nur als pdf 1 MB, 200 Seiten - Wilhelm Beneker
Transcrição
nur als pdf 1 MB, 200 Seiten - Wilhelm Beneker
Wilhelm Beneker ELKEEN DAGG DENK ICK AN DI Dagg för Dagg mit Gott sin Woort dör een heelet Jaahr 1 Een Woort vörut För elkeen Dagg in`t Jaahr steiht in dit Book een korten Text. Min Haapen un Wunschen is, dat de Leser naahst spören deit: Daar heff ich „an dacht“, an Gott sin Woort, an sin Leit in min Lewen, an sin Erlösen dör Jesus Christus! To socke „Andacht“ will dit Book helpen. Up dat Karkenjaahr is Rücksich naamen wurden. Dat Book fangt mit den 1. Sunndag in de Adventstiet an (Uppassen! Nich jedet Jaahr gifft dat veer vulle Weken Adventstiet. Dat kann sogaar vörkaamen, dat de 4. Advent up den 24.12. fallen deit. Hangt mit den Ostetermin tosaamen). De Sunndaag na Epiphanias sind all berucksichtigt wurden. Nu mutt de Leser weller uppassen. All naadem at de Ostertermin liggen deit, verschuuwt sick de Karkenjaahrstieden. Dat kann vörkaamen, dat bloot een Sonndag na Epiphanias fiert ward. Denn liggt Ostern an den fröhsten Termin in`t Jaahr. Liggt Ostern aaver up den lesten Termin, denn gifft dat 6 Sunndaage (un Weeken) na Epiphanias. Daar mutt de Leser up toslaan. De Sunndaag vör de Fasten un de Passionssunndaag blievt jümmer unberöhrt. So ook de Sunndaage na Oster un bit Pingsten hen. De Sunndagg na Pingsten heet Trinitaatis. Von daar af weerd de Sunndaag enfach wietertellt bit to den Volkstruerdagg un den Ewigkeitsunndagg, den wi ook Dodensunndag nömen doot (wat eegentlich aaver nich richdig ist. Dat geiht ja um Gott sin ewigt Riek in dat wi ingaahn schöölt).Aaver hier kann sick ook maal wat verschuwen. Wenn de Epiphaniastiet ganz korrt is, denn is de Tiet na Trinitaatis heel lang. Dat is elkeen Jaahr anners. (Ostertermin) Vöranstellt sind Martin Luther sin Morgen- und Aabendsegen, dat „Us Vaader“, dat Bekennen von us Glowen und de Segensbitt. So hett de Leser den Raahmen för een Huusandacht, wenn he em denn bruuken will. Henwiesen do ick noch up „Dat Evangelische Gesangbook“, dat mit Noten bi den „Spieker“, den Heimaatbund för nedderdütsche Kultur, up de Internetsied unner „Karkenkring“ to finnen is. Nu mag dat Book rutgaahn un sin Weg finnen to de Leser. Us Gott kann schenken, dat ook de Harten anröhrt weerd dör dat Bemöötent mit Gott sin Woort. Petersfehn, in den Septembermaand 2009 Wilhelm Beneker 2 Morgensegen na Martin Luther: Stark mit mi (us) wees Gott de Vaader, de Söhn un de hillige Geist. Aamen. Ick dank di, min Vaader in den Himmel, dör Jesus Christus, dinen leewen Söhn, dat du mi in de leste Nacht hööt hest vör Schaaden un Gefaahr. Nu bitt ick di, hööt mi ook dissen Dagg vör Sünden un all Umdöög, dat min Doon un Lewen di gefallen deit. In din Hannen befehl ick mi mit Liev un Seel. Laat din hilligen Geist mit mi gaahn, dat de böse Fiend min ich unner sin Fuchtel kriegen kann. Aamen. De Aabendsegen na Martin Luther: Stark mit mi (us) wees Gott de Vaader, de Söhn un de hillige Geist. Aamen. Ick dank di, min Vaader in den Himmel, dör Jesus Christus, dinen leewen Söhn, dat du mi hööt hest den heelen Dagg mit all din Gnaaden. Nu bitt ick di um Vergewen för all min Sünden un all de Undöög, de ich daan heff. Hool ook de tokaamen Nacht din Oogen över mi un nehm mi mit Gnaaden in din Hoot. Minen Liev un Seel un allens befehl ick in din Hannen. Laat din hilligen Engel mit mi gaahn, dat de böse Fiend mi nicht unner sin Fuchtel kriegen kann. Aamen. Dat „Us Vaader “: Us Vaader in den Himmel, laat hillig weerden din Naamen bi us. Laat din Riek kaamen, din Willen schall passeeren up disse Eerd, jüst bso at in den Himmel. Gev us vundaagen us Brot. Vergew us all us Schuld at wi ook vergewen doot, de an us schüllig wurden sind. Laat us nich in Versööken kaamen un maak us free un leddig von den Bösen. Herr, di hört dat Riek, bi di is all de Kraft, du herrliche Herr in ewig Tiet. Aamen. De Glowen : Ick glööv an Gott, den Vaader. He alleen is allmächtig, den Himmel un de Eerd hett he ut nix weerden laaten. Ick glööv an Jesus Christus, Gott sin eenzigen Söhn, usen Herrn. He is Minsch wurden dör den hilligen Geist von de Jungfro Mariaa; leeden hett he unner Pontius Pilaatus, he wurd an‚t Krüz slaan un is sturven un to Grafff brocht wurden. Denn is he upstaahn von de Doden un naahst von Gott upnaamen wurden in den Himmel. Daar sitt he an Gott sin rechte Siet. Von daar ward he ook wellerkaamen to dat Gericht över Lebennige un Dode. Ick glööv an den hilligen Geist, de hillige christliche Kark, de Gemeenschup von de Hilligen, ick glööv, dat de Sünden vergewen weerd, dat de Doden upstaaht un an dat ewige Lewen. Aamen. De Segensbitt: Herr, segen us un hool din Oogen över us. Dat Lecht, dat ut din Oogen straahlt, maak us Wege hell. Herr, laat din Oogen mit us gaahn un gev us Freeden. Aamen. 3 De 1. Advent De König kummt, will us bemöötent, us leewe Herre Jesus Christ. He will kaamen in us Nöten, he, de us Erlöser is. At Kind keem he in Kripp un Stall, he keem in use armet Lewen. Künnig maakt he överall wat use Gott us gewen. Ook hüüt kummt he in use Welt in Woort un Dööp un Aabendmaahl. Hett sick us at Helper stellt, roppt us in Gott sin Himmelssaal. Endlich ward he wellerkaamen, us leewe Herre Jesus Christ, un denn ward ook von us naamen, wat an us endlich is. Maandagg na den 1. Advent Kiek hen, din König kummt na di to, een de gerecht is un een Helper. He is arm, un rieden deit he up een Esel. ( Sach 9,9 ) _____________________________________________________________ Wenn hüüdigen Daags `n König in Berlin to Besöök kummt, denn gifft dat een groodet Puhe. Faahnen weerd ruuthungen un de Ehrenkompanie mutt antreeden. De Musikkapell speelt de Nationalhymnen. Dat passeerd jümmer weller. Woll is dat een grooden Upstand, aAawer ook baald weller vergeten. Daar weer aAawer maal een König, de na Jerusalem keem. Den sin Intog in de Stadt is nich vergeten wurden. Daarbi weer dat kein berühmten König ut een annert Land. Daar weer kein Empfangskommite, kein Ehrenkompanie un kein Musikkapell. Dat weer eben kein offiziellen Besöök. Mehr so‚n Protestkönig weer dat, een de wat anners antobeden harr, at Pracht un Macht. De Prophet Sacharja harr em all ankünnigt, un dat weer all rund 5oo Jahr her: „Kiek hen, din König kummt na di to, een de gerecht is un een Helper. He is arm un rieden deit he up een Esel!“ Un so hett sick dat denn ook todraagen, at Jesus na Jerusalem keem. Dat weer vörwiß een annern König, de daar up een Esel seet. Gott sin Recht wull he bringen un Hülp wull he gewen. Un dat i`t ja jüst, wo wi us na sehnen doot in us dörschuddelte Welt. Wi sehnt us na Freeden, na Recht un Heil, un doch flücht wi in Unruh un allerlei Weeswark wiel wi meenen doot, dat wi de Still nich uthoolen köönt. Wat daarbi ruutkummt is Angst un een Lewen aahn Sinn, un wi gevt up un resigneert.Of wi dat nich doch maal versööken doot, us Lewen mit dissen armen König to lewen? Disse Jesus, De hier König nöömt ward, is kein Tyrann. He will us nich dwingen. He maakt us ook nix vör mit Faahnen un Marschmusik un verdreihte Parolen. He will us bloot helpen. Wiel he gerecht is - Gott recht - daarum kann he dat ook. In em, in Jesus Cristus, deit Gott us bemööten. 4 Deensdagg na den 1. Advent De Erlöser is de Heilige in Israel. (Jes 54,10 ) _____________________________________________________________ Andvent, dat heet up düütsch „Ankaamen“. Wenn een ankaamen schall, denn sind daar ook meist weck, de up em luurt. Wi luurt doch ook up de Leew, up Freeden, up Gluck un up noch veel mehr. Nu sind se weller daar, de Daag vull Loopen un Jaagen, vull heemlichdoon un Plaanen. Wiehnachten schall doch schön weerden. Ook to Huus is allens toschick. Wi hefft de Stuuven ruutputzt mit Kerzen un Gröön. An de Finsterschiev klewt een Wiehnachtssteern un up sin Ständer hangt de Adventskranz. So is dat bi us, so`n beeten Wiehnachten ward all vörweg naamen, un een beten Gefööhl speelt daar ook mit rin. Ja, wi laat us wat infallen, umdat Wiehnachten schön ward. Dat gifft doch Besöök, de Kinner kaamt na Huus un Oma un Opa kaamt ook. Dat ward een feinet Familienfest.Daar is ook nix tegen to seggen. Is allens in Reeg. Man bloot, wi schullen nich vergeten, dat us de Adventstiet noch een annern Besöök ankünnigen deit. De Erlöser will kaamen. Jesaja hett von em seggt, dat he de Hillige in Israel is. - Daar ward von Gott red`. Gott will bi us inkaamen.Of Gott sick woll na us richten deit? Of Gott woll töövt, bit wi mit allens klaar sind, mit all us Weeswark, wat wi mit Wiehnachten anstellt? Köönt wi Gott to so‚n Aart Atrakschon von us Fest maaken? - Nee, dat geiht woll nich. Wi köönt em nich dwingen, Wiehnachtenm nu ook daartoweesen. Aawer kaamen will he vörwiß. Ja, de Erlöser kummt! - Dat will de AdventsTiet us toroopen.De Eensaamen will he an de Hand nehmen un ehr trösten, ween se alleen nich mehr klaar kaamt mit ehr Lewen. He will een Lecht ansticken bi all de Lü, de truurig sind, wiel de Dod in ehr Lewen ingreepen hett. De Dodsschatten will he verdriewen. - De Schülligen will he torecht helpen, umdat se nee anfangen köönt. Kein Schuld is so grood, dat he us daar nich von free maaken kann. He is de Erlöser! He is de Herr! Wie wunnerbaar de Herr is, dat schöölt wi wiesweerden un begriepen. Middeweken na den 1. Advent Ick bin de Naakaamen von David, de Wuddel ut sin Geslecht, de helle Morgensteern, de an den Himmel lüchten deit. (Offb 22,16b) _____________________________________________________________ Wi grööt di, leewe Morgensteern. So sehnlich hefft wi na di utkeken. Se all laat di grööten, de Kranken, de vör Keelt nich slaapen köönt, de ehr Nacht so lang ward von de Quaal. De Schipper an`t Ruder, de Wächter an de Dör laat di grööten. Ook all de, de sick den Slaap ut de Oogen wischen doot, wiel de Morgensteern den neen Dagg ankünnigen deit un de Füll von`t Lewen. Wi grööt di, leewe Morgensteern. Din Schien bringt us Lecht un Lewen. Wi grööt di, us Herr Jesus Christ, du Morgensteern von Gott sin Riek. Noch is de Sünn nich upgaahn, noch straahlt nich de helle Wiehnachtsglanz. Aawer du künnigst em an un wi lengt us na di.Du bist de Wuddel von Davids Stamm, von den de Oolen sungen hefft. Du bist dat nee Lewen ut de oole Wuddel, so zaart noch un so swaak. Du minschwurden Gott, de in den Stall to Welt keem, in de Kripp leeg un tolest an`t Krüz dat Lewen geev, du bist de helle Morgensteern. In den König David vörbild`t, bist du dat, de dat nee Königriek aapenbaar maakt, Gott sin Riek. Unner din Herrschup böögt sick de Völker, un elkeen Tung mutt bekennen, dat Jesus Christus de Herr is to de Ehr von Gott, den Vaader. 5 Donnersdagg na den 1. Advent Freu di un juchei. Du Dochder Zion. Kiek doch, tomidden unner di will ick waahnen. (Sach 2,14 ) _____________________________________________________________ Dat is Nacht.De Prophet hett een Vision. He meent een Mann to sehn, de mit een Maatband utmeeten deit, wi lang un breet woll de Muur ween mutt, de rund um Jerusalem boot weerden schall.Doch de Mann droff nich wiedermeeten. Jerusalem schall een aapen Stadt weerden wegen de veelen Lü, de daar waahnen weerd.. Gott sülfs ward een Müür ut Füür rings um de Stadt weesen un at Lechglanz midden in Jerusalem waahnen. - Disse Vision hett de Prophet, at dat Volk in Babel fungen weer, - een Rest noch, de sick nich upmaaken mag um trüggtotrecken na Palästina. Ehr ward mit disse Vision seggt, dat se in Jerusalem seker waahnen köönt. Gott sülfs ward bi ehr ween.Nu is dat all so lang her. Geiht us dat noch wat an? Mi dunkt, dat us Kark ook so utsehn deit, so at Jerusalem, mit een Müür. De Müür is upboot un ordent von baaben na unnen, een Hirachie. Dat gifft een Karkenrecht, ook de Lehr is fastleggt. Een engen Kring ut Moraal un Gesetz liggt rundum. So streevt de Kark na een sekert Lewen. Nu weet ick woll, aahn Regeln klappt dat TosAamenLewen ook in de Kark nich. Un doch meen ick, dat Gott de Kark anners hebben will. Se schall sick nich inmüürn. Se schall at een aapen Stadt ween, denn Gott sülfs will tomidden in ehr waahnen. Daarum disse Roop in de AdventsTiet: „Freu di un juchei - Gott will bi di waahnen. Freedagg na den 1. Advent Weckeen up den Herrn sin Haapen setten deit, den umgifft he mit Gnaad! (Ps 32,10 ) _____________________________________________________________ Dit Woort schall in de AdventsTiet wat bedüden.Up Gott haapen, dat heet: vörwiß glowen, dat he kummt un us bargt in sin Gnaad. Dat is in disse Weeken vör Wiehnachten, wat‚n elkeen bloot wunschen kann. Von Haapen ward ja veel snackt in disse Tiet. De Kinner schrievt ehrn Wunschzettel un haapt, dat ehr Wünsche erfüllt weerd, un wenn dat irgend mögelk is, denn weerd se dat woll ook. Aawer dat gifft ook noch anner Wünsche. Daar hangt veel von af, dat se erfüllt weerd. Daar geiht dat um Gesundween, um een Lehrstell, um Arbeit un Brot. Mennichmaal geiht dat ook um dat naakte Lewen.. Denn sind us Wünsche all eter een Schree ut blanke Not.So een Notschree steiht ook in‚t Jesajabook: „Och, riet doch den Himmel ut‚neen un kaam hendaal.(Jes 64,1). Dat is een Schree na Gott, dat he man bloot kummt un ingrippt in us Welt un us Lewen. Een, de sick nich mehr to Helpen weet, kann so roopen, - een, de mit sin Lewen nich mehr klaar kummt..Wenn een markt, dat disse Welt versinkern deit in Bloot un Traanen, Krieg un Not, denn mag he ook woll so roopen. - Kann ook angaahn, dat us klaar ward: Aahn Gott verlutt de Minsch sin Minschenaart, sin Wesen.. Sin Lewen brennt ut, verlutt Sinn un Richt. Denn möögt wi wollroopen na Gott: „Och, riet doch den Himmelut‚neen un kaan hendaal! - Us Haapen sett wi up di, wees um us mit din Gnaad!“ - Jüst daarum geiht dat in de AdventsTiet.Dat he bi us ankummt, dat is all waahr wurden. De Gott, na den hier roopen ward, is to Welt kaamen. Gott hett Jesus ut Nazreth to sin Christus maakt, to den Erlöser, up den wi all us Haapen settet doot. Wi bruukt em för de Welt un för us egen Lewen. Bi em regeert de Leew. 6 Sunnaabend na den 1. Advent Freut jo alltiets över den Herrn. Ja, ick segg jo dat nochmaal: Freut jo! De Herr is dicht bi jo!“ (Phil 4,4 ) _____________________________________________________________ Dat een Minsch aahn Freud nich Lewen kann, dat weet wi ja woll. Ja, wi sind smachtig na Freud. Dat mag daarvon kaamen, dat‚so veel Not un Dod gifft in disse Welt. De Haß regeert tüschken de Völker, de Angst geiht um, de Freeden is unnseker. Wi sülfs lewt ook nich so, dat Gott daar Gefallen an hebben kann. Un wenn dat denn allens so is, wo schall de Freud denn woll herkaamen?„Von den Herrn“, seggt Paulus, „freut jo allTiet över den Herrn!“ - Disse Herr is nich ut de Welt. Ook sin Dod an‚t Krüz hett em nich ut de Welt brocht. Wollis he sturven, un doch is he lebennig, un bit in us Tiet is he nich dot to kriegen. „Disse Herr kummt“ , seggt Paulus, „he is dicht bi jo!“Disse Herr will us redden. He will us Lewen heel maaken, he bemöt us mit Gnaad un Leew. Wat us bedrängen deit, wat us killt un wat wi an Lasten mit us rumslepen doot, us Schuld un Schannen, all dat kann us nix mehr anhebben, denn disse Jesus kummt un blifft bi us mit sin Leew un sin Vergewen. Un dat gellt ook morgen noch un för all de Tiet, de up us tokummt. He is ook morgen noch de Herr, de in sin Hannen hollt wat us bemöötent deit, un daar is nix, wat us verfehren un in Angst jaagen kann. tolest is he de herrliche Herr över allens.Wi möögt woll mennichmaal denken, dat de helle Schien von Wiiehnachten nich paßt to us Angst un Sorg. AAawer daar maak din man kein Gedanken um. Dat is Gott sin Lecht - Jesus Christus - un daar is numst, de dit helle Lecht weller utpusten kann, kein Pilatus, kein Krüz, kein Dod. De 2. Advent In Babel weer dat, daar seeten se an‚t Waater un weenten bittere Traanen, wenn se an Zion dachten. ( Ps 137,1 ) _____________________________________________________________ Dat Volk Israel weer in Gefangenschup in Babylon, all baald veertig Jaahr. Se weeren Sklaaven in een fremdet Land. Allens harrn se verlooren: de Heimaat, dat se free weeren, un wat dat Slimmste weer, den Tempel up den Barg Zion in Jerusalem. Daar weer kein Steen up den annern bleeben. De Babylonier harrn gründliche Arbeit daan. Mit den Tempel harrn se jüst dat twei maakt, wat för de Juden de Mitt weer. Se glööwten doch, dat in den Tempel Gott bi sin Volk weer. Harrn de Babylonier nu Gott un sin Volk ut‚neen reeten? - Se seeten in een groodet Bedrööven. Man nu steiht de Prophet Jesaja up. He hett de Juden wat to seggen. De Knechtschup schall baald een Enne hebben. Gott hett sin Volk nich vergeten. He will de Juden trügg bringen na Jerusalem. Un kein Macht is in de Welt, de tegen Gott sin Willen wat doon kannJesaja snackt in een Billerspraak.Wenn een König dör sin Land trecken de, denn weer em all sin Wegen bahnt för den Triuphzug. So geiht ook Gott sin Weg. Ook Gott triumpheert. De Prophet seggt:“Maakt de Wege praat för Gott! De Herr kummt mit groode Kraft!“ Dat heet: De Schuld is vergewen, - Dat Heil fangt an. För de Juden in de Gefangenschup geev dat weller een tokaamen Tiet. De bitteren Traanen weerd dröögt. Gott kummt, maakt sin Weg praat. Wi denkt in de AdventsTiet an Gott sin Kaamen in Jesus Christus. För em schall de Weg in us praat ween. Up dissen Jesus sett wi all us Haapen. He maakt us free. Mit em köönt wi von us egen Sorgen afsehn un Oogen un Ohren up anner Minschen richten un ook de Hannen för ehr röögen. 7 Maandagg na den 2. Advent Nu sind ji all Gott sin Kinner wurden dör den Glowen an usen Heiland Jesus Christus. ( Gal 3,26 ) _____________________________________________________________ Up dissen Dagg hefft de Kinner sick freut. De groodwussen Lü denkt trügg an ehr Kinnertiet, an den Nikolaus, de de lütten Vörfreuden brocht hett, dat Överraschen för de Dör un in den upstellte Schoh. Wenn een an us denken deit, dat is jümmer schön. Amenn passeerd dat ook hüüt noch. Amenn laat wi us anregen von de Gestalt von den hilligen Nokolaus, un wi maakt een annern Minschen een lütte Freud. De lüttjen Freuden, de wi maaken köönt, de schullen nich eenfach unnergaahn in den Trubel von de Tiet. Leew brukt Doon, denn ward se annaamen. Amenn erinnert wi us in disse Daag faakener an us Ollernhus un an us Kinnertiet.. Nich elkeen hett een Kinnertiet harrt, in de he burgen un uphaaben weer, un doch liggt in dat Trüggdenken an de KinnerTiet in gülden Schien. Ook, wenn veel Bedrööven daarbi weer. De Bibel seggt nu, dat wi Gott sin Kinner sind, Minschen, de Gott ehr Vaader nöömt.. Dat is baald nich to faaten. Is dat nich ook so`n Aart Kinnerdroom, een Erinnern, - wied weg? Aawer nu sleit us to Sinn, dat Jesus Christus us Broder wurden is, un dör em sind wi Gott sin Kinner. Is dat nich veel Grund, anner Lü een lüttje Freud to maaken, nich bloot an dissen Nikolausdagg? Deensdagg na den 2. Advent Us Gott kummt, he ward nich swiegen. ( Ps 5o,3 ) _____________________________________________________________ Gott kummt - use Gott! Wi willt us dat tosingen, een den annern, dat Leed von usen Glowen, een Leed, dat baald nich to faaten is. Dat is weller AdventsTiet - Gott kummt! He kummt wiß un waahrhaftig up us to. He kummt at een Steern mit groode Kraft, at een läuternd Füür. He kummt at Richter un Erlöser, schrecklich un herrlich, - un he kummt nu! - Nu, in dissen Oogenblick. Nu, wo wi singen doot, wo unner us de Jubel utbreeken deit, - nu kummt us Gott!. Hefft wi dat noch glööwt in all dat Dörnanner von us Alldagg? - Licht is dat nich. Swaar is dat aawer, wenn wi alleen sind.. Gott wees Dank, dat daar een Gemeen is, mit de wi Advent fiert. Wi singt us dat to, een den annern:“ Gott kummt, he swicht nich!“ - Sin Woort ward nich möö. He kummt in sin Woort.. He kummt in Wien un Brot, in sin heiligt Maahl, un redt ook up disse Aart un Wies mit us. Gott kummt, he swiggt nich. Un tolest ward he kaamen, an dat Enne von disse Welt, wenn sin herrlicht un ewigt Riek över us kummt. - Ja, us Gott kummt, he ward nich swiegen. 8 Middeweken na den 2. Advent Nu sind ji all Gott sin Kinner wurden dör den Glowen an usen Heiland Jesus Christus. ( Gal 3,26 ) _____________________________________________________________ Up dissen Dagg hefft de Kinner sick freut. De groodwussen Lü denkt trügg an ehr Kinnertiet, an den Nikolaus, de de lütten Vörfreuden brocht hett, dat Överraschen för de Dör un in den upstellte Schoh. Wenn een an us denken deit, dat is jümmer schön. Amenn passeerd dat ook hüüt noch. Amenn laat wi us anregen von de Gestalt von den heiligen Nokolaus, un wi maakt een annern Minschen een lütte Freud. De lüttjen Freuden, de wi maaken köönt, de schullen nich eenfach unnergaahn in den Trubel von de Tiet. Leew brukt Doon, denn wardse annaamen. Amenn erinnert wi us in disse Daag faakener an us Ollernhus un an us Kinnertiet.. Nich elkeen hett een Kinnertiet harrt, in de he burgen un uphaaben weer, un doch liggt in dat Trüggdenken an de Kinnertiet in gülden Schien. Ook, wenn veel Bedrööven daarbi weer. De Bibel seggt nu, dat wi Gott sin Kinner sind, Minschen, de Gott ehr`n Vaader nöömen doot.. Dat is baald nich to faaten. Is dat nich ook so`n Aart Kinnerdroom, een Erinnern, - wied wetg? Aawer nu sleit us to Sinn, dat Jesus Christus us Broder wurden is, un dör em sind wi Gott sin Kinner.. Is dat nich veel Grund, anner Lü een lüttje Freud to maaken, nich bloot an disse Nikolausdagg? Donnersdagg na den 2. Advent Den Kopp hoch un henkieken, jo Erlöser steiht vör de Dör. ( Luk 21,28 ) _____________________________________________________________ Ook disse Botschup hört to de Adventstiet: Jesus Christus kummt to dat Gericht över de Welt. To`t Weltgericht will kaamen de Herr, de herrlich is. Wer lästert hett sin Naamen, vergeiht mit Angst vörwiß. Wer aawer lengt mit groode Leew na em, den spreckt he free. Herr, haal us in din Himmel un maak us Lewen nee. (EG11,10) Is dat een Botschup, de us bang maakt? Ick denk doch, dat is een frohe Botschup. Wat in de Kripp anfungen is, dat geiht över dat Krüz un den Ostermorgen wieter bit to den jüngsten Dagg. Disse Botschup mutt us nich bedrööven, se maakt free un froh. Den Kopp hoch un henkieken, de Erlöser steiht vör de Dör. He kummt mit groode Macht, de herrliche Herr.. Noch veerteihn Daag, denn fiert wi mit´nanner Wiehnachten, sin Ankaamen in disse Welt. Daar, wo Gott Minsch ward, in de Kripp, daar fangt sin Erlösen all an. Daarum weest nich bang, - de Heiland kummt. 9 Freedagg na den 2. Advent Riet doch den Himmel ut`neen un kaam hendaal! (Jes 64,1) ____________________________________________________________ Daar beed een um Gott sin Kaamen. He hett sin Volk vör Oogen, dat ut de Gefangenschup in Baabel trüggkaamen is. Aawer dat Land, na dat se sick so sehnt hefft, is kein Paradies, un in Freeden Lewen köönt se ook nich. De deepe Ursaak liggt daarin, dat se sick tegen Gott stellt un Gott sick von ehr afwennen deit. Wer kann nu helpen? Wenn se sick up Aabraaham un de Propheten beroopen doot, so hulp dat ook nich. Dat is allens lang her. Aawer wat fraagt wi na de Juden daartomaal? Wat is denn mit us? Ook wi sind een kümmerlicht Gottsvolk. Wat sick tegen Gott stellt, dat riekt bit in de Kark rin. Helpt us dat denn, wenn wi us up Augustin un Martin Luther un anner fromme Lü beroopen doot? Seker nich! Wi köönt in disse Adventstiet bloot beden: „Du in den Himmel, kaam, - riet den Himmel ut`neen un kaam!“ So töövt wi up Jesus Christus, de us de Schuld un Schann afnimmt un an`t Krüz sühnen deit. So up em tööven, dat is Advent in us Harten. Sunnaabend na den 2. Advent „Tröst doch, tröst doch min Volk,“ - so seggt jo‚n Gott. ( Jes 40,1 ) _____________________________________________________________ Dit Woort is at so´n Överschrift över den tweten Deel von dat Jesajabook. Jümmer weller dringt dit Woort in de Harten un kummt to bedrängte Minschen. Dat wi dit Woort hören köönt, dat alleen is all een Hülp. Wi lengt us na em, de us tolustert, wenn wi mit us Last alleen sind un wenn de Sünd us quälen deit. Un doch bringt wi nix över de Lippen, wenn nich jüst een Fründ kummt, den wi us Tovertroon schenken köönt. Hier kummt een! - Gott kummt at Helper, em köönt wi us anvertroon, köönt em dat Hart utschutten. He reed us so fründlich an! Nich so, at wenn he „fief liek ween laaten“ wull. Daar kennde dat in Baabel fungen Volk Israel em heel anners. De groode Gott roppt dat Volk to de Umkehr von de verkehrten Wege. Gott roppt to de Buß. Ook us roppt he so un maakt us Lewen nee. Wi mööt tolustern, wenn Gott us roopen deit, denn köönt wi Smarten un Sorgen achter us laaten. Hört un spöört wi nix daarvon, dat Gott bi us is? At de Israeliten dit Woort to`n ersten Maal to hören kreegen, daar schiende ehr Laag utsichtslos. Un doch hett Gott dat Volk wunnerbaar ruutföhrt. Ook för us weet Gott den Utweg, de Jesus Christus heeten deit. Över Jesus Christus geiht den Weg in Gott sin aapen Arms. 10 De 3. Advent Leernt Godet to doon, tracht na Recht un helpt de, de unner de Knut sind. ( Jes 1,17 ) _____________________________________________________________ Ut Irrland kummt dat Sprökel: „Wat een heelen Mann is, de bringt dree Wark tostann: He boot een Huus, he plant een Boom un he ward Vatter von een Söhn.“ Dat is een goode Regel, so geiht dat wieder mit de Welt. Bi den Prophet Jesaja leest wi von dree annere Wark, dör de disse Welt beter ward: Goodet doon, för dat Recht instaahn un de helpen, de unner de Knut staaht. Nu weet ick woll, dat Goodet doon leert werden will. Dat mööt wi öven, so recht traineeeren: Up Kinner un junge Lü nich bloot schimpen, ehr aawer een goodet Bispill gewen, ehr vörlewen, wat goot is. - Den Kolleeg nich behinnern un in den Weg staahn, em aawer helpen, em fördern. Un Arme nich bloot so`n beten Geld afgewen. Se bruukt ook Towennen. För dat Recht instaahn, dat fallt us nich in den Schoot. Um Recht mutt kämpft weerden. Daarum mutt ick to dat staahn, wat ick at Recht wieswurden bin un doon, wat rechdens is. Minschen bruukt us Hülp, wenn se unner de Knut staaht, nich bloot buten in de wiede Welt, ook in us Naaberschup. Se staaht ammen unner de Knut von een swaaret Krankenlieden of se sind vertwievelt of se staaht up de Schattensied von`t Lewen. Dat is een goode Regel - Goodet doon, dat Recht stütten un Minschen helpen. Dat fordert von us, dat wi wat doot, dat wi Phantasie upwennen doot un Moot. So verännert sick de Welt, - dör dat Lewen na Gott sin Woort. Maandagg na den 3. Advent In jo Poorten schafft Freeden! (Sach 8,16 ) _____________________________________________________________ Daar geiht dat um, dat wi Freeden schaffen doot in us heelet Umfeld, in us Naaberschup, mit de Kollegen, in us Familien. Nich bloot daarum, wiel baald Wiehnachten is. Nich bloot, wiel sick anners dicke Luft utbreeden deit. Nich bloot um sock Aart Saaken schafft Freeden. Us Strieden schall een Enn hebben, wiel Freeden us Kraft gifft, Goodet to doon. Freeden schaffen köönt wi aawer bloot, wenn wi sülfs in Freeden Lewen doot, wenn wi in us binnen in Freeden hefft. Dissen Freeden in us, den will Gott us schenken, un up dissen Freeden kummt dat an. Freeden in us, dat is mehr at Vernunft, mehr at Insicht in dat, wat nödig is. Freeden in us bringt us to Ruh un lett Gluck spöören. Daarum schafft Freeden, stift Freeden, weest de Ersten, de daarmit anfangen doot, ook denn, wenn anner Lü afblocken will. Geevt nich up un sorgt daarför, dat de Haß nich upkaamen deit, denn Freeden, de farvt af. He is at een ansteekend Gesundween. Unnerdrucken lett Freeden sick up de Duuer nich. Fangt furst daarmit an, töövt nich up een gunstigen Oogenblick, - fangt furst an, Freeden to maaken. Dat ward jo nich leed doon, wenn in jo Poorten Freeden is. 11 Deenstdagg na den 3. Advent Nu kaam hoch un weerd Lecht. Din Lecht is doch kaamen un de herrliche Herr straahlt över di up. Kiek, Düster leggt sick över den Erdkries un swarte Wulken över de Völker. Aawer över di straahlt de Herr up un lett sehn, wie herrlich he is. (Jes 6o,1+2 ) _____________________________________________________________ Wat för een wunnerbaaret Bild is dat: De herrliche Herr straahl över us! All dat, wat in un um us düster is, all de Angst, de Sorgen, de Not, all dat kummt in Gott sin Lecht rin, ward hell un daarmit lichter to dregen. Un doch mööt wi süfzen, ook wenn de Herr „över“ us is . Dat heet doch, dat wi „unnen“ sind. Is dat nu jümmer noch düster över de Eerd, un swarte Wulken leggt sick över de Völker? Nee, Gott wees Loff un Dank, he hett dat nich daarbi bewennen laaten, dat he „över“ us is, de herrliche Herr. He is bi us, is Minsch unner Minschen wurden. Mit Jesus Christus is de herrliche Herr bi us, so arm un lütt at wi,, - so grood un herrlich de Herr. He is midden in de Düsternis un lett sin Lecht straahlen ut Kripp un Stall. Wenn wi aus dör Jesus Christus rintrecken laat in sin Lecht, denn weerd wi wies, dat wi daar ook in Lewen köönt.. Dit herrliche Lecht will us Lewen dördringen un utfüllen. Un denn kann dat ook waahr weerden, dat wi hoch kaamt un Lecht weerd, von em draagen un hoolen us erlüchten laat, bit wi heel in‚t Lecht staaht. Middeweeken na den dritten Advent Ut dat erste Kapitel von Lukas sin Evangelium: _____________________________________________________________ Zacharias weer sin Naamen, un he weer Prester in Jerusalem. Sin Froo heede Elisabeth. Beide weeren se all oold, Kinner harrn se nich. At Zacharias Deenst harr in den Tempel, daar schickte Gott em een Bootschup: „Din Froo Elisabeth ward een Kind to Welt bringen, eenen Jung. Ji schöölt em Johannes nöömen!“ Zacharias kunn dat nich glowen, - in ehr Oller noch? De Engel aawer sprook to em: „Erst wenn din Söhn to Welt kaamen is, warst du weller reden köönen, bit daarhen bist du stumm!“ - So weer dat denn ook. At aawer Johannes (de naast de Döper wurd) to Welt kaamen weer, daar stimmde Zacharias een Loffleed an, dat erste Adventsleed: Loff för den Herrn, den Gott von dat Volk Israel, na sin Volk hett he sich umdreiht un hett dat erlöst. Hülp un Heil hett he brocht in dat Huus von sinen Knecht David. Dör den Mund von sin heiligen Propheten hett he dat all vör lange Tiet künnig maakt,dat he us helpen wull un us redden von de Fiende, ook ut de ehr Hand, de dull up us sind, mit all de Vörollern will he barmhardig weesen un will an den Bund denken, den he mit usen Vaader Aabraaham slaaten hett. Em hett he dat swaaren, dat wi erlöst sind ut de Hand von us Fiende un em nu deene köönt us Lewen lang, heilig un gerecht, so at em dat gefallen deit. Un du, min Kind (Johannes) warst een Prophet nöömt. Vör den Herrn warst du hergaahn un den Weg för em praat maaken, dat Volk ward dat Heil erkennen, dat Vergewen von de Sünden. Dör Gott sin herrlicht Barmen is us dat Lecht upgaahn in Düsternis un Dodsnacht,us Fööt gaaht den Freedenweg. 12 Donneresdagg na den 3. Advent Se fragden em: „Wer bist du?“ He anterde ehr :“Ick bin een Stimm von een, de in de Wööst predigen deit: Maakt praat den Weg för den Herrn!“ (Joh 1,23 ) _____________________________________________________________ „Ick bin een Stimm, seggt Johannes. Nich he is wichdig, bloot wat he to seggen hett. Sick sülfs nimmt Johannes trügg. „Ick bin een Stimm“, wieter nix. Aawer disse Stimm ward hört, bit in us Tiet:“ Maakt den Weg praat för den Herrn!“ In Us Gesangbook höt sick dat so an: Bitiets maakt praat de Wegen för dissen grooden Gast, laat Freud rin in jo Lewen, laat allens, wat he haßt. De Bargen von us Schuld un use deepen Sünden will he bi us nich finnen, Gott hett us so nich wullt. Kann dat in us Lewen so een lieken Weg na Gott hen gewen? Seker denn, wenn wi up de Stimm in de Wööst hören doot: „Gott kummt, he will di bemöötent, Laat di dat gefallen un gaah em tomööt. He will din Lewen in Reeg bringen. Advent heet „Ankaamen“. Wo is in us Land de Stimm, de von den König reden deit, de kummt, von den König vull Gnaad? Wi weer dat denn, wenn elkeen von us so een Stimm in us wööste Welt weer, dat de Minschen den Weg seht, den se gaahn köönt? Freedagg na den 3. Advent De di erlösen deit, dat is de Hillige in Israel. (Jes 41,14b ) _____________________________________________________________ Dat sind bloot noch `n paar Daag bit Wiehnachten. Wi hefft veel to doon. Dat Jaagen un Loopen nimmt kien Enn. Wiehnachten schall doch „schön“ weerden, un schön is, wat wi us daar so vöstellen doot.: De Dannenboom, Geschenke, een braaden Goos un anners noch wat. Man daarum geiht dat Wiehnachten nich un in de Adventstiet ook nich. Dat geiht um Gott, de in de Welt kaamen is, de us bemöötent deit. He will us an de Hand nehmen, us trösten un helpen, wiel wi dat nich mehr uthoolen köönt alleen un eensaam to ween. Daarum lett Gott dat Wiehnachten weerden, daarum kummt he in use Welt un ward Minsch in Jesus Christus, den Erlöser. Sin Lecht will us den Weg wiesen, dat wi ruutfinnen doot ut dat Düster un ut de Dodsschatten. Wie herrlich de Herr is, dat schöölt wi wies weerden un begriepen. De Hillige in Israel kummt un stellt sick an us Sied. Seker schall Wiehnachten ook schön weerden. Tegen den Dannenboom un de Geschenke is nix to seggen, un tegen de Freud bi us Kinner un Enkel all lang nich. Wi fiert ja den Geburtsdagg von Jesus Christus. So lang wi dat nich vergeten doot, is allens in Reeg. De Hillige in Israel is dat, de us erlösen deit. 13 Sunnaabend na den 3. Advent Nu Kiek, ick heff vör di een Dör aapenmaakt, de numst tosluuten kann, du hest ja bloot een lütte Kraft. ( Offb 3,8 ) _____________________________________________________________ Dat is för mi een Trost, dat de Herr min minne Kraft kennen deit. Wenn dat daarup ankeem, wat wi willt, denn harrn wi seker all wat Goodet tostann brocht, ammen sogaar för Gott sin Riek Aawer wi stööt jümmer an us Grenzen. Dat is waahr, us Kraft is man lütt. Dat is so, un dat bedröövt us mennich Maal. Aawer daar steiht ja ook noch dat anner Woort von den Herrn an sin Gemeen: „Ick heff vör di een Dör aapenmaakt!“ Daarvon lewt de Gemeen un ook de enkelde Christ. Wo een aapen Dör is, daar köönt wi dör gaahn. Ja, dör de aapen Dör köönt wi to Gott kaamen, köönt beden un Tovertroon to em hebben. He will ook een aapen Dör gewen, wenn wi em betüügen doot, sin Woort predigen doot un Mission bedrievt. Wenn de Herr de Dören öpen deit, den draapt dat Woort up Harten, de praat sind för Gott, denn weckt dat Woort Lewen un Leew. Ook up disse Aart un Wies kummt Gott bi us Minschen an. Dat is ja Tiet för sinen Advent. Wied aapen hollt us Gott de Dören, hell schient dat Lecht bi sin Gemeen, nich elkeen Weg kann daarhen föhren, nich elkeen Minsch droff bi Gott ween. De Weg to Gott föhrt dör den Glowen an Jesus Christus, usen Herrn, Wer sick den Herrn will anvertrooen, sick em towend‚, den nimmt he geern. (EG 245,4) De 4. Advent De Herr is tru. He ward jo fast un stark maaken un jo bewaahren för dat Böse. (2.Thes 3,3 ) _____________________________________________________________ Solang at de Welt steiht un sick de Heben över ehr wölben deit, so lang ward de Böse, de Fiend, de sick tegen Gott stellen deit un de Minschen verdarven will, sin Plaan nich upgewen. De Versööker versocht dat jümmer weller us daarhen to driewen, dat wi us von Gott afwennen doot. Daarför is em elkeen Aart un Wies goot: Vull Kraft un vuller List de Bös up Eerd noch is. (EG 362,1) Mit Kraft un List weet he mennich Minsch to winnen. Je duuner wi an dat Enn von de Tiet un Welt kaamen doot, je mehr strengt de böse Fiend sick an. Wenn aawer Gott nich bi us weer mit sin Tru, denn weeren wi verlooren. Wenn de Böse na us lengen deit un us anfechten deit, denn gifft Gott us de Kraft, dat wi fast bliewen köönt. In sin Woort hett he us dat fast toseggt: „Ick maak di stark un help di dör, ick hool di fast mit min rechde Hand un all dat, wat recht is!“ - Sosteiht dat in dat Book von den Prophet Jesaja. Gott steiht to sin Woort. Wi köönt woll versaagen, Gott nich. He is starker at de Starke. De Allmächdige maakt de Mächdigen machtlos, un wat de böse Fiend ook versööken deit, - Gott maakt sin Versööken toschann. Dat is alltiets us groode Trost. 14 Maandagg na den 4. Advent Aawer för jo, de ji min Naamen fürchten doot, ward de rechtschaapen Sünn upgaahn un Heil ward unner jo Flunken ween. ( Mal 3,2o ) _____________________________________________________________ Gott sin Dagg kummt vörwiß. Dat Heil find den Weg to de Minschen. So at na een Unweer de Sünn dör de Wulken breken deit, so kummt ook dat Heil to de Minschen. Gott steiht up tegen dat Unheil. All de Anklaagen tegen de Minschen, de to em hoolen doot, ward he wegwischen. Gott sin Kinner staaht denn in`t Lecht, ja, se sülfs weerd Lecht ween. Un so, at unner de Straahlen von de Sünn, de sick at sock Flunken utbreeden doot över allens, wat schaapen is un daar fröhlicht Lewen mögelk maaken deit, so schall dör Gott sin Tegenwart dat Lieden överwunnen weerden, dat disse Welt un Tiet us slaan hett. Dat ward een utfüllt Lewen för Gott sin Kinner weerden. Dat Heil aawer hett in de Kripp legen. Bloot de Glowen kann us an dat Ziel bringen, to dat Heil, dat Jesus Christus för us wunnen hett. Daarum kann dat in us Lewen nix gewen, wat wichdiger weer, at bi Jesus Christus sin Gemeen to bliewen. Deensdagg na den 4. Advent He kummt Herr, wi töövt up di, kaam, Herr, maak us free. Vull Unruh un vull Sorg sind wi, maak du us Lewen nee. Ankaamen bist du, Kind in den Stall, in use arme Welt. De Minschen hört nu överall, dat Gott sick to us stellt. Du keemst us jümmer dichter bi, gungst för us in den Dod, du kummst vörwiss weller vörbi, an`n Dagg mit grötste Not. Du wullt us ook bemööten, wo us de Welt bedreng, un rieten ut all Nöten mit Woort un Saakrament. Schenk us ook Leew, o Herr, de den Naahstem kennt, dat elkeen Liedender us, Herr, din` Naamen nennt. Jaa, Herr, du warst kaamen kummt an ehr Enn de Welt, un denn ward von us naamen, wat Herr, vör di nich tellt. 15 Middeweeken na den 4. Advent Freut jo daaröver, dat ji den Herrn hefft, to all Tieten. Ja, ick segg dat nochmaal: Freut jo! Hefft een aapen Hart un een straaken Hand för all de Minschen. De Herr kummt baald. ( Phil 4,4+5 ) _____________________________________________________________ De Apostel Paulus weer in`t Lock inspeert un luurde up sin Prozeß, de ook daarmit ennen kunn, dat se em henrichten deen. Jüst in disse Laag schreev he dit Woort. He reep de Christenlü to, dat se sick freun schullen. He seggt ehr ook den Grund daarför: De Herr kummt baald. Paulus weer vull von een groode Leew to Jesus Christus. Paulus sin Laag weer eernst, he weer bedrängt. Aawer je leeger dat um stund, um so mehr weer he sick seker, dat de Herr bi em weer, - je wisser weer em, dat de Herr kummt. Dat sind nu bloot noch `n paar Daag, denn is Wiehnachten. Wi muchen to dit Fest Freud schenken un ook wat schunken kriegen. Elkeen kriggt wat schunken. In all us Not, in Leed un Truur, in Angst un Alleenween, schenkt Gott us sinen Söhn un mit em, sick sülfs. Nu gifft dat aawer Minschen, de Angst hefft för dat Fest. Se weet nich, wo hen mit ehr Bedrööven. Un ook to ehr schall de Freud kaamen. Mit een aapen Hart un straaken Hand, mit Leew, de wi gewen köönt, kummt dat Wiehnachtslecht ook to de bedröövten Minschen. Denn weerd se wies: De Herr kummt. Donnersdagg na den 4. Advent De Herr hett sin heiligen Arm vörwiest vör all de Oogen von all de Heiden. De heele Welt kriggt nu dat Heil von usen Gott to sehn. ( Jes 52,10 ) _____________________________________________________________ De heele Welt wurd wies, dat Gott sin Volk Israel up so wunnerbaare Aart un Wies ut de Gefangenschup in Baabel rutföhrt hett. Dat is waahr, ook wenn de Welt dat bestrieden will: Wat he sick hett vörnaamen un wat he hebben will, dat mutt doch endlich kaamen an sin Zweck un Ziel. Dat Freekaamen ut Baabel weer ja bloot een Anfang. Daar steiht noch wat veel gröötert bevör. De Herr hett sin Volk tröst un sin hilligen Arm künnig maakt. För dat vörwiß Gröötste, wat Gott överhaupt daan hett, steiht de Naamen Jesus Christus. In em hett Gott sin Riek över de Eerd upricht. Jesus Christus is de König! Daar is Advent: Good för dat Land, good för de Stadt, wwo disse König gifft sin Raat. Daarum gaaht de Freedensboten jümmer noch um de Welt, dat se dat Heil von usen Gott to sehn kriggt. To Wiehnachten liggt dat Heil in de Kripp. 16 4. Freedagg na den 4. Advent Dat Lecht schient, wo dat düster is, un de Düsternis hett dat Lecht nich upnehmen wullt. ( Joh 1,5 ) _____________________________________________________________ De Anfang von Johannes sin Evangelium is een oolen Loffgesang. Dat Loff von dat Woort ward sungen,- un dat Woort is Gott sülfs. Dit Woort is dat Lewen un dat Lecht för de Minschen. Dat Woort bring Lecht daar hen, wo dat düster is, ook denn, wenn de Düsternis dat Woort nich annehmen will. Johannes seggt: „Dat Woort is Minsch wurden!“ - Jesus Christus, Gott sin eenzigen Söhn, is dat minschwurden Woort, - dat Lecht in us un in allens um us to, wat düster schient. Dat Loffleed, dat de Anfang von dat Johannesevangelium is, is aawer kein Vörwoort. Dat is een Naawoort un een Bekennen to Jesus Christus. Upschreben is dat wurden na den Karfreedagg un na Ostern. De Evangelist Johannes hett Wöör funnen för Jesus Christus, Billerwöör, de wunnerbaar draapen doot, wat Jesus Christus för us is: Jesus is de Weg, he is allens wat waahr is, he is dat Lewen, de goode Harder, de Wienstock. In disse Reeg hört ook: He is dat Woort! In sin Woort geiht he mit us dör de Tiet. Öpen de Ohren för din Woort, de Tungen lös, maak Harten praat, all, de noch nich din Naamen kennt, de sick noch nich to di bekennt. ( EG 72,4 ) Sunnaabend na den 4. Advent Dat Woort is Fleesch wurden un hett unner us lewt un waahnt. Wi hefft sehn, wi herrlich he is, so herrlich, at bloot de eenzige Söhn von Gott, den Vaader, herrlich is, vull Gnaad un allens, wat waahr is. ( Joh 1,14 ) _____________________________________________________________ De Geschicht von dat Heil strevt up den höchsten Punkt to. Dat Woort, dat Lewen un Lecht is, Gott sin eenzigen Söhn, kummt ut Gott sin herrlicht Riek in us armet Minschenlewen In us armet Fleesch un Bloo kleed sick nu dat ewig Good. Woll hett Gott ook vörher so in de Welt wirkt, dat Minschen dat begriepen kunnen, aawer de Minschen harrn dat Düster mehr leew at dat Lecht. Doch nu kummt he at Minsch unner Minschen, kummt rin in de Weltgeschicht. Un jümmer noch ward he aflehnt. De aawer in Jesus den Erlöser erkennt hefft, de kunnen Gott sin Kinner weerden. Se hefft Gott sin Söhn in Jesus Christus sehn, de an us Minschen waahr maakt, wat Gott sin Leew us todacht hett. Wer in Jesus Gott sin Leew erkennen deit, de ward wies, wi grood sin Macht is, wi herrlich de Herr is. 17 24. Dezember - De Hillige Aabend Een Leis to Wiehnachten In Bethlehem, in de hillige Nacht, hett Maarie den Söhn to de Welt brocht. In een Stall wurd booren, arm, verlooren, use Heiland un use Erlöser. Kyrieleis. Ut Gott sin Wesen is he Gott sin Söhn, is nich booren, is all jümmer ween In de ewig Tieten un in de Wieten von sin Himmelriek daar bi den Vaader. Kyrieleis. De Engel sä:“Nu weest man bloot nich bang, groode Freud kummt mit Gott sin Lecht an, denn to Welt is kaamen de jo annaamen, Gott sin Christus, dat Heil för disse Welt. Kyrieleis. Heerschaar hett sungen unnert Hebentelt. Gott sin Ehr klung övert Harderfeld. Freeden schall nu weerden bi jo up Eerden, bi de Minschen, Gott deit dat gefallen. Kyrieleis. De Harders gungen denn in den Stall rin, funnen dat Kind in de Kripp daar binn`. Harders breeden nu ut von Huus to Huus, wat se höört hefft un wat se hefft sehen. Kyrieleis. Un nu fallt wi för den Herrn up de Knee, bitt´em, he much use Heiland ween. Herr, doo du us föhren un regeeren, laat us finnen den ewigen Freeden. Kyrieleis Du leewe Herr, geew din Lecht in de Welt at bi Bethlehem up`t Harderfeld. Din Woort, Herr, kann draapen, dat Minschen waaken, Herr, din Leew regeer nu all de Völker. 18 Kyrieleis. (Lett sick singen na de Singwies: Nun bitten wir den Heiligen Geist) 25. Dezember - De 1. Wiehnachtsdagg Du Bethlehem, Land Juda, bist wiß nich de ringste unner de Fürsten in Juda. Ut di schall de Herrscher kaamen, de min Volk Israel weiden schall. ( Mt 2,6 ) _____________________________________________________________ Wenn wi at Gemeen in de Kark sind, denn bekennt wi: „Ick glöw an Jesus Christus, Gott sin eenzigen Söhn, usen Herrn. He is Minsch wurden dör den Heiligen Geist ut de Jungfroo Maria!“ De Glowen an Gott sin Gegenwart in dat Minschenkind Jesus hett een irdischt Teeken nödig. So een Teeken is Bethlehem, de lütte Stadt, de südlich von Jerusalem liggen deit. All sebenhunnet Jaahr bevör Jesus to Welt kaamen is, hett de Prophet Micha up dissen Oort henwiest. In Bethlehem weer de König David to Welt kaamen, de to de Öllerlü von Jesus hört hett. Up Jesus stüürt allens hen, up den Herzog, de sin Volk weiden ward. He schall kein politischen Führer weerden, de sick up Macht stütten deit un över irdische Macht dat Seggen hett. He schall de Harder weerden vör sin Volk, dat he na de ewigen Quellen henstüürt. Von daarher kriggt dat Wiehnachtsfest sin Sinn un sin Freud. Mag in de Welt ook veelet nich stimmen, mag ook in us Lewen veelet dörnanner ween, so hett Gott us doch den Herrn gewen, de us vöran geiht, de us föhrt na de goode Weid. Sin Lecht straahlt up un wi köönt dat Ziel sehn, na dat he us föhren will. - Kiek, daar in de Kripp, daar liggt de lütte Kiek-in-de-Welt, een Kind bloot, un doch de Herr, de sin Volk weiden deit. In Bethlehem wurd booren een Kind, för us schall´t ween. Ick bin nich mehr verlooren, sin egen will ick ween, Eia,eia, sin egen will ick ween. ( EG 32,1 ) 26. Dezember - De 2. Wiehnachtsdagg _____________________________________________________________ 1 Born is us Herr Jesus Christ, Gott sin Söhn Minsch wurden is. Us Harten slaat em wiss tomööt, mit Loff un Dank wi em nu grööt. 4 Sin Weg an`t Krüz fangt hier all an dat Kind ward groot un ward de Mann, de us togoot sin Lewen geew, wiest us in`t Starwen Gott sin Leew. 2 De Engel unnert Hebentelt maakt künnig fö de heele Welt, Dat de Erlöser kaamen will. Dat maakt de Seelen free un still. 5 oof dat wolle en begriepen kann, de Harders of de Wirtshuusmann? Vergaaten ward för us sin Bloot, us Gott schent us dat ewig Goot. 3 Schuld un Schann un leege Aart 6 Dat maakt us heelet Lewen nee, böögt sick unner Gott sin Woort, un wi fallt bedend up de Knee. böögt siick för`t Kind in Kripp un De Engel unnern Heben singt: Stall, „Ehr wees us Gott, de Freeden bringt!“ dat us Erlöser weerden schall. 19 27. Dezember De Harders gungen weller trügg (to ehr Schaap). Se geeven Gott de Ehr mit Loff un Pries för all dat, wat se hört un sehn harrn. ( Lk 2,2o ) _____________________________________________________________ De Harders harrn all dat vörfunnen, wat de Engel ehr seggt harr: Dat Kind in de Kripp, de Ollern, den Stall. - Ick stell mi vör, wat ick woll maakt harr na so een Belewen. Weer ick ammen eenfach daarblewen, - neeschierig villicht of ook andächdig un gespannt? - Ick weet dat nich. Aawer vull Stunen lees ick, dat de Harders eenfach to ehr Schaap trügg gaahn sind, eenfach trügg in ehrn Alldagg. Disse Alldagg weer seker jüst so swaar un gefährlich at vörher ook, un doch weer he heel anners. De Harders sungen Gott sin Loff. Se priesden den Herrn för all dat, wat se hört un sehn un belewt harrn. De Engel harr ehr tosungen: „Ehr wees us Gott in de Höchde un Freeden up de Eerd bi de Minschen, de dat good meent mit ehrn Willen un up de Gott sin Wollgefallen leggen deit!“ Dat Engelsleed gung nu mit ehr dör ehrn Alldagg. Gott sin Freeden weer utroopen över de Harders un de heele Welt. Dat veränner ook use Lewen. Wi mööt dat bloot „waahrnehmen“, dat heet, annehmen, wat waahr is. 28. Dezember Den Herrn sin Engel keem to Josef in een Droom un sä to em: „Staah up un nehm dat Kind un sin Mooder un treck so gau at du kannst na Ägypten. ( Mt 2,13 ) _____________________________________________________________ Bloot een paar Daag na Wiiehnachten folgt de gräsige Geschicht von den Kinnermord in Bethlehem. Theologen, de dat utforscht hefft, meent, dat disse Geschicht nich passeerd is. Aawer dat is all een Doon. Of se so of anners of ook gaar nich passeerd is, dat is egaal. Waahr is se doch, - bit in us Tiet rin waahr. Kinner starvt in Kriege un Hungersnot un annere Katastrophen, von Minschen wullt un verursacht. So veel Kinner mööt ook hüüdigen Daags noch flüchten - at daartomaal dat Jesuskind mit sin Ollern? Bloot een paar Daag na Wiehnachten geiht dat all los. Jesus ward all verfolgt, un dat Verfolgen hett erst een Enne, wenn se em ant Krüz slaan hefft. Bloot een paar Daag na Wiehnachten ward us Glowen up een harte Proov stellt. Dat Lieden, dat över Jesus kummt, fangt an. Dat Gott us in em so naah kaamen is, dat roppt de Fiende up den Plaan. Josef ward mit Maria un dat Kind up de Reis schickt: „Gaah na Ägypten!“ Amenn bruukt wi ook sock Anwiesen: „Staah up un gaah! - Staah up un kaam her! - Do, wat di seggt ward!“ - Wenn wi lustert up Gott sin Woort, denn weerd wi dat wies weerden. 20 29. Dezember Du aawer bliffst de sülvige, din Jaahre gaaht up kien Enne to. ( Ps 102,28 ) _____________________________________________________________ Dat is bi us anners. Us Jaahr gaaht up een Enne to, - dit Jaahr, un ook us Lewensjaahr. Faaken verfehrt wi us woll, dat de Tiet so gau loppt. Afscheed nehmen leernt wi. Von Minschen, de mit us gungen, de us leev un düür weeren, mussen wi Afscheed nehmen. In de Weltgeschicht is dat nich anners. Minschen kaamt un gaaht, ook Mächte kaamt un gaaht. Naamen duukt up un verswindt weller, - wat se daan hefft ward rühmt un gau weller vergeten.Elkeen von us hett Andeel an dissen Wannel, de nie uphören deit. Un nu steiht daar up eenmaal dit Woort vör us: „Du aawer bliffst!“ De lebennige, de ewige Gott, is in kein Weerden un Vergaahn rintrucken. He ännert sick nich. Sin Bliewen is kein weltfeernt Existeeren. He hett sick nich in een köhle Feerne trüggtrucken, de so neben us Welt herloopen deit.un us Lewen nich eernst nimmt. Ne, Gott sin Bliewen is een lebennigt un dichtet „Bi- us- ween.“ Gott is tru un sin Woort is waahr, un wat he toseggt hett, dat hollt he ook. . He blifft in de Leew, de he de Welt toseggt hett un mit de he us in Jesus Christus sööken un bemöötent deit. Wer mit Jesus Christus sin Jaahre Lewen deit, de blifft ook. 3o. Dezember Weest nich bang! ( Lk 2,10 ) _____________________________________________________________ Is erst een paar Daag her, dat wi dat hört hefft. „West nich bang, kiek, ick maak jo de groode Freud künnig - de Heiland is boren wurden, Christus, de Herr!“ - Dat gifft een gooden Grund daarför, dat wi nich bang weesen schöölt: Christus is booren! So wiest Gott us, dat he us leew hett. Laaterhen hett Jesus dat Woort faaken brukt. To Petrus hett he seggt: „Wees nich bang, von nu an warst du Minschen fangen (för Gott sin Riek)!“ - „Wees nich bang, du lütte Herde“ seggt he sin Jünger. „Wees nich bang, hool din Glowen fast,“ hett he to Jairus seggt, un denn reep he Jairus sin lütte Dochder ut den Dod in`t Lewen trügg. Wees nich bang! - Dat is een wichdigt Woort. Ook för us Lewen schullen wi dat von Jesus Christus annehmen. Wees nich bang, de Schuld von dat nu to Enne gaahnde Jaahr will Jesus Christus di afnehmen. „Weest nich bang, ick weet, dat ji Jesus sööken doot, de an‚`t Krüz sturven is! He is nich hier, he is upstaahn von de Doden!“ - Dat sä de Engel to de Froonslü, de na sin Grafff gaahn weeren. Wi willt ook nich vergeten, Dat Jesus dit Woort ook an den Ostermorgen seggt hett: „Weest nich bang! Gaaht hen un maakt dat min Bröder künnig. Se schöölt na Galiläa gaahn, daar kriegt se mi to sehn.!“ So willt wi denn ook na „Galiläa“ gaahn, daar hen, wo wi wies weerden köönt, dat Jesus de lebennige Herr is, de us de Angst afnimmt, - daar hen, wo sick de Gemeen sammeln deit un up sin Woort lustert, sin Loff singt un em enbeden deit. Daar hen, wo se sick von Jesus seggen lett: „Wees nich bang un hool din Glowen fast!“ 21 Ooldjaahrsaabend - 31.12. Kiek na`n Heben up un kiek ook runner up de Eerd! At Rook verweiht, so löst sick de Heben up; at een Kleed ut´neen fallt, so vergeiht de Eerd un de up de Eerd lewen doot. De Minschen starvt at Flegen (Mücken). Aawer min Heil blifft ewig un wat vör mi gerecht is, breckt nich tosaamen. ( Jes 51,6 ) _____________________________________________________________ Afscheed nehmen deit weh. Dat hefft veel Minschen to spöören kregen, de ehr Heimaat achter sick laaten mussen, de an de Dodsbaar stunnen von een Angehörigen, eenen leewen Fründ, von Minschen, de wi noch so veel seggen wullen un de wi nu, an dat Enne von dit Jaahr, nich mehr anspreken köönt. Vergaahn, oold weerden, starven, wer ehrlich na de Natur up disse Eerd kickt, de kriggt kein annert Gesetz to sehn.at dit: Daarhenmööten, dat deit weh. Aawer daar is een Stimm, de nich ut us egen Hart kummt, de us aawer anreden deit: „Min Heil blifft!“ - Disse Stimm weer all an den Anfang, eh dat de Welt un wi wichdig weeren. Veel Stimmen um us to sind stumm wurden, oold wurden, vergaahn. Aawer Gott redt us hüüt an un wat he seggt, dat blifft güllig, wat he orden deit, dat blifft, wat he toseggen deit, dat passeerd. So weer dat an den ersten Dagg un so is dat an den lesten Dagg von dit Jaahr, von us Lewen un ook von Welt un de Tiet, de up us to kummt. Wiel wi Gott in Jesus Christus begegend sind, daarum mööt wi nich vertwieveln Mit groodet Haapen un Tovertroon drövt wi beden un bekennen: „Maranatha - Use Herr kummt! Ja, kaam, Herr Jesus. 1. Januar Neejaahr In den Naamen von Jesus schöölt sick böögen de Knee von all de, de in den Himmel un up de Eerd un unner de Eerd sind, un all de Tungen schöölt dat bekennen: “Jesus Christus is de Herr! He is dat to Gott den Vaader sin Ehr.” (Phil 2, 10 + 11) _____________________________________________________________ Dat is een goodet Woort för den ersten Dagg in een neet Jaahr. Jesus schall de Herr ween över de heele Welt. Aawer daar is noch een Grund för dit Woort an dissen Dagg. Jesus weer ja man jüst to Welt kaamen, un den achten Dagg daarna kreeg dat Kind sin Naamen. So weer dat vörschreben för de Juden, un daaran denkt wi ook an dissen Neejaahrsdagg. Wi kennt dat so, dat de Ollern den Naamen för ehr Kind fastleggen doot. Se meent dat good mit ehr Kind. Ehr Wünschen un Haapen drückt se ook mit den Naamen ut. Man hier is dat anners. För dat Kind in de Kripp drövt de Ollern den Naamen nich utsööken. Dör sin Engel harr Gott de Ollern dat weten laaten: “Ji schöölt em Jesus nöömen!” Mit dissen Naamen wiest Gott, wo dat langgaahn schall mit dat Kind un mit de Welt. De Naamen beedüüd “ Hülp, Redden, Heil”. Jesus bringt dat Heil von Gott. De Engel harr dat all to Josef seggt: “He ward sin Volk redden von de Sünden!” (Mt 1,21) So wiest Gott us, wat he mit us vör hett. An Jesus köönt wi dat aflesen, an sin Wark, an sin Lewen un Starwen un an sin Upstaahn von de Doden. Jesus Christus is de Herr, he is dat to Gott sin Ehr. Dat gellt ook in dit nee Jaahr. 22 2. Januar Heff gooden Moot un bliev stark, hool di an de Vörschriften, de ick Mose gewen heff. Daar gaah nich von af. (Jos 1,7) _____________________________________________________________ Wi nehmt us jümmer veel vör, wenn een neet Jaahr anfangt, un wat wi us vörnaamen hefft, dat willt wi ook dörsetten. Awer wi weet ook, dat daar Grenzen sind. Wi mööt daarup achten, dat anner Minschen sick ook wat vörnaamen hefft, wat se ook dörsetten willt. Oogen to un dör - dat geiht nich good. Daarbi gifft dat Spleet, wiel dat an anner Minschen eenfach vörbi geiht of över ehr weg, wat noch slimmer is. Noch wichdiger is dat aawer, dat wi us överleggen doot wat Gott woll seggt to dat, wat wi us vörnaamen hefft. Wo mutt dat mit us lang gaahn na Gott sin Willen? Josua weer de Naafolger von Mose wurden. Wi schull dat nu wiedergaahn mit dat Volk Israel? Schall Josua sick an Mose utrichten? Schall he sick na dat Wünschen von sin Lü richten? Schall he bloot sin egen Willen gelden laaten? Gott seggt em, wat he doon schall un wi dat gaahn schall: “Fraag na min Willen un richt di daarna!” Vör Josua weer in dat Gesetz vörgewen, wat Gott will. Wi aawer sind wiest an dat, wat in‚t Evangelium von Jesus Christus betüügtn ward: Du schast Gott leewen un din Naahsten! Du schast din Fiend leewen! - Dat mutt jümmer weller inöövt werden, in elkeen Tiet un för elkeen Tiet nee. Gott schenk us gooden Moot, dat wi stark noog sind, daarum to beeden un daarna to doon. 3. Januar Weckeen harr ick denn anners woll in den Himmel? Weerst du nich daar, an wat of wen schull ick mi woll freun up de Eerd? Mag min Liev vergaahn, - mag min Hart still staahn, so blifft doch Gott alltiets min Fels. Min Hart is vull Trost un lett sick von Gott nich trennen. (Ps 73, 25 + 26) _____________________________________________________________ “Wat ick nich heff, dat bruuk ick nich”, hett maal een öller Froo to mi seggt. Dit Woort hett mi anfaat. “Wenn doch bloot de Krieg to Enne weer, denn weeren wi glückelk aahn Wünschen!” So hefft veel Lü seggt, at de Krieg över us Land hengung. Aawer dat Wünschen fund kien Enn. Mehr Ehr un Ansehn, mehr Geld un Good, een egen Huus, een Auto - all paar Jaahr grööter un fixer - dit un noch mehr, jümmer mehr.Aawer denn, up eenmaal, gung wat scheef. Een Autounfall viellicht of een Hartanfall- un nu liggt een daar in‚t Krankenhuus un kummt in‚t Sinneeren: Hett sick dat lohnt, dat Jaagen na Ehr un Geld, na jümmer noch mehr? Helpt dat wieter, wat ick schaft heff? Wat is nu noch in Tell? - “Wat ick nich heff, dat bruuk ick nich”, hett de Froo seggt, un wieter: “wenn Gott bi mi is, denn is allens good!” Of de Froo den 73. Psalm kennt hett, dat weet ick nich to seggen, aawer se hett jüst dat draapen, wat dat Psalmwoort seggt. 23 4.Januar Loff will singen ick all Tiet för Gott, minen Herren. Daarto, Herr, staah mi doch bi, din Loff to vermehren, de du mit us Jesus Christ jümmer bi din Kark nu bist. Ick sing di to Ehren. Jesu Christus, du Gottssöhn, kaam doch in min Lewen, ja, bi di much ick geern ween, mi an di hengewen. Du maakst free von Angst un Not, rittst us Lewen ut den Dod, schenkst us din Vergewen. Helper bist du in us Not, hest us all inlaaden an din Disch mit Wien un Brot, schenkst us all din Gnaaden. Smeckt un seht, so fründlich is in sin Leew us Herre Christ! Up em willt wi booen. (Disse Text lett sick ook singen. Singwies: Singt dem Herrn ein neues Lied..... EG 584) 5. Januar De Freedensgott..... maak jo praat, dat ji doot, wat na sin Willen is. (Hebr13, 2oa + 21a) _____________________________________________________________ Bloot een paar Daag is dat nee Jaahr oolt. Wie ward dat utgaahn? Ward dat een Jaahr mit Freeden in de Welt? Gifft dat Krieg un Spleet? Wi weet dat nich. Wat wi aawer seker weet is, dat Gott sin Freeden us nich verlaaten deit. Över all den Spleet un Unfreeden in us Welt blifft Gott bi us. Nich achter de Steerns, nich so wied weg, dat numst em verstaahn kann, is Gott mit sin Freedenswark. Nee, - midden in in us Welt mit all ehr Begangs hett he mit dat Kind in de Kripp sin Freedenwark anfungen. Wi alltomaal kennt den Weg, de vör dissen lütjen Kiek-in-de-Welt leeg, wat he allens dörmaaken muß: Leed un Krüz, Dod un Graff! Aawer denn weer de Tiet daar, dat seggt wurd: “Jesus lewt! He is de Harder för sin Schaap, de den Freeden waahr maakt!” Gott sin Willen doon, dat köönt bloot Minschen, de dat glööwen doot, de Jesus Christus annehmt un sin Wege gaaht; de sick von em ännern laat. Up so`n Aart un Wies weerd Minschen to Freedens= boten in us Welt 24 6.Januar - Epiphanias So waahr at ick lewen do, seggt Gott, schall de heele Welt daarvon vull weerden, dat ick een herrlichen Herr bin.. (4.Mos 13,21) _____________________________________________________________ Wenn wi us umkieken doot in us Welt, denn is dat baald nich to glowen, dat de Welt vull is von Gott, den herrlichen Herrn. So veel Minschen willt dat nich waahr hebben un gaaht daar tegen an. Man dat is nich nee. Ook to Mose sin Tiet weer dat all so. Ook Mose sin Volk Israel wull Gott nich den Herrn ween laaten. Se murrten tegen Gott. Ook Mose hett belewt, dat sin Lü den Moot verleeren deen, at se von de starken Lü in Kanaan to hören kregen. Na Kanaan schullen se ja hen . Dat Land schullen se innehmen. Aawer nu weeren se vull Angst. At Gott dull wurd över ehr Angst, daar stellde Mose sick vör sin Lü. Up Mose un sin Beeden hen, geev Gott sin Plaan nich up. He wull ehr dat Land gewen, aawer erst ehr Kinner un Kindskinner. De heele Welt schall wies weerden, dat Gott de herrliche Herr is, ook wenn sin Volk daar eter een kümmerliche Rull speeen deit. Dat maakt de Bibel to so een grootaardigt Book. Se vertellt daarvon, dat Gott sin Volk swaak is un dat veel Minschen sick tegen Gott un sin Willen stellen doot. Un doch blifft de Bibel daarbi: „De heele Welt ward vull daarvon, wo herrlich de Herr is!“ 7.Januar Wo is de König, de kortens to Welt kaamen is? In‚t Ostland hefft wi sin Steern sehn. Wi sind hier, dat wi em de Ehr gevt. (Mt 2,2) _____________________________________________________________ De Steernkiekers ut dat Ostland weeren sick heel seker: Daar weer een neen König to Welt kaamen! De Steern harr ehr in‚t Judenland föhrt. Denn muß dat woll een neen Judenkönig weesen, aawer in Jerusalem wuß numst wat von een neen König. De Lü gewen ehr Bescheed: “Us König is Herodes, de in sin Slott waahnt. Een neen König hefft wi nich!” Ook Herodes hört von de Lü ut dat Ostland un von ehr Fragen na den neen König. Herodes verfehrt sick: “Een neen König? Schall ick amenn min Thron afgewen?” Herodes fraagt sin Presters un schriftklooken Lü. De antert em:” Ja, bi de Propheten steiht to lesen, dat maal een König boorn weerden schall, de Messias, de dat Volk redden ward. In Bethlehem schall he to Welt kaamen! Herodes leet de Steernkiekers to sick roopen, - heel stillkens. He fraagde ehr ut, to weck Tiet se den Steern sehn harrn. Un denn schickde he ehr na Bethlehem. “Wenn ji dat Kind funnen hefft, denn laat mi dat weten. Ick will em ook de Ehr gewen!” In Bethlehem hefft de Steernkiekers dat Kind funnen un anbeed. Se gewen em rieke Gaaven, Gold, Weihrook un Myrrhenkruut. In een Droom leet Gott ehr weten, dat se nich weller na Herodes trecken schullen. De wull dat Kind an‚t Lewen. Daar nehmen se een annern Weg un trucken trügg in ehr Land. De Lü von Bethlehem un dat heele Volk harrn noch nich verstaahn, dat de Messias, de Erlöser, to Welt kaamen weer. Aawer de Heiden ut dat Ostland, de keemen un gewen em deEhr. Wat maakt wi? 25 8.Januar Dat Volk, dat in de Düsternis sitten deit, hett een groodet Lecht sehn, un över de Lü, de in dat düstere Land waahnen doot un lewt, daar wo de Dod to Huus is, över de is dat hell wurden. ( Mt 4,16 ) _____________________________________________________________ Willt wi sehn, wie de Sünn upgeiht, denn mööt wi ruutkaamen ut us Löcker, in de dat düster is. Dat gelt ook för den Glowen. Wer sick Jesus un sin Woort utsetten deit, de steiht in‚t Lecht. So veel Freud un so veel Trost steiht in dit Woort von‚t Lecht. Wer dat begrepen hett, de kkann dat nich vör sick behoolen. He mutt dat wieterdregen, dat mit Jesus Gott sin Lecht upgaahn is un jümmer noch upgeiht in us düstere Welt. Dat is dat heele Wunner, dat ook daar sin Lecht schient un allens hell maakt, wo na us Meenen de Dod dat Seggen hett. Ook daar is Jesus indrungen mit sin Lecht, mit Barmen un Leew. Disse Jesus bringt us up`t Patt. Wi mööt sin Wort in de Welt dregen. Wi mööt sin Leew utbreeden, de Naakten Kledaasch gewen, de Smmachtigen Brot gewen un de Dorstigen drinken laaten. Wo de Dod de Minschen draapen hett, daar luurt se up Trost un Lecht. Un wi köönt daarvon tüügen, dat Jesus sin Lecht ook daar schienen deit, wo de Dod to Huus is. Wat is dat för een Freud. 9.Januar Wi weet dat woll: För de, de Gott leew hebben doot, sleit tolest allens to‚n Gooden ut. (Röm 8,28) ____________________________________________________________ Wenn wi us umkieken dot in us Welt, denn köönt wi us woll faaken verfehren. Dat gifft so veel Not un Elend. De Minschen sind faaken utlevert an egen un an fremde Schuld, an Wilkür un Gewalt, an Gier un Raffen. Seker giff t dat ook goode Daag. Wi is dat nu? Is Gott daar, wenn us dat good geiht? Is Gott nich bi us, wenn us dat slecht geiht un dat Lewen us haartaakelt? Sind wi denn utlevert an anner Minschen, an de Toständ, bit Gott sick weller up us besinnt? De Bibel betüügt us, dat Gott de Herr is över de heele Welt. An Jesus Christus un sin Woort un Wark köönt wi dat aflesen. Dat Krüz, dat Jesus draagen hett un an dat he sturv, dat Grafff, in dat se em leggt hefft un dat em doch nich fasthoolen kunn, - all dat betüügt us Gott sin Leew. Daar köönt wi an leernen un aflesen, dat ook in us swaarstet Leed de Leew verburgen is, de us nich quält aahn Sinn un Verstand, de us aawer dör dat Krüz na em hentrecken deit. So is he, de herrliche Herr. 26 De 1. Sunndagg na Epiphanias Sehn hefft wi mit us egen Oogen, wie herrlich de Herr is ( Joh 1, 14 b) _____________________________________________________________ “Wi hefft sehn,” seggt Johannes, un he meent: In us Glowen hefft wi dat waahrnaamen! De herrliche Herr stund em vör Oogen. So is dat ook hüüt noch mit de Christenlü. Se kiekt jümmer up em. Se maakt sick klaar, wat he för ehr daan hett. Boorn wurd he in een Stall. He nehm us minschlich Aart an. Dat is herrlich. Se hefft em slaan un quält, anspeet un een Kroon ut Doornen up den Kopp sett. Tolest hefftse em an‚t Krüz slaan. Fein antokieken weer dat vörwiß nich. Un doch seggt Johannes: “Sehn hefft wi mit us egen Oogen, wie herrlich de Herr is!” Johannes weet, dat Gott sick wied daalböögt. He weet, dat Gott dör Jesus Christus, in sinWoort, dat Minsch wurden is, an de Minschen sin Wark deit. Vull Leew un Gnaad kümmert he sick um us. He bargt us in sin Kark un gifft us Minschen an di Sied, de mit us up den Christusweg sind un mit us loffsingen doot: Herrlich is de Herr, vull Lecht un Glanz. Maandagg na den 1. Sunndagg na Epiphanias Selig sind de Minschen, de vör Gott beddelarm sind un weten doot, dat se vör Gott nix uptowiesen hefft; ehr hört dat Himmelriek. (Mt 5,3 ) _____________________________________________________________ De vör Gott beddelarm sind, wat meent Jesus daarmit? Schall dat so‚n Aart Trost weesen för Lü, de dat nich sünnerlich good geit? Schall hier ammen de Lü Sand in de Oogen street weerden, de utbeut weerd, de unner de Knuut staat? - Opium vör dat Volk? - Seggt wurden is dat all faaken, man daarvon ward dat ook nich waahrer. Hier geiht dat um Gott sin Riek, daarum, dat Gott de König is, de herrliche Herr. Sin Riek hett he upricht midden in de Welt. Ja, dat Himmelriek fangt unner us an, dat hört us alltomaal, un wi hört daarto.Dit is‚t doch, wat us seelig maakt: Jesu is kaamen, Freud kummt in sin Naamen he is de Anfang un he is dat Enn, Gott un de Minschen kaamt in em tosAamen, he is dicht bi us, sin Naamen wi nennt. Dat mööt wies weerden nu ook all de Heiden: Jesus is kaamen, Grund för ewig Freuden. (Disse Vers lett sick ook singen. Singwies: Jesus ist kommen…) 27 Deensdag na den 1. Sunndagg na Epiphanias Selig sind de Minschen, de vull Truur un Hartleed sind, to ehr kummt Trost von Gott. (Mt 5,4) _____________________________________________________________ Een von us Volksleeder singt heel wunnerbaar von de Leew: All min Gedanken de ick heff, de sind bi di, du utwählt groode, rieke Trost, bliev du bi mi Wie fein is dat, wenn nix an de Stee von den Minschen treden kann, den ick leew hebben do. Mutt ick em hergewen, denn kann mi nix över den Verlust wegtrösten. Kien anner Freud kann em verdrängen un kien Leed off Truur kann den Trost upheven, den sin Leew schenkt. Wenn dat all för Minschen gellen deit, wo veel mehr gellt dat för den Trost, den Gott schenkt dör sin Geist. De Tröster, de hillige Geist, will us trösten, - nich vertrösten. De Tröster will mit us gaahn dör Truur un Hartleed un us wiß maaken, dat wi selig sind, vull von Gott sin Leew un burgen in sin Riek. Mööt wi faaken um Trost bangen, dat wi denn ook seufzt un roopt: “ O us Gott, wie lang ,wie lange,” denn schenkt du us gooden Moot. Spreek us Trost un Haapen to, gev de Seel Gedüür un Ruh. (Disse Vers lett sick ook singen. Singwies: Komm, o komm, du Geist des Lebens…) Middeweeken na den 1, Sunndag na Epiphanias Selig sind de Minschen, de mit ehrn Naahsten fründlich un behott umgaaht; se sett sick tolest dör in de Welt. (Mt 5,5) _____________________________________________________________ “Mußt di dörboxen”, heet dat; “sett din Ellebaagens in”, heet dat, “denn kummst du torecht in de Welt.” Dat mag ja woll stimmen, aawer bloot so lang, bit de Dod ook de gierigsten Hannen stief weerden lett. In Gott sin Riek gellt anner Rechte. Wer sick un sin Lewen in Gott sin Hannen gifft, wer nich gierig jaagt na Geld un Good, na Macht un Ansehn un ook nich dör Unrecht den Haß upkaamen lett, de sett sick tolest dör, - de arvt Gott sin Riek. Kann woll angaahn, dat dat so utsehn deit, at of dat so`n Aart un Wies is at anners ook in de Welt, so`n Aart Diplomatie. Aawer waahr is, dat de Minschen free sind, de een sanften Moot hefft, de fründlich un behott mit anner Minschen umgaaht. Ja, free sind Gott sin Kinner. Vör ehr Gedüür, de nich to besiegen is, vör ehr Haapen, dat sick nich beirren lett, kann kien Macht in de Welt bestaahn. Tolest siegt jümmer de Leew un Gott sin Riek. 28 Donnerdagg na des 1. Sunndagg na Epiphanias Selig sind de Minschen, de smachtig un dorstig daarna sind, dat se mit Gott in`t Reine kaamen doot; se schöölt satt weerden. (Mt 5,6) _____________________________________________________________ Hier ward wat seggt över Gott un sin Riek, över dat, wat vör Gott at recht un good gellen deit un över dat Streven daarna. Smachtig ween na Gott un sin Riek, daarna, dat wi Gott recht sind, mit em in‚t Reine kaamt, sin Willen doon willt na us bestet Weten un Geweten, dat maakt selig. Wer aawer satt is, de geiht tolest leddig ut. Satt is ja de, de sin egen Willen dörsetten will tegen Gott sin Willen, de sülfs bestimmen will, wat recht un good is un wat örnlich is. Sock Aart Lü striekt sick övern Buuk un seggt: “Dat maakt mi satt, wenn ick min egen Willen un Vörstellen dörsetten kann!” Aawer de Verzicht up sock Sattween is noch nich allens. Hier weerd selig priest, de Smacht hefft na Gott un sin Riek, de sick lengt na Gott un sin Recht. Selig sind se, dat heet: “Heil kummt över ehr”, de dorstig un smachtig sind daarna, dat se mit Gott in`t Reine kaamt. Gott ward ehr dat Heil schenken. Freedagg na den 1. Sunndag na Epiphanias Selig sind de Minschen, de barmhardig sind mit anner Minschen. Över ehrr ward Gott sick ook erbarmen. (Mat 5,7) _____________________________________________________________ De herrliche Herr in sin herrlicht Riek! - Nix is wichdiger bekannt to weerden un över de heele Welt to wassen, at Gott sin Riek. Elkeen Christ mutt daarto bidregen. Vörwiß is schönste Aart un Wies dat to doon, de Minschen mit een Hart vull Barmen to begegen, mit Leew to umgewen, to dregen un to plegen. Dat övertügt de Minschen, wenn sick ehr een anner Minsch towennen deit aahn „wenn un aawer“. Us Welt mit all ehr Technik kann Minschen licht von`t Patt afbringen un vergeten laaten, dat wi von Gott un sin Barmen lewen dot, aawer de veelen Apparaate blend us, ook in de Medizin. Seker is een Patient mit sock Apparaate good versorgt, aawer langt dat all. Wer sich daarvon blennen lett, de hett vergeten, dat de Minsch mehr bruuken deit, at versorgt to ween. He bruckt Barmen, een Hart, dat sick em towennen deit. Un dat is veel mehr at arogante Vörsorg un demonstreerte Hülp - un von de Stüür lett se sick ook noch afsetten. Christlicht Barmen, Leew, Diakonie, dat is allens licht to kennen. Se geevt un helpt nich um den annern Minschen los to weerden. Se nehmt em at Broder of Suster an an, liek so, at Jesus Christus us annaamen hett. So breet sick denn Gott sin Riek ut. 29 Sunnaabend na den 1. Sunndagg na Epiphanias Selig sind de Minschen, de ehr Hart heel klaar un rein is, de man in`t Hart kieken kann bit in`t Binnerste, se kriegt Gott to sehn. (Mt 5,8) _____________________________________________________________ Gott to sehn kriegen”, dat is dat Grötste för`t Seligween in Gott sin Riek. Up disse Aart un Wies an`t Heil deelnehmen, is dat leste, wat de Bibelspraak noch andüden kann, daarna versaagt all de Wöör, de us Spraak kennt. Wat bi Gott verburgen is, dat tokaamen herrliche Riek, is mit us Spraak nich to beschrieben. Daarum is ook de Aart an Gott to glowen un an em fasttohoolen - de toseggt ward, dat se Gott to sehn kriegen schall - dat höchste Goot, wat een Minsch todeel weerden kann. Jesus beschrift disse Aart to glowen mit disse Wöör: “Selig sind de Minschen, de ehr Hart heel klaar un rein is, de man in`t Hart kieken kann bit in`t Binnerste, se kriegt Gott to sehn!” Dat reine Hart is dat Höchste, veel mehr at keusch ween, meehr ook at free ween von Sünd un Schann. Meent is de reine Hengaav an Gott un an de höchste Leew, de sick an`t Krüz verteehrt. Dat reine Hart fraagt na nix anners un will ook nix anners. Dat reine Hart socht bloot den, de us toerst sin Leew schunken hett. Dat klingt radikaal un is doch mehr at dat. Kien Minsch bringt dat tostann aahn Gott sin Geist. Bloot de Heilige Geist kann dat reine Hart schenken, dat tolest Gott to sehn kriggt De 2. Sunndagg na Epiphanias Selig sind de Minschen, de Freeden hoolen doot un Freeden maaken doot, se weerd sin Kinner nöömt. (Mt 5,9) _____________________________________________________________ Dat gifft Lü, de sick geern trügghoolt, sick um nix un numst kümmert, un up disse Aart un Wies elkeen Upregen ut den Weg gaaht. Se willt ook de Sünden, ween mögelk, ut den Weg gaahn un ehrn Freeden hebben.Dat mutt nu aawer düütlich seggt weerden. Sick um nix kümmern, ook nich um anner Minschen, dat is een unchristlich Aart. Sin Ruh hebben, dat hett nix to doon mit den Freeden, den de Bibel meent un den Christus us brocht hett. Sock Aart Freeden hett de Engel nich utroopen över dat Feld von Bethlehem. „Freeden in un dör Christus is de Naamen för dat heele Heil, för dat Utsöhnen mit Gott, dat Jesus Christus tostann brocht hett. Nu sind wi Gott sin Kinner dör em. Freeden in un dör Christus” is ook de Naamen för de nee un bröderliche Gemeenschup twüschen de erlösten Minschen. Socke Lü, de Christus sin Freeden in de Welt dreegt, de Freeden hoolt un maakt, de tüügt daar von, dat Gott de Minschen dör Jesus Christus erlöst un mit sick versöhnt hett. Sock Lü sind de Mitminschen to Deensten. Se hört ook nich up, för de Minschern un för de heele Welt to beeden. Selig is, wer sick um dat Heil för de Naahsten sorgt un so Freeden bringen deit, Freeden un Segen von Gott. 30 Maandagg na den 2. Sunndagg na Epiphanias Ick bin de Wegg, ick bin dat, wat waahr is un bin dat Lewen; nummst kummt von sick ut na den Vader hen, bloot dör mi. (Joh 14,6) _____________________________________________________________ Jümmer weller loopt Jesus sin Wöör in dat Johannesevangelium up dit „Ick bin” to. “Ick bin dat Brot, dat Lecht, de goode Harder, dat Upstaahn von de Doden un dat Lewen, de Weg. In em, de dit “Ick bin” seggen kunn, erkennt wi de Mitt von de Welt= geschicht un de Mitt von de Heilsgeschicht. Von disse Mitt her, von Jesus Christus her, stüürt allens up dat hen, wat up us to kummt, dat Enn von de Welt, dat Vullennen von Gott sin Riek. Von sin Ankaamen in us Welt her tellt wi de Jaahr in us Tietreken, up sin Ankaamen hen loppt de Tiet. In disse Spann von Tiet, von sin Ankaamen bit to sin Wellerkaamen, gifft dat bloot een Weg: Jesus Christus; - bloot een, de för dat steiht, wat vör Gott waahr is: Jesus Christus; - un bloot een Lewen: Jesus Christus. An em kummt numst vörbi. Bloot he is de Mittler, bloot dör em köönt wi Gott kennen. Jesus Christus is un hett dat Lewen, he kann`t un will`t ook gewen. In den ersten Johannesbreef steiht dat Woort:”Wer Gott sin Söhn hett, de hett dat Lewen; wer Gott sin Söhn nich hett, de hett dat Lewen nich. (1.Joh 5,12) Dat is waahr, dat is de Weg. Deensdagg na den 2. Sunndagg na Epiphanias Ick bin de Dör to de Schaap. Wer dör mi ringeiht, de ward rett. ( Joh 10,7+8 i.A.) _____________________________________________________________ Jesus bruukt een Bild: Wenn de Harders de Schaap in de Hürden dreben hefft för de Nacht, den leggt se sick sülfs in den Ingang. De hoge Tuun ut Doornengestrüpp lett kien Schaap ruut un kien Klauer of Fiend rin. In den Togang aAawer hefft sick de Harders leggt. Mit Liev un Lewen deckt se de Schaap. ruut off rin geiht dat bloot över ehr. So versteiht Jesus sick ook. He bargt sin Jünger in sin Kark. De Gemeen is de Platz, an den wi seker burgen sind. De Ingang un Utgang is Jesus Christus. He schenkt dat Heil, he bewaahrt un rett‚. Dat geiht allens bloot dör em. Wied aapen hollt us Gott de Dören, hell schient dat Lecht bi sin Gemeen, nich elkeen Weg kann daarhen föhren, nich elkeen Minsch droff bi Gott ween. De Weg to Gott föhrt dör den Glowen an Jesus Christus, usen Herrn, wer sick den Herrn will anvertrooen, sick em towendtt‚, den nimmt he geern. (EG 245,4 -Singwies: Preis, Lob und Dank sei Gott dem Herren…) 31 Middeweeken na den 2. Sunndagg na Epiphanias Jesus vullbrocht sin erstet Teeken in Kana, wat in Galiläaa liggen deit un leet de Lü weeten, wie herrlich he is, un sin Jünger weeren vull Tovertroon to em Joh. 2,11) _____________________________________________________________ ( Kunn woll angaahn, dat nich elkeen Leser glowen kann, dat dör Jesus ut Waater Wien wurden is. Schaad nix, wenn he man dat Teeker versteiht: Jesus wiest, dat he de herrliche Herr is.. Man kann ja fraagen, of dat denn nix wichdigert in us Welt to doon gifft, at een Hochtietsfier mit Wien to versorgen. Man sock Aart Fraagen verboot us den Blick up dat, wat hier tellen deit. Mit wat för een groodet Lecht wiest dit Teeken up Jesus un up den, de em schickt hett! He helpt nich bloot een oogenblicklichen Mangel af. Sin Doon helpt nich bloot in us momentaane Not, nee, he gifft mehr at nödig is, veel mehr at wi weten köönt. In sin lestet Teeken sett Jesus den Wien in at Teeken för sin Bloot: “Nehmt un drinkt alltomaal daarvon, dat is min Bloot, för jo ward dat vergaaten!” Nu is de Wien dat Teeken för Jesus sin Opper un för us Heil. In Kana, wat in Galiläa liggt, wurd dat all andüüt. Wi lewt jümmer noch von dissen Wien,- von den herrlichen Herrn, de daarmit bi us is. Sin Jünger sind un blievt vull Tovertroon to dissen Herrn. Herr, schenk us din Vergewen un gev us Lewen Kraft, sprek över us din Segen, de Freen un Freud us schaft. Du hest din Bloot vergaaten, un dat mutt noog us sin. Herr, at din Dischgenossen stärk us mit Brot un Wien. Donnersdag na den 2. Sunndagg na Epiphanias O Herr, din Woort wiest us den Weg, maakt hell dat Lewen, schenkt dat Lecht. Du roppst de Christen alltomaal un wiest ehr Gott in‚Himmelssaal. Dien Woort helpt us in‚t Lewen trecht, dat wi nu lewt na Gott sin Recht un heel alleen ut Gott sin Gnaad, de us toseggt din heiligt WoortLaat us dat sehn, o Herre Christ, dat Gott dör di nu bi us is. Du maakst dat heele Lewen hell, daarum bin ick geern din Gesell. (De Text lett sick ook singen. Singwies: O Jesu Christe, wahres Licht .. EG 72) 32 Freedagg na den 2. Sunndagg na Epiphanias Wie kann`t angaahn, dat ji mi socht hefft? Kunnen ji jo nich denken, da tick in min Vaader sin Huus ween mutt? (Lk 2,49) _____________________________________________________________ Twölf Jaahr weer Jesus oold, at he to`n ersten Maal mit up dat Passahfest na Jerusalem na`n Tempel gaahn druff. Över dat Fest sülfs vertelld Lukas nix. At aawer de Reis weller trügg gung, bleev Jesus in Jerusalem in den Tempel. Mit groode Sorg hefft sin Ollern em socht. At se em endlich funnen harrn daar in den Tempel, hefft se em fraagt:”Wi kunnst du us dat bloot andoon? Mit Angst in`t Hart hefft wi na di socht!” Vöruutgaahn weer, dat Jesus de Prester un schriftklooken Lü tohört harr. He fraagte ehr un geev ehr heel klooke Antwoorten. De Tempellehrer weere vull Stunen daaröver, dat so‚n twöljaahrigen Jung von`t Dorp so veel verstund von Gott sin Woort. Se wussen un verstunnen nich, dat Jesus sülfs Gott sin Woort an de Minschen is, dat Woort, dat Minsch wurden is un us den herrlichen Herrn wiest. Jüst daarum geiht dat ook in disse Geschicht von den twölfjjaahrigen Jesus in den Tempel. De herrliche Herr ward aapenbaar. Loff singt, ji Minschen, den herrlichen Herren to Ehren, Jesus is kaamen, de Minschen up Eerd to erlösen, An dissen Oort kummt mit em us Gott sin Woort, kaamt all, sin Loff to vermehren (De Vers lett sick ook Singen. Singwies: Lobe den Herren, den mächtigen… EG 317) Sunnaabend na den 2. Sunndagg na Epiphanias Du schast dinen Gott leew hebben, mit din heelet Hart und din Seel un mit allens, wat du denken un föhlen deist, schast du em amhangen; dit is dat höchste Gebottt. Aawer dat anner Gebottt tellt jüst so: Du schast din Nahsten so leewen at di sülfs. (Mt 22,37+38) _____________________________________________________________ Gott leewen schast du, di em hengewen mit Liev un Lewen, mit allens, wat du föhlen un denken deist. So dat Gebottt. Radikaaler geiht dat nich. Den Naahsten leewen schast du, totaal von di sülfs afsehn, di den Naahsten towennen mit allens, wat du hest un bist, denkst un föhlst. So dat Gebottt, dat achter dat erste nich naasteiht. Radikaaler geiht dat nich. Beide Deel von dit Gebottt – Gott un denn Naahsten leewen – sind woll afsoluut, aahn „wenn un aawer“, man se duukt us nich. Jüst annersrum is dat richdig. Se maakt us free. De Gedanken up Gott richten, sick nich tegen em stellen, ne, sick em hengewen, dat köönt bloot Lü, de free sind. Dat Hart ward wiet un de Kopp ook. Vull Tovertroon köönt wi dört Lewen gaahn un mit groote Freud den Naahsten to Deensten ween. Herr, maak us Oogen blind för all dat, wat Undöög sind. Maak aawer use Oogen hell för Lech tun Wahret ut din Quell. Dat wi nich seht den Naahsten in sin Not, dat laat nich to, Herr, use Gott. Aamen. 33 3. Sunndagg na Epiphanias Min Tiet steiht in din Hannen. (Ps 31,16) _____________________________________________________________ Dat is goot to weeten, dat de herrliche Herr us in sin Hannen hoolen deit. Bi em sind wie seker burgen, he dreggt us. Wi sind nich eenfach utlevert an de Tiet mit all ehr Weeswark un Begangs, de wi so wies weerden doot. Ick stell mi een Baahnhoff vör. De een Isenbaahntog kummt an, de anner föhrt af. So geiht dat den heelen Dagg un de Nacht ook noch. De Lü hefft dat drock, annere töövt up up wat. Leew unner de Minschen kannst belewen un ook Zoorn. Wecke sind truurig, annere sind vull Freud. Dat heele bunte Lewen wiest sick in so‚n Baahnhoffshall. Ankaamen un Wegföhren, un de Faahrplaan steiht fast. Heel genau sind de Tieten up‚nanner afstimmt. „At Gott de Welt schaapen hett, daar hett he von Iel nix seggt!“ Dat is so‚n Sprökel de draapen deit. Dat lohnt sick, daar maal över naatodemkem, jüst denn, wenn wi sülfs in Hektik rinraaden doot un denn meent: Bloot nix verpassen! So veel at eben geiht in`t Lewenm rinstoppen un umsetten! Nu is dat aawer so, dat de Herr us in sin Hannen hoolen deit. He bargt us bi sick. Wi mööt nich jaagen un achter de Tiet herbirsen. Wi sind nich at so‚n Klock, de eenmaal uptrucken wurd un nu afloopen deit. Ne, ook min und in Tiet steiht in Gott sin Hand. Maandagg na den 3. Sunndag na Epiphanias Gaah weg von mi, Herr,, ick bin een sündigen Minsch. (Lk 5,8) ____________________________________________________________ De heele Nacht harrn se sick afrackert un quält mit ehr Fischnetten un doch nix fungen. Nu weer de günstige Tiet vörbi. Dat weer Dagg wurden. Aawer Jesus sä to Simon:” Föhr ruut, in de Mitt von den See, un smiet din Netten ut!” Up sin Woort hen deit Simon dat, un he belewt, wat för em een Wunner is. An` hellechten Dagg sind de Netten so vull Fisch, dat se den Fang baald nich hoolen köönt . Simon harr up Jesus hört. He harr em vertroot un pareerde em. Up wunnerbaare Aart un Wies wurd he belohnt. Gehorsaamt Tovetroon is`t, womit wi Gott antern un danken köönt för all sin Gnaaden un Gaaven, de he us schenken deit. Wi vertroot up den Mester Jesus Christus, de sülfs gehorsaam wesen is bit to`n Dod an`t Krüz. So hett he us free maakt un erlöst von Sünd un Schann, von den Dod un von den Bösen. In sin Deensten köönt wi dat Nett utsmieten, sin Woort, un daarmit to Minschenfischer weerden. Simon Petrus is dat ook wurden 34 Deensdagg na den 3. Sunndagg na Epiphanias Singt von`Freeden nu jon Leed, Freeden för de Welt. Gott geew Freeden dör dat Kind, dat he us gesellt. Ward een Minsch, so is dat recht, Minsch de Minschen liek. Kummt i´t Woort, dat us toseggt Gott sin ewigt Riek. Gott will bi de Minschen ween, dat is wisslich waahr, Gnaad un Waahret schölt wi sehn, herrlich Herr is daar. Von us Gott sin Leew lewt wi, von sin rieke Gnaad. In`t Wort is Christus bi di, richt di na sin Raat. (Lett sick singen na de Melodie ut Israel: Freunde, dass der Mandelzweig…) Middeweeken na den 3. Sunndagg na Epiphanias Aabraaham sloog sin Oogen up un kreeg daar achter sick een Schaapbuck to sehn, de sich in Doornen verheddert harr mit sin Hörns. Aabraaham greep sick dat Deert un opperte dat at Brandopper an de Stee von Isaak, sinen sSöhn. Naahst nöömde Aabraaham dissen Platz: „De Herr kickt!“ (1. Mos 22, 13+14) _____________________________________________________________ Up den Barg Morijaa schull Aabraaham sinen Söhn, den eenzigen, Gott oppern. So lang harr he up den Söhn haapt un töövt. He hung an em mit groode Leew, un nu disse Befehl. Nich to begriepen weer dat, grauenvull, gräsig. Disse Söhn Isaak weer Aabraahams eenzig Haapen daarup, dat waahr weerden kunn, wat Gott toseggt harr: Een groodet Volk schull von Aabraahams Kinner weerden! Dit Verspreken weer nu in Gefaahr. Un doch maakte AAabraaham sick up den Weg, jüst so, at Gott em dat updraagen harr. He wull Gott pareeren, so swaar em dat ook ankeem. Gott weer em heel düster wurden. So wurd Aabraaham, de Patriarch, versocht. aawer Gott greep in un sorgte för een annert Opper, un Aabraaham opperde den Schaapbuck.Vörwiß willt wi us Twievel un Versööken in den Glowen nich eenfach mit de von Aabraaham up een Stuuf stellen. Dat gifft aawer ook för us Stunnen, in de wi up Wege föhrt weerd, up de Gott us düster ward. Denn is dat een grooden Trost, to weten, wat Aabraaham daartomaal verstaahn hett: “De Herr sütt!” He lett us nich ut de Oogen. He weet, wat wi dregen köönt. He is all daar mit sin Redden. 35 Donnersdagg na den 3. Sunndagg na Epiphanias Doch stund för em (AAabraaham) fast: Gott kann ook von den Dod weller upwecken. (Hebr 11,19a) _____________________________________________________________ In us Tiet ward anners dacht. Överall kann man hören: Wenn dat Gott gifft, denn hett he sick von us Welt afkehrt. De heel radikaal denkt, de seggt sogaar: Gott is dot! Un daar steiht nu dat Woort: “Gott kann!”, he mutt nich, aawer he kann ook Dode in`t Lewen roopen. Wat för`n Toversicht un Tovertroon hett AAabraaham harrt, at he sin eenzigen Söhn oppern schull. Aabraaham harr all veel mit Gott belewt. Sin Macht un Gnaad harr he to spören kregen. Daarum kann he so veel Tovertroon hebben, ook in disse Laag. Wi kiekt up Jesus Christus, de an`t Krüz sturv, aawer wi betüügt: He is nich in den Dood bleben. Gott hett em in`t Lewen roopen.. So wiest Gott sin Macht. He hett Jesus nich bi de Doden fastholen. Ne, Jesus is de lebennige Herr. Dagg för Dagg roppt he Minschen, dat se em naafolgen schöölt, un Dagg för Dagg hört Minschen sin Roopen. Se gaaht mit em dör Welt un Tiet un be= tüügt: Gott kann ook von de Doden weller upwecken. Freedagg na den 3. Sunndagg na Epiphanias Een schall den annern sin Lasten dregen, denn erst doot ji dat, wat Christus sin Gesetz von jo will. (Gal 6,2) _____________________________________________________________ De Last ward us todraagen, de den Naahsten druckt. Dat is toerst de Last, dat Gott so wied weg is, so feern, dat us sin Oogen nich mehr seht un sin Woort nich mehr to Ohren kummt. Dat is de Last, unner de Minschen süfzen dot un in ehrn Glowen unseker weerden lett. Denn is de Twievel jümmer daar un dat Affallen von Gott is nich feern. Dit un veel annert noch is de Last, de wi mit den Naahsten vör Gott bringen schöölt, wiel dat eben nich bloot us Last is. Wi denkt an de Lasten, de Jesus draagen hett. För em weer dat de Last, dat sin Volk nich hören wull, wat he to betüügen harr von Gott sin Riek. Dat weer de Last von dat Alleenween in den Gaarden Gesemane un de Angst in disse Stunn. Daar weer de Last, de he an`t Krüz draagen harr, de Keelt, dat Gott so wied weg schiende: “Waarum hest du mi verlaaten?”, un daarto de Sündenlast von de heele Welt. Dat dunkt mi goode Gedanken to ween. Se maakt Moot, den Weg mit Jesus to waagen un den Naahsten to helpen. Daar liggt Segen up, wenn wi an Jesus wiest weerd un an dat Gesetz von sin Leew, von sin Lewen und Starwen. Wiel he toerst de Last von de annern droog, daarum wurd dat Ostern. Dit Gesetz schall sick ook an us erfüllen, wenn wi em nafolgen dot. 36 Sunnaabend na den 3. Sunndagg na Epiphanias Een schall den Annern annehmen, Christus hett dat mit us ja ook daan un so Gott de Ehr gewen. (Röm15,7) _____________________________________________________________ Paulus schnackt hier to Christenminschen, de sick fremd wurden sind. Een neen Anfang fallt swaar, dat Annehmen fallt swaar. Dat wi een Minschen annehmt, den wi lieden möögt, dat versteiht sick. Dat maakt us Lewen rieker. Bi Minschen, de us nich so liggen doot, fallt dat wat stuurer. Dat gifft Minschen, de us feern un fremd sind. Ehr anner Lewensaart, ehr anner Aart un Wies to glowen u.s.w., verföhrt us daarto, dat wi annehmen doot, dat se nich an Jesus Christus glööven doot.. Paulus erinnert us nu aawer daaran, dat mit Jesus Christus Gott sin Leew in de Welt kaamen is. Disse Leew breckt all de Fronten up, de wi so upboot. “Gott wiest us sin Leew aawer daarin, dat Christus för us sturven is, at wi noch Sünner weeren,” schrift Paulus in den sülven Breef (5,8).Gott maakt de Dören wied aapen. He nimmt us an . Jesus Christus hett us annaamen, daar gründ sin Gemeen in. Daarum nehm nu een den Annern an! Daar achter steiht Gott sin Macht von den Kaarfreedagg un Ostern. Disse Macht maakt all de Müürn möör, de tüschken de Minschen staaht, von us sülfs upboot, de us nu hinnert, eenanner antonehmen. Dat gelt ook för de Müürn, de de Karken trennt. Wenn aawer Christus us annaamen hett, schullen wi denn nich ook glowen köönen, dat wi maal weller an een Disch sitt? 4. Sunndagg na Epiphanis _____________________________________________________________ Din Woort dat hett us draapen, din Woort, Herr, dat du levst. Hool du us Lewen aapen, un föhr du us den Weg dör use heelet Lewen, Herr, in din Leew un Lecht. Laat us doch sehn den Segen in Christ sin Angesicht. So wunnerbaar umgewen hest du us, Herr, bit hüüt, din Segen hest du gewen, du maakst dat Lewen wied. Wi willt nu geern annehmen at Gaav, Herr, ut din Hand, dat Mit‚nanner-Lewen in usen Christenstand. Wees du, Herr, use Wieser mit Sakraament un Woort, föhr us de Wege wieter to`t Lewen, hier un door, dat wi eenanner dregen köönt dör de Welt un Tiet, Herr, maak mit dinen Segen us Lewen riek un wied. (De Text lett sick ook singen na de Singwies:“Lob Gott getrost mit Singen...... 37 .EG 243) Maandag na den 4. Sunndagg na Epiphanias Griept de unner de Arms, de ehr Willen swaak is, un hefft Gedüür mit elkeen Minschen. (1.Thess 5,14) _____________________________________________________________ Buten geiht dat ja noch. Daar lewt wi mit Afstand un köönt us beter up`nanner instellen un mit`nanner afstimmen. Wi köönt at goode Kollegen, at Minschen, de an den Freeden wat liggt, amenn gaar at Christen mit‚nanner umgaahn.Aawer to Huus? - In de egen veer Wannen is dat swaarer. Daar sind jümmer de lieken Minschen heel dicht bi`nanner, köönt sick nich ut den Weg gaahn. Us Redesnaarten kennt wi, De Swaakstäen, de een hett, kennt wi ook,( snackt wi bloot nich von), aawer dat allens geiht us up de Nerven Hüüt laat wi us seggen: Ook achter all dat, wat us up de Nerven geiht, steiht us Herr mit sin Tru. Man kann baald seggen: Een de alleen sin Weg geiht, kann kien Christ weerden. Em fehlt de Sliepsteen. Erst wenn ick mi mit annere Minschen ut‚nannersetten mutt, kaam ick daar achter, wat Gott von mi will. Erst daar mark ick, wi ick mi up mi sülfs konzentreeren do. Daarbi kiek ick an min Naahsten eenfach vörbi of arger mi an den sin Macken un Grappen: Dat is mi denn doch to veel; kann de sick denn nich tosaamen nehmen? - Nee, kann he nich, nich solang ick em kien Stütt bin, - nich aahn min Gedüür mit em, de em helen deit, mit sick un mit Gott in`t Reine to kaamen Deensdagg na den 4. Sunndag na Epiphanias Un Gott hett to Kain seggt:” Wo is din Broder Aabel?” Kain antert:”Dat weet ick doch nich! Bin ick ammen de Uppasser över min Broder?”( 1.Mos 4,9 ) _____________________________________________________________ Wie kiekt wi de Minschen an? Wat sind se för us? Köönt wi seggen:”Dat kummt daar up an, wie se sick us tegenöver benehmt!” - Köönt wi seggen:” Englich geiht he mi nix an; am besten is, man blifft vör sick alleen! “ - Köönt wi dat seggen? - Dat mag woll Minschenaart ween, aawer Gott denkt anners. He seggt: “De Minsch neben di is din Broder of Suster, du bist för em verantwoortlich, sorg för em, help em, wees Good to em!” Faaken sind wi heel anners. Wi sind vull Neid un denkt an us egen Vördeel. Hefft wi Stried, denn köönt wi dat lang dörhoolen. Ja, ook in us Harten lewt de Fraag:” Bin ick den annern Minschen sin Uppasser? Is he nich doch us Broder? Sind wi em nich Hülp un Bistand schüllig? Wenn wi Jesus eernst nehmen doot, denn is dat so. Daar geiht kien Weg an vörbi. Jesus Christus sin Leew is bloot to hebben, wenn wi se mit anner Minschen deelt. Daar bewährt sick erst us Glowen, dat wi at Bröder mit‚nanner umgaaht un een den Annern helpen deit. 38 Middeweeken na den 4. Sunndag na Epiphanias Jesus sä to den Mann, de nich snacken un hören kunn: “Hephata!” Dat heet in us Spraak: Öpen di!. (Mk 7, 34) _____________________________________________________________ Ook de Mann, de nich snacken un hören kunn, ward wies, wat för een herrlichen Herr Jesus is. “Hephata - öpen di!, seggt Jesus to em. Mit sin Woort öpend Jesus dissen Mann de Ohren un löst em de Tung. Wat för een wunnerbaart Teeken.Nu kann de Mann tolustern up Gott sin Woort. Nu kann he mit sin Stimm Gott danken, Gott sin Loff singen un betüügen, dat de herrliche Herr em free maakt hett von de Fessel, de em fasthoolen harr He kann nu ook mit anner Minschen snacken. He kann ehr tolustern, wenn se von ehr Freuden un Sorgen vertellen doot. He kann sick anner Minschen mitdeelen. He kann ehr von sick vertellen, von dat wat em Freud maakt un Sorgen in sin Hart kaamen lett. He is nu nich mehr isoleert un mit sin Föhlen un Denken alleen. Hephata!”,sä Jesus to em. Von daar an stund he midden in`t lebennige Lewen.Wat för een Freud Donnersdagg na den 4. Sunndagg na Epiphanias Freut jo, ji hebbt ja wat to haapen! Laat den Kopp nich hangen un verleert nich den Moot! Laat von`t Beeden nich af.! (Röm 12,12) _____________________________________________________________ Minschlicht Lewen is up Haapen anleggt, un aahn Haapen kann de Minsch nich lewen. Aawer haapen kann bloot de Minsch, de Freeden hett mit Gott, wiel he eben Gott mehr vertroon deit at sick sülfs. Je grööter us Haapen up Gott is, je mehr Freud treckt in us Hart in. To Haapen un Freud hört aawer ook de Gedüür. Vergnöögt in de Welt to kieken is licht, wenn allens good loppt, wenn Naaberslü un Kollegen nett to us sind un de Chef ook tefreen mit us is. Man dat kann ook anners kaamen. Denn stelld sick de Lü tegen us, troot us nix to un smiet us Knuppel tüschken de Been. Dat is verdraaten un denn laat wi den Kopp hangen un sind bedröövt. Daarbi aawer de Gedüür nich to verleeren, dat beedüüd: disse Welt uthoolen, so at se is, ehr Last mitdregen un von de Lü nich mehr verlangen, at se gewen köönt. Wi mööt ook leernen, mit Gott Gedüür to hebben. Kann woll angaahn, dat wi meent, dat Gott nich mehr tolustert up us Beeden. Denn köönt wi woll denken, dat Gott sick von us afwendt. Paulus aawer vermaahnt us. He seggt: ” Laat von`t Beeden nich af!” Beharrlich beeden bringt mehr tostand, at us twievelich Harten meent. 39 Freedagg na den 4. Sundagg na Epiphanias De Düsternis vergeiht, dat waahre Lecht breet sin Schien nu ut. ( 1.Joh 2,8 ) _____________________________________________________________ De Stunn is daar, dat helle Lecht will schienen, de Morgensteern to all us Tieden, he schickt sin Lecht dör alle Welt, de Engel singt ehr Freud, dat he sick instellt. ( EG 69,1 ) So besingt Daniel Rumpius 1587 Jesus Christus at den Morgensteern, de den waahren Dagg anbreken lett. Wat düster is, vergeiht. De Wessel von Nacht un Dagg, von düster un hell, is een Teeken daarför, dat tolest dat Lecht siegen deit, Jesus Christus! He bringt den Sieg över allens, wat düster is, he, de von sick sülfs seggt: “Ick bin de Welt ehr Lecht !” Wat düster is, dat kennt wi good: Sünd un Schann, Krieg un Not, Minschen aahn Land un Brot, tolest de Dod. Mööt wi us schicken in disse Toständ von us Welt? Is dat all unafwendbaart Schicksaal? Johannes seggt us, dat dat waahre Lecht sin Schien utbreeden deit. Jesus Christus, de herrliche Herr, schickt sin hellet Lecht in use düstere Welt. Dit helle Lecht wiest Minschen den Weg na anner Minschen. Harten weerd öpent, Fööt sett sick in Bewegen, Hannen röögt sick. So dreegt Minschen dat helle Lecht na Minschen hen. Wat förn Freud is dat . Sunnaabend na den 4. Sunndagg na Epiphanias Töövt so lang, bit de Herr kummt. He ward an`t Lecht bringen, wat sick noch versteken deit wo dat düster is; he bringt an den Dagg, wat een stilkens in sin Hart vörhett. ( 1. Kor 4,5 ) _____________________________________________________________ Wat een stilkens in sin Hart vörhett, dat verbargt sick. Weckeen Minsch kann sick sülfs kennen leernen bit deep in sin Hart, bit up den lesten Grund? Wer kann woll daar achter kaamen, wat in de Harten von anner Minschen stilkens an`t Wark is? Wer kann dat Dörnanner von gooden Willen un slechtet Doon, gerechde un boshaftige Harten ut`neen hoolen? Daar is jümmer allens so mitnanner verknutt, dat wi daar nich mehr dörfinnen doot. Aawer för Gott licht allens aapen, blifft nix heemlich un verburgen. Wenn de Herr kummt, denn is de Tiet riep, denn kummt allens an`t Lecht wat weert un unweert is. Daar kann sick kien Hart mehr versteken. At Gott de Welt ut nix weerden leet, trennde he Lecht un Düster. Dat weer de erste Dagg. Wenn de leste Weltendagg anbreken deit, denn ward dat kien Düster mehr gewen. Denn hett dat Lecht siegt, endgüllig. 40 5. Sunndagg na Epiphanias In Christus liggt allens verburgen, wat Minschen denken un weten köönt, wat ehr Verstand , ehr Geföhl un ehr Sinne at rieke Schätze begriepen köönt. (Kol 2,3 ) _____________________________________________________________ Dat is vörwiß een schönet Woort, so vull Glowen, so fraam. Dat is de een Siet. - aawer ook so fremd klingt dat in us Ohren, dat wi us baald gaar nich anspraaken föhlt. Rieke Schätze sind mennichmaal lang verburgen. In Middelfranken hett vör goode twintig Jaahr een bi`t Umgraaven von sin Acker een richdigen Schatz funnen, de hüüt een richdigt Museum füllen deit. In Wittenborg int Frankenland is he to besichtigen,- luuter Götterfiguren`ut ut de Römertiet. Baald tweedusend Jaahr hett disse Schatz in de Grund legen, bit een em funnen hett. Dit is bloot een Bispill von verburgen Schätze. Paulus seggt: So is da ook mit Jesus Christus. In em sind de Schätze verburgen, de för us Glowen wichdig sind. Verburgen sind se in de Kripp von Bethlehem, in, mit un unner von Brot un Wien, von Krüzholt un Graff, verburgen ook unner Glowen un Leew in sin Gemeen. Minschen köönt finnen, wat daar verburgen is, wenn se daarum beeden dot. Maandagg na den 5. Sunndagg na Epiphanias Dit is min leewen Söhn, den schöölt ji tolustern. (Mk 9, 7b) _____________________________________________________________ Jesus hett sin Jünger Petrus, Jakobus un Johannes mitnaamen up een hogen Barg. Daar ward Jesus vör ehr Oogen verklärt. Markus seggt: Een Wulk leggde ehrn Schatten över ehr! Up een wunnerbaar Aart un Wies ward klaar, dat in Jesus Christus Gott sülfs bi de Minschen is. De Stimm ut de Wulk, Gott sin Stimm, deit dat noch unnerstrieken: “Dit is min leewen Söhn, den schöölt ji tolustern!” - Gott weerd wi wies at den herrlichen Herrn - at Paulus dat seggt – in Jesus Christus sin Angesicht. Wenn wi up sin Woort lustern doot, wenn wi dat Aabendmaahl fiert, wenn us sin Vergewen tospraaken ward, jümmer denn nimmt he us mit up den Barg. Daar könnt wi wies weerden, dat wi een herrlichen Herrn hefft. Daar weerd us Oogen utricht för een richdigt waahrnehmen von us Welt un von dat, wat in disse Welt is. Un denn gelt: “Wi hefft to weten kregen, wie herrlich de Herr is, de eenzige Söhn von Gott, den Vaader, vull Gnaad un allens wat waahr is..!” 41 Deensdagg na den 5. Sunndagg na Epiphanias Ut de Wulk keem een Stimm: “Dit is min Söhn, den ick utwählt heff, up em schöölt ji lustern!” (Lk 9, 35 ) _____________________________________________________________ At Jesus sick dööpen leet von Johannes an den Jordan, stellde he sick an de Sied von de Sünner. Daar keem ook de Stimm von‚Himmel: “Dat is min Söhn, den ick leew heff!” Gott bekennt sick to Jesus Christus. So ook hier up den Barg. Jesus geiht von hier ut den Weg an`t Krüz. Mose un Elia red`t mit em över sin Starwen, dat he in Jerusalem up sick nehmen mutt. Jüst daar, wo uplüchten deit, wi herrlich he is, jüst daar is de Red von Schann un Dod. De herrliche Herr geiht den Weg an`t Krüz. De Jünger kregen den Glanz to sehn, de von Jesus utgung. Se wullen dat fastholen, wat se daar belewten. Aawer daar keem de Wulk över Jesus un ut de Wulk de Stimm: “Dit is min Söhn, den ick utwählt heff, up em schöölt ji lustern!” At de Jüger aawer upkeeken, funnen ehr Oogen bloot Jesus alleen. Erst veel laater, to Ostern ward waahr, wat se hier all fasthoolen wullen. Hier aawer geiht dat erst maal um naafolgen, um lustern un doon. Wer up Jesus Christus sin Woort lustert un deit, wat he seggt, de ward hier all wies, wi herrlich de Herr is. Middeweeken na den 5. Sunndagg na Epiphanias Jesus keek up all de Lü, un se duuernden em, se weeren at Schaap, de kien Harder hefft. ( Mk 6, 34 ) ____________________________________________________________ Jesus kickt up all de veelen Lü, de kien Richt för ehr Lewen hefft, de aahn Haapen sind, smachtig un veertwievelt. Sin Hart is vull Barmen. Minschen in Not bewegt em, de heelen Minschen mit Liev un Seel. Jesus versteiht ehr un hollt een lange Red över Gott sin Willen un dat he so fründlich is. Aawer reden is nich noog för Jesus. He helpt ook mit sin Doon. Jesus deckt ehr den Disch midden in de Wööst, wo kien Stuck Brot to kriegen is. Fief Bröö un twee Fisch sind nich veel. Aawer Jesus leet se utdeelen un elkeen kreeg wat to eten un wurd satt. Dat weeren aawer fiefdusend Minschen. Of de Geschicht nu so passeerd is, dat köönt wi nich naakontrolleeren. Dat is ook heel egaal, wenn wi man verstaaht, dat Jesus sin Disch jümmer noch för us praat is: “Smeckt und seht, wi fründlich de Herr is! 42 Donnersdagg na den 5. Sunndagg na Epiphanias Segend, de jo verfolgen doot. Segend ehr un verflucht ehr nich. Freut jo mit de, de vergnöögt sind un weend mit de Trurigen. ( Röm 12, 14 + 15 ) _____________________________________________________________ Segen wunschen, ook för de Minschen, de sick tegen us stellen doot, mag nich jümmer na us Aart weesen. Daar liggt us dat Verfluchen all eter. Dat is woll minschlich Aart, de ehr egen Recht över allens stellen deit, aawer good is dat nich un helpen deit dat ook numst, ook nich us sülfs. Wer aawer segend, de wunscht ook den Fiend, dat Gott em gifft, wat he nödig hett. Ja, Segen wunschen is een Macht, de Wunner deit, nich bloot för den, den de Segen wunscht ward. Ook de, de daar Segen wunscht, ward verännert. Haß kehrt sick, wenn ook nich furst in Leew, so doch in Verstaahn. Wer anner Lü segend statt ehr to fluchen, ward free för Gott un den Naahsten. Wer sick freuen kann mit de vergnögten Lü, de hett een Hart, wat gunnen kann, ook wenn för em sülfs de Sünn amenn nich so hell schient. Den Naahsten nich alleen laaten, wenn he weenen mutt, - sin Truur deelen, dat helpt em, wiel he spöört: Daar dreggt een mit an min Last un Leed, - daar steiht een in för mi in mit Beeden to den Herrn, de de Redder is. Freedagg na den 5. Sunndagg na Epiphanias Min Schaap lustert up min Stimm. ( Joh 10, 27 ) _____________________________________________________________ Bit up dissen Dagg red`t Jesus sin Jünger an un se lustert em to. Jümmer noch ward sin Woort utricht an de Minschen. Dat geiht up veel Aart un Wiesen: Dat Lesen in de Bibel, de Predigt an‚Sünndaggmorgen of dat Tüügen von een Minsch, de sin Glowen wieder gifft, de em schunken wurd un nu kann he em nich verswiegen. Kann woll angaahn, dat up disse of up anner Wies de Anred von Jesus us draapen deit. Villicht överrascht se us sogaar. Wi hefft nich daarmit rekent, dat sin Woort us meent, aawer denn weerd wi neeschierig un willt mehr von em weten. Us Ohren weerd waak un us Gedanken dreiht sick jümmer mehr um Gott un um Jesus Christus un daarmit ook um sin Gemeen un us Upgaaw in de Gemeen. De Welt un de Minschen kriegt een anner Beedüüden un wi willt Tüügen weerden. So geiht dat denn jümmer wieter: Sin Schaap lustert up sin Stimm. 43 Sunnaabend na den 5. Sunndagg na Epiphanias De Mester is daar un roppt di. ( Joh 11,28 ) _____________________________________________________________ Up veel Aart un Wiesen weert wi in us Lewen roopen. Dat Telefon pingelt, wi weert anroopen. Kann ook vörkaamen, dat wi in een Amt of Upgaav beroopen weerd. Wenn een wat utfreten hett, denn kummt he in Verroop. Good aawer, wenn wi in Ansehn staaht un een gooden Roop hefft. Wi köönt ook von een Upgaav afroopen weerden, un vörwiß kummt vör elk een de Tiet, dat wi afroopen weerd in de anner Welt, de ewig is. Denn steiht in`t Blatt amenn een Naaroop, aawer de is nich mehr wichdig. Denn telld bloot, wat Gott von us hollt un of wi sin Roopen hört un annaamen hefft. Lazarus weer afroopen un to Graff brocht wurden. Sin Suster Marta hett to Maria, de anner Suster seggt: “De Mester is daar un roppt di!” - Wi weet woll, woans de Geschicht wieter geiht. Tolest roppt Jesus den Lazarus ut dat Graff in`t Lewen. “De Mester is daar un roppt di!” Dat gelt ook för us. He roppt us in`t Tovertroon, in den Glowen, dat wi mit em gaahn un em naafolgen doot. Un us Glow weet, dat he us ook in‘t ewige Lewen roopen will. 6. Sunndagg na Epiphanias Sett jo`n Kopp nich up dat, wat hoch ruut will, nee, gevt jo mit dat Minne un mit de armen Staakels af un hoolt jo nich sülfs för klook. ( Röm 12, 16 + 17 ) _____________________________________________________________ Dat gifft Lü, de ehr Nees bannig hoch dreegeen doot. De kost Nerven. Se sind kien angenehme Genossen, Sünnerlich denn, wenn se gustern noch daar stunnen, wo anner Lü hüüt noch staaht. Dickneesig kiekt se över anner Lü weg wiel se to Geld kaamen sind un so in de Welt to Ansehn. Sock Aart Lü schall dat unner Christen ook gewen, de sick för utwählt hoolen doot, de den Heiligen Geist för sick pacht hefft. Up de annern köönt se bloot von baaben runnerkieken, de sick mit ehr lüttchen un grooden Sorgen rumplaagt un sogaar Gott daarmit belästigen doot. Wer sick sülfs för klook hollt, den is nich to raaden. He weet jümmer allens beter un lett nich mit sick reden. Dat is all jümmer so weesen. Disse Lü sind bloot mit “ehr” Bild von Gott un mit “ehr” Kark tofreen un hoolt sick för selig. Aawer Gott will för all Minschen de Vaader ween. He kümmert sick um Lütt un Grood, um arme un um rieke Lü. Gott laad se all at Gäst in sin Huus un an sin Disch, ook de, de wi geern ut den Weg gaaht. Wi sind denn erst Christen, wenn wi in de ringsten Bröder den Herrn erkennen un annehmen doot un nich meent, dat us de Naaber nix an geiht. 44 Maandagg na den 6. Sunndagg na Epiphanias Glückelk is de Minsch, de in di sin Kraft finnen deit, Glückelk de Minschen, de na di to wannert. ( Ps 84,6 ) _____________________________________________________________ Glowen, wat heet dat woll? Is de Glowen dat, wat bi us Överleggen un Naadenken över de Welt un de Minnschen ruutkummt? Is us Glowen amenn een Religion, de up uroolet Vörstellen steiht, all lang överhaalt? In den 84. Psalm steiht, wat Glowen heet. Dree Wöör sind hier Sünnerlich wichdig: “de in di !” Hier ward wat umtuuscht. Wat een nich hett, dat haalt he sick. Ick tuusch min armet Lewen um in een Lewen , dat mi riek maaken deit, in een Lewen mit Gott. Vör mi gellt nich mehr: “Sülfs is de Mann.” Vör mi gellt, dat Gott de Richt bestimmt. Ick sett min Tovertroon up Gott, de de Herr is up de Eerd un in den Himmel. Bi em liggt all de Kraft. Daarum mutt ick mi nich mehr dickdoon mit min egen Kraft. Von dit Umtuuschen lewt de Minsch, de Glowen hett, un daarbi kummt he nich to kort. Deensdagg na den 6. Sunndag na Epiphanias Herr, wies mi dinen Weg! Ick will em gaahn na de Richt, de vör di at waahr gellen deit. ( Ps 86, 11a ) _____________________________________________________________ Wi sind unnerwegens dör de Welt, dör us Lewen. Wat is de rechde Weg? Wat is een Umweg, wat een Irrweg? Wo schall dat lang gaahn mit mi? Dat is nich jümmer licht, dat to doon, wat richdig is. Mennichmaal sind wi unseker. Daarum bitt‚wi Gott: “Herr, wies mi dinen Weg!” Nich us egen Wege willt wi gaahn. Wi keemen woll baald von`t Patt af. Wi willt nich dat doon, wat na us Mutz is. De Mutz kunn us woll baald von den Kopp weihn. Wi willt up Gott lustern, up dat, wat he us to seggen hett. He wiest vörwiß de goode Richt. Vör Christenminschen is Jesus den Weg vöran gaahn. In Jesus Christus seht wi, wat vör Gott at waahr gellen deit. Christus is sülfs de Weg, de in`t Lewen föhrt. An em föhrt kien Weg vörbi, an em, de den Krüzweg gung, de em in den Dod föhrt hett. Gott aawer wull, dat de Christusweg daar nich ennen de, wo de Dod dat Seggen hett. Gott leet dat Ostern weerden. Nu bekennt wi Jesus Christus, den lebennigen Herrn. He wiest de Richt. He is de Weg, den Gott mit de Welt geiht. 45 Middeweeken na den 6. Sunndagg na Epiphanias Bring mi dat bi, dat ick do, wat di gefallt! Du bist doch min Gott. Din gooden Geist laat mi de rechden Wege gaahn. ( Ps 143,1o ) _____________________________________________________________ Wi kiekt us um in us Welt, in de wi lewen doot. Wi lewt wi denn? Is dat noch allens in Reeg mit de Sellschup? Stimmt bi us noch allens, wie dat ordent is? Fröhere Generatschonen harrn dat lichter. Dat geev Regeln de in Tell weeren, na de man sick richten kunn. Aawer disse Regeln sind möör wurden, se gellt nich meehr för jedermann. Un daarum sind wi jümmer an`t Sööken na een goode Richt, na goode Wege. Dit Sööken föhrt us na Gott. Em bitt‚ wi, dat he us antert up us Beeden: “Bring mi dat bi, dat ick do. wat di gefallt. Laat mi wies weerden, wat ick to doon heff an dissen Dagg. Laat mi dat so maaken, dat ick daarmit vör di bestaahn kann. Help mi, du min Gott. Din gooden Geist laat mi de rechden Wege gaahn. Du hillig Geist, laat us verstaahn den rechden Weg mit Gott to gaahn. Christ, use Herr, wies us dat recht, den Weg to finnen in din Lecht. Donnersdagg na den 6. Sunndagg na Epiphanias Nich wiel wi so rechtschaapen sind hefft wi us mit us Beeden vör di daalsmeten, nee, wegen din groodet Barmen. (Dan 9, 18b ) _____________________________________________________________ Daar steiht up de een Sied, dat wi rechtschaapen Lü sind, Lü de acht weerd, de för de Sellschup wat doot un daarum ook maal een Loff to hören kriegt. Ja, dat allens verlangt na Anerkennen, na Achten un na Loff. För dat, wat wi gewen doot un leist, willt wi ook us Lohn. Dat is de een Sied. Up de anner Sied aawer steiht Gott sin groodet Barmen. Dat is at een rieke Quell. Wat disse Quell us tokaamen lett, dat köönt un mööt wi nich erst verdeenen. Dar drövt wi us schenken laaten. Bi us Brot Dagg för Dagg fangt dat an mit Gott sin Gnaaden. Matthias Claudius hett dat wußt. In sin Buernleed schrift he: Us Gott schickt Dau un Regen, den Maand- un Sünnenschien, he stüürt us to sin Segen, kummt daarmit bi us binn. He lett sin Segen kaamen in use Feld un Brot, dat geiht woll dör us Hannen, kummt aawer he von Gott. Gott schenkt us ook den Glowen, un fraamen, stillen Sinn, he lenkt us Tovertrooen up Jesus Christus hen. He geiht för us dör`t Lewen, waakt över Dorp un Huus, de Beeders deit he gewen sin Hülp un goode Ruh. (EG 508) 46 Freedagg na den 6. Sunndagg na Epiphanias Jesus fraagte sin Jünger: “För wen hoolt ji mi?” Un Petrus anterde em: “Du bist Christus, de Messias, den Gott us toseggt hett!” (Lk 9,20 ) _____________________________________________________________ Petrus weer överwältigt von dat, wat he mit Jesus allens belewt harr. Daarum sprook he ut, wovon de Glow övertügt is: “Wi hefft belewt, dat du Saaken daan hest, de anners bloot Gottdeit. Wi hefft Wöör hört, wi bloot Gott se seggen deit. Wi kiekt to di up at to Gott, ja, Gott deit us bemötein di. Du bist de König, den Gott toseggt hett. Disse herrliche Macht över Minschenharten öövt Jesus hüüt ook noch ut dör sin Woort. Uswill he daarmit för Gott sin Riek winnen..Aawer de Glow an Jesus kann nich bloot inbekennende Wöör bestaahn. Jesus roppt us, dat wi sin Wege mit em gaaht, em naafolgen doot. Dat is vörwiß nich jümmer licht. Jesus hett sin Jünger seggt, wi he de Herrschup antreden ward. He geiht dör dat deepste Leed, dör den Dod, bit hen in`t Upstaahn von de Doden. Wat för een Freud is dat in een Welt vull Keelt un Leed un Dod! Sunnaabend na den 6. Sunndagg na Epiphanias _____________________________________________________________ Ick dank di, Herr, du kickst mi an, du forscht mi ut, du kennst mi good, slaap ick, waak ick, of staah ick bang, du weest dat, Herr, dat maakt mi Moot. Wat ick ook denk, wat ick ook segg, dat hest du ja all vörher wußt, du bist um mi up elkeen Weg, du hollst mi fast, o Herr, min Lust. Wull trecken ick mit‚ Morgenlecht wied weg bit an dat feernste Meer, din Hand weer bi mi, hülp mi trecht, du lettst mi nich, du gnädig Herr. Herr, stell min Hart doch up de Proov, segg mi, of gooden Weg ick gaah, kaam ick von`t Patt af, kummt din Roop, dat ick up ewig Wege staah. Ehr wees den Vaader un den Söhn, den Heilig Geist, den Dree-in-een, at dat all in den Anfang weer, is ewig, ewig use Herr. Na Psalm 139 (Lett sick singen na de Singwies von EG 288; Nun jauchzt dem Herren, alle Welt… ) 47 De Sunndag Septuagesimma Vundaag, wenn ji lustern doot up Gott sin Stimm, denn maakt jo Hart nich balstürig.(Ps 95, 7b+8a ) _____________________________________________________________ Up mennich veel Aart un Wiesen kummt Gott sin Stimm to us. Fastleggen lett Gott sick nich, nich up de Aart un Wies un ook nich up de Tiet. Free sett he Tiet un Stunn fast, in de he us anreden will. Wenn eben de Stunn daar is, dat wi sin Roopen hört, denn mööt wi up em lustern, us Ohren för em aapen maaken un dat Hart ook. “Vundaag past mi dat nich,” seggt dat balstürig Hart, “morgen is ook noch een Dagg!” Laat wi us waarschaun. Wenn wi us Ohren un Harten vundaag tospeert, kann dat woll angaahn, dat morgen all de Dör to Gott sin Riek för alle Tieten dicht is. Wenn wi vundaag nich tolustern willt up Gott sin Roopen, denn kann dat woll angaahn, dat wi morgen all gaar nich mehr tolustern köönt. Een balstürig Hart , dat is een Hart, dat nich mehr tolustern un annehmen kann, wenn Gott reden deit. - Darför waahr us Gott. Maandag na Septuagesima Demöödigt jo, (böögt jo) vör den Herrn, denn ward he jo hoch uprichten. (Jak 4,10 ) _____________________________________________________________ Böögt jo vör den Herrn, demöödigt jo! - Hier ward een Weg wiest, de nich jüst “Attraktiv” utsehn deit, Dat is eter een Wg, de unnen lang geiht un in de Welt nich in groodet Ansehn steiht. Demmoot is nich fraagt. De Spraakforscher weet, dat hier de Moot meent is, de up den ringeren Weg de Minschen to Deensten is. Un disse Moot to deenen ward dringend brukst in us Welt, de so dörschuddelt ward von Kriege un Revolutschonen, dat een angst un bang weerden kann. De Welt schreet na Minschen, de sick böögt un ehr helpt. Se hett jümmer so schreet, un Gott hett ehr Schreen hört un ehr hulpen. Gott hett den Erlöser schickt, den Christus. He is den ringen Weg gaahn, heel unnen. He weer deep ut sin Hart daarför prraat, de Welt up Gott sin Aart to deenen un to leewen. He gung den Weg an`t Krüz. He hett sin Lewen oppert, dat wi mit Gott Freeden hebben köönt. Daarmit sind Krieg un Not in us Welt noch nich bannt, aawer Jesus Christus hett Nafolger funnen, Lü, de sin Woort, sin Leew un sin Lewen in de Welt dreegt. Se willt sick ehr Upgaav stellen. Köönt wi dat amenn ook? De sick vör den Herrn böögt, de ward he uprichten. 48 Deensdagg na Septuagesima Ick bin nich alleen, nee, wi sind twee, ick un de, de mi schickt hett. (Joh 8, 16b ) _____________________________________________________________ De Jesus fiend weeren in ehrn Sinn, de hefft in em een Minsch sehn, de nich fast up de Grund stund. Aahn dat he na ehr Meenen een Recht daarto harr, sä he von sick sülfs Saaken, de se nich annehmen kunnen of wullen. Nu weer Jesus ja nich unbekannt. He harr groode Teeken un Wunner daan. Dat heele Land weer vull daarvon. Dat kunn ook elkeen weten, wenn he man bloot sehn un tolustern wull, dat in Jesus Gott sülfs an`t Wark weer.Aawer jüst dat wullen se nich waahr hebben, de sich tegen em stellen deen. Se harrn ehr egen Vörstellen von den Erlöser. Jesus paßte in ehr Bild nich rin, un daarum willt se ook nich an em glowen, mag he ook noch so veel Teeken un Wunner doon. Daar hett sick nich veel ännert. Bit up dissen Dagg is Jesus sin Krüzweg dat Teeken, dat nich henaamen ward. Wat de Kark to seggen hett, ward faaken aflehnt. Veel Lü seht bloot, dat in de Kark ook minschlich togeiht, un daarum wehrt se sich tegen dat, wat de Kark to seggen hett. Daarbi is dat ja nich Minschnewoort, nee, dat geiht um Gott sin Woort, um Jesus Christus un sin Leew. De willt us nich loslaaten. Middeweeken na Septuagesima Ick bin de Weg, allens wat waahr is, bin ick, ick bin dat Lewen. (Joh 14,6 ) =========== _____________________________________________________________ Ick bin de Weg”, seggt Jesus. Anners utdruckt heet dat: “Ick bin de Wiespaahl”, ick wies jo, wo dat langgeiht mit di, mit din Doon un Laaten, mit din heelet Lewen. De Wiespaahl, dat is so`n Art Verkehrsteeken. Dat gifft socke Wiespaahls, de laat us uppassen. Daar ward warnt vör Gefaahr. Achtung! Paß up! Kaam nich von`t Patt af! Dat gifft ook socke, de seggt us:”Hier is kien Weg för di, daar bist du nich tolaaten; de Weg is verbaaden!” Weller een anner Wiespaahl seggt us: “Nich so fix! Laat di Tiet up dissen Weg, anners kann`t woll een Unfall gewen!” So is dat. De Wiespaahls sind een wichdige Hülp. Aahn ehr leepen wi woll mennichmaal leppsch in us Lewen. Dat groode Teeken, de wichdigste Wiespaahl, is Jesus Christus sülfs. He wiest us den Weg in`t Lewen, in Gott sin Riek,- mehr noch: he is de Weg! Aahn em verloopt wi us, aawer mit em find wi dat Heil. Jesus, baahn den Weg, help in`t Lewen trecht! Wi willt geern din Wege gaahen, wullt du an de Sied us staahen. Föhr us an din Hand in dat Vaaderland. (EG 391,1) 49 Donnersdagg na Septuagesima Ick bin de Weg, allems wat waahr is, bin ick, ick bin dat Lewen. (Joh 14,6) ============== _____________________________________________________________ Wat is waahr?” - Up de Fraag lett sick nich licht antern. In de griechische Spraak, in de dat nee Testaament upschreben is, beedüüd dat so wat at: Waahr is, wat sick nich versteeken deit, nich verburgen is, wat updeckt is, wat to kennen un upslaaten is. Wer wies ward, wat waahr is, de entdeckt sin Lewen, de ent-raadelt sick sülfs. Un dat is nu us Upgaaw, daarna to streven, dat wi ruutfinnen doot, wat us Lewen för‘n Sinn hett. Daarbi helpt us Jesus Christus mit sin heele Botschupp. De Leew lewen, de he vörlewt hett, Smachtige Brot gewen, Naakte mit Kledaasch versorgen,, Kranke uprichten, fungen Lü besööken,Dorstige to drinken gewen un de Naaricht von Gott sin Riek wiederseggen. In dit allens liggt deSinn. Dat is waahr. In een sinnfüllt Lewen roppt us de Herr, de us wiest:“Min Lieden is waahr, min Starwen is waahr, dat ick lebennig bin is waahr: ICK BIN ALLENS; WAT WAAHR IS! Freedagg na Septuagesima Ick bin de Weg, allens wat waahr is, bin ick, ick bin dat Lewen. (Joh 14,6) ============ _____________________________________________________________ Ick bin dat Lewen”, seggt de Herr. Aawer wat is Lewen? Wi lewt in een Welt, de baald allens utforschen kann. Veel hett de Wetenschup ook all funnen, un doch blifft een Raadel bestaahn. Wat Lewen is, dat hett noch numst ruutfunnen. Woll köönt wi seggen, wat lewen deit un wat dot is, aawer wat dat Lewen is, wat dat Lewen wirklich utmaaken deit, dat weet wi nich. Wenn wi nu von Jesus dat Woort hört: “Ick bin dat Lewen,” denn mööt us dat ook erst dör Aapenbaaren seggt weerden. Dat Woort fordert Glowen. Aawer de glöwen deit, de weet, dat Jesus Christus de Antwoort up de Fraag na dat Lewen is. De Glow kickt deeper. He erkennt, dat Jesus, de sin Lewen an`t Krüt leet, up wunnerbaare Aart lebennig is. In em wiest sick een Lewen achter us Lewen. Wi bekennt, dat he upstaahn is von de Doden. Wi glööwt, dat he de Herr is över de Welt un de Minschen. He is dat Lewen, - he is use Lewen. . Johannes schrift: “Wer den Söhn hett, de hett dat Lewen; wer aawer Gott sin Söhn nich hett, de hett ook dat Lewen nich!” (1.Joh 5, 11+12) 50 Sunnaabend na Septuagesima Se gaaht von Kraft to Kraft un seht den waahren Gott in Zion. (Ps 84,8) _____________________________________________________________ Wat möögt dat woll för Lü weesen, de von Kraft to Kraft gaaht? Dat is doch heel anners, at wi dat kennt. Wi gaaht von de Kraft nich in een nee Kraft, wi weerd erst maal mö, je oller wi weerd, um so fixer geiht dat. Tolest sind wi bloot noch mö. Dat is so vörgewen in de Natur. Man hier geiht dat um wat anners. Hier is von Lü de Red, de ut ehrn Glowen lewen doot. Minschen de glööwt, de kriegt disse Kraft. Se sind anslaaten an Gott sin Kraftwark, un dör ehr Lewen ströömt en Strom von Glowen un Leew. Je länger se up den Weg dör ehr Lewen von Kraft to Kraft gaaht, je mehr se Glowen lewt un Leew utdeelt, je beter köönt se ehrn Deenst an de Welt un de Minschen doon. Wenn Minschen aawer upgewen doot un bloot noch mö sind, denn kann dat daarvon kaamen, dat se kien‚ Kontakt mehr hefft to de Kraftquell, to Glowen un Leew. Denn kiekt se nich mehr up Gott. In dat Psalmwoort steiht aawer: “.... se seht den waahren Gott in Zion.” - Up den Barg Zion stund de Tempel. Daar fund de Glowen in Israel den lebennigen Gott. Ook för us heet dat, dat wi daar weesen mööt, wo de Gemeen sick sammeln deit unner Gott sin Woort. Daar weerd us Ohren, Harten un Ogen öpend för Gott, daar sleit dat Hart von us Glowen, von daar ut gaaht ook wi von Kraft to Kraft. De Sunndagg Sexagesima At Jesus in Bethanien weer, in dat Huus von Simon, de den Utsatz harr, daar keem een Froo na em hen, de harr een Glas vull Duftöl in ehr Hannen. Un se goot em dat up den Kopp, wieldes he to Disch sitten dee. (Mt 26, 6+7 ) _____________________________________________________________ Wat daar passeerde, dat kunnen ook den Jünger nich verstaahn. Se hefft seggt: “Dat düüre Öl weer beter verkofft wurden. Bi de Armen weer dat Geld good anleggt weesen!” - Denkt wi nich ook so? Dat geiht doch daarum, woans de Minsch hannelt. Wi roopt na Diakonie, na “Brot för de Welt”, na Hülp för Kinner in Not un noch veel mehr. Wi willt daarför sorgen dat de Lewensumständ sick betert, in de so veel arme Minschen Lewen mööt. Wenn wi daar wat betern doot, denn köönt si sick naast ook sülfs helpen. Dat allens is good un richdig so, un doch is dat Öl nich verswendt. Disse Froo in Bethanien wull Jesus bloot Leew un Dank wiesen. Jesus weer in höchste Gefaahr. To glieke Tiet weeren de Hogenpreester un Öllerlü tohoop kaamen. Se weeren an`t Överleggen, up wecke Aart un Wies se Jesus woll in ehr Hannen kriegen kunnen. In disse Laag bekennt sick de Froo to Jesus un salwt em mit dat düüre Duftöl. Dat gifft veel Aaart un Wiesen, Jesus Christus to danken. Se hört all tohoop un een lett sick tegen dat anner nich utspeelen. Dank mutt jümmer Gestalt annehmen in Loff un Bekennen un in Diakonie, de Hülp för den Naahsten. 51 Maandag na Sexagesima Wat sind ji för gluckselige Lü, dat jo Oogen sehn un jo Ohren tolustern köönt. (Mt13,16) _____________________________________________________________ Wat hefft se denn sehn? Waarum weerd se von Jesus at gluckselige Lü beteekend? Se hefft den Heben sehn, den Maand un de Steerns, de Sünn un de Wulken, Dagg un Nacht, Saat un Arnt, Not un Gluck, Lewen un Dod. Hört hefft se ook, wat dat in de Welt to lustern gifft. De Vaagels hefft sungen, de Minschen snackt, luut to`n Verfehren un liesen vull Tovertroon. Dit un den heelen Larm von de Welt hefft se hört, jüst so, at wi ook. Un doch hefft de Jünger veelmehr sehn un hört, mehr at de Lü in`t oole Testaament, Mose un de Propheten, mehr ook at ehr Tietgenossen. Jesus hett sin Jünger maal fraagt:”Wat denkt ji von mi?” - un se anterden em:”Wi hefft sehn un to weten kregen, dat du de Christus bist, de Söhn von den lebennigen Gott!” Ook us gelt Jesus sin Fraag. Wenn wi denn antern köönt, at de Jünger dat kunnen, denn sind wi gluckselige Lü. Deensdagg na Sexagesima Jesus nehm de twölf bisiet. He sä to ehr: “Lustert good to! Wi gaaht nu na Jerusalem rupp, un allens schall indraapen, wat dör de Propheten von den Minschensöhn upschreben wurden is!” (Lk 18, 31) _____________________________________________________________ Na Jerusalem geiht de Weg. Dat is de Stadt, de heel baaben steiht, up den Barg, wiedhen to sehn. Vör de Juden weer Jerusalem een heel sünnerliche Stadt. Hier stund de Tempel, wo na ehrn Glowen Gott sülfs to finnen weer. Ook för Jesus weer Jerusalem mit den Tempel een sünnerlichen Oort. Hier harrn sein Ollern em de Presters wiest. Daar weer he man jüst acht Daag oolt, un de oole Simeon harr em up sin Arms naamen un sin Loffleed anstimmt. Hier harr he bi de Prester un schriftklooken Lü seten, at he twölw Jaahr oold weer. He harr ehr fraagt un se em, un he geev ehr klooke Antwurten. Ja, na Jerusalem gaahn, dat heet, sick Gott utsetten, an sick passeeren laaten, wat Gott doon will. Jesus wuß woll, wi de Weg utsehn de , den he gaahn muß. De Weg föhrde dör Lieden un Krüz in den Dod un dör den Dod in`t Lewen. He hett dat sin Jünger ook seggt, aawer de verstunnen em nich. Dat wull ehr nich in den Kopp. Erst laater hen, na Ostern, daar verstunnen se, wat Jesus seggt hett. Ehrn Glowen hefft se an us wiedergewen, un wi drövt nu ook mit Jesus na Jerusalem gaahn, na een neet, himmlischt Jerusalem, - in Gott sin Riek. 52 Middeweeken na Sexagesima Ick böör min Oogen to de Bargen hoch, woneem ward woll Hülp för mi kaamen? 121,1) _____________________________________________________________ (Ps So stell ick mi dat vör: Nich mehr lang duuert dat, bit dat Paschafest anfangt. De Pilgerslü von wied un sied sind unnerwegens. Se willt all up dat Fest. Ehr Denken is heel utricht up den Tempel, up Gott un up dat, wat Gott an dat Volk daan hett, daartomaal, at se ut Ägypten in dat Land trecken schullen, wo se free Lewen kunnen. De Pilgerslü seht vör sick de Stadt Jerusalem, de hoch up den Barg liggt. Un in de Stadt de Tempel mit dat “Allerhilligste”. Hier glööwt se von den lebennigen Gott, dat he daar is. Un daarum singt se dit Leed: “Ick böör min Oogen to de Bargen hoch, woneem ward woll Hülp för mi kaamen?” In us Gesangbook steiht een Leed to den 121. Psam. Kornelius Becker hett dat 1602 schreeben.Up Platt hört sick dat so an: Vull Sehnen hew de Oogen ick, hoch na de Bargen geiht min Blick. Kummt woll min Gott na mi hendaal mit sin Hülp ut sin Himmelssaal? Min Hülp kummt her von Gott, den Herrn, he helpt us ja von Harten geern, Himmel un Eer de hett he maakt, sin Oogen jümmer up us waakt. (EG 296 – Ich heb mein Augen sehnlich auf…) Donnersdagg na Sexagesima Een reinet Hart schaff in mi, Gott! (Ps 51, 12a) _____________________________________________________________ Dat geiht up den stillen Freedagg un up Ostern to. Daarum willt un mööt wi erst maal Platz maaken för Jesus Christus in us. Praat weerden för den Herrn, de dör Krüz un Grafff in`t Lewen geiht, dat geiht toerst un tolest so, dat wi us Gott in de Hannen gewen doot, vör Gott un Christus togewem doot: ick heff nix, bloot leddig Hannen un een düstert Hart. Daarum, Herr, maak min Hart un min Lewen nee Herr, maak in mi dat Hart du praat, för Sünd un Schann sluut to de Poort. Nu sleit mi to Sinn, dat mit sock Bekennen dat Versteekspeelen uphören deit, dat ick mit Gott dreven heff. Mit dit Woort hool ick Gott min Hart hen: Herr, du kennst min Hart, dat so düster is, so vull von Sünd un Schann. Du kennst mi, Gott, un daarum weest du ook, dat ick mi na een reinet Lewen lengen do Von mi ut heff ick dat nich Daarum, Herr, nehm du dat in din Hannen,maak dat nee un rein un free. Bloot du kannst maaken, dat min Hart up Christus tööven deit at een smachtig Minsch up een Stuck Brot, at een sooret Stuck Land up Regen. Een reinet Hart schaff in mi, Gott. Maak Platz in mi för een Geist, de mi fast ween lett!” 53 Freedagg na Sexagesima Dat Weetenkoorn mutt erst in de Grund leggt weerden un starwen, anners blifft dat bloot een enkelt Koorn. Wenn dat aawer starwen deit, den bringt dat veel Frucht. (Joh 12,24) _____________________________________________________________ Wer dit Woort verstaahn will, de mutt dat lewen. Wat mit dat Weetenkoorn passeerd, daarmit dat Frucht bringen kann, dat mutt ook mit us passeeren, wenn us Lewen Frucht bringen schall. Jesus is dat erste Weetenkoorn, dat in de Grund fullen un sturven is, aawer de rieke Frucht is nich utblewen. Ut Dod un Grafff hett Gott em in een neet Lewen roopen. Wenn us nu de Twievel kummt an us egen Lewen, wenn wi Versaagen spöört un swaak sind, wenn wi us alleen un verlaaten föhlt von Gott un de Welt, denn köönt wi dit Woort lewen. Wi köönt us neben Christus stellen, unner sin Krüz. Wi köönt to em beeden: “Du hest di heel hengewen an de Minschen, bit in Dod un Grafff. Nehm mi mit, Herr, laat mi ook so lebennig weerden, dat min Lewen Frücht bringt. Un wenn de Tiet daar is, dat ick starwen mutt, denn nehm mi ook at Saatkoorn to een ewigt Lewen. Sunnaabend na Sexagesima Gott de Herr is Sünn un Schild. (Ps 84,12) _____________________________________________________________ Wo de Sünn schienen deit un de Grund warmt, daar kann ook wat wassen. Dat köönt wi to disse Tiet good ankieken in use Gaardens, in`t Feld un in den Wald. De Winter geiht vörbi, Sneeglocken, Krokus un Narzissen wiest all ehr Bleuhn un Wassen.. De Wintersaat up‘t Feld schient ook all to driewen un de Bööm weerd sinnig gröön. In den 84. Psalm ward Gott de Sünn nöömt. Dat heet nu: Wenn wi wassen willt, wenn wi bleuhn un gedeihn willt, wenn us Lewen ook Frücht bringen schall, denn mööt wi daar lewen, wo dat Lecht schient, wo Gott sin Warmte sick vertröömt. Ick denk daarbi an Jesus Christus: De Sünnschien, de mi schenkt, is min Herr Jesus Christ, dat, wat min Singen lenkt, is, wat in‘ Himmel is. Nu heet dat aawer ook noch, dat Gott een Schild is. Een Schild ward bruukt, wo us Lewen beedroht ward. Ook hierbi denk ick an Jesus Christus. He hett sin Krüzdod at een Schild tegen min Verdarven sett. He is den Weg vörangaahn dör den Dod in`t Lewen. He is Gott sin Schild, de mi Schutz gifft. 54 De Sunndagg Etso mihi Ick will jo nich trügglaaten at sock Waisen, daar sorg ick för. Ick kaam to jo. (Joh 14,18) ____________________________________________________________ Faaken hefft wi dat Geföhl, dat wi heel alleen sind. Nich bloot at Kinner, ook at groodwussen Lü belewt wi Tieten un Stunnen, in de wi us alleen un verlaaten vörkaamt. Daar helpt ook deGlowen nich wieter, daar mööt wi dör. Wi versöökt woll, dat wat lichter to maaken, dat Geföhl mit Arbeit to verdriewen, mit geselliget Lewen of ook mit een goodet Book.Aawer jüst daarbi weerd wi wies, dat wi alleen sind. Ook Minschen, de us leew un düüer sind, riet us daar nich ruut. Gifft dat denn kien Hülp? Jesu hett to sin Jünger seggt, dat Gott ehr bistaahn will, wenn he nich mehr bi ehr is. “Gott ward sin Geist schicken, un mit den hilligen Geist kaam ick to jo. Ick will jo nich at Waisen trügglaaten!” Möögt Minschen sick von us afwennen, mag bi us dat Föhlen upkaamen, dat de heeleWelt us verlaaten hett, so drövt wi doch glowen, dat Jesus Christus bi us is. He geiht mit us dör de Tiet, - mit sin Woort, mit Brot un Wien, mit Deenst un Leew. - „Ick will jo nich at Waisen trügglaaten“,seggt he, un een Vers wieder: „Ick bin lebennig, un ji schöölt ook lewen!“ Maandagg na Esto mihi Wenn ick nu aawer hochhaaben weerd von de Eerd, denn will ick se all to mi trecken. (Joh 12,32) _____________________________________________________________ Hochhaaben von de Eerd ward Jesus. He seggt dat sülfs. Wat aawer meent he daarmit? - Wat he toerst meent, steiht in den nächsten Vers. He wiest up sin Dod hen. He ward von de Eerd hochhaaben an dat Krüz. Daar wo he de düsterste Stunn dörstaahn mutt, wo sin Lieden so deep is, daar is he “hochhaaben”, up hochdütsch “erhöht”.Un denn wurd Jesus to Grafff brocht. Noch deeper geiht dat ja woll nich. Ut dit Grafff wurd he hochhaaben, at Gott em ut den Dod in`t Lewen roopen hett. Veertig Daag laater weer dat, up den Ölbarg, nich wied weg von Jerusalem. Daar wurd he “hochhaaben von de Eerd.” Himmelfaahrt nöömt wi, wat daar passeerde. Jesus ward erhöht in Gott sin Riek. Wenn wi dat so hört, wat beedüüd denn dat Woort: “Ick will se all to mi trecken”? – Ick verstaah dat so, dat de Christusweg ook de Christenweg is. He föhrt woll dör Krüz, Leed, Dod un Grafff, aawer daar is de Weg nich to Enn. Jesus Christus will us to sick trecken bit in dat ewige Lewen. 55 Deensdagg na Esto mihi Een neet Gebott gew ick jo, dat ji een den annern leew hefft, jüst so, at ick jo min Leew gewen heff. (Joh 13,34) _____________________________________________________________ Geiht dat? Kann man dat befehlen: “Hefft jo leew!” ? - Mutt Leew nich eenfach daar ween? Se mutt doch wassen. Dat Hart lett sick nich kommandeeren. So is dat eben tüschken Minschen. Leew waßt un is daar, un se is een wunnerbaaret Geschenk.Aawer weckt ward de Leew jümmer dör een Woort bi den, up den se richt is. Wo so`n Woort nich draapt, daar waßt ook kien Leew. Jesus aawer wiest us een Leew, de up socket Bedingen verzichten kann. He hett de Minschen leew harrt bit an`t Enne, ook wenn se em dör Verraat in deepe Truur brochten. He bleev ehr tru in sin Leew, bit daarhen, dat he sin Lewen för ehr geew, un he hett nich fraagt, of se sin Opper woll weert sind. So is de herrliche Herr. Nu is he nich mehr in de Welt, un doch köönt Minschen em begegen. At he von de Welt muß, daar hett he de Jünger an de Naahsten wiest, de ehr nödig harrn un an de se wat von Jesus sin Leew wiedergewen kunnen. So is dat ook hüüt noch. In den Minschen, de Hülp bruukt, is Jesus to finnen. Den Naahsten sick towennen mit Leew, daar ward de Gemeen an kennt. Middeweeken na Esto mihi Dat is doch beter, dat een Minsch starven deit för dat Volk, at dat nu dat heele Volk togrunne geiht. (Joh 11,54) _____________________________________________________________ Jesus harr Lazarus ut den Dod in`t Lewen roopen. Dat brochte de Öllerlü von de Juden up den Been. Nich, dat se nu inverstaahn weeren mit Jesus un sin Doon. Ne, se willt em bisiet schaffen. He stöörde de Preester un Öllerlü, de doch ehr Macht fasthoolen wullen. De Hoogepreester Kaiphas bringt dat up den Punkt: “Beter, dat een Minsch starwen deit för dat Volk, at dat dat heele Volk verdarvt!” Disse Kaiphas, de höchste von de Preester, de hett nich aahnt of wußt, wie recht he harr mit sin Woort. - Daar geiht een Mann sin Weg an`t Krüz. För dat heele Volk, mehr noch, för all de Völker, för all de Minschen gifft he sin Lewen, dat he se tohoop bringt, Gott sin Kinner överall unner de Sünn. Up de Aart un Wies will Gott de Minschen redden, dat een sin Lewen gifft för all de annern at Opper för Sünden. Ja, vörwiß, dat is beter, dat een Minsch starwen deit för dat Volk, - beter för di un för mi, för us all. 56 Donnersdagg na Esto mihi Ick bin de Wienstock, ji sind de Reben. Wenn een in mi bliewen deit un ick in em bliev, denn bringt he veel Frücht, denn aahn mi köönt ji nix doon. ( Joh 15,5 ) _____________________________________________________________ Dree sünnerlich wichdige Wöör staaht in Jesus sin Woort, dat hier baaben steiht: Wienstock Reben- Frücht. Wenn de Reben nich mehr fast verbunnen sind mit den Wienstock, denn mööt se verdröögen. Wenn us Lewen nich mehr mit Jesus Christus tohoophangt, denn köönt wi ook kein Lewensverbinen mit Jesus hebben, - denn verdröögt de Glowen. Daar kummt dat up an, dat wi nich aahn Jesus Christus us Wege gaahn mööt. Dat is nich nödig. Wenn wi bi em bliewen doot, denn blifft he bi us, un denn ward us Lewen ook Frücht dregen, - aawer eben bloot denn. Herr, an di hangt use Lewen, du schenkst Kraft un Lewenssaft. hest us Schuld un Schann vergewen, an din Krüz hest du dat schafft.. In di willt wi so geern bliewen, denn bliffst du ook in us, Herr. Schenk de Frücht in use Lewen un de Gnaad in us vermehr. Freedagg na Esto mihi De Steen, den de Müürlü wegsmeten hefft, jüst de is to‚n Ecksteen wurden. (Mk 12,10b) _____________________________________________________________ De Wienbarg weer to Pacht utdaan, un denn gung de Mann up Reisen. At de Tiet daar weer, wull he de Pacht afhaalen laaten. Man de Pächter wullen ehr Schuld nich betaahlen. Den ersten Boten gewen se een Dracht Hau un leten em mit leddig Hannen weller loopen. Den tweten Boten gung dat nich anners, den drüdden Boten slogen se dot. Un so gung dat wieter. Tolest harr de Mann bloot noch sin leewen Söhn. At de aawer keem, daar snackten de Pächte sick unnernanner af: “De schall hier allens arven? Wi bringt em um, denn fallt dat Arvdeel an us!” Un so maakten se dat ook. Jesus hett disse Geschicht vertelld. Un denn fraagt he sin Tohörer: “Wat meent ji, wat maakt woll de Herr von den Wienbarg? - Ick segg jo dat. He ward kaamen un ehr umbringen un den Wienbarg an anner Lü utdoon!” Un denn seggt Jesus dit Woort von den Ecksteen. Wi mööt nu weten, wat wi willt . Willt wi up Jesus Christus boon, of smiet wi den Ecksteeneenfach weg? Wenn wi den ringen Weg nich gaahn willt, wenn wi nich vergewen un leewen köönt, wenn wi mit Gewalt allens dörsetten willt, wat us jüst paßt, denn smiet wi den Ecksteen Christus weg. Wi schullen us waarschaun laaten. Dat Arvdeel kann us ook wegnaamen un anner Völker gewen weerden. 57 Sunnaabend na Esto mihi In de Welt is jo düchtig bang, aawer laat dat jo`n Trost ween: De Welt kann mi nix doon, ick bin över ehr de Herr wurden. (Joh 16, 33b) _____________________________________________________________ Angst druckt daal. “ Unner Druck staahn” is all baald normaal. Morgens geiht dat all los un aabends hört dat nich up. Tietdruck nöömt wi dat. Arger mit de Kollegen kummt daarto of ungerechdet Urdeel von den Chef. Dat allens maakt Angst: Behool ick min Arbeit? - Is de Existenz seker? - Dat gifft disse un anner Saaken, de us bang maakt, us unner Druck setten doot: Versaagen, krank weerden, verlaaten ween, egen Schuld, Dodsnot. Is dat Lewen so? Wenn ja, wat is dat denn för een Lewen? Köönt wi daar ruutfinnen? - Kann de Druck, de Angst, kann dat allens von us naamen weerden? Dat weer maal wat, wenn de heele Druck von us Angst up eenmaal nich mehr tellen de. So totaal, so radikaal is dat, wat Jesus Christus in de Welt brocht hett. He stelld allens up den Kopp, - he is Herr wurden över de Welt . All de Toständ, de us Angst maakt, köönt em nix anhebben . Wer daar sin Tovertroon up setten deit, de kann weller free Aaten haalen, de kann Lewen. 1. Sunndag in de Fastentiet – Invokavit Richt jo Sinnen up dat, wat baaben is (bi Gott), un nich up dat, wat up de Eerd is. (Kol 3,2) _____________________________________________________________ Sett wi us Tovertroon up den Herrn? Sind wi fast mit em verbunnen in us Glowen? Denn köönt wi ook seggen, dat wi Christen sind. Dat kummt daarup an, dat wi us Sinnen un Trachten up Jesus Christus richten doot. De Vers ut den Kolosserbreef kunn us up den Gedanken bringen, dat us nix angeiht, wat up de Eerd passeerendeit. AAawer so is dat nich meent. Us Herr Jesus Christus is nich wied weg to finnen, sotoseggen feern von us Lewen Dagg för Dagg, - trennt von us Tiet. Wi seggt, dat he lebennig is. Wi bekennt, dat he na‚n Himmel upfaahrt is, un dat heet, dat he dicht bi us is, denn de Himmel is rund um us to, von all Sieden, si dicht bi us, at us egen Huut. So dicht bi us is dat, wat baaben is. De Himmel is kien annern Oort at us Welt, he is von een anner Aart. Na em trachten, up em hen de Sinnen richten, dat heet, dat Lewen ännern. Von sick sülfs afsehn un up den Naahsten kieken, de Leew regeeren laaten, vergewen un Barmen ööven, so hett Jesus Christus dat vörlewt. So tracht wi na dat, wat baaben is. 58 Maandagg na Invokavit Ji schöölt barmhardig weesen, jüst so, at jo Vaader barmhardig is.( Lk 6,32 ) _____________________________________________________________ Wo Minschen lewen doot, daar geiht dat nich aahn Spleet af, wiel een den annern nich verstaahn hett, wiel elkeen bloot an sich sülfs denken deit, wiel Minschen ook boshaft weesen köönt, u.s.w. - Seker, wi meuht us daarum,dat dat gerecht togeiht bi us. Mit Gesetze willt wi verhinnern, dat Unrecht bi us passeeren deit, - un wenn doch, dat dat ook weller good maakt weerden kann. Aawer klaarkriegen doot wi dat bloot stuckwies. Bi Jesus is dat anners. He wiest us een Mögelk, de us överraschen deit. Jesus verzicht up Gesetze un Paragraaphen. He will nich von buten her dat Goode dörsetten. Jesus will us von binnen her verwanneln. Daarum seggt he: Stried nich mit Paragraaphen um dat, wat di at din “goodet Recht” vörkummt. Bemööt ook din Fiend mit Leew!” Anners seggt:”Wees barmhardig, wi Gott barmhardig is!” Daarmit hört de Spleet up un dat Heil breckt an, - ook hüüdigen Daags noch. Deensdagg na Invokavit Wi sett us Tovertroon daarup, dat wi dör den Herrn Jesus sin Gnaad rett weerd. Dat gelt ook för se (de Heiden). (Apg 15,11) _____________________________________________________________ Petrus hett dat Woort seggt, dat hier baaben steiht. Mit Petrus betüügt de Kark, dat Minschen dat Heil finnen köönt. Beter mutt man woll seggen, dat dat Heil de Minschen finnen deit. Wi sülfs köönt daar ja nix an doon. Aawer kien Macht, ook nich de Dod, kann verhinnern, dat Minschen rett weerd. Siet Jesus Christus de Macht von den Bösen besiegt hett, is vör elkeen Minsch de Weg to dat Heil free. Dat Heil fang daar an, wo een Minsch den annern achten deit, sin Würde respeteerd un em mit Leew bemöötent deit. Ook wenn wi seggt, dat erst in Gott sin ewigt Riek dat ewige Heil vullend ward, so is doch Gott sin Riek all midden unner us. In us Gesangbook steiht disse Stroph: Von us Gott kummt dat Heil us her, dat maakt sin grooden Gnaaden, us gooden Wark helpt us nich mehr, se köönt us nich bewaahren. Us Glowen kickt up Jesus Christ, de hett noog för us daan verwiß bringt us mit Gott tosaamen. (EG 342,1) 59 Middeweken na Invokavit Dit Gebott hefft wi von em, dat de, de Gott leew hett, ook sin Broder leew hebben schall. ( 1. Joh 4,21 ) _____________________________________________________________ Wat wichdig is in us Lewen, dat mööt in de Reeg ween. Daarto hört ook, up wat för`n Aart un Wies ick mit de Mitminschen umgaahn do, mit de Bröder. Wiel Christen up Gemeenschup anleggt sind, daarum geiht dat bi ehr noch jümmer um den Broder. An den Broder vörbi köönt wi Gott nich leew hebben. Un wenn wi fraagt: “Wer is denn min Broder?”, denn gifft dat bloot een Antern: “Din Broder is de Minsch, de jüst Leew bruuken deit!” Nu köönt wi in us Tiet daar gau achter kaamen, wo wi bruukt weerd. De Leew hett kien Not daarmit, den Broder to finnen, de ehr nödig hett. Wat ehr in den Weg steiht, dat sind wi sülfs. Daarum is dat good, dat wi up Jesus Christus henwiest weerd. Sin Leew geiht us Leew vöran. An`t Krüz hett he sin Leew “utlewt”. Gott hett dat so wullt. An Gott sin Leew kann sick us Leew ansticken. Donnersdagg na Invokavit Wi seggt Gott alltiets Loff un Dank för jo alltomaal un denkt an jo, wenn wi beeden doot. (1.Thes 1,2) _____________________________________________________________ Dat wi för anner Minschen beeden doot, dat is woll faaken so. Förbidden nöömt wi dat. Aawer “Fördank” de kummt woll nich so faaken vör. Fehlt daar nich wat? Wi dankt doch ook för dat, wat Gott us sülfs Goodet deit. Denn kunnen wi doch ook danken för dat, wat anner Minschen schunken is. Wenn wi us von Harten mit den Mitminsch freut, denn kummt us de Dank seker ook licht över de Lippen. Aawer sünnerlich is Gott sin Segen usen Fördank weert. Dat Gott Glowen schenkt, hett us free maakt von allens, wat von em aflenken deit, - dat Gott Lewen schenkt un free maaken deit daarvon, sick jümmer um sick sülfs to dreihn. Dat Gott Haapen schunken hett un Trost un Tovertroon, dat un noch mehr is Grund noog “Gott alltiets Loff un Dank to seggen för de Mitchristen alltomaal!” 60 Freedagg na Invokavit Daarum legg ick di dat nochmaal an`t Hart: Daartomaal, at ick di de Hannen up den Kopp leggt heff, hest du Gott sin Gnaadengaav kregen. Laat dat Füür nich utgaahn.....Gott hett us kien Geist schunken, de us verzaagt un bang maakt, nee, een Geist vull Kraft un Leew un Tucht. (2. Tim 1, 6+7) _____________________________________________________________ Paulus hett Timotheus de Hannen upleggt un daarbi Updrag un Vullmacht von den Herrn Jesus Christus an dissen jungen Mann wietergewen. Weer Timotheus nu all bang wurden of möö, aahn Leew un matt? Denn mussen de Gaaven welle nee weckt weerden, dat Kraft un Leew un Tucht ook weller nee wirken kunnen. Wi hefft alltomaal socke Gaaven schunken kregen, ook wenn wi kien Amt in de Kark hefft. De een mutt för den annern daar ween un Verantwurten övernehmen. Wi köönt us nich so drucken, at Kain dat wull: “Schall ick de Harder för min Broder ween?” Woll sind wi faaken to matt, ook to bang, us Upgaav to övernehmen. Ut us egen Kraft geiht dat nich. Aawer hefft wi nich ook Gaaven todeelt kregen dör Hannen, de Vullmacht un Kraft harrn daarto, us Gott sin Updragg to gewen? Dat is in de Dööp un bi de Konfirmation passeerd. Daaruut köönt wi Kraft, Leew un Tucht för us Lewen un us Deenst in de Gemeen trecken. “Herr, maak mi to een Warktüg för din Freeden un to een Booten von din Freud!” Sunnaabend na Invokavit De Arnt is grood, man de Arbeitslü sind raar. Daarum beed to den Herrn över de Arnt, dat he Arbeitslü in de Arnt schicken deit. (Lk 10,2 ) _____________________________________________________________ De heele Welt is dat Feld, up dat Gott de Arnt inbringen will. So seggt Jesus dat hier, de Witten un de Swarten, de Geelen un de Roten, de, de em kennen doot un ook de, de em nich kennen doot; de, de up sin Sied staaht un de, de tegen em sind. Disse Minschen alltomaal sind sin groode Arnt. Ick un du, wi hört daar ook to. De Arnt is grood, man de Arbeitslü sind raar. Wenn de Arnt in Gefaahr is, denn mutt elkeen Hand topacken, - beeden: “Herr, schick Arbeitslü in din Arnt!” Wer up disse Aart un Wies topacken deit, de helpt mit, dat de Arnt burgen ward, dat Gott sin Riek kummt.. Wer so topacken deit, mit foolgte Hannen, de mutt aawer ook daarmit reken, dat Gott em in Deenst nimmt: “Gaah hen, ick send di in min Arnt!” De Minschen sind daar - wo jümmer Gott us hebben will - wi mööt hengaahn un de Arnt inbringen helpen. 61 De tweete Sunndagg in de Fastentiet -Reminiszere Sin Barmen is elkeen Morgen nee. ( Klgl 3,23 ) _____________________________________________________________ Wenn wat at nee utroopen ward, denn lustert de Lü to. Wat oolt is, dat is nich fraagt. Bloot wat nee is, is in Tell. Dat geiht us so at de jungen Lü. Se willt upmaal de oolen Spill nich mehr speelen un de oolen Leeder nich mehr singen. Se köönt de oolen Wöör nich mehr hören. Geiht us dat ook so mit de Bibel? De oolen Wöör: Barmen, Gnaad, Erlösen, ewig; - so faaken hefft wi dat all hört. Jümmer weller de sülvige Tonfall? Bi Kinner köönt wi dat överlangs wiesweerden. Se markt wat, leernt wat kennen, wat us vertroot is un se entdeckt dat jüst nee: een Spill, een Riemel, een Led. Bi de Kinner is dat een besünnert Belewen. Daar markt wi denn mitmaal, dat nich de Wöör oold wurden sind, - nee, wi weerd oold un möö. Wi hört de oolen Wöör nich mehr richdig. Aawer wi schuuvt de Schuld up wat anners.. De Bibel is jümmer nee för den, de se just bruuken deit, de se entdecken deit un denn ook fasthoolen deit. . Dat is denn jüst so at bi een Kind, dat wat neet entdeckt un leernt un inöövt. “Sin Barmen is elkeen Morgen nee!” Dat ward nich oold. Gott wees Dank för sin Woort, den Wiespaahl, de den Weg wiest in sin Barmen. Maandagg na Reminiszere “Wi hefft aawer so een Schatz at in Potten ut Steengood, dat wi daaran wiesweerd, dat de övergroode Macht von Gott kummt un nich von us. ( 2.Kor 4,7 ) _____________________________________________________________ Ja, dat is waahr, dat Gott us mit geistliche Gaaven riek beschenkt hett. aawer disse Riedoom maakt us nich grood. Wi sind un blievt at sock Steengoodpotten, ut Eerd maakt un an de Eerd bunnen. Meten an Gott sin Gaaven stelld wi nich veel daar. Aawer so slimm at dat klingen deit, is dat nich. Dat kummt ja nich up de Potten an, wichdig is , wat in de Potten binnen is. Daar kummt dat up an, dat wi in dat, wat wi denken un föhlen doot un in us Doon, vull sind von Gott sin Kraft. Aawer dat ward nie us egen, dat is un blifft Gott sin Kraft. Wi köönt daar nich över verföögen un se ook nich insetten to us Ehr. Gott bestimmt, wo dat lang geiht mit de Kraft un se ward von em dör us insett to sin Ehr.Dat schull us vörwiß noog weesen. Is dat nich een groode Ehr, dat wi füllt weerd mit Macht un Kraft von Gott, - wenn wi ook man bloot ut Eerd maakt sind at de Steenpotten? - Ja, dat is us Ehr, dat maakt us Würde ut. Wenn wi daarto von Harten ja seggenm köönt, denn weerd wi heel un gaar ut Gott sin Gnaad Lewen. Un daar kummt dat up an.. 62 Deensdagg na Reminiszere Daarum leewe Bröder, staaht fast, kaamt nich in`t Stoltern un laat jo nich den Rang afloopen bi dat, wat ji för den Herrn doot. Ji weet, dat jo Arbeit nich vergewens is. ( 1. Kor 15,58 ) _____________________________________________________________ Dat is nu so‚n Saak, jümmer fast to staahn. Paßt dat to den Fortschritt? Mööt wi nich aapen ween för een Welt, de sick so gau verännert? Man droff woll dat eene nich tegen dat annere utspeelen. Elkeen mutt sick pröfen, wecke Maahnung em toerst gelden deit: “Wees aapen un beweg di,” of “Wees fast un stolter nich!” - Mennicheen hett jüst de tweete Maahnung nödig. Dat Woort hier baabenan is de leste Vers ut dat groode Kapitel, in dat Paulus över dat Upstaahn von de Doden snackt: “Daarum”, seggt he, “wiel Jesus Christus von de Doden upstaahn is, wiel he den Dod besiegt hett, daarum staht fast un stoltert nich!” De lebennige Christus is dat, de us fasten Grund unner de Fööt gifft. Von dissen fasten Grund ut köönt wi ook us Arbeit doon in den Herrn sin Deenst. Kann woll angahn, dat us dat mennichmaal so vörkummt, at weer all us Doon umsunst. Denn griept Twievel na us. Good, wenn wi denn up Paulus hört, de us seggt, dat us Arbeit nich vergewens is. Middeweken na Reminiszere Du Minsch, di is doch künnig maakt, wat good is un wat de Herr von di verlangt. Du schast na Gott sin Woort hanneln, de Gnaad leew hebben un demöödig Lewen vör dinen Gott. (Mich 6,8) _____________________________________________________________ Dat is mi künnig maakt wurden, wiel ick mi dat sülfs nich künnig maaken kann. Ick meen woll faaken, dat ick woll weet, wat good för mi is., aAawer ick bin ja nich alleen up de Welt. Vörwiß good kann doch bloot dat weesen, wat ook för anner Lü good is. Is noch gaar nich so lang her,dat se us inreden wullen, dat good is, wat dat Volk nutzen deit, - un dat bestimmden denn de, de an de Macht weeren . Nutzen un good is nich övereen. Wat good is kennt kien Grenzen. Good is bloot dat, wat för all Lü good is, un dat weet alleen Gott. Wenn wi in de Bibel lesen doot, denn kann Gott sin Woort un Willen för us lebennig weerden. Denn weerd wi wies, dat de Leew Gott sin Willen is. Wer in de Leew blifft, de blifft in Gott un Gott in em. Dat is een hooge Kunst. Wer Leew öven deit, de blifft ook demöödig vör Gott, denn he markt, wo lütt un swaak de egen Leew is, meten an Gott sin Leew, de so unendlich grood is. 63 Donnersdagg na Reminiszere Du aawer bliev bi dat, wat du leernt hest. (2.Tim 3, 14 ) _____________________________________________________________ Ok Paulus harr dat all mit Irrlehrers to doon. He vermaahnde Timotheus, bi de reine Lehr to bliewen. Nich bloot junge Lü staaht in de Gefaahr, dat Sekten na ehr griepen doot. Wi weerd vermaahnt, in de deepe Verbinden to bliewen, de mit de Dööp anfungen hett. At us de Mooder de ersten Gebeede bibrocht hett, - at us de Freuden von Wiehnachten, Ostern un Pingsten wies wurden sind, daar wurd us dat woll na un na klaar, in wat för een enget Verbinnden wi mit Gott staaht. De erste Christengemeen ward so beschreeven: Se bleeven bi dat, wat se leernt harrn von de Apostel, se fierden dat Aabendmaahl un se beeden mit‚nanner! So schall dat ook in us Tiet noch weesen. Daarum antert wi de Sektenlü: “Ick bliev bi dat, wat ick leernt heff!” In us Gesangbook steiht een feine Stroph, mit de wi Lewen köönt: Din Woort is waahr un helpt torecht un hollt ook wiß, wat us toseggt, in‚ Dod un ook in‚t Lewen. Herr, du bist min, un ick bin din, di heff ick mi hengewen. (EG 473,3) Freedagg na Reminiszere He, (Jesus Christus) is tru, de jo beroopen deit. He ward dat ook to Enne bringen. (1.Thess 5,24) _____________________________________________________________ Elkeen Minsch is von Gott in‘t Lewen roopen. Gott bruukt us alltomaal un deelt us de Lewensupgaav to. Se to erfüllen, dat is waahret Gluck. So vullend sick, to wat wi bestimmt sind: Von Gott roopen, dat wi de Welt, us Mitminschen um us to, at Gott sin Tüügen betegend. Up de Aart un Wies helpt wi mit, dat Gott sin Riek boot ward. Verfehrt wi us nu vör so‚n Upgaav? Wi sind nich alleen laaten. Jesus Christus, de true Herr, hett us in disse Upgaav roopen. He ward us nich leddig laaten, he bringt to een goodet Enne, wat he in us un mit us anfungen hett. Von em kriegt wi de nödigen Kräft. Woll weerd wi fordert, aAawer nich överfordert. Wi köönt dat leisten, wat Gott von us will, un doch is dat nich us Wark. Wi gevt sin Leew wieder, sin Vergewen betüügtn wi, wenn wi vergewen doot. Sin Gedüür mit de Minschen wiest sick, wenn wi gedüürlich sind, denn he is tru, de us roopen hett. He ward dat ook to Enne bringen. 64 Sunnaabend na Reminiszere Kiek hen, ick heff daarför sorgt, dat vör di een Dör wied aapensteiht, de numst weller tomaaken kann. (Offb 3,8) _____________________________________________________________ Nich all Dören sind för us aapen. Mennichmaal weerd se us vör de Nääs dichslaan. Dat geiht so in de Arbeitswelt of ook, wenn wi Spenden sammeln willt för een goode Saak. Denn sind faaken de Dören dicht, de Gesichter verslaaten, de Harten koolt un de Gemööder hart. Gifft dat Schlöddels för socke Dören? Mit Geld köönt wi woll maal een Dör öpen, - ook mit Warven, wiel de Warvers de Minschen kennt, mennichmaal beter at se sick sülfs kennt. Aawer daarhen, wo de Minsch vörwiß to Huus is, öpend alleen Gott dör Jesus Christus de Dör. Un wi staaht at up de Swell un töövt un beed. Wo Jesus Christus een Dör öpen deit, wo he sin Foot in de Dör setten deit, daar kann kien Macht in de Welt de Dör weller toslaan. Alleen Jesus Christus kann de harten Gemööder, de verslaaten Gesichter un koolen Harten updaun un aapen maaken. He kann Sünd un Schann von de Minschen nehmen un ehr free maaken. Ja, he will för us den Himmel upsluuten un de Dör wied aapen maaken. De drudde Sunndagg in de Fastentiet -Okuli Min Gnaad langt to för di, denn min Kraft wiest sick am besten in een armen Staakel. ( 2. Mos 12,9,) _____________________________________________________________ Dat willt se us wiesmaaken, wenn se in`t Fernsehn warven doot: Jung mutt de Minsch ween un gesund, stark mutt he ween un Erfolg hebben. Swaake, kranke un oole Lü telld nich veel.. Wat för`n Trost, dat wi hier nu hört: Jüst mit de Swaaken is Gott, mit all de armen Staakels, de jümmer översehn weerd. Ook de Apostel Paulus weer swaak un krank, un doch weer in em Gott sin Kraft an`t Wark. De Gnaad hett Groodet dör em tostann brocht. Wenn wi nu is krank un staakelig sind, denn köönt wi neen Moot faaten, wiel wi mit Gott sin Hülp reken drövt. Wi köönt un drövt beeden un us fasthoolen an Jesus Christus. Denn ward us vörwiß ook hulpen, wenn wi is staakelig un krank sind. Verlaat di up den Herrn, wenn di dat good gaahn schall, sin Wark un ook sin Lehren bewaahrt di vör den Fall. Mit Klaagen un mit Weenen vör Gott, warst du nich recht; wullt du sin Hülp annehmen, geiht dat bloot dör Gebet. (EG 361,2) 65 Maandagg na Okuli De gesund sind, de hefft den Dokter nich nödig, aawer de Kranken, de bruukt em. - Ick bin nich daarto kaamen, dat ick de Gerechten roopen schall. Ick schall de Sünner roopen, dat se umkehren doot. ( Lk 5,31+32 ) _____________________________________________________________ Se ruschelt sick up, se sind empört, de Gooden un Starken, de sick hoch un edel vörkaamt, se protesteert tegen disse „Sklaavenmoraal“ von de, de to korrt kaamen sind. Is dat so, dat Jesus blood för de Slechten, de Swaaken un Erbärmlichen daar is: Wenn dat so is, wer will denn noch wat mit Jesus to doon hebben? At de untaadelige Saul von Tarsus vör Damaskus Jesus bemöötent de, daar hett he markt, wer he sülfs is. He is tosAamenbraaken un Jesus hett em sin Lewen nee schunken. De Fischer Simon wurd von Jesus riek beschenkt. He smeet sick vör em up de Knee un sä: „Herr, gaah weg von mi, ick bin een Sünner!“ Jesus aawer maakt ut em den Apostel Petrus. Pharisäer un schriftklooke Lü brochden to Jesus een Froo, de de Ehe braaken harr. Na Mose sin Gesetz muß se steenigt weerden. Jesus aawer sä:“Wer von jo aahn Sünden is, de schall den ersten Steen smieten!“ Wat wi sind un wat wi weert sind, dat wiest us nich de annern Lü. Erst vör Jesus Christus markt wi, wer un wat wi sind. Wi begriept, dat ook wi em nödig hebben dot. At Dokter för de Kranken un at Redder för de Verloorenen will Jesus us roopen, - trüggroopen to Gott. Deensdagg na Okuli Wer anfangen deit to plöögen un sick denn noch umkieken deit, den kann Gott för sin Riek nich bruuken. (Lk 9,62) _____________________________________________________________ Dat kann vörkaamen, dat wi meent, dat nix meehr wieder geiht mit us Lewen. De tokaamen Tiet schient us düster, Angst, Schuld un Leed druckt us daal. Dat Feld von us Lewen liggt daar, vull Unkruut un Undöög. Hett een daar överhaupt noch Lust to Lewen? Jesus maakt us Moot mit een goodet Bild. Wi sind an‚t plöögen un dat geiht bloot good, wenn wi liekut kieken doot. Bloot denn find de Ploog de lieke Richt, de Furch ward deep noog un ward nich krumm. Woll is de Arbeit swaar un de Sweet loppt us över den Puckel, aAawer dat Feld ward good toricht. Dat geiht up den Fieraabend to, up dat Enne. Wi köönt den Blick free heven up dat Ziel to, up Gott sin ewig Tiet, sin Riek. Hoolt wi us dat vör Oogen, denn köönt wi ook de Arbeit doon, de Gott us tometen deit. Wi köönt den Acker plöögen för de Minschen un de Leew utstreen at de goode Saat för Gott sin Riek. 66 Middeweken na Okuli Mag kaamen wat will, ick bliev bi di, denn du hest mi bi de rechde Hand faat. (Ps 73,23) _____________________________________________________________ Geern gung min Enkeldochder, at se noch lütter weer, nich an min Hand. Se wull leewer rumspringen un free ween. Aawer dat kann överlangs ook anners weesen. Denn schooft sick ehr lütt Hand in mine rin un se hollt sick fast. Wenn veel Autos över de Straat jaaen deen, wenn dat düster wurd of wenn us een grooden Hund tomööt keem. Denn is dat Tovertroon daar, dat daar een Hand is, de fasthoolen deit un de Angst nimmt. Un wi groodwussen Lü? Us geiht dat doch jüst so. Ook wi kennt Tieten in de wi weet: Alleen schaf ick dat nich. Good is dat to weten, dat Gott daar is mit sin Hand, de us hoolen deit un föhren will. Gott will Kraft un Tovertroon schenken, dat wi us Lewen meistern köönt. He maakt us Moot to den naahsten Tree. Wenn dat düster ward in us Lewen, denn is Gott daar un nimmt us de Angst. Aawer Gott hollt us bloot denn, wenn wi dat ook willt. Dwingen will he us nich, wi schöölt ut freen Willen bliewen. Wenn wi aawer Gott Ruum geven doot in us Lewen, denn hollt he us bi de rechde Hand. Donnersdagg na Okuli Ji schöölt jo Fienden leew hebben. (Mt 5,44 ) _____________________________________________________________ Dat is een klaaret Woort, dat Jesus seggt hett. He will, dat wi von us sülfs afsehn doot, den Naahsten in den Blick kriegt, aawer nich bloot den Fründ, ook den Fiend. Ja, ook em so leew hebben, dat wi vergeten doot. Dat he us Fiend is. Leew em trecht, leew em to din Fründ. Geiht dat, - köönt wi dat? - mi dunkt, dat blifft een fraamen Wunsch oof ook een Tomooden dat us överfordern deit. Kann ick dit Woort folgen? Hett dat överhaupt Sinn, dat to versööken? Wer sick so uplehnen deit, de is up een gooden Weg. He böömt sick up tegen dat, wat em hier tomood ward, sick sülfs trüggstellen un wat doon, wat em heel un gaar aahn Sinn un Verstand schient. Nu kummt dat aawer daarup an, wer in dissen Kampf tolest siegen deit: Min egen dicket Ick, of de Herr, de de oole Welt up den Kopp stelld hett. He is för us in disse Welt kaamen, wi sind för anner Lü daar. Dat slutt aawer den Fiend mit in. In us Gesangbook steiht een feine Stroph: Verlangt dat Lewen Moot? Du kannst mi denn woll gewen, dat ick ook in Gefaahr min Krüz kann sülfs noch dregen. Help, dat ick ook min Fiend mit Leew bemöötent kann, un wenn ick‚t nödig heff, gooden Raat finnen kann. (EG 495,4 ) 67 Freedagg na Okuli Nu treckt wi na Jerusaalem hoch, daar ward allens to Enn kaamen, wat de Propheten seggt hefft von den Minschensöhn. Lk 18,21) _____________________________________________________________ Jesus wiest sin Jünger, wat em de Tokunft bringen ward. Bequem is de Wegg naa Jerusaalem nich. Daar töövt se up em, de em to Dod bringen willt. Un sin Jünger sind mit rinnaamen in de Gemeenschup von Leed un Dod. Nu köönt se sick rüsten för den swaaren Weg un ehr Hart fast maaken. Jesus hett ehr ook noch seggt, dat her ut den Dod upstaahn ward. Daar kunnen se sich an hoolen, man schaffen doot se dat nich. Se fallt in Angst un Twievel. Un nu gellt dat Wort us. Wi sind mit inslaaten in dat Woort „wi“ gaaht na Jerusaalem.“ Kann woll angaahn, dat us de Weg stur ward, aaver ook dat gellt, dat de Weg dör dat Leedin Gott sin herrlicht Riek föhren deit, to den herrlichen Herrn. Wat Gott sick hett vörnaamen un wat he will, passeert, up`t goode Enn mutt` kaamen, dat is woll us Loff weert. Sunnaabend na Okuli Wenn ick di de Fööt nich waschen do, denn hörst du nich up min Siet. (Joh 13, 8a) _____________________________________________________________ Von Sören Kirkegaard stammt een Satz, de up Platt woll so klingen deit:„Du Leew, de kein Enn hett, de nie uphörern deit, kaam na mi her, hool bi mi an. Wenn ick slaap, denn waakst du över mi. Wenn ick waak bin un in de Irr loopen do, denn maakst du sülfs min Irren richtiger, at dat richtig wesen weer!“ Köönt wi an een so unendliche Leew gloowen? Se is ja daar un se is för us daar. Dat is nich bloot een Gedank of een Droom. De Jünge kriegt se to sehn. Jesus steiht von dat Abendmaahl up un wascht ehr de Fööt. Petrus will dat nich tolaaten:“ Schust du mi de Fööt waschen? Ick loop daamit dör den Stoff, dör den Dreck, den ook de Sünnner achterlaaten hefft? Un du nwullt se waschen? Dat geiht nich, dat laat ick nich to!“ In dissen Oogenblick hett Petrus kein Oog för de unendliche Leew, de em hier bemööten deit. Faaken geiht us dat ook so. Wi begriept nich, dat de unendliche Leew ook us in Jesus Christus tomööt kummt. To sehn is se vörwiss daar, wo Gott sick sülfs oppern deit an Jesus sin Krüz. Ditz Krüz is dat Teeken för de groode Leew, de wi glowen dröwt, ook wenn wi se nich verstaaht. An`t Krüz is se un daar blifft se us. Sin Leew is ewig. 68 MINSCHENTYPEN IN DE PASSIONSGESCHICHT De veerte Sunndagg in de Fastentiet - Lätare Naadenken över Petrus Elkeen kennt sin Naamen. Petrus weer vull Iver un wull vörwiß fast un tru bi Jesus bliewen. Eenmaal hett he to Jesus seggt: “Us is dat klaar wurden un wi glööwt dat ook: du bist de Christus, de Söhn von den lebennigen Gott!” Daar hett Jesus em Kephas nöömt, dat heet “de Fels”. Aawer wi is dat nu? Steiht disse Petrus denn nu fast at een Fels in de Brandung? - “Ne” mööt wi seggen, “tominst nich jümmer.” In de Passionsgeschicht begend us Petrus heel anners. Toerst, ja, daar weer he noch de Mann, de för Jesus sin Lewen gewen wull, so weer he von em andaan. Aawer baald stellde sick dat ruut, dat he sin Mund to full naamen harr. In den Gaarden Getsemane kunn he dat nich maal een Stunn vullhoolen, mit Jesus to waaken. So swaak is he up maal, aawer he sülfs markt dat gaar nich. He kunn un wull dat ook nich waahr hebben, dat Jesus all dat Leed up sick nehmen muß. He weer jümmer noch de sülwige Mann, de to Jesus seggt harr: “Dat nich! Seh di vör! Dat droff nich passeeren, dat du starven mußt!” He harr ook all weller vergeten, wat Jesus em antert harr: “Gaah weg von mi - du Satan!” Ja, so weer he, disse Petrus. De Heiland schull so ween, at dat na sin Meenen toschick weer. Dat Gott dat heel anners vör harr, dat keem em nich in den Kopp. Daar steiht Petrus nich alleen. Us geiht dat jüst so at em. Ook wi köönt dat nich verknusen, dat de groode Gott so minn ward un sick so duuken lett. Un denn paßt us dat ook nich, dat wi mit us Schuld un Schannen nich alleen klaar kaamt. Vör Gott bestaahn, dat willt wi woll, aawer bloot ut us egen Kraft. Maandagg na Lätare Nochmaal Simon Petrus Se harrn Jesus fastnaamen. Nu find wi Petrus in`‚Hoff an`t Füer. Dat weer bi den Hoogenpreester sin Huus. Daar steiht Petrus nu un luert af. “Wat maakt se nu woll mit Jesus? Geiht em dat nu an‚t Lewen?” Petrus steiht daar un luert af. Daar kummt een Deenstmaagt. “Du, di kenn ick doch”, seggt se. “du hörst doch ook to dissen Jesus!” - Dreemaal ward he so anspraaken, aawer Petrust stritt dat af, dat he een Jünger weer. Ja, he seggt sogaar: “Ick will verflucht ween, wenn ick wat mit em to doon heff. Ick kenn em överhaupt nich!“ Un jüst at he dat seggen de, in dissen Oogenblick, kreihde de Haahn. Un Jesus keek na Petrus hen, na dissen Petrus, den he “Fels” nöömt harr un de dat nu afstrieden de, dat he Jesus kennen de. Un at Jesus em so ankeek, daar sloog Petrus dat weller to Sinn, wat Jesus to em seggt harr: “Noch eeter at de Haahn kreiht warst du di von mi afwennen. Dreemaal warst du dat mit Lögen afstrieden, dat du mi kennen deist!” Jesus kickt Petrus an. Daar steiht he unner Gott sin Oogen. Jesus gifft em nich up, he kickt em an. Daar geiht Petrus ruut ut den Hoff un weent bittere Traanen. So hett Petrus dat denn begreepen, dat Jesus de Sünner annehmen deit, - jüst de Sünner. 69 Deensdagg na Lätare De Hauüptmann unnert Krüz To de Minschen, de daarbi weeren at Jesus an`t Krüz sin Lewen hengeev, hörde ook een Hauptmann. Dat weer een Offzeer von de Suldaaten ut Rom. Wat he daar to doon harr, dat steiht nich upschreeben. Wi köönt aawer annehmen, dat he dat Seggen harr över den Trupp Suldaaten, de Jesus un de annern beiden an`t Krüz slaan mussen. Disse Hauptmann harr nu nich dat minste mit Jesus to doon. He weer kien von sin Frünnen un ook woll nich sin Fiend. He muß doon, wat em updraagen weer. Befehl is Befehl, dat weer al jümmer so. För em un de Suldaaten weer dat ammen ook nix Besunners. Dat höörde daar eben so mit to, dat weck henricht wurden. So mag de Hauptmann mit sin Suldaaten woll bloot töövt hebben, dat Verurdeelden endlich starven deen. Denn weer dat Fieraabend. Ook disse Jesus ut Nazareth wurd starven, un denn weer för den Hauptmann de Saak afdaan. Un so keem dat denn ook. De Mann an`t Krüz sturv. Jesus schreede noch maal luut un geev sin Geist up.Aawer daar passeerde wat. Teeken passeerden daar, de nich to översehn weeren: Dat wurd düster över dat heele Land, un dat an den hellechten Dagg. De Eerd fung an to bevern, so, at wenn se in ehrn deepsten Grund ut`neen breken de.Un dat harr wat to beedüüden. Allens, wat bit to dissen Oogenblick fast weer un gellen de, dat keem in`t Wanken. Daar stimmde nix mehr. Wat de Minschen sick ook vörstelld harrn un wo se fast von övertüügt weeren, dat allens harr sin Kraft verloorn. Un de Hauptmann stund daar unnert Krüz un belewde dat allens, dat Düster över de Eerd, dat Eerdbevern,- un wat dat to beedüüden harr, dat sloog em to Sinn. Dat Starwen von dissen Mann an`t Krüz kreeg em unner. He weer daarvon överwältigt. Miteens wuß he: Hier hannelt Gott! Un de Hauptmann anterde up sin Begriepen: “Ja, dat is waahr; disse Mann an`t Krüz is Gott sin Söhn weesen!” Middeweken na Lätare Nochmaal de Hauptmann Disse Mann an`t Krüz is Gott sin Söhn weesen!” Dat hett de Hauptmann seggt. Matthäüs hett dat so upschreeben in sin Evangelium. Lütt beten anners hett de Evangelist Lukas dit Woort wietergewen. Bi Lukas heet dat:” Wiß un waahrhaftig, disse Minsch weer gerecht!” Gott sin Söhn un een Minsch, de gerecht weer, - so steiht dat daar nu tegenanner in de Bibel. Un dat is ook recht so. He is liek dat, wat wi to Wiehnachten singt: “Waahr Minsch un waahre Gott!” Jesus weer nich irgend so`n Revolutschonär, de dat Volk dörnanner brocht hett, ook kien Verbreker weer daar to Dod brocht wurden. Ne, disse Jesus, de hier an`t Krüz sturv, de höörde up Gott sin Sied. De Hauptmann weer woll de erste ut de Heidenwelt, de begreepen harr, wer un wat disse Jesus weer un is: De Gottssöhn un de Minschensöhn. Wi köönt veel leernen von dissen Hauptmann. Us geiht dat doch liek so at em. Wi staaht unner dat Krüz un begriept nich so recht wat daar mit Jesus passeerde. Begriepen köönt wi dat erst, wenn wi us unnerkriegen laat von Jesus Christus. Erst denn köönt wi verstaahn, dat in em Gott un de Minschen bi`nanner ween köönt, - bloot in em 70 Donnersdagg na Lätare Judas Ischariot To dat Paschafest weer Jesus mit sin Jünger na Jerusalem kaamen.De Hoogepreester um de schriftklooken Lü sochten na een Aart un Wies, wie se Jesus woll an`t Mess levern kunnen. Bloot vör dat Volk harrn se Angst. Se trooden sick dat noch nich recht. Aawer daar keem jem een to Hülp, mit den se englich nich reken kunnen. So steiht dat schreven: De Satan keem över Judas, de ook Ischariot heten deit, un sett‚sick in sin Hart! - Un Judas, een von Jesus sin Jünger, gung hen na de Hoogenpreester un snackte mit ehr. He wull ehr Jesus in de Hannen speelen. Klaar, dat de Hoogenpreester un Öllerlü sick freuten. Daar wurd afmaakt, dat se Judas Geld gewen wullen. Judas weer dat recht so. Von daar af an sochde he na een Mögelk, woans de Verraat passeeren kunn. Daar schull ja kien Weeswark um maakt weerden, dat man bloot dat Volk nich upruschelt wurd.Un denn seet Jesus mit sin Jünger to Disch. He sä: “ De Hand liggt up den Disch, de den tohören deit, de mi verraaden ward. Ick mutt den Weg woll gaahn, de mi bestimmt is. Dat steiht bi Gott. Aawer weh den Minschen, dör den ick verraaden weerd. De arme Mann!”Na dat Maahl gung Jesus mit sin Jünger - Judas weer nich mehr bi ehr - in den Gaarden Gethsemani. Daar keemen se an, de Suldaaten von de Tempelwaak un Judas weer bi ehr. He gung up Jesus to un wull em een Kuß gewen. Jesus aawer sä to em: “Mit een Kuß wullt du mi an`t Meß leevern?” Un de Suldaaten föhrden Jesus weg.At Judas klaar wurd, wat he daan harr, at he begreep, dat se Jesus to Dod bringen wullen, daar weer em dat leed. He wull dat Geld trügg gewen , aawer de von den Hoogen Raat nehmen dat nich an. So passeerde dat denn. Över Judas Ischariot keem de Katastroph. He gung hen un hung sick up - un he weer doch een von Jesus sin Jünger ween. Freedagg na Lätare Nikodemus Nikodemus kummt dreemaal in de Bibel vör. He weer een von de Schriftklooken bi de Juden un hörde to ehrn Hoogen Raat. He wurd acht`un stund in hooget Ansehn. Disse Nikodemus kemm maal na Jesus. Nich an den hellechten Dagg, dat troode he sick nich wegen de Juden. Nachts keem Nikodemus, dat em bloot numst sehn de.Un nu snackten se mit‚nanner. Nikodemus weer een höflichen Mann. He nennde Jesus “Mester”. “Mester, wi weet dat woll, dat du een grooden Lehrer bist. Du kummst vörwiß von Gott. Numst kann socke Teeken doon at du, wenn he nich von Gott kaamen is!” Jesus aawer sneed em de Reed af un keem furst up dat to snacken, wo dat up ankaamen deit, - up Gott sin Riek. Jesus seggt to Nikodemus: “Kieneen kriggt Gott sin Riek to sehn, wenn he nich up een heel anner Aart un Wies nee booren warn!” Nikodemus fraagt trügg: “Nee booren? Wi schall dat gaahn? Kann een ook weller in den Liev von sin Mooder trüggkruupen un denn nochmaal to Welt kaamen?” Jesus anterde em:”Bloot wenn een dör Waater un Geist neet booren ward un so to dat Lewen kummt, bloot denn kann he in Gott sin Riek kaamen!” - Jesus hett Nikodemus ook all henwiest up dat Krüz. He wiesde up Mose trügg: „Daartomaal hett Mose een Schlang ut Erz upricht. Wer sin Tovertroon daar up richten de, dat Gott sin Woort hollt un he daarum up de Schlang keek, de kunn wieter lewen midden in de Gefaahr!“ Un nu seggt Jesus: “ Mose hett de Slang upricht baaben de Eerd. So hett Gott dat ook mit den Minschensöhn vör. Un all de, de an em glööwt, kriegt daardör dat ewige Lewen!” Laaterhen hett Nikodemus sick in den hoogen Raat för Jesus insett at se em verhaften wullen, aawer hulpen hett dat nich. Se hefft Jesus tolest doch an`t Meß leevert. Aawer at Jesus an`t Krüz sturven weer, daar weer ook Nikodemus weller daar. Mit Bitterkruut un Gewürz geew he Jesus de Ehr, at se em to Graff bringen deen. He geew den de Ehr, de daarum baaben de Eerd an`t Krüz sturven is, dat Nikodemus un wi dat Lewen arvt. 71 Sunnaabend na Lätare Pontius Pilaatus He harr dat Seggen in Palästina, de Mann, den de Kaiser ut Rom schickt harr, Pontius Pilaatus.Wat Recht of Unrecht weer, dat harr he hier to bestimmen. Un vör dissen Pilaatus stund nu Jesus ut Nazareth, den de Juden vör em verklaagen deen. Wat se em vörsmeten, dat klung sunnerbaar. Jesus schull seggt hebben, dat he een König weer. Un Pilaatus fragt em: “Bist du denn de König över de Juden?” Un Jesus antert em: “Wi kummst du daarup ? Bist du daar sülfs up kaamen, of hefft anner Lü di dat topuust?” Pilaatus wurd argerlich: “Wat schall dat? Wat bildst du di in? Din Volk un de Hoogenpreester hefft di vör mi anklaagt. Nu segg mi, wat is din Wark?” Jesus geew to Antwurt: “Dat ick een König bin, dat hett nix mit disse Welt to doon. Min Riek is nich von disse Welt!” Pilaatus fraagt em: “Aawer een König bist du?”” Un Jesus antert: “At du dat seggst: ick bin een König. Min Upgaav in disse Welt is dat, intostaahn för dat, wat waahr is. Wer nu von dat Waahre herkaamen deit,de hört up dat, wat ick seggen do!” Wat schull Pilatus daarmit anfangen? He seggt: “Waahret, wat is dat? - Wat beedüüd dat all?” Pilaatus snackte mit de Juden un to dat Volk vör sin Huus: “Jümmer to Pascha gew ick jo eenen free, den ick fastsett heff. Ick will jo Jesus ut Nazareth freegewen!” De Lü aawer schreen:” Nich Jesus, den willt wi nich, Barrabas willt wi free hebben!” - Pilaatus gung nochmaal ruut: “Ick find kien Schuld an Jesus!” Aawer daar gung dat Schreen weller los: “Ant Krüz mit em! He hett sick sülfs to`n König maakt un at Gott sin Söhn utgewen! Wenn een sick at König utgifft, denn is he tegen den Kaiser. Wenn du em free giffst, den bist du ook nich den Kaiser sin Fründ!”Pilaatus hett dat nich waagt, sick vör Jesus to stellen. He övergeev em de Henker. De fiefte Sunndagg in de Fastentied - Judika Josef ut Arimatäa Se harrn Jesus an`t Krüz slaan un to Dod brocht. At he nu sturven weer, daar gung een von den hoogen Raat na Pilaatus. He wull, dat he Jesus begraaben druff. Pilatus leet em dat to. Un Josef, so weer sin Naamen, gung hen un nehm den doden Jesus von Krüz. He harr een Linnendook mitbrocht. Dat leggde he um Jesus sin Liev un brocht em to Graff. - Wat weer dat nu för een Mann, disse Josef? He stammte ut Arimatäa, een Stadt int Judenland, un he hörde to den hoogen Raat. Von em ward seggt, dat he een Jünger von Jesus weer. He hörde woll nich to de twölf ersten Jünger, ook nich to de sömtig Jünger, de Jesus utschickt harr, aawer he weer doch een Jünger. Nu hörde he aawer ook to den hoogen Raat, un de harr Jesus doch verurdeelt. At dat aawer daarum gung, hett Josef daar tegen stimmt. Josef von Arimatäa wull nich, dat de hooge Raat so tegen Jesus vörgung. He hett sin Stimm daarför ook nich hergewen. Un doch hett he woll nich den Moot harrt, sick to Jesus to bekennen. Aawer at Jesus sturven weer, daar tominst dee he wat. Woll harr he noch Angst vör de Juden, aawer he gung doch hen un brochde Jesus to Grafff. Disse Ehr wull he em gewen. Mehr steiht von Josef ut Arimatäa nich upschreben, aawer dat is ook ja all wat. He hett sin Platz innaamen in den Plaan, den Gott mit em harr. Kunnen wi dat ook man von us seggen. 72 Maandagg na Judika Simon von Kyrene Kyrene weer een Stadt in Afrika. Ut disse Stadt stammde de Simon, von den nu de Red is. At Jesus sin Krüz na Golgotaa slepen muß, daar stund Simon an den Weg. Dat Krüz weer so swaar un Jesus harr kien Kraft mehr. Daar greepen de römischen Suldaaten eenfach em. Se dwungen em, för Jesus dat Krüz to dregen. För Simon von Kyrene weer dat ja erst bloot dat Krüz von een Verurdeelten, den he nich kennen de un de em ook nix angung. Aawer wer geiht us nix an? An weckeen Minschen köönt wi eenfach so vörbi gaahn? - Dat geiht eben nich. Un so sind wi daarto dwungen , de fremde Last mit to dregen von de wi meent, dat se us nix angeiht. So ward se us egen Last, - us egen Krüz. Dissen Simon von Kyrene is dat ook so gaahn. Aawer för em weer dat slimm. He weer jo een ut dat Judenvolk. In Jerusalem wull he dat Paschafest fiern. Man nu kummt he tohoop mit een Minsch, den se verurdeelt harrn. He mutt em dat Krüz dregen. De Juden ehr Gesetz schreev vör, dat he nu nich mehr in den Tempel gaahn druff. Dör dat Tosaamenkaamen mit den Verurdeelden weer Simon “unrein” wurden. Wi weet nich, wi Josef daarmit klaar kaamen is. De Suldaaten harrn em dwungen, mehr weet wi nich. - aawer is dat nich gediegen? Aahn to weten, wat dat för dissen Mann beedüden de, hefft se Simon von Kyrene dwungen dat to doon, wat Jesus von de Minschen verlangt, de to em hören willt. To sin Jünger hett Jesus seggt: “Wer min Weg mitgaahn will, de mutt sin Krüz annehmen un mi naagaahn!” In de Apostelgeschicht find wi Simon von Kyrene un sin Söhn Rufus in de Gemeen. Daar hört een ook hen, de dat Krüz dregen deit. TEEKEN FÖR DE PASSION – een Reeg Deensdagg na Judika De Kelch Dat geiht up Ostern to. Aawer bevör wi us över dat Lewen freut, dat Jesus us gifft dör sin Upstaahn von de Doden, denkt wi an sin Starwen un all de Quaalen, de he utstaahn hett. Een Teeken för dat Lieden Christi is de Kelch. Dat is nu heel sünnderbaar, wat in de Bibel över den Kelch to lesen steiht. In den Gaarden Getsemani beed Jesus: “Wenn dat geiht, denn laat dissen Kelch an mi vörbi gaahn. Aawer nich so at ick will, so at du wullt, Gott!” Jesus snackt hier von sin Dod. He wehrt sick tegen de Angst, de em dat Hart so swaar maakt. He weet dat woll, de Leidenskelch is vull bit baaben hen, un he mutt em utdrinken bit up den lesten Druppen. In dat leste Book von de Bibel, in de Aapenbaarung, is de Reed von den Grull, den de drinken mööt‚, de Gott nich ehren willt un de em nich anbeeden doot. De Bibel kennt den Liedenkelch un ook den Kelch vull Grull. Aawer se kennt ook den Kelch vull Heil un Gnaad. Wer ut den Heilskelch drinkt, de kann nich anners, at Gott sin hilligen Naamen künnig maaken. De Heilskelch is bit baaben hen vull mit allens, wat Gott us Goodet deit. So is den de Kelch liek at so`n Teeken för us Lewen. In elkeen Freudenkelch is jümmer so`n lütten galligen Druppen mit in, - aawer jümmer, wenn wi den Liedenskelch drinken mööt, drinkt wi ook de Kraft, de us towassen deit, wenn dat Leed över us kummt. De Kelch is at so`n Bild för beidet, För Gluck un Ungluck, för Leed un Heil, för Truuer un Freud, - för beidet. 73 Middewekken na Judika De Heilskelch Jesus weer mit sin Jünger tohoop. Se harrn dat Paschamaahl fiert. De Maahltiet weer vörbi. Daar nehm Jesus den Kelch mit Wien in sin Hannen. He dankte Gott un geew den Kelch wieter an sin Jünger. aawer de Jünger kregen mehr at bloot Wien. De Kelch weer nu heel rein. Nix galligt weer daar mit bi. Jesus hett den Kelch vull Leed heel alleen utdrunken. Wat he nu an sin Jünger wietergewen deit, dat is de Kelch mit sin Bloot, mit sin Kraft, mit allens, wat he för us an`t Krüz daan hett. He gifft us den Kelch vull mit sin Leew bit baaben hen. Wi all mit‚nanner köönt nu von dissen Kelch jümmer weller drinken, un denn sind sin Leed un sin Bloot, sin Leew un sin Lewen heel duun bi us. Wiel he den Liedenkelch heel utdrunken hett, ward dat för us een Heilskelch. Nu is dat so: Wenn een wat in den Kelch rin deit, denn schall he ja ook utdrunken weerden. Anners hett dat kien Sinn. Ook us Lewen is at so`n Kelch. Daar ward ook wat ringewen: Kraft un Moot von baaben her, von Gott. In us Lewen kriegt wi von Gott allens, wat he för us praat hett, sin heele groode Gnaad. Un de helpt daarto, dat wi dat Gluck un de Freud ook wietergewen köönt. Donnersdagg na Judika De Doornenkroon Se harrn Jesus fungen un verurdeelt. Nu kunnen de Suldaaten mit em maaken, wat se wullen. Se dreeben ehr grausaam Spill mit em.Aawer wi weet dat woll: Een Spill weer datnich. Dat weer Eernst, deep un bitter. Dat weer noch veel eernster un deepsinniger, at de Suldaaten dat wullt of aahnt hefft. Ut stachelige Ranken maakten se so‚n Aart Kranz, een Kroon ut Doornen. Dat weer een grausaamen Infall. De spitzen Doornen bohrten sick deep in de Kopphuut von Stirn un Schläfen. Allens, wat een föhlen un denken kann, geiht unner in de Keelt, de utholen mutt, de so‚n Kroon ut Doornen upsett kriggt. Een Kroon is dat Teeken för den König. An sin Kroon is her to kennen. At de König mit de Doornenkroon sick oppern de för dat Volk, at he an`t Krüz sin Lewen geew, daar straahlde up, wat een König utteeken deit: De Leew, de sick heel hengifft. Se sett´den Jesus de Doornenkroon up un reepen em an. “Judenkönig” nöömde se em. So wullen se Spott un Schann över em utschutten. Aawer se harrn daar kien Aahnung von, dat Jesus waahrhaftig de König weer, de dat Volk leew harr. Un sin Leew straahlt un funkelt warmer un heller at all de golden Königskroonen in disse Welt.De Kroon ut Doornen, so`n gräsigt Marterwarktüüg dat ook is, se is eben doch een Kroon. An disse Kroon is de König to kennen. He hett se annaamen, un nu gelt: Jesus Christus, König un Herr, em hört dat Riek, de Kraft, de Ehr. Daar gelt kien annern Naamen hüüt un ewig. Aamen 74 Freedagg na Judika Dat Krüz Se harrn Jesus verurdeelt. An`t Krüz schull he starven. Dat weer daartomaal nix , wat besunners weer. Un denn muß de Verurdeelde sin Krüz ook noch sülfs na de Richtplatz dregen. Dat weer een grausaam Saak, Aawer dat hörde daar so mit to. Disse Umstand, disse grausaam Sitt, hett denn ook Jesus sin heelen Weg dör dat Leed sin Naamen gewen:He hett sin Krüz draagen, seggt wi, he gung den Krüzweg.Jesus harr sowat ook all to sin Jünger seggt: “Wer mi deenen will, de mutt sin Krüz annehmen un mi naagaahn!” Anners geiht dat eben nich. Wer sin Weg mit Jesus Christus gaahn will, de geiht jümmer unnert Krüz. Dat gifft so‚n Geschicht de vertellen deit, dat Jesus dreemaal tosaamensackt is unner dat Krüz up den langen Weg na den Richtplatz Golgata. He kunn de Last nich mehr dregen. To swaar weer se för den Mann, den se so tosett‚harrn mit Quäleree un Klopp. Un daar sackt he nu unner de Last tosaamen, - dremaal. Seker, dat is een Legende, at wi dat nöömt, een Geschicht, von de wi nich vörwiß weet, of se ook so passert is. Aawer disse Geschicht seggt dat, wat wahr is, över dat Krüz: Dat Krüz is jümmer een Last, so swaar, dat wi se baald nich dregen köönt. Wi hefft kien Kraft mehr, nix köönt wi noch dörstaahn. Daar is een Grenz, wo wi nich mehr wieter köönt. Wi weet nich, wi wi “ook dat noch” verknusen köönt. Aawer erst hier, an disse Grenz fangt dat an, wat de Bibel meent mit dat Woort: He droog sin Krüz. Sunnaabend na Judika De Würfel Dat de Suldaaten um Jesus sin Kleedaasch dat Los smeeten, dat höörde daar so mit to. Wenn een Verurdeelden to Dod brocht wurd, denn hörde de Kleedaasch to den Henkerslohn.Butendem schull de Verurdeelde heel naakt an`t Krüz hangen. Dat hörde to de Schimp un Schann, de se em andoon wullen. So sind de Würfel toerst dat Teeken för de naakte Gewalt, bruutaal un aahn Sinn un Verstand. Ook daarför sind se Teeken, dat`‚Minschen gifft, de kien Hart hefft un daarum baald allens een annern Minsch andoon köönt. Se smiet de Würfel un nehmt den Verurdeelde de Kledaasch. Nu steiht he aahn Hüll daar. Nich bloot de Kledaasch is em naamen wurden, ook de anner Hüll, de wi Minschenwürde nöömen doot. Jüst de wullen se Jesus wegnehmen. Naakt schull he daarstaahn. Spott un Schannen wullen se utschutten över den Mann ut Nazareth, den se verurdeeld harrn. Aawer ook hier is dat Woort in Tell: Se weet nich, wat se doot! Nu gellt, dat kien Minsch so naakt ween kann, so priesgewen an Spott un Schann, so aahn Würde, so alleen un verlooren, dat Jesus Christus dissen Minsch nich noch inhaalen un redden kann. He hett dat ja allens sülfs dörmaakt. Dör de grötste Schann un dat deepsteLeed, sogaar dör den Dod is he gaahn, um us Minschen to redden. Nu gifft dat weller so wat at Minschenwürde. Jesus hett se de Welt trügg gewen dör sin Opper. Un daarum fallt us Los nich schandbaar ut: Dat Los is good för mi un vull Leew. Een goodet Arvdeel is mi tofullen. Du lettst nich to, dat min Seel to Dod kummt un din Hilligen in‚t Graff. Künnig maakst du mi den Weg in‚t Lewen. (Ps 16) 75 De sesste Sunndagg in de Fastentiet - Palmsonndag De Vörhang De Vörhang in den Tempel hung vör dat Allerhilligste. De Junden dachten: Daar bemööt Gott us! Se glööwten, dat Gott bi ehr weer, daar achter den Vörhang. Numst druff achter den Vörhang gaahn of kieken. Wo Gott is, kummt de Minsch nich hen. De Weg is verspeert.Daar hangt een Vörhang. So is de Vörhang een Teeken daarför, dat Gott woll bi de Minschen is, verburgen achter den Vörhang, aawer doch bi us. Us Lewen speelt sick up disse Sied von den Vörhang af. Aawer wi weet doch vörwiß, dat`de anner Sied ook gifft. Daar is Gott. Nu gifft dat nich bloot Lü, de dat glowen doot. Dat gifft ook wiesnees Lü de seggt: “Daar is nix achter den Vörhang !” Se meent, dat gifft nich mehr at wi seehn köönt mit us Oogen, hören mit us Ohren un griepen mit us Hannen. Englich is sock Meenen dösig, aawer so sütt de Vörhang nu maal ut, de vör us Oogen hangen deit. Seker köönt wi us`n Masse fraame Gedanken maaken över Gott un de Welt un daar amenn ook klook över snacken. Aawer Gott is achter denVörhang un swicht. He lett dat to, dat Jesus starwen deit. Dat Krüt steiht heel duun vör den Vörhang, un wer up den Vörhang kieken deit, weil he Gott sehn will, de kriggt Jesus Christus an`t Krüz to sehn, dat Höövt vull Bloot un Wunden. Un denn keem dat Düster över dat heele Land un de Eerd fung an to bevern. In dissen Oogenblick, at Jesus an`t Krüz sturv, daar reet de Vörhang ut`neen un elkeen kann nu weten, wat daar achter steeken deit: Gott sin groode Leew! Vör nix mööt wi nu nach bang weesen, nich maal vör den Dod, wiel Gott up us luuert achter den Vörhang, de nix mehr verbargen deit. Maandagg in de Kaarwek Still weerden De Fiend von Anfang, de Böse, steiht up. Minschen stellt sick tegen Minschen un slaat up`nanner in. Mi fallt dat jümmer swaarer, di, Gott, mit Beeden to sööken. Waarum kann ick mi nich fallen laaten in din Arms? Rundum drauht Gefaahr, - dat is so in de Welt. Waarum fehlt mi dat Tovertroon up di un din Hülp? Ick kann nich still weerden in de düstere Welt, denn mi ward bang. Waarum kann ick nich up Jesus Christus kieken, up em an`t Krüz? Beede he nich um Vergewen för de, de em to Dod brochten? Hett he nich den Verbreker neben sick dat Paraadies toseggt? Muß nich de Sünn ehrn Schien verleeren midden an den Dagg, un geew nich de Tempelvörhang den Weg free daarhen, wo de Glow di socht hett, Gott? Schenk mi doch Toversicht un Glowen, laat mi still weerden, denn bi di is de Hülp, bi di up Golgota. 76 Deensdagg in de Kaarwek Een von de Verbrekers, de daar mit em uphungen weer, de lästerte em: „Bist du Christus? Help di doch sülfs un us!“ (Lk23,39) _____________________________________________________________ Numst wull em helpen. Se harrn em endlich daar, wo se em hebben wullen. He hung an`t Krüz, he hung daar tüschken twee Verbreker. Een von de beiden schutt‚ sin Spott över Jesus, sin Spott, de bieten un draapen deit: “Help di sülfs !” Aawer he kann sick nich mehr helpen. He is fastnaagelt an`t Krüz. Hett disse Verbreker nu bloot spotten wullt? Weer sin Woort an Jesus nich doch mehr at Spott? Amen versteek sick in sin Spott so‚n Aart heemlicht Haapen: “Help di süls un us ook!” To all Tieten hefft sick Minschen an Jesus Christus wendt mit ehr Last un Leed, Kummer un Sorg, weil se von em wußt un glööwt hefft: „Von Angst un Bedrööven kann disse Herr erlösen!“ Jüst daamit, dat he sinen Söhn an`t Krüz nich helpen deit, helpt Gott us. Dat he nich afstegen is von`t Krüz, kann us Lewen ännern un nee maaken. Jesus verbind`t sick mit us Schuld. Dör sinen Dod nimmt he se us af. In sin deepste Ohnmacht is he de Redder, de Christus, de us leew hett un free maaken deit. Midddeweken in de Kaarwek Wat ick di segg is waahr: “Noch an dissen Dagg warst du bi mi ween in‚t Paradies!” (Lk23,43)) _____________________________________________________________ Bit to dat bittere Enne blifft Jesus an de Siet von de Sünner un hett för den eenen Verbreker, de neben em an`t Krüz hangen deit, dat Woort, dat em dat Paraadies toseggen deit. Dat is baald nich to glowen, ook nich för dissen Mann an`t Krüz neben Jesus, aawer he segtt nix daarto. He nimmt dat so hen. Dat is all een gewaltige Saak, wat de Gnaad kann. Daar is een Mann, den sin Lewen reut un den sin Sündenlast druckt. Aawer de Reu is ook at so`n Aart Füür, dat Sünd un Schann wegsmelten deit. He, de so verblend weer, kunn nich klaar sehn wat sin Lewen weert weer, aawer miteens weet he, dat bloot noch Gott sin Barmen em redden kann. Daarum seggt he to Jesus: “Denk an mi, wenn du in din herrlicht Riek kummst!” Un Jesus antert em un seggt em dat Paradies to. Nehm dör din Dod un Lieden mi an, Herr, to all Tieten, mit Reu kaam ick to di, un kaam ick denn to starwen, laat mi dat Lewen arven, din Heil un Lewen, Herr, schenk mi. ( Na Paul Gerhardt, EG 84,13 ) 77 De Grööndonnersdagg At se aaver to Disch seeten, nehm Jesus dat Brot in sin Hannen, dankte Gott för de Gaaw un geew dat de Jünger. Daarbi sä he:“Nehmt, eet, dat is min Liev!“ Denn nehm he den Kelch mit Wien in sin Hannen, dankte un geew em wieter. He sä:„Dringt all daarut; dat is min Bloot för den neen Bund. Dat ward vergaaten to dat Vergewen von de Sünden. (Mt 26 26-28) _____________________________________________________________ Dit is een heel sünnerlichen Dagg. Wi denkt daaran, dat Jesus mit sin Jünger Passa fieert hett un daarbi dat Maahl insett hett, dat Christenminschen bit hüüt hen at Aaabendmaahl fiern doot. Wi gaaht bi Martin Luther in de Lehr. He verklaart dat so: Dat is de waahre Liev un Bloot von usen Herrn Jesus Christus, unner dat Brot un den Wien us to eten un to drinken von Christus sülben insett`. Ick denk, wi hefft de Wöör to dat Insetten maal all butenkopps lernt in de Konfirmandentied. Daar heet dat:“Dit is min Liev, dit is min Bloot, - för jo ward dat gewen, dat jo de Sünnen vergewen weerd. Fiert jümmer weller dat Maahl un denkt an mi!“ Aaver nich up dat eten un drinken kummt dat an, nee, up disse Wöör: för jo gewen un vergaaten, dat jo de Sünnen vergewen weerd.. Dat mööt wi so annehmen. Daarto bruukt wie en Hart vull Tovertroon un Glowen. De stille Freedagg De swaare Steen Över de Stadt Jerusalem wurd dat Nacht. An`t Krüz harrn se Jesus to Dod brocht, un at de Aabend keem, harrn se em afnaamen von`t Krüz. Se brochten Jesus ut Naazareth in een Graff. Mehr kunnen se nich doon. De Fierdagg fung an. Daar druff numst mit Arbeit tokehr gaahn. So welterten se den swaaren Rullsteen vör den Ingang to dat Felsegraff. Den Fierdagg över weeren se still. So weer dat vörschreeben in ehr Gesetzt. De Herr Jesus Christus aawer leeg in`t Graff midden in us Welt. He weer in dat Dodenriek ingaahn. Dat weer nu at so`n fasten Ring um em to un wull em fasthoolen. Vör dat Graff liggt de dicke, swaare Steen. Von buten bekeeken is dat bloot een Graff, een swaaren Steen, de Dod. Un wat wi föhlt is Angst un Not. Dat allens druckt us daal. So weer dat daartomaal ook. Dat Graff weer dicht. De groode, swaare Steen verbargt dat vör us Oogen, wat daar binnen vör sick gung. Dör so`n Steen kann numst dörkieken, un dat maakt ook Jesus sin Frünnen so groode Angst. Wat de Jünger aawer nich weten kunnen, dat weet wi vörwiß. Wi weet dat in us Glowen. At se Jesus in`t Graff leggt harrn, daar weer he bi den Doden. He brochte dat Lecht von Gott un dat Lewen daar hen, wo dat bitlang bloot düster weer. He verdreev dat Düster ut dat Graff. Un wenn dat so is, dat disse Welt sin Graff weer, denn gellt dat eben ook för disse Welt, dat nu dat Düster vörbi is. Jesus Christus hett dat verdreven. He weer in`t Graff, daar weer he bi de Doden mit Gott sin Lecht un Lewen 78 Sunnaabend in de Karweek Nochmaal: De swaare Stehen De Bibel vertelld us wi dat weesen is, heel an Anfang, at Gott de Welt ut nix maaken de. Gott sä sin Woort: “Dat schall hell weerden!” Un miteens weer dat hell. Dat Lecht keem mit Macht över disse Welt un verdreev dat Düster. Mit un dör Jesus Christus is dat up een heel anner Aart un Wies weller so passeerd. He sülfs is dat Lecht för disse Welt. Man nu weer he in`t Graff. Daar vör leeg de swaare Steen. He aawer weer in`t Dodenriek. Un von daar ut, von binnen her, nimmt dat Lecht sin Anfang. Wo för us dat Düster am grötsten is, wo us dat druckt un Angst maakt, daar fangtJesus Christus an. In Graff un Dod, in Angst. un Not bringt he us dat Lecht von Gott. He bringt us dat Lewen. Dat köönt wi nu glööven, heel vörwiß. Un dat gelt ook för de Lü, de up disse Welt rumloopt, un doch sind se dot, wiel se an Jesus Chriastus vörbilewen dot. Praat maakt hett Jesus dat Lewen för us all mit`nanner, man bloot, wi mööt us von em inhaalen laaten. Wi kiekt up‚t Graff un seht den Steeen, so swaar un fast un fraagt:”Wokeen helpt us von den Dod? Antern deit us Jesus Christ, de bi de Doden weesen is, de Stehen kunn em nich hoolen. He keem in`t Lewen ut den Dod. Wi seggt di Dank, Herr, use Gott. De Ostersonndagg 4. April Ick bin dot weesen, un nu nehmt waahr: Ick bin lebennig, ewig! (Offb 1,18) _____________________________________________________________ “Dot is dot”, seggt wi, daar gifft nix an to rutteln. Tegen den Dod hefft wi kien Macht. So schiende dat ook mit Jesus to ween, at he an`t Krüz sturven weer. He weer dot un wurd to Graff brocht. Man an den drudden Daag wurd up den Kopp stellt, wat för de Welt bitlang so seker weer. Nu heet dat nich mehr: “Jesus is dot,” nu heet dat: “Jesus weer dot!“ „Dot is dot”, dat gelt siet den Ostermorgen nich mehr. He is lebennig. Den düstern Tunnel hett Jesus achter sick laaten. För us gifft den noch, aawer Jesus is daar dör. Nu hefft wi een lebennigen Herrn, de de Sieger is över Dod un Graff. Of een dat naawiesen kann? Seker nich! Aawer henwiesen köönt wi up sin lebennigt Lewen unner us. Daar hett een to`n Glowen funnen an Jesus Christus. Daar wiest he sick at de lebennige Herr. Daar sind Minschen unnerwegens in us Welt. Se sind Tüügen för Jesus Christus. Se drievt Mission. Daar wiest he sick at de lebennigen Herr. Darr deent een den annern mit Hengaav un Leew, wiel Jesus dat seggt hett. Daar wiest he sick at de lebennige Herr.. Jesus Christus hett dat Lewen. Dod un Graff mööt sick ergewen, hefft ehr heele Macht verloorn. He roppe Minschen in den Glowen de em folgt mit Tovertrooen, in em sind se at nee boorn. 79 Ostermaandagg Waak up du Slaapmutz, staah up von de Doden, denn ward Christus in di uplüchten! (Eph 5,14) _____________________________________________________________ Mit dit Woort ut den Epheserbreef is wolle en Stuck ut de Dööpfier överlevert, so at se bi de ersten Christen fiert wurden is. Ick denk daarbi an de Fier, at se in de Osternacht in us Kark fiert ward. In de düstere Kark ward de Osterkerz rindraagen: Christ use Lecht! – Loff för us Gott! De Osterkerz ist dat sichbaare Teeken, dat Symbol för den lebennigen Christus. Dat Osterevangelium watd utroopen un de Gemeen nimmt den Roop up: De Herr is upstaahn von de Doden. Hallelujaa! He is waahrhaftig upstaahn. Hallelujaa! De Liturgie von de Osternacht geiht up de oole Kark trügg. In disse Fier wurd döft. De Needöfte steeg ut dat Waater un kreeg een brennendet Talglecht, dat an de Osterkerz anstickt wurden weer. Dat Lecht von den lebennigen Herrn wurd an em wietergewen. Dat is ook hüüt noch den Sinn von de Dööp, dat Christus in us lebennig bliewen deit, dat wi dat Lecht in us bewaahren doot, dat mit Jesus sin Upstaahn von de Doden in de Welt kaamen is. Deensdagg na Ostern “Weest nich bang! Gaaht hen un seggt dat min Bröder. Se schöölt na Galiläa gaahn. Daar kriegt se mi to sehn!” (Mt 28,1o) _____________________________________________________________ So hett de Gemeen de Osternaaricht wiedergewen: “De Herr lewt, - he is upstaahn von de Doden, wiß un waahrhaftig upstaahn!” Mit dissen Roop grööt sick Christenlü in de heele Welt bit up dissen Dagg. Woll sind de Ostergeschichten in de veer Evangelien nich övereen. Dat gifft Unnerscheden, aawer all tohoop gewt se dat Grööten wieter, dat de upstaahn Jesus seggt: “Weest nich bang!” Dit Woort hett de Welt verännert. So at den Engel in de Wiehnachtsgeschicht all grööten deit, so ook de upstaahn Herr: ”Weeest nich bang!” Bangweesen, mit dit Woort ward tohoopfaat, wat Minschen överkummt, wenn daar wat passeerd, wat se nich faaten köönt, wat ehr Begriepen överstiggt. Denn naagt ook baald de Twievel. Minschen willt meist allens “begriepen”, mit ehr Hannen anfaaten un in ehr Verstaahn inorden köönen. Angst un bang ward ehr aawer, wenn dat nich geiht, wenn ehr wat bemöötent deit, wat ehr Verstaahn överstiegen deit. “Gaaht hen un seggt dat wieter” , - maakt künnig, dat Jesus Christus lebennig is! - So köönt wi de Angst achter us laaten. 80 Middeweken na Ostern Freeden wees mit jo! (Joh 20,19) _____________________________________________________________ Mariaa ut Magdalaa harr an de Jünger wieterseggt, dat se Jesus sehn harr, un wat he to ehr seggt harr. De Jünger aawer weeren vull Angst. At de Aabend keem, slooten se de Dör achter sick af. Aawer een afslaaten Dör kann Jesus nich uphoolen. He keem to ehr un grööte ehr: “Freeden wees mit jo!” Köönt wi us dat vörstellen? Minschen vull Truuer, Minschen, de um een Doden weent, denn se leew haart hefft, Socke Minschen kriegt dit Woort seggt: “Freeden wees mit jo!” De Freeden, den Jesus schenken deit, de von de Doden upstaahn is, disse Freeden gifft Trost un Tovertroon in de Harten, de vull Truuer un Angst sind. Jesus sin Upstaahn von de Doden is so, at wenn de Sünn upgeiht, de nich mehr unnergeiht. Wer dissen Sünnschien in sin Hart lett, de kriggt mehr at Trost. De Kraft, de utgeiht von Jesus sin Upstaahn von de Doden, füllt dat heele Hart ut, dat nu lecht un hell is. So weerd Minschen upweckt to een neet Lewen. Un denn weet se: De Sünn, de för mi lacht, is min Herr Jesus Christ, dat, wat mi singen maakt, is, wat in den Himmel is. Donnersdagg na Ostern An dissen ersten Dagg von de Week, dat weer Aabend wurden, daar keem Jesus dör de afslaaten Dör to de Jünger. He seggt to ehr: Freeden wees mit jo!” (Joh 2o, 19 ). _____________________________________________________________ Wat mutt dat för`n Belewen ween hebben, at de Jünger an den Osteraabend den Herrn to sehn kregen. De an`t Krüz sturven un to Graff brocht weer, de stund nu för ehr. He wiesde ehr sin Wunden un un snackte to ehr:”Freeden wees mit jo!” - Een neet Aatenhaalen gung dör ehr Seelen. De Truuer weer vörbi. Groode Freud truck in ehr Harten in, Freud, de ook na us grippt. Ook bi us is de upstaahn Herr. He is bi us mit Brot un Wien: “Dat is min Liev, dat is min Bloot!” He is bi us mit sin Woort, dat us betüügtn ward un dat wi wiedergevt. He is bi us, wenn een den annern to Deensten is, wiel Jesus dat so will: “Heff din Naahsten jüst so leew at di sülfs!” He is bi us mit sin hilligen Geist, un he hett us toseggt: “Ick bin bi jo all de Daag, bit de Welt an ehr Enne kummt!” In den 34. Psal steiht dat Woort: “De up em (Gott) kickt, de ward stärkt mit Trost; ehr Gesicht speegelt groode Freud!” Dat gellt heel seker ook för Jesus Christus. To em willt wi upkieken. Mit sin Upstaahn von de Doden hett he den Anfang sett för den Glowen, den he ook in us an`t Lecht bringt. 81 Freedag na Ostern Johannes seggt to Petrus: “Du, dat is de Herr!” ( Joh 21,7 ) _____________________________________________________________ De Geschicht kennt woll de mehrsten. De Jünger weeren weller an den See gaahn, se weeren weller Fischerslü. De Nacht weer vörbi. Se harrn ehr swaare Arbeit daan, aawer fungen harrn se nix. Von`t Över roppr ehr een to: “Smiet dat Nett nochmaal ut, an de rechde Sied von jo‚n Schipp, daar find ji Fisch!” De Jünger hefft dat daan. Waarum, dat ward nich vertellt. Se smeeten dat Nett ut un se kunnen dat baald nich bargen, so vull Fisch weer dat. Daar seggt Johannes to Petrus: “Dat is de Herr!” De Herr, upstaahn von de Doden, wiest sin Macht. Lukas hett disse Geschicht ook vertelld. He verbind se mit dat Woort an Petrus: “Wees nich bang. Du schast von nu an Minschen fangen!” Nu, na Ostern, weerd de Jünger an ehr Upgaav erinnert, dat se de Welt ehr Tüügen schüllig sind. Un se hefft dat Wark denn ook ja anfaat. Dör ehr Tüügen hefft de Minschen to weten kregen, dat Jesus Christus lewen deit. Un nu is dat Woort up us kaamen: “Du, dat is de Herr!” - Jümmer noch sind Christenminschen de Welt dat schüllig, dat se Jesus Christus bekennt at den lebennigen Herrn, de sin Kark nich alleen lett. Sonnaabend na Ostern Un Thomas anterde em: „Min Herr, un min Gott!“ (Joh 20,28)_____________________________________________________________ Wi nöömt Thomas faaken den, de kien Glowen hett. Is dat woll recht? He weer woll een, de dat heel genau weten wull. Dat Jesus von de Doden upstaahn weer, dat wull he “begriepen”. He wull, dat daarför Platz weer in sin Lewen. Wat de annern em vertellden, dat weer Thomas nich noog. Aawer at Jesus em anreed, daar ward Thomas een Apostel. Överleevert ward, dat sin Weg em na Indien föhrt. Daar gifft dat vandaagen noch de Thomaanerkark, de sick up den Apostel Thomas trüggföhrt. So de Legend. Een Mann, de sin Twievel harr, ward verwannelt. He ward to een Tüüg för Jesus Christus. Selig sind, de nich sehen doot un doch glööwt”, hett Jesus to Thomas seggt. Us red he ook so an, un mit Thomas schullen wi em antern: “Min Herr un min Gott!” 82 De 1. Sonndagg na Ostern - Quasimodogeniti Din Woort dat hett us draapen, din Woort, Herr, dat du levst. Hool doch us Lewen aapen un wies du us den Weg dör use heelet Lewen un in din Leew ehr Spoor. Schenk Upstaahn us to‘t Lewen ook na den Dod sin Door. Laat us de Naahsten finnen, de all us Helpen bruukt, mit Leew daar överwinnen, wo Haß un Fiendschup druckt. So kann dat Ostern weerden, Herr, wenn din Upstaahn siegt un all dat Volk up Eerden di, Herr to Fööten liggt. Singwies: Lob Gott getrost mit Singen........ Maandag na Quuasimodogeniti De Lebennige hett Macht _____________________________________________________________ Se hoolt Raat mit‚nanner tegen di, Gott, un dinen Christus. Se begriept den Sinn von ehr Lewen nich un se willt nich tolaaten, dat anner Minschen Sinn un Grund för ehr Lewen finnen doot. Vertwievelt sind se, dreven von Haß verfolgt se dat Lewen un slaat aahn Sinn un Verstand up Minnschen in. Aawer daar is een, de upsteiht tegen dat Wüten un Vertwieveln. Minschen hefft den Kopp schuttelt över dissen Narr, de dat Lieden up sich nehm an`t Krüz. Un He? - He geiht dör verslaaten Dören, wiest sin Wunden un laad in. He breckt dat Brot un seggt: “Kaamt her, ick will jo satt un stark maaken!” So överwältigst du, Herr, de över di ehrn Spott hefft. De Macht von de Mächtigen breckst du ut`neen, wiel du de Macht övernimmst an`t Krüz un an den Ostermorgen 83 Deensdagg na Quasimodogeniti Hallelujaa _____________________________________________________________ Ick bin upwaakt vör Dagg un Dau. Daar weer een Stimm, de mi waak maakt hett. Dat hett ´n Sett düürt, bit ick verstaahn heff. De Stimm von een Vaagel hett mi ut den Slaap haalt. Noch dunkt mi, dat de Nacht noch nich vörbi is, aawer de Vaagels weet dat beter. Mit ehrn Gesang grööt se den neen Dagg. Ick bin an‚t Finster gaahn, un nu kann ick belewen, wie dat straahlende Lecht von Oosten her över de Hüüs stiggt, över de Bööm in den Gaarden un över den Daak, de över de Weser liggt. Ick nehm dat allens in mi up at een, de dorstig is. Dat Ringen twüschen de düstere Nacht un dat Morgenlecht is at een Bild för dat Lewen ut Gott. Wat düster is wehrt sick un mutt doch wieken. Wenn de Slaap at een Bild för den Dod is, denn is ook dat Upwaaken to Morgentiet een Bild vör dat Upstaahn von de Doden. Mi ward licht um`t Hart un de Gesang von de Vaagels klingt mi at een veelstimmigt Hallelujaa. Middeweken na Quasimodogeniti Sööken _____________________________________________________________ Ick söök na Gott, na sin Daarween, na sin Antlitz, at de 27. Psalm dat utdrucken deit. Gott verbargt sick ja nich. Överall stööt wi up sin Spooren. Ick weet, dat Gott heel dicht bi mi is. He is um mi to von all Sieten. Un doch is he wiet weg. He füllt dat Weltall ut un is in`t deepste Meer. De Welt, de he maakt hett, wurd woll ut`neen breken, wenn Gott nich in ehr un um ehr un över ehr un unner ehr weer. Un wi Minschen söökt na Gott. Wi söökt mit us Mögelken at Minschen na Gott, den Schöpper. Wi söökt na em mit usen Verstand un all use Sinne. Of us dat wieter bringt? Och Herr, gew us dinen Geist, dat wi endlich verstaaht: Bloot de Glow bringt us na di hen, bloot de Leew, Herr, loppt in din Spoor un dat Gebet 84 Donnerdagg na Quusimodogeniti Ruum för`t Lewen (Psalm 22) _____________________________________________________________ Nix hefft wi nödiger, at dat Gott sin Naamen unner us predigt ward, sin Naamen, de soherrlich is. De Armen un Elenden wendt he sick to un helpt ehr. Kraft un Toversicht gifft he in ehr Lewen rin . Wi weet dat aawer woll, dat us Tiet vergeiht. Ook us Lewen vergeiht, - deWelt vergeiht. Faaken grippt de Angst na us, dat du, Gott, us in de Welt verlaaten kunnst. Faaken glööwt wi us alleen un eensaam, wiet weg von di, Herr. Wi fraagt: Waarum?, - un wi weet, dat wi mit disse Fraag nich alleen sind. Ook Jesus Christus hett so na di roopen: “Min Gott, min Gott, waarum hest du mi verlaaten?” - Dat hörde to sin Lieden, dat he sick von Gott fern föhlde, von Gott verlaaten. Aawer nu füllt den Ruum heel ut, den wi “Gottesferne” nöömt, mit sin Tegenwart. He füllt den minschlichen Lewensruum mit sick sülfs, mit sin lebennigt Lewen. Herr, laat us Tüügen ween för dat, wat waahr is un vör di tellen deit, dat sick een Gemeen sammeln deit, de di ehrt un röhmt un Ehrförcht vör di hett Freedagg na Quasimodogeniti Lewen _____________________________________________________________ Dat Lewen is schön, seggt de glückelken Lü. Dat Lewen is Kampf, seggt de, de meent, dat se dat Lewen kennt. Een Quaal is dat Lewen, seggt de smachtigen Minschen. De Erfolg hefft, de seggt, dat dat Lewen Fortschritt is. De Prophet aawer seggt: Dat Lewen is welket Gras! An all dat mag wat waahr ween, aawer allens is dat nich. Bloot heel wenig Lü seggt: Dat Lewen is Leew! Un doch seggt se daarmit allens, wat över dat Lewenb to seggen is. Leew is de Füll, de wiede Ruum, den dat Lewen us schenkt. Daar weer een, de dat Door öpent hett to dissen Ruum, un nu singt man mit Freud von den Sieg in de Hüüs von de Lü, de vör Gott recht sind. Daar drövt wi ringaahn, deelnehmen an dat lebennige Lewen un Gott sin Woort wieterseggen. De Weg is free. Kaamt un dankt den Herrn, denn he is fründlich un wat Goodet von em kummt, hett kien Enne. 85 Sunnaabend na Quasimodogeniti Din Woort, Herr! _____________________________________________________________ Mit sin Woort hett Gott us upsocht, mit sin Woort geiht he us na un socht us in sin Leew, de kien Enne hett. Schullen wi nu nich ook up Gott töven un up sin Woort haapen? Aawer wi gaaht bi Siet, wiekt Gott ut. Wi wehrt us tegen den Anspruch, den sin Woort an us stelllen deit. Us ward bang daarför, dat Gott mit sin Woort in us Lewen ingriepen kunn. Dat is us eenfach to unbequem, na sin Woort to lewen. Aawer Gott gifft nich up. Jümmer weller socht he na us un wi mööt us fastleggen Herr Gott, du hest di all lang fastleggt för us. Jesus Christus heet din Fastleggen up us Heil un us Redden. Hüüt bitt wi di, Herr, schenk us Lewen ut din Woort. Laat us parreren, wenn din Woort us draapen deit un laat us Jesus Christus naafolgen, de för us sturvren un von de Doden upstaahn is. Aamen. De 2. Sunndagg na Ostern – Misericordias Domini Naadenken övr Psalm 23 _____________________________________________________________ Ick weet dat woll, dat du, Gott, de goode Harder bist för din Gemeen. Aawer ick kann dat nich ännern, min Stimm passt nich in den Chor von de Schaap, de Gott anroopen doot at gooden Harder. Mi is heel elend tomoot. Ick segg:“Mi fehlt dat an nix!“ Darrbi staaht mi de Biller ut Aafrikaa för Oogen un von anner Elendsgegenden up us Eerd. Ich seh Kranke, Smachtige un Starvende un Lü, de Huus un Hoff verlooren hefft, Oole un Kinner. De gröne Weid is utdröögt, de Brunnen mit frischt Waater gewt nix mehr her. Un daarum kann ick nich seggen:“Mi fehlt dat an nix!“ – Mi mangelt dat an Leew un Haapen, an Gloven un Tovertroon. De Schatten griept na mi – dat düstere Taal – un ick bin gliekgüllig. Sitt ick nich an den riek deckten Disch un maak mi Fiende? Mi schull dat nich woll ween up de Fettweid von den Wollstand solang dat Minschen gifft, de lieden mööt. Daarum, Gott, tree doch ruut ut dat Harderidyll, dat wi us upboot hefft, um us to beruhigen. Öpen us de Oogen för Jesus Christus. He is den Weg vöran gaahn dör dat Taal von den Dod. Ick much gloven kööne, dat dat Elend in us Tiet von em nich utspaart ward. Wenn mi Goodet und Barmen von Jesus Christus folgen doot, denn laat se mi na de Elenden dregen. Mit jem tohoop laat mi bliewen in den Herrn sin Huus. Herr us Gott, een hett dat kunnt. Een hett din Loff un Pries nie upgewen. Help us, Herr, dat wi fasthoolen köönt an Jesus Christus. He is de Fels, up den wi gründ sind. He maak us stark un segen us mit sin Geist. Aamen. 86 Maandagg na Misericordias Domini Min Fründ _____________________________________________________________ Ick heff em de Hnad gewen un he mi. Wi hefft us in de Oogen keken. Seker hefft wi us freut, dat wi us to sehn kregen un bi‚nanner weeren. AAawer langt dat all? Wi nöömt us Frünnen. Schullen wi nich aapen un ehrlich mit‚nanner umgaahn? - Min Fründ hett swegen un ick denn ook. Woll hefft wi Wöör bruukt, hefft över dit un dat snackt, aAawer wi em um‚t Hart weer un waarum, dat hett he nich seggt, un daar heff ick ook nich naafragt. “Min Fründ un Naasten hest du mi fremd maakt”, steiht in dat Psalmbook to lesen (Ps 88). Is`t amenn dat? Of mutt ick dichter bi em ween, em hööden at so`n Harder? Ick kann sin Oogen nich vergeten. Sin Blick weer so bang of unseker - of beidet, - of mehr? Ick weet dat nich, Herr, Aawer ick heff spöört, dat em wat fehlt. Fehlst du em, Herr? Deensdagg na Misericordias Domini Fortschritt _____________________________________________________________ Herr, us Herrscher, wie herrlich is din Naamen ( Ps 8 ). Wie herrlich kunn he ook bi us ween, Herr, wenn wi di de Ehr gewen wullen. Aawer wi sind gliekgüllig tegen anner Minschen, un so maakt wi di lütt, du herrliche Herr.Ick verfehr mi, Herr. Wi jaagt de Steerns na, fleegt na den Maand un weller trügg. Dat kost Unsummen von Geld. Wi nöömt dat “Fortschritt, - aawer to glieke Tiet versmacht dusende von Minschen Dagg för Dagg unner de Sünn, den Maand un de Steerns, de du maakt hest. Mit us Umwelt gaaht wi um, at weer us egen, wat doch du maakt hest. Wi schullen de Schöppung boon un bewaahren, von Utbeuten hest du nix seggt. Fortschritt is good, heet dat. Stimmt dat denn? Ick will gaar nich fort - nich forschrieden. Ick will henschrieden na di. Daarum, Gott, laat mi Wegen finnen, de vull Tovertroon sind, - latt mi Minschen finnen, de mit mi gaaht um di to betüügen, du herrliche Herr. 87 Middeweeken na Misericordias Domini Wat is waahr? _____________________________________________________________ Zynisch hett so Pilatus fraagt. För em bedüüde dat nix. Waahr is, dat Dagg för Dagg Minschen versmachten dot. Waahr is, dat Minschen quält weerd, foltert un utbeut‚. Waahr is ook, dat wi dat tolaaten doot un nich daar tegen upstaaht, kien Hülp leist un kien Leew upbringt för de Minschen in Not. Pilaatus, de kennde de Welt un de Minschen. Daarher keem woll sin Verachten: “Wat is denn all waahr, - wat beedüüd dat all in disse Welt?” So leet he den an`t Krüz slaan, de heel alleen wuß, wat waahr is. Is nu mit Jesus sturven, wat wiß un waahr is? Waahr is, dat sin Dod us free maakt von Schuld un Schann. Waahr is, dat he nich bi den Doden bleev. He is upstaahn un nu is he de lebennige Herr. He wiest us den Weg, de na de Minschen föhrt, dat wi helpt, de Smachtigen satt to maaken un de Elenden to ehr Recht to verhelpen. Disse Weg föhrt us in een heelet Lewen mit Jesus Christus, den gooden Harder. Donnersdag na Misericordias Domini Unruh _____________________________________________________________ De Nacht weer unruhig Daar sind Biller, de mi beedrängen doot, Biller vull Angst un Not. Ut dat Düster staaht se up un langt na mi. Ick will se verdriewen. “Hör doch up mi, Gott, ick schree na di! Stimmen sind daar, de mi meent: Du vertellst Lögen, du bist feige, du bist een Verraader, de Ehrgiez frett di up! Ick will disse Stimmen wegjaagen: Herr, hör doch to. Wies mi din Lecht un maak min Wege hell.! Aamen. Freedagg na Misericordias Domini De Minschen leewen _____________________________________________________________ Dat Minschen Grenzen hefft, dat weet wi woll. Mit ehr Doon un Laaten, mit ehr Denken un mit ehr Reden kaamt se an Grenzen. Ook ehr Leew is nich aahn Grenzen. Wi weet ook, dat wi nich ewig sind, dat wi disse Welt weller verlaaten mööt, weller trügg mööt un to Eerd weerd, - wi ook, - ja, wi all mit‚nanner ook. Aawer Gott, wi willt dennoch din Loff singen un de Minschen leewen. Du hest se ook leew harrt, Herr, mit din Leew un din Barmen an`t Krüz. Daar willt wi an denken, wenn Minschen us unfründlich tomööt kaamt, wenn se us nich troot un us aahn Gedüür un vull Neid bemöötent dot. Laat us de Minschen leew hebben, Herr, wegen di un wegen ehr sülfs. Denn kummt Freud in us Lewen un us Daag weerd vull Gluck ween. 88 Sunnaabend na Misericordias Domini Din Naamen _____________________________________________________________ Ji Deenstlü för Gott, jucht em to, ja, loffsingt sin Naamen Gott hett sin Naamen kunddaan: „Ick bin, de ick bin!“ Mose schiende dat to minn.Bloot dit Woort, - bloot disse Naamen? Wer schull dat denn woll glööven? Ja, Herr, du kennst us Twievel.Allens willt wi naawiesen köönen un afsekern. Aawer du strickst us Twievel dör.In us Welt, in us minschlicht Lewen hest du din Woort schickt.Dat Woort wurd Minsch un hett unner us waahnt. Jesus Christus hett seggt: Ick bin de Weg! Ick bin allens, wat waahr is! Ick bin dat Lewen! Ick bin de Dör! Ick bin de Wienstock Ick bin de goode Harder! Ick bin, de ick bin - ook in tokaamen Tieten bliev ick, de ick bin. Ick bin bi jo, bit de Welt an ehr Enne kummt! Loff för sin Naamen in ewig Tiet. Halleluja! Loff singt för sin Naamen, ji Deenstlü för Gott. De 3. Sunndagg na Ostern – Jubilate Jubileeren (Ps 95) _____________________________________________________________ Freut jo von Harten, freud jo ut deepste Seel. Aatend deep in, - de Freud, - dat Gluck, - dat Lewen. Us Gott is lebennig un dreggt mit us de Lasten von disse Welt. Lustert up sin Woort. Sin Woort helpt un gifft Trost. Sin Woort is Minsch wurden. Ruum un Tiet füllt sin Woort ut Daar is he, in sin Woort, he, de us Wege kennt, ook us Irrwege un us Umwege. He maakt us Wege liek. He föhrt us, he blifft bi us, ook wenn dat düster um us ward of wenn wi in‚t Lecht staaht. He is in allens, wat up us to kummt. Vör di willt wi us böögen, Gott, du Schöpper un Erlöser, du Hort von us Heil. Vör di willt wi jubileeren. Maandagg na Jubilate Loff för Gott _____________________________________________________________ Di tojuchen, Gott, wiel din Gnaad so grood is, daar gifft dat dusendmaal Grund för. Du hest mi Oogen gewen. Nu kann ick all dat sehn, wat doch so schön is up us Eerd un ook de Minschen. Du hest mi Ohren gewen. Ick höör de Nachtigall jubileeren un den Goldammer klaagen. Ick höör minschlich Stimmen un Musik. Du hest mi de Stimm gewen, de Spraak, de mi verbinnen deit mit anner Minschen.Mit min Stimm kann ick din Loff singen un din Naamen priesen. Dat dank ick di, Gott, dat un noch veel mehr. 89 Deensdagg na Jubilate Min Hannen ____________________________________________________________ Du verdeenst din Brot mit de Arbeit von din Hannen” steiht in den 128. Psalm. Mennichmaal kaam ick in`t Verwunnern över min Hannen, disse Warktüüg, de mi to een Minsch maaken doot. Seker sind us Hannen nich dat Eenzige, wat us von de Deerten unnerscheeden deit. Aawer se sind doch een beedüüdsaamt Markmaal. Ick kann min Lewen unnerhoolen mit de Arbeit von min Hannen. Ick kann den Dumen min Finger tegenöver stellen. So kann ick griepen, een Warktüüg off een Bleestift un Pinsel föhren, ick kann mitgestalten an de Welt, in de wi lewt. Ja, Herr, disse Umstand, dat Dumen un Finger sick at so`n Tang sluuten un öpen köönt, maakt de Kunst mögelk un de Doktor kann dat Skalpel föhren. Aawer worgen kann ick nu ook. Herr, föhr un regeer du min Hannen. Middeweeken na Jubilate Kiek up de Leew von den Herrn, de socht di, de, maakt di free, de geiht mi di dör de Tiet, bit du an`t Till kummst, min Brooder. Kieck up de Leew von den Herr. Richt up den Naahhsten din Oog, he brukt di, he socht un fraagt, denn för em tellt bloot de Taat. De Taat vull Leew, du min Brooder. Richt up den Naahsten din Oog. Lew na de Leew von den Herrn, Freeden ward dör de Leew boot, un in een Welt, de vertroot ook dör din Tüügen, min Brooder. Lew na de Leew von den Herrn. (Lett sick ook singen na de Singwies: Mache dem Furchtsamen Mut….) 90 Donnersdagg na Jubilate Ick will mi wehren _____________________________________________________________ Bin ick verlaaten? Hett Gott mi vergeten? Bin ick daarto verdammt, Gott sin Lecht nich mehr to sehn un sin Warmte nich mehr to föhlen? Minschen beedrängt mi. Se willt mi den Glowen utreden. Se stormt up mi in at sock Fiende mit ehr Reden: Mit Gott leben, dat hett kien Sinn un Verstand, - dat bringt di an kien Heck, - dat lohnt sick doch nich! Ick will mi daar tegen wehren. Ick droff dat nich tolaaten, dat de Fiend sin Stimm över mi erheben deit. He hett nich recht, - he droff nich triumpheeren. Wat waahr is, is Lecht, Gott sin Lecht. Daar weerd de Schatten verdreven. Sin Woort is waahr. Gott sin Woort kann dreegen un helpen un free maaken.. Allens wat waahr is steiht fast in Gott sin Naamen. He is de Weg, he is dat. wat waahr is, he is dat Lewen. Un waahr is dat Leed, dat Minschen singen doot to din Loff un Ehr, Gott, - de dat Loff singt von din Gnaad. Ick will din Loff singen, weil du so geern helpen deist. Freedagg na Jubilate Steerns _____________________________________________________________ De Nacht is deep un klaar. De Steerns funkelt an den Heben. Sirius schillert in de Farben von den Regenbaagen. In wat för Welten kiek ick daar up? Heele Sünnenwelten verbargt sick achte Naamen, de so harmlos klingen doot: Orion, Föhrmann, Stier, Twillinge un Melkstraat. Disse Glanz an den Nachtheben föhrt mi to ehrförchtigt Stuunen över de wunnerbaare Welt, de Gott maakt hett. Ick denk över di na, Herr, du Schöpper von Himmel un Eerd. Kunnen wi doch dat Tüügen verstaahn, de Botschup von din Ehr umsetten, de de Steernheben över us vertellen deit. Denn wurden wi woll behotter umgaahn mit dat Wark von din Hannen un bewaahren, wat du us anvertroot hest. Och Herr, schenk us een wiesen Verstand un stüür us Harten, dat wi achten leernt, wat du boot un insett hest. De Welt, de du maakt hest, is so schön, Herr, so schön. Danke, Herr. Aamen. 91 Sunnaabend na Jubilate Morgentiet 1) Moorgens, wenn dat Lecht upgeiht Wenn de Sunn an`Heben steiht, ward min Hart so free un wiet, Gott, di hört min Morgentiet. 3) Wulken ntreckt dör`t lechte Blau, Wind straakt över min Gesicht, Wulkenbild verflucht so gau, Gott, din Bild ännert sick nich. 2) Daag liggt noch up Wisch un Feld, stiggt sacht up un hebento, so liesen is nu noch de Welt, in di Gott, kummt min Hart to Ruh. 4) Du bliffst, Gott, min Heil u Lecht, burgen bin ick fast bi di, du stüürst min Daag un Lewen recht, Du schenkst Heil un Segen mi. De veerte Sunndagg na Ostern - Cantate Singen _____________________________________________________________ Dat weer all jümmer so, dat de christliche Gemeen singt. Ook hüüdigen Daags lewt de Kark nich bloot von de Predigt, von`t Beeden un von Aabendmaahl un Dööp. Se lewt ook von ehr Singen,von ehr Musik. Gott sin grooden Wunner weerd in Leeder künnig maakt. Ick denk, dat Martin Luther de Reformation ook mit sin Leeder utbreet hett. De kennden de Lü, ook de Handwarksburschen. Up de Martplätze keemen se tohoop un sungen Luther sin Leeder. Ook up de Aart un Wies is dat reine Evangelium in de Minschenharten rinsungen wurden. De Leeder,de Musik, dat weer een Spraak, de de Minschen verstunnen. Dat is seker bit vundaagen so bleeben. Wat daar aawer sungen un seggt weeredn schall, dat steiht in`t Psalmbook: “Singt een neet Leed förden Herrn, de Herr deit groode Wunner. He bringt dat Heil tostand wiel he ingrippt mit sin hilligen Arm.” Mutt dat nu jümmer een neet Leed ween? Wi singt doch ook Leeder, de all `n paar hunnert Jaahr oolt sind. Nu, dat is ook nich verkehrt. Ook dat nee Leed is all oolt, -2000 Jaahr. Daar hett Gott ingrepen mit sin hilligen Arm. He is Minsch wurden in Jesus Christus. Dör den Erlöserdod hendör is he int Lewen gaahn at dat Ostern wurd. Dat is dat groode Wunner, von dat wi singt, un daarvon köönt wi nich swiegen. 92 Maandagg na Cantate Paul Gerhardt _____________________________________________________________ Een von de evangelischen Dichterslü, de jümmer een neet Leed sung för Gott, de nich uphören kunn, de grooden Wunner to priesen, de Gott daan hett, weer Paul Gerhardt. - Licht weer sin Lewen nich. In Gräfenheinichen is he 1607 to Welt kaamen. He weer noch een Kind, at sin Ollern sturwen. He aawer wull Pastoor weerden, un dat hett he ook schafft. Dat weer een leege Tiet, swaar ook för em. De dartigjaahrige Krieg hoolde dat Land un de Minschen daal. In disse swaare Tiet weer Paul Gerhardt Kandidaat för een Pastoorenstee. He kreeg se aawer erst, at he 44 Jaahr oold weer. Daar wurd he Pastoor in Mittenwalde bi Berlin. He harr freet un verbrochte mit sin Froo `n paar glückelke Jaahr. Denn aawer keem de groode Not. Veer Kinnermussen de Ehlü to Graff bringen. Paul Gerhardt schreev: „Och, is dat een swaaret Leed un een gallenbittern Trank warst du von din Kinner scheed dör den bittern Dodesgang.” To disse swaare Not keem ook noch den Not in`t Amt. Paul Gerhardt stund fast in Luther sin Lehr. Daar wull he nich von laaten. At dat aawer in Preussen Striet geev um disse Lehr, verlor Gerhardt sin Amt. Aawer jüst in disse swaaren Jaahr hett he veel von sin feinen un trostfullenLeeder schreven. Blödert maal na in‚t Gesangbook, wat för schöne Leeder he us schunken hett. An Paul Gerhardt köönt wi dat wiesweerden, dat Gott sin Woort an Minschen waahr maaken deit. Ick denk hier an Jesus sin Woort: “Jo Freud schall numst von jo nehmen!”- Paul Gerhardt singt: De Sünn, de mi tolacht hett, is min Herr Jesus Christ, dat, wat mi singen lett,is, wat in‚Himmel is. 93 Deensdagg na Cantate Gerhard Terstegen _____________________________________________________________ “Ick versprek di dat, min Heiland Jesus Christus, dat di min Lewen di tohören deit, dat heele Lewen. Von dissen Oogenblick an hört di min Hart un min Leew. Ick bin di dat Dankopper schüllig. Regeer du mi. Wees du min Herr. So will ick di deenen. Gev din Geist at Siegel to dat, wat ick upschreben heff. Ick bin dat woll nich weert, aawer ick bin heel un gaar din Gerhard Terstegen!” So ungefähr klingt dat up Platt, wat Gerhardt Terstegen 1724 mit sin egen Bloot upschreben hett. De ersten Jaahr daarna hett he sick trüggtrucken. Swiegen, lustern up Gott Beeden, dat weer sin Lewen. In disse stillen Jaahr is wat wussen. Denn fung he an to predigen. He weer een von de grooden un gewaltigen Laienpredigen to sin Tiet.Gerhard Terstegen weer ook een Dichtersmann, de us Kark veel schöne Leeder schunken hett.Acht daarvon staaht in us Gesangbook. He muß daarvon singen un seggen, wat Jesus Christus för em weer: Gott is bi us binnen, wi willt em anbeeden un in Ehrförcht vör em treden. Gott bi us tomidden, vör em mööt wi swiegen, us ook heel deep vör em böögen. Wer Gott kennt, sin Naam` nennt senk vör em de Oogen .wi willt up em booen. Bi Terstegen köönt wi veel leernen. Slaat maal in`t Gesangbook na un singt sin Leeder. Ook beden köönt wi bi em leernen. He hett seggt: “Wenn du nich beeden kannst, denn segg dat Gott, denn klaag em dat, - un kiek, denn beedst du ook all. 94 Middeweeken na Cantate Nikolaus Herman _____________________________________________________________ Anbraaken is de OsterDagg, wo kien Minsch sick noog freuen mag Christus, us Herr, de Sieger blifft, de Fiend von em infungen is. Halleluja. So besingt Nikolaus Herman Jesus sin Upstaahn von de Doden. In Altdorf bi Nürnbarg is he in`t Jaahr 15oo boorn wurden. He wurd naast Schoolmester un Kantor in Joachimstal in Böhmen. Daar hett he sine schönen Leeder schreeben. Twölf daarvon staaht in us Gesangbook. Wer se nalesen deit, de ward dat gau wies, dat Herman us mit sin Leeder dör den Dagg un dör dat Karkenjaahr föhrt. To MorgenTiet singt he mit us: Hell de Sünn all an‚Heben steiht, nu staah gau up, de Dagg losgeiht. Sing Gott sin Loff, de us bewaahrt in disse Nach vör Düwels Mord. Un wenn de Dagg to Enne geiht, denn heet dat: Afstegen is de Sünn ehr Lecht, de düster Nacht bi us anbrekt. Dat waahre Lecht bist du, Herr Christ, du lettst us nich in Düsternis Ook wenn dat Wiehnachten ward, singt wi Nikolaus Herman sin Leed: Sing Gott sin Loff, du Christenschaar, de doch us Lewen lenkt, aapen maakt he sin Himmelssaal, dat he sin Söhn us schenkt. Nikolaus Herman lett us den Weg mitgaahn, den Jesus Christus in disse Welt gaahn is. Tolest weet wi: So föhr ick hen na Jesus Christ, na em will ick mi strecken, gaah in den Dod wenn kummt de Frist, kien Minsch kann mi upschrecken# Bloot Jesus Christus, he allee4n ward mi de Dör to‘n Himmel ween, föhrt mi in‚t ewig Lewen. 95 Donnerasdagg na Cantate Matthias Claudius _____________________________________________________________ Wenn dat Aabend ward in us Land, wenn de Daak upstiggt ut de Beeken un Graabens un sick naast över de Wischen leggen deit, denn mutt ick an Matthias Claudius denken: De Maand is nu upgaahen, ick se de Steern daar staahen an`Heben, hell un klaar. Dat Holt liggt heel in`t Swiegen, ick se den Daak upstiegen daar ut de Wischen wunnerbaar. Claudius weer een Pastorenjung. In Reinfeld bi Lübek is he an‘ 15. August 174o boorn wurden. In`t Karkenbook in Reinfeld hett sin Vatter sin Dööp indraagen un daar noch bischreben: “De Herr gew Gnaad, dat wi em groodtrecken köönt. Dör dat, wat em mit de Dööp schunken wurd, mag he selig weerden un ingaahn in de Freud von sinen Herrn.” Na sin Studium hett he in Wandsbeck bi Hamborg een Zeitung ruutgewen, den “Wandsbecker Boten”. Laaterhen is he sülfs so nöömt wurden. Un bi den fraamen Wandsbecker Boten willt wi in de Lehr gaahn. He wull för Jesus Christus tüügen. In een Breef schrift he: “Wer nich an Christus glowen will, de mutt eben sehn, wi he aahn em trecht kummt. Ick un du, wi köönt dat nich. Wi bruukt een, de us helpt un holllt in us Lewen un de us de Hand unner den Kopp leggt, wenn`t an`t Starven geiht. Un dat kann bloot he un anners numst. So steiht dat von em upschreben, un wi weet kieneen, von den wi dat leewer harrn.” Freedagg na Cantate Barge _____________________________________________________________ Dat is jüst Maidagg. De Weg up den Barg rupp geiht noch dör deepen Snee mit een harsche Krust. Dat is so half düster in den Wald un dat Unnerholt is dicht un vull Doornen. Kost all `n beten Sweet, disse Wanderung up den Lusen. So tachentig of hunnert Meter unner den Gipfel is ddat Holt to Enne. Wi staaht in dat helle Sünnenlecht, dat sick in de fraaren Snekristalle breken deit un funkelt at sock Brillanten un Diamanten. Heel baaben, an de höste Stee, steiht dat Gipfelkrüz. Nu sind wi wieswurden: De Weg bargan is steil un stuur. Dat geiht dör Düster un Doornen. Man kann unnergaahn of ook upgewen un unnen up de Streck bliewen. Aawer de swaare Weg lohnt sick. He föhrt in`t Lecht,- unner dat Krüz, dat an de höste Stee steiht. Wieter kann dat numst von us bringen, un höger rupp geiht dat ook nich. Wer ook bloot een Tree wieter geiht, de geiht all weller na unnen, wo dat düster is. Dank ook, Herr, dat wi in`t Lecht staahn drövt,- unner din Krüz,- heel baaben, up den Gipfel. 96 Sunnaabend na Cantate De Insel _____________________________________________________________ Dat is all een egenaartigt Geföhl, hier up dat Eiland to Lewen, midden in`t Waater. Groot is de Insel nich. So stööt ick jümmer gau an Grenzen. Bi Ebb - so schient dat - is dat Eiland `n beten grööter , aawer an een Dagg kannst daar woll heel rum loopen. Schön is dat hier. De Dünen laat mi wiesweerden, wat för`n Kraft de Wind hett, de se wassen leet un von den de Möven un Seeswulken sick dregen laat. Mi sleit to Sinn, dat min Lewen ook so`n Aart Insel is in`t Meer von Tiet un ewig Tiet. Bin ick nich ook de Storms utsett? Mennichmaal wander ick, von den Storm in`t Lewen dreven, jüst at de Wannerdünen . De weet ook nich woans se amenn utsehn doot. Mennichmaal schient mi dat Lewen to eng, - mennichmaal ook weller grööter,- jüst at de Insel to Ebbtiet. Un schön is min Lewen ook. Herr, min Gott, ick dank di för dat Eiland von min Lewen in dat Meer von din ewig Tiet. Ick weet woll, dat ick maal daarin unnergaah, wenn de Welt vergeiht un de Barge midden in`t Meer versinken doot, - in di, Herr. De fiefte Sunndagg na Ostern – Rogate Na di, Herrn drövt wi roopen, vull Gnaad hörst du us to. Up all us Lewenstoofen bloot du, O Herr, bloot du Vull Freud willt wi loffsingen för den Herrn Jesus Christ. Den Fiend kunn he woll dwingen, von‘ Dod he upstaahn is Herr, to di willt wi beeden um dinen Geist, din Kraft, Stüür du us Doon un Reden in all din Leew un Macht. (De Text lett sick ook singen. Singwies: Christus, der ist mein Leben......EG Nr 516) 97 Maandagg na Rogate To Ruh kaamen _____________________________________________________________ Du groode, unsichtbaare, ewige Gott, hör mi to un luster up min Beeden, ween ick ut de Deepte na di roopen do. Kaam ruut, Gott, ut din Tegenwart, de wi nich sehn köönt, un nehm us in din Hoot. Du bist doch lebennig, Herr. Ut din Welt bist du in use Welt kaamen. Dör Jesus ut Nazareth hest du de Revoluschon von de Leew in de Welt rindraagen. Wenn wi unseker sind un vull Truur un Twievel, wenn wi kien Sinn in us Lewen seht un spöört bloot Angst un Not, denn wiest us Jesus Christus den Weg in dat nee Lewen, den Weg, de free maaken deit un de Leew to ehr Recht kaamen lett. Laat us up Jesus Christus kieken, Gott, un wies weerden, dat du in em bi us bist un us den Weg wiesen deist in de Freud, in den Freeden un in de Ruh in di. Deensdagg na Rogate At een Boom ween _____________________________________________________________ De Boom steiht daar heel alleen up de Weid. Numst weet, wie oolt he woll is. Seker is he all över hunnert Jaahr oolt. Mit deepe Wuddeln hollt he sick fast un kien Storm kunn em bitlang wat anhebben. Wied breet he sin Tangen un Twiegen ut un spend Schutz un Schatten fö Minschen un Deerten. Wenn de Tiet daar is, dreggt he sin Frücht. He gifft Ruum to`t Lewen för Vaagels un Insekten. Beedingen stelld he nich He is eben so maakt un so lewt he. He is een Stuck von de goode Ordnung in Gott sin Schöpperwark. So at disse Boom much ick woll ween, fast wuddeln in di, Gott. Ick much bargen köönen, de dat nödig hefft, wassen an de Beeken mit lebennigt Waater un Frücht dregen, de din Leew wietergewen doot. Herr, du kennst us Wege un Irrwege. Laat us fasthoolen an di, - din Roopen folgen, dat us Lewen sick utricht na di. Middeweken na Rogate Se schreet mi na. Gluck willt se mi verkoopen, se willt daarför sorgen, dat ick gesund bliev,Lewen verspreekt se mi.Se willt mi inreden, da tick dat allens koopen kann. Is bloot een Fraag von Konsum. Se stelld mi na un seggt: Freeden un seligt Gluck bringt bloot de groode Broder ut Korea of de Guru ut Indien. Annere seggt, dat bloot dör Terror un Gewalt disse Welt to ehr Gluck finnen kann.Aawer dat gifft ook de Stillen in`t Land, de seggen doot: “Du bist ja de Herr, ick kenn kien Good buten di. Laat mi deelhebben, Herr, an dat Gluck von disse Stillen in`t Land, de sick up Jesus Christus verlaaten doot. An em hest du wiest, dat dat Lewen siegt. Nehm us an din Hand, Herr, regeer us dör din Geist un föhr us in de Freud un in de Füll, in dat Gluck an din rechde Sied in din ewigt Riek. 98 Himmelfahrt _____________________________________________________________ De Bibel vertelld een seltsaame Geschicht: Veertig Daag na Ostern harr de ut den Dod upstaahne Jesus sin Jünger up den Ölbarg um sick versammelt. Wat he ehr to seggen harr, weer dit: “Gaaht nich weg von Jerusalem. Blievt bi‚nanner un töövt daarup, dat waahr ward, wat ick jo toseggt heff. Johannes hett mit Waater döft, aawer ji weerd mit den hilligen Geist döft. Baald is dat so wied!” Daar fraagten de Jünger em: “Herr, is denn de Tiet daar, dat du dat Königriek in Israel weller uprichten deist?” Un Jesus anterde ehr: “Daar geiht jo nix von an. Gott alleen bestimmt Tiet un Stunn. He hett dat in sin Macht ook all fastsett. Aawer ji kriegt de Kraft, wenn de hillige Geist över jo kummt. Denn weerd ji för mi instaahn. In Jerusalem un in`t heele Judenland, ja, in de heele Welt weeerd ji min Tüügen ween!” At he dat seggt harr, keem een Wulk över em un nehm em weg vör ehr Oogen. At se nu achter em her keeken, weeren daar twee Minschen in witte Kleeder. De sään:”Wat kiekt ji daar na den Heben up? Disse Jesus, de na`n Himmel üpföhrt is - ji hefft dat ja jüst belewt - de ward up de lieke Aart un Wies wellerkaamen!” Nu will us disse Geschicht nich seggen, dat Jesus weggaahn is in een anner Welt baaben us. Se seggt, dat he nu bi us is, um us to, von all Sieden. Daarvon is Himmelfaahrt de Anfang. Anners is de Freud ook nich to verklaaren, von de de Jünger so vull weeren. Martin Luther hett seggt:“Daar waahr di vör, dat du denkst, dat Jesus wied weg is von us. Jüst anners rum is‘t richdig.At he up de Eerd weer, daar weer he wied weg. Aawer nu is he dicht bi us!” Disse goode Naaricht von den lebennigen Christus schall de heele Welt to weten kriegen. Dat gifft nu kien Lewenslaag un kein Oogenblick, in de wi alleen sind. De lebennige Christus is jümmer bi us.Full Freud betüügtn wi dat: Jesus Christus, König un Herr, di hört dat Riek, de Kraft, de Ehr. Daar gellt kien annern Naamen hüüt un ewig. Aamen. Freedagg na Rogate De Macht is bi di baaben, Du min Herr Jesus Christ. To Gott bist du ingaahen, de in den Himmel is. Von din Thron un Gewalt deist du us nu regeern un us Loff to di mehren, at di dat woll gefallt. Bloot di liggt doch to Fööten, o Herr, de heele Welt. Us Deenen un us Mööten is di. Herr, unnerstellt. Wi hefft na din Macht socht, wi priest din truet Leewen, dat du us jümmer gewen, de du tomööt us brocht. Us Glowen un us Haapen richt sick, Herr, bloot up di, hollst us Tokaamen aapen, in din Lecht, Herr, staaht wi. Din Kark, Herr, bi di steiht, du bist een grooden König, wi sind to min un wenig, wenn du nich bi us steihst. 99 (Lett sick ook singen . Singwies: Aus meines Herzensgrunde..) Sunnaabend na Rogate Dat Lewen verännern ____________________________________________________________ Waarum is dat so? Wi köönt nich een den annern achten, verstaahn un gefallen un all gaar nich leew hebben. Aawer anners rum sind wi fix bi de Hand un wiest mit utstreckte Finger up de annern. Ehr wat naaracken, se schülligspreken un anklaagen, dat doot wi luuthals un geern.Wi laat us kien Tiet na binnen to lustern, kien Tiet för de Still. Kunnen wi doch up din Stimm lustern, leewe Herr, - kunnen wi doch din Lecht sööken un us Lewen na din Geist utrichten. Wi wunnerbaar wurd dat us Lewen verännern Een reinet Hart, full von din Geist, de fast is un seker. Rieke Frücht kunn us Lewen denn bringen: Freeden un Freud, fründlich un good mit anner Minschen umgaahn un een dankbaart Lewen vull Leew. De Sonndagg na Himmelfaahrt - Exaudi Tiet _____________________________________________________________ Dat is laat wurden gustern Aabend. Eh ick na`n Bett gung, leet ick mi de Tiet anseggen dör`t Telefon: Bi den nächsten Ton is dat null Uhr, eenuntwintig Minuten un tein Sekunden! At wenn mi wat dwinge de, leet ick den Hörer an`t Ohr: Eenuntwintig Minuten un twintig Sekunden - dartig - veertig - foftig Sekunden. Null Uhr tweeuntwintig Minuten un null Sekunden. So ward min Tiet indeelt mit een monotone Stimm, - updeelt in den Teinsekundentakt. Mit elkeen Takt rinnt Lewen ut mi ruut. Dit Indeelen in Sekunden wiest mi, wie gau dat geiht. Ick verfehr mi. Herr, help mi, dat ick min Lewen nich so twei maaken laat. Ick weet doch, dat du min Tiet in din Hannen bargst. Wat min Tiet weert is of nich weert is, dat ward fastleggt dör dat, wat ick mit ehr anfangen do. Daarum bitt ick di, Herr, wees du de Herr von min Tiet. Denn ward se kostbaar ween, vull Sinn un Füll, - ook denn, wenn ick na`n Bett gaah, so at gustern Abend. 100 Maandagg na Exaudi Allens hett sin Tiet Kien Tiet, kien Tiet! Dat is Maandaggmorgen, un nu geiht dat weller los mit all dat Drieben un de Maljaageree dör de heele Week. Kien Tiet hefft de Minschen, se gaaht, se kaamt, se loopt. Se föhrt mit Faahrö un Autos över Straaten un Patten aahn Inhooln un aahn Besinnen. Se willt man bloot kien Tiet verleeren. Se loopt achter de Tiet an. Se willt Tiet inhaalen, Tiet winnen Un so snackt se denn ook: “Nehm mi dat nich krumm, Naaber, aawer ick heff jüst kien Tiet för di!” - “Töven? - Töven kann ick nich. Ick kiek een annern Dagg maal weller to, nu heff ick kien Tiet!” - “Ja, ja, ick harr di ja heel geern hulpen, man upstunds heff ick kien Tiet!” Tiet schient jümmer so veel weert at Baargeld. Mi dunkt, dat geiht de Minschen alltomaal so. De Kinner hefft kien Tiet. Se mööt speelen, un in ehr Spill vergeet se Tiet un Stunn. De all ‚n beten oller sind, de hefft ook kien Tiet. Se mööt leernen, se mööt na`n Sport, se mööt dit un dat un annerswat.. Ook ehr Terminkalenner is all full. of dat woll good is? Mutt dat för dat junge Volk nich överlangs ook noch wat anner gewen at utnutzte Tiet? Un de Froonslü un Mannslü hefft ook kien Tiet. Se bringt ehr Daag daamit to, ehr Tiet in Geld umtosetten. Tolest hefft se ehr heele Tiet in den Geldbüdel, aawer dat Lewen hefft se vergeten un ook de Leew. Is dat nich us Upgaaw, de Tiet mit Sinn to füllen un nich bloot mit veel Begangs vull to stoppen? De Bibel seggt: „Allens hett sin Tiet. To Welt kaamen hett sin Tiet un Starwen hett sin Tiet! - Planten hett sin Tiet un Utroden hett sin Tiet! - Dat Lachen hett sin Tiet un dat Weenen hett sin Tiet. - Dat Klaagen hett sin Tiet un dat Danzen hett sin Tiet! - Dat Swiegen hett sin Tiet un dat Snacken hett sin Tiet!“ - All de Tiet steiht in Gott sin Hannen. Deensdagg na Exaudi So groode Wunner _____________________________________________________________ Daar geihst du hen dör din Daag, bist möö un afspannt un hest to nix mehr recht Lust. De Kraam, den de Daag di uppacken deit, druck di daal un du kickst jümmer na unnen. Jüst daarum wull ick di afhaalen un inlaaden, maal up wat anners to kieken. Kaam mit up den Diek, ick will di wat wiesen. De Wellen dreegt all lütte witte Kronen ut Schuum, de Strandhaafer bleuht un dat Rüken von dat Würmkenkruut stiggt di in de Näs. De Seeswulken seilt dör den Wind un över den Strand trippelt de Austernfischers mit flinke Tree. Daar mußt du bloot een Oog för hebben, denn kannst di recht freun un wunnern: “Herr Gott, wo grood sind din Wunner. Du hest de Welt so riek un schön maakt. Wi dankt di daarför!” Paar Tree wieder speelt `n paar Kinner in den Sand. Se jucht un lacht un freut sick an dat Farbenspill von all de Steen un Muscheln: “Herr Gott, wo groot sind din Wunner. Ook us Kinner hört to de grooten Wunner, de du daan hest. Min Seel schall di looven, du hest us Goodet daan! Beten wieder weg, daar wo se alleen sind, staaht `n paar junge Lü. Se hefft sick an de Hannen faat un kiekt över dat Waater. Villicht gaaht ehr Gedanken mit de Schäp up de Reis. De beiden sind sick sülfs noog mit ehr Denken un Dröömen: Herr Gott, so grood sind din gooden Gaawen. Du hest daarför sorgt, dat Mann un Froo to‚nanner hört. Du hest ehr de Leew in`t Hart gewen, dat se nu wiß sind: Wi hört tohoop un gaaht mit`nanner dör de Tiet! So grood sind Gott sin Wunner. 101 Middeweken na Exaudi Speel doch maal _____________________________________________________________ De lütt Deern sitt up de Trepp na`n Gaarden to un hett sick heel verlooren in ehr harmloset Spill. Se duukt ehrn Strohhalm in de Döös mit Seepenwaater un blaast een Seepenblaas na de anner in den sachten Wind. Sind ook ja lüttje Wunnerwark, disse huchdunnen Kugeln, de so fein schillern doot in alle Farwen. Achtern in den Gaarden up de Bleek is de Bundesliga togang. Dat Tor is twüschen de beiden Appelbööm. Een von de Jungs is de Torwart, de anner de Stormer. Tein un elben Jaahr oold sind Hein un Gerd. Se hefft de Welt um sick to vergeten - jüst so at de lütt Deern mit ehr Seepenblaasen. Dat Lewen ward anners, wenn wi speelt. Wi verget wat gustern weer un denkt ook nich an dat, wat amenn morgen kummt. - Wer speelt, de lewt in den Oogenblick. Tiet schient kien Rull to speelen. Wer speelt un sick daabi sülfs vergeten deit, de kickt nich up de Klock. Is dat nich so? Wi bruukt doch all maal disse Stunnen, in de wi allens achter us laaten köönt, eenfach maal speelen un loslaaten, wat us druckt. För mehr at dusend Jaahr hefft de Christen ehr Liturgie all at een Spill vör Gott verstaahn. An de Epheser hett Paulus schreeben:”Sing un speelt den Herrn in jo Harten!” - Daarbi is nich an Musik dacht. Woll aawer daaran, wie dat in us utsehn deit, um us Stimmung binnen in. Wenn een beeden deit, denn kann he in sin Snacken mit Gott heel un gaar to Huus ween, kann Tiet un Stunn vergeten at de Kinner bi so`n Spill. Speeln un Beeden staaht nich tegenanner. Donnersdagg na Exaudi Gott is dicht bi us _____________________________________________________________ De Minsch denkt meist toerst an sick sülfs.”Jedeneen is sick süls de Naahste.” So meent dat een Sprökel. Stimmt dat? Weet wi, wie dicht wi bi us sülfs sind? Dat is doch waahr, dat wi mit us sülfs jümmer weller wat belewen doot, wo wi nich mit rekend hefft. Wi harrn us fast vörnaamen, wat tostann to bringen, aawer denn kregen wi dat nich klaar. De Upgaaw weer twee bit dree Nummern to groot för mi. Ick harr Angst, dat ick daar nich mit to schick keem. Aawer denn gung dat tolest doch. Ick harr mehr Kraft, at ick mi sülfs totroot harr. Ja, wi belewt överlangs wat mit us, wo wi nich mit rekend hefft. Wie dicht sind wi bi us sülfs? Mi dunkt, dat mussen wi ook maal von een anner Sied ankieken. “Mennichmaal is Gott dichter bi us at wi sülfs!” Dit Woort hett de Karkenvaader Augustin maal seggt. Daar lustert wi up. So dicht is Gott bi us? Wi köönt seker so doon, at wenn us dat nix angeiht. Dat gifft ja ook Lü de seggt, dat se ook aahn Gott good utkaamen un lewen köönt. Dat geiht aawer nich lang goot. Wer jümmer seggt, dat he alleen trecht kummt, de is so`n Minsch, de sick sülfs de Naahste is. De meent, he hett kien anner Minschen nödig. In de Bibel steiht dat Woort: “So hoch at de Heben sick över de Eerd wölben deit, so hoch un wied is Gott sin Gnaad bi den Minschen, de em de Ehr gevt.” Dat schullen wi us marken, dat Gott so dicht bi us is. Anners beedröögt wi us sülfs. 102 Freedagg na Exaudi Kiek, wi fein un leewelich is dat, wenn Bröder bi`nanner waahnen doot un up een Ziel hen utricht sind. Daar is Segen un Lewen för ewig Tiet. (Ps 133) _____________________________________________________________ Mi steiht een Bild vör Oogen. Ick seh Bröder, de tosaamen lewen doot, Goot mit`nanner utkaamt un up een gemeensaamet Heck hen utricht sind. Se arbeit mit`nanner, se fiert mit`nanner, se sind mit`nanner trurig. Aawer dat gifft ook anner Biller. Daar sind Minschen, de up`nanner inslaat. Se strevt ut`nanner, dreven von Haß un Neid. So is dat: Jümmer noch drinkt de Eerd Abel sin Bloot. Herr, laat us dat inöven, dat wi goot mit`nanner utkaamen doot. Help us daarna to trachten, wat us nich ut`nanner rieten , wat us aawer verbinnen deit. Laat us streven na de Leew, de us mit de Naahsten verbind, de Leew, de Jesus Christus us vörlewt hett. Schenk us sin Geist, denn bi em alleen sind Segen un Lewen vör ewige Tieden. Sunnaabend na Exaudi O Herr, wi roopt: Schick us din Geist, dat he us tröst un Hülp us leist. Din Kraft von baaben heel alleen kann för din Kark de Helper ween Laat us, o Herr, nich leddig gaahn, wi willt ja geern för di instaahn un von di tüügen vör de Welt. Daarto hett us din Geist bestellt. Din Geist wees us de helle Schien, sin Lecht lett us bi Christus ween. De Heiland nimmt us an sin Hand un stüürt us in dat Vaaderland. In disse Welt gifft so veel Not, hillig Geist, schenk us din Trost. Maak du us free, maak du us praat, at Helper in de Welt wi gaaht. Mit Leew Christus us an sick bind, dat wi mit Leew den Naahsten find. Daarto de hillig Geist us stüür, dat in us brennt de Leew ehr Füür. (Lett sick ook singen na de Singwies: Nun jauchzt dem Herren, alle Welt…) 103 De erste Pingstdagg Hilligt Füür ( Apg 2,1 - 13 ) _____________________________________________________________ Pingsten is een nochternet Fest. So von Gott reden, so von Jesus Christus reden, dat elkeen dat verstaahn kann, daarum geiht dat to Pingsten. Nochtern un klaar sick weller to Sinn roopen un denn wiedergewen, wat Jesus Christus seggt hett, - sin Woort. Martin Luther seggt dat so: Numst kann em (den Geist) annerswo finnen, at in Gott sin Woort!” - In Gott sin Woort brennt dat hillige Füür. Dat Woort von Jesus Christus is de eenzige Weg, up den Gott sin Geist to us kummt. Dör Jesus hett Gott us weten laaten, wat sin Willen is un wie dat weerden schall mit us Lewen un mit de heele Welt. Nu maakt wi us ja oft egen Gedanken över de Welt. Wi söökt na Sinn in all de klooken Gedanken, de Minschen sick maakt hefft, aawer an dat eenfache un klaare Woort von Jesus Christus gaaht wi vörbi. Us Oogen blievt blind för dat, wat ewig waahr is un wat Jesus us brocht hett. Daarbi geiht dat aawer um Gott sin Geist, de mit Jesus sin Woort na us grippt. Disse Geist will us free un leddig maaken von all dat, wat us fasthoolen un binden deit. Us Lewen schall verwannelt weerden to een annert Lewen mit een heel anner Qualität. Dat geiht daarum dat wi free weerd un riepen köönt.. So at de Frucht riep ward to de Arnt, so schall ook us Lewen riepen. Daarum is dat good, Gott sin Geist in us Lewen rin to laaten. Dat geiht nich aahn Stried af. Daar wehrt sick wat in us. De oole un de nee Minsch in us, de kämpft mit`nanner. De oole Minsch will us fasthoolen in de Welt mit all ehr Lust un Begangs, de nee Minsch aawer schall daarvon free weerden. So sind wi denn hen un her reten twüschen disse beiden Aart un Wiesen to Lewen. Aawer Gott sin Geist is een starket Erinnern. He wiest us an Jesus sin Woort, dat us Lewen jümmer weller nee maakt Pingstmaandagg Unner de Wulk _____________________________________________________________ Disse Dagg fangt grau an. Dat is koolt un dat regent. Wulken verspeert de Sünnenstraahlen den Weg na de Eerd. Aawer de Regen gifft ook to drinken för Planten un Deerten, - ook för Minschen. Allens hett twee Sieten. Is Gott amenn dull up us? Sind Wulken Biller daarför, dat Gott sick verbargen deit,- dat he wiet weg is von us? Dat kann ick nich Glowen, - ick will dat ook nich Glowen. Weer nich dat Volk Israel burgen unner de Wulk, mit de du, Gott, bi din Volk ween bist, daartomaal in Ägypten? Unner de Wulk lewen, daar liggt Bewahren in - un Haapen. Dat weer een Wulk, de den upstaahn Jesus upnaahmen hett. Himmelfaahrt nöömt wi dat. Nu weet wi, dat Gott in de Wulk is. Na sin Willen un sin Barmen kann dat jümmer weller passeeren: Ji Wulken breekt un regent ut den Heiland över Jaakobs Huus! 104 Deensdagg naa Pingsten Wenn de Geist jo stüürt, denn hett dat Gesetz jo nix mehr to seggen. (Gal 5,18) _____________________________________________________________ Hier is de Reed von den Geist, de mit Jesus Christus in de Welt kaamen is. Dat geiht nich um een klooken Verstand, nich um scharpet Denken, nich um dat, wat wi Intelligenz nöömen doot. Ne, hier geiht dat um een Kraft de mehr to dat Hart hört at to den Kopp. Dat is een Kraft, de nich bereken deit, aawer de Leew regeeren lett, de nich bloot plaant, aawer ook wat waagt, de free blifft för dat, wat us tofallt, wo numst mit rekend hett. Dat aawer de Leew nich blind is, us Waagen nich waaghalsig of dullkühn un wat us tofällig bemöötent deit, nix kaputt maak, daaran kennt wi Gott sin Geist de us stüürt. Een Lewen, dat von Gott sin Geist stüürt ward, kann nich unner dat Gesetz staahn. Nich mehr Druck un Angst hefft dat Seggen in us Lewen, woll aawer Freud un Freeden un wat ut een goodet Hart kummt. Middeweken na Pingsten De Wind weiht, wo he will. Du hörst sin Bruusen, aAawer wo he herkaamen deit un wo he hengeiht, dat weest du nich. So is dat mit elkeen, de ut den Geist int Lewen kaamen is. (Joh 3,8) _____________________________________________________________ Een Lewen up fastleggte un inföhrte Baahnen, inbunnen in dat, wat Bruuk is, dat dunkt us sekerer at een Lewen, dat wat Neet waagt un kennelernen will, wat noch numst weet un kennt. - Wat is nu de rechde Weg? Kummt dat nich daarup an , fasttohoolen, wat sick bewährt hett? De Bibel seggt:”De Wind weiht, wo he will!” Dat beedüüd doch woll, dat nich jümmer richdig is, wat wi bereken, plaanen un maaken köönt. Ut den Geist in`t Lewen kaamen is dat, wat Gott us ingifft, un dat is nich jümmer övereen mit us Plaanen. Wenn wi spöört, dat daar een annern Wind weiht, denn möögt wi överlangs woll unseker weerden, wiel wi nich weet, wie datr wiedergaahn schall, aawer daar kann us de Kraft towassen, de dat Waagen mögelk maakt. Christlü sind nich up Ruh ut un up een bequemet Lewen. Se willt praat ween för nee Wege, - se sind ut den Geist in`t Lewen kaamen. 105 Donnersdagg na Pingsten De Herr is de Geist, un wo de Geist von den Herrn is, daar köönt wi free ween. (2. Kor 3,17) _____________________________________________________________ De Apostel Paulus is nich von Jesus in sin Deensten Naamen wurden, at he noch mit de annern Jünger dör Palästina wanner de. Dat weer na sin Dod an`t Krüz un na Orstern. Paulus wull de Anhänger von Jesus achter Slott un Riegel bringen, ook de Christen in Damaskus. Up den Weg daarhen is de lebennige Christus em bemööt,- hett em up een wunnerbaare Aart un Wies in sin Deenst roopen. Paulus hett Jesus nich at Minsch von Fleesch un Bloot kennt. De Herr, de de Geist is, de is em bemööt un hett em roopen. Wi köönt woll seggen, dat Paulus all dat, wat he von Gott un dat Lewen mit den Herrn weet, in dissen Satz tohoopfaaten deit: “De Herr is de Geist!” Dat schull ook för us Lewen wat beedüüden. Mit den Herrn sin Geist ward dat heele Lewen nee. Daar begriept wi, dat Lewen mehr is at Eten un Drinken un anners noch wat. Een neen Sinn kriggt dat Lewen, un dat Teeken daarför is: “Wo den Herrn sin Geist is, daar köönt wi free ween. Freedagg na Pingsten Freen Ruum för de Leew _____________________________________________________________ Mennichmaal denk ick, dat de Minsch unnergeiht in een Welt, de in ehr Technik perfekt is. Disse Welt hett de Minsch sülfs so trecht maakt. Fortschritt nöömt wi dat un meent, dat wi nu erst so richdig free sind. Man wo is de free Ruum, de minschlicht Lewen mögelk maakt? Ick richt min Oogen up den Herrn von Himmel un Eerd. He hett den Oort toricht, an den wi free aaten köönt, - unner dat Krüz, daar, wo de Leew recht behoolen hett. In een neet Doon hett he de Welt nee weerden laaten, wied un aahn Grenzen.. So riek is disse Welt, von Gott nee maakt, in de wi nu Lewen drövt. Dat is de nee Schöpperwelt, de Anfang von een nee Tiet in de minschlicht Lewen mögelk is: De di in Hoot hollt, de slöppt un slummert nich - he is upstaahn von de Doden. 106 Sunnaabend na Pingsten Dat geiht mi an _____________________________________________________________ Dat geiht mi an. Dat klingt so vertroot, so na burgen ween un to Huus:“Ick heff din Huus leew un den Oort, wo din Ehr waahnen deit!“ So steiht dat in den 26. Psalm.Aawer, Herr, daarvör bewaahr mi, da tick de Heillosen utwieken do, de wat utseten hefft un nu ehr Straaf in den Knast afsitten mööt, - dat tick de Drogenafhängigen utwieken do un de alkoholkranken Lü, um de so veel Minschen eenen Baagen maaken doot. Hett Jesus nich seggt:“Wer aahn Schuld is, de schall den ersten Steen smieten!“ Ick kann min Hannen nich in Unschuld waschen. Ick will mi ook nich schudern vör Hannen, an de Schuld un Schann kleben deit. Dat geiht mi wat an. Daarum will ick na disse Hannen griepen un se mitnehmen na di. Laat mi kieken un sööken, in min Lewen, wo ick sülft aahn Heil bin. Wat ick daar finnen do, dat will ick daalleggen vör dinen Altaar, unner Jesus Christsu sin Krüz. Daar is de faste Grund. De Sunndagg na Pingsten – Trinitaatis De Leew redden _____________________________________________________________ De Welt toovt un Völker slaat up`nanner in. Se sind Opper von de Lü, de von ehr Macht beseeten sind. Macht geiht vör Recht - de Diktatoren weet dat. Se speelt ehr Macht so lang ut, bit se ehr Naamen ward un anner Machthaawers ehrn Platz innehmen doot. Un denn geiht dat Spill von vorn weller los, bloot mit een annert Vörteeken. Un de Minschen, de kien Rechte hefft un kein Macht, knullt ehr Füst so lang, bit se an de Reeg sind. Un denn sind se von de Macht beseten un willt sick rächen. Se doot so, at wenn Gott afsett wurden weer. Herr, wenn du stumm bleben weerst, denn mussen wi woll vertwieveln. aawer an`t Krüz hest du dat Woort Naamen: Vaader, vergew ehr dat, se weet nich, wat se doot!” Dat kunnst du seggen, wiel du de Mächtige weerst in disse Stunn vull Ohnmacht. Du hest di wiest at Richter up de Eerd dör din Krüz. Richt us na di ut, Herr, un rett de Leew. 107 Maandagg na Trinitaatis Klaagen _____________________________________________________________ Fraagen staaht up, luute un liesen, vertwievelte Fraagen un socke, de all upgewen willt. Ook bange un trotzige Fraagen: Waarum hefft de gottlosen Lü so veel Macht över de Elenden? Waarum weerd so veel junge Lü, un nich bloot junge, to Opper von de Geschäftemaakers mit Drogen? Waarum gift dat so veel nich untfüllte junge Lü un so veel eensaame oole Lü, de numst verstaahn deit un de verbittert sind? Maak di up, Gun schaff Recht. Richt de Welt na di ut. Off hest du amenn ook Fraagen? Waarum lustert de Minschen nich up mi? Waarum bringt ji mi jümmer weller um? Waarum mut tick unner jo lewen, - daalschreet, dotswegen un jümmer weller an`t Krüz slaan? De Eerd wankt nich, wiel ji mi verdrängen willt, dat laat ick nich to. Aawer ji gaaht de düsteren Wege, de nich mine Wege sind. Ji waagt den Tree nich de daar hen föhrt, wo de Leew siegt hett, de starker is at de Dod. Kaamt her na mi. Kaamt unner dat Krüz, wo dat Unrecht an de Leew scheitern deit. Deensdagg na Trinitaatis Boon un bewaahren (Ps 104) _____________________________________________________________ Dat Moor is upreten wurden. Een deepen Graaben nimmt dat Waater up. Een Pumpwark sorgt daarför, da`t‚noch fixer geiht. Dat drööge Land ward bruukt vör den neen Flugplatz An een anner Stee hefft se een deepen Brunnen anleggt. De Minschen ut de groode Stadt bruukt dat Waater. Een Stuck Moor na dat annere dröögt ut. De Sunndau is all sturven, de vör een paar Jaahr daar noch wassen de. So ward de Schöpperwelt utbeut. Herr, wi verletzt de Grenzen, un daar heff ick Angst vör. Wi bringt so veel dörn`anner wat maal in een Gliekgewicht weer, - de heele Ökologie. Fallt dat nich tolest up us sülfs trügg? Ick kann nich beurdeelen, wat nödidg is un wat nich. Aawer, Herr, waahr us doch daarvör to meenen, dat de Fortschritt jümmer goot un in Reeg is.Regeer du us Denken un Doon, dat wi mit de kranke Welt behotter umgaahn doot und din goode Schöpperwelt nich kaputt maaken doot. Se is doch din Wark. De hest se wunnerbaar ordent un de Welt is vull von din gooden Gaaven. Laat us, Herr, bi all den Fortschrit den Henschritt nich vergeten, hen na dat, wat vör di waahr is, wat sick utrichten deit na din Woort un Willen. Denn köönt wi din goode Schöpperwelt booen un bewaahren. 108 Middeweken na Trinitaatis Singt een neet Leed för den Herrn, denn he deit Wunner. (Ps 98,1) _____________________________________________________________ At Kinner hefft wi us daar een Spaaß ut maakt. Wi smeten lütje Steen‚ in`t Waater, un dat Waatere keem in`t Bewegen. Kringel weern to sehn, een Kringel un noch een un noch een, bit dat heele Waater in dit Bewegen weer. Dat is een Bild. Gott hett ook so`n Steen in dat Waater von disse Welt smeten. He hett sin Söhn schickt. Von em her, von de nee Mitt, is een neet Bewegen dör de Welt gaahn. För de Welt is he sturven, för de Welt is he upstaahn von de Doden. So hett he de Welt un de Minschen in Bewegen brocht. He hett de Welt erlöst. Sin Kark kann daarvon nich swiegen. Jesus Christus sin Geist grippt na ehr un lett ehr jümmer nee Leeder anstimmen. Wi singt un jubileert över dat groode Wunner, dat de Minschen erlöst sind un dat de Dod dör Jesus Christus överwunnen is. Donnersdagg na Trinitaatis ...... dat ji at een Mann un mit een Stimm Gott, den Vaader von Jesus Christus, sin Loff singen doot. (Röm 15,6) _____________________________________________________________ Dat Gott sin Woort de Welt draapt, dat hett Folgen. Wer dat Woort hört hett, de kann nich swiegen, he mutt antern un Gott sin Loff luut weerden laaten. Dat is de rechde Antwoort up dat Woort vull Gnaad un Barmen. Dat Christenlü mit een Stimm de grooden Wunner priest, de Jesus Christus daan hett, dat versteiht sick nich so von sülfs. In tweedusend Jaahr hefft sick Unnerschede ruutbildt. Dat gifft de verscheden Konfessionen mit ehr Lehrmeenen un Upfaaten, de wi nich so afdoon köönt. Daar mööt de Karken sick mit ut`neen setten, se mööt daarum strieden aahn dat een den annern den Glowen afspreken deit. Daar kummt us dat Maahnen von Paulus jüst recht, de Botschup von Jesus Christus nich to vergeten. Disse Botschup will us aapen hoolen för dat Wiesweerden, dat veel anner Christen mit us den sülvigen Herrn loven un anbeeden doot. Wi mööt leernen, dat wi us daarto freun köönt, un in disse Freud lett sich över allens ook beter reden. 109 Freedagg na Trinitaatis Wer sin Hand an den Ploog leggen un sich denn noch umkieken deit, den kann Gott för sin Riek nich bruuken (Lk9,62) _____________________________________________________________ Dat weer in`t Jaahr 1719. Een jungen Edelmann stund in de Gemäldegalerie in Düsseldorp vör een Bild, dat em bit in sin deepste Seel upwöhlen de. De Junge Graaf weer 19 Jaahr oold, de daar vör dat Bild stund, dat Jesus an`t Krüz darstellen de.Unner dat Bild stund de Fraag: ” Dat heff ick för di daan, wat deist du för mi?” De junge Mann verstund de Fraag, de för em to sin Lewensfraag wurden is. He wull fudderhen för Jesus Christus lewen un arbeiten, un dat hett he denn ook daan. He hett sin Hand an den Ploog leggt un sick nich mehr umdrieht na sin oolet Lewen. He hett sin Oogen up Jesus Christus richt, - up Gott un sin Riek. Nikolaus Ludwig Reichgraaf von Zinzendorp hett sick von Gott roopen laaten. Bloot een paar Bispill von sin Wark: De Böhmischen Bröder, wegen eehrn Glowen verdreeven, nehm he bi sick up. Sin Goot in de Lausitz wurd ehr nee Heimaat. De erste evangelische Heidenmission weer Zinzendorp sin Wark. He hett den Roop von Jesus Christus hört. He hett de Hand an den Ploog leggt at een truen Arbeiter in Gott sin Wienbarg. Sin Bispill kann us ook roopen, dat wi Jesus Christus to Deensten sind un em naafolgen doot. Sunnaabend na Trinitaatis All jo‚n Sorgen wältert up Gott af, he sorg för jo. (1.Petr 5,7) _____________________________________________________________ Sorgen hört to us Lewen, se sind nich weg to denken. De Schlaagersänger weet dat: “GoodenMorgen, leewe Sorgen, sind ji ook all weller daar?” - Sorgen gifft dat um veel Saaken. Wi maakt us wecke um us Liev, dat he gesund blifft, - wi sorgt us um Freeden, - um Minschen, de us leew sind, - um Arbeit un Brot un um noch veel mehr. Up de Aart un Wies is de Sorg jümmer um us un mit us. So is us Lewen. Un in dit Lewen rin seggt Paulus: Wältert jo`n Sorg up Gott af, he sorgt för jo!” Nu beedüüd dit Woort nich, dat wi us Sorgen so afschutteln drövt, dat wi lichtsinnig weerd.Dat wurd woll baald umslaan in noch gröötere Sorgen. Aawer wi drövt dat Tovertroon hebben, dat Gott us Sorgen annimmt. In sin Sorg för us hett he den höchsten Pries insett. He hett sick up us Sied stelld un is Minsch wurden. Dör Krüz un Dod is he gaahn. So wied geiht Gott in sin Leew un Sorg för us, so düür hett he för us betaahlt. De 1. Sunndagg na Trinitaatis At se dat to hören kreegen, gung jem dat dört Hart. Se sään to Petrus un de annern Apostel: „Wat schöölt wi denn doon.leewe Bröder?“ (Apg 2,37) 110 _____________________________________________________________ Dat harr ehr deep draapen. Se weeren bit in`t Binnerste bewegt von de Naaricht, dat Jesus upstaahn weer von de Doden, - de Jesus, den se an`t Krüz brocht harrn. In Jerusalem hett sick dat todraagen. Dat gung ehr dört Hart. Wat meent disse Utdruck? Wurd ehr Geföhl upwöhlt, weeren se in ehr Geweten draapen of wurden eenfach ehr Gedanken fesselt? Us fallt dat nich so licht, dit “Dör-dat-Hart-gaahn” to verstaahn. Wi weerd jümmer mehr afstumpft, je mehr up us instorrt. Daar sin Naarichten ut Politik un Wirtschup; daar is Gafaahr, dat all weller een Krieg droht irgendwo in de Welt, darr hett dat een groodet Unluck gewen, Terroranschläg, Hungerkatostrophen, Översmemmungen, een upregend Entdecken un Erfinnen, u.s.w. De Welt hollt us in Aaten. De veelen Apelle versluut us dat Hart, anners köönt wi us nich mehr helpen. Wat kann us weller free maaken? Wenn us de Naaricht faat, dat Jesus Christus een lebennigen Herr is, wenn dat Hart daarvon vull is, denn fraagt wi ook weller daarna, wat wi doon köönt för Gott un de Minschen. Maandagg na den 1. Sünndagg na Trinitaatis At se dat to hören kreegen, gung jem dat dört Hart. Se sään to Petrus un de annern Apostel: „Wat schöölt wi denn doon.leewe Bröder?“ (Apg 2,37) _____________________________________________________________ Dat harr ehr deep draapen. Se weeren bit in`t Binnerste bewegt von de Naaricht, dat Jesus upstaahn weer von de Doden, - de Jesus, den se an`t Krüz brocht harrn. In Jerusalem hett sick dat todraagen. Dat gung ehr dört Hart. Wat meent disse Utdruck? Wurd ehr Geföhl upwöhlt, weeren se in ehr Geweten draapen of wurden eenfach ehr Gedanken fesselt? Us fallt dat nich so licht, dit “Dör-dat-Hart-gaahn” to verstaahn. Wi weerd jümmer mehr afstumpft, je mehr up us instorrt. Daar sin Naarichten ut Politik un Wirtschup; daar is Gafaahr, dat all weller een Krieg droht irgendwo in de Welt, darr hett dat een groodet Unluck gewen, Terroranschläg, Hungerkatostrophen, Översmemmungen, een upregend Entdecken un Erfinnen, u.s.w. De Welt hollt us in Aaten. De veelen Apelle versluut us dat Hart, anners köönt wi us nich mehr helpen. Wat kann us weller free maaken? Wenn us de Naaricht faat, dat Jesus Christus een lebennigen Herr is, wenn dat Hart daarvon vull is, denn fraagt wi ook weller daarna, wat wi doon köönt för Gott un de Minschen. 111 Deensdagg na den 1. Sunndagg na Trinitaatis Gott maakte den Minsch na sin Bild, na Gott sin Bild hett he em maakt. (1. Mos 1,27) _____________________________________________________________ Dat is een Woort, dat wi kennen doot, so good , dat wi daar nich sünnerlich up toslaan doot, wat dat woll beedüüden deit. Hier ward von dat Weesen snackt, dat de Minsch is. Us Weesen hangt heel un gaar an Gott. Von dat ward hier snackt, wat wi Minschenwürde nöömt. Ook us Würde hangt heel un gaar an Gott. Mit Liev un Lewen, mit Geist un Seel un Würde hangt wi an Gott, un daarum mööt wi ook so mit Minschen umgaahn - mit us sülfs un mit anner Minschen, dat`n daar wat von marken deit. Wer sick of anner Minschen mißhanneln deit, de mißhannelt Gott sin Bild. Ji junge Lü, denkt daaran, dat ook oole un kröpelige Lü na Gott sin Bild maakt sind. Daarum bemööt ehr mit Ehrförcht. Un ji oolen Lü, denkt ji daaran, dat de jungen Lü ook een Recht up ehr Jugend hefft. Middeweken na den 1. Sunndagg na Trinitaatis An di, Herr Herr, an di hangt use Lewen, du schenkst Kraft un Lewenssaft, hest de Schuls un Schann vergewen, an din Krüz het du dat schafft. In di will ick so geern bliewen, denn du bliffst ook in us, Herr, schenk de Frücht in use Lewen un de Gnaad in us vermehr. Donnersdagg na den 1.Sunndagg na Trinitaatis Dat is good, den Herrn danken un loffsingen din Naamen, du höchste Herr. (Ps 92,2) _____________________________________________________________ So at de Psalmen överhaupt, so vebind` us ook dit Woort mit de Beeder in dat oole Volk Israel, mit de Beeders to Jesus sin Tiet un mit de Beeders in de Urgemeen, bit hen to de Beeders in use Daag. At een groode, us mit`nanner verbinnede Kraft, de von Pingsten her kummt, drängt de hillige Geist in us up Frücht.. Un wenn wi us dör dit Psalmwoort rinnehmen laat in den breeden Strom von Gebeede, von dat oole Israel bit in us Tiet, denn is dat een Frucht von den hilligen Geist. Dat wi Minschen Gott sin Loff singt, dat verbind us unnernanner un mit all de Minschen in de heele Welt, de an Jesus Christus glööven deit. So wirkt de Kraft von Gott, so dreggt de Geist Frücht. Wiel wi dat weet, wiel dat in Tell is dör all Tieten, daarum drövt wi us mit een Hart vull Dank Jesus Christus towennen, de us Schuld an`t Krüz draagen hett, de ut den Dod in`t Lewen gung un de us dör sin hilligen Geist stüürt. Em towend`t beed un bekennt wi: “Dat is good, den Herrn to danken un loffsingen din hilligen Naamen, du höchst Herr!” 112 Freedagg na den 1. Sunndagg na Trinitaatis Du bist wat weert un gelldst veel in min Oogen. (Jes 43,4 ) _____________________________________________________________ Köönt wi denn bestaahn vör Gott sin Oogen? Minschenoogen laat sick licht blenden, de köönt wi wat vörmaaken. AAawer Gott kickt in us rin un dör us dör. Vör Gott köönt wi nix verbargen. He waakt över de heele Welt, ook över min un din Lewen. Wenn us dat klaar ward , denn verfehrt wi us bit in‚t binnerste Hart. Wi weet, dat wi vör em nich bestaahn köönt. Nu ward us hier toseggt, dat wi wat weert sind in Gott sin Oogen un veel gellen doot. För den Prophet Jesaja weer dat Gott sin Woort, Gott sin direkte Anred. Daarum kunn he dat annehmen un wiedergewen. Wi hefft dat nu noch lichter daarmit. Wi kennt Jesus Christus. Wi sind Gott so veel weert, dat he sin Söhn för us an‚t Krüz gaahn leet. För us is he sturven, för us Schuld un Schann hett he betaahlt. So veel sind wi weert in Gott sin Oogen. Mehr noch: Gott hett Jresus Christus ut den Dood in‚t Lewen roopen. He is upstaahn von de Doden, dat ook wi dat Lewen hebben köönt. So veel gelld wi in Gott sin Oogen. Sunnaabend na den 1. Sunndagg na Trinitaatis Ick bin von Harten vergnöögt un free, denn ick söök na din Befehl. (Ps 119,45 ) _____________________________________________________________ Dat is een seltsAamen Fall. Daar socht een na Befehle. Meist is dat jüst annersrum, meist druckt wi us, wenn Befehle utgewen weerd. Daar maakt wi ook bi Gott kien Utnaahm. AAawer hier kummt een to Woort, den Gott sin Befehle gefallen doot..He is so free, dat he mit Vergnöögen na Gott sin Befehl sööken deit. Vör em weer dat, wat Gott em to seggen harr, nich een Ingriepen in dat, wat em alleen wat angung, kien Inengen von de Mögelken sick to entwickeln un to entfalten. För em weeren Gott sin Befehle Hülpen daarto, dat he free weerden kunn. Gott engt us nich in. Sin Woort un Gebott maakt free, öpend den Weg vör us un löst, wat us trügelstrecken un fasthoolen will. In us Gesangbook köönt wi dat so naalesen: Wat min Gott will, dat mutt passeern, sin Willn is hoch to loven. Us Hülp kummt her von Gott den Herrn, so antert Gott up Glowen. He helpt ut Not, de true Gott, sin Trost gifft he aahn Maaten. Wer up em troot, fast up em boot, den will he nich verlaaten. (EG 363,1) 113 De 2. Sunndagg na Trinitaatis Is min Woort nich liek at Füür, seggt de Herr, un liek at een Haamer, de Felsen tweislaan deit? (Jer 23,29 ) _____________________________________________________________ Jeremia muß sick hart ut‚nannersetten mit so‚n Aart Prpheten, de Irrlehr predigen deen. De snackten von goode Tieten, aawer dat Unheil stund bevör. Se harrn wat dröömt, un dat weer för ehr Gott sin Botschup. Jeremia aAawer hett wußt, dat disse Lü den König un dat Volk verföhren deen to dat gefährliche Meenen, dat se heel seker weeren. Un Jeremia? He seggt doch ook, dat Gott mit em redt hett. AAawer wat Gott em to seggen harr, dat weer heel un gaar anners. Jeremia weer von Gott anfaat at mit de Gewalt von Füür un de Kraft von een Haamer, de em slaan harr. He hett dat nich wullt, aAawer tegen sin egen Willen muß he dat seggen, wat för den König un dat Volk so een gräsige Naaricht weer: “De Stadt Jerusalem ward von de Fienden innaamen un de Lü ut de Stadt mööt na Babel trecken in de Gefangenschup!” Wat geiht dat us an? - De Fraag is, of dat Woort us draapen deit. Verfehrt wi us, wiel us Sünd un Schann updeckt ward? Maandagg na den 2. Sunndagg na Trinitaatis Kaam gau, Gott, un rett mi, kaam mi to Hülp, gau! (Ps 70,1.2) _____________________________________________________________ Latt mi dat nich vergeten, Herr, da tick anwiest bin up din Hülp. Aahn di kann ick nix, överhaupt nix doon. Um wat dat ook gaahn mag un wo ick ook bin, ahn di, du leewe Herr, geit nix. Ick kann in`t Verdarven loopen, de Stolt, - ap wat englich?- kann mi faaten of anner Undöög mi jaagen, ruut kaam ich daar nich aahn din Hülp. Ick kann ook nich min Upgaaw gerecht weerden, nich wietergewen, wat du in din groote Gnaad in min Amt leggt hest un wat de Gemeen von mi erwarten deit. Amenn schall ick preestern of in een Karkenraat of in de Synod min Verantwurten waahrnehmen. Egaal wo ick staah of wat min Amt is, aahn di kann ick nix doon. Daarum bitt ick di von Harten: „Kaam gau, Gott, un rett mi, kamm mi to Hülp, Gau! Aamen! 114 Deensdagg na den 2. Sunndagg na Trinitaatis Wenn Gott up use Siet steiht, wokeen kann denn woll noch tegen us ween? (Röm 8, 31) _____________________________________________________________ Wat för een Woort vull hengaaw un Tovertroon het Paulus hier upschreben. Wi köönt us daarup verlaaten, dat Gott för us daar is, dat he sick um us kümmern deit. Paulus weet waarum. Jesus Christus is de Grund, de Gaarant för dat Toseggen, dat Gott de Welt gewen hett. Da Vaader in den Himmel, de allmächtige Gott, keem in us Fleesch un Bloot. He hett sin eegen Söhn nich verschont un em för us all in den Dod gewen. Annt Krüz hett he us Schuld un Schann draagen un sühnt, hett se wegrühmt.. Nu steiht Gott up us Siet, wokeen kann woll noch tegen us ween? Wer sick beschenkenlett mit Jesus sin Leew, de kann elkeen Dagg ne in sin Hart faaten, dat Gott bi em is. Middeweeken na den 2. Sunndagg na Trinitaatis Aaver gluckselig sind jo Oogen, dat se kieken, un jo Ohren, dat se tolustern könt. (Mt13,16) _____________________________________________________________ Mit aapen Oogen un aapen Ohren dör de Welt gaahn, veel Minschen doot dat nich. Dat is nich bequem, dat fordet upmaarken för anner Lü, för den Naahsten, ook för den fernen Naahsten. Wenn dat aaver doch passeeren deit, wenn us Oogen un Ohren öpent weerd för anner Lü, för ehr Eegenaart, ehr Plaanen, ehr Denken un Föhlen, ehr Plaag un ehr Freud, denn is de Leew an`t Wark bi us. Un dat is elkeen Maal een groodet Wunner, wenn wi Phantaasie för den Naahsten upbringen doot. Dit Wunner kann nargens anners unner us passeeren, at daar, wo Jesus Christus bi us is. Wenn us klaar ward, dat mit un bi em de Leew regeert, denn sind de Oogen un Ohren aapen för Gott, för Jesus un för de Minschen. Donnersdagg na den 2. Sunndag na Trinitaatis „Wees nich bang!“ (Lk 5,10) _____________________________________________________________ Simon hett den grooden Fang maakt. Begriepen kann he nich, wat he daar belewt hett, aaver he seggt, wat he denkt:“Herr, gaah weg von mi, ick bin een sünnigen Minsch!“ Wat em Angst maakt, dat is, dat Gott em in dissen Jesus so naah kummt, he föhlt sick utsett, priesgewen, hülplos. So at dat Mose woll gaahn is, at Gott em bemööten de in den brennende Doornbusch oof den Prophet Jesaajaa at Gott em in Deenst nehm: „Weh mi, ick mutt vergaahn!“ Gott is groot – ick bin numst. – Gott is hillig – ick bin een Sünner. – Gott is goot, - ick bin aaver nich weert, dat he ook to mi goot is. „Wees nich bang! – Dit Woort is vull Trost un Hülp. At Maaria bemööt wurd von den Engel, daar het se dit Woort hört. At Jesus borrn wurd, daar sä dat de Engel to de Harders. Un nu kriggt Petrus dat Woort to hören. „Wees nich bang, du schast Minschen för Gott sin Riek fangen!“ Ook to us seggt he:“Wees nich bang!“ Wat för een wunnerbaqren Trost is dat. 115 Freedagg na den 2. Sunndagg na Trinitaatis Herr, du bist us at een Droom, at dat Meer, een wieden Ruum. Wi sind, Herr, din Drömenden, stüür us in`t Erlösen rin. Lös von Schuld, Herr, maak us free, us Mund schall vull Lachen ween, us Tung singt di Loff un Pries, röhmt di, Herr, up elkeen Wies. Goodet hest du an us daan, Ostern fung dat Lewen an, Freud folgt up din groode Taat, Arnt up use Traanensaat. ( Lett sick ook singen. Singwies: Herr, wir stehen Hand in Hand......EG 602 Sunnaabend na den 2. Sunndagg na Trinitaatis In em (Christus) hefft wi Freeden. (Eph 2, 14) _____________________________________________________________ Dat is waahrhafdig een gulden Woort. An jedet enkelde Woort köönt wi schutteln, at Martin Luther dat von sin Appelboom seggt hett, un jümmer fallt us noch riekelk Segen to. “In em”, daar is von Jesus Christus de Reed. De Bibel vertellt von em. Meent is de, in den Gott us sin egen Bild vörstellt hett. In em “hefft wi”! Daar is nich von vergaahn Tieten de Reed. Hier un nu “hefft” wi Jesus Christus, - is he bi us, - geiht mit us Tree för Tree un Stunn för Stunn. He lett us nich los. Wi kennt Stunnen un Tieten, daar spöört wi, dat Gott bi us is. Denn sind wi vull Loff un Dank. Aawer dat kann ook anners ween. Gott kann us ook heel fern vörkaamen, wied weg von us Lewen. Daar is Schuld, de us druckt, daar sind Twievel, de naagt. Ook in socke Stunnen drövt wi us an Jesus Christus fasthoolen. Dat Heil kummt nich von us, dat kummt von em. Freeden schenkt he, Freeden mit Gott. Daarför is he ant Krüz gaahn, un Gott hett em ut den Dod in‚t Lewen roopen. Nu köönt wi in em to Ruh kaamen un Freeden hebben. 116 De 3. Sonndagg na Trinitaatis Se bleeven fast an dat, wat de Apostels ehr bibrocht harrn, se harrn Gemeenschup unnernanner un se fierden dat Aabendmaahl un beeden mit`nanner. (Apg 2,42 ) _____________________________________________________________ Veer Kennteeken för een Christengemeen sind hier upföhrt: De Lehr, de Gemeenschup, dat Aabendmaahl un dat Beeden. . Wat de Apostel ehr bibrocht harrn, de reine Lehr, weer dat, wat Martin Luther för de Kark weller nee updeckt hett. Un dit is de Lehr: Gott is Minsch wurden in Jesus Christus. Jesu Christus is för us sturven an`t Krüz. He is upstaahn von de Doden un nu is he de Lebennige. Daarmit is de Minsch erlöst. He mutt dat in den Glowen annehmen. Dat alleeen is nödig, anners nix. Denn kummt dat heel alleen, dat Christenminschen sick tohoopfinnen doot to een Gemeenschup unner dat Woort de ook dat Aabendmaahl mit`nanner fiern deit. Un een Gemeen, de sick draapen deit an Jesus Christus sin Disch, de singt sin Loff un beed em an. Maandagg na den 3. Sonndagg na Trinitaatis Dit seggt de Herr, de di schaapen hett: “Wees nich bang!” (Jes 43, 1a) _____________________________________________________________ At Gott, de Herr, de Welt schaapen hett, daar hett he se ook beurdeelt: “Good so”, seggt Gott to sin enkelden Wark, de he maakt hett. Aawer dat heele Schöpperwark, Luft un Waater, Heben un Eerd, Deerten un tolest de Minschen, dat all mit`nanner is “sehr good” Ja, ook de Minsch is in dit Urdeel mit inslaaten, denn Gott hett em na sin egen Bild maakt. Daar schullen wi ruhig faakener an denken, dat Gott us schaapen hett na sin Vörstellen von us, na sin Bild, dat an em hangt. Wenn us dat klaar is, denn ward ook klaar, dat mennicheen Sprökel, den wi so eenfach daarher seggen doot un up us anwennen doot, dummt Tüüch is. “Sülfs is de Mann”, seggt wi. “Help di sülfs, denn helpt di Gott”, seggt wi un meent wunner wi klook wi sind. Aawer nich wi, nee, Gott is de Mann. Wat köönt wi denn doon aahn sin Willen? Seker, wi köönt allerlei tegen sin Willen doon, aawer denn is ook nich sülfs de Mann, sunnern de böse Fiend, de allens dörnanner smitt un verdarven deit. An Gott, an Jesus Christus ward meten, wat recht un good is. Daarum wees nich bang. 117 Deensdagg na den 3. Sonndagg na Trinitaatis Wees nich bang, ick heff di erlöst. (Jes 43, 1b) _____________________________________________________________ Dat seggt Gott us to, dat he us erlösen will, mehr noch, all erlöst hett. Daar ward us Glowen fordert, un dat mööt wi waagen. De Gott, de us schaapen hett, de is ook us Erlöser. At Adam, at de Minsch nich mehr na Gott sin Willen un Woort Lewen wull, in den Oogenblick weer dörnanner brocht, wat Gott in sin Schaapen ordent harr. Dör us Sünd un Schann is us Aart un Weesen verdurven. Gott wull dat aawer nich daarbi belaaten. He wull een nee Welt, een neet Schaapen anbreken laaten. Daarum hett he de Welt sin Christus schickt. In Jesus Christus bemööt us Gott. Nu weerd wi wies, in wat förn engen Tosaamenhang Gott sin Schaapen un Erlösen staaht. Wenn Gott erlöst, denn is he mit sin Macht von sin Schaapen togang. Denn ward nee, wat stört un kaputt gaahn is. Ook wi köönt nee Minschen weerden. Middeweken na den 3. Sunndagg na Trinitatis De Tiet is nu riep un Gott sin Riek is dicht bi us. (Mk 1,15) _____________________________________________________________ De Steerns an den Heben treckt ehr Baahn na de Gesetze, de ehr dat vörschriewen doot. De Büsch un Böhm un all de Planten wasst na ehr Regeln, de sick nich ännert. De Deerten lewt so, at ehr Instinkt ehr dat vörschriewen deit. So hett Gott dat inricht, at he de Welt schaapen hett. Bloot de Minsch is so free, dat he ne of ja seggen kann. Up weck Aart un Wies kann he nu so lewen, dat he Gott sin Willen doon kann un will un daarbi doch free bliewen? Jesus maakt us Gott sin Riek künnig, wiest us, dat Gott de Herr is. Dör sin Woort, sin Doon un Lewen wiest he us dat: Laahme köönt gaahn, Blinde köönt sehn, Dode weerd in`t Lewen roopen un de armen Lü ward dat Evangelium künnig maakt. Un wi? Wi sind jümmer noch free, köönt ja of ne seggen to Gott sin Riek, dat mit Jesus Christus to us kaamen is. Wi köönt up sin Leew antern un em folgen. Denn is Gott sin Riek bi us. Wi köönt aawer ook ne seggen, denn ...., doch daarför waahr us de Herr. 118 Donnersdagg na den 3. Sonndag na Trinitaatis Ji hefft mi nich utwählt, aawer ick heff jo utwählt. (Joh 15, 16a) _____________________________________________________________ Mit min Dööp bin ick fastleggt wurden. - Ick kann mi an min Dööp nich erinnern. Ick bin ook nich fraagt wurden un kunn nich ja of ne seggen. Wiel min Ollern dat so wullen, daarum hett Gott mi annaamen in de Dööp. Daar heff ick nix mehr över to seggen. Gott hannelt un mutt mi nich fraagen. Aawer Gott hett mi nich utwählt at een willenloset Materiaal dat allens mit sick maaken lett. Nee, Gott hett mi at Minsch utwählt, de to Verstand kaamen is un insehn kann, wat mit em passeerd is in de Dööp. Ick kann tostimmen un daar tegen angaahn Ick aawer wehr mi nich. Ick segg ja to min Dööp. Wiel Gott mi utwählt hett, droff un kann ick Gott wählen, em min Herrn ween laaten daardör, dat ick up Jesus Christus sin Wege gaah. Freedagg na den 3. Sonndagg na Trinitaatis Se schreet, wiel so veel Gewalt an ehr passeerd, se roopt um Hülp vör de Macht von de Grooden. Aawer numst seggt:”Wo is de Gott, de di maakt hett? He gifft doch Leeder ook wenn dat düster is. (Hiob 35, 9+10) _____________________________________________________________ In dat Hiob-Book ward us vertellt, up wecke Aart un Wies Hiob mit den lebennigen Gott um dat Recht strieden will:”Waarum hest du mi beedröövt un tweislaan, wat min Gluck weer? Anter mi, Gott!” - Wer süllfs swaar to dregen hett, för den is de Waarum-Fraag seker nich nee. Disse Fraag beedrängt us ook, wenn wi an all dat Unrecht denken doot, wat up de Eerd passeerd. Macht geiht vör Recht - Geld regeerd de Welt un de Knuppel den Hund - na Gott ward nich fraagt. - Muß Gott ehr amenn nich in de Arms fallen un de Machthaabers wiesen, wat recht un good is? Eter at Hiob in een groodet Weer antert ward, bemööt em een Mann, de Elihu nöömt ward, at Gott sin Tüüg. Von dissem Elihu stammt dat Woort, dat hier baabenan steiht. Een Raat ward us gewen: Nich so veel schimpen un süfzen, klaagen un anklaagen. Sick nich so dull dat Hart swaar maaken wiel wi meent, Gott weer nich mit de Welt! Kann Gott nich Loff un Dank up us Lippen leggen, ook midden in de Nacht? At Paulus un Silas in`t Lock seten, daar hefft se luuthals Gott sin Loff sungen, un all de annern inspeerten Lü hefft dat hört. So kannt` gaahn, dat Loff un Pries dat lange Klaagen un Fraagen verstummen lett. 119 Sunnaabend na den 3. Sunndagg na Trinitaatis Ick will mi up den Weg maaken un na min Vaader gaahn. (Lk 15,18) _____________________________________________________________ De Geschicht kennt wi. De Jung will free ween. Sick jümmer na den Oolen richten, dat will em nich in den Kopp, dat paßt em nich. He lett sick sin Arvdeel gewen un treckt in de Welt. Wat he belewen deit, dat is nich so glückkelk at he sick dat woll dacht hett. Wenn een seggt: “Ick droff allens, wat mi jüst Spaaß maakt,” denn kann dat so ennen, dat he von Swienfoor eten mut, bloot um dat naakte Lewen to hoolen. So is dat: Wer denkt, dat he aahn Gott beter trecht kummt, de nimmt nich de Füll von`t Lewen. He geiht in den Ruin. Aawer disse junge Keerl, - wi nöömt em den verlooren Söhn, - sleit in sick. Em ward klaar, dat een Lewen aahn Gott kien Haapen kennt. He maakt sick up den Weg na Huus. He weet, dat allens noch daar is, wat em so verloorn dunkte. Dat bringt em weller to Verstand. Daarum geiht dat, dat de Minsch de rechde Richt finnen deit na Gott. “Ick will mi up den Weg maaken”, dat heet: ick will Gott den Herrn ween laaten in min Lewen, de Mitt von all min Denken un Doon. De 4. Sunndagg na Trinitaatis O Herr, du forschst mi ut un weest Bescheet över mi. Of ick sitten gaah of upstaah, du weest dat. Du kennst min Denken all von wieden. (Ps 139, 1+2) _____________________________________________________________ Minschen weerd utsocht. Daar ward test un pröövt: Wat kann he, wat kann he nich, - wat deit he, wat lett he, - is he hart noog för disse Arbeit of is he to week? Bit in de Deepte ward de Minsch utforscht. Un denn ward urdeelt un faaken noog ook verurdeelt. - Geiht dat överhaupt? Köönt wi anner Minschen bit in de deepen Schichten verstaahn un kennen? De Beeder von den 139. Psalm glööwt, dat Gott em kennt: “Du forschst mi ut un weest Bescheed.-wat ick denk , dat weest du all von wieden! Daar licht een grooden Trost in, dat Gott us versteiht. Seker, vör Gott helpt kien Versteken. Numst is vör Gott aahn Fehler un Schuld. Up Gnaad un Vergewen sind wi anwiest. Aawer Gott lett us nich leddig gaahn. He schickt us Jesus Christus. In sin Lewen un Starwen un sin Upstaahn von de Doden draapt Gott us mit Gericht un Gnaad. 120 Maandag na den 4. Sunndagg naTrinitaatis Wo schall ick denn hengaahn vör din Geist un wo schall ick mi vör din Angesicht versteken? Steeg ick na‚n Himmel up, denn bist du daar, nehm ick min Platz in`t Dodenriek, - kiek,daar bist du ook all. (Ps 139,7+8) _____________________________________________________________ Dat gifft Minschen, de hefft Oogen at`n Koh. De Beester kennt kein Bloomen. Ehr Farw is ehr egaal, und at de Bloomen so`n mojen Klöötr heft, dat is ehr ook egaal. Gras un Blomen sind daar, umdat se upfreten weerd. Dat langt. Jaa, sock Aart Minschen gifft dat. De kiekt allens bloot daarna an, of dat woll wat inbringen deit. Denn gifft dat noch Minschen mit „Röntgenoogen“. De kiekt wat deeper. Se erkennt achter den Oogenschien den, de allens tosaamenhoolen un dreegen deit. Wer so deep kieken kann,dör all dat dör, wat so unnerscheedlich is un sick ännern deit, - dör de Welt dör,- de kriggt wat to sehn, wat ewig is, - een ewigt Gesicht. De wecken verfeehrt sick, annere singt Loffleeder. Wunnerbaar is dat, mit socke Oogen to kieken. Wer wies ward, dat he jümmer un överall unner Gott sin Oogen lewen deit, de droff sick burgen weeten, ook denn, wenn de Weg in`t Dodenriek föhren deit. Daar is Gott ook all ween mit Jesus Christus. He hett dat Dodenriek achter sick laaten, för di un för mi. Deensdagg na den 4. Sunndagg na Trinitaatis Daar dachde Gott an Noah. (1.Mos 8,1) _____________________________________________________________ De Bibel vertelld von de groode Floot, von Noah in de Arch un von de Minschen un Deerten, de bi em sind. Een wunnerbaare Saag is dat, een Geschicht, in de wat wiederseggt ward, wat waahr is un Bestand hett. Of de Geschicht nu jüst so passeerd is, daar kummt dat nich up an. Wat se us aawer seggt, dat is waahr, heel vörwiß. “Daar dachde Gott an Noah”, dat seggt: Gott lett de Minschen nich leddig, de up em luurt. Wenn Gott an us denkt, denn kriegt wi sin Försorg un Leew to spöören. Wat us Not maakt, dat vergeiht. In us Fraagen kummt Lecht. Moot un Kraft waßt us to för nee Upgaaven. Kann ook angaahn, dat Gott us bemöötent deit in een annern Minschen dör sin Raat un Woort, villicht ook dör sin Swiegen to rechde Tiet. Noah sin Arch is to een Bild wurden för de Kark. Daar sind wi burgen un uphaaben to een neet Lewen. Jesus Christus heet Gott sin Denken an us. In us Gesangbook köönt wi dat so naalesen: De recht lewt in Gott sin Gemene, de weerd bi Gott ook selig ween; kummt at een Floot de Dod to jene, rett`se de Arch, at Gott dat meent. För ehr lett Jesus Christ sin Lewen, gifft sick ehr sülfs in Brot un Wien, in` Glowen dankbaar em annehmen willt se un seggt:“ Herr, wi sind din!“ (EG 245,3) 121 Middeweken na den 4. Sunndagg na Trinitaatis Een Füür schall ick up de Eerd ansticken, daarto bin ick kaamen, un ick will nix leewer, at dat allens lechterloh brennen deit. (Lk 12,49) _____________________________________________________________ Dat de Glow brennen deit at een hilligt Füür, dat will Jesus Christus. - Dat de Leew de Minschen warmen deit at een Füür, dat will Jesus Christus. - Dat de hillige Geist de Harten läutern deit, at een Füür, dat rein maakt un utbreent, wat nix dögen deit, dat will Jesus Christus. Jesus hett seggt: “Bevör dat Füür brennen deit mutt ick döft weerden mit een Dööp, vör de mi bang is!” Jesus hett wußt, dat he an`t Krüz dör Not un Dod gaahn muß. För us hett he dat up sick naamen un is upstaahn von de Doden. So hett he dat Füür anstickt, dat us warmt un läutert. Nu köönt wi dat Füür wietergewen, den Glowen betüügen un Leew in de Welt dregen. Jesus will nix leewer, at dat` lechterloh brennen deit. Donnersdagg na den 4. Sunndaggb na Trinitaatis Du bist Gott, de sin Oogen up us richten deit. (1.Mose 16,13) _____________________________________________________________ Up oole Biller in de christliche Kunst is dat Oog von Gott faaken to sehn. Mennichmaal in een Dreeck, wat up den dreenigen Gott henwiesen schall. Jümmer aawer is dat Oog at so`n Waarschaun: Nix un numst kann sick vör Gott versteken. Gott hett sin Oog up de Minschen richt! Verfehrt us dat? Geiht us dat amenn so at den Prosphet Jesaja, at Gott em in sin Deensten reep? Daar anterde Jesa up Gott sin Roopen: “Weh över mi, ick mutt toschannen gaahn. Ick bin doch bloot een Minsch mit unreine Lippen ut een Volk, dat ook unreine Lippen hett!” Jesaja muß nich toschannen weerden. Gott sin Engel weeren daar, de mit gleunige Köhlen von den Altaar de Schuld von sin Lippen brennt hefft. Ook wi lewt unner Gott sin Oogen. Dör Jesus Christus kickt he us an. Ja, so is dat, dör Jesus Christus sind wi vör Gott ansehne Lü. Sin Krüz hett us Schuld un Schann sühnt. 122 Freedagg na den 4. Sunndagg na Trinitaatis De Herr hett an mi dacht, he ward Segen schenken. (Ps 115,12) ____________________________________________________________ Von Segen för dat Volk Israel is in dit Woort de Reed. Segend weerd, de ehr Haapen up Gott setten doot, de weeten doot, dat bloot Gott alleen ehr helpen un bewaahren kann. De Christliche Gemeen versteiht sick nu ook at Gott sin Volk, - at dat nee Israel, dat sin Haapen up Jesus Christus setten deit. Wi glööwt, dat Gott an us dacht hett, at he sin Söhn Jesus Christus in us Welt schickt hett. In sin Krüz un sin Upstaahn von de Doden sind wi burgen. So segend Gott. Gott willt wi priesen, sin Barmen is so grood, up mennich Wiesen singt wi nu vör us Gott. Fründlich lett he us to sick laaden, freu di nu, Gott sin Vok, an sin Gnaaden. (EG 501,1) Sunnaabend na den 4. Sunndagg na Trinitaatis Freud schall in de Harten kaamen bi de, de den Herrn sööken doot. (Ps 105,3) _____________________________________________________________ Mennich Maal ward mi dat Hart wied, wenn ick in dat Psalmbook lesen doo. Daar lücht so veel up von de groode Freud, de Gott in us ringewen will. So veel dankbaare Leeder weerd anstimmt, de us grooden Gott sin Loff vermehrt. Daar stimmt wi geern in. Hier steiht nu, dat Freud in us Harten kummt, wenn wi Gott sööken doot. In Mathäus sin Evangelium steiht: “Söökt, denn find ji ook; kloppt an, denn ward jo de Poort updaan!” Sööken na Gott, sööken na Jesus Christus, dat is seker de rechde Weg in de Freud. Grööter noch ward us Freud, wenn us klaar ward, dat de Herr na us sööken deit mit Gnaad un Leew un Barmen, un wi drövt us von em finnen laaten. In us Gesangbook steiht een Leed von de Freud: Freud is upkaamen, Leed is vergaahen dör di, leew Herr Jesus Christ. Du schenkst us Gnaaden, himmlische Gaaven,du de waahre Heiland bist, du helpst to`t Lewen, wullt Schuld vergewen, Herr, wer up di troot, hett nich up Sand boot, ward ewig bliewen. Hallelujaa! In us Beedrängen doot wi us lengen hen na din Gnaaden, nix kann us schaaden in Dod un Lewen. Hallelujaa! (EG 398) 123 De 5. Sunndagg na Trinitaatis Selig sind de Minschen, de ehr Kraft in di liggen deit, ehr Hart stüürt se up din Wege. (Ps 84,6) _____________________________________________________________ Gott föhrt un stüürt de Minschen. De Bibel weet daarvon veel to vertellen. Dat geiht dör de heele Geschicht von dat Volk Israel, von den Weg ut Ägypten dör de Wööst in dat verspraaken Land bit hen na den Weg, den de Jünger mit Jesus Christus gaahn sind. Un dat geiht wieter mit us Wege, wenn wi Jesus Christus nafolgen doot. At Israel dör de Wööst wannern de, hett Gott dat Volk de Gebott gewen. Se sind de Wiespaahls wurden up de Wege, de Minschen mit Gott gaahn doot. Jesus hett daar noch een wichdigt Gebott neben stellt: “Du schast din Naahsten leewen, so at du di sülfs leewen deist!” - Dit Gebott is de wichdigste Wiespaahl up us Wege mit Jesus Christus. Wi weet: Leew grippt an`t Hart un wiest use Harten de Richt. Darrher kummt, wat us an Kraft towassen deit. De Apostel Paulus hett seggt, dat dör de Leew de Gebotte erfüllt weerd (Röm13,10). So wirkt de Leew, de mit Jesus Christus in de Welt kaamen is un us up us Wege stüürt. Maandagg na den 5. Sunndagg na Trinitaatis Up wat harr ick dat denn woll afsehn bi min Vermaahnen? Up Leew, de ut een reinet Hart kkaamen deit, ut een goodet Geweten un een ernsthaftigen Glowen. (1. Tim 1,5) _____________________________________________________________ In sin duppeldet Gebott von de Leew to Gott un de Naahsten hett Jesus de tein Gebotte tosaamen faat. Daar hett Paulus woll an dacht, at he den Vers schreev, de hier baabenan steiht. He nennt de Leew hier aawer in een bestimmten Tosaamenhang. He kämpft daarum, dat at waahr gelden deit, wat dat Evangelium utmaakt. Wat waahr is, droff nich afkort of ännert weerden. Wat dat Evangelium utmaaken deit, de Summ von Gott sin Willen, is de Leew. Minschen möögt woll geern de Schuld un dat Versaagen von anner Minschen upreken. Daar regeert denn aaawer nich de Leew. Use Herr, de sülfs de Leew is, rekend us de Schuld nich vör. He betaahlt se. Dat hett he daan mit sin Opper an`t Krüz. Dat is dat reine Evangelium, un dat mutt künnig maakt weerden, aahn dat daar wat afnaamen of bigewen ward. Vör Minschen, de ut dat Evagelium lewen doot, un de daarum in de Leew sind, sind denn ook de Gebotte kien Knut mehr. Se weet dat woll: Gott lett dat to, dat ick at Minsch vör em lewen droff. 124 Deensdagg na den fieften Sunndagg na Trinitaatis Wi köönt us up dat Woort verlaaten un schullen us dat nich tweemaal seggen laaten: “Jesus Christus is in de Welt kaamen, dat he de Sünner redden schull.” - Un unner de staah ick baabenan. (1.Tim 1,15) _____________________________________________________________ Wat weern wi för arme Lü, wenn Jesus Christus us Sünner nich rett harr. Daarto is he in de Welt kaamen. He socht de Sünner, sock Aart Lü, at wi dat sind. Wenn he bi us bliewen deit mit sin Woort, mit sin Dööp un Aabendmaahl, - wenn wi em rinlaat in us Lewen elkeen Dagg, denn is us hulpen, heel vörwiß. Sünner schöölt rett weerden, socke Lü at wi. Free un dankbaar schöölt wi lewen un starwen köönen, vull Trost, de ut een fröhlichen Glowen kummt. Jesus Christus bringt den Trost för all Sünner hier up Eerden, helpt ehr trecht un maakt ehr los, dat se free un froh köönt weerden. Se gaaht up de rechde Baahn, Jesus nimmt de Sünner an. ( EG 353,1 ) Middeweken na den 5 Sunndag na Trinitaatis Dit legg ick jo toerst an`t Hart: Beeden schöölt ji, in de Gemeen un at enkelde Lü. För all de Minschen bidden un för all de Minschen danken. (1.Tim 2,1) _____________________________________________________________ Över dit Woort is veel to seggen. Wi willt us Oogenmark up twee Updreeg richten. “För all deMinschen bidden”, dat geiht vör. Us Tiet is ja teekent daarvon, dat man minn Rucksicht naamen ward. Wat een hett un kann, dat tellt, dat ward at so`n Aart Götz hochreed. Jümmer drocker hefft dat de Lü, jümmer mehr mutt schaft weerden, un wer daar nich mitkummt, de fallt eben achtern daal. Mi dunkt, dat kummt daarvon, dat wi nich ernsthaft mit Gott reken doot - un eben daarum ook nich mit us Naahsten. Us schull to Sinn slaan, dat us Beeden - ook us Beeden för den Naahsten - Kräfte freesetten deit, de us Welt un de Minschen helpen un dregen köönt. „För all Minschen danken”, dat geiht ook vör. De „Fördankt” is jüst nich faaken. Woll sind wi dat wähnt, Dank to seggen för dat, wat us angeiht un schunken is in de Familie, in us Kark un in us Volk. Good weer dat to leernen, dankbaar to ween för dat, wat anner Minschen, anner Karken un Völker schunken is. De “Fördank” maakt den Blick wiet un öpend dat Hart un deent daarum den Freeden unner de Minschen, de Stände, de Völker un Karken. 125 Donnersdagg na den 5. Sunndagg na Trinitaatis So schall dat ween: De Mannslü schöölt, egaal wo se sind, mit hillige Hannen beeden un ehr Hart freehoolen von Zorn un Striet. ( 1. Tim 2,8) _____________________________________________________________ So schall dat ween. Gott will Mannslü, de beeden doot. De Apostel gifft kien Befehl, - he gifft Gott sin Willen wieter. Beeden is wat för all Lü, ook för Mannslü. Dat Beeden lett sick nich afschuben up Kinner un oole Lü. Ook Mannslü hefft elkeen Dagg Grund daarto, Gott to danken un den herrlichen Herrn to lowen, jüst at de Froonslü. Beeden is nich unmännlich. De is een heelen Keerl, de Gott gifft, wat em tosteiht: Loff un Anbeeden, Deenst un een Lewen na Gott sin Richt. Erst wenn Mannslü beeden doot, erst denn ward ehr de Kraft schunken, de se nödig hefft, um ehr Lewen at Mannslü to bestaahn. Ut egen Kraft schafft dat numst. Mit hillige Hannen beeden, daar liggt veel an. Dat hollt ook dat Hart free von Spleet un Striet. Mit uphaaben un folchte Hannen kann numst tohaun of worgen. Freedag na den 5. Sunndagg na Trinitaatis Weckeen de Herr leew hett, den nimmt he ook in Tucht. (Hebr 12,6a) _____________________________________________________________ Wi staaht in Gott sin Schuld. Daarum mööt wi ook daarmit reken, dat Gott us in Tucht nehmen deit. Nu steiht hier aawer, dat Gott us ut Leew in Tucht nimmt. Dat Woort Tucht hangt mit trecken tohoop. Gott will us na sick hertrecken. He will us bi sick hebben. Dat is een goode Naaricht, de free maaken deit. Seker hefft wi nich fast staahn, wenn de böse Fiend na us grepen hett. Daarum weerd wi in Tucht naamen von Gott. Aawer wi kaamt daar ruut at Lü, de Gott leew hett. Wer von Gott sin Leew snacken deit, de mutt wat seggen von Jesus Christus un sin Krüz. He wurd “züchtigt” wegen us Sünnen. Jüst daar wies sick de groode Leew, de Gott an us wennen deit, de sin egen Söhn in den Dod gewen hett, dat all de, de an em glööven doot, nich verlaaren sind,- se hefft dat ewige Lewen. 126 Sunnaabend na den 5. Sunndag na Trinitaatis Gnaad un Barmen weerd bi us bliewen un Freeden von Gott, den Vaader, un von Jesus Christus, den Söhn von den Vaader, un dat allens, wenn wi bi em bliewen doot, bi dat, wat waahr is , un in de Leew. ( 2. Joh Vers 3) _____________________________________________________________ Achter dit Woort to`n Grööten steiht so wat at een Vörstellen von een gewaltigen Strom, de von Gott un von den Söhn, de bi Gott is, herkummt un na de Gemeen henströmen deit. De an Gott un sin Söhn Jesus Christus glööwt, weerd överschutt mit Barmen, Gnaad un Freeden. Riek is de Gemeen, de burgen is bi Gott un doch in disse Welt fröhlich lewen un wirken kann. Aawer wiel se so riek is in ehrn Glowen, ward se ook in de Plicht Naamen. Dat Gott sick an de Gemeen hengifft, sick in sin Gaaven verströmen deit, dat mutt sick daar in wiesen, dat se lewen deit in de Leew un fasthoolen deit an dat, wat ewig waahr is. Un ewig waahr is Jesus Christus, sin Leew un sin Lehr, sin Starwen un sin Upstaahn von de Doden. Dat is waahr. Un wo dat glööwt un betüügtn ward, daar is denn ook de Leew, de den Naahsten helpen deit, jümmer waak un praat to een Opper. De 6. Sunndangg na Trinitaatis Ick schick di na de upsternaatschen Stämme von dat Volk Israel hen, de sick tegen mi stellen doot, -- du schast ehr seggen:”So seggt Gott, de Herr!” (Hes 2,3+4 i.A) _____________________________________________________________ Israel weer een fungen Volk in Babylon. Dat weer heel slimm. Aawer slimmer noch weer dat för de frommen Lü, dat se wied weg weeren von Jerusalem, von den Tempel. In ehrn Glowen stellden se sick vör, dat Gott tegenwardig weer in`t Allerheiligste, achter den Vörhang, wo de Laad mit de Taafeln von dat Gesetz stund. Dat se von Jerusalem trennt weeren, dat trennde ehr ook von den Glowen. Se weeren dat aftrünnig Volk unner Gott sin Gericht..Wat wi nu aawer ruuthören doot ut dat Woort, dat hier baabenan steiht, dat is een grooden Trost. Gott geiht sin Volk na. He lett ehr nich alleen in de Gefangenschup. So is dat. Gott schickt Boten mit sin Gnaadenwoort in elkeen Gefangenschup,- ook in dine un mine. Up wat för`n Aart un Wies gaaht wi nu um mit Gott sin Botschup? Wi köönt tolustern un doon, wat Gott us seggt, wi köönt aawer ook utwieken. Aawer seggen, dat wi sin Boten nich hört, dat köönt wi nich. Se seggt us jümmer weller: „So sseggt de Herr!” 127 Maandagg na den 6. Sunndagg na Trinitaatis Elkeen Dagg Elkenn Dagg nee ut de Quell drinken, de Haapen bringen deit, um Kraft beden to een neen Anfang, to lebennige Leew, to Vergewen. In`t Stoltern nich vertwieweln, Redden sööken in sin Krüz un sick finnen laaten von den lebennigen Herrn, induuken in dat Meer von sin Leew. Elkeen Dagg. Deensdagg na den 6. Sunndagg na Trinitatis Herr, din Welt is so schön. Dat wies weerden, di9n Welt to erwanner, Tree för Tree, dat is een groodet Belewen. Dat kummt daar nich up an, of de Wegg dör sandige Heid föhren deit, över den Diek an`t Meer, dör Wälder of dör Felder, of över Barge un dör een Taal, wenn ick bloot dat Kieken leernen do, mehr noch, dat Dörkieken. Ja, Herr, in all dat, wat doch so schön is up us Eerd weerdick den Afglanz von din Herrlichkeit wies. Min Dörkieken erkennt een Stuck von din Wesen, von de vullkaamen Harmonie, un elkeen Tree up min Wannerweg bringt mi wieter to di hen. Danke, Herr. 128 Middeweeken na den 6. Sunndagg na Trinitaati Min Tiet Herr, gaah du mit mi dör dissen Dagg, de jüst anfangen deit, denn is min Tiet nich unnutz vergaahn. Laat mi weten, Gott, dat de Minuten von min Stunnen, un de Stunnen von min Daag, burgen sind in di. Laat mi daaran denken, dat min Tiet in din Hannen steiht. So bliev ick darför bewaahrt, da tick de Tiet vulstoppen do mit Arbeit un Vergnöögen. Allens ward in een goodet Verhoolen to`nanner staahn, un ick weerd Ruum un Tiet heppen, up din Anwiesen to lustern. Daarto help mi, Herr. Aamen. Donnersdagg na den 6. Sunndagg na Trinitaatis. Schön is de Welt Herr, dat gröönt un bleut rund um mi to. Hochsommertiet. Ut saftiget Gröön lücht jümmer noch maal Löwetaahn, Rotklee un Wittklöee un noch veel anner Bloomen un Farwen bringt Freud in`t Hart. So schön hest du de Welt maakt, de mit all ehr Farwen din Loff singen deit. Lauerke stiegt up. Dat schient so, at off se sick verleeren doot In dat Blau von den Heben Mit de Wulkenbarge, de na West to staaht. All dit, Herr, singt din Loff Un priest di at den Schöpper. Ick dank di för disse schöne Welt, för de Paus, de du mi schunken hest un daarför, dat din Tegenwart to spöören is. Ick dank di, da tick sülfs een Struck von din Schöppung bin, een Wark von din Hannen. Bitt, Herr, stahh us Minschen bi, dat wi din wunnerbaaren Wark begriepen un achten doot. Gew us de nödigen Gedanken in den Kopp, stärk usen Glowen, dat du disse Welöt ehr Vullennen tomööt föhren deist. Aamen. 129 Freedagg na den 6.- Sunndagg na Trinitaatis Freud Herr, vull Freud is de Dagg. De ersten Sunnenstraahlen blenkert övern Horizont, de Vaagels singt un grööt den neen Dagg. Ut de Neederung stiggt de Daak up, de Ackers dampt unnere de upstiegen Sunn, an den Heben staaht de wunnerbaaren Wulkenbarge, de all Oogenblick anners utsehn doot. Minschen, de ehr Arbeit nagaan doot, Kinner in Speele, oole Lü in ehr afklärtet Besinnen, uin de bunten Farwen von dat heele Jaahr, vot Vörjaahr bit to`n Harfs un Winter. Dit un noch veel mehr bringt Freud in us Harten, Dagg för Dagg. Danke, Herr, för de Freud von us Daag. Help mi, dat nich ut de Oogen to verleeren. Sunnaabend na de 6. Sunndagg na Trinitaatis. So at Jaakopp Ringen mit Gott, de heele Nacht lang. Up de Hüft slaan weerden, Aaver nich unnerliggen. Eenen neen Naamen dregen: Israael – Gottsstrieder! Wat för een Gluckseligkeit. Een heele Nacht lang In`t Ringen mit di, min Gott, bloot nich vergeten, dat du den Striet all to Enn brocht hest an`t Krüz. Eenen neen Naamen dregen, den von Jesus Christus. De Gluckseliogkeit. 130 De 7. Sunndagg na Trinitaatis Ick heff Israel ut Ägypten ruutföhrt un rett ut de Ägypter ehr Hand. Aawer ji acht mi minn, jo`n Gott. Un nu seggt eenfach:”Ne, aawer sett doch een König över us!” (1.Sam 10,18+19) _____________________________________________________________ At dat Volk Israel seggen de:”Wi willt een König hebben, jüst at de Heidenvölker ook, daar is dat Volk von Gott afruckt. Aawer Gott is nich von sin Volk afruckt. Gott steiht to sin Verspreken. Wat he Israel toseggt hett, dat schall waahr weerden. He meuht sick um Israel:”Hefft ji denn vergeten, dat ick jo ut Ägypten ruutföhrt heff, dat ji free ween kunnen? Hefft ji vergeten, dat ick jo dat Land gewen heff, in dat ji waahnen doot?” Gott hett sin Volk nich sick sülfs överlaaten, ook nich, at Israel nu een König hebben wull. Gott geiht mit Israel wieter dör de Geschicht, mit Prophetenwoort un mit Gericht. Tolest richt he sin Volk an`t Krüz. Daar ward een König inthroniseert mit den sin Gnaad he bi sin Volk is un blifft in ewig Tiet. Maandagg na den 7. Sunndagg na Trinitaatis Bloot noch een korte Tiet is dat Lecht bi jo. So gaaht nu jon Wege, solang ji dat Lecht noch hefft, anners fallt dat Düster över jo her. (Joh 12, 35a) _____________________________________________________________ Ick heff maal een Bild sehn, dat weer een sünnerlicht Kunstwark. Up de een Siet weer een Stadt to sehn, de in Flammen stund. Dat weeren gräsig düstere un gräsig rode Farven. De anner Hälft von dat Bild wiesde een fründliche Landschup mit sanfte Barge, mit Feller und Holten. Över de Landschaft weer hellen Sünnschien to sehn. De beiden Deel von dat Bild sind in de Mitt trennt dör een Bild von Jesus an`t Krüz. Dat Bild will seggen, dat us Verhoolen to Jesus den Utslag daar över gifft, of disse Welt Gott sin goode, helle un schöne Welt blieen deit, so at Gott se maakt hett un hebben will, oder of se een wildet, brennendet Chaos ward.. So gelld dat Woort von Jesus ook för us. Solang dat noch Tiet is, schöölt wi usen Weg in dat Lecht von Jesus Christus gaahn. Dat is een reinet, hellet un ewiget Lecht, un wi schöölt Boten ween , de dat Lecht in de Welt rindregen doot, ook daarhen, wo dat düster is un füürig, so at up de anne Sied von dat Bild. 131 Deensdagg na den 7. Sunndagg na Trinitaatis Daar wurd dat in min Hart at een lodernd Füür. (Jer 20, 9) _____________________________________________________________ Jeremia hett Gott sin Woort överall mit Moot un Tovertroon betüügt. Aawer he is beedröövt un haadert mit Gott. Veel Fiende hett he sick maakt, de em eensaam maakt. Dat Volk hett Gott sin Woort, un daarmit ook Jeremia sülfs, nich annaamen. De Prophet weer vull Twievel. So keem em dat in den Kopp: “Ick will nich mehr an em denken un ook nich mehr in sin Naamen reden. Ick will nich mehr.” Hefft wi dat nich ook all dacht, wenn Gott sin Woort us nich so topass weer, at wi dat woll geern wullen? Denn wullen wi ween at anner Lü ook. Wi wullen an us sülfs denken, geneeten wat to geneeten weer,- mitswemmen in den Strom, - mittakteeren, mitwitzeln, anner Lü wat vörmaaken, vertuschen un anners sowat. Dat hefft wi woll mennichmaal versocht, aawer dat gung nich. Dat wurd in us Hart at een lodernd Füür. Daar wurd klaar: Aahn Gott un tegen Gott kann ich nich lewen. Middeweken na den 7. Sunndagg na Trinitaatis Din bin ick, nu help du mi! Ick söök doch na din Befehl. (Ps 119,94) _____________________________________________________________ Beeden kennt veel Formen. Disse Psalmvers is een heel kortet Gebet, dat mi Moot maakt. Wi drövt us daaran fasthoolen un freun, wenn wi vör Gott seggt: “Din bin ick!, Du kennst mi! Du hest mi leew! Du weest, dat ick mi jüst swaak un arm vörkaam, - aawer ick bin din!” All dat, wat us beedrängen deit, wat wi faaken nich griepen un verstaahn köönt, dat drövt wi seggen mit dat Wort: “Help mi! Du weest wat mi fehlen deit un wat ick nu bruuken do. Laat mi nich leddig un alleen!” AAawer us Roopen na Gott droff nich bloot fordern. Wer Gott sin Hülp wies weerden will, de mutt ook na Gott sin Willen fraagen un daarna streven, dat waahr ward, wat in dit Psalmwoort steiht: “Ick söök na din Befeehl!” - Bloot denn ward wiß un waahrhaftig waahr: “Din bin ick - Heel un gaar hör ick to di!” Donnersdagg na den 7. Sunndagg na Trinitaatis Treckt se dwaß dör een Grund wonem dat dat Waater fehlen deit, so maakt se em to een Stee vull Quellen un de Fröhregen deckt ehr to mit Segen. (Ps 84,7) _____________________________________________________________ Seker hett de Beeder von dissen Psalm nich an Christen dacht. Kunn he ja nich so lange Tiet vör Christus. Un doch köönt Christenlü hier wat aflesen för ehrn Deenst. Ut den Glowen un ut een hartlicht Tovertroon to den lebennigen Gott wasst de Deenst. Anners kann dat nich ween. Christenminschen mööt de Naahsten to Deensten ween, un se weerd ook daarna beurdeelt. Erst ward na usen Deenst fraagt, denn erst na Glowen un Lehr.. Wi lewt in disse Welt, de mennich Maal at so‚n drögen Grund is, - at een Wööst. Dat aAawer in disse Welt Quellen upbreken doot, de Lewen spenden köönt, at de Oaasen in een Wööst, daarto helpt us Deenst at Christenminschen. Dat is us Upgaav, dat wi Minschen weerd, von de lebennigt Waater utgeiht in Hüll un Füll. So hett Jesus dat toseggt. (Joh 7,38) 132 Freedagg na den 7. Sunndagg na Trinitaatis Een Hart, tweischlaan un tweibraaken, o Gott, verachten warst du dat nich. (Ps51,19) _____________________________________________________________ Een sprungen Glas smieet wi in den Müllemmer. Daar kann numst mehr ut drinken. Up een tweibraaken Handstock kann sick numst mehr stutten . De wannert in`t Füür. Un de Minsch? Is he krank un swaak, denn is he ook nich mehr to bruuken. Den Konkurrenzkampf kann he nich mehr bestaahn, laat em man in Rente gaahn. He nutzt nix mehr, - ett bloot noch Brot up. So geiht dat to in de Welt. Vör Gott is dat heel anners. Gott acht nich minn dat Hart, dat tweibraaken is, dat den Stolt upgewen hett un sick böögen deit. Gott hett noch nie een Sünner wegstott, de sick vör em böögt hett. Gott veracht de Sünner nich, he nimmt ehr an. Vör ehr lett he sin Söhn an`t Krüz gaahn. Sunnaabend na den 7. Sonndagg na Trinitaatis De Herr is min Harder, mi fehlt dat an nix. (Ps. 23,1) _____________________________________________________________ Wi seggt di Dank, Herr, dat wi dat so beeden drövt. Du schenkst us Haapen un du seggst us to, dat du us hööden deist. Laat us dat nich vergeten, ook denn nich, wenn wi nich mehr weet, wi dat wiedergaahn schall mit us, wenn wi von`t Patt af sind. Du geihst mit us, Gott, dat fehlt us an nix. Du geihst mit us in din Woort, du giffst di us in Brot un Wien un bist daarmit bi us. Wi köönt bloot bestaahn, wenn wi mit Haapen un Tovertroon up dit Woort boon doot: Dat fehlt us an nix. At een Harder sin Schaap tosaamenhoolen deit deit un kieneen daarvon upgewen deit, so hollst du us fast un bargst us in in Leew. Daarum bekennt wi vull Dank: De Herr is min Harder, mi fehlt dat an nix. De 8. Sunndagg na Triniutaatis Wenn de Herr nich dat Huss boon deit, den rackert se sick umsunst af, de darran booen doot. (Ps 127,11) _____________________________________________________________ Dat geiht um dat Lewen, dat Lewen is dat Huus. Um us Lewen at enkelde Minschen, um us Lewen at Kark un at Volk, daarum geiht dat. Wi köönt us afrackern, amenn sogaar wat wat up de Been stellen, ook veel Geld vedeenen. Of dat aawer een fastet Huus ward, hangt daarvon nich af. Dat hangt alleen an Gott. He is de Grund un all us Haapen. Dat gellt aawer ook för Volk un Kark. Seker mööt wi bidregen to den Boo von Volk un Kark, aawer de Herren över dat Huus sind wi nich, - nich in de Kark un ook nich in de Welt. Hier steiht us Jesus Christus vör Oogen. Von em heet dat: He is de Steen, de de Boolü wegsmeten hefft. Aawer he is to‘n Ecksteen wurden, un bi kien annern is dat Heil to finnen. 133 Maandagg na den 8. Sunndagg na Trinitaatis Herr, öpen du min Lippen , dat min Mund din Loff künnig maaken deit. (Ps 51,17 ) _____________________________________________________________ Dit Woort hett Ingang funnen in dat Morgengebet von us Kark. Wat över de Lippen gaahn schall, dat is Gott sin Woort, dat Loff von all dat, wat Gott an us daan hett. Herr, öpen du minen Mund. Laat mi nich so veel dummt Tüg snacken. Reden do ich ja noog, begeistert över dat wat mi wichdig is, beswöörend, wenn ick een vör min Kaar spannen will, upreegt un verdraaten, wenn mi wat nich in den Kraam passen deit. Dat gifft ook Lü, de hett dat de Spraak verslaan. Se sind enttüuscht, mö un gliekgüllig. Se snackt nich mehr, nich mit ehr Mitminschen un ook nich mehr mit di, Gott. Aawer för beide, för de Veelsnackers un de Nixseggers, heet dat nu: „Herr, öpen du min Lippen, gev du min Reden Sinn. Laat min Mund din Loff künnig maaken!“ Deensdagg na den 8. Sunndagg na Trinitaatis Wer Dank oppern deit, de gifft mi de Ehr, un wenn een sick up den Weg maaken deit, denn wies ick em Gott sin Heil. (Ps 5o,23 ) _____________________________________________________________ De Weg in`t Heil fangt mit dat Dankopper an. Un doch is dat Dankopper nich dat erste. Gott sin Gnaad geiht vöruut, de in den Dank trüggbrocht ward. Danken heet up Latinsch “gratiam referre”. Dat beedüüd: De Gnaad trügg dregen. Wer Gott sin Gnaad trüggdregen deit, de is up den Weg in`t Heil. Acht wi maal up us Aaten. Mit dat Utaaten geiht dat los, mit hergewen, mit loslaaten. Wer mit Krampf fasthoolen deit wat he hett, de winnt nix daarto. De Krampf, de Aatennot löst sick, wenn wi leernt hefft dat hertogewen, wat us schunken is. Aawer na dat Utaaten gifft dat een lüttje Paus, erst denn ward weller nee Luft haalt. Un dat passeerd denn heel von sülfs, dat de Aaten weller in us rinströömen deit at een wunnerbaart Geschenk. Ick will di danken, Gott, un töven up den Lewensaaten, de von di kummt. Von di alleen kummt min Lewen, kummt min Heil. 134 Middeweken na den 8. Sunndagg na Triniztaatis Pries, min Seel, den Herrn, un vergeet bloot nich, wat he di allens Goodet daan hett. (Ps103, 2 ) _____________________________________________________________ Dat is at so`n Medizin, morgens furst na`t Upwaaken intonehmen. De helpt, wenn ich nich tofreen bin, tegen Neid un Afgunst un wenn ick beedröövt bin. Jümmer denn helpt dat, Gott to priesen. So ward de Dagg heller un lichter dör den Dank tegen Gott: ...vergeet nich, wat he di Goodet daan hett! Meist sett sick dat in us Gedanken fast, wat us beedröövt. “Dargeet ick di nich, wat du mi andaan hest!” - “Ick kann nich vergeten, wat mi passeerd is, dat Leed, de Keelt, den Kummer.” - Un watt is nu mit dat, wat mi Goodet tomööt keem? - Dat nehm ich geern hen un vergeet dat ook baald weller. Dat Evangelium vertelld us de Geschicht von de tein kranken Mannslü, de Jesus gesund maakt harr. Bloot een von de tein fund den Weg trügg na Jesus un dankte em. Mit luute Stimm geev he Gott Loff und Dank. - Hefft de annern denn nich sehn, dat se gesund weeren? Ja un nee! Woll weeren se rein von den Utsatz, un doch, so richdig klaar weer ehr dat nich. So geiht us dat ook faaken. Wi seht dat nich, dat wi gesund upstaahn sind, dat de Sünn schient, dat wi us röögen köönt un dat de Regen endlich kaamen is, up den us Acker all so lang tööven deit. Aawer för all dat will us disse Satz de Oogen öpen: “Pries, min Seel, den Herrn, un vergeet bloot nich, wat he di allens Goodet daan hett. Donnersdagg na den 8. Sunndagg na Trinitaatis Von Harten leew heff ick di, Herr. Du bist min Kraft ( Ps 18,2) _____________________________________________________________ De dissen Psalm beed hett, fraagt nich daarnaa, wat he mit Gott anfangen schall. He weet, dat Gott wat mit em anfungen hett. Ut sin rieket Belewen mit Gott kummt sin Antern. He bruukt veel Wöör, aawer nich een Woort to veel: “Von Harten leew heff ick di, Herr. Du bist min Kraft, min Fels, min Borg, min Redder, min Gott, min Hort up den ick min Tovertroon setten do, min Schild, min Quell, wo ick min Heil finnen do, min Schutz!” Mit all de Wöör snackt he daarvon, dat Gott sick in de Not at de Starke wiest hett. He hett hulpen. Wenn nu aawer de Not nich wieken will, wat denn? Dat Gott ook denn de Starke is, daarvon weet de Apostel Paulus wat to seggen. In sin tweten Breef an de Korinther schrift he:”Dat ick mi man nich to grood vörkaamen do wegen de grooden Saaken, de Gott mi aapenbaar maakt hett, daarum is mi at een Paahl in den Liev gewen wurden, dat is den Versööker sin Boten, de mi sleit at mit knulle Füüst, dat mi dat nich to Kopp stiggt, wat Gott mi wiest hett. Ick heff daarum beed, he much den bösen Fiend doch von mi wieken laaten. Un Gott hett to mi seggt: Laat di dat noog weesen an min Gnaad, denn in de Swaaken wies ich min Macht!” 135 Freedagg na den 8. Sunndagg na Trinitaatis Maakt jo tegensiedig Moot mit Psalmen un Leeder to Gott sin Loff,, jo Harten schöölt full ween von Singen un Speelen för den Herrn. (Eph 5,19) _____________________________________________________________ Jümmer von Harten froh ween, dat kann ick nich. Dat gifft ook Tieten, denn bin ick truurig un bedröövt, denn föhl ick mi swaak un bin möö. Denn sitt ick daar, un min Leeder sind Klaagen. Wi Minschen lewt mit us Stimmungen un schullen glückelk ween, un nich lunenhaftig weerden. Lunenhaftige Lü gahht de Mitminschen up de Nerven un laat um sick to de Freud verdröögen. Aawer dat gifft ja kein Grund daarför, dat wi den Kopp Hangen laaten doot un bedröövt sind..Wi sind verbunnen mit Jesus Christus, den Redder, de us free maakt. He beschenkt us riekelk, un wi gevt geern af von dat, wat he us schenken deit. Dat willt wi us marken: De Minschen neben us luurt amenn daarup, dat wi ehr Moot maaken un ehr upmuntern doot. Wi willt ehr an Gott sin groodet Doon erinnern. Gott si Leew, de in Jesus Christus bemööten deit, de willt wi de Minschen tosingen ut een Hart, dat vull daarvon is. Sunnaabend na den 8. Sunndagg na Trinitaatis Aabens kaamt de Traanen, aawer to Morgentiet steiht de Freud weller up. ( Ps 3o, 6b ) _____________________________________________________________ So kann dat gaahn, dat de Dagg us trurig maakt. Amenn hett de Dod ingreepen in us Lewen of swaaret Krankween druckt. Kummer un Leed hefft veel Gesichter un laat us mennichmaal weenen.Ook Smarten över us Versaagen un Schuld drievt us Traanen in de Oogen. So is Petrus dat gaahn, at he afstreeden haar, dat he to Jesus sin Jünger hören de: He gung ruut un weende bittere Traanen. Aawer Petrus sin Traanen un us egen Weenen över us Leed un Schuld sind nich dat Leste. De Herr, to den Petrus sick nich bekennen wull, hett weent över Jerusalem un us. För us hett he dat Krüz un den Dod up sick naamen. Jesus sin Traanen föhrt in den Ostermorgen Wiel dat dissen Morgen gewen hett, daarum köönt wi nu elkeen Morgen mit Freud in den neen Dagg gaahn. Un waahr is, dat wi up een Morgen tolewen doot, up den dat kien Nacht mehr gewen ward. Martin Luther hett dat “den leeven jüngsten Dagg” nöömt. 136 De 9. Sunndagg na Trinitaatis Dat Minschenhart plaant sick sin Wegg, aawer Gott regeert sin Tree. ( Spr 16,9 ) _____________________________________________________________ Dat Lewen loppt so hen, von een Dagg na`n annern. Tüschgen Upstaahn un Slaapengaahn loppt dat Lewen af. So groodaartig hefft wi us dat Lewen vörstellt. Wi hefft daarup luurt, dat us wat överraschen de, up wat Beedüüdendet hefft wi luurt, aawer meist keem dat anners. Wi hefft plaant un us veel vörnaamen, - un wat is daarvon wurden? - wi kiekt daar nich dör un weet nich, wo dat henstüüern deit.Un doch verleert wi dat Tovertroon nich, dat allens sin Sinn hett. Dat Urvertroon hoolt wi fast, - nee, - wi weerd daarvon fasthoolen un boot daar ook up, dat allens sin Sinn hett, ook dat, wat düster is un wi nich begriepen köönt. Dat wi dit Urvertroon hefft, liggt dat woll daaran, dat Gott achter allens steiht, wat dat Lewen us bringt? Liggt dat woll daaran, dat Gott, de us schaapen hett, dat ook goot mit us meent? Wenn wi dat glööwen doot, denn is dat klook, dat wi us elkeen Dagg in Gott sin Hand gewen doot. Maandagg na den 9. Sunndagg na Trinitaatis “Tröst doch, tröst doch min Volk!”, so seggt joon Gott,. ( Jes 40,1) _____________________________________________________________ Se seeten in Babylon, wied weg von Jerusalem un den Tempel, een fungen Volk aahn Haapen, verlaaten un vergeten. Se glööwten sick von Gott verlaaten. Dat neehm den Swung un maakte mö. Ook unner us lewt Minschen, de up un to sind, de kien Haapen mehr kennt un vertvieevelt sind. Mit goode veertig Jaahr de Arbeit verlooren un kien Utsichten meehr in de tokaamen Tiet. Dat maakt mö, den Liev, de Seel un ook den Glowen. Seker, man kann sick wehren, sick fit hoolen, sick entspannen, een Kur maaken. of Joga un Autogenet Training helpen doot? Aamenn helpt Valium? De Prophet sett Gott sin Woort tegen dat Resigneeren. He kummt nich mit Appelle un Parolen, nich mit “Kopp hoch”” un “Hool di fuchtig”. O nee, Jesaja snackt fründlich to de Lü, so sorgt he för de Seelen. He richt ehr up un wiest ehr een Ziel: Ut Gott sin Kraft lewen. Sick up Gott verlaaten un up sin Trost lustern: “Tröst doch, tröst doch min Volk!”, seggt Gott, de Herr.” Deensdagg na den 9. Sunndagg na Trinitatis De mö wurden sind, de gifft he Kraft, un de mit ehr Kraft an`t Enn kaamen sind, de lett he weller stark weerden. (Jes 4o,29 ) _____________________________________________________________ Nu geiht dat Lewen los! Nu hefft wi grönet Lecht vör`t Lewen!” - Hefft wi nich all so dacht, at wi ut de School keemen? - De een gung in de Lehr, de anner wull studeeren, - up elkeen Fall de Ärmel uopkrempeln un dat Lewen winnen, - de Mögelken nutzen. Un wat is daarvon wurden? Hett de Richt stimmt in us Lewen? Kann woll angaahn, dat de een in sin Beroof vöran kaamen is , de anner nich so dull. Kann woll angaahn, dat de een een Familie gründ hett, un nu hett he Kinner un Enkel, den annern sind Kinner versaagt bleeven. Aawer mö un af sind se beide, denn dat Lewen fordert sin Pries. Is dat to‘n Vertwieveln? Mit Tovertroon up Gott lett sick dat Lewen meistern. Daarför steiht de Naamen Jesus Christus. Up em to un up em hen, dat is de Richt. Von em kummt de Kraft, - mit em sind wi stark 137 Middeweken na den 9. Sunndag na Trinitaatis Min Hülp kummt von den Herrn, de den Himmel un de Eerd maakt hett. ( Ps121,2 ) _____________________________________________________________ So slicht un eenfach is disse 121. Psalm in sin Spraak un in de fraame Aart, de he utdrucken deit. Jümmer weller is Minschen Kraft un Tovertroon towussen ut dissen Psalm. Kann woll angaahn, dat hier een Minsch mit sick sülfs, to sin egen Seel snacken deit: “Wees nich bedröövt, hool di fast an Gott, - ja, ick will Gott nich laaten. He helpt mi, de den Himmel un de Eerd maakt hett!” Kann ook angaahn, dat hier een Minsch von den anner Afscheed nehmen deit. Daar kummt de Segenswusch to rechde Tiet: “Hülp kummt von den Herrn, de den Himmel un de Eerd maakt hett!” Aawer ook wi sülfs schullen us dat klaar maaken. Up us sorgenfullt Fraagen:” Woher kummt Hülp för mi?”, - köönt wi us sülfs antern mit den Psalm:” Min Hülp kummt von den Herrn, de den Himmel un de Eerd maakt hett!” Wenn de Beeder von dissen Psalm dat all wußt hett, woveel mehr mööt wi dat weten. De Hülp heet Jesus Christus. Donnersdagg na den 9. Sunndagg na Trinitaatis Selig de Minsch, de nich de Tree von de Gottlosen naageiht, de nich up dat Padd von Sünner steiht un nich in den Kring von de Spötter sitten deit, den sin Hart aawer an den Herrn hangen deit un an sin Leehr, un sinneert daaröver na Dagg un Nacht. (Ps1, 1+2) _____________________________________________________________ Mit dat Woort „selig“ fangt de erste Psalm an. Man kunn den Sinn na ook glückelk seggen. Glückelk is de Minsch, de sick von de gottlosen Lü nix inreden lett. Seker, dat mag lichter ween, den Weg to gaahn, wo nich na Gott fraagt ward. Daar speelt de Gebotte kein Rull un up Gott sin Lehr ward nich acht. Dat is bequem, wenn mi numst seggt, wat Recht un wat Unrecht is. Daar mutt ick min ich um anner Lü kümmern un kann so lewen, at mi dat passen deit. Aawer ick wurd denn ook baald marken, dat ick alleen bin, eensaam un verlaaten. Glückelk maakt dat nich. Dat is amenn ook lichter, mit in den Strom to swemmen von de Lü, de de sick lustig maaken doot över Minschen, de na Gott fraagen doot un sick meuht um sin Woort un Willen. Glückelk maakt dat ook nich. Sick aawer stellen, för Gott uns sin Christus intreeden, dat maakt free un glückelk. Weeten kann een dat aawer erst, wenn he dat deit. 138 Freedagg na den 9. Sunndagg na Trinitaatis Morgens, wenn dat Lecht upgeiht, wenn de Sünn an‚ Heben steiht, ward min Hart so free un wied. Gott, di hört min MorgenTiet. Daak liggt noch up Wisch un Feld, stiggt sacht up un hebento, so liesen is nu noch de Welt, in Gott kummt min Hart to Ruh. Wulken treckt dört lechte Blau, Wind straak över min Gesicht, Wulkenbild verflucht so gau. Gott, din Bild ännert sick nich. Du bliffst, Gott, min Heil un Lecht, burgen bin ick heel bi di, du stüürst min Daag un Lewen recht, du schenkst Heil un Segen mi. Sunnaabend na den 9. Sunndagg na Trinitaatis Wiel Aabraaham sin Tovertroon up Gott sett hett, daarum hörde he up Gott, at he em reep. ( Hebr 11,8 ) _____________________________________________________________ Wenn dat een Denkmaal von Aabraaham gewen de, denn mussen daar vörwiß disse Wöör up staahn: ”Aabraaham harr Tovertroon to Gott, den Herrn!” At een Minsch, de aahn Beedingen an Gott glööwt, steiht he daarmit wied vörn in de Bibel. Nu mööt wi Aabraaham aawer nich at so`n Ideaal anhimmeln, em dat namaaken köönt wi doch nich. Aabraaham sin Bemööten mit den lebennigen Gott hett de Geschicht von sin Lewen bestimmt un wiest us, dat een waahrhaftigen Glowen nich mögelk is aahn Gehorsaam. In dat Woort gehorchen steckt ja dat Woort “horchen”, - Tolustern up Gott sin Woort is daarmit meent. Dat köönt wi leernen, ja, traineeren, so at een Sportler sin Liev traineert. Eerst wenn wi leernt hefft up Gott sin Woort to lustern - mit Lust to hören, - eerst denn köönt wi dat annehmen un in Gehorsaam umsetten. An Aabraaham sin Bispill will de Hebräerbreef us verklaaren, dat ook de Glow an Jesus Christus ut dat Tolustern up sin Woort lewen deit. Daarmit wasst dat Tovertroon.. 139 De 10. Sunndagg na Trinitaatis Min Maahltiet is praat. Kaamt to de Hochtiet!” Se aawer scheerden sick daarum nich. ( Lk 22, 4+5 i.A) _____________________________________________________________ So weer dat bi us elkeen Sünndagg. In de Kark weer de Disch praat mit Wien un Brot. De Gemeen fierde dat Aabendmaahl: “Kaamt, allens is praat! Smeckt un seht wo fründlich de Herr is!” So ward de Gemeen inlaad von den himmlischen König:”Kaamt to de Hochtiet!” Aawer kaamt ook all? Hier war de Mögelk utspraaken, dat wi de Inlaaden ook aflehnen köönt. Denn kann över us urdeelt weerden:”Woll weer de Hochtiet praat, aawer de Gäst weeren dat nich weert.“ Se weeren nich praat to de Buß un aahn Leew, - eben aahn een Kleed, dat to de Hochtiet paßt. Dat‚ook socke Mögelken gifft, dat mööt wi weten un us klaar maaken. Denn ward us Gott sin Gaav noch veel grööter weerden: Kaamt her, ji sind inlaaden, de Heiland roppt to Disch! Maandag na den 10. Sunndagg na Trinitaatis Wenn dat Huus (in dat ji kaamt) dat weert is, denn ward jo‚n Freeden up dat Huus kaamen. Is dat Huus dat aawer nich weert, denn schall de Freeden weller na jo trüggkaamen. (Mt 10,13) _____________________________________________________________ Jesus schickt sin Jünger ut un gifft ehr de Macht över unsaubere Geister un ook daarto, kranke Lü gesund to maaken. Aawer mit mehr rüst he ehr nich ut. Se kriegt kien sünnerlich Kleedaasch, kien Geld un ook nix to eten.un to drinken mit. He gifft ehr, wat veel mehr weert is. He maakt ehr to Boten, de den Freeden bringt.. Disse Freeden is aawer nich bloot Ruh in den Storm von Tiet un Lewen, nich Bahaagen in all de Kull, de in disse Welt is. De Freeden, den de Jünger bringt, is, dat dat Lewen ordent ward mit Liev un Seel un Geist, - een neet Verhoolen to Gott un to de Minschen. Haader un Stried weerd umwannelt in een fruchtbaart Verhoolen to‚nanner un ut Sorg un Angst ward getrostet Tovertroon. De Freeden schall intrecken in de Hüüs un in all dat, wat sick tüschken de Minschen afspeelen deit. He kummt mit de Boten, de Jesus schickt, un he geiht weller, wenn he nich willkaamen is. Dat weer vör 2000 Jaahr so un is in us Tiet ook noch so. Jesus Christus bringt Freeden. Wo he nich annaamen ward, hett up Duur de Freeden kien Platz. 140 Deensdagg na den 10. Sunndagg na Trinitaatis So at Hand un Foot to den Liev hört, so hört ji to Jesus Christus. He is de Liev, un elkeen von jo is een lütt Deel daarvon. ( 1.Kor 12,27) _____________________________________________________________ Dit Woort hett Paulus an Lü schreven, de nich so Lewen deen, dat he daar sin Freud an hebben kunn. Se weeren sick nich eenig in Korinth. Dat geev Spleet un so verklaagten sick sogaar vör Gericht.Ehbruch keem vör un bi de Fier von dat Aabendmaahl geef dat gräsige Tostänn. Un jüst disse Lü schullen Christus sin Liev weesen? De Apostel Paulus kickt de Gemeen nich von ehrn Tostand her an. He weet, wat Gott daan hett at dat Wiehnachten wurd, Kaarfreedagg, Ostern un Pingsten. Un dat alltosAamen beedüüd, dat Christus lebennig is,- ook in sin Gemeen in de heelle Welt. Wer so de Gemeen versteiht, von Jesus Christus her un von sin Erlöserwark, de erkennt se överall in de Welt daar, wo Minschen bi‚nanner sind un up sin Woort lustert, dat Aabendmaahl fieert, sin Loff singt un sin Leew wieder dreegt. Middeweken na den 10. Sunndag na Trinitaatis Nu lewt aawer ook at Lechtkinner. (Eph 5,4) _____________________________________________________________ Kind? - Sind wi Aamenn alltomaal Kinner? - Kinner mööt pareeren; Kinner sind afhängig; Kinner köönt ehr Lewen noch nich sülfs bestrieden un sülfs bestimmen. Dat allens hett Paulus ook wußt, un doch red he de heele Gemeen so an:”Lewt at Lechtkinner!” Ook wi groodwussen Lü sind hier meent, egaal, wo oolt wi sind, wi sind afhängig. Wi staaht vör disse slichten Wöör: Kind, Lechtkind, Gottskind, neebooren Kinnner, (so heet de erste Sünngagg na Ostern: Quuasimodogeniti - at de neebooren Kinner )- un all disse Wöör snackt von dat nee Lewen dör de Dööp. De Dööp hett us to Gott sin Kinner maakt, afhängig von Gott, von sin Leiten un Försorg, inbunnen in sin Leew. Un nu weerd wi upfordet, dat nich to verbargen, aawer us Kindween to lewen at Lechtkinner. De Sünn, de mi to‚n Lechtkind maakt is min Herr Jesus Christ, un wat mi singen lett un wat mit Gnaad mit faat, is, wat in den Himmel is. 141 Donnersdagg na den 10. Sunndagg na Trinitaatis Gott hett us neet Lewen gewen to een lebennigt Haapen daardör, dat he Jesus Christus ut den Dod in‘t Lewen roopen hett. ( 1.Petr 1,3 ) _____________________________________________________________ Petrus hett sin ersten Breef an de Christen in Lüttaasien schreven. He wull ehr trösten un waahren. Dat weer kort bevör dat groode Verfolgen von de Christen anfung, un doch klingt ut den Breef een deepen Dank, un de Fraag is in den Breef inslaaten: “Wat is jo de Glowen weert?” Daarbi gung dat för de Gemeen in Lüttaasien um Lieden un Bedrängen, ja, Aamenn ook um Liev un Lewen. Sind Kriesentieten ook Segenstieten? - Ja, dat is denn so, wenn in sock Tieten een neet Weten upbreken deit daarvon,wi grood dat Heil is, dat ehr schunken is, un dat Christen Minschen sind, de ehr Haapen lebennig is. Dit Haapen is een Töven up den lebennigen Christus sin Riek, dat up ehr to kummt. Minschen mit dit Haapen sind mit Lewen füllt. Ut dit Lewen waßt ehr Kraft un Leew un Haapen to för ehrn Weg mit Jesus Christus. Em naafolgen nöömt wi dat, wenn dat lebennige Haapen umsett ward in us Lewen. Freedagg na den 10. Sunndagg na Trinitaatis Den Herrn sin Tempel is dat. (Jer 7, 4b ) _____________________________________________________________ Dat weer all een ansehnlicht Boowark, de Tempel, den de König Salomo boot harr. Veel kostbaart Good weer daar binnen. Aawer dat, wat am wichdigsten weer, dat weer Gott sin Verspreken: “An dissen Oort, in dissen Tempel, will ick bi jo waahnen!” Bi us gifft dat veel Karken, oole un nee, mit veel Kunstwarke. Aawer ook för use Karken gellt, dat Gott toseggt: “Ick will bi jo waahnen!” Dat is wichdig, wichdiger at de heele Kunst. To Jeremias Tiet leet Gott sin Volk weten: “Ick will nich mehr bi jo waahnen,- de Tempel ward zerstört!” Waarum? - Liek de Minschen, de Gott in den Tempel loffsint, gaaht buten an Witfroon un Waisenkinner, an arme Lü un Fremde vörbi un kümmert sick nich um ehr. Aawer Gott will dat anners. He waahnt bi de Armen, de Fremden, de Kranken, de Oolen, - bi all de, de kien Lobby hefft. De mööt wi upnehmen bi us, ehr mitnehmen un se inlaaden, dat se mit us Gott Loff un Dank seggen köönt. Een goode Predigt, schöne Leeder un een fierliche Liturgie maakt noch kien rechden Gottsdeenst ut. Erst de Leew maakt em recht. Mit de Leew is ook Gott daar. 142 Sunnaabend na den 10. Sunndagg na Trinitatis So veel Leew straahlt ut de Oort, wo du waahnen deist, Herr Gott Zebaoth (de den Himmel regeeren deit). ( Ps 84,2, ) _____________________________________________________________ Wat för een schöne Kark is dat, - reinet Rrokoko”, seggt de Denkmaalspleger vull Bewunnern. Wi mööt se plegen un erhoolen,” seggt de Karkenvörstand, de sin Verantwurten kennen deit. “Wi herrlich sind din Waahnungen, Herr Zebaoth!” Waahnst du hier, Gott? - Waahnst du in een Kunstwark, in een Museum? Un wenn ja, wie lang denn noch? Kannst du dat verknusen, Herr, so konserveert to weerden, - mit Blattgold un Farv uppoleert to een historischt Erinnern an een Tiet, de all lang vörbi is? Ja, wi weet dat woll. De Lü, de disse Kark boot hefft, de meenden dat eernst. Mit ehr Kunst wullen se din Loff singen, di betüügen. Aawer kannst du disse Kark erdregen, Gott, hüüdigen Daags,- disse leddigen Bänke, aahn den Smuck, den een lebennige Gemeen daarstellen deit, de di loffsingt un di anbeeden deit? Um de Kark mit ehr Rokoko is mi nich bang. Se ward restaureert un erhoolen. Numst will se verkaamen laaten. Waarum ook? Se stört ja numst. Daar mööt wi nu för sorgen, dat de Karken weller smückt weerd mit een lebennige Gemeen, nich bloot mit Farv un Blattgold. De 11. Sunndagg na Trinitaatis Föhrt jo good up mang de Heiden. ( 1.Petr 2, 12) _____________________________________________________________ De Christen hefft sick alltiets at dat nee Gottsvolk verstaahn. Wat dat beedüüden deit för den Alldagg, daartomaal jüst so at hüüdigendaags. Dat seggt de erste Petrusbreef. He geiht daarbi von de Toständ ut, de daartomaal in Tell weeren: De Gemeen lewte in een heidnischt Umfeld, dat ehr nich gröön weer. De Lü hoolden de Christen för een Sekte mit een schändlichen Aawerglowen. In so een Umfeld mussen sick de Christen fremd vörkaamen. Dit fremde Geföhl verklaarde sick ut ehrn Glowen, von den se övertügt weeren. AAawer so fremd se sick ook föhlen deen, se druffen sick nich trüggtrecken ut de Welt, in de se levden. Se mussen den Haß överwinnen mit een goodet Lewen in Gott sin Ordnungen. So weer dat daartomaal un so is dat ook hüüdigendaags. De Upgaav is de sülvige. De Kark, so fremd se för veel Lü ook is, mutt de Minschen to Deensten ween, dat Gott sin Ehr sichtbaar ward. 143 Maandagg na den 11. Sunndagg na Trinitaatis Jesus sä to Nikodemus: “Verlaat di up dat, wat ick di seggen do; wenn een nich nee booren ward, denn kann he Gott sin Riek nich sehn!” (Joh 3,3 ) _____________________________________________________________ Wenn een sick wunschen deit, dat he noch maal von vörn anfangen kunn, denn much he all de Fehler, de he maakt hett, weller good maaken. Amenn much he gaar sin Lewen een nee Richt gewen, een Sinn, den sin Lewen bitlang nich harr. Aawer Lewenstiet is nich trügg to haalen, wat passeerd is, dat is passeerd un nich rückgängig to maaken. Daarum verstaaht wi Nikodemus, dat he up Jesus sin raadelhaft Woort von een neet “To-Welt-kaamen” antert: “Wie schull dat woll angaahn?” Jesus geev em kien Antwoort mit goodet Vörhebben of Anstrengen von Minschen. Jesus wiest up Gott hen, up Gott sin Doon, dat Minschen nee maaken kann. In Jesus Christus sülfs is dat Bild von den neen Minsch us tomööt kaamen, un Gott sin Geist is de Kraft, de us Lewen verännern kann, so verännern, dat Gott sin Riek us aapen steiht. Deensdagg na den 11. Sunndagg na Trinitaatis De up em (Gott) kieken deit, de lücht up vör Freud. ( Ps 34,6 ) _____________________________________________________________ Wat wi ankieken doot, up wat wi us Oogen richten doot, dat speegelt sick in us un wi köönt dat nich verbargen. Us Oogen speegelt dat Gluck weller, dat in us Harten is, un wenn wi trurig sind, denn is dat ook an us Oogen to sehn. Daar kummt dat jümmer up an, wo wi us Oogenmark up richten doot. Kiekt wi up dat, wat swaar is un Not maakt, denn weerd wi dat ook utstraahlen, - un dat is kien Freud för de Lü, mit de wi umgaahn doot. Un wenn wi up Minschen kiekt, de von Haß, Neid un Lögeree präägt sind, denn straahlt dat ook up us af. Heel anners is dat, wenn wi us Oogen up Gott richten doot, up den minschwurden Gott, up Jesus Christus. Över min Schrievdisch hangt dat Krüz. Jesus an`t Krüz kann ick ankieken. Seker is dat bloot een Bild, aawer ick kann daar Gott sin groode Leew an kennen, de för mi an`t Krüz gung, in`t Dodenriek afsteeg un von Gott in`t Lewen roopen wurd. Min heelet Lewen mit Last un Lust, mit Schuld un Schann, mit Truuer un Freud is burgen in dat, wat Gott daan hett in Jesus Christus. Ick kiek up em, un min Lewen kann heel uplüchten vör Freud. 144 Middeweeken na den 11. Sunndagg na Trinitaatis All jo`n Sorg böörd em up, denn he sorgt för jo. (1.Petr 5,7 ) _____________________________________________________________ In een oolet Aabendleed ward sungen, wat so veel Minschen Not maaken deit: “De Sorgen, se staaht um dat Laager daar, de Sorgen ehr Lasten sind swaar!” Veel Gesichter hefft socke Sorgen: Daar is een krank; daar is Angst vör dat, wat up us to kummt, daar is de Angst, of wi stark noog sind un us Lasten dregen köönt. - Eenfach afschutteln köönt wi us Sorgen nich. Wi muchen se woll geern wegsmieten un losweerden. Aawer up wat för een Aart un Wies? Petrus schrift een Satz, de is waahrhaftig waagt: “All jo Sorgen böört em (Jesus Christus) up, denn he sorgt för jo!” Dat klingt at een Märchen, mit den Alldagg hett dat nich veel to doon. Un doch meent Petrus dat eernst. Dat is Petrus sin Tüügen daarvon, dat he dat wies wurden is in sin Lewen: To Jesus Christus kannst du Tovertroon hebben. He nimmt us Lasten un Sorgen up sick un maakt us free, lett us nee haapen. Wenn wi för us annehmen köönt, wat Petrus us seggen will, denn köönt wi ook de Lasten un Sorgen von us Naahsten mit dregen, se daalleggen unner Jesus sin Krüz un beeden: “Herr, nehm us af de Last un wannel se in Segen!” Donnersdagg na den 11. Sunndag na Trinitaatis Kureer du mi, Herr, denn weerd ick vörwiß heel weerden. Help du mi, denn ward mi ook hulpen, denn du bist min Loffpries. (Jer 17,14) _____________________________________________________________ Wenn een krank is, denn lengt he sick na Hülp. Wenn een bang is vör den Dod, denn lengt he sick na Hülp. So is dat mit us. Un hier ward us seggt, dat wi Toflucht finnen köönt bi Gott. Wi köönt us em anvertroon. Up wat för een Aart un Wies Gott denn helpen deit, dat is nich mehr us Saak. Aawer us Glowen is wichdig, dat Gott in elkeen kranken Tostand helpen kann, of wi nu krank sind an den Liev of an de Seel. Faaken hefft wi dit Tovertroon verlooren un seggt: “De Dokter kann mi helpen, daarto bruuk ick kien Gott!” - Man waahr is, dat ook de Dokter in Gott sin Hand steiht. Un ween he dat weet, de Dokter, denn ward he dat ook sülf seggen, dat Gott em stüürt, un em de Ehr gewen. Un wenn dat an`t Starven geiht? - Ook denn gellt jümmer noch: “Help du mi, Herr, denn ward mi ook hulpen!” An Jesus Christus köönt wi dat sehn. De Evangelist Lukas vertelld, dat Jesus an`t Krüz beed hett: “Vaader, ick barg min Seel in din Hannen!” Hett dat nich ook: “Ick weer heel, nu ward mi hulpen!” - Up wunnerbaare Aart un Wies is de Hülp waahr wurden at dat Ostern wurd. Nu beed wi alltomaal: “Du bist min Loffpries!” 145 Freedaggna den 11. Sunndagg na Trinitaatis Nich wiel ji meehr sind at all de anner Völker, hangt de Herr an jo un hett sick jo utwählt, ji sind doch bloot een lütt Volk. Gott hett jo utwählt wiel he jo leew hett. (5. Mos 7, 7+ 8a ) ____________________________________________________________ Dit Woort hörde daar jümmer mit to, wenn dat oole Israel at Gemeen bi`nanner weer vör Gott. Se lusterten up Gott sin Woort un se wussen, dat se een Volk weeren, dat vör Gott at heilig ansehn wurd.. Dat is een wunnerbaaren Trost: “Gott hett jo utwählt, ji hört to Gott!” Dat is ook hüüt noch waahr för us, Gott sin neet Volk, de Gemeen von Jesus Christus.. Dat Christenvolk is Gott sin Egendoom. Dör Jesus Christus hett he us utwählt. Nich, dat wi dat verdeent harrn, dat vörwiß nich. Aawer Gott hett Barmen mit us. Sin Leew schutt he över us ut. Gott hett us annaamen at he sin Söhn för us in den Dod geev un em Ostern weller in`t Lewen reep. Dat is de Grund för us Freud un daarum mööt wi Gott sin Leew betüügen vör all de Minschen Herr, din Leew maakt groode Saaken, Lecht un Geist un waahret Woort, din Leew hett sick heel hengewen, wurd min Heil un Seelenhort. An din Leew gew ick mi hen, dat ick jümmer bi din bin. Herr, din Leew is Kraft un Lewen; in din Bild daar find ick mi, dör din Leew, Herr, kann ick haapen, dat ick bliewen droff bi di. An din Leew gewn ick mi hen, Dat ick jümmer bi di bin. (EG 401, 1+4) Sunnaabend na den 11. Sunndagg na Trinitaatis Gott, de Herr, plante een Gaarden an in Eden, dicht bi de Ostsied. Daar settde he den Minsch rin, den he maakt harr. ( 1.Mos 2,8 ) _____________________________________________________________ De Minsch in`t Paradies, dat is veel mehr at een Geschicht. Daar schall nich bericht weerden, wi dat anfungen hett mit de Minschen. Nee, de Wesensaart von de Minschen schall wiest weerden. Den Minsch sin Platz is bi Gott. Em is kien egen Gaarden todacht, kein Beriek in sin Lewen, den he sülfs gestalten un regeeren schall. Gott nimmt den Minsch, di un mi, in sin Gaarden. Gott sin Welt schall use Welt ween, in de wi Lewen drövt, de wi mitgestalten un deelen drövt, - Gott un sin herrliche Welt. Gott will us at Helper un Partner hebben, he will sin Riekdoom mit us deelen. Wenn wi eten doot von Gott sin Bööm, drinken von sin Waater un us bedeeligt an Gott sin Wark, denn find wi Inhalt un Sinn för us Lewen. De herrliche Herr schenkt us dat. Riek, grood un stark schöölt wi ween, nich in us sülfs, aawer riek in Gott, grood mit Gott, stark in den Herrn, fröhlich un selig mit em. Wie dat gaahn kann? - Ick kiek up Jesus Christus. In em kummt dat Paradies trügg, dat wi verlooren harrn. Wer sick mit em verbinnen deit, den treckt he rin in dat Verbunnenween mit Gott. 146 De 12. Sunndagg na Trinitaatis Ji schöölt nich fraagen: Wat weerd wi eten? Wat weerd wi drinken? Wat weerd wi antrecken? Up sowat hefft dat de Heiden afsehn. De Vaader in den Himmel weet, dat ji dat allens nödig hefft. Richt ji jon Sinnen un Trachten toerst up Gott sin Riek un daarna, wat vör Gott recht is. Denn fallt jo dat allens to. (Mt 6,31-33) _____________________________________________________________ Jesus weet, dat elkeen Dagg sin Last mit sick bringne deit. De Sorgen sind jümmer mit daarbi in us Lewen. Aawer wi schöölt us nich sorgen, woll aawer sorgsaam ween. Dat is heel wat anners. Wi schöölt un köönt för Liev un Lewen upkaamen, daarför sorgen, dat wi us Utkaamen hefft. Aawer dat langt denn ook. Mehr is nich nödig. Dat gifft so`n Aart Sorg, de krank maaken deit, de de Seel packt un quält un uprieben deit. Denn sind de Daag grau un gries un de Nächt aahn Slaap. Socket Sorgen will Jesus Christus bi us nich finnen. He seggt:“Richt jo Sinnen un Trachten upGott sin Riek!“ Wat helpt us all de swaaren Sorgen,. wat helpt us Jammer un us Klaag? Wat helpt dat, wenn ook elkeen Morgen us Hart von Sorgen swaar ween mag? Vörwiß weerd lichter nich us Daag dör all den Jammer un de Klaag. (EG 369,2) Maandag na den 12. Sunndag na Trinitaatis Simon anterde Jesus:“Mester, de heele Nacht hefft wi us afrackert, fungen hefft wi nix. Aawer wiel du dat seggen deist, will ick de Netten noch maal utsmieten!“ ( Lk 5,5 ) _____________________________________________________________ Wenn us een wat befehlen deit, wenn een ook bloot bidden deit, dat wi us Vörhebben ännern schöölt, de Arbeit unnerbreken, us in Iel storden u.s.w., denn is dat so at een Ingriepen in us egen Willen. Wi föhlt us denn nich mehr free. Un wenn denn ook noch een wat von us will, de von us Wark kein Aahnung hett, so at Jesus von de Fischeree, denn geiht us dat vörwiß nich na de Mutz. Aawer Simon hett woll een Aahnen daarvon harrt, dat he den Mester vör sick hett. He seggt: „Wiel du dat seggst, up din Woort sett ick min Tovertroon. Daarum smiet ick de Netten noch maal ut!“ So ännert Simon sin Denken un Meenen un fangt an, na Jesus sin Gedanken to hanneln. Jesus is de Mester, in den Gott betegen deit. So hefft se dat all daan: Noah, at he de Arch boon de; - Aabraaham, de up de groode Reis gung, aahn dat he wuß, wo dat Ziel weer. So hefft de Propheten hannelt, de Gott ehr Inwennen woll seggt hefft, aawer denn hefft se doch daan, wat Gott von ehr wull. So at de Apostel Paulus, de sin Doon un Reden na Jesus Christus utrichten de. Nu kummt de Fraag bi us an:“Willt wi us Denken un Doon von Jesus sin Geist bestimmen laaten?“ 147 Deensdagg na den 12. Sunndagg na Trinitatis At Simon dat to sehn kreeg (de veelen Fisch), smeet he sick Jesus vör de Fööt un reep: „Mester, gaah weg von mi, ick bin een sünnigen Minsch!“ (Lk 5,8 ) _____________________________________________________________ Dat weer woll sowat at een Test, den Simon bestaahn de. Aawer dat gung heel anners to, at wenn wi test weerd von anner Lü. Simon leernde wat över sick: Wat Lecht is in sin Lewen, wat waahr is un Bestand hett. Simon weet miteens, wer dat Seggen hett, ook över sin Lewen, nich bloot över de Fisch in`t Waater. Simon leernt, dat mit Jesus Christus Gott sin Macht ingrepen hett in sin Alldagg. Dat överwindt em, dwingt em in de Knee: „Gaah weg von mi, ick bin doch een Sünner!“ Up wat för een Aart un Wies wi ook markt, dat Gott bi us is, ook wi schöölt un drövt bekennen: „Mester, ick bin dat nich weert, gaah weg von mi, ick bin een Sünner!“ - So fangt dat an, dat wi us Wege mit Gott gaahn köönt. Herr Christ, du bist de rechde Weg, in Gott sin Riek bist du de Steg. Gott Vaader us annimmt un kennt wiel du din Bloot daaran hest wennndt. Herr, erbarm di. (EG 498,4) Middeweken na den 12. Sunndagg na Trinitaatis Jesus seggt to Simon: „Wees nich bang! Von nu an warst du Minschen fangen!“ (Lk 5,10) _____________________________________________________________ So weer dat. Erst wurde Jesus beedrängt von de veelen Lü. Daar snackte he von Simon sin Boot ut to ehr. Denn keem de rieke Fischtoch, so riek, dat de Netten de Fisch baald nich hoolen kunnen. Un Simon smeet sick Jesus vör de Fööt: „Gaah weg von mi, ick bin een Sünner!“ Aawer nu passeerd wat. Jesus roppt Simon in sin Deenst:“ Wees nich bang!“ So fangt Jesus an. Daar kummt dat Erinnern an Wiehnachten hoch. Jüst dit Woort harr de Engel to de Harders seggt: „Weest nich bang! Groode Freud heff ick jo to seggen!“ Bi Simon Petrus geiht dat anners wieder. Jesus roppt em to: „Von dissen Oogenblick an schast du Minschen fangen!“ Simon Petrus schall Minschen winnen för Gott sin Riek. So is dat ook hüüdigen Daags noch. Jesus Christus roppt Minschen in sinen Deenst. Wat anners schullen wi woll doon at Petrus, Jakobus un Johannes? Se leeten ehr Schipp an`t Ööver trügg un gungen mit Jesus. Dat gifft nix to doon, wat wichdiger is. 148 Donnerdagg na den 12. Sunndagg na Trinitaatis Wiel he an mi hangt, will ick em redden. (Ps 91,14a) _____________________________________________________________ Sick an Gott hangen, off, wat dat sülve is, em leew hebben von de heele Seel, ut dat vulle Hart un mit min heele Kraft, - up wat för een Aart un Wies geiht dat? - Mögelk is dat bloot, wiel Gott mi toerst sin Leew schucnken hett (1.Joh 4,19).Wat in den Psalm von dat Volk Israel seggt ward, dat gellt ook för uus at enkelde Minschen. „Di hett Gott de Herr, din Gott, för sick utwählt, dat du sin egen bist, - he hangt an di.“ Nu köönt wi us bloot noch för disse Leew aapen hoolen, us an ehr hengewen, us ansticken un mitrieten laaten von disse Leew, de sichtbaar wurden is in Jesus Christus, den Minsch, warm un hartlich. He hett us sin Leew schunken un is för us an‚t Krüz gaahn. Wi köönt bloot na em griepen, de all na us greepen hett. Du groode Herr, ick will di leewen un din Loff singen dör de Tiet. Min heelet Doon un ook min Reden schöölt di betüügen wied un sied. An di hang ick, du bist min Lecht, bit mi de Dod haalt weg. (EG 400,1) Freedagg na den 12. Sunndagg na Trinitaatis „Ick schuuer em, denn he kennt min‚Naamen!“ (Ps 91,14b) _____________________________________________________________ Gott sin Naamen kennen, dat heet: Gott den Naamen na kennen. He hett sick ja vörstelld. „Herr“ ward he nöömt un „Jahwe“. Ook „Vaader“ lett he sick nöömen, us Vaader un Jesus Christus sin Vaader. Mag dat bi us Minschen woll af un an stimmen, dat Naamen Schall un Rook sind, aawer Gott is, wat he is: Jahwe, Herr un Vaader, - nich bloot den Naamen na, nee, na den deepen Grund von sin Weesen. Du, min Gott, du, min Herr, du, min Vaader! Du bist grood un hoch to ehren, aawer doch so, dat ick „du“ to di seggen kann, - so at Jesus dat seggt hett. Jesus Christus is kaamen, dat ick mit din Naamen vertroot weerden kann. He hett mi di vörstelld, he föhrt mi bi di in. Dör Jesus Christus ward waahr: „Ick schuuer em, denn he kennt min Naamen!“ 149 Sunnaabend na den 12. Sunndag na Trinitaatis Ick bin bi em in de Not, ick riet em ruut un laat em hoch to Ehren kaamen. _____________________________________________________________ (Ps 91,15) „Immanuel“ ward Gott ook nöömt. Dat heet: „Gott mit us“,“Gott bi us“, „Gott um us un unner us“. Dat gellt jümmer, aawer sünnerlich in de Not, de Not von sin Volk, von de Kark un de enkelden Minschen. Ook to us, to mi un to di, seggt Gott:“Ick bin bi di in Not, tomidden in din Angst, de lütte un de groode Not, wenn du eensaam un verlaaten bist, binnen un buten holl un leddig. Ick bin bi di, ick schaff di dat Heil, of du dat wies warst, of ook nich, - ick bin bi di!“ Gott is bi us, um us, unner us,- dat is waahr wurden dör Jesus Christus. He hett de gröötste Not dörmaakt. He blifft bi de Minschen in Not un Angst un Bedrängen. „Ick bin bi jo elkeen Dagg, bit de Welt unnergeiht!“ Dat heet: Ick bin bi de Armen un bi de, de in Not sind! Dat heet aawer ook: Ick bin midden unner jo „in de Armen un „in“ de, de in Not sind,„in“ de smachtigen Lü un „in“ de, de kein Dack över Kopp hefft, de Naakten, de Fremden un de, de inspeert sind. - Ick bin daar in all de Not, -wo bist du? De 13. Sunndagg na Trinitaatis De Herr is Lecht un Heil för mi, vör wen schull mi woll bang weerden? De Herr is de Kraft för min Lewen, vör wen schull ick woll bevern? (Ps 27,1) _____________________________________________________________ De disse Wöör seggt hett, de dunkt us verwegen. Man se kaamt nich ut Lichtsinn, ook nich daarvon, dat de Beeder nich weet wat he seggt. Nee, he weet woll, dat‚ veel Ursaaken gifft, sick to bangen. In een Bedrängen sind wi licht dör‚nanner. Denn weet wi nich, wat wi maaken schöölt un weerd unseker. Daarbi passeerd us Fehlers. Wenn wi klaar sehn willt, denn bruukt wi Lecht. Denn köönt wi richdig urdeelen. In de Bibel is dat Tegendeel von Lecht nich bloot dat Düster, ook dat heillose Dörnanner, dat Tohuwabohu. AAawer Gott sin Woort:“Dat Lecht schall weerden“, sorgt daarför, dat Lewen mögelk ward. Wenn us dat good gaahn schall, denn bruukt wi dat Heil. In de hebräische Spraak steiht dat Woort Heil ook för Hülp. Dat Wort (Heil un Hülp) erinnert an Jesus sin Naamen. He is de Helper, de seggt hett: „Ick bin för de Welt dat Lecht!“ Dör em blievt wi bewaahrt vör veel Irren un Wirren un von dat Vertaakeln in Undöög weerd wi bewaahrt. De Herr is de Kraft för us Lewen. Dat is een groode Saak. Wenn wi us swaak un kraftlos föhlt, denn is dat een groode Last. AAawer Gott helpt us up, is us Kraft un maakt us stark. Wer dat weet, de mutt vör nix mehr bevern 150 Maandagg na den 13. Sunndagg na Trinitaatis Luster mi to, o Herr, luut roop ick. Barm di doch un anter mi. ( Ps27, 7 ) _____________________________________________________________ Faaken geiht us dat so, dat wi nich recht weet, wi dat wiedergaahn schall mit us. Denn druckt de Twievel. Wi leest in de Bibel, un daar is een Stimm in us, de seggt: „Dat kann nich waahr weesen! Sowat gifft dat nich!“ Wenn wi us mit Fraagen na us Glowen befaaten doot, denn naagt de Gedank in us: Dat kann nich stimmen! - Wi willt beeden, aawer daar stelld sick de Inwand in: Dat hett doch kein Sinn! - So sind wi laahm, aahn Macht un Saft, mö un swaak. Faaken is dat so. Seker, de Welt is anners wurden. Se ward sick ook wieder wanneln. Nu is de Fraag daarbi, wat ut de Minshen ward. Helpen in disse unsekere Tiet kann us bloot, dat wi de Quell weller finnen doot, de dat Lewen mögelk maakt. De Quell aAawer is Gott un sin Woort. Roopen na Gott, dat helpt:“Luster mi to, Herr, barm di doch un anter mi!“ Deensdagg na den 13. Sunndagg na Trinitaatis Roopen will ick na Gott, den Allerhöchsten. (Ps57,3) _____________________________________________________________ De Welt is vull von Bölken un Schreen, Klaagen un Jammern. Ollern schreet ehr Kinner an un Kinner ehr Ollern. Kinner unnernanner hefft Spleet un schreet sick an. Naabers hefft sick in de Futten un bölkt up`nanner in. In Afrika schreet Minschen na Brot. Minschen de achter Gitter sitten doot aahn dat se wat utseeten hefft, anner Minschen, de verfolgt weerd, roopt na Hülp un..un..un…. Aabel sin Bloot schreede von de Eerd na`n Himmel. Amenn is dat good, dat wi dat Schreen nich hört, dat von unschuldig vergaaten Bloot utgeiht. Wi kunnen dat woll överhaupt nich uthoolen. Aawer Gott hört dat. De Sünnen schreet na`n Himmel, daartomaal in Babel un hüdigen Daags noch luuter. Veel Schreen is in disse Welt. Aawer denn gifft dat ook Minschen, de kein Utweg mehr seht. Daarvon vertelld de 57. Psalm. David wurd von Saul verfolgt. In sin Not versteek he sick in een Höhl. Aawer Saul spöörde em up. Nu kunn David sich bloot noch mit Gewalt dörslaan of sick ergewen un unnergaahn. David aawer weet noch een anner Mögelk: „Roopen will ick na Gott, den Allerhöchsten!“ David beed un glööwt. Weer dat nich ook wat för us? Wer in de Höhl sitt, wer kein Utweg mehr weet, de schull roopen na Gott, de schull beeden,- aawer nich bloot de. 151 Middeweken na den 13. Sunndagg na Trinitaatis Dat Minschenhart plaant sick sin Weg, aawer de Herr stüürt sin Tree. (Spr 16,9) _____________________________________________________________ So loppt us Lewen af; een Dagg kummt na`n annern Dagg. Wat wi daarvon bewußt mitkriegen doot, dat speelt sick af tüschken Upstaahn un Slaapen. Seker harrn wi us veel vörnaamen, hefft us Drööm un Vörstellen harrt. Is daar nu ook wat von wurden? Meist woll nich. Faaken keem dat Schuur von de anner Sied., un wi köönt nich wiesweerden, wo dat up ruutloopen deit. Un doch verleert wi nich dat Tovertroon, dat allens sin Sinn hett, ook dat, wat düster is un wat wi nich begriepen köönt. Ick denk mi, dat dit Tovertroon de Utdruck daarför is, dat wi Minschen weten doot: Achter us Lewen un wi dat so loppt, steiht de Herr, de dat Lewen schunken hett, un de meent dat good mit us. He stüürt us Tree. Wiel wi dat seggen köönt, daarum köönt wi ook beeden mit Eduard Möricke: Herr, schick us, wat du wullt, een Leewet of dat Leed, ick bin vergnöögt, ick weet, dat beidet ut din Hannen quullt. Donnersdagg na den 13. Sunndagg na Trinitaatis Daar hollt een Minsch sin Weg för liek, man tolest is dat een Weg to`n Dod. (Spr 16,25) _____________________________________________________________ Us Lewen is een langen Weg up een Till to, dat numst kennen deit. Kein Minsch weet vöruut, wat em up sin Weg bemöötent deit. Dat gifft Gefaahren, de wi nich kennt un ook Gluck, von dat wi nix weten doot. Jümmer aawer sind wi vör de Waahl stelld, wecke Richt woll recht un wecke Weg woll good is. Wi söökt na den Sinn in us Lewen, na dat, wat good is un na dat, wat gellen deit. Mit dat Woort, dat hier baabenan steiht, weerd wi waarschaut. Bi all dat Sööken na Sinn, dat ja nödig is, drövt wi nich vergeten, dat us Lewen nich us egen Hand steiht. Wi verbiestert us, wenn wi us up us Plaanen verlaaten doot un meent, dat wi alleen den lieken Weg finnen köönt. An Gott föhrt kein Weg vörbi. Wiel Gott wußt hett, dat an dat Enne von us Weg de Dod steiht, daarum is he sülfs dissen Weg gaahn - in den Dod un dör den Dod hendör in`t ewige Lewen. An Jesus Christus hett Gott dat waahr maakt. He wiest den rechden Weg un mitem kaamt wi to Heck. 152 Freedagg na den darteinsten Sunndag na Trinitaatis Ick will din Naamen künnig maaken bi min Bröders un din Loff singen in de Gemeen. (Ps 22,23) _____________________________________________________________ Nix hefft wi nödiger, at dat Gott sin Naamen unner us künnig maakt ward. Sin Naamen mutt predigt weerden, sin herrlichen Naamen. Gott wendt sick de Armen un Elenden to un helpt ehr. Mit Tovertroon un Kraft füllt he ehr Lewen. Us Tiet is een Tiet, de vergeiht. Us Lewen is Lewen, dat vergeiht, un us Welt vergeiht ook. Daarum grippt faaken de Angst na us, dat Gott de Welt verlaaten kunn, - ook de Minschen. In socke Angsttieten glööwt wi us eensaam un alleen, von Gott wiet weg. Denn fraagt wi: „Waarum?“ Mit disse Frag sind wi nich alleen. Ook Jesus Christus hett so na Gott roopen: „Min Gott, min Gott, waarum hest di mi verlaaten?“ An sin Krüz muß he dat uthoolen, so wied weg von Gott to ween. Dör dissen Ruum is he dörgaahn, wo Gott so wiet weg weer. Nu aawer füllt he dissen Ruum ut mit sin Tegenwart, - den minschlichen Lewensruum. Us Upgaav blifft dat nu, för Gott to tüügen, wiel waahr is, wat von em kummt. Denn kann sin Gemeen tohoopkaamen, de Gott röhmen un ehren deit. Sunnaabend na den 13. Sunndagg na Trinitaatis Min Gott, min Haapen sett ick up di....Laat min Wege gaahn in all dat, wat waahr is vör di un stüür min Lewen. Du bist doch de Gott, de mi redden deit. Up di haap ick de heelen Daag. (Ps 25,1+5) _____________________________________________________________ Wer sin Haapen un sin heelet Tovertroon up Gott setten deit, de ward vörwiß nich bedraagen, de ward ook nich unnergaahn. Dat mag mennichmaal so utsehn: Wer klaut, hett Gluck; - wer beedregen deit, kummt vöran, wer sick um Gott un sin Naahsten nich kümmert, den geiht dat good, wer nich beeden deit, de hett Erfolg. - aawer dat schient bloot so. Wer an Gott un de Minshen vörbi geiht, de loppt in sin egen Ungluck. In Gott sin ewig Tiet, in sin Riek, ward dat vörwiß klaar. Wer sick up Gott verlaaten deit, den lett Gott nich leddig gaahn. . Gott helpt! Ook wenn ick untru weerden do, Gott is tru. Daar kann ick mi up verlaaten. In sin Woort hett Gott dat toseggt, dat he us fasthoolen will in us Glowen. Jesus hett dat to Pilatus maal so seggt: „Ick heff för di beed, dat din Glow nich uphört!“ För Jesus Christus is dat de Utdruck von sin Weesen, dat he för us daar is un för us beeden deit. Dat maakt sin groode Leew. Wenn dat maal düster is um us, wenn us Glow swaak ward, denn drövt wi us an Gott un Jesus Christus wennen: „Min Haapen sett ick up di, - stüür min Lewen!“ 153 De 14. Sunndagg na Trinitaatis At ick na den Herrn roopen heff, daar hett he mi antert. Ut all min Angst hett he mi free maakt. (Ps 34,5 ) _____________________________________________________________ Wer an Gott glowen deit, wer to em beeden deit un em to Deensten is, de ward sick wunnern över dat, wat he to weten kriggt: Ick roop na Gott - Gott antert mi! Na Gott roopen, em sööken, dat hefft wi nödig. Wer dat nich deit, de verlutt gau dat Verbinnen mit Gott. Ut de Mission gifft dat een Bericht ut Indien: „...In disse Dörper hier, bi de Mangobööm, weeren de Lü maal Christen. Nu sind se welle Heiden. Se hefft uphört na Gott to sööken, na em to roopen. Se fierden kein Aabendmaahl mehr. Se beeden nich mehr un sungen kein christliche Leeder mehr. Un dat weer nu dat Enne. Se weeren weller Heiden.“ In den Missionsbericht ward nich vertell, wi sick de Lü daarbi föhlt hefft. Aawer seker is, dat se nich mehr weet, up wat för een wunnerbaare Aart un Wies Jesus Christus de Minsche free maakt von all ehr Angst. Dör Krüz un Dod gung he in‘t Lewen, wat free maakt, dat hett he us gewen, free von Angst un von den Dod. Wi seggt di Dank, du Herr un Gott. Maandagg na den 14. Sunndag na Trinitaatis Överlaat den Herrn din Weg un sett din Tovertroon up em! He maakt dat good. ( Ps 37,5 ) _____________________________________________________________ Wer to Morgentiet beeden deit: „Sing den Herrn sin Loff, min Seel“, de kann to Aabendtiet ook seggen: „Överlaat den Herrn din Weg..“, un so den Dagg to Enne bringen. Dat is daarum so, wiel de Dank för dat, wat achter us liggen deit, us Tovertroon för den Weg in dat, wat up us to kummt, wassen lett. De Gott, de us bit nu draagen, bewaahrt un hulpen hett, de ward us nich ut sin Leit laaten un us ook morgen nich fallen laaten. Wenn wi mö weerden willt, wenn wi verzaagen willt, denn kummt us dit Wort to Hülp: „Sett din Tovertroon up Gott,- he maakt dat good!“ Säker ward Gott dat nich jümmer so maaken, at wi us dat woll vörstelld un plaant hefft. Veel von us Plaanen un Denken ward utstreken. So hett de woll doch recht, de maal seggt hett:“Wenn Gott dat jümmer na us Wünschen un Willen maaken de, denn wurden wi woll bloot noch Undöög maaken!“ Aawer Gott maakt dat good, - eben so, at dat na sin Plaan un Willen good för us is. Deensdagg na den 14. Sunndagg na Trinitaatis Herr, maak du us Oogen blind För all dat, wat Undöög sind. Maak aaver use Oogen hell för Lech tun Waahret ut din Quell. Dat wi nich seht den Naahsten in sin Not, dat laat nich to, Herr, use Gott. 154 Middeweken na da 14. Sunndagg na Trinitaatis Ick heff din Beeden hört, ick heff din Traanen sehn. (2.Kön 20 5 ) _____________________________________________________________ De König Hiskia nehm Gott sin Gebott eernst. Nu aawer ward Hiskia krank, dodkrank. Wi köönt us vörstellen, wi em um`t Hart is. He liggt daar un weet: wat Minschen mi nu noch seggen köönt, dat tellt nich mehr.- Daarvon will he nix mehr weten. He will sick an Gott wennen, an den Gott, de de Minschen starven lett un seggt: „Kaamt weller, Minschenkinner!“ - Dat is vörwiß dat, wat Minschen in disse Laag noch doon köönt. Wer sick an Gott wennen deit, de droff seker ween, dat Gott em tohört. De Prophet Jesaja harr den König de Naarich brocht, dat he starwen muß. Nu aawer mutt de Prophet em nochmaal upsööken un seggen, dat de König noch Lewen droff. Wi schullen disse Geschicht nich vergeten, wenn wi kranke Lü besööken doot of ook wenn wi sülfs krank sind. Nich wi, ook nich de Dokter, bestimmt över Dod un Lewen. Dat is alleen Gott sin Saak. Up em steiht us Haapen. Donnersdagg na den 14. Sunndagg na Trinitatis Freut jo mit mi, ick heff min Schaap wellerfunnen, dat ick verlooren harr. ( Lk 15,6 ) _____________________________________________________________ Een Schäper an den Diek hett maal seggt, dat he daarmit reken muß, dat ook maal een Schaap verlooren is, wenn de Floot to gau uploopen deit.. Daar mutt he sick mit affinnen. De Schäper, von den hier de Red is, de will sick nich affinnen. He will dat verlooren Schaap finnen. He hett sin Deerten leew, daarum gifft he nich up. Jesus hett disse Geschicht vertelld, un wi spöört furst, dat em dat nich um de Deerten geiht. Jesus reed von Minschen. Nich een Minsch schall verlooren gaahn, nich een. Elkeen Minsch is Jesus weertvull. He kennt sin Naamen un nimmt em at Person eernst. He meuht sick um em wiel he em redden will. Ook wenn he twield, ja, sogaar vertwield is, will Jesus em redden. Mag he in sin egen Oogen of in de Oogen von anner Lü ook an‚t Enn ween, - Jesus gifft em nich up, he will em redden. Un wenn de goode Harder em funnen un in sin Huus brocht hett,.denn is dat een groode Freud. De Geschicht kummt an een gluckelk Enne, aAawer mit Jesus geiht de Geschiocht wieder. De goode Harder geiht mit us dör´t Lewen bit in Gott sin ewigt Riek. 155 Freedagg na den 14. Sunndagg na Trinitaatis Wer unner den Schirm von den Höchsten sitten deit, de ook bliewen deit unner den Schatten von den Allmächtigen, de kann to den Herrn seggen: „Min Toflucht un min Borg, min Gott, up den ick min Tovertroon setten do!“ (Ps 91, 1+2) _____________________________________________________________ Us Lewen stüürt up den Dod to. Jümmer sind daar Gefaahren, de us beedrohen doot: Unfall un Krieg, dat wi krank weerd un noch veel mehr. Wi kennt dat alltomaal. Seker, wi köönt us waahren vör mennich Gefaahr, aawer heel seker sind wi nich. Daar blifft tolest denn doch de Glowensweg, de us daarhen fööhren deit, dat wi seggen köönt: „Unner Gott sin Bistand, Schirm un Schatten bin ick burgen. He is min Toflucht, up em sett ick min Tovertroon!“ Wenn Gott sin Woort us draapen deit, denn mööt wi antern un seggen, of wi sin Roop folgen willt. In den tweten Breef an de Christen in Korinth heet dat: „Jetzt,- jüst nu in dissen Oogenblick is de Gnaadentiet.“ (2. Kor 6,2). Gott wendt sick us to mit Gnaad un Leew. In Jesus Christus köönt wi sin Leew ankieken,, an`t Krüz un an den Ostermorgen. Mit Jesus Christus starwen un mit em upstaahn von de Doden, dat is christlichet Lewen. Jesus, de dat Lewen hett, will ook mi dat Lewen bringen, de mi in den Dod nich lett, will, dat ick mit em kann singen. Wiel ick in sin Lecht kann staahn, schenk ick em min Tovertroon. ( EG 115,1 ) Sunnaabend na den 14. Sunndagg na Trinitaatis Ook wenn ick in de Düsternis sitten do, so is doch de Herr min Lecht. ( Mi 7,8 ) _____________________________________________________________ Wat de Prophet Micha hier seggen deit, dat kennt wi good. In de Düsternis sitten, wer kennt dat nich? Faaken sleit se över us tohoop. Sorgen un Not, Angst, Versaagen un Sünd, ook Twievel smiet veel düstere Schatten över us Lewen. Denn markt wi, dat wi in us sülfs jüst nich veel Lecht hefft. Us egen Kraft is minn, wi köönt us sülfs nich ruuthelpen ut de Düsternis in us un um us. Dat geev kein Haapen för us, wenn wi dat daarbi laaten mussen, us afinnen mussen daarmit, dat wi in`t Düster sitten doot un an`t Enne sind mit us Mögelken. De Prophet Micha weet, dat de Glowen an Gott wiederhelpen deit. Dat is woll waahr, dat ick in`t Düster sitten do un nich wieder weet, aawer waahr is ook „....so is doch de Herr min Lecht!“ Von Gott her fallt dat Gnaadenlecht up min Weg un maakt em hell. Haapen kummt daar up, wo kein Haapen mehr weer, Trost, wo kein Trost mehr weer, Lecht, wo dat düster weer. Sin Lecht schient in de Düsternis, ook in use. Dat is waahr un dat is de groode Trost. Dat helpt us wieder un lett us nich verzaagen. Aawer us Harten un Gedanken weerd ook utricht up den Dagg, an den wi heel un gaar in`t Lecht staaht. Martin Luther hett em den „leewen Jüngsten Dagg“ nöömt. 156 De 15. Sunndagg na Trinitaatis He ward dat anknackte Rohr nich afbreken un den Ösel, de noch so`n beten glösen deit, den pedd he nich ut. (Jes 42,3) _____________________________________________________________ Dat is baald nich to faaten, wat in dit Prophetenwoort steiht. In twee Biller, de an`t Hart griepen doot, maalt de Prophet dat, wat Gott sin Knecht, in den wi den Heiland Jesus Christus erkennen doot, doon ward. Een glösenden Ösel? Pedd em doch ut, de is doch to nix good. De qualmt un stänkert doch bloot. Een anknacktet Rohr? Eenfach wegsmieten, is ja doch nich mehrt to bruuken. Aawer jüst dat deit de Erlöser nich. He nimmt dat, wat nix weert schient, in sin Hannen un heiligt dat: Ut den unbeständigen Petrus maakt he den Apostel. Ut den Zöllner Matthäus maakt he ook een Apostel. De Ordnung, de bitlang herrschen de, ward von Jesus up den Kopp stellt. Wat kunn he ut us woll maaken, wenn wi em us Lewen överlaaten deen? - Ut den Ösel, de noch so‚n beten glösen deit, kann he een hellt Füür maaken, un ut dat anknickte Rohr een starken Pieler in sin Kark. Von Jesus ward seggt: „He nimmt de Sünner an un sitt mit ehr to Disch!“ - Gott wees Loff un Dank, dat daar een Stee is, wo ick mi nich mehr versteken mutt. Ick kann min verkehrdet Lewen vör em utbreeden. He maakt mi heel, un he kann dat, wiel he sick hett tweibreken un at een glösenden Ösel utlöschen laaten. Maandagg na den 15. Sunndagg na Trinitaatis He ward den Armen redden, de na Hülp schreen deit un den armen Staakel, de kein Hülpsmann hett. He wendt sick mit Gnaad to de lütten Lü, un de Armen ehr Seel helpt he torecht. ( Ps 72,12+13 ) _____________________________________________________________ Veel Lü sind eensaam un gaaht leddig ehrn Weg. Se süfzt un roopt, mennichmaal luut, mennichmaal liesen, midden unner de veelen Minschen um ehr to. Aamenn geiht us dat ook so, dat wi unner Lasten stöhnt, un numst is daar, de us helpt. Daar kann Twievel upkaamen: Hett Gott mi vergeten? Kann he mi nich helpen,- will he dat nich? - Bin ick de arme Staakel, de kein Hülpsmann hett? Dit Psalmwoort lett mi uplustern. Hier steiht, dat Gott mi kennt. He hett mi nich vergeten. At Redder kummt he un helpt mit Gnaad torecht. Up wunnerbaare Aart un Wies hett Gott dat waahr maakt. Nix kunn em hoolen in sin himmlischt Riek. He wull, he muß sick daalböögen, so deep, dat he tolest neben us stund, heel un gaar. Kiek he, daar is Jesus Christus, daar is de Heiland. Du kummst in`t Elend her na mi, wi kann ick jümmer danken di? Wat he mit us vör hett in disse Welt, dat weet ick nich. Aawer ick överlaat mi em geern Ick weet vörwiß, dat he mi nich fallen lett. An sin Krüz lees ick dat af, un at dat Ostern wurd, daar weer klaar, dat de armen Staakels lewen drövt. He helpt ehr Seelen torecht. 157 Deensdagg na den 15. S unndagg na Trinitaatis Wenn ick bin di ween kann, denn fraag ick nich na Himmel un Eerd. (Ps 73,25 ) _____________________________________________________________ In dit Psalmwoort snack een, de heel deep fullen is. Nix hett he mehr von sin Lewen. Wat Freud maakt un wat Kraft bringt, is wied weg von em. Liev un Seel versmacht em. He is totaal an`t Enne. Un jüst in disse Laag ward he wies, dat Gott bi em is. He bild`t sick dat nich in, daarto is he veel to swaak. Nee, - mit Stuunen un Anbeeden ward he wiß, dat Gott em hoolen deit an sin rechde Hand. Gott lett em nich los, he stüürt em na sin Raat,- he nimmt em tolest in Ehren an. Dat is at een Wunner, dat is Lewen tomidden in den Dod. Daar droff een Minsch ween, tomidden in den Verfall.. Daarum seggt he:“Ick bliev bi di, Gott. Wenn ick bi di ween kann, denn fraag ick nich na Himmel un Eerd. Du bist min Gott, Trost för min Hart un min Deel, d.h. min Egendoom. Dat laat wi us nu seggen, dat wi ook dit Wunner wies weerden köönt, dat Gott us so wiß un waahr, so naah un good ward, dat wi nich mehr na Himmel un Eerd fraagen doot. Dit Lewen mit un bi em, dat will Gott us schenken, sünnerlich in Tieten, in de wi us at arme Staakels vörkaamt. Daarför is he intreeden mit Jesus Christus. Middeweken na den 15. Sunndagg na Trinitaatis Liek at de Hirsch sick lengt na frischt Waater, so lengt sick min Seel na di, min Gott. Min Seel is dorstig na Gott, na den lebennigen Gott. ( Ps 42, 2+3 ) _____________________________________________________________ De Welt is vull von Minschen, de sick verlaaten glööwt, verlaaten von Gott un de Minschen. Geiht us dat ook so? Mennt wi, dat Gott us vergeten hett un up us Beeden nich lustert? Wenn us dat so geiht, denn weet wi von de Unruh in us Hart, denn schreet ook us Seel na Gott, denn lengt wi us na Gott at de Hirsch na frischt Waater. In all us Twievel köönt wi aawer seker ween, dat Gott us hört un tolustert. Dat kann us woll överkaamen, dat wi schuttkoppt un denkt, dat Gott us vergeten hett.De Unruh drifft uus Hart maal hier un maal daar hen, wi sind bdröövt un hefft dat Geföhl, dat wi unnergaaht in de Not von us Hart.Wenn wi in us Leed versacken doot, denn köönt wi Gott nich mehr hören un waahrnehmen. Aawer de Glowen weet: Ook wenn wi Gott nich waahrnehmt, - he nimmt us waahr, he hört up us Roopen, he nimmt an, de sick na em lengen doot. Töv du doch, o min Seel, töv up den Herrn schenk em din heelet Lewen, he helpt doch so geern. Wees unverzaagt, baald war dat nu Dagg, un een neet Vörjahr na den Winter lacht. In all dat Starven un in all de Not ward he mit Hülp kaamen, de true Gott. ( EG 593,1) 158 Donnersdagg na den 15. Sunndagg na Trinitaatis Herr, us Gott, du bist us Toflucht, ja, us Toflucht von een Generatschon na de annere. (Ps 90,1) _____________________________________________________________ Disse Psalm ward Mose toschreben. Een rieken Glowen lücht hier up. Wer glööwt, de hett een Toflucht, un dat is Gott sülfs. Kein Minsch kann us disse Toflucht nehmen, de Heimaat bi Gott. Daarum maakt de Glowen so riek. Wer to Gott flüchten deit, de stelld sick unner Jesus sin Krüz. Daar is de Heimaat för de Heimaatlosen. Unner Jesus sin Krüz wiest Gott us sin Leew, daar betegend wi Gott, daar sind wi burgen. All dat, wat us Not maakt, all dat, wat us vör Gott verklaagt, is weg, - is us afNaamen. Jesus Christus hett dat för us ordent un um us to is de Freeden, den Gott schenkt. To Huus bi Gott sind wi free un glückelke Lü. Götzen brekt ut‚neen, Götter starvt, aawer Gott is ewig. In den Glowen köönt wi deelnehmen an Gott sin ewig Tiet. In den Glowen an Gott nehmt wi deel an Gott sin Leew, wi bitt‚ um sin Leew. So kiekt wi up Gott at een Kind up sin Vaader. Daaar is de herrliche Herr to sehn, in dat, wat he us Goodet deit in sin Leew, un daarin blifft he sick jümmer liek, von Generatschon to Generatschon. Freedagg na den 15. Sunndagg na Trinitaatis Jesus ut Nazareth kummt glieks hier vörbi. ( Lk 18,37 ) _____________________________________________________________ Daar sitt een blinden Mann an de Straat. He markt, dat de Lü um em to upreegt un unruhig sind. Wat daar los is, will he weten. Se vertelld em dat denn: „Glieks kummt Jesus ut Nazareth hier vörbi!“ Is dat to glowen? An di un mi kann he vörbi kaamen, - hüüt, - morgen, - amenn jüst nu, at du von em lesen deist. Up elkeen von us Wege kann he us bemöötent. Dat is verwunnerlich aawer waahr. Kann woll angaahn, dat wi em gaar nich bemarken doot, em nich seht. De blinde Mann, de kunn em ook nich sehn, aawer fraagen kunn he na em. Nu mag een meenen, dat‚n över Jesus nich reden kann. De annern wurden em furst seggen, dat he swiegen schull. De blinge Mann wuß dat beter. He schreet luuthals na Jesus. He mutt em bemöötent, he will em bemöötent. He weet: Jesus kann mi helpen, ick kann sehn, wenn he mi helpt. Daarum laat Jesus nich vörbi gaahn an di. Acht up em, söök dat Bemööten mit em. He kann sin Segenshand ook up di leggen, dat du nich mehr blind bist för Gott un sin herrlicht Riek. 159 Sunnaabend na den 15. Sunndagg na Trinitaatis De Herr maakt mi elkeen Morgen dat Ohr waak. So kann ick lustern at een Jünger. De Herr hett mi dat Ohr aapen daan. Daar heff ick mi nich wedderbostig stellt un truck mi nich trügg. ( Jes 50, 4+5 ) _____________________________________________________________ Us Not is, dat wi mit us egen Gedanken usen Glowen upboon willt. Daarbi mööt wi doch woll up den Buuk fallen, denn Gott un sin Welt köönt wi nich konstrueeren. In de Bibel köönt wi Minschen kennen leernen, de up Gott lustert hefft. Gott sin Woort stund an den Anfang von ehrn Glowen. Dat weer bi Aabraaham so un ook bi Jesus sin Jünger an den See. Von Jona ward vertelld, dat he up een Schipp vör Gott utrieten wull, aAawer Gott greep doch na em.. Amenn geiht us dat ook so. Darr hett een Woort in de Predigt us unruhig maakt. Wi hefft Gott sin Roop hört, aAawer em folgen, em pareeren, dat willt wi nich. Nu is dat so: Wenn wi nich up Gott sin Anreden lustert at een Jünger, denn blifft us Ohr dicht un de Bibel ward langwielig. Daarum seggt Jesus: „Selig sind de Minschen, de Smacht un Dorst daarna hefft, dat se mit Gott in‚t Reine kaamt,- se schöölt satt weerden!“ Wenn wi nich up Gott lustern doot, denn kaamt wi nich to‚n Glowen. Wenn aawer Gott sin Woort us Ohren öpen deit, denn leernt wi mit em to Lewen, sin Loff to singen, to danken un free to ween. De 16. Sunndagg na Trinitaatis Ick bin vull Freuid över din Woort, jüst so at een, de groode Beut maakt hett. (Ps 119,162) _____________________________________________________________ Freud lett sick nich befehlen, jüst so minn, at de Leew. Wenn se över us kaamt, denn weet wi nich, wi us Lewen mögelk weer aahn de Freud un de Leew. Denn sind wi riek beschenkt,heel aahn us Todoon. Jüst dat betüügtn hier een ut sin egen BeLewen: „....at een, de groode Beut maakt hett!“ Dat is so Gott sin Aart mit us. Gott will, dat wi us freut, un wi sind dorstig na Freud. Good, wenn wi de richtigen Quellen finnen doot. De heele Bibel is vull von dat, wat Gott us an Freud anbeeden deit. „Kaamt her, dat is allens praat, smeck un seht wi fründlich de Herr is!“ - So weerd wi to dat Freudenmaahl inlaad, to dat Aabendmaahl. Ook anner Wöör snack daarvon: „... de di all din Sünden vergewen deit un heelt all din Gebreken!“ - „Ick heff di leew siet eh un je!“„Wi sick een Vaader över sin Kinner erbarmt, so erbarmt sick de Herr...!“ Un denn Jesus sin Wöör: „Ick bin dat Brot för`t Lewen, - de goode Harder, - dat Lecht för de Welt!“Jesus sin deepet Verstaahn för dat, wat us Not maakt, för dat he sin Bloot gifft, dat wi rett‚weerden un Lewen köönt, is dat nich Freud noog? In de Deepte von sin Woort hett Gott all dat för us praat, wat wi to us Lewen bruukt, - so at een groode Beut. 160 Maandag na den 16. Sunndagg na Trinitaatis Waarum schull ick denn woll so een groode leege Saak doon un mi schüllig maaken för Gott? ( 1. Mos 39,9b ) _____________________________________________________________ In de Geschicht von Josef geiht dat to, at in een spannenden Film. Een Bild jaagt dat annerre. De Figuren sind scharp teekend. Wat is dat för een bunten Wirbel von Saaken, de sick todraagen hefft, von Minschen mit ehr Schicksaal. Daar is Josef, de Söhn von Jakob, den Öllermann von de Familie. Wi seht Josef at Slaav in Ägypten, aawer all baald at Verwalter in dat Huus von sin Herrn Potiphar. Josef weer woll een ansehnlichen jungen Keerl. Potiphar Froo wull em in ehr Bett haalen. Aawer Josef fallt nich up de Froo rin. Waarum schull ick woll so een leege Saak doon? Ick will mi vör Gott nich schüllig maaken!“ Josef weer noch jung, aawer he harr all veel Swaaret belewt. Sin egen Bröder harrn em verkofft.Un bi all dat Swaare, dat he belewt hett, is he een Geheemnis wies wurden. Dat hett he laaterhen sülfs so utdruckt: „Ick bin unner Gott!“ In de düstersten Stunnen von sin Lewen is em klaar wurden, dat he nich leddig is. He weet Gott bi sick. He is seker, dat de Gott, de Aabraaham roopen hett, de Isaak un Jakob stüürt hett un hett se riek segend, - he is seker, dat disse Gott ook em stüürt un segend. Dit faste Tovertroon wiest sick in Josef sin Lewen at rieken Segen. Of dat hüüdigenDaggs nich ook noch een Weg iis, dat Lewen to meistern: Den von Gott vörgewene Richt gaahn mit Tru un Tovertroon? - An Josef köönt wi dat aflesen, dat daar rieken Segen na kummt. Deensdagg na den 16. Sunndagg na Trinitaatis Bi de Jünger in Damaskus bleev he nu een paar Daag. AAawer all baald weer he in de Synagoog un predigte von Jesus Christus, dat he Gott sin Söhn weer. ( Apg 9,20 ) _____________________________________________________________ Up wat för Wege Gott de Minschen föhrt, dat is jümmer weller verwunnerlich. Disse Saul ut Tarsus hett de Christen verfolgt, un ut dissen Saulus ward de Apostel Paulus. He weer unnerwegens na Damaskus. Ook daar wull he de Christen duuken. He weer von den Hoogenprester in Jerusalem mit amtliche Papieren versorgt wurden. Daar stund to lesen, dat he de Anhänger von Jesus verhaften un na Jerusalem bringen schull.. Aawer bevör he na Damaskus keem, bemööt em de Herr Jesus Christus. De von de Dooden upstaahn weer, de överwind‚t den Christenverfolger un maakt em to een Prediger vull groode Kraft.He weet sick beroopen, dat Evangelium von Jesus Christus in de Welt to dregen. Paulus is nich bang. Mit klaare Wöör nennt he Jesus „Gott sin Söhn“. He maakt de Lü künnig, dör Gott sin groode Gnaad hett Jesus ut Nazareth - dör sin Starven an‚t Krüz, dör sin Upstaahn von de Dooden, Schuld un Schann von all de Minschen Naamen, dat se rett‚weerd un Gott sin Kinner sind. An disse Botschupp lett Paulus nu kein Twievel mehr to. He weet, dat Jesus Gott sin Söhn is un he weet ook, dat disse Herr de Minschen in`t Lewen föhrt, in Gott sin herrlicht Riek. 161 Middeweken na den 16. Sunndagg na Trinitaatis Köönt wi woll to weten kriegen, wat dat för een neen Glowen is, von den du snacken deist? (Apg. 17,19) _____________________________________________________________ At de Apostel Paulus so fraagt wurd, daar weer de Botschup von Jesus Christus dat Neeste von all dat Nee. De Christengemeen ook. För de Weltstadt Athen weer dat de Sensation, de ut den Orient importeerd weer. De Lü weeren neeschierig. Dat brochte ehr up de Been un veel Lü keemen un lusterten Paulus to. Paulus snackte up een von de berööhmtesten Pläze von de oole Welt, up den Areopag in Athen. Klooke Lü, de Philosophen lusterten em to. Se leggden em ehr Fraagen vör: „Wat is dat för een neen Glowen?“ Paulus harr sick good umkeken un umhört in de Stadt. He wuß, wat de Lü dachten över Gott un de Welt. He wuß ook, dat de Athener een Altaar harrn, wo se den „unbekannten Gott“ an beeden deen. Nu kunn Paulus ehr seggen, dat Gott sick bekannt maakt hett in Jesus Christus, de för us sturven is un von Gott in`t Lewen roopen wurd. Gott is nich mehr unbekannt, - he kummt us tomööt. Gott is us to Deensten in Jesus Christus, un in em köönt wi em wies weerden. Donnersdagg na den 16. Sunndagg na Trinitaatis Ick kann allens tostann bringen dör sin Hülp, un dat is Jesus Christus. (Phil 4,13) _____________________________________________________________ Dat is nu vörwiß to‚n Verwunnern, wat een freen Christenminsch allens kann. He kann free ween von de Welt un he kann free ween för de Welt. Aawer dat he so free is, dat liggt nich an em sülfs, ook nich an de Tostänn in de Welt. Dat he free is, dat is allen Jesus Christus sin Wark. Daarum nimmt Paulus den Mund ook nich to vull, wenn he seggen deit, dat he dör Jesus Christus allens tostann bringen kann. He wiest von sick sülfs weg up Christus. Christus deit sin Wark, Christus hannelt dör em. Dat is an Paulus sin Lewen to sehn. He is free von Lewensumstänn un Bedingen na buten hen. Jüst nu, at he dit Woort schreev, seet he in`t Kittjen, un he weet, dat he ook daar an den richtigen Platz is. Daar will Gott em hebben. In‘t Kittjen schall he Christ ween, - een Tüüg för Jesus Christus. Dat wi at Christen free Lü sind, dat wiest sick daaran, dat wi us schicken doot un „ja“ seggt to dat, wat us von Gott bestimmt is. Dat gifft kien sinnloset Lewen mehr, siet Christus us an‚t Krüz von all dat free maakt hett, wat aahn Sinn un Verstand is,- eben von dat Böse un von den Bösen. Wi köönt „ja“ seggen, wiel he us to allens un in allens de Kraft schenken deit, de wi bruukt. 162 Freedagg na den 16. Sunndagg na Trinitaatis De Herr hett mi weten laaten: „Laat di dat noog ween an min Gnaad, mark di, dat min Kraft sick am besten an een armen Staakel wiest, de nix mehr kann!“ - Daarum nööm ick mi geern een Staakel, ja, ick praahl daarmit. (2.Kor 12,9) _____________________________________________________________ De Apostel Paulus snackt von een Doorn in sin Fleesch. Dat will seggen, dat ook Paulus nich free weer von Versööken. Wat em in Versööken föhrt, dat seggt he nich, aawer quält hett em dat. He hett daarum beed, dat he daarvon free weerden kunn. Aawer Gott anterde em:“Laat di dat noog ween an min Gnaad!“ Amenn meent wi ook, dat de Doorn in us Fleesch sünnerlich swaar uttohoolen is un süfzt to Gott: „Nehm mi disse Last af!“, un Gott swiggt still. - Nu laat di dat seggen: „Gott swigt nich, wi sind bloot to luut, un daarum köönt wi nich up Gott lustern!“ De Herr seggt: „Dat ick di gnädig bin, dat is nogg. Mehr brukst du nich!“ Gott sin Kraft ward dör dat Swaakween von us Minschen nich minner. Se kummt heel seker an ehr Ziel. Jüst wiel wi so swaak sind, daarum is Gott sin Kraft in us so grood. Snnaabend na den 16. Sunndagg na Trinitaatis He mutt aAawer beeden in vullet Tovertroon (Glowen) un nich twieveln. ( Jak 1,6a ) _____________________________________________________________ Tovertroon un Glowen staaht den Twievel tegenöver at Füür dat Waater. Dat geiht hier um us Beeden. Beeden hett bloot een Vörutsetten, un dat is de Glowen, de vull Tovertroon is. Wer twieveln deit, de kann nich beeden. De Glowen aawer weet, dat Gott een Hart för us hett, - he is us good. De Glow rekend daarum ook daarmit, dat Gott sin Hülp un Bistand gewen will. In Jesus Christus hett he dat all daan. De Twievel aawer is Düvelswark. Von Anfang an weer dat sin Versööken, Twievel to wecken: „Schull Gott dat seggt hebben?“ - So weckte he all Twievel bi Adam un Eva in‘t Paradies. Un so fraagt he wieder: „Köönt wi denn noch glowen, wat in de Bibel steih? Snackt Gott dör de Propheten un Apostel to us? - Sind Jesus sin Wöör, so at se de Bibel överlevert, vörwiß Jesus sin Wöör?“ De Twievel maakt den Glowen kaputt un verhinnert dat Beeden. Twievel ritt de Minschen innerlich ut`neen. Se hefft denn kein Ohr mehr vör Gott un, Gott sin Riek is ehr egaal. Se sind deep ungluckelke Minschen. Glückelk maakt de Glowen an Jesus Christus. Vull Tovertroon köönt wi Lewen, beeden, sin Loff singen un danken. 163 De 17 Sunndagg na Trinitaatis Wi schöölt fasthoolen an dat, wat waahr is un dör de Leew an all Deel mit em tohoopwassen, ick meen mit Christus, de dat Hööft is. ( Eph 4,15 ) _____________________________________________________________ Martin Luther hett seggt, dat een Christenminsch nich „wurden“ is, - he ward. Dat will seggen, dat wi at Christen nich perfekt sind, nich fardig, un dat ook nich von us verlangt ward. Aawer dat wi staahn blieven doot in us Glowen, dat geiht ook nich. Wi schöölt wassen, tohoopwassen mit Christus. He is dat Hööft. - Nu weet wi woll, dat bloot wassen kann, wat lebennig is. Een Glowen, een lebennigen Glowen, de bewährt sick ook, wenn dat maal swaar ward. Denn ward de Glowen nich minner, he wasst, ward grööter. Dat hangt daarmit tohoop, dat een goode un gesunne Wuddel daar is, ut de de Glow stammen deit. Christus ward in us Woort dat „Hööft“ nöömt. Aawer dat griechische Woort för Hööft beedüüd ook „Anfang un Ursprung“. So is Jesus Christus beidet, de usen Glowen den Anfang sett hett un de usen Glowen an dat Ziel bringen deit. Wer in Christus sin Wuddel hett, de kriggt ook de Kraft to de Leew an all Deel un kann wassen in all Deel. Fast tosaamen sluut jo Harten, söökt in Gott sin Hart jo Ruh, all jo Leew, de mutt man marken, de brennt up den Heiland to. He us Hööft un wi sin Gleeder, he dat Lecht un wi de Schien, he de Mester, wi de Bröder, he hört to us, wi sind sin. (EG 251,1) Maandagg na den 17. Sunndagg na Trinitaatis Seggt ji nich sülfs: „Dat düürt bloot noch ´n paar Maand, denn is Arntetiet!“Aawer nu kiekt hen un seht jo Ackers, de sind nu all witt un köönt meiht weerden. (Joh 4, 35 ) _____________________________________________________________ Wenn de Arnt inbrocht ward, denn weckt dat bi us jümmer weller Freud un Dank. För den Glowen beedüüd de Arnt noch mehr. Se is een Bild daarför, dat wi Minschen in Gott sin Rek haalt weerd, na Huus, to den Vaader. Wi sind de Arnte, de inbrocht ward. Dat is meent in dat Woort, dat hier baaben steiht. In den Wessel von Fröhjaahr, Sommer un Harfs mööt wi tööven up de Arnt. Erst mööt se riepen. Siet aawer de Herr Jesus Christus in de Welt kaamen is, is jümmer de Tiet för Gott sin Arnt, so lang, bit se vullend is an den jüngsten Dagg. Us anvertroot sind von Gott all de Gaaven. Reekenschup gewen mööt wi den Herrn baaben. So at Koorn ward meiht, mööt wi Minschen starven, is us Tiet denn um, weerd to Grafff wi draagen. Kummt denn dat Enn‚, laat us in din Riek kaamen, denn roppst du us, Herr Jesus, mit us Naamen. De hier mit Traanen utstreet edlen Saamen, de weerd mit Freud bi di arnten. Aamen. (EG 513, 7+8) 164 Deensdagg na den 17 Sunndagg na Trinitaatis He hett sick jümmer weller künnig maakt, hett Goodet över Goodet daan un hett jo von‚Heben Regen un fruchtbaare Tieten gewen, jo Harten füllt mit Eten un Drinken un Freud. (Apg 14,17) _____________________________________________________________ An goode Tieten hefft wi us wähnt. Wat wi to us Lewen bruukt, dat ward eben kofft. Veel överleggen mööt wi nich, wi nehmt dat so hen. Up den Pries acht wi woll, ook daarup, of dat good is, wat wi koopen doot. Wenn wi denn good un günstig inkofft hefft, denn sin wi tofreen. Af un an denkt wi ook an de Lü, de maakt hefft, wat wi koopen dot, un de ehr Arbeit un ehr Köönen daar rinsteken hefft, un wenn us een to Deensten is, denn seggt wi ook woll: „Betsen Dank ook!“ Wennehr aawer seht wi achter de Minschen, de herstellt un verkoopen doot, wat wi koopt, wennehr seht wi achter de Minschen den Gever von all de gooden Gaaven? Paulus, de dit Woort hier baaben in Lystra seggt hett, wiest us daarup hen, dat de Glow woll daarna fragt. Minschen sind dat nich, de us gesund ween laat un dat Gluck för`t Lewen tostann bringen doot. Minschen sind bloot Helper un Deenstlü. Wer sick dat klaar maakt, de ward ook wies, up wo veel Aarten un Wiesen Gott us sin gooden Gaaven, sin Gnaad un Leew towennen deit. Daarför ward he Gott un de Minschen dankbaar ween . He ward ook geern afgewen von dat Övermaat an goode Gaaven, de em tofallt.. Middeweken na den 17. Sunndagg na Trinitaatis Mag een ook veel Geld hebben, dat Vermögen sekert em dat Lewen nich. (LK 12,15b) _____________________________________________________________ Dat is een Woort, dat wi amenn gaar nich so geern hört. In us Sellschup dreiht sick doch allens um den Konsum. Wi lewt in een von de rieksten Länder up de Eerd. Wi hefft veel Geld, - nich all lieker veel, aawer eben doch veel. Veel Lü seggt of denkt, dat de Lewenssinn daarin besteiht, jümmer noch mehr to hebben, mehr uptostaapeln. Jesus aawer seggt us: „Du bist arm dran, wenn du dat meenst, Geld sekert din Lewen nich!“ Wenn wi bi Jesus leernt wat Lewen heet, denn köönt wi us ook richtig verhoolen to Haab un Good up disse Eerd un den Giez afwehren. Wi leernt denn ook, den Naahsten to helpen, wenn he in Not is, - ook den Naahsten, de wied weg is, in Afrika of in Indien of annerwo in de wiede Welt. Wi leernt dat Deelen mit de Bröder, de dat slecht geiht. Dat is een goode Botschup, nich bloot to dat Arntefest. Dat is een goode Botschup fö den satten un den smachtigen Deel von all de Minschen. Dat is een goode Botschup, de us helpen kann, dat wi Verantwurten övernehmen doot för Minschen, de in Not sind. 165 Donnersdagg na den 17. Sunndagg na Trinitaatis De Herr, min Gott, maakt lecht, wo dat düster is bi mi. (Ps 18,29) _____________________________________________________________ Dat Huus is düster, aawer een Druck up den Schalter, un furst geiht dat Lecht an. Wi schön dat is, wat de Technik allens mögelk maakt. Man wied langt de Technik ook nich. Dat Düster in de Minschenharten kann se nich verdriewen. Nich, dat Minschen dat nich versööken deen. De Vergnögensindustrie is fix daarbi togang, de düsteren Gedanken to verdriewen. Helpen deit dat nich. Dat Düster in us Harten is starker, un baald gaaht de lütten un grooden Lechter ut, un denn is dat noch düsterer at vörher. De Medizin versocht dat ook, - mit Psyhopharmaka, at de Pillen nöömt weerd. Man vörwiß helpen, doot se nich, se betäubt för een korte Tiet, un denn is dat weller düster, mehr noch at vörher. At Kind bin ick maal mit min Vatter dör dat Dorp loopen. Dat weer all laat un düster. Alleen weer mi woll bang wurden in dat düstere Dorp. Straatenlaternen geev dat noch nich. Aawer ick kunn ja min lütte Kinnerhand bargen in Vatters Hand. He hett mi fasthoolen un ick weer seker midden in dat Düster um mi to. So meent dat Pauluswoort dat ook: Gott, de Vaader, is dat, de dat Düster in us un um us hell maakt. He nimmt us an de Hand, nimmt von us de Angst un lett us seker gaahn. He laat us sin Antlitz lüchten, elkeen Dagg in us Lewen.. Freedag na dan 17. Sunndagg na Trinitaatis Bloot een is jo Mester, ji aawer sind alltomaal Bröder. (Mt 23,8) _____________________________________________________________ Jesus seggt dit Woort, at he sick mit dat Verhoolen von de schriftklooken Lü un de Pharisäer ut`nannersetten deit. Un dat weeren ja jüst de Minschen, de ehrn Glowen sünnerlich eernst nehmen. Aawer wo licht sleit dat um in den Wunsch, dat se een Rull speelt in de Gemeen un von de Minschen ehrt weerd, wiel se so fromm sind. Dat weer daartomaal so un dat is hüüdigendaags ook noch so. Liekers gifft dat aawer ook, dat Minschen sick nich recht troot, ehrn Glowen för anner Lü frank un free to bekennen. In den Wunsch at fromm to gelden un so sünnerlich kennt to weerden, - ook anernkennt,maakt man sick licht to so‚n Aart Mester över den Glowen von anner Lü. Jesus gifft us daar een goode Hülp, een Regel, de dat Spill nich wiederdriewen lett, bit de Nahsten, de Brööder, duukt weerd. Jesus seggt: „Dat gifft bloot een Mester“, un disse Mester is he sülfs. Wi aawer, wi sind Bröder un Sustern. Us Saak is dat nich, de annern to beherrschen, us Saak is dat, dat wi us unnernanner helpen doot. Ook daarto helpen, dat wi den Weg mit Jesus Christus gaahn doot un een den annern todeensten is. 166 Sunnaabend na den 17. Sunndagg na Trinitaatis Se weeren daar achter kaamen, dat he von ehr snackt harr. (Mt 21,45) ____________________________________________________________________ De Hoogenpresters un de Pharisäer harrn begrepen, dat he von ehr snackt harr. Jesus harr jüst dat Glieknis von de bösen Wiengärtner vertelld, de sick uplehnen deen tegen den Herrn. Sin Boten verhauten se un sin Söhn brochten se um. Un sin Tohörer begreepen, dat he von ehr snackt harr. Englich is dat ja een bannig gooden Anfang, wenn een sick persönlich anspraaken föhlt von Jesus sin Botschup un begriepen deit, dat von em de Red is. Bi sin Tohörer föhrt dat daarto, dat se Jesus umbringen willt. Dat hefft se denn ook ja schafft. Se harrn bloot ehr Reken aahn Gott maakt. An den Ostermorgen ward klaar, wer de Sieger is. Man wie geiht us dat mit Jesus sin Woort? Verfehrt wi us vör de Mögelk, dat Jesus vundaag mit sin Karkenchristen jüst so snacken kunn at daartomaal mit de Verantwurtlichen von de Judengemeen? Wi verhoolt wi us? - Wend wi us af von Jesus Christus of fangt wi heel nee mit em an. Dat weer good, wenn wi Jesus Christus sin Botschup elkeen Dagg nee upnehmen un eernstnehmen wurden. De 18. Sunndagg na Trinitaatis Ick kiek up na‚n Heben, dat Wark von din Hannen, na den Maand un de Steerns, de du tostann brocht hest, - wat is nu bloot de Minsch, dat du an em denkst, wat is dat Minschenkind, dat du di na em umdreihst? Du hest daar nich veel an fehlen laaten, anners weer he noch wurden at du bist. Von herrliche Pracht hest du em een Kroon upsett un lettst em regeeren över din Wark, allens hest du unner sin Fööt daan. (Ps 8,4-7) _____________________________________________________________ Wat is de Minsch, dat du di na em umdreihst? Du heilige Gott, du hest doch Grund noog, dat du us an den Wegrannd liggen lettst. Hefft wi di nich links liggen laaten, di enttäuscht? Wi sind dusendfach ut de School loopen - wi kannst du us denn noch annehmen ? De Geschicht von Gott un sin Volk, von dat Volk, dat Gott sich utwählt hett,- wat is disse Geschicht denn woll anners, at een lange Kee von Ungehorsaam, von Affall un Murren? Dat weer so up den Weg dör de Wööst un ook laaterhen in`t hillige Land . - Aawer anners is dat mit de christliche Kark ook nich. Un doch, un doch! Gott hett de Minschen nich veel minner maakt at Gott. Verstand un Insichten, Kraft un veel Gaaven von all Aarten, hett he de Minschen gewen. So köönt se leisten, wat Gott ehr updraagen hett: „Nehmt de Eerd an, so at se unner jo daan is!“ Gott hett de Minschen Ehr un Smuck gewen, hett se insett at Kroon von sin Schöpperwelt. De Kroon, de Ehr, is aAawer, dat Gott mit de Minschen snacken deit. Sin Woort hett he us anvertroot, at he sick sin Propheten aapenbaar maakt hett. He is in us Fleesch un Bloot ingaahn in Jesus Christus, he is us Broder wurden. Dat Woort is Minsch wurden. Wat is de Minsch, dat Gott sick so um em kümmert? - He is sin Kind, dat nix anners mehr doon kann un will, at Gott sin Barmen priesen, sin Leew Lewen un sin Ehr künnig maaken. 167 Maandagg na den 18 Sunndagg na Trinitaatis Du warst min Seel nich in`t Doodenriek laaten un lettst din Heiligen nich in`t Grafff fallen. Du wiest mi den Weg to`t Lewen. Freudenfüll is vör din Angesicht un een Weesen, so leewlich, an din rechde Sied in ewig Tiet. (Ps 16,1o+11) _____________________________________________________________ So kann een Minsch bloot beeden mit groodet Tovertroon. Wi markt ja woll, dat hier wat utspraaken ward, wat tegen de minschliche Vernunft, ook tegen allens, wat us bevör staahn deit. Wi Minschen mööt starven. Daar staaht wi vör, daar mööt wi dör! Un nu steiht in dissen Psalm, dat wi eben nich den Dod hören doot, dat us Liev nich verfallen schall. Köönt wi dat naspreken? - Wi weet doch, dat wi starven un vergaahn mööt. Wenn wi glööwt, wat sick an den Ostermorgen todraagen hett, - wenn wi dat vörwiß un fast glööven doot, denn köönt wi dat naspreken. Dat Jesus an`t Krüz sin Lewen geev för us Sünn un Schann, dat is all swaar noog to verstaahn. Dat he aawer ut den Dod in`t Lewen keem, dat he dat Dodenriek achter sick laaten hett, dat is överhaupt nich to verstaahn, - dat köönt wi bloot in den Glowen annehmen. Ick denk, dat disse Glowen ook dat Starven lichter maakt Deensdagg na den 18. Sunndagg na Trinitaatis So is dat nu: Ji staaht nich mehr buten vör, at wenn ji bi us nix to sööken harrn. Ne, ji hefft nu dat Börgerrecht mit de Heiligen un hört to Gott sin Huuslü. (Eph 219) _____________________________________________________________ „Nu doot se man driest so, at wenn se to Huus weeren!“ Good meent is disse Satz, aawer Erfolg hett he nich jümmer. Mennichmaal sitt` de Gäst eben doch so`n beten stief bi`nanner. Dat Snacken mit‚nanner kummt ook nich recht in de Gang. De Gäst föhlt sick eben doch nich to Huus. - Wo dat an liggen deit, is klaar. Daar fehlt dat, wat de Lü verbinnen deit. Se hefft nix tosaamen belewt, un wat ehr interesseert, dat is ook nich övereen. In de Kark is dat oft ook nich anners. Daar sitt de Lü nebenanner up de Karkenbänk. Wenn noog Platz is, den ward up Afstand acht. Se singt un beed mit`nanner , se hört ook Gott sin Woort mit`nanner, aawer deit dat nich doch elkeen för sick alleen? Faaken geiht man weg, liek at wenn man daar alleen seten hett. Wer at een Fremden keem, de geiht ook weller at een Fremden. Of dat woll so good is? Wi hört doch tosaamen. Wi nöömt doch all Gott usen Vaader. Wi sett us Tovertroon doch all up Jesus Christus. Is dat nich noog? Dat deit so good, wenn man daarvon wat spöören deit - binnen un buten de Kark. 168 Middeweken na den 18. Sunndagg na Trinitaatis Jesus seggt: „Wer sin Krüz nich up de Schuller nimmt un mi folgen deit, de kann nich min Jünger ween. (Lk 14,27) ____________________________________________________________ Jesus hett sin Krüz draagen, nich bloot dat ut Holt, wa se em upböört harrn. He hett ook dat anner Krüz draagen, sin Lieden an de Welt un de Minschen, dat em sin Lewen lang quält hett. He hett dat Krüz annaamen, wiel dat Gott sin Willen weer,- he hett dat Opper brocht, sin Lieden un sin Starven, wiel he sin Wark to Enne bringen wull: Den Freeden mit Gott för us Minschen. Ook wi sind nich aahn Krüz. Wat us bemöötent deit in us Lewen, wat froh maakt un wat bedröen deit, dat kummt von Gott. Daarum hett dat nich veel Sinn, wenn wi jümme bloot fraagt: „ Waarum, - waarum jüst ick?“ Wi schullen den Herrn bidden, dat he us Kraft schenkt, dat vwi us Krüz draagen köönt. Wenn wi us Lewen so verstaaht, dat wi unner Gott lewt, denn gifft dat kein blindet Schicksaal, woll aAawer Gott sin Leit. Un denn hefft wi ook de Kraft, de wi bruuken doot. Grööter at de Helper is de Not ja nich. Donnersdagg na den 18. Sunndagg na Trinitaatis Weckeen seker un fast to Christus tohören deit ( em anhangt), de is heel un gaar wat Neet wurden. Dat Oole liggt wied achter em. Kiek doch, allens an em is nee. (2. Kor 5,17) _____________________________________________________________ Minschen sind seltsaame Weesen. Maal sind se tofreeden, maal nich, maal kaamt se good ut mit de Kollegen un Naabers, maal nich, maal sind se gnatterig, maal nich. Maal lewt se so, at dat richdig is vör Gott un de Minschen, meist aawer weerd se schüllig. Se sind eben Sünner. „So bin ick nu maal“, seggt een, tuckt mit de Schuller un geiht wieder. Aawer daar liggt Resigneeren in, in dit „So bin ick nu maal“, at of daar nix an to ännern is. Nu laat di seggen:“Bi Gott is allen mögelk!“ - De us schaapen hett, so at wi nu maal sind, schull de nich de Macht hebben, us Lewen umtokrempeln, heel nee to maaken? He hett dat all daan. He hett Jesus Christus ut den Dod in`t Lewen roopen un daarmit allens umkrempelt. Nu köönt Minschen Andeel hebben an Gott sin Wark, sin Erlösen. Wiel Gott so hannelt hett, daarum mööt wi nich bliewen „at wi nu maal sind“. Dat Oole liggt achter us, kiek doch, allens is nee! Wer Jesus Christus anhangen deit, de hett ook Andeel an de nee Welt. 169 Freedagg na den 18. Sunndagg na Trinitaatis De Herr hett mi weten laaten: „Laat di dat noog ween an min Gnaad, mark di, dat min Kraft sick am besten an een armen Staakel wiest, de nix mehr kann!“ - Daarum nööm ick mi geern een Staakel, ja, ick praahl daarmit. (2.Kor 12,9) _____________________________________________________________ De Apostel Paulus snackt von een Doorn in sin Fleesch. Dat will seggen, dat ook Paulus nich free weer von Versööken. Wat em in Versööken föhrt, dat seggt he nich, aAawer quält hett em dat. He hett daarum beed, dat he daarvon free weerden kunn. AAawer Gott anterde em:“Laat di dat noog ween an min Gnaad!“ Amenn meent wi ook, dat de Doorn in us Fleesch sünnerlich swaar uttohoolen is un süfzt to Gott: „Nehm mi disse Last af!“, un Gott swiggt still. - Nu laat di dat seggen: „Gott swigt nich, wi sind bloot to luut, un daarum köönt wi nich up Gott lustern!“ De Herr seggt: „Dat ick di gnädig bin, dat is nogg. Mehr brukst du nich!“ Gott sin Kraft ward dör dat Swaakween von us Minschen nich minner. Se kummt heel seker an ehr Ziel. Jüst wiel wi so swaak sind, daarum is Gott sin Kraft in us so grood. Sunnaabend na den achteinten Sunndagg na Trinitaatis För mi is Christus dat Lewen, un daarum is ook dat Starven för mi een Gewinn. (Phil 1,,21) _____________________________________________________________ In de düütsche Jugendbewegung, so vör hunnert Jahr, is dat Leed upkaamen, in dat disse Sehnsucht utdruckt ward: „Dat Lewen, dat Lewen, dat willt wi nu winnen!“ - Of de jungen Lü daartomaal woll funnen hefft, wo se sick so na lengen deen? Wennehr fangt dat Lewen denn so recht an? Wenn een Kind to Welt kummt? Wenn dat ut de School kummt un in den Beroof? Da Schlaagersänger singt: „Mit seesenzestig Jaahr, daar fangt dat Lewen an!“ Wer hett recht? De Apostel Paulus weet daar wat von to seggen. At oole Mann in`t Kittjen schrift he:“För mi is Christus dat Lewen!“ Goodet harr he nich to verwachten, aawer sin Hart weer vull Freud. He harr ja dat Lewen funnen in Jesus Christus. Wi is dat nu mit us? Köönt wi ook so trüggkieken at Paulus? Köönt wi ook seggen: Christus is min Lewen? - Wenn wi us hoolt an Gott sin Barmen, dat in Jesus Christus is, bloot denn ward de Dood kein Schrecken mehr ween. Wi kiekt den dör den Horizont in dat ewige Lewen. 170 De negenteinte Sunndagg na Trinitaatis - Arntedank All de Tiet, so lang de Eerd staahn deit, schall dat so wietergaahn mit Saat un Arnt, Frost un Hitt, Sommerdagg un Winterdagg, Dagg un Nacht. ( 1.Mos 8,22 ) _____________________________________________________________ De mehrsten Minschen sind kein Buern mehr. Amenn hefft se noch een Gaarden för `n paar Tuffels, Bohnen un Arfgen. Aawer dat ist denn ook all. Lewen doot se von ehr Arbeit in Handwark un Industrie, Hannel un bi Behörden un free Beroofe. . Ook in de Landwirtschup trood man bi de Arbeit woll mehr up de Maschinen, up den richdigen Kunstdünger, up dat beste Saatgoot un up dat egen Weten. Is ook ja nich verkehrt, wenn sick de Landlü sülfs wat totroon doot. De Erfolg gifft ehr ook ja recht. Wat de Buern hüüdigen Daags produzeert is mehr at dree bit veer maal so veel, at dat fröher mögelk weer. Un doch köönt wi von us Doon un Weten alleen nich Lewen. Dat elkeen Morgen de Sünn upgeiht, dat up elkeen Winter dat Vörjaahr kummt un een Sommer achteran, - dat will seggen: dat trotz all us Versaagen, us Schuld un Schannen, Gott an sin Verspreken fasthoolen deit, dat lett us Lewen. Wat ook jümmer wi arbeiten doot, vör Gott sin Tru schullen wi danken. Maandag na den 19. Sunndagg na Trinitaatis All de Oogen (von all de Minschen) luuert up di. (Ps 145,15) _____________________________________________________________ Amenn is dit dat schönste Dischgebet, disse beiden Verse ut den 145.Psalm: All de Oogen luuert up di, un du giffst jem to eten to de rechde Tiet. Do öpenst din Hand un maakst allens satt, wat lewt, na din Wollgefallen. „All de Oogen luuert up di!“ Dat schient, dat de Oogen hier för den heelen Minschen staaht. Waarum steiht daar nich „all de Harten“ of „all de Minschen mit ehr Streven un Sehnen „ amenn ook: all de Minschenverstand“? - Aawer hier geiht dat eben um de Oogen. Wenn wi up Besöök töövt, den kiekt wi na em ut. Dat Oog is richt up den, de daar kummt. Up dat Oog willt wi noch ‚n paar Gedanken richten. Wi seggt: „He verlutt dat Gesicht“, un denn meent wi toerst maal dat Oogenlecht. He ward blind för dit un dat un daarum büßt he sin Ansehn in, de goode Indruck is weg. Wenn wi us wat „vör Oogen hoolt“ , denn geiht dat um gründlicht Erkennen, - um een deepet Kieken, - um een „Schau“ mit Hart un Verstand. Wenn wi dat allens beedenken doot, denn verstaaht wi, wat hier meent is mit de Oogen, de up den Herrn töövt. Heel seker is us toseggt, dat wi sehn schöölt „von Angesicht to Angesicht“ (1.Kor 13,12), dat wi to sehn un to hören kriegt, „wat kein Oog je sehn hett un kein Ohr je hört...“ (1.Kor2,9). 171 Deensdagg na den 19. Sunndagg na Trinitaatis Wenn du mi demöödigen deist, denn maakst du mi grood. (Ps 18,36) _____________________________________________________________ „Wenn du di na mi daalböögen deist, denn maakst du mi grood!“ - So is dat Woort woll richtiger wellergewen. Aawer mi liggt nich so veel an de Aart, wi de königliche Suldaat in`t oole Israel sin Erfaahren mit Gott maakt hett, at veel mehr an de Aart, wie Martin Luther dat Woort upnaamen un översett hett. Daar willt wi maal up lustern. De lebennige Glowen, dat echte un deepe Frommween, kummt nich bloot, wenn Gott us fründlich föhren deit. Ook wenn wi at Verleerer daarstaahn doot, in de Katastrophen von us Lewen, waßt Glowen. Wenn Gott hart togrippt, wenn he us tüchtigen deit un trechtstuken will, ook denn waßt Glowen. Us will dat nich so recht inlüchten, jüst at dat Kind nich insehnn willt, wenn se maal een faste Hand spöört, dat sowat nödig is. De Ollern hefft de Kinner daarum ja nich minner leev. So kann dat gaahn.Gott knööpt sick us vör. He böögt de Hochmöödigen, straaft, wenn wi lichtsinnig weerd, nimmt de fuulen in Tucht un heevt de Sekeren ut ehr Saadel. Un wenn he na us grippt, denn hett he Goodet mit us vör. He böögt us torecht. He kummt us tomööt un böögt sick deep na us daal in Jesus Christus. Dör em treckt he us sick to, anners wurden wi togrunne gaahn. Middeweken na den 19. Sunndagg na Trinitaatis Dat Hart ut Steen nehm ick weg ut ehrn Liev un gev jem een neet Hart ut Fleesch (dat föhlen un leewen kann). (Hes 11,19b) _____________________________________________________________ Över dat minschliche Hart is all veel seggt, sungen un dicht wurden: Ick will min Hart di schenken... Min Hart hett hüüt Premiere... Din is min heelet Hart! - Wi kennt dat ja. Veel Weeswark ward daarum maakt in Schlaager, Operetten, Gedichte un Leeder. Meent is jümmer, wat de Minsch binnen föhlen deit: Haß un Leew, Truur un Freud. Ook de Bibel weet över Minschenharten wat to seggen: Us Hart is een trotzigt Ding un faaken verzaagt. Us Hart kennt Haß beter at Leew, is eter hart at week, nich bloot anner Minschen, ook Gott tegenöver. De Herr, de us Lewen lett, will, dat wi em us Hart öpend, dat wi free un praat sind för de Leew to Gott un to de Nahsten. Een Hart ut Fleesch, so druckt de Prophet dat ut, will Gott us gewen. He meent een Hart, dat föhlen un leewen kann, een Hart, dat för Gott un de Minschen sleit, een Hart, dat Buße doon un von Gott sin Vergewen Lewen kann. Dat Hart, dat för us sleit, hett een Naamen: Jesus Christus! He kann us Harten wanneln un ut harte (steenern) weeke maaken (weck ut Fleesch). 172 Donnersdagg na den 19. Sunndagg na Trinitaatis Nu ward dat Harfst, de Blöder fallt un Storm geiht övert Land, de Welt verännert ehr Gestalt un blifft doch in Gott sin Hand. Daak deckt dat Feld de Sünn steiht faahl un Regen kummt daarher, bloot een verirrten Sünnenstraahl blenkert kort dör`t Wulkenmeer. De Eekelmast fallt riekelk ut, de Wildswien hefft dat good. Schient us de Harfs ook koolt un ruuch, schenkt he doch gooden Moot. Koorn gev he us, Appel un Beer un Tuffels in de Grund. Du Minschenhart, wat wullt du mehr, at dat us Gott so bi di stund? Us Lewen ook sin Harfstiet kennt, denn weerd de Haar us gries. De Puckel böögt sick, un wi nennt us oole Lü, un weerd denn wies, dat ook us Tiet kummt am ehr Enn. Wi gevt dat Lewen trügg an Gott, den wi us Vaader nennt, to sick hen boot he us de Brügg. Freedagg na den 19. Sunndag na Trinitaatis So seggt de Herr: Ick bin dat sülfs, ick will na min Jungveeh fragen un mi daarum kümmern. (Hes 34,11 ) _____________________________________________________________ Dat weer een leeget Lewen. Dat Volk Israel, de Elite von dat Volk, seet fungen in Babel. Dat disse Laag intreden kunn, dat weer de Schuld von de, de dat Seggen harrn to de Tiet, de Könige. Se hefft dat Volk in de Irr föhrt. Hesekiel bruckt dat Bild von de Harders un ehr Deerten. De Harders hefft ehrn Updrag nich erfüllt. seker geev dat ook een paar goode Harders, aAawer upt Heele sehn dregt se de Schuld an dat Elend, dat Israel nu dregen mutt. Se harrn vergeten, wer ehr dat Volk anvertroot harr. Gott harrn se vergeten un up ehr egen Vördeel weeren se bedacht ween. Aawer Gott lett sin Volk nich leddig gaahn. He will ingriepen, he tröst: „Ick will mi sülfs um ehr kümmern!“ - De Herde blifft, wat se jümmer weer, - Gott sin Volk! Gott ward nie aahn sin Gemeen, aahn sin Herde ween. He ward se sammeln, wenn se ook noch so wied in de Irr loopen sind. Mag een Minsch sick ook noch so verbiestert hebben, he ward socht, - mag he von‚t Patt afkaamen, he ward trüggbrocht. Un wenn he up sin Irrweg Schaaden Naamen hett an Liev un Seel, denn ward he verbunnen un heelt von den gooden Harder. Dat will de Prophet seggen, un mi steiht daarbi dat Bild von usen Herrn Jesus Christus vör Oogen. 173 Sunnaabend na den 19. Sunndagg na Trinitaatis Ick will reinet Waater över jo sprengen.......min Geist gev ick in jo rin. ( Hes 36, 25a + 27a ) _____________________________________________________________ Hesekiel seggt, dat Gott reinet Waater över sin Volk sprengen will. Över sin Volk, - sind wi dat nich ook? - Een neen Geist will Gott gewen, sinen Geist. Daarbi fallt mi Jesus un Nikodemus in, de nachts mit‚nanner reden deen. „De Minsch mutt nee booern weerden dör Waater un Geist!“ So hett Jesus dat seggt. Wat bi den Prophet noch een Verspreken is - so schall dat maal kaamen - dat is bi Jesus wiß un waahrhaftig waahr, - dat passeerd. Wat bi den Prophet Verspreken un Haapen is, in Jesus Christus is dat erfüllt. De Dööp is us at Teeken gewen daarför, dat wi nee weerden doot. Nich bloot dör dat Waater. Gott grippt mit sin Geist in us Lewen in, he treckt us up sin Sied, mehr noch, at de Prophet dat seggt: „Min Geist gev ick in jo rin!“ , - in us Binnerstet, in`t Hart, in de Leew, in den Glowen. Ick bin doch döft, Herr, up din Naamen, Gott Vaader, Söhn un hillig Geist, at din Kind hest du mi annaamen in din Kark, de du roopen deist. Nu hör ick fast to Jesus Christ, sin Geist is mit mi nu vörwiß. (EG 200,1) De 20. Sunndagg na Trinitaatis Wi schullen vörwiß free ween, daarto hett Christus us free maakt ( Gal 5,1a ) _____________________________________________________________ Free, endlich free ween - dat is een Woort, daar geiht een Zauber von ut. Dat bringt de Massen up de Beenen, in de Welt un in de Kark ook. De Evangelische Karkendagg is so een Oort, wo dat vörwiß utprobeert ward. Seker köönt wi us daaran freun, wenn dat sichtbaar ward, dat Christus us free maakt hett. Slecht is dat aawer, wenn free un willkürlich, Plicht un bindungslos ween, verwesselt weerd. De Minsch is nich denn free, wenn he maaken un laaten kann, wat he will. Denn jüst nich! Daar jachtert he baald achter sin Wünschen her, ward von Angst dreven un lewt bloot noch na sin Gier. Denn aawer is he nich free, denn is he een Slaav von dat Füür in sin Bloot un Aadern of daarvon, dat he fuul un gliekgüllig ward. Free is nich de, de deit, wat he will, wat em jüst in den Kopp kummt of Vördeel bringt. Free is, de dat deit, wat he doon schall, wat sick utrichten deit an dat Wollgaahn von Minschen. Daar bestimmt denn Jesus Christus de Richt. Wer em folgen deit, de is - at Martin Luther dat seggt hett - „een freen Herr över all Saaken un numst unnerstellt, togliek aawer een deenstbaaren Knecht von de Saaken, un in de Leew, elkeen unnerstellt.“ 174 Maandagg na den 20. Sunndagg in`t Karkenjaahr Wenn de Söhn jo free maaken deit, denn sin ji vörwiß free. ( Joh 8,36 ) _____________________________________________________________ De Juden hefft to Jesus seggt: „Wi sind Aabraaham sin Kinner un noch nie anner Lü Knecht ween!“ Weeren de denn blind? Se hefft doch jümmer weller anner MachthaAawers deenen mußt. To Jesus sin Tiet harrn de Römer dat Seggen in‚t Land. - AAawer wi willt man nich up ehr runnerkieken. Wat de Christen free maakt, dat hefft wi faaken noog so verstaahn, dat wi Schranken un Grenzen nich sehn hefft, of nich sehn wullen. Dat ward woll jümmer weller passeeren. Daarum roppt Jesus sin Tohörers up, bi em to bliewen. Denn köönt se wies weerden, wat waahr is. Erst dit Weten ward ehr free maaken. So is dat nu: An Jesus vörbi köönt wi nich weten, wat waahr is un wat free maakt. Wat waahr is, - dat wi Minschen verlorene Sünner sind, dat ward us erst klaar, wenn wi Jesus un sin Wark vertsaahn doot. Bloot he kann us free maaken, dat wi us nich mehr sülfs bedregen doot. Jesus Christus bringt den Trost för all Sünner hier up Eerden, helpt ehr trecht un maakt ehr los, dat se free un froh köönt weerden. Se gaaht up de rechde Baahn: Jesus nimmt de Sünner an. (EG353,1) Deensdagg na den 20. Sunndagg na Trinitaatis Dör usen Herrn Jesus Christus hefft wi Gnaad un dat Apostelamt kregen. Un dat harr he daarbi in den Sinn, dat bi all de Völker de Glowen upricht ward un de Minschen up em hören doot. ( Röm 1,5 ) _____________________________________________________________ Up em hören, em pareere! Heel anners wurd dat utsehn in us Welt, wenn de Minschen dat deen. Gehorsaam ween, gehorsaam ween in den Glowen, dat bedüüdt, sick den Herrn Jesus Christus unnerstellen. At Paulus vör Damaskus vör Jesus in den Stoff leeg, daar hett he fraagt: „Herr, wat wullt du von mi, wat schall ick doon?“ - Lewenslang hett disse Fraag em nich loslaaten, de Updrag ook nich. He schull in de wiede Völkerwelt Minschen in den Glowen roopen. Paulus weer woll de Meenen, dat een Gemeen achter em staahn schull, de em senden de un sin Arbeit mit dregen de. So een Gemeen socht Paulus nu in Rom to winnen för sin Plaan, bit na Spanien to reisen un ook daar de Botschup von Jesus Christus to predigen. In Lüttasien un in Griechenland harr he Gemeenden sammelt, de nu nich mehr de Heidengötter ehrten deen. Se hungen nu Christus an, den Herrn, de an`t Krüz sturven un von Gott in`t Lewen roopen weer. Se nöömden Jesus ut Nazareth nu ehrn Herrn, un daarmit meenden se dat eernst. Een Herrn mutt man pareeren. Dissen Herrn, de so veel för us daan hett, den pareert man geern un dankbaar. 175 Middeweken na den 20. Sunndagg na Trinitaatis För dat Evangelium von Christus schaam ick mi nich. Dat is ja een Kraft von Gott, de redden kann un ook elkeen redden schall, de daaran glööven deit. ( Röm 1,16 ) _____________________________________________________________ De Apostel Paulus schaamt sick nich. He hett Tovertroon to dat Evangelium von Jesus Christus, un daarum steiht he ook daarför in, ook wenn he na Rom kaamen deit, wo de Kaiser Nero dat Regiment hett. Paulus predigt den Redder. He freut sick, dat sick in Rom all een lütte Gemeen bild hett, de mit Moot för Jesus insteiht. Mit disse lütte Gemeen socht he Kontakt. Baald will he se besööken un von Rom denn wieder na Spaanien reisen. Paulus weet, dat all Minschen den Redder nödig hefft. Wer sick driewen lett, geiht unner, aawer Redden is mögelk, eenfach daarum wiel Christus daar is. De Karaft von Gott, de Energie, de von Gott utgeiht, is daarup utricht, dat de Minschen rett‚ weerd. Aawer wi schullen good tolustern. Paulus seggt, dat Redden in dat Evangelium bemööten deit. Dat mööt wi hören. In dat Evangelium bemööt us de reddende Kraft, in`t Tolustern up Gott sin Woort, dat us Jesus Christus künnig maakt. Martin Luther hett över den Römerbreef seggt: „Disse Breef is dat rechTe Hauptstuck von dat heele Nee Testaament, - dat reinste Evangelium, - woll weert, dat Christenlü dat utwendig leernen doot un Dagg för Dagg daarmit umgaaht. Dat is däglicht Brot för de Seel!“ Donnersdagg na den 20. Sunndagg na Trinitaatis Wi sind gerecht maakt wurden dör den Glowen. So hefft wi Freeden mit Gott, un nix steiht mehr tüschken em un us. Dat verdankt wi alleen usen Herrn Jesus Christus. He hett us den Weg free maakt to disse Gnaad, in de wi nu staahn doot. ( Röm 5,1+2 ) _____________________________________________________________ Freeden mit Gott, dat hett nix mit Geföhl to doon, ook nich daarmit, wo us um`t Hart is. Freeden mit Gott is at een Bilanz von den Glowen, - is Glowensbestand. Wat wi föhlt, dat kann sick ja fix ännern, kann wesseln. Dat hangt maal an`t Weer, maal an us Befinnen, of wi Koppkeelt hefft of nich, of dat Arger geev bi de Arbeit un to Huus. Wo wi jüst stimmt sind, dat ännert sick. Mit dat Geföhl is dat ook so‚n Saak. Dat ännert sick ook von Stunn to Stunn, von Dagg to Dagg, un seker is dat nie. Mit den Glowen is dat heel anners. De kann ook Druck uthoolen. Ook unner Druck von buten, in Angst un Not, köönt wi Freeden hebben. Nu seggt Paulus: „Wi sind gerecht maakt wurden dör den Glowen. So hefft wi Freeden mit Gott!“ Stimmt dat? Wi sind gerecht? Jümmer? - Daar kaamt Twievel up. Wi verstaaht beter, wat meent is, wenn wi dat so lesen doot: „Wi sind Gott recht dör den Glowen!“ - Daar is nix, wat wi maaken un leisten köönt. Ook de Glowen is Geschenkt, - wi köönt em nich maaken, aawer mit den Glowen sind wi free. Wi sind Gott recht dör Jesus Christus. Dör sinen Weg an`t Krüz un sin Upstaahn von de Doden sind wi Gott recht. De Glowen an Jesus Christus maakt us free. 176 Freedagg na den 20. Sunndagg na Trinitaatis Wer kann us woll trennen von Gott sin Leew? Amenn Not of Last, de us trurig maakt, dat wi verfolgt weerd of smachtig sind, dat wi naakt sind of in Gefaahr un för den Henker sin Biel? ( Röm 8,35 ) _____________________________________________________________ Ick will nu nich lang un breet vertellen, wat allens tohören kann, to de Not un de Gefaahren, von de Paulus hier snackt. Wat de Apostel meent, dat seggt he sülfs ja dütlich noog. All de Ängste un Nöte hett he sülfs dörmaakt, un dat is dat ook, wat em so klaar seggen lett, dat us nix trennen kann von Gott, de us in Jesus Christus tomööt kaamen is. Een Christ ut de oole Kark, de Paulus sin Breef an de Römer waarschienlich kennt hett, wurd vör Gericht stellt.. Disse Mann weer de Bischof Polikarp von Smyrna. Verklaagt wurd he wegen sinen Glowen. Wenn he sick trennen wull von sin Herrn Jesus Christus, denn schull he furst free ween. De Statthooler drängte em: „Swör af, denn laat ick di free! Läster Jesus Christus, denn laat ick di gaahn!“ - Un Polikarp anterde em: „Sessunachtig Jaahr deen ick em nu, un he hett mi nix toleed daan. Waarum schull ick min König, de mi selig maakt, afswören un em lästern?“ - Daarum is Polikarp at Märtyrer sturven. An Polikarp köönt wi dat aflesen, dat Jesus Christus us fasthoolen kann, de true Herr. Ook den Henker sin Biel hett Polikarp nich trennt von sinen Herrn. Un Jesus hett toseggt: „Numst ward se ut min Hand rieten!“ Sunnaabend na den 20. Sunndagg na Trinitaatis Gewt dat nich up to haapen un to vertroon, daar schöölt ji riekelk för belohnt weerden. Verleert nich den Moot un laat nich na, dat ji Gott sin Willen doot. ( Hebr 10,35+36 ) _____________________________________________________________ To all Tieten sind Christenminschen verfolgt wurden. Faaken hefft se mit ehr Lewen taahlen mußt.. Se hefft ehr Lewen hengewen för Jesus Christus. Ook Folter un annert Bedrängen kunn ehr nich daarvon afbringen, för ehrn Glowen intostaahn. Paar Daag noch, den fiert wi dat Reformationsfest. Ook disse Denkdaggg erinnert us, fast un tru to usen Glowen to staahn. Dat is to all Tieten nödig ween, un versteken bruukt wi us ook vundaagen nich, bloot wiel in us Tiet dat Evangelium von Jesus Christus maadig maakt ward. Wi kriegt dat ja af un an to hören: „Dat paßt nich in de Tiet“,ward seggt, „....de Christen mit ehrn Glowen sind von gustern,“ ward seggt... un Jesus Christus sülfs ward veracht. Laat jo dat nich verdreeten. Wat Gott toseggt hett, dat gelld. In Jesus Christus wiest he us ook hüüt noch den Weg, Aamenn sogaar den Weg daarhen, dat all de Christen weller tohoop glowen, un Lewen, haapen un beden köönt. Aawer Gedüür mööt wi hebben, un den Herrn pareeren mööt wi ook. Wer up Jesus Christus sin Woort lustert, we em nafolgen deit, de ward wies, wat waahr is un wecke Kraft ut dat Evangelium kummt. 177 De 21. Sunndagg na Trinitaatis Kieneen kann to mi kaamen, wenn de Vaader, de mi schickt hett, em nich trecken deit, un den laat ick em upstaahn an den Jüngsten Dagg. ( Joh 6,44 ) _____________________________________________________________ „Wer to mi kummt, den stööt ick nich trügg“, harr Jesus seggt, un naahst dat Woort, dat hier baaben steiht. Dat schient at een tegendeel von de Inlaaden, man dat schient bloot so. Schranken weerd hier nich upboot. Kein Minsch ward afschreckt, de na Jesus hen will. Daar ward bloot seggt, wi eng de Vaader und de Söhn Jesus Christus mit‚nanner verbunnen sind. Jesus nimmt allens alleen ut den Vaader sin Hannen: „Allens, wat mi min Vaader gewen deit, dat kummt to mi!“ So weerd ook wi an Jesus Christus övergewen at een Gaav von Gott den Vaader. Kein Minsch kann daar stolt up ween un sick röhmen, dat he to Jesus Christus funnen hett un ook bi em bLewen is bit to dissen Dagg. Freun köönt wi us daarto, drövt un schöölt wi ook, - aAawer wat daarto daan hefft wi nich. Dat weer Gott, de Herr, de us trucken un an Jesus Christus övergewen hett, un nich us Wark un Verdeenst. AAawer een grooden Trost is dit, dat Jesus uus at een Geschenk von Gott annehmen deit, un daarum stoot he us nich trügg, - mehr noch, - he nimmt us mit sick in sin ewigt Lewen. Maandagg na den 21. Sunndagg na Trinitaatis Ji schöölt praat staahn at Minschen, de up ehrn Herrn tööven doot. _____________________________________________________________ ( Lk 12,40a ) Jümmer praat staahn, jümmer up den Herrn Tööven, köönt wi dat? Wennehr kummt he denn? Kummt he överhaupt? - Us ward bang, dat wi wat versümen doot vör luter Tööven. Dat kummt daar woll up an, wat wi in Jesus sehn doot, of wi wat von em verwachten doot of nich. Hett he wat to beeden? Wat wi daarvon meent, dat hangt daarvon af, of Jesus us Herr is. Heff ick maal to em seggt: „Du kennst mi so good at anners numst, du hest mi so leew at anners numst. Ick dank di, dat du mi annaamen hest un mi nich upgiffst. Din will ick ween, din egen!“ Heff ick dat seggt, denn is he min Herr un ick hang em an mit dankbaare Leew. Disse Herr maakt ut sin Deener Lü, de up em töövt. Wer wat deep in sin Hart weet, dat de allmächtige Gott mit Jesus bi us is, de kennt kein gröötert Ziel, at sin Willen to doon un för em praat to ween. Ick will so geern bi di bliewen, Jesus, ick will mit di gaahn, mi schall nix von di verdriewen, in din Deensten will ick staahn. Liev un Seel giffst du dat Lewen, all min Kraft kummt her von di, an den Wienstock hangt de reben, so han ick ook, Herr, an di. (EG 406,1) 178 De Denkdagg an de Reformation - 31. Oktober Use Glowen is de Sieg, de över de Welt triumpheert. ( 1.Joh 5,4a ) _____________________________________________________________ Hüüt is de Denkdagg an de Reformation. Wi erinnert us daaran, dat de junge Martin Luther an den 31. Oktober 1517 den fulen Freeden mit een Welt breken de, de na buten hen, eben bloot schienbaar, fromm weer. Martin Luther hett sin Kampf um den rechden Glowen ut sin Klosterzell ruut öpentlich maakt. Un dat weer sin Botschup: Nich us Wark, nich wat wi leisten doot, maakt us selig un vör Gott recht. Dat geiht alleen dör den Glowen. Nich us Doon överwind‚t de Welt,dat is alleen de Glowen. De Glowen triumpheert över de Welt un överwind se. De erste Akt von de Weltöverwinnen weer vörwiß, dat wi sülfs överwunnen wurden sind dör de Leew, de us in Jesus Christus bemöötent deit. Dat is sin Sieg, nich use. Dat is ook sin Sieg över de Welt, un wi sind in den Sieg mit rinNaamen dör den Glowen.. Daar gifft dat kein Helden- ook Martin Luther weer kein Held - daar gifft dat bloot Sieger, de noch unnerwegens sind in Gott sin Riek. Wi köönt bloot daarum beeden, dat de Herr de Kark jümmer weller trüg föhren deit na den Ursprung, se re-formeert up Jesus Christus hen. Middeweken na den 21. Sunndagg na Trinitaatis „Zachäus, stieg gau runner von den Boom! Hüüt mutt ick besööken!“ ( Lk19,5b ) _____________________________________________________________ Weer dat een Begangs in Jericho. So veel Lü weeren up de Straat, un all wullen se Jesus sehn, von den se all so veel hört harrn. Ook Zachäus, de Böberste von den Toll, wull dat. He weer aAawer man een lütten Keerl, un de Lü leeten em nich na vorn. Daar hulp ook nich dat veele Geld, dat he de Minschen an de Tollstation afknööpen de. De Lü leeten em nich dör. Se verachten em. He weer ja de Römer to Deensten un butendem sorgte he ook noch good för sin egen Geldbüdel. Mit so‘n Keerl wull numst wat to doon hebben. AAawer Zachäus wull wat mit Jesus to doon hebben, he wull em sehn, unbedingt. He klatterde up een Boom un keek von daar up de Straat.. At Jesus nu daar vörbi keem, keek he hoch na den Mann, de daar in den Boom seet. Jesus red em an: „Zachäus, stieg gau runner , hüüt mööt ick di besööken!“ Daar hett Zachäus nich mit rekend. Nu aAawer gau na Huus, den Disch praat maaken för den Gast. De Besöök gellt aAawer nich sin veer Wannen. Jesus socht sin Hart. De Sünnerheiland will Zachäus vergewen, em up dat rechde Padd bringen. Un dat passeerd denn ook. Nu will Christus ook bi us to Besöök kaamen. De Redder will us redden. - Kummt bi us ook so veel Freud up, at bi Zachäus? Sind wi praat, den Heiland uptonehmen in Huus un Hart? 179 Donnerdagg na den 21. Sunndagg na Trinitaatis Och Herr, daar is kein Minsch, de mi helpen deit. (Joh 5,7) _____________________________________________________________ Kien Minsch, de mi helpen deit? Dat droff doch woll nich waahr ween! - Jerusalem weer vull von Minschen, von fraame Minschen. Se fierden een fröhlichet Fest. Se beden mit‚nanner, se lusterten up Gott sin Woort, se sungen Gott sin Loff. Un daar weer een, den kein Minsch helpen kunn? - Jesus bringt dat an‚t Lecht. Dat is woll doch kein Tofall, dat daar een Minsch eenfach vergeten wurd. Nee, dat is een Teeken daarför, dat de Minschen aahn Jesus Christus Lewen deen. Daar geev dat Aamenn Gemeenschup unner Lü, de dat sülvige denken deen, aAawer de mehrsten setten sick von‚anner aff, un veel enkelde Lü weeren alleen. Jesus aAawer grippt daar in. He anerkennt kien Sellschup, de sick inigeln deit un afkapselt. . Jesus stellt sick neben den, de buten steiht, de alleen is. In Jesus Christus bemööt us de Minsch, de sick neben us stellt at Broder un Helper. De waahre Minsch un waahre Gott, Jesus Christus, gifft den eensAamen un verlaaten Minsch weller een Platz in de minschliche Sellschup. Von us will Jesus, dat wi de Minschen bistaaht, de ook bit nu noch kein Minschen funnen hefft, de ehr helpen deit. Freedagg na den 21. Sunndagg na Trinitaatis Daar is numst so heilig at de Herr, afsehn von di is daar numst, daar is kein Fels so at us Gott. ( 1.Sam 2,2 ) _____________________________________________________________ De ersten tein Verse ut dat Kapitel twee von dat erste Samuelbook sind een Dankgebet. De Psalm ward Hanna in den Mund leggt, Samuel sin Mooder. Daar is een Minsch, de ut sin Glowen wat wies wurden is. Hanna betüügtn toerst ehrn eegen, heel persönlichen Glowen, aAawer denn spreckt se ut, wat Gott sin Volk in een lange Geschicht mit Gott begrepen hett. De Gott, von den hier de Red is, is Israels Gott, un bloot daarum kennt de Beder em, bloot daarum droff he sick an em wennen un sick över Gott freun. Wat leernt wi daaruut? - Wi leernt, dat wi wiß un waahrhaftig mit Gott verbunnen sind,,wiel wi to een Gemeen hört, de an Gott glowen deit, de för Gott tügt un de Gott sin Loff singen deit. Gott is „heilig“, heel un gaar free tegenöver allens, wat up disse Eerd Macht hett un wat gelden deit. Jüst daarum is Gott för den, de nix hett un nix gelden deit un nix kann, de „ Fels“ , na den wi us flüchten köönt. Wer verzaagt is, de ward bi Gott burgen, wer elend is, de ward bi Gott upricht, un wer starven mööt, de find dat Lewen. 180 Sunnaabend na den 21. Sunndagg na Trinitaatis Nu kaamt to em (Jesus Christus), denn weerd ji ook at lebennige Steen upboot to een geistlicht Huus. ( 1.Petr 2,5 ) _____________________________________________________________ Wenn een seggt. „Ick will mi upboon“, denn överkummt us dat Geföhl, dat daar wat nich recht in de Reeg is. Dat kummt wolldaarvon, dat daar een groodet Stuck Egensucht mit bi is. Wi seggt: „Ick gaah na Kark um mi uptoboon,“ un daarbi denkt wi bloot an us sülfs. De Bibel snackt hier von een heel annert Upboon. För Petrus is d Kark de Boo, den Gott sülfs uprichten un ook tosAamenholen deit. Wer sick in den Boo inbringen deit, de hett ook sin Upgaav. De Apostel schrift dat för elkeen in de Gemeen: „Laat ook ji jo infögen in dat Muerwark von dat geistliche Huus at lebennige Steen!“ So een Steen in dat Boowark, dat de Gemeen von Jesus Christus daarstellt, so een Steen hett na all Sieden Kontakt, dreggt un ward draagen. Elkeen hett sin Updrag, un kieneen droff daar fehlen, anners gifft dat een Lück. Daarför priest wi den Herrn, dat he ut us Sünner lebennige Steen maakt. Pries, Loff un Dank för Gott, den Herren, de sin Hand över Minschen hollt, he roppt de Minschen to sin Ehren, he boot sin Kark, een heiligt Volk. Von Anfang an weer dat sin Streven, sin Kark to boon hier in de Welt ut Minschen, de em Ehr willt gewen, de up em troot, sick to em stellt. (EG 245,1) De 22. Sunndagg na Trinitaatis Elkeen, de veel hett, kriggt wat to, dat he mehr at noog hett, AAawer den, de nix uptowiesen hett, ward ook noch dat Naamen, wat he hett. ( Mt 25,29 ) _____________________________________________________________ Wat heff ick maakt ut min Lewen? Heff ick schafft, wat ick schaffen kunn? Bin ick wurden, wat ick weerden muß? - Dat sind Fraagen, de woll elkeen von us maal an sick sülfs stellt hett. Of he nu an Gott glowen deit of nich, de Minsch föhlt de Plicht, dat he vöran kummt, ut sick ruut haalt, wat mögelk is, - eben över sick sülfs ruut to wassen. Jesus versteiht us Lewen at een Gaav, de us anvertroot is, un nich bloot för us alleen. Dat Lewen ward rieker,wenn dat föhrt ward to Gott sin Ehr un Freud un den Naahsten to Nutz un Hülp. Daarbi gelld een Gesetz, dat wunnerbaar, aAawer ook to‚n Verfehren is. Bloot wat jümmer waagt un anwendt ward, wat umsett ward un vermehrt lebennig is, besteiht för Gott sin Urdeel. Een Lewen, dat verdrömelt ward, dat eenfach an een Punkt staahn blifft, dat is tolest aahn Weert un geiht verlooren. Dit Gesetz gelld toerst för den Glowen. De Glow, de nich ruutwassen deit ut den Kinnerglowen, de sick nich bewähren deit in dat Lewen von Froonslü un Mannslü, de is tolest kien Glowen mehr. Bloot een Glowen, de sick in us Lewen bewiesen deit at een Quell von Haapen un Kraft, de wassen deit in usen Alldagg, de kann bestaahn. 181 Maandagg na den 22. Sunndagg na Trinitaatis Willt ji at Christenminschen Lewen, denn makt dat so, at wi dat bi Jesus Christus afkieken köönt. ( Phil 2,5 ) _____________________________________________________________ Wat schall vandaagen min Lewen bestimmen? Na wat schall ick mi utrichten bi all min Doon un wenn mi Minschen bemöötent doot? An wat schall ick mi hoolen bi min Upgaaven, grood of lütt? Paulus seggt: „Maak dat so, at du dat bi Jesus Christus sehn deist!“ - Wi weerd hier nebenanner stellt, Jesus Christus un ick. - Daar verfehr ick mi. Wie weer he denn? He wull doch nix anners doon un seggen at Gott sin Willen un Woort. So hett he lewt, heel un gaar. He hett för de Minschen lewt, jümmer för de, de em jüst bemöötent deen un sin Hülp nödig harrn. He hett de Minschen leew harrt, us alltomaal, wiel he wußt hett, dat wi sin Barmen nödig hefft. Daarum hett he ook numst trüggstott. He weer rein, vull Leew un Sanftmoot. He leet sick utschimpen un schimpte nich trügg. Ut Leew gung he an‚t Krüz un nehm den Dod up sick. - Un ick weerd neben em stellt?. Ja - daar verfehr ick mi. Man sin Gnaad gelld ook för mi. Ick bin nich Jesus Christus. Ick kann nich doon, wat he daan hett. AAawer ick kann daarum beden, von Gott her min Doon un Denken uttorichten un för de Minschen praat to ween, de mi vundaagen bemöötent doot. Deensdagg na den 22. Sunndagg na Trinitaatis De aAawer up den Herrn ehr Haapen setten doot, de winnt heel nee Kraft. Liek at den Aadler wasst ehr Flunken, se köönt loopen un maakt nich slapp, se köönt gaahn un weerd nich möö. (Jes 40,31) _____________________________________________________________ Dat is HarfsTiet un de Winter kummt baald. De Bööm hefft dat Loof afsmeten un ehr Tacken un Twiegen staaht kaahl vör den griesen Heben. - Mit us Lewen geiht dat ook so. Wi weerd oolt. In us Gesicht graavt sick de Sporen in von Last un Schuld, de wi draagen un us uplaad hefft. De Tiet is vörbi, at wi mit Lust un Swung dat Lewen angaahn sind, Dat geiht nu allens ‚n beten sinniger to, wie de Kräft nich mehr so wied langt. Ook in us MinschenLewen ward dat Harfst, - un denn kummt de Winter. Von Goethe stammt dat Woort: „Na ewige, iserne un groode Gesetze mööt wi den Kring von us Lewen to Enne bringen!“ - Dat maakt unruhig, is aAawer doch so. Wi sind antreden na Adam sin Gesetz, na dat Gesetz von Sünd un Dod,- un daarum mööt wi den Weg to Enne gaahn. Gott wees Loff un Dank, dat‚t daar een Haapen gifft. Wenn Jesus Christus in us Lewen kummt at de lebennige Herr, denn ward de Düvelskring upbraaken. Wer sick Jesus Christus anvertroot, de ward free. De Welt, in de Gott dat Seggen hett, öpend sick för Jesus sin Jünger. De Toch na baaben is an Jesus sin Hand starker at de Toch na unnen. Ook wenn us Lewenlast un Lewenschuld at Blee an us hangen deit, hollt he us doch fast un lett us nich los. Daar ward dat denn up wunnerbaare Aart un Wies waahr, dat wi Flunken kriegt un nich slapp maakt. 182 Middeweken na den 22. Sunndagg na Trinitaatis In Freeden liggen un slaapen will ick. Du, Herr, bist dat alleen, de mi seker waahnen lett. (Ps 4,9) _____________________________________________________________ „Min Tohuus is min Borg“, seggt de Engländer, un so ähnlich föhlt wi dat ook. Wenn wi to Huus sind, denn föhlt wi us seker. Afsekert hefft wi us ook, so good, at dat man eben geiht. An de Dör sitt een fastet Slott, Aamenn ook noch een Alarmanlaag. Beide schöölt daar för sorgen, dat wi seker waahnen doot. Wat noch fehlt, dat ward „ver“-sekert tegen Füür un Waater, tegen Inbruch un Klaueree. Waahnt wi nu seker? De König David, de dissen 4. Psalm beed hett, levde nich sekerer at wi. Wat em aAawer dennoch dit Woort in den Mund leggt, dat is sin Tovertroon to Gott. Von Gott sin Macht weer he övertügt. He wuß, dat aahn Gott sin Willen nix passeerd. David hett wußt, dat Gott sin Willen allens so föögen deit, at dat good is. Daar sett David sin Tovetroon up, un em ward nich bang. Hefft wi dat verleern, so to glowen un to vertroon? Waarum woll schull Gott verlaaten, wat he leew hett, - de Minschen, de Welt? - Nich Gott hett us verlaaten, wi hefft Gott verlaaten, un daarum meent wi, dat allens so unseker is. „Smiet jo Tovertroon nich weg, dat ward riek belohnt!“ So seggt dat de Breef an de Hebräer, un he meent dat Tovertroon, dat sick up Jesus Christus richten deit. In em is Gott um us un bi us. In em sind wi burgen un köönt seker waahnen. Donnersdagg na den 22. Sunndagg na Trinitaatis De Arnt is heel grood, aAawer de Arbeiters sind man minn, daarum schöölt ji den Herrn bidden, den de Arnt hören deit, dat he Arbeiters in sin Arnt schickt. ( Mt 9,38 ) _____________________________________________________________ Dat us Welt nich in Reeg is, dat spöört wi Dagg för Dagg. De Minschen jachtert dör de Daag aahn dat een up den annern achten deit. Se sind at so‚n Koppel Schaap aahn Harder, de nich na Gott fraagt, aahn Leew un aahn Haapen. Wiel dat so is, daarum seggt Jesus, dat de Arnt grood is. Aamenn schutt us nu dör den Kopp, dat de Arnt grood is för Dod un Düvel,- aAawer Jesus meent Gott sin Arnt Un „ArnteTiet“, dat is so‚n Aaart Bild för de Tiet, in de Gott ingriepen deit mit all sin Macht. . De Minschen sind riep, dat Gott ehr na Huus haalen kann, dat se bi Gott burgen weerd at een riepe Arnt. Daarum jammert Jesus nich över de Welt un ehr Tostänn. Jesus hett de Upgaav in‚t Oog. He predigt Gott sin Riek un heelt de Minschen. Un he leggt dat sin Jünger an‚t Hart: Beden un arbeiten. König Christus, du vull Ehren, de Arnt is grood, wi schall dat weerden?, send du doch, Herr, din Tüügen ut, In de Welt schick us in Gnaaden, veel arme Gäst willt wi inlaaden to‚t groode Maahl in‚t Vaaderhuus. Selig, den droppt din Waahl to‚t groode Aabendmaahl in Gott sin Riek, wo Freeden steiht un groode Freud, hüüt, gustern un in Ewigkeit. ( EG 256,3 183 Freedag na den 22. Sunndagg na Trinitaatis O Herr, min Gott, riet mi up din Siet, kaam mi doch gau to Hülp. (Ps 70,2 ) _____________________________________________________________ Laat mi dat nich vergeten, Gott, wodenni ick anwiest bin up din Hülp. Aahn di kann ick nix doon Riet mi daar ruut, kaaam mi gau to Hülp, wenn de Böse na mi lengen deit, wenn de Hochmoot mi driewen deit, wenn ick mi sülfs gefallen do, wenn de Lü mi um den Baart gaaht, wenn sinnlicht Verlangen na mi griepen deit. Kaam mi gau to Hülp, Gott, wenn Minschen mi bemöötent doot, de min Sorg un Försorg nödig hefft. Kaam mi gau to Hülp, Gott, wenn dat daarum geiht, dat ick instaahn mutt för di un din Woort, att ick bekennen kann in din Gemeen: Du bist de Gott, de redden deit, du bist de Gott, de helpen deit, du alleen, dör Jesus Christus, usen Herrn. Aamen Sunnaabend na den 22. Sunndagg na Trinitaatis In so‚n Handumdreihn weer de Geist över mi. Daar weer een Thron in den Himmel, un up den Thron seet een, un een Regenbaagen weer um den Thron. ( Offb 4,2+3 i.A. ) _____________________________________________________________ In Gott sin Gesicht kann numst kieken, he wurd verbrennen. Johannes hett een Vision. He kriggt Gott sin Thron to sehn, he nimmt ook waahr, dat daar een sitten deit up den Thron, aAawer mehr nich. Um den Thron is een Regenbaagen, de dat Lecht breken deit. Een Regenbaagen deelt dat Lecht in seven Farven: Blau, Violett, Rot, Orange, Geel, Gröön un Indigoblau. Den Regenbaagen mit sin Farven, den köönt wi ankieken, dat Lecht nich. Un doch kummt in den Regenbaagen dat Sünnenlecht to us. Dat is hier at Bild meent: So at dat Sünnenlecht in den Regenbaagen, so kummt in Jesus Christus Gott sin Lecht to us. Un Jesus Christus seggt: „Wer mi to sehn kriggt, de kriggt den Vaader to sehn!“ In Jesus Christus sin Lewen un Wark, in sin Lieden un Starven un sin Upstaahn von de Doden, ward dat Lecht von Gott braaken un in milde Farvenm verwannelt. Disse Farven sind dat Bild daarför, dat Gott sin Leev bi us is. So is dat nu. De Togang to Gott sin Geheemnisse is us nich mögelk, aAawer dör Jesus Christus sin Oogen kickt us de ewige un allmächtige Gott an, vull Leew un Barmen. He helpt dör de Tiet un ritt dör den Dod in Gott sin herrlicht Riek. 184 De vörleste Sunndagg in`t Karkernjaahr - Volkstruurdagg Up sin Rock un um sin Talje is sin Naamen upschreben: König över all de Könige, Herr över all de Herrn. ( Offb 19,16 ) _____________________________________________________________ Wi sind truurig un bedröövt. Wi denkt trügg an den Krieg un an de MinschenLewen, de he fordert hett. Wi denkt ook an all de Opper von Wilkür un Gewalt, de in den Naamen von us Volk ehr Lewen gewen mussen.Wenn wi wat lernen willt ut de Geschicht, denn schullen wi up dit Bibelwoort lustern. Wenn sick een to‚n Herrn upsmieten will, denn mööt wi em trügg holen: „Daar is Jesus Christus, de Herr över de Herrn, böög di unner em! Veel weer us Volk un de heele Welt erspaart bLewen, wenn wi dat bi Tiets seggt un dörsett harrn. Daarum willt wi nu upmarken up den König över all de Könige und den Herrn över all de Herrn. Ook hüüt gelt us noch sin Tru, de in sin Gehorsaam tegenöver Gott un in sin Weg an‚t Krüz sin Utdruck finnen deit. För us is he an‘t Krüz gaahn, för us un an us Stee hett he sin Lieden up sick Naamen. Dat is sin Tru. König över all de Könige un Herr över all de Herrn is he nich up de Aart un Wies, dat he befehlen deit, - he is dat dör sin Deenst, dör sin Opper an‚t Krüz för us schüllige Minschen un daardör, dat he us in Gott sin aapen Arms bringen will. Herr, help us Volk to disse Tiet von Sünd un Schann to laaten, boo unner us din heiligt Riek, laat Unrecht us nich faaten. Herr Jesus Christus, help us nu un gev us ook din Geist daarto, föhr us, Herr, up din Straaten. ( EG 145,5) Maandagg na den vörlesten Sunndag in`t Karkenjaahr „Meenst du, ick heff Gefallen an den Gottlosen sin Dod?“, is dat Woort von minen Gott, den Herrn. „Nee, nich an sin Dod, aAawer daaran, dat he umkehren deit von sin verkehrten Weg un sin Aart, un an‚t Lewen blifft!“ ( Hes 18,23 ) Us Gott hett de verlooren Welt leew. Wi alltomaal lewt daarvon, un dat is de heele Inhalt von de Bibel. Alleen Gott weet, wi vull Schrecken de Dod is för een Minsch, de mit Gott nix to doon hebben will. Jüst daarum hett Gott so vel insett, um de Minschen to redden. Sin Söhn hett he in den Dod gewen un em in‚t Lewen roopen, dat wi umkehren köönt von us verkehrte Wege in Gott sin aapen Armms. He hett ook us ut den Dod in‘t Lewen roopen. Un nu schullen wi us nich versteken, us nich trüggtehn von de Minschen um us to. Wi mööt dat beTüügen, dat Gott de Welt leew hett un de Minschen redden will. Of wi woll an disse Welt lieden doot, so at Gott? Of wi woll för de Minschen beden un haapen köönt,- se to verstaahn us meuht un se leew hebben doot mit groode Kraft un Gedüür? Us Gott hett veel Wege, dat he Minschen to sick hen föhren deit. Aamenn will he us ook daarto bruuken. Midden in us Lewen hett us de Dod tofaaten. Wer is´t de för us Hülp hett, von den Gnaad kann kaamen? Dat bist du, us Herr, heel alleen. Us deit leed, wat wi Unrecht daan, wi köönt nich vör di bestaahn. Heilige Herr, us Gott, heilige starke Gott, heilige, barmhardige Heiland, du ewige Gott, laat us doch nich unnergaahn in den bittern Dod sin Not. 185 Herr, erbarm di doch. (EG 518,1) 186 Deensdagg na den vörlesten Sonndag in`t Karkenjaahr Gott, ja Gott, de Herr hett reedt, de Eerd hett he roopen von den Sünnenupgang bit to ehrn Unnergang. -Us Gott kummt, he ward nie swiegen. ( Ps 5o, 1+3a ) _____________________________________________________________ Gott, de Herr, de de Macht hett, hett reedt. Us Gott kummt un swicht nich! Gott redt, un dat hett ook den Psalmdichter ton Reden brocht. Dat Gott reden deit, dat he de Welt roopen deit von den Sünnenupgang bit to den Sünneunnergang, von Osten bit na‚n Westen, eben de heele Welt, daarim hett de Welt, wat ehr tosAamenhoolen deit, wat ehr verbinnen deit, wo se eenig in is. In Gott sin Woort kummt Gott sülfs. Daar liggt de Mögelken in, dat dat de Minschen tosAamenrucken köönt in ehr unnerscheedlich Rassen un Klassen, in ehr Völker un Staaten, wenn se bloot endlich up Gott sin Roopen lustern un antern deen.Seker sind Gott sin Mögelken aahn Grenzen, wenn he to den Welt reden will. AAawer em hett nu maal gefullen, sick up een heel sünnerliche Aart to Woort to melden. Sin Woort is Minsch wurden in Jesus Christus. Nu roppt he, at he jümmer all roopen hett:: „Kaamt he na mi, de ji unner Latsen gaaht un jo afmeuht, ick will jo to Hülp kaamen, jo erquicken!“ Dat is de groode Freud, dat wi von „usen Gott“ reden köönt, dat wi Gott in Jesus Christus erkennen köönt. - Ja, wi hefft een Gott, den us tokaamen Tiet hören deit, de up us tokummt. Buß- un Beetdaggg Ut de Deepte roop ich to di, o Herr. Min Gott, luster doch to up min Stimm! Laat din Ohren upmarken up min luutet Fleehn! (Ps 130, 1+2) _____________________________________________________________ All in de oole Kark is de 130. Psalm to de seben Bußpsalmen rekend wurden. „Ut de Deepte roop ick na di, o Herr“, heet dat daar. Wat mit de Deepte meent is, dat hett Martin Luther düütlich seggt in sin Leed: „Ut all min Not schree ick na di, Herr Gott, hör up min Roopen. Luster mi to un bliev bi mi, wees för min Beden aapen!“ Martin Luther hett wußt, dat de Deepte nich bloot een Oort is, - se is een deepe Not, - se is Sünd un Schann. - Lustert Gott to, ween ick ut disse deepe Not na em schreen do? - Dat Gott daar is, dat is maal seker. He hett us alltomaal in sin Hannen un hett Macht över us. Ook de Gottlose is Gott nich los, nich een Ogenslag lang. Un dat he hört, wenn wi roopen doot, dat is ook wiß. AAawer tohören un erhören, dat is ja nich dat sülve. Ward Gott us erhören? Ward Gott togriepen mit sin Redderhand, wenn wi ut de Deepte na em schreet, mehr noch, em anfleht? He hett dat all daan. Gott wees Loff un Dank, dat sin Gnaad deeper langen deit at elkeen Deepte, in de wi steken köönt. Se hett langt bit in de Deepte von den Schächer, de neben Jesus an‚t Krüz hung. „Du warst noch dissen Dagg mit mi in‚t Paradies ween“, hett Jesus to em seggt. Dat schall ook an us waahrt weerden, un dat is us Trost. 187 Donnersdagg na den vörlesten Sunndagg in`t Karkenjaahr Kiek daar, daar waahnt Gott midden mang de Minschen. (Offb 21,3 ) _____________________________________________________________ Elkeen von Us is woll maal för een Huus staahn bLewen un hett sick dacht: Hier much ick woll waahnen. Socket Sehnen kennt wi. Wi willt burgen ween, un Minschen up de Flucht, de schall dat nich mehr gewen in us Welt. Johannes teekend in sin Book, wat em aapenbaar wurden is. He teekend een Bild von tokaamen Tieten mit een Stadt, in de Gott bi den Minschen is. He nöömt disse Stadt „dat nee Jerusalem“. Daarmit is nich een Oort meent. Meent is aAawer, dat Gott bi den Minsxchen is. Bi elkeen Minsch grippt Gott in, will bi elkeen Minsch waahnen, will dicht bi us ween. Wo Gott bi de Minschen waahnen deit, daar köönt ook Minschen mit‚nanner waahnen. Daar is kein Leed un kein Keelt, kein Klaagen un Schreen mehr, daar haut sick de Minschen nich mehr tegensiedig dot, daar ward nich mehr haßt un flucht. Daar weerd de Traanen dröögt. - So ward dat ween an dat Enne von all de Daag, aAawer nich erst denn. Waahr werden schall dat all in us Lewen. „Kiek daar, daar waahnt Gott midden mang de Minschen!“- Dit Woort is Haapen un Upgaav för dissen Dagg un all de Daag. Freedagg na den vörlesten Sunndagg in`t Karkenjaahr De Baabenhand wunnen hett den Löw von Juda sin Geslecht, de Naafaahr von David...... un ick heff en Lamm sehn, dat jüst so utsehn de, at wenn dat graad slacht wurden weer. ( Offb 5,5+6 i.A.) _____________________________________________________________ Von Jesus Christus steiht upschreeben, dat he ut sick sülfs ruutgaahn is, een Stuck von sick upgewen hett, un denn hett he de Gestalt von een Knecht annaamen. De Löw is to een Lamm wurden. Gott is Minsch wurden un leet sich Unrecht doon, wo doch dat heele Recht up sin Sied weer. -Is dat nich een verkehrte Welt? In dat Himmelriek weet man dat anners. Daar is dat nich verkehrt, wenn de Löw een Lamm is. Daar liggt ja jüst de Stärke von Jesus in, dat he, de Löw von Juda, sick böögt hett unner Gott sin Willen. So is he dat Lamm von Golgatha wurden. Ook de Jünger hefft dat baald verstaahn, dat daarin dat geheeme Wunner von ehr Lewen leeg. Se harrn ehr Lewen verlooren, verwirkt, at se Jesus alleen leeten in den Gaarden Getsemane, wiel se nich verstaahn kunnen, dat de Löw een Lamm weerden kunn, dat sick oppern de. AAawer at Jesus an‚t Krüz sturven weer un den drudden Dagg upstaahn weer von de Doden,daar hefft de Jünger begreepen, dat nu ehr Straaf up em leeg, dat se Freeden funnen, un dör sin Wunden weeren se heel wurden. Dat is baald nich to faaten, dat de Herr för den Knecht sick sülfs hett martern laaten, o Minsch, bedenk dat recht: Daar hett de ewig groode Gott för mi verloornen Minschen sick gewen in den Dod. ( EG 82,2 ) 188 Sunnaabend na den vörlesten Sunndagg in`t Karkenjaahr De Welt un ehr Lust vergaaht, wer aAawer Gott sin Willen deit, de blifft ewig bestaahn. ( 1.Joh 2,17 ) _____________________________________________________________ Dat is us Lewen in disse Welt.Allens, wat us Oogen to sehn kriegt, wat us Ohren to hören kriegt un us Hannen doot, dat is meist Sünd un Schann. Daarum stüürt wi up den Dod to. So is dat bi us. De Minsch will sin Lust hebben un sin egen Willen doon. Daarbi hett he Gott verlooren, un mit Gott de heele Welt, sick sülfs un den Minschenbrooder. Un Gott? - Gott lett de Minschen ehr Lust hebben. De Welt kann de Minsch bruuken at he dat will. So staaht wi unner den Dod sin Macht un klaagt: Köönt nich staahen, mööt vergaahnen, all de Minschensaaken! Wat us Oogen ook seht staahen, dat mutt fallen, mutt vergaahen. Wer Gott fürcht, ward ewig staahen. ( EG 528,8) Loff un Dank wees Gott, dat dit nich sin Willen is, dat wi mit de verlooren Welt unnergaaht, In de Welt, de vergeiht, hett Gott sinen Söhn Jesus Christus schickt un mit em de Leew, de de Welt redden deit. An‚t Krüz hett he us Sünden draagen. Nu is de Welt erlöst von den Bann dör Sünnd un Dod. Nu köönt wi free ween för Gott un sin Willen doon. Nu drövt wi at erlöste Minschen ook de Welt bruuken. Dit aAawer nich at sock Aart Lü, de an de Welt bunnen sind, woll aAawer free von ehr. Mit Jesus Christus hefft wi de Welt un ehr Minschen leew. Daarum köönt wi nich tokieken, wenn Minschen starven doot. Wi mööt ehr Lewen, redden un na Jesus Christus henroopen un föhren. De Ewigkeitssunndagg - Dodensunndagg Us Gott is een Herr, de helpen deit. Bi Gott, den Herrn, is een Utweg vör den Dod. ( Ps 68,21 ) _____________________________________________________________ Wenn us de Dod bemöötent deit, wenn een Minsch sturven is, de dicht bi us weer un den wi leew harrt hefft, denn schient us dat so, at wenn Gott wied weg von us is. Gott sin Bild ward us düster. Mit den Dod von een Minschen, den wie leew harrt hefft, is een Stuck von us egen Lewen sturven. Nu mööt wi to Grafff bringen, wat to Grafff brocht weerden mutt. Wi kaamt sülfs een Stuck in‚t Starven rin mit all de Angst, mit us Haapen un us Leew, wenn wi den Dod bemöötent doot in de Familie of in den Kring von enge Frünnen. Daarum kummt us dat so hart an. Mit den Psamdichter bekennt wi: Wi hefft een Gott, de helpen deit, - de den Utweg weet. He is de Herr, de redden deit von den Dod. Jesus Christus, von di is betüügtn, dat du lebennig bist. Ut Dod un Grafff bist du upstaahn. Gott, de Vaader, hett di in‚t Lewen roopen. Wi seggt Loff un Dank för dit Tüügen von din lebennigt Lewen na den Dod. Wi seggt Dank för dit Wunner von Gott in sin heiligt Riek. 189 Maanndagg na den Ewigkkeitssunndagg De Blinden ehr Oogen weerd updaan un de nich hören köönt, de ehr Ohren weerd öpend. Denn springt de Laahme liek at een Hirsch un den Stummen sin Tung jucheit. (Jes 35, 5+6a ) _____________________________________________________________ Dat is seker, dat Jesaja dat Volk uprichten will mit dit Woort. Se weeren fungen in Babilon. Jesaja will ehr seggen, dat ehr Elend baald een Enne hett. Se weerd baald free ween un na Jerusalem trügg kaamen. So meent Jesaja dat, dat is heel seker. AAawer seker is ook, dat daar wat mitklingen deit, wat erst mit Jesus Christus erfüllt is. In dat Lukasevangelium steiht, wat Jesus antert up de Fraag von Johannes den Dööper, de in‚t Lock seet: „Bist du dat, de kaamen schall, of mööt wi noch up een annern tööven?“ Jesus leet em seggen: „Blinde köönt weeler sehn, Laahme köönt gaahn, de den Utsatz hefft, weerd rein un gesund, Duuve köönt hören, Dode staaht up un de Armen ward dat Evangelium predigt. Dat is so wunnerbaar, dat een dat baald nich faaten kann.Un doch blifft ook hier noch een Rest aapen. De wiest up de Tiet, in de Gott de Welt an ehr Enne bringt, de Tiet, in de Gott allens in allens is. De Welt geiht up ehr Enne to, up Gott sin ewigt Riek. Aawer nooch is Gott mit de Minschen nuichan`t Enne: Wat he sick hett vörnaamen un wat he will, passeerd, up`t goot Enn mutt dat kaamen, dat is wollus Loff weert Deensdagg na den Ewigkeitssunndagg Us Fründ Lazarus is inslaapen. AAawer ick gaah hen un will em weller upwecken! (Joh 11,11 ) _____________________________________________________________ Is disse Jesus nich vörwiß autoritär? Dat is baald nich to faaten. „Ick gaah“, seggt he. Un wo blievt de , de sick em anvertroot, sick mit em verbunnen hefft? AAawer dat is doch so, dat to kein Tiet een Minsch dwungen weer, mit Jesus to gaahn. . Dat is un weer all jümmer een freen Entschluß, boorn ut Leew un Tovertroon. Wer denn aAawer mit em geiht, de unnerstellt sick Jesus sin Willen, geiht sin Weg mit, deelt mit em dat Lewen in Freud un Leed, in Gefaahr un Entbehren. He ward aAawer ook sin Woort un Wunner wies. Nu stoltert wi aAawer över Jesus sin Woort: „Us Fründ Lazarus is inslaapen!“ Ward de Dod hier nich verharmlost, so, at wenn dat nix is, bloot een Bagatell? Wi köönt dat ook anners verstaahn. För us is de Dod dat Enne un gelld. Daar dringt nix mehr Dör, kein Wort, kein Blick, kein Leew. Nix dringt mehr na den Doden dör. AAawer bi Gott is dat anners, bi Jesus Christus ook. Bi Gott un Jesus sind de Doden nich afschreeben. Daar is noch allens mögelk. Fälle aahn Haapen gifft dat bi Jesus nich. He roppt di un mi ut‚ SündenGrafff in‚t Lewen. Nu Laat dat leege Lewen los, staah up ut Grafff un Sünden. De Glowen maakt di free un froh, du kannst dat Lewen winnen. Von Harten un von heele Seel laat Jesus Christus ween din Heil, denn bist du all upstaahn. ( EG 114,2 ) 190 Middeweken na den Ewigkeitssunndagg Petrus harr se all ruut dreeven, denn beede he. To de Dode sä he: „Tabea, staah up!“ - De aAawer sloog ehr Oogen up un seet uprecht up ehr Bett. ( Apg 9,4o ) _____________________________________________________________ Um Geschichten at de, von dat Upstaahn von Tabea ut den Dod, is all veel streeden wurden. De wecken seggt, dat daar een Legend vertelld ward, da annern glööwt an een echtet Wunner. Ick will mi an den Stried nich bedeeligen. Vör mi is dat noog, wat de Geschicht mi seggt, un dat is dit: Bi Gott is mehr mögelk at wi aahnen köönt, ook dat een Minsch dat Lewen hollt, wo Minschen dat nich glowen köönt! Een Jung von seebentein Jaahr hett maal to mi seggt: „Ick hool dat mit de Vernunft, un daarum is disse Geschicht för mi een Tomooden!“ Ick heff em tostimmt, denn he harr ja recht. Wat ut disse Geschicht up us to kummt, dat is Moot, een grooden un starken Moot, dat Lewen mit Gott to waagen, de bi us is mit all sin herrliche Macht. Em is mehr mögelk, at wi us vörstellen köönt. Dör Jesus Christus bi em burgen, hett ook de Dod sin Macht verlooren. Wo hett de Dod sin Stachel bloot? Wo blifft de Höll ehr Siegen? De Satan kann us nix mehr doon, he mutt achter us bliewen. Gott Loff un Dank, de us den Sieg den he an‚t Krüz hett wunnen. Dör Christus gewen na den Krieg, ( EG 113,1 ) Donnersdagg na den Ewigkkeitssunndagg Kien Teeken, bloot dat von den Prophet Jona, ward ehr gewen. Denn jüst so at Jona dree Daag un dree Nachten in den Buuk von dat Undeert weesen is, so ward ook de Minschensöhn dree Daag un Nachten in de Eerd ehrn Schoot weesen. ( Math 12,39+40 ) _____________________________________________________________ Dat lett sick nich bestrieden, dat wi in de minschliche Sellschup up Richter un Gerichte anwiest sind. Verbreeken mööt bestraaft un sühnt weerden. At Christen rekend wi daarmit, dat Gott de Welt richten ward. Dat wull de oole Kark seggen, dat disse Richtergott dat Recht all dörsett hett. Dat Gericht hett all stattfunnen, vulltrucken an Jesus sin Krüz. An dit Krüz up Golgatha sind all de Minschen afurdeelt, Juden un Heiden, Christen un Atheisten. All disse schülligen Minschen hett de Richter freespraaken um Jusu Christi willen, den eenen Gerechden, de vör Gott recht is. Sin Starven an‚t Krüz bedüüt, dat dat Gericht uphaaben is. Gott sin Ja to all de Minschen ward an‚t Krüz waahr. Daarum hett Gott em ook upweckt von de Doden, dat wi to weten kriegt, dat achter den Dod de vullkaamen herrliche Welt, - Gott sin ewigt Riek- up us luurt. För elkeen, de Jesus Christus at sin Richter un Redder anerkennen deit, steiht disse Welt aapen. Disse TosAamenhang ward beschreeben in dat Teeken von den Prophet Jona. 191 Freedagg na den Ewigkeitssunndag Halleluja! Dat Heil un de Macht hett us herrliche Gott. (Offb 19,1 ) _____________________________________________________________ Mit Anbeeden slutt de Geschicht von dat Welterlösen dör Gott. Anbeeden is dat leste Woort von de erlösten Minschen, -alle Minschen. Dat weer woll nich de rechde Weg, wenn wi nu all dat leste Woort, dat anbeedende Woort alleen to Gott seggen deen. Noch mööt wi bidden un flehn. Noch drövt wi us bi Gott Kraft haalen för us Wark, för us Leew to den Naahsten, för dat Ringen mit us sülfs um een geheiligt Lewen. Noch drövt wi um Vergewen bidden för us Schuld un Schann. Noch schenkt Gott us den Sünndagg, dat wi us verhaalen köönt för den Alldagg. AAawer wi mööt ook weten, dat Gott kein Hülpsmann is, up den wi verzichten köönt, wenn he sin Wark an us daan hett. Wat Gott us schenken deit, sin Vergewen un dat he us Lewen heiligt, dat deent daarto, dat wi up Gott hen Lewen doot, em toordent weerd. Dat Ziel is Gott! So sehr bit hüüt noch de Sünndagg daarto deent,dat wi nee Kraft sammeln köönt för den Alldagg, so seker ward de Alldagg vergaahn un de ewige Sünndagg kaamen. Daarum is Anbeeden dat leste Woort. Anbeeden, Dank un Loff un Ehr, de hört us Gott, de um us her mit all sin rieken Segen. Ehr för us Gott, he hollt us fast, dreggt us mit all us groode Last, sin Huld will he us gewen. He is de allerhöchste Herr, selig maakt he, em hört de Ehr, he will us Not afwennen, he is de Helper in us Not, he is de Redder ut den Dod, lehrt us dat Lewen kennen. ( EG 281,3 ) 192 Sunnaabend na den Ewigkeitssunndagg - Dodensunndagg Kiek, ick kaam baald. Hool fast, wat du hest, dat numst di din Kroon wegnimmt. (Offb 3.11 ) _____________________________________________________________ Wat is dat för een Kroon, de wi hefft un de wi fasthoolen schöölt? Jesus Christus hett up sin Kroon verzicht un sick een ut Doornen upsetten laaten. Siet de Tiet köönt wi een Kroon dregen, siet he för us up sin Kroon verzicht hett, siet wi em so veel weert wesen sind, dat he för us dört Füür gaahn is. Dreegt wi nu de Kroon? - Wenn wi up Jesus Christus troot, wenn wi glööwen doot, denn ja, - denn sind wi Gott sin Kinner. Wat mööt wi doon, dat wi Gott sin Kinner blievt? Up wat för‚n Aart un Wies köönt wi de Kroon fasthoolen, de us von Christus gewen is? Dat Woort dat hier baaben steiht, is an de Lü von Philadelphia richt. Wat hefft de daan, dat se ehr Kroon hoolen kunnen? Över dreerlee köönt wi us bloot wunnern. De Lü von Philadelphia mussen k ein Sünnerliche Kräft hebben, um de Kroon fasttohoolen. Se harrn bloot een lüttje Kraft, un dat kann us trösten. Se hefft fasthoolen an dat Woort von Gott sin Gedüür un an den Glowen, dat he baald kummt. Se hefft klaar seggt, dat se to Jesus Christus hört. - Mehr is nich nödig, ook nich för us, um de Kroon fasttohoolen: Een lüttje Kraft, dat Woort von Gott sin Gedüür, un dat wi klaar bekennen doot, dat wi JesusChristus usen Herrn nöömt.Dat maakt us Seelen free un still. 193