Curso Napoles
Transcrição
Curso Napoles
Nuno Fernandez Torneol (A 71, B 184; 106,4) Bernal de Bonaval (B 1063, V 654; 22,10) Am’ eu tan muito mia senhor, que sol non me sei conselhar! E ela non se quer nembrar de min... e moiro-me d’ amor! E assi morrerei por quen nen quer meu mal, nen quer meu ben! Pero m’ eu moyro, mha senhor: non vos ous’ eu dizer meu mal, ca tant’ ey de vós gram pavor que nunca tan grand’ ouvy d’ al. E por én vos leix’ a dizer meu mal, e quer’ ante morrer por vós ca vos dizer pesar. 5 10 15 20 E quando lh’ eu quero dizer o muito mal que mi-amor faz, sol non lhe pesa, nen lhe praz, nen quer en min mentes meter. E assi morrerei por quen nen quer meu mal, nen quer meu ben! Que ventura que me Deus deu, que me fez amar tal molher que meu serviço non me quer! E moir’, e non me ten por seu! E assi morrerei por quen nen quer meu mal, nen quer meu ben! E veede que cuita tal, que eu ja sempr’ ei a servir molher que mi-o non quer gracir, nen mi-o ten por ben, nen por mal! E assi morrerei por quen nen quer meu mal, nen quer meu ben! 5 10 15 20 25 Amo yo tanto a mi señora / que no sé ni qué resolución tomar / Y ella no quiere acordarse / de mí… ¡y me muero de amor! / ¡Y así moriré por quien / ni quiere mi mal ni quiere mi bien! // Y cuando yo quiero decirle / el gran mal que amor me causa / ni le pesa, ni le place / ni quiere pararse a pensar en mí / ¡Y así moriré por quien / ni quiere mi mal ni quiere mi bien! // ¡Qué ventura Dios me dio / que me hizo amar a tal mujer / que mi servicio no quiere! / ¡Y muero y no me acepta como suyo! / ¡Y así moriré por quien / ni quiere mi mal ni quiere mi bien! // ¡Y ya veis que tamaña pena, / que yo siempre tendré que servir / a una mujer que no me lo quiere agradecer / ni me lo toma a bien ni a mal! / ¡Y así moriré por quien / ni quiere mi mal ni quiere mi bien! // 30 E por aquesto, mha senhor, vyv’eu en gram coyta mortal que non poderia mayor. Ay, Deus! quen soubess’ ora qual é, vo-la fezess’ entender, e non cuydass’ y a perder contra vós, por vos hi falar! E Deu-lo sabe, mha senhor, que, sse m’ el contra vós non val, ca mi seria muy melhor mha morte ca mha vid’, en tal que fezess’ y a vós prazer que vos eu non posso fazer, nen mh-o quer Deus nen vos guysar. E con dereyto, mha senhor, peç’ eu mha morte, poys mi fal todo ben de vós e d’ amor. E poys meu temp’ assy me fal amand’ eu vos, dev’ a querer ante mha morte ca viver coytad’, e poys non gradoar de vós, que me fez Deus veer por meu mal, poys, sen benfazer, vos ey já sempre desejar. Aunque me muero, mi señora, / no me atrevo a contaros mi mal, / pues tanto es el temor que os tengo / que nunca otro tan grande tuve de nada. / Y por eso dejo de contaros / mi mal, y prefiero morir / por vos antes que contaros pesares. // Y por esto, mi señora, / vivo yo en gran pena mortal / que no podría (ser) mayor. / ¡Ay, Dios! ¡Si quien supiese cómo / es, os la hiciese conocer / y no creyese con ello salir perdiendo / ante vos, por haberos hablado! // Y Dios lo sabe, mi señora, / que si él no me ayuda con vos / más me valdría la muerte que la vida con tal /de daros con ello el placer / que yo no os puedo dar / ni que ni Dios ni vos me quiere proporcionar // Y con derecho, mi señora, / pido yo mi muerte, pues me falta / todo bien de vos y de amor. / Y pues mi tiempo así fracasa / amándoos, debo desear / antes mi muerte que seguir viviendo / apenado, y sin ser agradecido // De vos, a quien Dios me hizo ver / para mi mal, pues, sin hacer bien , / os habré de desear por siempre. // Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 1 Pero Garcia Burgalês (A 87, B191; 125,2) 5 10 15 20 Ay eu coitad’! e por que vi a dona que por meu mal vi! Ca Deus lo sabe, poila vi, nunca ja mais prazer ar vi, per boa fe, u a non vi; ca de quantas donas eu vi, tan boa dona nunca vi. Tan comprida de todo ben, per bõa fe, esto sei ben, se Nostro Sennor me dé ben dela! que eu quero gran ben, per bõa fe, non por meu ben! Ca pero que ll’ eu quero ben, non sabe ca lle quero ben. Ca llo nego pola veer, pero nona posso veer! Mais Deus que mi a fezo veer, rogu’ eu que mi a faça veer; e se mi a non fezer veer, sei ben que non posso veer prazer nunca sena veer. Martin Soarez (A 61, B 151; 97,30) 5 10 15 20 Ca lle quero mellor ca min, pero nono sabe per min a que eu vi por mal de min, 25 25 30 Nen outre ja, mentr’ eu o sen ouver; mais se perder o sen, direi o con mingua de sen; Ca vedes que ouço dizer que mingua de sen faz dizer a ome o que non quer dizer! ¡Ay, pobre de mí! ¡Por qué habré visto yo / a la mujer que por mi mal vi! / Pues, Dios lo sabe, desde que la vi / nunca más placer ya vi, / a fe mía, donde no la vi; / porque de cuantas mujeres yo vi, / tan buena mujer nunca vi. // Tan llena de todo bien, / a fe mía, esto lo sé muy bien, / así Dios me dé bien / de ella, a quien yo quiero tan bien, / a fe mía, no por mi bien. / Pero, aunque yo la quiero bien / no sabe que la quiero bien.// Porque se lo niego por verla /¡pero no puedo verla! / Pero, a Dios que me hizo verla / le ruego que me haga verla / y si no me hace verla / sé muy bien que no puedo ver / nunca placer sin verla. // Pues la quiero más que a mí / pero no lo sabe por mí, / la que yo vi por mi mal, // Ni por otro, mientras yo juicio / tenga; pero si yo pediera el juicio / lo diré por la pérdida de juicio; // Porque veis lo que oigo decir / que la pérdida de juicio hacer decir / al hombre lo que no quiere decir. // Pero que punh’ en me guardar eu, mha senhor, de vus veer, per rem non mh-o querem sofrer estes que non poss’ eu forçar: meus olhos e meu coraçon e Amor: todos estes son os que m’ en non leixam quitar. Ca os meus olhus van catar esse vosso bon parecer, e nonus poss’ end’ eu tolher neno coraçon de cuidar en vos; e a toda sazon ten con eles amor, e non poss’ eu con tantus guerrear. Ca lhi non poderei guarir nelhur, se o provar quiser; e por esto non mh-a mester de trabalhar en vus fogir, ca eu como vus fugirei pois estes, de que tal med’ ei, me non leixan de vos partir? E pois m’ alhur non leixan hir, estar-lhis-ei, mentr’ eu poder, hu vus vejan, se vus prouguer; e aver-lhis-ei a conprir esto que lhis praz, eu o sei, e outro prazer lhis farei: morrer-lhis-ei, poys vus non vir. Aunque lucho por evitar, / mi señora, veros, / de ninguna manera me lo permiten / estos a quines no puedo yo dominar: / mis ojos y mi corazón / y Amor: todos estos son / los que no me dejan renunciar. // Porque mis ojos van a ver / ese buen parecer vuestro / y no los puedo yo apartar de eso, / ni al corazón de pensar / en vos; y siempre / los acompaña amor, y no / puedo yo contra tantos pelear.// Y no podré protegerlos / en parte alguna, aunque quisiera intentarlo; / y por eso, no me merece la pena / afanarme en huir de vos / puesto que, ¿cómo huiría / si estos — a quienes tanto temo— / no me dejan alejarme de vos?// Y, puesto que no me dejan irme a otra parte, / por ellos estaré, mientras pueda, / donde puedan veros, si os place; / y les cumpliré cuanto les agrada, lo sé, / y aun otro gusto les daré: / moriré para ellos, cuando deje de veros // Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 2 Johan Soarez Coelho 1 5 10 15 20 En grave dia, senhor, que vus vi, por mi e por quantos me queren ben! E por Deus Senhor, que vos non pes én! E direi-vus quanto per vos perdi: perdi o mund’, e perdi-me con Deus, e perdi-me con estes olhos meus; e meus amigos perden, senhor, mi. E mia senhor, mal-dia eu naci por tod’ este mal que me por vos ven! Ca per vos perdi tod’ est’ e o sen, e quisera morrer e non morri; ca me non quiso Deus leixar morrer por me fazer mayor coita soffrer por muito mal que me lh’ eu mereci. Essa mia coita, pero vus pesar seja, senhor, ja-quê vus falarei, ca non sei se me vus ar veerei: tanto me vej’ en mui gran coit’ andar que morrerei por vos, u non jaz al. Catade, senhor, per vos est’ é mal, ca polo meu non vus venh’ eu rogar. muerto yo, / tanto os llamará a vos “traidora” / como (lo llamaría) a mí si yo os matase a vos. // Y de tal fama os guarde Dios, / señora y luz de estos mis ojos / si vos no os quisierais guardar!// Bonifaci Calvo (A 266, B 450; 23, 2) 5 10 15 25 30 E ar quero-vus ora conselhar, per bõa bõa fé, o melhor que eu sei. Metede mentes no que vos direi: Quen me vus assi vir’ desamparar e morrer por vos, pois eu morto for’, tan ben vus dirá por mi "traedor" come a min por vos, se vus matar’. E de tal preço vos guarde-vus Deus, senhor e lume d’ estes olhos meus, se vus vos én non quiserdes guardar! En mala hora, señora, os he visto, / para mí y para cuantos me quieren bien. / Y por Dios, Nuestro Señor, ¡que no os pese por ello! / Y os diré cuanto por vos perdí: / perdí el mundo, y me perdí ante Dios, / y me perdí ante estos ojos míos; / y mis amigos pierden, señora, a mí. // Y, mi señora, en mal día yo nací / por todo este mal que por vos me viene. / porque por vos perdí todo eso y el juicio, / y quisiera haber muerto y no morí, / porque no quiso Dios dejarme morir / por hacerme mayor pena sufrir / por el mucho mal que yo he merecido. // De esa pena mía, aunque os cause pesar, / señora, yo os voy a hablar, / pues no sé si os volveré a ver: / en pena tan grande me veo andar / que por vos moriré, si nada lo impide. / Mirad, señora, que para vós esto está mal / pues por el mío no vengo yo a rogaros. // Y ahora quiero aconsejaros / a fe mía, lo mejor que yo sé. / Prestad atención a lo que os voy a decir: / Quien me viese así de vos desamparado / y morir por vos, una vez haya Ora non moyro, nen vyvo, nen sey como mi vay, nen ren de mi, se non atanto que ey no meu coraçon coyta d’ amor qual vus ora direy: tan grand’ é que mi faz perder o sen e mha senhor sol non sab’ ende ren. Non sey que faço, nen ei de fazer, nen en que ando, nen sey ren de mi, se non atanto que sofr’ e sofri coita d’ amor qual vus quero dizer: tan grand’ é que mi faz perder o sen e mha senhor sol non sab’ ende ren. Non sey que é de min, nen que será meus amigus, non sei de mi ren al se non atanto que eu sofra atal coyta d’ amor qual vus eu direy ja: tan grand’ é que mi faz perder o sen e mha senhor sol non sab’ ende ren. Ahora no muero, ni vivo, ni sé / cómo estoy, ni (sé) nada de mí, salvo / que tengo en mi corazón / pena de amor como ahora os voy a contar: / tan grande es que me hace perder el juicio / y mi señora no sabe nada.// No sé qué hago, ni que voy a hacer / ni en qué ando, ni sé nada de mí / salvo que sufro y sufrí / pena de amor como ahora os quiero contar: / tan grande es que me hace perder el juicio / y mi señora no sabe nada.// No sé qué es de mí, ni qué será, / amigos míos, no sé nada más de mí / salvo que sufro tal / pena de amor como ahora os voy a contar ya: / tan grande es que me hace perder el juicio / y mi señora no sabe nada.// Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 3 Johan Zorro (B 1158bis, V 761; 83,1) Baylemos agora, por Deus, ay velidas, sô aquestas avelaneyras frolidas e quen fôr velida, como nós velidas, s’ amigo amar, sô aquestas avelaneyras frolidas verrá baylar! 5 10 Baylemos agora, por Deus, ay loadas, sô aquestas avelaneyras granadas e quen fôr loada, como nós loadas, s’ amigo amar, sô aquestas avelaneyras granadas verrá baylar! Bailemos ahora, por Dios, ay garridas, / bajo estos avellanos en flor / y la que sea garrida, como nosotras garridas, / si a amigo amase, / bajo estos avellanos en flor / ¡vendrá a bailar! // Bailemos ahora, por Dios, ay elogiadas, / bajo estos avellanos granados / y la que sea elogiada, como nosotras elogiadas, / si a amigo amase, / bajo estos avellanos granados / ¡vendrá a bailar!// Don Denis (B 568; V 171) Ai flores, ai flores do verde pino, Se sabedes novas do meu amigo! Ai, Deus, e u é? 5 Se sabedes novas do meu amigo, Aquel que mentiu do que pos conmigo, Ai, Deus, e u é? 10 15 20 Fremosas, a Deus grado, tan bon dia comigo! Ca novas mi disseron ca ven o meu amigo. Ca ven o meu amigo tan bon dia comigo. Tan bon dia comigo, fremosas, a Deus grado! Ca novas mi disseron ca ven o meu amado. Fremosas, a Deus grado, ca ven o meu amado. 5 Ca novas mi disseron que ven o meu amigo, E and’ end’ eu muy leda poys tal mandad’ ey migo, poys tal mandad’ ey migo, ca ven o meu migo. 10 Ca novas mi disseron que ven o meu amado, E and’ end’ eu muy leda poys migu’ é tal mandado, poys migu’ é tal mandado, que ven o meu amado. Hermosas, gracias a Dios, ¡qué buen día tengo! / porque noticias me dijeron que viene mi amigo. / Que viene mi amigo, ¡qué buen día tengo! // Que buen día tengo, hermosas, ¡gracias a Dios! / porque noticias me dijeron que viene mi amado! / hermosas, ¡gracias a Dios!, que viene mi amado // Porque noticias me dijeron que viene mi amigo, / y por eso estoy yo tan contenta, pues tal mensaje tengo, / pues tal mensaje tengo, /que viene mi amigo.// Se sabedes novas do meu amado, Aquel que mentiu do que mh’ a jurado, Ai, Deus, e u é? Vós preguntades polo voss’ amigo, E eu bem vos digo que é san’ e vivo Ai, Deus, e u é? Vós preguntades polo voss’ amado, E eu bem vos digo que é viv’ e sano. Ai, Deus, e u é? Bernal de Bonaval (B 1135; V 726; 22,9) 1 Ai flores, ai flores do verde ramo, Se sabedes novas do meu amado! Ai, Deus, e u é? E eu bem vos digo que é san’ e vivo E será vosc’ ant’ o prazo saido. Ai, Deus, e u é? E eu bem vos digo que é viv’ e sano E será vosc’ ant’ o prazo passado. Ai, Deus, e u é? Ay flores, ay flores del verde pino(alvar), / si tenéis noticias de mi amigo, / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Ay flores, ay flores del verde ramo, / si tenéis noticias de mi amado, / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Si tenéis noticias de mi amigo, / aquel que mintió en su compromiso conmigo / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Si tenéis noticias de mi amado / aquel que mintió en lo que ha jurado, / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Vos preguntáis por vuestro amigo / y yo bien os digo que está sano y vivo. / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Vos preguntáis por vuestro amado / y yo bien os digo que está vivo y sano. / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Y yo bien os digo que está sano y vivo / y que estará con vos antes de que se acabe el plazo. / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Y yo bien os digo que está vivo y sano / y que estará con vos antes de que el plazo haya pasado. / Ay, Dios, ¿y dónde está? // Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 4 Pero Meogo (B 1192, V 797; 134, 2) Don Denis (B 575; B 576; V 179; 25, 13) — Digades, filha, mha filha velida, por que tardastes na fontana fria? — Os amores ei. — Digades, filha, mha filha louçana, por que tardastes na fria fontana? — Os amores ei. 5 — Tardei, mha madre, na fontana fria, cervos do monte á auga volvían. Os amores ei. 10 15 5 10 Tardei, mha madre, na fria fontana, cervos do monte volvían a auga. Os amores ei. — Mentir, mha filha, mentir por amigo, nunca vi cervo que volvess’ ó río. — Os amores ei. — Mentir, mha filha, mentir por amado, nunca vi cervo que volvess’ o alto. — Os amores ei. — Decidme, hija, hija mía garrida, / ¿por qué habéis tardado en la fontana fría?/ — Amores tengo. // — Decidme, hija, hija mía lozana, / ¿por qué habéis tardado en la fría fontana?/ — Amores tengo. // — Tardé, madre mía, en la fontana fría, / ciervos del monte el agua (re)volvían / Amores tengo // — Tardé, madre mía, en la fría fontana, / ciervos del monte (re)volvían el agua / Amores tengo // — Mentir, hija mía, mentir por el amigo, / nunca vi ciervo que (re)volviese el río. / — Amores tengo.// — Mentir, hija mía, mentir por el amado, / nunca vi ciervo que (re)volviese el alto. / — Amores tengo.// 15 20 — Amigo, queredes vos ir? — Si, mha senhor, ca nom poss’ al fazer, ca seria meu mal e vosso; por end’ a partir mi convem d’ aqueste logar; mais que gram coita d’ endurar me sera, pois me sem vos vir! — Amigu’, e de mim que sera? — Bem, senhor bõa e de prez; e pois m’ eu fôr d’ aquesta vez, o vosso mui bem se passará; mais morte m’ é de m’ alongar de vós e ir-m’ alhur morar. — Mais pois é vós ũa vez ja, Amigu’, eu sem vós morrerei. — Nom o queirades esso, senhor; mais pois u vós fôrdes, nom fôr: o que morrerá, eu serei; mais quer’ eu ant’ o meu passar ca assi do voss’ aventurar, ca eu sem vós de morrer ei. — Querdes-mh’, amigo, matar? — Nom, mha senhor, mais por guardar vós, mato mi que mho busquei. — Amigo, ¿queréis iros? / — Sí, mi señora, que no puedo otra cosa / hacer, porque sería mi mal / y el vuestro; por eso me conviene / partir de este lugar; / pero ¡que gran pena tendré que soportar, / cuando me vea sin vos! // — Amigo, y de mí, ¿qué será? / Bien, señor buena y de prestigio; / y cuando esta vez me haya ido, / a vos os irá muy bien, / pero para mí será la muerte al alejarme / de vos e irme a otra parte morar. / — Pues que así lo habéis decidido, // Amigo, yo sin vos moriré. / — No queráis eso, señor, pues a donde vayáis, no iré: / quien morirá, yo seré. / Pero prefiero pasarlo yo mal / antes que arriesgaros a vos / porque yo sin vos moriré. // — Queréis, amigo, matarme? / — No, mi señor, pero por guardaros / a vos, me mato yo, que me lo busqué// Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 5 Johan Airas (B 1012, V 602; 63, 37) 10 1 5 10 15 20 Meu amigo, vós morredes porque vos non leixan migo falar, e moir’ eu, amigo, por vós, e, fe que devedes, algun conselh’ i ajamos, ante que assi moiramos. Ambos morremos sen falha por quanto nos non podemos falar, e, pois que morremos, amigo, se Deus vos valha, algun conselh’ i ajamos, ante que assi moiramos. De mia madr’ ei gran queixume porque nos anda guardando, e morremos i cuidando, ai meu amigu’ e meu lume, algun conselh’ i ajamos, ante que assi moiramos. E ¿por que o non guisamos, pois nós tant’ o desejamos? Amigo mío, vos morís / porque no os dejan conmigo / hablar, y muero yo, amigo / por vos, y, por la fe que debéis, / alguna solución busquemos / antes de que así muramos. // Ambos moriremos sin falta / por cuanto no podemos / hablarnos, y, pues nos morimos / amigo, que Dios os valga, / alguna solución busquemos / antes de que así muramos. // De mi madre tengo grandes quejas / porque nos anda vigilando / y morimos pensando, / ¡ay mi amigo y mi luz! / alguna solución busquemos / antes de que así muramos. // Y, ¿por qué no lo arreglamos / pues tanto lo deseamos? // De Don Fernan Díaz Estaturão (B 1649, V 1183; 120,6) Pero da Ponte 5 De Don Fernan Díaz Estaturão oí dizer novas, de que mi praz: que é ome que muito por Deus faz e se quer ora meter ermitão; e fará bon feito, se o fezer; de mais, nunca lh’ ome soube molher, des que nasceu, tant’ é de bon cristão. 15 20 Este ten o Paraíso en mão, que sempr’ amou, con sen cristão, paz, nen nunc’ amou molher nen seu solaz, nen desamou fidalgo nen vilão; e mais vos en direi, se vos prouguer: nunca molher amou, nen quis nen quer, pero cata, falagueir’ e loução. E atan bõo dia foi el nado que tan ben soub’ o pecad’ enganar, que nunca por molheres ren quis dar, e pero mete-s’ el por namorado; e os que o non conhocemos ben cuidamos d’ el que folia manten, mais el d’ aver molher non é pensado. 25 Que se oj’ ele foss’ empardeado, non se saberia melhor guardar de nunca já con molher albergar, por non se riir d’ ele o pecado, ca nunca deu por molher nulha ren; e pero vedes: se o vir alguen, terrá que morre por seer casado. 30 E, pois s’ en tal castidade manten, quand’ el morrer, direi-vos ua ren: Beati Oculi será chamado. De don Fernán Díaz Estaturão / tengo noticias, lo cual me alegra: / que como es un hombre muy temeroso de Dios, / que ahora se quiere meter a ermitaño; / y bien hecho estará, si lo hiciese; / además, nunca nadie le conoció mujer / desde que nació, tan buen cristiano es. // Este tiene el Paraíso en la mano / porque siempre amó, con espíritu cristiano, la paz, / y nunca amó mujer ni sus placeres / ni quiso mal a hidalgos ni villanos; / os diré más, si tenéis a bien: / nunca amó mujer, ni la quiso ni la quiere, / aunque las mira, lisonjero y elegante.// Y en tan buen día nació / que tan bien supo al pecado engañar, / que nunca se interesó en las mujeres / aunque él se tiene por enamorado; / y los que no lo conocemos bien / creemos que soporta gran deseo / pero él no tiene intención de tener mujer.// Si hoy fuese él emparedado, / no sabría guardarse mejor / de acostarse con una mujer, / para que el pecado no se ría de él, / pues nunca le importó nada ninguna mujer; / pero fijaos: si alguien lo viese, / creerá que muere por casarse. // Y, ya que tal castidad guarda, / cuando se muera, una cosa os diré: / Beati Oculi le llamarán.// ______________________________________________ BIBLIOGRAFÍA. M. Brea (coord.), Lírica profana galegoportuguesa. Corpus completo das cantigas medievais, con estudio biográfico, análise retórica e bibliografía específica, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia - Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro, 2 vols., 1996. En línea: MedDB (http://www.cirp.es). Elvira Fidalgo Francisco (Universidad de Santiago de Compostela) | Introducción a la poesía medieval gallego-portuguesa 6