laqtaciuri amenoreis meTodi

laqtaciuri amenoreis meTodi
definicia _ laqtaciuri amenoreis meTodi (lam) aris ZuZuTi kvebis
procesze dafuZvnebuli kontracepciis meTodi.
epidemiologia _ ganviTarebad qveynebSi lam-iT sargeblobs qalebis
76-83%,
ganviTarebul
qveynebSi
_
qalebis
38-50%.
saqarTveloSi
qalebis 53% ZuZuTi kvebavs Svils, maTgan 35-40% sargeblobs lam-iT.
moqmedebis meqanizmi _ lam-is moqmedebis meqanizmia ovulaciis procesis
daTrgunva sakvercxeSi. mSobiarobis Semdgom periodSi qalis organizmSi
hipofizis
wina
prolaqtini.
wilis
laqtotropebSi
procesi
marTulia
gamomuSavdeba
hipoTalamuri
da
didi
raodenobiT
subkortikaluri
struqturebiT. am fonze iTrguneba gonadotropin-rilizing-hormonis (gt-rh)
pulsuri gamoyofa, Sesabamisad folikulomastimulirebeli (fmh) da maluTeinizirebeli (mlh) hormonebis sinTezi, rac iwvevs sakvercxis folikuluri aparatis funqciur inaqtivacias da anovulacias.
ZuZus wova or ZiriTad refleqsTan aris dakavSirebuli. prolaqtinis
sekreciis refleqsi _ ZuZus dvrilis receptorebis gaRizianebisas impulsi
cdomili
nerviT
gadaecema
hipoTalamusis
neiropeptidebs,
xolo
maTi
meSveobiT stimulirdeba prolaqtinis sinTezi da iTrguneba gt-rh pulsuri
gadmosrola; rZis gamoyofis refleqsi _ ZuZus dvrilis receptorebidan
aRmocenebuli impulsi aRwevs aseve hipofizis ukana wils da pasuxad iwvevs
rogorc saSvilosnos gluvi kunTebis, ise ZuZus areolebis SekumSvas da
rZis gamoyofas. bavSvis TiToeuli ZuZus mowova astimulirebs prolaqtinis
gamoyofas [6-A].
efeqturoba _ sworad gamoyenebis SemTxvevaSi meTodis efeqturoba
98%-mdea.
(anu
meTodis
sworad
gamoyenebisas
yoveli
100
qalidan
mSobiarobidan 6 Tvis ganmavlobaSi orsuldeba 2) [3-A, 4-B]. laqtaciur
amenoreis meTodis kriteriumebia:
• mxolod
ZuZuTi kveba (eqskluziuri ZuZuTi kveba) pirveli 6
Tvis ganmavlobaSi.
• kveba Cvilis moTxovnilebis mixedviT (kvebis dRis reJimi araumetes
4sT-isa, Ramis reJimi araumetes 6sT-isa).
• qals ara aqvs menstruaciuli cikli (fiziologiuri amenorea).
lam naklebad efeqturia, Tu zemoCamoTvlili sami pirobidan ar aris
daculi Tund erTi mainc:
……• bavSvi aris 6 Tveze meti asakis.
• bavSvi Rebulobs damatebiT sakvebs.
• qals aRudga menstruaciuli cikli.
upiratesobebi
•
maRalefeqturi (98%) pirveli 6 Tvis ganmavlobaSi;
•
SesaZlebelia gamoyeneba dauyonebliv mSobiarobis Semdeg;
•
ar aris saWiro maragis Seqmna;
•
xels ar uSlis sqesobriv urTierTobebs;
•
ar gaaCna sistemuri gverdiTi movlenebi;
•
emyareba kulturalur-religiur tradiciebs;
•
ar saWiroebs samedicino meTvalyureobas;
•
ar saWiroebs finansur danaxarjebs.
arakontracepciuli upiratesobebi
•
dedisTvis
 amcirebs mSobiarobis Semdgom sisxlis danakrgs
•
CvilisTvis
 pasiuri imunizacia;
 kvebis saukeTeso, sasargeblo wyaro;
 naklebi kontaqti paTogenebTan (WurWlis zedapirze, wyalSi,
sxva sakvebSi arsebul paTogenur organizmebTan)
naklovanebebi
•
ver moixmaren is qalebi, romlebic garkveuli mizezebis gamo ar
kvebaven Cvils ZuZuTi;
•
damokidebulia momxmareblis mier lam-is kriteriumebis dacvaze;
•
samedicino da socialuri faqtorebis gamo SesaZlebelia Zneli
iyos ZuZuTi kvebis SenarCuneba;
•
meTodis xangrZlivoba SezRudulia;
•
ar icavs sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebisgan (maT Soris
aiv/Sidsisgan).
Cveneba _ lam-is gamoyeneba SeuZliaT qalebs, romlebic akmayofileben lamis sam ZiriTad kriteriums.
ukuCveneba _ erTaderTi
absoluturi ukuCveneba ZuZuTi
kvebisTvis
(da
Sesabamisad lam-isTvis) aris aiv-inficireba an Sidsi. (bavSvis mxridan
metabolizmis
Tandayolili
anomaliebi,
fenilketonuria,
galaqtozemia,
nekerCxlis sirofis sindromi.) [1-A, 7-A]
gamoyenebis sqema _ aucilebelia lam-is ZiriTadi kriteriumebis dacva
_ menstruaciuli ciklis aRdgenis SemTxvevaSi sasurvelia gagrZeldes
ZuZuTi kveba da qals gaewios saTanado daxmareba kontracepciis sxva
meTodis SerCevaSi
_ im SemTxvevaSi, Tu bavSvi ar wovs ZuZus saTanado sixSiriT (dRis kvebis
intervali
aRemateba
4
sT-s,
an/da
Ramis
kvebis _
6sT-s)
sasurvelia
gagrZeldes ZuZuTi kveba arsebuli reJimiT (pirvel rigSi qals gaewios
konsultireba ZuZuTi kvebis sixSiris gazrdis mizniT) da qals gaewios
saTanado daxmarebaKkontracepciis sxva meTodis SerCevaSi
_ im SemTxvevaSi, Tu bavSvs Seusrulda 6 Tve, sasurvelia gagrZeldes
ZuZuTi kveba, bavSvis racionSi Setanil iyos damatebiTi sakvebi, qals
gaewios saTanado daxmareba kontracepciis sxva meTodis SerCevaSi [3-A]
rekomendaciebi
•
ZuZuTi kvebis dawyeba mSobiarobidan 30wT-1sT-is ganmavlobaSi.
•
Cvilis kveba moTxovnilebis mixedviT (orive ZuZuTi), 8-12-jer
dRe-RameSi,
sxva
sakvebis
da
sasmelis
(maT
Soris
wylis)
damatebis gareSe.
•
kvebis reJimis dacvis aucilebloba _ dRis intervali araumetes
4sT-isa, Ramis intervali araumetes 6 sT-isa.
•
menstruaciuli
ciklis
aRdgenis
SemTxvevaSi,
miuxedavad
damakmayofilebeli laqtaciisa da intervaluri kvebisa, sxva
kontracepciuli
meTodis
SerCeva
(sasurvelia
laqtaciuri
kvebis gagrZeleba).
•
damatebiTi kvebis dawyeba bavSvisaTvis 6 Tvis asakidan, sxva
kontracepciuli
meTodis
SerCeva,
laqtaciuri
kvebis
gagrZeleba.
•
lam-iT
rogorc
sulobis
an
kontracepciis
masze
eWvis,
meTodiT
sggi-iT
ukmayofilebis,
SesaZlo
or-
dasnebovebis
SemTxvevaSi samedicino dawesebulebaSi mimarTva da viziti.
•
dedis
an
bavSvis
avadobis
SemTxvevaSi
SeZlebisdagvarad
laqtaciuri kvebis gagrZeleba.
•
sawovarian boTlze an `satyuara~ sawovarze uaris Tqma.
gamoyenebuli literatura
1. Медицинские критерии приемлемости для использования методов контрацепции –
Воз. 2005г. (Третье издание). (xarisxi A)
2. Свод практических рекомендации по применению средств контрацепции.. Воз;
2005г. (второе издание). (xarisxi A)
3. IPPF Guidlines – Guidlines 2004/ Lactational Amenorrhea Method (LAM) (xarisxi A)
4.
kontracepciis
Tanamedrove
meTodebi.
prof.
a.
xomasuriZis
redaqciiT, 2000w. Tbilisi. (xarisxi B)
5.
The essentials of contraceptive technology. Handbook for clinic staff. Hatcher
A.Ranehart,I.Celler.Population information program center for communication programs. The Jons
Hopkins school of public health 1997. (xarisxi A)
6. Хетчер Р., Ковал Д., Гест Ф. Хомасуридзе А. и соавторы. Руководство по
контрацепции, перевод с английского. США, 1994. (xarisxi A)
7. Медицинские критерии приемлемости для использования методов контрацепции.
ВОЗ, 2005г. (xarisxi A)
avtorebi: med. mecn. doqtori, prof. a. xomasuriZe
med. doqtori m. gegeWkori
v. baziari
protokoli
laqtaciuri amenoreis meTodi
(reproduqtologebis, mean-ginekologebisa da
ojaxis eqimebisaTvis)
diax
menstruaciuli
qalis
ciklis aRdgena
daorsulebis
Sansi sakmaod maRalia.
arasasurveli
ara
damatebiTi kvebis
diax
orsu-
lobisgan Tavdacvis mizniT rekomendebulia kon-
precedenti an kvebis
dRe-Ramuri reJimis
tracepciis
darRveva
damatebiTi
meTodis SerCeva. amasTan,
ara
sasurvelia ZuZuTi kvebis
diax
gagrZeleba.
bavSvis asaki _
6 Tve da meti
ara
daorsulebis Sansi _ 1-2%
qals SeuZlia kontracepciis damatebiTi meTodis arCevani
gaakeTos nebismier, misTvis sasurvel dros.