skulim ol
kolim long Profesen.
Long dispela
namba 2 poto hia i stap antap yü
lukim
tupela men i raitim nem bilong
tupela
namba wan taim long kisim kontrak bilong Novis.
Yu ken lukim tu Sister Mary Veronica i raitim
nem bilong em long hap pepa bilong toksave long
tupela Novis i ken mekim kontrak bilong tupela.
Las poto hia I stap long lephan salt i
dispela tupela
nupela Novis I kamap Sister
pinis. Nem bilong tupela Sister Mary Gertrude
Sister Mary Joanita. Tupela I kisim.klos
Yu ken lukim tu namba tu bosmeri
bilong ol
Sister na bosmeni bilong ol Novis I stap hia tu.
MOA STRONGPELA 10
Long 01 mun I go p1- Gavman I ken raushm meIs pianth palt na tra
ri n famlll bllong em
el tumas I bin kamap tu I go longwe.
Sapos plantl palt na
Lnsaht long oi taun.Ol
gavman
I
les
p1I kamap long
;em na
stllpasin
I
laik
woklm
taun,
gavman
us na
I ken tam
anpela strongpela io buim ol manmerl long
long
ua oda bhl. BIhaIn ilk wokabaut blhaln
Ilk bai oi I paltlm tok blknalt.
Man I gat wok
tong
dlspela samtIng long dhspela talm em i
Haus
Asembli.
mas hoilm pas o tlket.
tong
Bal ol I toktok long Sapos nogat, bal em i
-pela lo. Em hla:
kalabus, maskl em I no
1. BIlong rauslm 01 man
mekim wanpela rorg.
i save meklm trabel.
2.BIlOng tambulm ol man
long go aus alt long haus
Dihaln long blknalt.
Namba trl
lo I tok
man I no gat wok na I
meklm rong I mas balm
kot Inap $50 dola na em
3. Long bosim ol kam I mas palnim sampela
slndaun na pbpel I wltnes long em
iian I se
tlng na 1 no gat wok.
bal sindaun gut. Sapos
l3llong dabolhm pe nogat, bambal olgeta I
bilong kot.
luslm mani long em na
Nambá. wan lo I givhm em I mas klia.
strong long kot o gay
I
WINIM
MANIGEN:
uian long rauslm Inap
sampela talm, kahn kahn
Al bert Kuanu/Rabaul
nan i save skrapim bel
Herman Bal/Madang
.
bhlong phpel
na skullni
Dl long bruklm
lo na
saklm toT!z bllong kantrl.
OL
Elizabeth P./Minj
Tim Ibanga/Goroka
Malus Muren/E.S.D.
RAUSIM
Nambawan marasin
bilongólgeta pen.
WANTOK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 13
jThe Phantom
By Le Falk and
bilong wanem
anman i bung?
Yu gat sampela pren
i ken ripot long ml?
no save. Ating
i wan long sik
Y 1:jki1impipe1.
Mi no gat.
Em ol man
l
Maski, miTLukaut,
t mi g9J nogut yu
nogut...
I
I gat sentri i
Yoni
kibung bilong ol
tambaranman. Bai ol
kilimyu.. .Mi go.
-
Guran.
-
Mimas
cnn. 1
‘I
A
IFantom i halt long ol wasman.
i. go wantaim u
Em i lukim
ol....
‘I
king bilong
ol i tok
Antap long
Inaunten ol
tambarariinan
i mekim
singsing
tainbaran.
A
sarap,
WANTOK
-
Trinde,
19 Septeinba 1973
Pes 14
p
Adres’
Areng
AdrNejens:
Embogo
bogo insait long Noten
Distrik. Kos bilong em
i 25 tauen dola stret.
Dlspela I skul bilong
trenim ol yangpela
boi
long wokim ol rot na
bris
na ol pies bilong
kisim wara p1 kaunsil ±
save bosim na iukautim.
Skul bai ± stat long
mun Mas long neks yla.
Pastaim bal asosiesen ±
trenim 54 yangpele
boi
long
dispela
nupela
Skul Kaunsil
skul long
Olgeta Lokal Gavman
Kaunsil
long Papua Nu
Gini hal makim na salim
çavman Asdsie
kirapim pinis
moa nupela jg
Gavman
Tren±ng Sen
long taun bilong Em-
Lokal
;en I
:anpela
.
ol boi I
pinisim stan-
det 6 na Fom 2
long go
mekim dispeia skul.
KAUNSILA- Mipela Redi
Lông Helpim Yupela
allan.
kain saveman
I gat samting olsem 50 kàln
bilong kantni Austria i wok nau long Papua
misln.
Tasol olI
Nu Gini wantaim katolik
gavman
lai.klm
tumas wok wantaim ol lokal
kaunsil. 01 1 manmeni i save tru long olkain
wok tisa na mekanik na nes na dldiman na
bulmakau na kamda. 01 i save wok map 3-pela
yla. N ol I no klslm blkpela pe: haus tasol
na liklik manl bilong balm kaikai na lIklIk
blas. Em tasol. 01 yet i balm rot bilong ol
lalk
save
moalong
I go i kam.
01
kaunsil I
i
ken
rait I
long: icing
,r, P .0. Box 448, Goroka.
Dispela Medina Etpos I stap long poto antap em
I bilong Tikana Lokal Gavman Kaunsil lông Nu Al
lan Distnik. Dispela em I wanpela gutpela ek.am
pel bilong 01 arapela Lokal Gavman kaunsil insalt long Papua Nu Gini i ken helpim 01 pipel
a1
bilong hap bilong 01 0 Ilektonet
bilong 01.
Kaunsil hia jet I J:dn wokim dispela Medina Et
pos long yla I go pinis.
Em I kostim
ol $2,500
2 tausen na 5 handet dola long wokim em.
Etpos hia I save helpim ol viles
pipel na ol
man I save wok long ol plantesin, wantaim tupela
haiskul na wan,pela praimeni
skul long dispela
Man,
kas
bilong
dispela
kaunsIhia.
tausen dola long wokim
Surumba rot na mekim em
Wewak- But Ripot
I kamap gutpela rot.
Em hia sampela tingting bilong
WewakBut
Lokal Gavman Kaunsil.
Kaunsil
PABLIK NOTIS
i bin YU
askim
SAVE
gutpela
rot
long wokabaut bilong yu
mi long olgeta de? Sapos
Distrik
Edukesen Bot
pinis long kirapim wanpela pra±meri skul long
hap bilong
Kaunsli hia i tingting tu long
yusim 2
yu laik
kisim
nating
dispela buk, salim pas
long Booklet, Box 1096,
Boroko.
I
l9ng
skul o
longkaunsil 0 long
pps
kiap, mobeta yupela kisim planti
WANTOI< I kam olgeta taim. Sapos yupela kisim
o moa, bai pnai s I daun tru Yu rai t
na a skim mipela tasol
Hia nazi yu raitim
yi
long yu stret,
I kam:
stap
wanpelayu.
orait yu a1im
.z kam
tiket
-
Mi laik kisim WANTOK niuspepa map wan yia
olgeta. Nau mi salim $4 foa dola i kam;
Nenr
Mi
laikim
Salim I kam long
/
WANTOK
-
pepa i kam olgeta taim
Salim i kam long
P.O.
BOX396
-
WANTOK
WEWAK
WANTOK
-
-
Tinde,
P.O.
BOX396
-
WEWAK
19 Septembà 1973
Pes 15
AM! BILONG 01 PIPEL PINISTAIM
Em hia las kibung bi
long ol
man I stap In-
P.N.G.V.R.
salt
long
bilong Wewak.
Published
by Francis
P.N.G.V.R.
em I lain
man I tien long sambal
long
heiplm
ol soldha
sapos woa I kamap
Mihalic,P.O.Box
long
Papua Nu GIn1
bilong woa.Nau ol I
tru
long 407 memba bllong
F
01 1
stat
nal
meklm
bIk
GInI.
Tasol
yla 1939
Nu
nau
long talm sevis pinls.
pela wok tru
396,Wewak,at the Wanto] Publications
Inc.office
in Wirui,Wewak.
Printed
by Wirui Press,Wirui,Wew&
RAGBI TIM BILONG WEWAK,YUNAITET 34
K
NIUSSEPI11
wiNiM
AMI 24
01 poto hia I soIm Yunaltet na ii
nagbi tim i
pilaim las
nesis bilong
wlnim sil. Tupela tim
hia I bin pilal long 26 de bllong mun Ogas.
YunaItet I win na Mista Edward Hicks ± glvim sIl
long kepten bilong Yunaltet, Mista Paul Makis.
Mista Edward Hicks i givim sil
long Mista Peter
Anasls. Em I gutpela pila±a bilong Ami nagbl tim.
Mista Edward Hicks ± givim sll
long Mlsta John
Urnba. Em I gutpela pilala bilong Pus ragbl tim.
11
PAS I
RISPEKTIM 01
MEMBA OLTAIM
Dia Edita.Hia ml
laik autim tingting bi
long mi. Planti pIpel I
save knal long ol memba
bilong
01, long givim
sampela ol toktok bi
long Haus long
pipel
bilong
hap bIlong ol,
long wanem samting
I
save senis
±nsalt long
kantni
bilong
mipela,
na ol I save belhat tru
long memba bllong ol.
PlIs tru mIpela I mas
tingtIng gut pastaim na
bel hevi
long gutpela
memba bilong mlpela. Vu
save tu? Planti memba I
save stap Insait
long
olgeta dlpatmen na ol I
gat. wok bilong
ol yet
bIlong mekim, na mlpela
I save long memba
bi
long mlpela em I bos
long wanem kain wok o
em I stap long wanem
dipatmen.
Hia long Is
Sepik
DIstnik
mlpela I save
Michael Somare em i Rijonal
memba
tasol nau
er
i wanpela bikpela
man bilong Papua Nu Gi
ni. Mipela
i gat askim
long sampela 10 bllong
kantni
onait yumi ken
askim em, bilong
anem
em I save long olgeta
10 bilong kantnl bllong
KAM
$:
!A
‘
A
y
A
f
.
46A
"
‘$4
Ø
!A
4YA
41
LA
A
A
LvJ
A
AgA
‘v’
I;
kaikal long
memba bi
long mipela I save kal
kai long en tasol.
Mipela I glvim narapela
ka±n kaika± long em bal
em I no map long kai
kai gut. Vu yet yu mas
save, yu no save long
kaikai em ± save kaikai
long
bal yu ± no Inap
kaikai.
taim mipela ±
Olgeta
tingting
mas
skelim
na
toktok.
Sa
pastalm
yupela
I
gat
wanem
pos
kain tingting long tok
rait
orait
bilong ml,
tasol long Wantok.
Melchlor Sof I.
Passam/E S.D.
.
SAMUEL ALASI
VU DRIMAN A?
-
-
stnet tru lo bllong manit. Man ± mas blhainim
0 lukautim gut men
bi
long em. Men tu I wankain. Em I mas bihainim
gut man bilong em, long
wokabaut bilong
tupela
long not o long taun o
long ples bung 0 maket.
Yu nanapela man ± no
map bnuklm manit bi
long tupela.
Lo bilong
God, I skul±m mipela
plnis long Baibel,
ol
manmeni ± manit,
ol I
gat wanpela bodl tasol,
± no tupela bodi moa.
Son
Samuel
Alasi,
nating yu nong long tok
sem long ol bnata bi
long yu.
Tenkyu Samuel
Alasl.
Lazarus Wani,
Nuku/W.S .D.
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 2
skul olgeta de 01 tisa
I save wok hat tnu long
skullm ol pikinini
na
ol I no lalk long lukim
5 ampel a
tasol.
01
1
laiklm
I mas
planti
manki na skul I mas
pulap
Wanpela samting moa
ml lalkIm ol papa na
mama bilong Wes Sepik I
mas kam long ol skul
bilong ol na helpim ol
tlsa long lainim ol p1klninl long ol sampela
samtlng bllong ples bi
long ol stret I go long
.
ol pikInIni bllong o].
yet. Mipela I no lalkirn
01 long lusim ol samting bllong
KAMAN WEKAP
Dia Edlta.- Mi lukim
3ispela
pasin Insalt
Long 01 sampela skul
insait long Wes Sepik I
rio
stnet
llkllk
long
tingting bilong ml.
01 papa na mama I no
save lalklm long helpim
sampela skul wantalm ol
tisa na ol pikInini bi
long ol long go nakat
Im gras long skul enia.
mentha
tumbu.a hI-
long yuml.
Clement Kelly,
Malol/W.S .D.
engliken
namba wan
01 PAPAMAMA
Dia Edita.Nau ml
Tasol ol sampela ha?
laik
bekim pas bilong ml save hanlm ol het
Samuel Alasi bilong Laed tlsa I save amamas tnu
Yes bnata Samuel, mi long 01 1 save helpim
bin kisim Wantok na ml gut tnu ol skul bilong
nitim na ml no klia ol.
long tok bilong yu.
Plis
tnu ol papa na
Vu tok olsem, man ± mama yupela I mas save
save bihainlm men 01- olsem
olgeta
skul I
Wanem nating stap long Wes Sepik em
sem dok.
yu tok long manmeni ± I skul bllong yupela na
manit? Omanmeni I sin- yu?ela olgeta I mas wok
gel? 0 sapos yu tok wantaim ol tisa
bilong
na yupela, ol meinba bilong
long men I slngel,
man I save blhainim em, P en C, na ol komitl
mipela.
Hia mi naitim wanpela
long
tok piksa. Mipela
Sepik
i save kalkal
saksak, sapos
wanpela
man bilong
AustralIa i
kam nupela na mipela
I
tok yu save kaikai sak
sak? Yu ting
em bal I
kalkal saksak? Mi ting
olsem em bal I no map
1IkaI
saksak,
bllong
pem
long Australia i
ijat saksak, na turn na singaut nating long
em I stnet
bilong
em i no 01 men,
ol
Em bilong
li1!em
long kaikal bnata.
long hainbak tasol.
csak..
Na manmeni I manit
nrQ1sWmpe1a tu ± mas,
pinis, em ol ± bihainirn
trtggii,t
na givim
SEPIK
LONGSEPIK
Wanpeia kaln beng bi
long 01 Englikaen Sios
01 1 kollm Invesmen Ko
ponesen I raun nabaut
nau long Papua Nu GIni
long palnim 01 man I
gat mani na I lalk putim insalt
long
oikain
iokai blsnis bal .01 1nap long statim blsnis.
Engilken Sios I iaik
solm em I bliip
tru
long Papua Nu GinI na
long oikaIn wok I kirap
Insalt
long en. Olsem
bai em I putim $60,000
insait
long
dispela
kaln beng bllong helplm
ol iokal wok bisnis.
*
cs
c
c::
C
-,
J
bliong Bot ov Me-
nesmen long ol skul bi
long yupela.
Mi akIm
olgeta papa
na mama I mas salim ol
pikInIni bilong ol long
C
Ml
fl
C
MaA Bilong HarimKot Kisim Kos
Wanpela man bilongharim kot long Wewak, Mista
Ronald Tovue i bin go pinis long bikpela yunive
siti long Nairobi long Kenya insait long kantri
bilong Afrika long mekim kos bilong harim olkain
kot bilong famili plening na kirapim kantri.
Papua Nu Gini long namba
Mista Tovue i. lusim
21 de bilong mun Ogas na i statim kos bilong em
long namba 26 de, i go map long namba 31 de.
planti nupela
we bilong kirapim
Em i lainim
bilong Papua Nu Gini i kamap
populesen o pipel
bikpela. Tupela wik em i go lukim kot long Kenya
TneIarnerihar
long em, olsem
"Tasol, sapos ol i no bilip
em?
Na sapos ol i
i
singaut
long
wanera bai ol
bai ol i
Olsem
wanem
tok
bilong
em,
no harim
gat
wanpela
i
Na
sapos
i
no
bilip long em?
wanem
bai
ol
i
harim?
ol,olsem
autim tok long
Na sapos God i no salim ol man bilong autim
tok, olsem wanem bai ol i autim? Baibel i tok
olsem: "01 man i bringim gutnius, olaman, lek
Rom.10:14-15
bilong ol em i naispela tumasY’
Sapos y
laik save moa, yu rait i go long:
of
theRosary,
Sisters
Wewak. Wirui,
BAKSTUA BILONGOLKAIN
MUSIK
ol rekot
teprikota
kaset
Sony redio
olkain magasin
komik
niuspepa
poskat
WEWAK NEWS AGENCY
SEPIK
-
Trinde,19
Sep temba 1973
Pes 3
____
nau
mak
Madang
Distrik
MASTA MAK KISIM KOS
Man hia em long Mista
Lionel
Bunari- bilong
Popondetta
insait
long
Noten
Insait long dispela 6
mun kos bilong
em,
Mi
sta Bünari i bin lainim
rnoa long wok bilong ol
masta
Mista Bunari I pini
sim Fom 3 long
Australia
01 Papa Mama
Yupela Mas
Helpim
01 Pikinini
Skul Long Rit
Martys’
Haiskul long Popondetta.
Bihain em i go mekim
2 yia trening long Fo
restri Koles long Lae.
Taim Mista Bunari I
pinisim 2 yia trening
MISTA LIONEL BUNARI
bilong em, dipatmen hia
i salim em i go wok
long
Long 1971,
em i kam
wok long Wewak I kam i
nap
Dispela
dipatmen yet
i bin bairn rot bilong
Long namba 20 de bi
long mun Ogas, wanpela
man i wok olsem namba
tu Masta Mak wantaim
dipatmen bilong Bus na
Diwai long Wewak, i bin em long go na kam tu...
Mista Lionel Bunari i
go. mekim 6 mun skul o
kos long Kanbera long marit na i gat wanpela
Mipela Sa!irn
Olkain Gutpela
P1kw Buk
Bilong Pikinini
WEWAK CHRISTIAN BOOKSIIOPBOX169,
tasol.
pikinini
Wewak Pies Ba/us Kamap Bikpeia
WEWAK CORDIALS... swit tumas
Taim nek I dral, yu dringim dispela gut pela
Ibliwara tasol. Planti kain I stap long olgeta
stua.
Olgeta de, dringim loliwara bilong
WEWAK CORDIALS
SEPIK
-
Trinde, 19 Septemba 1973
I gat 3-pela bikpela
kampani turis
bilong
Amerika ± laik kirapirn
bikpela bisnis long Pa
pua Nu Cmi na i laik
bai ol bikpela. balus ±
ken karndaun long Wewak
na ± no Port Moresby.
Sapos gavrnan ± orait
long dispela samting,
ba± ol I mas wokirn ples
balus bilong Wewak i go
longpela moa map long
ol srnokbalus ± ken karn
daun.
01 turis kampani I
tok Wewak i winim Port
Moresby, long wanem We
wak ± stap námel long
kantri na kiostu long
olkain sarntlng ol turis
I laik lukirn na bairn.
01 kampani bilong A
wokim
rnerika I laik
sarnpela hotel tu.
I gat plantl
ol Arne
rlka ± gat planti rnan±
i laik lukiuk raun long
Japan na ol allan bllong
Paslfik na Papua Nu CI
ni em I nambawan tru
bilong ol. Bal ol I ken
flaI long allan Guam na
karn stret long Wewak.
Tasol ol I wetlm tok
orait bilong gavman hia.
Sapos gavman Ioralt,
bal Wewak na ples balus
bilong en I kamap namba
wan tru bilong Papua Nu
Cml.
I gat Inap graun
pinls bilóng en.
Sapos Wewak I kamap
namba wan ples turis,
hal
Sepik Distrlk I
wlnirn ol arapeladis
trlk, na map long wIn
Irn planti mani rnoa yet.
01 Bikpela Sip Kam Long Wewak
MWE
GWE
DE
MUN
Kavieng
9... .Oktoba.. .Port St. Lawrence.Madang.
.Y’hama.
Lae
9... .Oktoba.. .Meishusan Maru.
.AlMadang.
derjo
Lombrum
7,...Novernba.
Brisbane.
.Slembe
* .Lombrum
10.. .Novemba.
*
.
*
.
..
Pes 4
long Wewak yet ol I bin
winim. Nau I luk olsem
ol sumatin bilong Kai
I
riru Allan I
Y1C. NIUS
Lottg narnba 8 de bi
long dispelamun yet ol
memba bilong Y.C. bi
long Wewak i go pilai
wantaim ol sumatin bi
Xaviers’ Hai
long St.
skul long Kairiru Allan.
01 man i bin pilai
soka o kikbal na bas
ketbal na ragb±.
Na ol
men ± bin pila± sofbal
na basketbal. Na ol me
ri bilong Y.C. hia long
Wewak yet ol ± bin win
im dispela tupela piiai.
Na bilong ol man,
ol
sumatin
bilong St..
yet ol I
viers Haiskul
bin winim tupela pilai
olgeta. Em long soka na
basketbal.
Na ragbi em
ol man bilong Y.C. bi
winim tu
pela pila± na ol memba
bilong
Y.C. bilong We
wakol ± bin winim tn
pela pilai olgeta.
Long nait
string ben
bilong Y.C. ± bin pila
im sampela gutpela
musik na ol man wantaim
ol men ol ± danis i go
map long biknait tru.
NABAUTNABAU
NIUS
Brata Petrik bipo em
vais
presiden
I stap
We
bilong Y.C. bilong
wak nau em ± go stap
long
Melbourne
long
Australia na mekim wanpela kain kos.
± kos bilong
Dispela
lainim olkain we na pasin bilong stap na wok
wantaim ol yangpela man
na men
na pikinini.
Brata Petrik bai mekim
dispela kos o skul map
long 4-pela mun olgeta.
Pater
Edward Baur,
bosman bilong
Y.C. bi
long Wewak nau em i go
stap kisim malolo bi
long em long Arnenika.
Em i bin raitim
pas ±
kam na tok olsem,em bai
± kam bek gen lbng We
wak long naxnba 7 de bi
long mun Oktoba.
i kam bek gen long We
wak long namba 7 de bI
long mun Oktoba.
Long olgeta
Tninde
nait ol Y.C. memba bilong Wew’ak ol i save
pilai
volibal na bas
kethal,
teboltenis
na
badminton.
Dispela pilai badmin
kain
ton em i nupela
pilai.
Sapos husat
ol
pipel
i laik
lainim
dispela pilal, ol i ken
go
long St.
Francis
Y.C. senta long Wewak
long olgeta Trinde nait
long lainim badminton.
Resis
bilong
tebol
tenis
bai I stat
gen
long dispela mun.
Husat ± laik go insait
long tim bilong Y.C. ol
I mas givim nem bilong
± go long Spot Komiti.
GAl
WOKHIA
I GAT WOK NAU TASOL
LONG 4-PELA MAN I
WINIM APRENTIS PINIS
1.
2.
3.
4.
Kamda
Welda
Mekanik
Buk kipa
01 i lukautim tu man
i winim fom 3 pinis
na i laik kamap ap
rentis kamda. Em i
mas go long Marien
berg map sampela
taim bai ol i traim
save bilong em. Sa
pos ol i orait long
em, baf em i kamap
aprenti S.
Yu kam toktok o rait
i go long:
Bruder Hubert
Katolik Misin
Wewak
SMATPELA MAN RANIM HONDA
Planti kain- planti prais- planti speapat
C&B. DISTRIBUTORS, WEWAK
SEPIK
-
WEL
DISL
Trinde, 19 Septemba 1973
Pes 5
I
KIBUNG BILONG;oL PAPAMAMA KAMAP LONG
Tupela poto antap hia
± soim het tisa bilong
Sister
St. Many’s Skul
±
Mania Norma
wok wantaim ol sumatin men
bilong em.
Sister
Maria Norma i
soim ol surnatin men
long olkain
pasin hilong wokim ol kain kain
basket, na ol surnatin
men
tu ± save tumas
long nolirn ol nop bi
long wokim basket.
Sister Mania Norma ±
tok,long skul bilong em
long St. Many’s,
em ±
save lainim na skulim
ol sumat±n men long ol
pasin bilong
gutpela
lukautim famili na kuk
01 men I go insait long dispela stua bilong bairn santa, skin wel,blak
proksait, marasin bliong stretim gras.
Man I save balm wel bilong gras na santa bilong putim bihain long sev.
Sapos yu laik balm ol samting bilong inekim poto, yu go insait long dua
long craithan, dua bllong Poto Shop.
W EWAK PHAR MACYing IQng 862085
SEPIK
-
Tninde,
19 Septemba 1973
Pes 6
im gutpela
kai’kai, na
samapim kios, na planti
ol arapela samting tu.,
Long namba 9 de long
mun Septemba i bin gat
ol papa
miting
bilong
na mama bilong ol sumalong St.
tin i go skul
Mary’s Skul long Wirui.
Dispela
taim
yet ±
gat 70 manna men ±
bin kamap long autim
wan bilong ol na mekim
toktok
long helpim 01
pikinini b±long ol.
Sister ± askim ol pa
pa na mama sapos map
ol tisa bilong em ± ken
skulim ol sumatin
lon.g
ol gutpela
samting bi
long tumbuna long skul?
Na olgeta papa na ma
ma ± tok I orait long
dispela
tingting. Long
wanem ol papa na mama ±
ting olsem, em ± gutpe
Olsem
tasol
ol
la.
sumatin ± ken save gut,
na bihain ol man bilong
arapela
kantni I. laik
save
askim ol o ± laik
long gutpasin long turn
buna, bai ol i ken bek
Moa stori long las ps
_____
Saposyu laik hairim ka
go long taksi
o long bas
Telipon: 86.2523
Sapos yu laik bairn smatpela DATSUN ka
NISSAN trak
yu go long
0
MR. MARIWA
dairekta
bilong B&G Motors
B&G MOTORS
-
SEPIK
-
Tninde,
19 Septemba 1973
I
Pes 7
Stori
i kam long pes e
01 papa na mama ± tok
em i
gutpela
im stret. Nogut bai ol olsen,
tru.Mipela
± laik
± no save bai ol man askim
i
tok
ol
wanem
kain
senis
hia
pikin±ni save
±
no
b±long
dispela
wanem
kain
sarnting
hia
na
kantni.
tnu bai ± karnap lon9
01 papa na mama ± tok dispela
taim
bilong
olsem,
Tok
Pisin
gavman,
tu
em seip
± gutpela. Long wanem Wanem samting tru I so
ol p±k±nini bilong ml im mipela olsem em ±
pela ± no lusim mani na iaip bilong selp gavman
save long en. Olsem Tok nau.
Pisin
± mas tok pies
Mista Albert Singer ±
bilong
Gi
tru
Papua Nu
tok,
nau yet gavrnan ±
painim
wanpela kain
ni.
mas
askim
ol
pa
bilong
arapela
Sister i
film
±
wok
in
pa na mama olsem, yupe- kantni em ol
pikinini
laip
bi
la I laikim ol
is insait long
na
I
biiong yupela
±
stat long selp
gavman,
lokal
pipel
skul long wanem y±a?
ken soim ol
01 ± tok, ol ± mas bilong Papua Nu Gini.Na
lon9 ol
stat
skul
long taim ± ken tok klia
Olsem
tapikinini ± gat 6 via.
we na pasin.
Yupe
ken
luk
Sister ± askim.
sol ol pipel ±
la ol papa na mama, yu- im na save olsem em ±
pela I ting wanem long laip
bilong
seli? gayselp gavman?
man.
Tupela Sepik
Winim Prais
Bongos i stat
long te
kewe olgeta msIn hilong en nau. 01 i no Inap palnim wel. Bal ol
Uwaik
bilong I stretim Felixbek ples ba
St. Benedict’s
Teacher lus nau wantalm buldosa
winim bllong 01.
College
± bin
naniba tn
prais $10
Na ol masln sarntlng
na
GuaniPeter
bilong bilong ol bal ol I kar
Chungnibu ± bin kisim im I go long wára Kerani
spesel prais long $5 long hap lilong Kambot,
long resis bilong penim I no longwe long Ango
gutpela
piksa bilong ram. Bai ol I tralm gen
Nesenel De.
long dlspela hap.
I gat 18 boi na men
sumatin ±LOKAL bin winim ma
POSMASTA
ni, Mista Ebia Olewale
Hetman
bi1on haus
Minista bilong Edukesen pos long Rabaul em I
± bin tok.
wanpela man bliong Buka
nem bllong em Bacchus
Wel Kampani
Lusim Bongos
Bikpela wel kampani I
go tnaim painim wel anmit long graun long
Kapapal.
Em I gat 36 Krlsmas
na I bin klslrn ples hilong Mista NIcholls.
Milta Kapapal bipo I
wok long Kokopo,Kavleng
Buka na Lorengau.
WEWAK P. N.G.V.R. HAUS BAI HAUS KAVING
Long dispela poto yumi lukim 01 sampela man ±
bilong P.N.G.V.R. bilong Wewak, taim ol ± polain
stnet na kolim nem bilong ol las taim na Saiden
Pat Mokseng ± katim long buk.Nau dispela hap ami
I pinis na WewakBut Kaunsil I t
dispela b±kpela haus bilong P.N.G.V
seum 0 haüs kaving.
01 i
namba wan minista bilong di

Documentos relacionados