BERRIA, 2012-06-22 - datu

Ostirala
Ekainaren 22a
2012. X. urtea
2.792. zenbakia
1,30 €
www.berria.info
Itxakorik gabeko liga
Europako txapelketa
nagusiari uko egin dio,
arazo ekonomikoengatik q 30
Aldaketa politiko eta sozialean eragitea
jarri du helburu LABek VIII. biltzarrean
Onartutako txostenean dioenez, prozesu politikoa eta krisia
lotuta daude eta sindikatu abertzaleek erabaki estrategikoak
hartu behar dituzte burujabetza prozesua azkartzeko
Rafa Diez LABeko idazkari nagusia izandakoaren mezuak
itzal luzea izan du. Beste gehiengo bat egituratzeko,
proposamena lantzera deitu du euskal sindikalismoa q 18-19
Nafarroako
Gobernuko
krisia sakondu
du Mirandaren
dimisioak
Ekonomia eta Ogasun
kontseilariak agindu zuen
132 milioiko murrizketa.
Diotenez, UPNk PSNren
babesa berreskuratzeko
utzi du karguaq 8
Aholkularien
arabera, bankuek
62.000 milioi
behar dituzte
gehienez q 16
Sylviane Alaux
Diputatu sozialista
Frantziako Legebiltzarrean
Iñigo Iruin abokatua eta Maider Etxebarria, Karmele Agirregabiria eta Esther Hernandorena Sorturen sustatzaileekin, atzo, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / ARP
Legez kanporatzeen aroa amaitutzat
emanda, eratzeari ekingo dio Sortuk
«Bilera bat
eskatuko diot
bake prozesuaz
aritzeko Barne
ministroari»
Elkarrizketa q 1O
Konstituzionalak Sortu legeztatzea ebazteak Bateraguneko auzipetuak ekarri ditu gogora. Ezker
abertzaleko prozesuaren sustatzaileak espetxetik ateratzeko eskatu dute eragile ugarik q 2-3
p GAUR 48 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 6
EUSKAL HERRIA 8
EKONOMIA 16
MUNDUA 20
q ERDIZ ERDI 24
q KIROLA 26
q AGENDA 33
q PLAZA 38
2 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian›
Sorturen legeztatzea D Balorazioa
@ sarean
‘Bateragune auzian’jarritako
zigorrek zentzua galdu dute
Sortu legezko izaera eskuratu bezain
laster hasi da tokia hartzen sare sozialetan. Atzo, Bilbon, Auzitegi Konstituzionalaren erabakia baloratzeko agerraldiaren bideoak Youtuben irekitako
kanalean eskegi ditu.
pYoutube.Sortu Euskal Herria kanala.
pTwitter. @sortuEH
«Epai honek are zailagoa egiten du
Bateragune auzia azaltzea», dio Iñigo
Iruin abokatuak. «Agerikoa da bost
zigortuak Sorturen eraketa ekarri zuen
hausnarketaren sustatzaile zirela». Areago, Rafa Diez alderdi berriaren estatutuak idazteko lanean «laguntzaile
estua» izan zuela azaldu du. «Beste
lauak preso zeuden eta ezin izan zuten».
Gainera, Auzitegi Konstituzionalaren
arabera ez Sortu ez Bildu legez kanporatzeko nahikoak ez diren txosten berak
ditu oinarri Bateragune auziak. «Legez
kanporatzeko balio ez duenak ezin du
balio delitua egitea egotzita zigortzeko», ondorioztatu du. Hortaz, Konstituzionalak arrazoi eman eta bost presoei
zigorra kenduko dien esperantza du.
Bake prozesurako ona dela
dio Sinn Feinek
Sinn Feineko eledun Gerry Kellyren
ustez, «Sorturen legalizazioa euskal
bake prozesurako urrats positiboa da».
Bestalde, Arnaldo Otegi eta beste
«bakegileak» askatzeko galdegin eta
«elkarrizketa prozesuaren alde» lan egiteko eskatu die gatazkaren alde guztiei,
«eta bereziki Espainiako Gobernuari».
Sortuk «berehala»
ekingo dio alderdia
eratzeko prozesuari
«Ezkerreko eta abertzale diren milaka
herritarren etxea» izango dela diote
sustatzaileek; «eraikitzeko dagoen etxea»
Erabakiak «legez kanporatzeen zikloa
gainditzea» ekarri behar duela uste dute
Aitziber Laskibar Lizarribar Bilbo
Auzitegi Konstituzionalak Sortu
alderdi politiko gisa inskribatzea
baimendu eta biharamunean, lanean hasteko asmoa adierazi
dute sustatzaileek. «Berehala
ekingo diogu Sorturen prozesu
eratzaileari», adierazi du Maider
Etxebarria idazkari nagusiak,
ikusmin handia izan duen prentsaurrekoan. Prozesua «herri eta
auzo guztietan» egingo dela eta
ezker abertzaleko kideek parte
hartuko dutela azaldu du, eta Sorturen oinarri ideologikoak, ildo
politikoa, antolakuntza eredua
zein komunikazio politika eztabaidatu eta erabakitzea izango
duela helburu. Prozesu eratzailea
azaroan amaitzea espero dute,
hauteskundeak aurreratzen ez
badira behintzat. Bozak aurreratuko balira, hauteskundeen ondoren itxiko litzateke prozesua.
Sortzaile figura sortuko dutela
ere iragarri du idazkari nagusiak;
Sorturen bazkideak izango direla
sortzaileak, eta «berehalakoan»
ekingo diotela horiek biltzeari.
Gustura agertu dira Sorturen
sustatzaileak Iñigo Iruin aboka-
tuarekin egindako prentsaurrekoan. Legeztatzearen berri izan
ondorengo «lehen balorazioan»,
erabakia Euskal Herriarentzat
«oso berri ona» dela esan dute.
Areago, Auzitegi Gorenak duela
15 hilabete alderdi gisa eratzeko
debekuari «buelta eman» izana
«herri oso baten garaipena» delaeta, eskertu egin du laguntza.
Sortu legezko jo izanagatik beragatik, eta horrek esan nahi duenagatik azaldu dute «poza» sustatzaileek. Izan ere, Etxebarriaren
esanetan, «hamar urtez luzatu
den legez kanporatzeen zikloa
behin betiko gainditzea suposatu
behar du» erabakiak, eta «garai
politiko berriari tresna zaharrekin» erantzutea amaitzea.
Hala ere, bada sustatzaileei
«kezka eta ardura» eragiten dien
zerbait: «Oraindik ere badaudela
Espainiako estatuan sektore batzuk oinarrizko eskubideak urratzen jarraitzeko apustua egiten
Sorturen sustatzaileak eta babes helegitea aurkeztu zuten abokatuak,
dutenak». Etxebarriaren ustez,
«gatazka egoera batean iraun
nahi duten sektoreak» dira horiek, «konponbide eta bake nahiei
bizkar ematen dietenak».
Jarrera horiek irauli arazi nahi
ditu Sortuk. Normalizazio politikoan eta bakegintzan aurrera
egin. Eta, horretarako, Euskal
Herriko politikagintzan parte
hartzeko «konpromisoa» hartu
du. «Milaka eta milaka euskal herritarren atxikimendua duen eragile bat gehiago bezala» jarduteko asmoa duela azaldu du; Sortu,
ezkerreko eta abertzale diren mi-
«Legez kanporatzeen garaia amaitzeko balio behar du»
Iruinek Gallardoni esan
dio «badaezpadako legez
kanporatzea» ezin dela
bihurtu «zaintzapeko
legeztatze»
A.L.L. Bilbo
Sortu legeztatzeko erabakia jakinarazia du Espainiako Auzitegi
Konstituzionalak. Ez, ordea,
epaiaren edukiak. Horren zain
daude Iñigo Iruin eta Adolfo
Araiz abokatuak neurriaren balorazio juridiko sakona egiteko.
Gaur arte ezagutzen dena «oso
ona» dela dio Iruinek bien izenean; normalizazio politikoan lagunduko duela, eta «Estatuak legez kanporatzeen hamarkada
amaitzeko» balio behar duela.
Baina balorazio sakona egiteko
epaia bere osotasunean ezagutu
behar dela ohartarazi du, alderdiari baldintzak jarri nahi zaizkion susmoa plazaratuta.
Konstituzionalaren ebazpenak
dio Sortuk legezko izateko eskubidea duela «16. oinarri juridikoak aurreikusten dituen terminoetan». Baina «termino» horiek
zeintzuk diren ez da jakina; «ez
dakigu zehaztapen horiek zer dioten». Hargatik azterketa «mugatua» besterik ezin duela egin azalduta, baikor aritu da abokatua.
Asteazkeneko epaiarekin, Alderdien Legearekin lotuta Auzitegi Gorenak agindutako debekuak Konstituzionalak hiru aldiz
«zuzendu» dituela ohartarazi du
Iruinek. Iniziatiba Internazionalistaren eta Bilduren aurkako auzietan kendu diola, aurrez, arrazoia. Alderdien Legea bera modu
hedakorrean nola zabaldu den
frogatzen du horrek abokatuaren
ustez. Baina ez hori bakarrik; Alderdien Legea indargabetu be-
Adolfo Araiz eta Iñigo Iruin abokatuak. ALFREDO ALDAI / EFE
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 3
12››
EAJk, PSE-EEk eta PPk Alduntzinen aurkako
zentsura mozioa erregistratu dute
20››
Barack Obama estu, Mexikon desagertutako
armen aferarengatik
Sorturen legeztatzea D Erreakzioak
D3Mko absoluzioaren kontra
helegitea jarriko du fiskalak
D3M eta Askatasuna auziko hamaika
auzipetuak zigortu egin behar direla uste
du Vicente Gonzalez Mota fiskalak, eta
horregatik, Espainiako Auzitegi Nazionalak 11 lagun horiek absolbituz astelehenean ateratako epaiaren kontrako helegitea jarriko du Auzitegi Gorenean.
Auzitegi Nazionaleko aurreneko zigor
D3M eta Askatasunako auzipetuak. J. C. RUIZ / EFE
salak epaian esan zuen ez zela frogatu
auzipetuek «jakinaren gainean» lagundu ziotenik ETAri, eta ezin dela erakunde
armatuaren eta beraien arteko lotura
frogatu. Auzipetuek beren eskubide
politikoak indarrean dizutela, eta «ezker
abertzalearen ideologiarekin bat egiten
duen» alderdi eta hautesle elkarte bat
osatzea ez dela delitua gaineratu zuen.
Fiskaltza ez dago ados horrekin, eta
auzipetuak zigortu egin behar direla uste
du, ETAko kide edo laguntzaile izatea
egotzita. Gorenak D3M eta Askatasuna
legez kanpoko alderdi jo zituenez, haien
sustatzaileak ETAko kidetzat jo behar
direla argudiatu du. Tribunalak froga ez
zuela ondo aztertu ere argudiatu du, eta
ez diela akusazioaren argudio guztiei
erantzun. Atzo jakinarazi zuen helegitea
jarriko zuela.
‘Bateragune auziko’ presoak
askatzeko eskaria berritu dute
Arnaldo Otegi eta beste
lau presoak askatzeko
eskatu dute Joseba
Egibar, Pello Urizar
eta Dani Maeztuk
Erredakzioa
prentsaurrekoaren hotelera iristean. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
laka herritarren «etxea» izango
dela; «eraikitzeke, partekatzeke
eta dinamizatzeke dagoen etxea».
Bestetik, «Euskal Herriarekiko, zein nazio aitortza eta autodeterminazio eskubidearen aldarrikapenekiko konpromisoa» ere
adierazi du Sortuk.
Konponbideari dagokionez,
«bakean eta askatasunean oinarrituko den etorkizuna eraikitzeko» elkarrizketak abiatzeko apustua egin du. Halaber, egoera ekonomiko larria gainditzeko
irtenbideak proposatzeko konpromisoa adierazi du.
harko litzatekeela ere erakusten
duela dio.
Konstituzionalaren erabakiak
Auzitegi Nazionalean eragina
izango duen esperantza ere badu,
bere esanetan Alderdien Legearekin batera Auzitegi Nazionala
baita «Estatuak ezker abertzalea
kriminalizatzeko erabiltzen duen
beste bidea».
Lege horrekin lotuta, Auzitegi
Nazionalean beste bi auzi epaiketa zain daudela ohartarazi du: Batasunaren, eta ANV zein EHAKren aurkakoak. Konstituzionalak Sorturi buruz hartutako
erabakiak bi auzi horiei zuzenean
eragingo dien esperantza du.
Asteazkeneko epaiak berebiziko garrantzia duela uste du abokatuak; «Bildurena baino ga-
rrantzitsuagoa» dela. Izan ere,
Bilduren auzian jokoan zeuden
eskubideak sufragio pasiborakoak baziren, Sorturenean elkartu
eta alderdiak sortzekoak zirela
azaldu du. «Bildurenean aldi bateko legez kanporatzeari buruz
ari ginen, eta Sorturenean legez
kanporatze iraunkorrari buruz».
Horregatik, Sorturen estatutuek «atzera bueltarik gabeko» bidea erakutsi zuten bezala, asteazkeneko epaiak legez kanporatzeen garaiaren amaiera ekarri
behar duela uste du. Ezin dela «legez kanporatze prebentibotik
zaintzapeko legeztatzera igaro»
ere ohartarazi du, Alberto Ruiz
Gallardon Espainiako Justizia
ministroak herenegun egindako
adierazpenei erantzunez.
Auzitegi Konstituzionalak Sorturi buruz hartutako erabakiak Bateragune auziko bost presoen egoera ekarri du lehen planora. Ezker abertzaleak erabakiaren
berri izan bezain laster izan zituen gogoan Arnaldo Otegi, Rafa
Diez, Miren Zabaleta, Arkaitz Rodriguez eta Sonia Jazinto. Atzo,
beste alderdi batzuetako bozeramaileek ere Bateraguneko presoak askatzeko eskaera plazaratu
zuten. Joseba Egibar (EAJ), Pello
Urizar (EA) eta Dani Maeztu (Aralar) askatzearen alde agertu ziren. Jose Antonio Pastorrek
(PSE), berriz, Bateragune auziko
epaiaren eta Auzitegi Konstituzionalak Sorturi hartutako erabakiaren arteko kontraesanak
nabarmendu zituen.
Joseba Egibar EAJko bozeramailearen ustez, «zentzugabea»
da Bateragune auziko zigortuak
espetxean jarraitzea. Joseba Egibarren ustez «nekez» atxiki daiteke kartzelan ETAren indarkeriaren desagerpena bultzatzen ari ziren pertsonak. «Zentzugabekeria
bat da, baina estatu arrazoiak behartzen du ez onartzera jatorrizko huts egitea, hau da, pertsona
horiek atxilotzea ETAko kideak
direlakoan», adierazi zuen atzo
Joseba Egibarrek Eusko Legebiltzarreko korridoreetan. Dena
den, Joseba Egibarrek uste du ezker abertzaleak «biktimismoarekin» jarduten jarraituko duela.
«Ahalik eta normaltasun gehiagorekin, biktimismo gutxiago eta
ez dakit normaltasuna ote den ezker abertzaleak nahi duen agertokia», gehitu zuen EAJko bozeramaileak kazetariek egindako galderei erantzunez.
Espainiako RNE irratiari egin-
dako adierazpenetan ere aipatu
zuen Joseba Egibarrek Bateragune auzia. «Espainiako Estatuko
aginteak absurdu baten aurrean
daude, oso zaila delako ETAk indarkeriarekin jarraitzeko estrategiari hauspoa ematea, ETAk
behin betiko uztea iragarri duenean. Bateragune auzia kutsu politiko nabarmena duen erabaki
horietako bat da, errealitate sozialarekin bat ez datorrena eta
ETArekin berarekin bat ez datorren, armak behin betiko uztea
iragarri duelako».
‘‘
Zentzugabekeria da,
baina estatu arrazoiak
behartzen du jatorrizko
okerra ez onartzera»
JOSEBA EGIBAR
EAJren GBBko lehendakaria
«Aldaketa prozesua
bultzatzeagatik
espetxean daudenak
kaleratu behar dituzte»
PELLO URIZAR
EAko idazkari nagusia
Pello Urizar EAko idazkari nagusiak Bateragune auziko presoka berehala askatzeko eskatu du,
Auzitegi Konstituzionalak Sorturi buruz hartutako erabakia eta
Auzitegi Nazionalak aste honetan bertan D3M eta Askatasuna
auziari buruz hartutakoa kon-
tuan hartuz. «Normalizazioaren
bidean, urratsak egitea pozgarria
da, baina ez da bidezkoa batean
kale, eta bestean bale esatea»,
adierazi zuen Pello Urizarrek.
«Badago jendea espetxean Batasunaren aldaketa prozesua hasteagatik, kalera atera behar dute».
Martin Garitano Gipuzkoako
ahaldun nagusiak, berriz, urrats
gehiago eskatu ditu Bateragune
auzia gogora ekarriz.
Kontraesana
Dani Maeztu Aralarreko koordinatzaileorde eta legebiltzarkideak ere gogoan izan zituen Bateragune auziko presoak, eta politika
egiteagatik espetxean dauden
pertsonak kaleratzeko eskatu
zuen. Halaber, Alderdi Legea
ezeztatzeko eskatu zuen «ez dadila egon epaiketa politiko gehiagorik eta ideien legez kanporatzerik». Maezturen ustez, Sortu legezko izatea albiste ona da
normalizazio politikoa lortzeko,
baina ez da nahikoa Alderdien Legeak ahalbidetzen duen salbuespen legeriak irauten badu.
Jose Antonio Pastor PSE-EEko
bozeramailearen ustez, «nolabaiteko kontraesana» dago Sortu legeztatzen duen epaiaren eta Arnaldo Otegik espetxean jarraitzearen artean. Jose Antonio Pastorrek uste du Auzitegi Konstituzionalaren erabakiak legezko
bihurtu duela euskal gizartean
normala zena. PSEk epaia onartu
eta harekin bat egiten duela argitu zuen Pastorrek. «Elkarbizitza
indartzeko pauso garrantzitsu
bat da», nabarmendu zuen PSEEEko bozeramaileak. Arnaldo
Otegi eta Bateragune auziko gainerako presoak askatzeko eskaerari buruz galdetuta, Pastorrek
onartu zuen kontraesana dagoela
Otegi espetxean atxikitzeko doktrinaren eta Sortuaren kasukoaren artean. Otegiren kaleratzea
Justiziaren esku dagoela gogoratuta, euskal gizartean gehiengoa
askatzearen alde dagoela eta iritzi
hori epaileek kontuan hartuko
beharko dutela iritzi zion.
4 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian ›
Sorturen legeztatzea D Erreakzioak
Normalizazioa
ekarriko du
legeztatzeak,
alderdien ustez
«Biktimismoa» utzi eta «demokraziarako
bidea bururaino» egiteko eskatu dio Patxi
Lopez lehendakariak ezker abertzaleari
«Sortukoak legezkoak izango dira, baina ez
dira demokratak», esan du Basagoitik
Edurne Begiristain
Sortu legeztatuta Bateragune auzikoakaske beharko luketela uste
dute alderdi abertzaleek eta
PSEk. PPk ez du epaia babesten.
JOSEBA EGIBAR
oraindik Alderdien Legea bezalako «salbuespen neurriak» indarrean egotea deitoratu du, eta, horregatik, ezinbestekotzat jo du
«politika egiteagatik» espetxeratuta dauzkatenak askatzea.
PATXI LOPEZ
EAJren GBBko presidentea
Eusko Jaurlaritzako lehendakaria
«Normaltasun politikoa
lortzeko, ezinbestekoa da»
«Demokraziarako bidea
bururaino egin behar du
ezker abertzaleak»
«Normaltasun politikoa lortzeko,
ezinbesteko» urratsa izan da Sortu legeztatzea, eta Alderdien Legeak 2002an hasitako zikloari
amaiera eman zaio, Joseba Egibar jeltzalearen ustez. Halaber,
ezker abertzaleari «biktimismoa»
kendu dio erabakiak, haren aburuz. Egibarrek gaineratu du epai
horren ostean «zentzugabea»
dela Bateraguneko auzipetuek
kartzelan jarraitzea.
JUANJO AGIRREZABALA
EAko legebiltzarkidea
«Legeztatzearen aurka
daudenek salbuespen egoera
etengabea nahi dute»
Sortu legeztatu izanaren aurka
daudenak «ez dira demokratak»,
eta Euskal Herrian salbuespen
egoera etengabea egotea nahi
dute, EAko legebiltzarkidearen
ustez. Haren irudiko, ilegalizazioa babesten dutenek badakite
egoera normalizatu batean burujabetzarako bidea «geldiezina»
izango dela. «Gatazka nahiago
dutenak baino ez daude triste legeztatzearekin», esan du.
DANI MAEZTU
Patxi Lopez lehendakariaren ustez, Euskal Herriaren «aro berriarekin» bat dator legeztatzea, eta
jada errealitate bat zena legezko
bilakatu da. Hala ere, ezker abertzaleari esan dio «biktimismoa»
egiteari utzi eta politika egiten
hasi behar duela. «Ezker abertzaleak demokraziarako bidea bururaino egin behar du, jada aitzakiarik ez duelako». Epaiak islatzen
du «sistema demokratiko batean» legeak betetzen dituztenak legezko direla, haren aburuz.
MARTIN GARITANO
Gipuzkoako ahaldun nagusia
«Espainiako Gobernuari
dagokio normalizazioaren
aldeko urratsak egitea»
Martin Garitano Gipuzkoako
ahaldun nagusiak uste du Sortu
legeztatu izanak agerian utzi duela «ilegalizazioen zikloa gaindituta» daukala euskal gizarteak.
Orain, baina, Espainiako Gobernuari dagokio normalizazio politikoaren aldeko «urrats ausartak»
egitea, Garitanoren ustez. Besteak beste, Bateragune eta 18/98 auzietan eskatu ditu urratsak.
Aralarreko koordinatzaileordea
«Politika egiteagatik preso
daudenak aske utzi behar dira»
Euskal Herriko normalizazio politikoa lortzeko bidean «albiste
ona» da Sortu legezko izatea, Aralarreko buruaren ustez. Hala ere,
ANTONIO BASAGOITI
EAEko PPko presidentea
«Sortukoak legezkoak dira,
baina ez dira demokratak»
«Sortu alderdi legezkoa da, baina
ez da alderdi demokratikoa; ez,
Patxi Lopez eta Rodolfo Ares, atzo, Eusko Legebiltzarrean. DAVID AGUILAR / EFE
bederen, ETAren 900 hilketa gaitzesten ez dituen bitartean eta
erakunde terroristari desegiteko
eskatzen ez dion bitartean», esan
du Antonio Basagoitik. Auzitegi
Konstituzionalak Sortu legezko
izateko lan egin duen moduan,
PPk ETAk armak utzi eta desegin
dadin lan egingo duela ohartarazi
du Basagoitik.
JOSE ANTONIO PASTOR
PSE-EEko bozeramailea
«Sortu legeztatzea eta
Otegi espetxean edukitzea
bateraezinak dira»
Auzitegi Konstituzionalaren erabakia ez dator bat Bateragune auziaren sententziarekin, PSEko
eledunak dioenez: «Sortu legeztatzea eta Otegi espetxean edukitzea bateraezinak dira». Pastorrek uste du euskal gizartearen
gehiengoa Otegi askatzearen
alde dagoela eta ez duela ulertzen
hura espetxean egotea. Horrez
gain, esan du hurrengo hauteskundeetan alderdi denek «baldintza berberetan» aurkezteko aukera izango dutela, lehen aldiz.
JAVIER PEREZ ROYO
Konstituzio Zuzenbideko Katedraduna
«Lehen aldiz, ezerk ez du
euskal herritarren parte hartze
politikoa itxuraldatuko»
Javier Perez Royo Konstituzio Zuzenbideko katedradunak hauxe
azpimarratu du: «Aspaldiko partez, eta lehen aldiz, ezerk ez du
itxuraldatuko euskal herritarren
parte hartze politikoa». Haren ustez, Sortu legeztatzeak gainerako
alderdiak politikan duten lekua
berriro aztertzera derrigortuko
ditu, baina baita ezker abertzalea
bera ere. Emandako epaia Konsti-
tuzionalean egon den «eboluzioaren» isla dela gaineratu du.
ALFREDO PEREZ RUBALCABA
PSOEko idazkari nagusia
«ETA desagertzea
erraztuko du legeztatzeak»
Sorturen legeztatzeak «ETA desagertzea errazagoa» egingo duela adierazi du Alfredo Perez Rubalcaba PSOEko idazkari nagusiak.
Bere
ustez,
Konstituzionalak Sorturi buruz
emandako epaia «koherentea» da
duela urtebete Bilduren inguruan emandakoarekin, baina
bada alderik bata eta bestearen
artean, orain ETAk indarkeria
amaitu duelako. Gainera, espero
du orain ebazpena kritikatzen dutenek hemendik bi urtera, «ETA
desagertzen denean», «euren buruei dominarik» ez jartzea.
MARIA DOLORES DE COSPEDAL
PPko idazkari nagusia
«Demokrata gehienok
triste eta etsita gaude»
Maria Dolores de Cospedal PPko
idazkari nagusiak aitortu du ez
duela «batere gustuko» Auzitegi
Konstituzionalaren epaia, baina
hura errespetatzea beste aukerarik ez duela. Areago, esan du «demokrata gehienak triste eta etsita» daudela Sorturen legeztatzearekin.
EDUARDO TORRES-DULCE
Estatuko fiskalburua
«Erne egongo gara
Sortuk legedia bete dezan»
«Juridikoki etsita» dago Eduardo
Torres-Dulce Estatuko fiskalburua Sorturen legeztatzearekin.
Hala ere, ohartarazi du «erne»
egongo direla alderdi abertzaleak
legedia bete dezan. Izan ere, azpimarratu du ebazpenak «abisu zorrotzak» egiten dizkiola Sorturi
legearekiko eta biktimekiko izan
behar duen errespetuari buruz,
eta beraz, berretsi du Fiskaltza
«erne» egongo dela alderdi abertzaleak Espainiako Konstituzioari «iruzur» egin ez diezaion.
JAIME MAYOR OREJA
PPko europarlamentaria
«ETA ez da sekula orain
bezain gertu egon boteretik»
Sortu legeztatzea «ETAri indarra
ematea da», boterea ematen diolako eta «mugarria» jartzen duelako ezker abertzaleak funtzionatzeko duen moduan, Jaime Mayor
Orejaren ustez. PPko eurodiputatuak salatu duenez, erabakiarekin «ETA ez da sekula orain bezain gertu egon boteretik».
Epaiak, funtsean, «ETA legeztatzen du» eta erakunde armatuari
«zilegitasuna» ematen dio, bere
ustez.
CARLOS URQUIJO
Espainiako Gobernuko ordezkaria EAEn
«Sortu legeztatu izana albiste
txarra da demokraziarentzat»
«Albiste txarra da demokraziarentzat Sortu legeztatu izana»,
Carlos Urquijo Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariaren esanetan. Gainera, ebazpenarekin biktimek duten «samina»
ulertzen duela dio, «300 hilketa
baino gehiago argitu gabe daudenean oraindik». Haren ustez, Sorturen estatutuek diotena baino,
alderdiko kideek egiten dutena
da garrantzitsuena: «Orain arte,
ordea, ez diet entzun ETAren terrorismoa gaitzesten».
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 5
‹ Publizitatea
6 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Iritzia
Subalternoak
Konpartsak gara?
Geldoen kalea gustatzen zait igerilekuan,ikusi egiten ditut hurbiltzen,ezinean bezala ari dira baina ez dute etsitzen,
arnasa estutzen zaie,batzuetan kolperetan sartu nintzen,jubilatuaren
ka egiten dute igeri,kostatu egiten zaie
besoak ikusten nituen uraren azala
ertza iristea,deskantsu hartzen dute,
makal kolpatzen,barrura sartzen,urehor egoten naiz ni,urpean.
tako erroten antzera mugitzen besoak
Azaleko ura erabat lurrundu aurretik
atzerantz,hankei eragiten ahal bezain
joan nintzen hiztegira.Italieratik dator
azkar,hau da,mantso; sortzen zituen
antza konpartsa hitza,eta
burbuiletan jarri nuen arreta guztia,
azaltzearekin dago lotuta,nire
bati jarraitzen nion desegin arte,geburuak mozorroekin eta inauro beste bati,gero beste bati.Biteriekin lotzen zuen arren.Estartean matrailak puztuta nengozenan azaltzen den figurante
en ur azpian,miopiarik zuzentzen
bat da konpartsa,sartu-irez didaten betaurrekoak jantzita,
tena egiten duena,estra
ertz batean,hanka bana parebat.Azaldu egiten da,
tei itsatsita,berrogeita bost
baina ez du hitzik egiten.
angeluko gradua osatuz,
Jira
Ez du inork kontuan harbesoekin ur azpian mantenXabier
Gantzarain
tzen.
tzeko indarra eginez.
U
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Iñaki Petxarroman
Edizio arduraduna:
Andoni Alvarez
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Bidera
publizitatea
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
[email protected]
Publizitatea:
[email protected]
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 22/06/2012
Exemplaire: 2.792
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: [email protected]
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
[email protected].
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
[email protected].
berria
Erraiak
te erraiek.Orduan,zer esango dute,bada,21 urteko semea labanaz hil dieten
gurasoek? Etsita daudela,txikia iruditzen zaiela hiltzaileari jarritako 18 urteko
zigorra,gutxienez 20koa espero zutela,
ogorra da beti maite duzun inoren
hobe 25ekoa balitz,edo bizi osokoa; ez
heriotza.Min ematen du.Baina aldela egin justiziarik.
dea dago minetik minera,eta ez da gauEzusteko eta berritasunik gabeko meza bera zahartzaroak eta bizitza legeak
zu horixe ari dira gure inguruko hedabide
eramandakoa agurtzea,edo bizitza ishandienak —publikoak barne— behin
tripuren batek garaiz kanpo ostutakoa
eta berriz zabaltzen,orain Asier Lavan—dela gaitz goiztiarren batek,dela
deraren hilketaren kasuan bezala,
bestelako ezbeharren batek—.Are
azkenaldiko beste hainbatetan
eta handiagoa mina istripua inork
ere.Beti patroi berberaz: hurkoa
eragindakoa bada,eta zer esanik
mehatxu.Ahaztu egin dute —
ez,gure maitea inork berariaz hil
ahanztarazi egin nahi digute—
badu.Horrelakoetan,mendemendekuak justiziarekin
ku gosea izaten da zauria
eta gizatasunarekin zeriarintzeko bide: errudunak
kusi gutxi duela; besteak
senti dezala,gutxien-guBira
beste,erraiei eusteak egitxienez,guk adinako mina.
Idurre
Eskisabel
ten gaituela jende.
Hartara bultzatzen gaituz-
G
Erreskatearen aurrean
independentzia
Rebeka Ubera
Igor Lopez de Munain
Aralar
F
inantza sistemaren
erreskatearen ondoren,
gero eta agerikoagoa da
nazioartetik datozen informazioarengatik, Espainiako estatua interbenitua izango dela. Horrek gure herriaren burujabetzan eta herritarron eskubideetan izan ditzakeen ondorioak
zuzenak, kaltegarriak eta itzulezinak dira, eta herri bezala dagozkigun eskubideak eta orain arteko
burujabetza arrisku bizian egon
daitezke.
Espainiako Gobernuko ordezkariak behin eta berriro azaltzen ari
zaizkigu komunikabideetan interbentzioaren mamua uxatu nahian,
finantza sistemaren erreskatea
izendatzeko eufemismo bat baino
gehiago erabiltzen, baina errealitate gordinak dio Rajoy eta enparauek ukatzen dutena egi bihurtzen dela egun gutxi batzuen epean.
Ukazioak ukazio, ematekoak diren
100.000 milioi euroak inork ez ditu
muxu truk ematen. Dena dela, egia
ere bada Europa neoliberalak aspalditik interbenitua daukala Espainiako estatua eta, horren ondorioz, kapitalaren neurrira egin diren erreforma desberdinen bidez
euskal herritarron eskubide sozial
eta laboralak kolokan jarri dizkigute eta daukagun burujabetza apurra ere ahuldu egin digute.
Lehenik eta behin, gogoratu behar dugu aurrean izan dezakegun
interbentzioa krisira eraman gaituen ekonomia espekulatzailea
erreskatatzeko besterik ez dela, berau diru publikoarekin berregituratu eta ondoren etekinak berriro ere
pribatizatzeko. Hau da, estatuak
zor pribatua bere gain hartzea defizit publikoaren bitartez, horrek herritarrongan dauzkan ondorioekin.
Eta zor hori ordaindu ahal izateko,
herritarren eskubide sozialak eta
laboralak era bortitzago batean
murrizten jarraituko dute; eta ongizate estatuaren ardatz den sistema
publikoa desagertarazteko bidean
jarriko dute, pribatizazioari alfonbra gorria ezarriaz. Eta hori dena
gutxi balitz, gure erakundeen erabaki gaitasuna merkatu neoliberalen eskuetan guztiz utziko dute, eta
euskal erakundeak administratzaile hutsak bilakatzeko arriskua gero
eta handiagoa da.
Azken baten, sistema beraren eta
hori kudeatzen, sustatzen eta babesten duten PPren, PSOEren (PSE
eta PSN) eta EAJren porrotaren aurrean gaude. Horiek dira Hego Euskal Herriaren etorkizun ekonomikoa eta soziala kolokan egotearen
erantzuleak, nahiago izan dutelako
krisi ekonomiko eta sozial honetara
eraman gaituzten ekonomia espekulatzailearen buruak babestu eta
haien helburuak sustatu, justizian
eta elkartasunean oinarritutako
edozein politikaren oinarri izan behar diren pertsonak babestu beharrean.
Erreskateak suposatzen du Espainiako estatuko enpresa handiek
(Ibex osatzen duten 28 enpresek,
bankuak kenduta, gutxi gora behera 1.300.000milioi euroko zorra pilatzen dute) eta «fortuna» handiek
erakutsi duten lotsagabekeriagatik
eta diru gosearengatik sortu duten
zorra publiko egitea, zorra herritar
guztiona egitea, duela egun batzuk
De Guindos ministroak aitortu
zuen bezala; hau da, sektore publikoak ordaindu beharko du egoera
honen gordina, nahiz eta herritar
soilek eta sektore publikoak zerikusirik izan ez krisi honen sorreran.
PPren gobernua korrika atera da
finantza sistemaren zuloa estaltzeko diruak bilatzera, zulo hori sortu
eta eragin dutenei inolako erantzukizunik eskatu gabe. Orain inoiz
baino gehiago erantzukizun penalak eskatu behar dira krisi honetara eraman gaituen ekonomia espekulatzailearen arduradunen kontra. Erreskateaz jardun beharrean,
sistema espekulatzailea erortzen
uzteaz eta erantzukizun politiko
zein penalak eskatzeaz aritu beharko ginateke edota sektore publikoak krisiaren irtenbide arduratsua gidatzeaz.
Oraindik inork ez digu esan zer
ari den negoziatzen erreskateko
funtsarekin, baina orain arte egindako bidetik, agerian geratu dira
bere ustez burujabeak ziren estatuetan izan diren ondorio zuzenak:
politika ekonomikoen galera; sektore publikoaren desmantelamentua, langileen kaleratze eta prekarizazioarekin; kanpoko zorra ordaintzeari begira egongo den zerga
politika antisoziala ezartzea; malgutasunaren izenean langileen eskubideekin bukatzea; indarrean
dauden legediaren aldaketa, kanpoko eragile ekonomikoek gobernatuta egoteko eta kapitalen ihesa.
Eta hori guztia gutxi balitz, ezin
dugu ahaztu herri bezala dagozki-
Independentzia
politikoa eta
ekonomikoa da
bide bakarra Euskal
Herriak krisiari
aurre egin
ahal izateko.
Erabakiak hartzeko
momentua da
gun eskubide eta autogobernua
ezabatuak izateko dagoen arriskua. Nazioarteko hitzarmenen betebeharrak, estatuaren homogeneotasunean eta gastu publikoaren
murrizketan oinarrituak, ekar dezake kontzertu ekonomikoaren desagertzea, inolako atzera bueltarik
gabe, geneukan burujabetza apurra oraindik ere gehiago ahulduz
eta zentralismoa ezarriz kudeaketaren eraginkortasunaren izenean. Hori gertatuz gero, Hego Euskal Herriak bere egin beharko du
Espainiako estatuaren zorra eta,
ondorioz, Estatuaren patu bera
izango du aurrean.
Orain inoiz baino agerikoagoa
da Espainia karga jasangaitza
bihurtzen ari dela Hego Euskal Herriarentzat. Bizi dugun abagune
ekonomikoan, Espainiari lotutako
Hego Euskal Herrian ikaragarri
zaila da justizia sozialean eta elkartasunean oinarritutako jendartea
eraikitzea, horretarako urratsak
beti egin daitezkeen arren. Beti ere
independentziaren bidetik jorratuaz, horixe baita Aralarrek bere
sorreratik defendatu duen planteamendua.
PP krisiaren aitzakia erabiltzen
ari da bere aspaldiko helburua
gauzatzeko: zentralismoan oinarritutako estatua. Horregatik, inolaz ere ez da onargarria gure autogobernu apurra kentzen diguten
bitartean eskuak gurutzaturik
geratzea, are gehiago Herri eta
herritar bezala daukagun etorkizuna Espainiako Estatuari lotzen
diotenean, krisiaren aitzaki hartuta.
Beraz, gaur inoiz baino gehiago
Euskal Herriak Independentziarako bidea hartu behar du, bere
herritarrak etorkizuna izan dezaten, eta Espainiako estatuak
pobrezia estrukturalera eraman ez
gaitzan, espekulatzaileen eskutik.
Independentzia politikoa eta ekonomikoa da bide bakarra Euskal
Herriak krisiari aurre egin ahal
izateko, harreman ekonomiko eta
sozial berrien aldeko hautua eginez, berdintasunean eta elkartasunean oinarrituta. Erabakiak
hartzeko momentua da.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 7
Iritzia ‹ Harian
b
Zulo beltzean
Hizpideak
Hauteskundeak
Iñaki Petxarroman
[email protected]
aukera politiko guztiak aurkeztu
ahal izango dira hurrengo hauteskundeetan, 11 urtean lehenengoz. Galdutako eskubideak ez dira erraz berreskuratzen, eta hala gertatu da sufragio unibertsalarekin ere: hamaika urte,
makina bat tentsio eta alferrikako
nahigabe pila bat joan dira, Konstituzionalaren erabakia etorri den arte.
Euskal Herria Bildu koalizioaren barruan aurkeztuko da Sortu Eusko Legebiltzarreko bozetara. Eta emaitza onak
A
r
izango ditu. Hainbeste esan daiteke,
inkesta askoren beharrik gabe.
Agian horri begira jarri dira alderdiak
Gipuzkoan ere, hondakinak aitzakiatzat hartuta, Bildu ahalik eta gehien higatzeko. Ikusi beharko dira ondorioak.
Dena dela, hauteskunde ia normalak
izango dira, aspaldiko partez. Nahiz eta
EH Bilduko lehendakarigai izan zitekeenak espetxean ikusi beharko dituen
kanpaina eta hauteskunde gaua.
Nahiz eta Sortu legeztatzeko erabilitako argudio berengatik lehia politikoan
egon beharko luketen dozenaka lagunek espetxean jarraitzen duten. Aurrerapausoa izan da.
lena Asins-en KMko erakusketako Zulo Beltza instalazioan sartu naiz, eta neure baitako zulo beltzak esaten dit: bere lan artistikoan gero eta xehetasun gehiago
ikasten ari dena beti doa ilunpean, aurretik zekiena atzean utzi beharra baitauka ezer berririk lortu nahi baldin
badu. Arriskatu beharra dauka. Hautsi. Eten. Aurrez ikasitakoaren eskutik askatu, umea amaren eskutik askatzen
den bezala oinez ikasiko badu. Umeak beldurra sentitzen
du, eroriko dela uste du, mina hartzeko arriskuan dago,
baina hara non amaren eskua utzi eta pauso bat eman
duen, gero beste bat. Kontu segurua da eroriko dela.
Baina jaikiko da, berriro beste pauso bat emateko.
Artistak ere halaxe: aurretik zekiena atzean uzten ez
badu, aurrekoari lotuta segituko du, dakienaren esklabo.
Eta antzu, itsu, etorkizunik gabe. Artista nahi duenak ez
badu arteak eskatzen dion arriskua hartzen, ez da artista
izango. Ez, behintzat, benetako artista.
E
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Zaldieroa
Futbola
spainia eta Frantzia buruz
buru ariko dira bihar Eurokopan. Aitor dezadan azken
urteetan Bartzelonako futbol taldeak egiten duen joko ikusgarriari
esker berriz lotu naizela zangobaloiari. Blaugranen partida bakoitza futbol festa bat izaten da.
Baina Del Bosquek Guardiolaren
kopia txarra egiten du. Frantsesek,
aldiz, originala kopiatu ordez,
Espainiaren jokoa imitatzen dute,
kopia txarraren kopia okerragoa.
Eta ez dira bakarrak. Hainbeste
imitazio txarrekin, partidak aspergarri bilakatzen ari dira. Futbola
baino gehiago, eskubaloi partiden
itxura hartzen baitute partidek
azkenaldian, zonakako jokoarekin.
Garai batean ziren aitzinlari borrokatzaile horien falta sumatzen
dugu batzuetan...
Semearen ikaskide batek Frantziako maillota soinean ekarri du
ikastolara. Ez da lehen aldia, eta
ez da bakarra. Beste ikaskide bat,
berriz, Espainiako elastikoa jantzirik agertu da.
u
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400
karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak
Internet bidez bidaltzeko: [email protected].
E
Larrepetit
Hur Gorostiaga
Bihar Anoetara
joanen gara,
Euskal Herriko
selekzioa
sustengatzerat,
euskararen alde
eta eskubideen
berdintasunaren
alde.
Aupa neskak!
Garai batez pentsaezina izanen
zen halakorik. Begietan min egiten
badu ere, nolazbait ikastolak normalizatu diren seinale izanen da,
garai batez abertzaleen semealabak joaten baitziren soilik ikastoletara, eta gaur egun jatorri eta
ikusmolde orotariko jendea heldu
baita.
Kirola eta politika ez dira nahasi
behar; horregatik, gure herriak
beste herriek duten eskubide bera
ukan beharko luke Eurokopa
horretan aritzeko. Hizkuntza eta
politika nahasi behar ez diren
bezala, gure hizkuntzaren ofizialtasuna eta irautea debekatzen
duten politikak desegin behar lirateke.
Semeak galdegin dit biharko
partidan noren alde izanen naizen, Frantzia ala Espainiaren alde.
Ez bata, ez bestea, Euskal Herriaren alde baizik. Bihar Anoetara
joanen gara, Euskal Herriko selekzioa sustengatzerat, euskararen
alde eta eskubideen berdintasunaren alde. Aupa neskak!
Zokoako AEK-ko
andereñoari, mila esker
Lehengo larunbatean gertatu
zen.Txirrinda hartu eta kilometro batzuk egiteko asmoarekin
irten naiz etxetik: Irundik atera,
Lapurdin zehar itzulia eta berriz
Irunera.Dantxarineraino iritsi
naiz,buelta eman eta etxe aldera.Azkaine parean semaforo
gorrian.Alde guztietara begiratu dut,eta autorik ez.Aurrera.
Handik 200 metrora jendarmeak zain...Legearen zaindariak... Esan didate 90 euro ordaindu behar ditudala hantxe
bertan edo txirrinda inmobilizatuko didatela.Nik aldean,ez
90 euroak,ez kreditu txartelik...
Beraz,kendu didate txirrinda,
eta han utzi naute errepide
bazterrean.Kasualitatez,inguruan,amatxi,alaba eta biloba
daude,eta dena ikusi dute.Ni,
haserrealdia ezin baretuz,txirrindulari zapatak kendu eta zer
egin oso ondo jakin gabe oinez
abiatu naiz.500 bat metrora
hara non amatxi,alaba eta bilobak aurkitzen ditudan errepide ondoan geldirik,bilobari
bazkaltzeko ematen eta...nire
zain? «Egunon» amatxik,
«berdin» nik.Donibanera doazela eta hurbilduko nautela...
Nola eskertu ez dakidala,Donibanera iritsi gara.Han alaba eta
biloba parkean utzi,eta,batbatean,amatxik gasoila bota
behar zuela eta Behobiara hurbilduko nauela...etxe atariraino
ekarri nau!!! Ordu erdiko bidaian hainbat gauzaz mintzatu
gara...Bera Zokoakoa zela,eta
AEK-ko andereño izandakoa...
Donibaneko Euskara eta euskal kultura bultzatzeko talde
batean dabilela,eta nik izenaz
galdetu ez...Alabari,Pantxika
deitu ziola uste dut...Gutun honen bidez eskertu nahi nion berriz egindakoa.Mila,mila esker.
Iñigo de la Fuente. Irun.
8 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Euskal Herria
Mirandarik gabe, ataka okerragoan
geratu da Barcinaren gobernua
Lehendakariorde eta Ekonomia eta Ogasun
kontseilariak dimisioa emanda, sakondu
egin da Nafarroako gobernu krisia
Barcinak esan du «ahalik eta lasterrena»
izendatuko dituela kontseilari berriak
Koldo Aldabe
Nafarroako lehendakariorde eta
Ekonomia eta Ogasun kontseilari
Alvaro Mirandak dimisioa eman
du, eta Nafarroako Gobernuaren
krisia sakondu egin da, joan den
astean PSNko hiru kontseilariek
kargua utzi ostean, orain UPNko
batek, Foru Gobernuan hamasei
urte zeramanak, hutsik utziko
baitu Yolanda Barcina lehendakariarenaren ondotik exekutiboan garrantzi handiena duen aulkia.
Diario de Navarra egunkariak
aurreratu zuen berria atzoko edizioan, eta Barcinak berak baieztatu zuen geroago, dimisioaren
arrazoiak zehaztu gabe. Kazetak
bai, eman zuen dimisioaren arrazoia; haren arabera, Mirandak
kargua utziko du UPNk PSNren
babesa berreskura dezan parlamentuan, sozialisten botorik
gabe Barcinak nekez aterako duelako aurrera legegintzaldia.
Gobernukide sozialistei aurretik ezer esan gabe Ekonomia eta
Ogasun kontseilariak 132 milioi
euroko murrizketak iragarri izanak bultzatu zuen UPNren eta
PSNren arteko gobernu itunaren
haustura. Hark kargua utzita, Roberto Jimenezek zuzentzen duen
alderdiak berriro Barcinari babesa emango dion itxaropena du Mirandak. Gobernu hausturaren ostean, Barcinak behin eta berriro
esan du oraindik ere sozialistekin
akordioetara iristeko itxaropena
duela.
«Ikuspegi zabalekoak»
Gaiaz galdetuta, Yolanda Barcinak ez zuen erantzun nahi izan
Mirandaren dimisioarekin UPN
eta PSN gerturatuko diren: «Eskuzabal eta ikuspegi zabalarekin
jokatzeko unea da» esatera mugatu zen lehendakaria.
Askotan errepikatu zuen esamoldea izan zen, baita egun hutsik dauden gobernuko besaulkiak beteko dituztenez mintzatzeko orduan ere. Kontseilari
berriak «ahalik eta azkarren»
izendatuko dituela hitz eman
zuen Barcinak. «Pertsona onenen bila ari naiz, eskuzabalak eta
ikuspegi zabalekoak izan behar
dute».
Barcinak Justizia eta Barne
kontseilaria, Ekonomia eta Ogasunekoa, Sustapen eta Etxebizitzakoa eta Gizarte Politika, Kirol
eta Gazteriakoa izendatu beharko ditu, eta baita bi lehendakariorde, edo gutxienez bat.
Gobernua, «lurra jotzen»
Oposizioko alderdiek gobernua
«lurra jotzen» ari den seinaletzat
hartu dute Mirandaren dimisioa,
eta ulergaitza iruditzen zaie horrek UPNren eta PSNren arteko
gerturatzea ekartzea. Oposizioko
alderdi guztietako legebiltzar taldeetako eledunek hitz egin zuten
atzo, Juan Jose Lizarbek izan
ezik; sozialisten eledunak ez zuen
ahorik ireki nahi izan.
Lizarberen ordez, PSNko Antolaketa idazkari Santos Cerdan
mintzatu zen, Nafarroako Gobernua «goitik behera» datorrela esateko, eta Mirandaren dimisioaren
ostean Nafarroako diru kontuak
argitzeko premia areagotu egin
dela azpimarratu zuen.
«Yolanda Barcinaren azken
erabakiek egoera harrigarrira
eraman dute Nafarroako Gobernua, are gehiago Alvaro Miranda
kontseilariaren dimisioarekin,
atzo bertan [herenegun] lehendakariak, konfiantza berresteaz gainera, erantzukizun esparru
gehiago eman baitzizkion», esan
zuen Cerdanek.
Buruzagi sozialistak gaineratu
zuen PSN «oso kezkatuta» dagoela egoerarekin; «orain, inoiz baino gehiago, Nafarroako diru kontuak argitzea premiazkoa da».
Prentsa ohar bidez egindako adierazpenak izan ziren.
Kazetarien galderei erantzunez, berriz, NaBaiko parlamentari Txentxo Jimenezek azaldu
zuen Mirandaren dimisioa «gobernu honek kateatu dituen krisietako bat gehiago» dela, eta
«ziurrenera» UPNren eta Barcinaren gobernua «desegitea» ekarriko duela. «Egia izango balitz
Barcina andereak PSNrekin hautsi aurretik Miranda jaunaren burua mahai gainean jartzeko aukera zeukala, halaxe egingo zuen
gobernua hautsi aurretik», adierazi zuen NaBaikoak.
«Une honetan, dagoeneko arazoa ez da kontseilari batek kar-
Alvaro Miranda, joan den astean, Nafarroako Parlamentuko saioan. JESUS DIGES / EFE
‘‘
Yolanda Barcinaren
azken erabakiek egoera
harrigarrira eraman dute
Nafarroako Gobernua»
SANTOS CERDAN
PSNko Antolaketa idazkaria
«Gobernu honek
kateatu dituen krisiek
Barcinaren gobernuaren
amaiera ekarriko dute»
TXENTXO JIMENEZ
NaBaiko parlamentaria
«Arazoa sakonekoa da;
UPNk eta PSNk ezarri
duten eredu politiko
eta ekonomikoarena»
BAKARTXO RUIZ
Bilduko parlamentaria
«Mirandaren
dimisioarekin, PSNren
babesa berreskuratu
nahi du Barcinak»
JOSE MIGUEL NUIN
Ezkerreko parlamentaria
gua uzten duen edo ez; arazoa sakonekoa da, UPNk eta PSNk ezarri duten eredu politiko eta ekonomikoa da», azaldu zuen, berriz,
Bildu koalizioko Bakartxo Ruizek. Ruizen ustez, UPN «inprobisazio hutsez» ari da jokatzen, eta
«eskandalutzat» jo du Gobernuak asteon onartutako neurriak
Legebiltzarretik igaro ez izana.
Ezkerra taldeko Jose Miguel
Nuinek sinesten du Barcinak
PSNrekin harremanak konpondu nahi izan duenaren teoria.
Nuinen ustez, Barcinak bi mezu
argi eman zituen asteazkenean;
batetik «eskuineko politika» erakutsi zuen 132 milioi euro murriztuta, eta bestetik, Mirandaren dimisioa onartuta, «PSNren babesa
berreskuratzeko asmoa» berretsi
zuen. «Goizean ederki markatzen
du bere politika, eta arratsaldean
jakitun da politika horri eusteko
PSNren sostengua behar duela.
PSNk erabaki beharko du, azkenean, eskuinaren politikekin bat
egiten duen edo aurre egiten
dien», azaldu zuen Ezkerra taldeko parlamentariak.
«Zur eta lur» geratu da, berriz,
PPko Eloy Villanueva, eta Yolanda Barcinari eskatu dio «herritarrak itxaroten ari diren neurriak»
har ditzala, alegia, «gobernua berrosatu dezala, egin beharreko
izendapenak egin ditzala, eta gobernu honek normaltasunez lan
egin dezala».
PPko parlamentariak ziurtatu
zuen bere alderdiak «beti» emango diola «sostengu instituzionala» Nafarroari.
Foru erkidegoak «egonkortasuna» behar duela azpimarratu
ondoren, Villanuevak esan zuen
ez dela ausartzen esatera orain
UPN eta PSN berriro gerturatuko
diren. Erregionalisten eta sozialisten arteko formula oso atsegin
ez dutela aitortu arren, onartu
zuen «Nafarroak egonkortasuna» behar duela, eta horretarako
bi alderdi horiek oinarrizko gaietan ados jarri behar dutela, eta
PPren babesa izango dutela.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 9
Euskal Herria ‹ Harian
Etxerat-i mediku
txostenak
eskatu dizkio
Espainiako herri
defentsariak
Gaixotasun larriak
dituzten hamalau
euskal presoei buruzko
informazioa igorri dio
elkarteak
Frantziako Legebiltzarrerako hauteskundeakD
EH Baik Ipar Euskal Herriko hirugarren
indar gisa egonkortzea landuko du
Oinarri sozialetik hasita,
etorkizunera begirako
akordio estrategiko bat
prestatzen ari dira
koalizioko kideak
Erredakzioa
Aitor Renteria Baiona
Gaixotasun larri eta sendaezinak
dituzten hamalau euskal presoei
buruzko mediku txostenak eskatu dizkio Maria Luisa Cava de Llano Espainiako herri defentsariak
Etxerat elkarteari. Dokumentazio hori igorria dio jada euskal
preso eta iheslari politikoen senide eta lagunen elkarteak. Ohar
batean, Etxerat-ek adierazi du
«ona» dela herri defentsariak
«kezka» azaltzea gaixotasun larri
eta sendaezinak dituzten senide
eta lagunen inguruan.
Elkarteak jakinarazi duenez,
martxoaren 27an EAEko ararteko Iñigo Lamarcarekin bildu zen,
Gasteizen, eta, hil bereko 30ean,
Nafarroako ararteko Francisco
Javier Enerizen ordezkari batekin, Iruñean. Bilera bietan, gaixorik dauden presoen auzian esku
hartzeko eskatu zieten Etxerateko ordezkariek Lamarcari eta
Enerizi. Biek ala biek esan zuten
gai horretan eskumenik ez zutela, baina gaixorik dauden presoen
dokumentazioa helaraziko ziotela Espainiako herri defentsariari.
Lamarcak, gainera, Espainiako
Espetxeetako Zuzendaritzari informazioa bidaliko ziola hitzeman zuen.
Bilera haiek izan eta egun batzuetara, Etxerat-ek Maria Luisa
Cava de Llanoren gutun bat jaso
zuen, esanez jakin zuela elkartearen «kezkaren» berri. Gutun horretan, gaixotasun larriak dituzten hamalau euskal presoen mediku txostenak igortzeko ere
eskatu zuen, erabakitzeko «arrazoi humanitarioen» arabera esku
har dezakeen ala ez. Etxerat-ek
ekainaren 8an igorri zizkion txosten horiek, Nafarroako arartekoaren bulegoaren bitartez.
Elkarteak ontzat jo du Cava de
Llano presoen egoeraz kezkatu
izana. «Gu oso kezkatuta gaude
gaixotasun larriak eta sendaezinak dituzten gure senideek espetxean duten egoerarekin, eta, era
berean, ezinbestekotzat jotzen ditugu haien egoera aldatu eta etxeratu ahal izateko ematen diren
pausoak». Herri defentsariak
bere arduraren neurriko erantzuna ematea eta gaian esku hartzea
espero du Etxerat-ek, «presoak
berehala etxean egon daitezen,
dagokien osasun arreta jasotzeko».
Frantziako Legebiltzarrerako
hauteskundeen bigarren itzuliaren ondotik, emaitzen interpretazio baikorra egin du EH Baik, eta
iragarri du etorkizunera begira
asmoa duela Ipar Euskal Herriko
hirugarren indar gisa sendotzeko. Peio Etxeberri-Aintzartek eta
Xabi Larraldek nabarmendu
dute lehen itzulian zein bigarrenean gertatutakoa «aurrekari garrantzitsua» dela. Izan ere, lehen
itzuliko emaitzen argira, EH Bai
Ipar Euskal Herriko hirugarren
indar politikoa da, eta, bigarren
itzulian, abertzaleen bozak gako
izan dira UMPko Jean Grenet eta
Michele Alliot Marie diputatuak
kanporatzeko tenorean, baita
PSko Frantxua Maitiari konfiantza ez emateko ere.
Ezkerreko abertzaleen bozak
erabakigarriak izan direla azpimarratu dute, gogorarazita erabakia militanteek hartu zutela
eta ondoren koalizioak jakinarazi. EH Baik galdetegi zehatz bat
igorri zien bigarren itzuliko hautagaiei, eta alderdi gisa erantzuteko eskatu zieten. PSko Sylviane
Alaux eta Colette Capdeviellek
hautagai gisa erantzun zieten, ez
alderdiaren izenean. Frantxua
Maitiak ez zien erantzun. Azaldu
dute PSk alderdi gisa ez erantzuteak konfiantzarik eza eragin ziela, borondaterik ez zutela alderdi
Peio Etxeberri-Aintzart eta Xabi Larralde, atzo, EH Bairen kanpainaren bilduma egiten. GAIZKA IROZ
gisa engaiamendu jakin batzuk
hartzeko. «Militante abertzaleek
izan dute erabakia, eta argi dago
bosgarren eta seigarren hauteskunde barrutietan Grenet eta
Alliot-Marieren aurka bozkatu
dutela eta barnealdean ez diotela
konfiantzarik eman Maitiari».
Hautagaiek berek onartu dute
beren hautaketa edo porrota
abertzaleen bozen ondorioa dela.
Frantxua Maitiak abertzaleei leporatu die laugarren hauteskunde barrutian «eskuinarekin bat
egitea, FNk bezala». Porrotaren
saminak eragindako hitzak izan
zirela dio EH Baik, eta hori barkagarria dela, baina nabarmendu
dute «jauntxo jarrera» onartezina dela. Izan ere, Laborari aldizkariari igorritako gutun batean,
PSko hautagaiak bere porrotaren
eragile izatea leporatu dio ELBri,
eta jakinarazi die kontuan hartuko dutela hori bere alderdiak
gehiengoa duen erakundeetan.
Diru laguntzak kentzeko mehatxu gisa hartu ditu ELBk Maitiaren hitzak. «Urteetan gaitzetsi dituen jaunttoen jarrera bera hartu
du Maitiak».
«Bezerokeriaren garaia» gainditua dagoela erantzun dio EH
Baik. Eskatu dio gogoratzeko
1994an Maitiak bere hautagaitza
atxiki zuela, abertzaleen zerrenda eta eskuinekoa lehian zeudelarik. Geroztik, hirugarren tokian
egon direlarik, abertzaleek ziurtatu dute haien zerrenda kendu
izan dutela. «Sozialistek jakin behar dute abertzaleok ez diogula
deus zor, eta ez garela inoren boz
erreserba». Gisa berean, diputatu
postua lortu duten hautetsiei jakinarazi diete hurbiletik segituko
dituztela kanpainan hartu engaiamenduak, eta 2017an ere
abertzaleak gakoa izanen direla.
Akordio estrategikoa
EH Baiko eledunek erran dute
akordio estrategiko bat lantzen
ari direla EH Bai osatzen duten alderdiak eta ezkerreko abertzaleak. Adierazi dute urrats bat izanen dela 2014-2015ean egin beharko diren hauteskundeetan
hirugarren postua berrestea eta
abertzaleen eragina indartzea.
Prozedurari dagokionez, lana
«behetik gora» eginen dela azaldu
dute. Bi ardatz nagusi ukanen
ditu EH Baik: batetik, Ipar Euskal Herriaren onarpen politiko
instituzionalean eragitea, eta,
bestetik, oraingo sistemaren alternatiba diren gizarte politiketan eragitea.
10 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Euskal Herria
Frantziako Legebiltzarrerako hauteskundeak D Elkarrizketa
Diputatu aulkia hartu dio Sylviane Alaux sozialistak Michele Alliot-Marieri, botoen %51,62
lorturik. Badaki abertzaleen botoak ukan dituela, eta hori ez duela ahantziko dio.
Txus Martin
aske utz dezaten
eskatzeko,
elkarretaratze
bat egin dute
«Bake prozesuaz hitz egiteko bilera bat
galdatuko diot Barne ministroari»
Bueltarik gabeko
ondorioak izan ditzaketen
presoen eskubideak
errespetatzeko
eskatu du Herrira-k
Sylviane Alaux q Seigarren barrutiko diputatua (PS)
Erredakzioa Bilbo
Jenofa Berhokoirigoin Baiona
Ipar Euskal Herriaren gobernantzari begira Hautetsien Kontseiluak eta Garapen Kontseiluak
abiatu gogoetan parte hartzen du
Sylviane Alauxek (1945, Amboise), eta euskal lurralde elkargo
baten aldekoa da. Baina badaki
biziki ongi bere alderdiaren baitan ez dutela denek horrekin bat
egiten: «nire alderdi politikoaren
baitan ere beharko naiz borrokatu horren alde».
Michele Alliot-Marie 1986tik zen diputatu, eta haren tokia hartu duzu,
Alderdi Sozialistaren esku utziz seigarren barrutia. Zer-nola sentitzen
zara?
Astelehenean, legebiltzarrean
nintzen, eta orduan naiz zinez
ohartu gertatutakoaz, benetan
hunkitua nintzen. Ez nuen sentitzen Sylviane Alaux zela legebiltzarrera sartzen, baina bai lurralde oso bat. Ardura handia sentitu
dut legebiltzarrera sartzean;
emozioz beterik nintzen.
Astelehenean, Hautetsien Kontseiluko eta Garapen Kontseiluko lan
taldearen bileran zinen, Ipar Euskal
Herriaren egituraketaz gogoetatzeko.Zer dela-eta segitzen duzu hurbiletik gai hori?
Aspalditik dut Garapen Kontseiluaren eta Hautetsien Kontseiluaren lanetan parte hartzen.
Euskal Herria 2010 eta Euskal Herria 2020 hitzarmenak oso baikorki esperimentatu ditugula uste
dut, baina pays egiturarik ez denez beharbada gehiago izango, uste dut beste zerbaitera pasatu behar dugula. Gure lurraldeari begira, orri berri baten idazteko garaia dugu, eta estatutu bereziko
lurralde elkargoaren alde ariko
naiz. Aukerak dauzkagu esku artean, ikusiz gobernu berriak lurralde berrantolaketa berriz ikusiko duela eta deszentralizazioaren III. akta gauzatuko duela.
Nihaurk, diputatu gisa, eskaera
hori entzunaraziko dut, erabat
konbentzitua naizelako beste egoera batera pasatu behar dugula.
Hautetsien Kontseiluaren baitan
adoste orokorra lortuko duzuela
uste duzu?
Sentitzen dut adoste orokorra lortzeko benetako nahikaria, eta espero dut hori lortuko dugula. Estatutu bereziko euskal lurralde
elkargoa eratua izan dadin, guz-
Txus Martin askatzeko eskatuz,
elkarretaratzea egin zuten atzo
EAEko Justizia Auzitegiaren aurrean, Herrira mugimenduak antolatuta. Gaixotasun larriak dituzten presoak askatzeko eskatu
zuten, eta aldarrikapen hori euskal gizartearen gehiengoak ere
bere egiten duela nabarmendu.
«Bueltarik gabeko ondorioak
izan ditzaketen presoen giza eskubideak» errespetatzea ere galdegin zuten. Martinek eskizofrenia duela ekarri zuten gogora, eta
birritan saiatu dela bere burua
hiltzen. Horregatik, 24 orduz beste norbaitekin egon behar du.
Hura preso edukitzeak «haren inguru afektiboaren sufrimendua
luzatzea» dakarrela salatu dute.
GAIZKA IROZ
tion esku da jendea konbentzitzea.
Hollande presidenteak lurralde elkargoaren gaia erreformaren barnean ezarriko duela uste duzu?
Ez du horri begira zehaztasunik
eman, baina lurralde berrantolaketaren berrazterketan eta deszentralizazioaren III. aktan, hori
lortzeko aukera paregabeak baditugu. Zinez erabat ongi landuriko
proposamen bat eraman beharko
diogu gobernuari, gure ahotsa entzunarazteko. Kanpainan nioen
estatutu bereziko lurralde elkargoaren alde borrokatuko nintzela, eta badakit biziki ongi nire alderdi politikoaren baitan ere beharko naizela borrokatu. Baina
esperantza ez dut galtzen. Parisen nintzen atzo (herenegun), eta
jada hasi naiz xede horri begira lagundu nazaketen batzuekin harremanetan sartzen.
Kanpainan zenioen AHTari buruzko
erreferendum bat proposatuko duzula eta horretarik aterako den postura nagusia errespetatuko duzula.
Hori baieztatzen duzu?
Iritzia errespetatuko dudala argi
da, bestela ez da erreferendumik
antolatzen. Legebiltzarrean eta
Senatuan ideia horri begira sostengu batzuk ditudalako dut erreferenduma galdatzeko engaiamendua hartu. Segituko dut, eskaera hori gauzatua izan dadin.
AHT egitasmoaren aurka da herritarren eta hautetsien multzo handi
bat. Baina, dirudienez, egitasmoa
aitzina doa.Zer diozu egoeraz?
Gaur egun, herritarren zati bat
bestearen aurka ari da, eta hori
behin betikoz gelditu behar da.
Tresna bat badugu horretarako:
herri galdeketa. Antolatua izan
dadin galdatuko dut. Gainera,
inoiz ukan ez dugun benetako eztabaida publiko bat ekarriko digu
horri begira. Europako egitasmo
bat da, aitzineko gobernuek onartua, egia da eskualdeak sostengatzen duela, baina ez da bere egi-
«Lurralde elkargoa
eratua izan dadin,
guztion esku da jendea
konbentzitzea»
«AHTari buruzko herri
galdeketak benetako
eztabaida publiko bat
ekarriko luke»
tasmoa. Eztabaida publiko bat behar dugu.
Argi geratu da abertzaleen boto andana bat ukan duzula.Hainbeste biltzea uste al zenuen?
Abertzaleen sostengua ukan dut,
oso argi, eta ez dut hori ahantziko.
Baina ez da egun horretan gauzatutakoa, elkar ezagutza hori badugu nahiko aspaldian. Biziki
hunkia izan naiz sostengu horretaz. Nahiz EH Baik erran «ez
Alliot-Marie, ez eta Alaux ere»,
abertzaleen boto anitz bildu ditut,
eta horretaz zinez sentsible naiz.
Abertzaleek bake prozesuan inplikatzeko eskatzen diote Frantziako
gobernuari. Aldarri hori nola entzunaraziko duzu Parisen?
Hasteko, bilera bat galdatuko diot
Manuel Valls Barne ministroari.
Inplikatuko naiz dosier horretan,
eta ez naiz bakarra izanen. Berriro diot gatazka guztietan beti badagoela jendea mahai inguruan
ematen den unea. Frantzia ez da
horrela luzaz prozesuaz aparte
egoten ahalko.
EH Baik dio zure alderdiaren baitan
konfiantza eskasa duela.Beraien eskaerei begira, nahiz zuek lokalki baikorki kokatu, gero Alderdi Sozialistak ez duela mezu bera.
Nire alderdi politikoaren baitan
ere militatu behar dudala badakit, eta horretan ariko naiz. Baina
tematia naiz, eta, konbentzitua
naizelarik, aitzina noa.
Gobernua, senatua, legebiltzarra...
denetan zarete nagusi. Nola aztertzen duzu uhin arrosa hori?
Badira hamar urte eskuina zela
boterean, bost urte ukan ditugu
Nicolas Sarkozyrekin. Lurralde
guztietan sentitu da aldaketa gogoa. Urte horiek gaizki bizi izan dituzte herritarrek, eta beste zerbait espero dute. Hori dute adierazi, eta eginahala eginen dugu erakutsi diguten konfiantza horri behar den bezala erantzuteko.
‘Cabacas auziko’
informazioa
eskatzen duen
mozioa atzera
bota dute
PSE-EEk, PPk eta UPDk
beste testu bat onartu
dute: pilota jaurtigailuen
aldaketa azkartzeko
eskatzen duena
Erredakzioa Gasteiz
Iñigo Cabacasen heriotzaren auziko informazio guztia legebiltzarreko talde guztien eskura jartzeko eskatzen duen mozioa atzera
bota zuten atzo PSE-EEk, PPk eta
UPDk. EAJk eta EAk adostuta
aurkeztu zuten mozio horretan,
erantzukizuna argitzeko ere eskatzen dute, auziak epaitegietan
daraman bidea alde batera utzita.
PSE-EEk, PPk eta UPDk elkar
hartu dute, ordea, eta proposamen hori atzera bota eta beste
proposamen bat onartu dute.
Haien zuzenketak «ahal den neurrian» ertzainen pilota jaurtigailuen aldaketa azkartzeko eskatzen du. Auzitegiak egiten ari diren ikerketan «konfiantza osoa»
dutela adierazi dute. Gainerako
taldeak abstenitu egin dira.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 11
Euskal Herria ‹ Harian
Ordaindu ezin diren babes
ofizialeko etxeak bankuen
esku uztea babestu du PSNk
UPNk argudiatu du
Iruñeko gobernuak ezin
duela hartu etxe horien
ardura, ekonomikoki
bideragarria ez delakoan
Jon Rejado
Nafarroa Baik proposamen bat
aurkeztu zuen atzo Nafarroako
Parlamentuan, babes ofizialeko
etxebizitzen kopuruari eusteko:
hipoteka ez ordaintzeagatik bankuen esku gera daitezkeen etxebizitzak Nasuvinsa sozietate publikoak erostea proposatu zuen.
Txentxo Jimenez parlamentariak gogorarazi zuen babestutako
etxeek eskuratzean izaera hori
galtzen dutela bankuen esku geratzean. Ordea, PSNk ez zion babesik eman proposamen horri,
eta orain arteko politikari babesa
eman zion. Horrenbestez, parlamentuak ez zion eskatu Nafarroako Gobernuari neurri horiek har
zitzan.
«Orain arte, PSNk ez du bozkatu hipoteka ez ordaintzeagatik
galdutako etxebizitzen harira
proposatutako ezer». Txentxo Jimenezek hitz horiekin kritikatu
zuen PSNren jokabidea. Gaur
egun babes ofizialeko etxebizitza
batean bizitzeko 6.000 eskari daudela gogorarazi zuen. Alegia, Nasuvinsak etxeak eskuratu ondoren erraz beteko zituela azaldu
zuen. Bilduk eta Ezkerrak babesa
eman zioten.
EAEko administrazioen
irudi negatiboa dutenak
%8 ugaritu dira 2010etik
Herritarren ustez,
osasuna eta hezkuntza
bereziki zaindu behar
dira, Jaurlaritzaren
inkesta baten arabera
J.R. Gasteiz
Krisi ekonomikoa zuzeneko eragina izaten ari da Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako herritarrek administrazio publikoekiko
duten irudian. 2010eko irailetik
gaur egunera arte, %12 murriztu
da administrazioen irudi ona
duten herritarren kopurua; aitzitik, %8 ugaritu dira irudi ezkorra
dutenak, Eusko Jaurlaritzako
Prospekzio Soziologikoen Kabineteak egin berri duen ikerketa
baten arabera.
Administrazioek herritarrekin
duten harremanari buruzko pertzepzioak ere okerrera egin duela
islatzen du ikerketak. Diru publikoaren gastua zertara bideratzen
den emandako azalpenei buruzko pertzepzio txarra dutenak
%16 ugaritu dira, adibidez. Izapideak ebazteko azkartasunean eta
prozedura administratiboen
erraztasunean ere pertzepzioa
dutenak ere nabarmen handitu
dira.
Jaurlaritzak abiarazitako
inkesta ongizate estatuari buruzkoa zen, eta herritar gehienek
hori babestearen aldeko jarrera
agertu dute. Araba, Bizkai eta
Gipuzkoako hamar biztanletik
batek pentsatzen du ongizate
estatuko zerbitzuetan egindako
murrizketek ez dutela krisitik
ateratzeko balioko. Horrez gain,
herritarren %81ek «lehentasunezkotzat» jo dute ongizate estatua «defendatzea», inkestako
datuen arabera.
Errekurtsoaren alde
Osasun arreta eta hezkuntza dira
gehien zaindu beharreko bi arloak, herritarren ustez. Hori nabarmendu dute inkestan. Lautik
hiruk ez luke murriztuko osasun
arretara zuzendutako dirua, eta
hezkuntzari dagokionez gauza
bera pentsatzen dute hirutik
batek. Bi arlo horiei aitortzen
zaien garrantzia Eusko Jaurlaritzak hartutako erabakiei emandako babesean islatzen da. Espainiako Gobernuak hezkuntzan
eta osasungintzan agindutako
murrizketen aurka helegite bat
jartzeko asmoa du Jaurlaritzak,
eta horri babesa eman diote ia
bost biztanletik lauk.
Bestetik, herritarren ustez,
langabetuek, gazteek eta emakumeek babes gehiago izan beharko
lukete. Jaurlaritzaren inkestan
iritzia eman dutenen erdiek inguruk uste dute gaur egun babes
gutxien duten sektoreak direla
horiek.
Ekimenaren kontrako botoa
argudiatzeko, Maria Victoria Castillo UPNko parlamentariak azaldu zuen egungo testuinguru ekonomikoan Nafarroako Gobernuak ezin duela etxebizitzarik
erosi. Bide batez, Nasuvinsak
etxerik ezin duela erosi azaldu
zuen, eta gaia epe ertainera aztertzearen alde agertu zen. PPk ere
NaBairen ekimenaren aurkako
botoa eman zuen.
Elkarretaratzeak
Hainbat elkartek elkarretaratzeak egin dituzte, etxetik botatako
pertsonen kasuak salatzeko. Sendia EAEko Familiaren Elkarteko
kideak Bilboko justizia jauregiaren aurrean bildu ziren atzo
haien egoera salatzeko. Elkarte
Stop Desahucios elkartearen elkarretaratzea, atzo. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
familiei laguntza ematen die, eta,
azkenaldian, etxea galtzeko zorian egon direnei ere lagundu die.
Ordea, apirilaren 30ean, elkarte
horrek kasu egiteko zuen etxebizitza eta egoitza galdu zituen, alokairua ordaintzeko ezintasunagatik. Pagatzeko borondatea
agertu arren, azaldu du pisuko ja-
beak ez diela utzi pisuan sartzen,
ezta txostenak eta lan egiteko materiala hartzeko ere.
Horrez gain, Stop Desahucios
elkarteak elkarretaratze bat egin
zuen atzo eguerdian, Kutxabanken egoitzaren nagusiaren aurrean, Bilbon. Banku horrek inorekin negoziatzeko asmorik agertu
12 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Euskal Herria
Zabalgarbik ez du kanpoko zaborrik erreko
PPk mozio bat aurkeztu
du, beste herrialde
batzuetako hondakinak
erraustea proposatuz,
baina ez du aurrera egin
Mikel Peruarena
Bizkaiko zaborrak erretzen jarraituko du Zabalgarbik oraingoz. Orain arte bezala. Beste herrialde batzuetako hondakinak
Zabalgarbiko errauste plantan
erretzeko proposamena egin du
PPk Batzar Nagusietan; baina
EAJk aurkako botoa eman du,
eta abstenitu egin dira PSE-EE
eta Bildu. Mozioa bere horretan
gelditu da, beraz.
Gipuzkoako hondakinak Igorreko zabortegian hartzeko ituna
bukatu berritan egin zuen proposamena PPk, atzo. Bizkai ez beste
herrialde batzuetatik ekarri ahal
izango liratekeen zaborrak Zabalgarbin erraustea nahi du PPk. Zabortegi gehiago irekitzea zail
izango da etorkizunean, PPren
esanetan. Mozioak proposatzen
zuen diputazioak eta Zabalgarbik
hitzarmen bat sinatzea, hondakin horiek erraustera eramateko.
EAJk eta PSE-EEk uste dute ez
dela momentua halako hitzarmenetarako. «Egoera hipotetikoa,
arrunt futurista eta bihurregia»
da PPk proposatutakoa, EAJren
esanetan. Diputazioak halako hitzarmenak sinatzeko aterik ez
duela itxita zehaztu du; baina ego-
era horietara iritsiz gero diputazioak erabakitzeko aukera izan
behar lukeela ñabartu du.
Bilduko batzarkideek, berriz,
kezka agertu dute errausketarekin. Gogorarazi dute Europak
hondakinen kudeaketa eredu
«iraunkorragoak» aholkatu dituela eta errausketa eta zabortegietara botatzea alde batera uzteko eskatu duela. Bizkaiko hondakinen kudeaketa plana eskakizun horien arabera berridatzi behar dela erantsi dute. Bizkaiko
Ingurumen diputatu Iosu Madariagak erantzun die Bizkaiak dagoeneko betetzen dituela Europak hondakinen kudeaketan egiten dituen eskakizunak.
Bizkaian izugarri jaitsi da hondakinen sorrera azken bost urtee-
tan. Iaz 589.000 tona hondakin sortu ziren, hondakinen planean espero zena baino ia 200.000 tona gutxiago. 217.000 tona erre zituen Zabalgarbik; 194.000 tona eraman zituzten birziklatzera; 170.000 tona,
zabortegira; eta 4.450 tona konposta egitera. TMB tratamendu
mekaniko-biologikorako planta
eraikitzen ari da Bizkaiko Foru
Aldundia; heldu den urterako lanean egotea espero da, eta urtean
180.000 tona tratatzeko ahalmena
izango du. Beraz, martxan jartzen
den momentutik aurrera, zabortegira zaborrik eraman beharrik
ez luke izango Bizkaiak. Hondakinen sorrerak behera egiten jarraituko balu, berriz, errauste plantak edo TMB plantak esperotakoa
baino hondakin gutxiago jasoko
lituzkete. Aldundiak dagoeneko
bazterrera utzia du Zabalgarbin
beste errauste linea bat eraikitzeko aukera, berez bi errauste linea
egitekoak baitziren bertan. Hondakinen sorrerak behera egin
duenez eta Bilboko hondakinak
hartzen ez dituenez, egungo
errauste linea bakarra aski izango dela erabaki zuen Bizkaiak.
Bestalde, Errigoitin biomasa
zentral bat eraikitzearen aurka
beste mozio bat aurkeztu zuen Bilduk atzo Batzar Nagusietan. Ingurumenean leukaken eraginagatik eta inguruko bizilagunen
oposizioagatik, proiektua bertan
behera uzteko eskatu zuen. EAJk
eta PSE-EEk aurkako botoa eman
zuten, baimen guztiak dituela eta
legezko dela argudiatuta.
«Inposizio jarrera»
aldarazteko, sartu
dute Alduntzinen
aurkako mozioa
«Gipuzkoan martxan
den aldaketa politiko
eta soziala» trabatzeko
ahalegina sumatzen du
EH Bildu koalizioak
M.P. Donostia
Erregistratu dute Juan Carlos Alduntzin Gipuzkoako Ingurumen
diputatuaren aurkako zentsura
mozioa. EAJren izenean Markel
Olano, PSE-EEren izenean Rafaela Romero eta PPren izenean
Juan Carlos Cano Batzar Nagusietara joan ziren atzo goizean,
mozioari sarbidea ematera. Uztailaren 6an eztabaidatuko dute Batzar Nagusiek eta, okerrik ezean,
onartu egingo dute, hiru alderdi
horien artean gehiengoa osatzen
baitute. Bilduk erakunde publikoetan «inposizio jarrera» hartu
duela, eta hori aldatzea eragin
nahi dutela azaldu dute zentsura
mozioaren bultzatzaileek.
«Bilduk erabaki hau hartzera
behartu gaitu». Markel Olanok
esan du «egun gogorra» zela atzokoa. Izan ere, aurretik parerik
izan gabeko urratsa egin dute alderdi horiek diputatu jakin bati
zentsura mozioa jarrita. Diputazioko gobernuari «balio politikoa» kentzen ari zaizkiola azaldu
du Olanok, baina beste aterabiderik ez diela utzi Bilduk: «Gipuzkoa
inposizioaren mende du hondakinen kudeaketaren arloan; ondorioz, erantzun egin diogu, inposizio jarrera hori baztertzeko, bai
Batzar Nagusietan, bai hainbat
herritan».
Gipuzkoako Aldundiak hondakinak kudeatzeko aurkeztu duen
plana kaltegarritzat hartu dute
EAJk, PSE-EEk eta PPk. Baina
zentsura mozioan planaz baino
gehiago hitz egin dute politika
egiteko moduaz: «Demokrazia
iruzur bat da; Bilduk plangintza
erabat aldatu nahi du Batzar Nagusietan eztabaidatu eta bozkatu
gabe, nahiz eta Batzar Nagusiek
beraiek eskumena duten». Olanoren hitzetan, mozioaren helburua
da Bilduk jarrera aldatzea, «Gipuzkoako hondakinen gaineko
liskarra» amaitzea eta adostasunerako bideak bilatzea.
Bildu kentzeko eskaintza
Juan Carlos Cano PPko batzarkideak, berriz, Martin Garitano
ahaldun nagusiaren dimisioaz
hitz egin du. Esan du Alduntzinen
aurkako zentsura mozioak aurrera egiten badu ahaldun nagusiak
dimisioa eman behar lukeela. Cano prest agertu da Garitanok ez
balu halakorik egingo oposizioko
alderdien artean «garapenerako
gobernu» bat osatzeko. Rafaela
Romerok ere ziurtatu du «porrot»
egin duela Bilduk Gipuzkoako Foru Aldundian eta udaletan. Mo-
Olano, Cano eta Romero, atzo, Gipuzkoako Batzar Nagusietan mozioa erregistratzen. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS
zioa Alduntzinen aurkakoa den
arren, «izpirituz» gobernu osoaren kontrakoa dela adierazi du Romerok. Eskaera zehatza ere egin
die PPri eta EAJri: hiru alderdi horiek batu daitezkeen erakunde
publikoetan bat egiteko, Bildu
instituziotik kentzeko.
EH Bildu koalizioak gaitzetsi
egin du Alduntzinen aurka aurkeztutako zentsura mozioa: «Gipuzkoan martxan den aldaketa
politikoa eta soziala geratzea du
helburu. Ez dute aldaketarik nahi
Gipuzkoarako; eroso sentitzen ziren aurreko zikloan, erakundeetan nahi zutena egiten zutelako».
Foru aldundiaren hondakinak
kudeatzeko plan berria «arrazionala, iraunkorra eta merkeagoa»
dela adierazi du koalizioak ohar
batean. «Oposizioak ezer gertatu
ez balitz bezala jokatzen jarraitzen du, ez du ezer berririk proposatu, errausketarekin obsesionatuta jarraitzen dute». Hondaki-
Itxasok eta Benitezek GHKri «oztopoak»
jarri dizkiotela salatu du Alduntzinek
GHK Gipuzkoako hondakinen partzuergoaren lanari «oztopoak» jartzen eta «alarma» eragiten aritu dira Denis Itxaso
eta Arcadio Benitez, Juan Carlos Alduntzin GHK-ko presidentearen hitzetan. Itxasok eta Benitezek herenegun utzi zuten partzuergoko administrazio kontseilua, erakundeak hartutako bidearekin
ados ez zeudela azalduta. Alduntzinen ustez, Itxaso partzuergoko
presidenteorde izan zen garaian Gipuzkoa «hipotekatzeko saioa»
egin zuen instituzioak. GHK lanean ari da, Alduntzinen esanetan:
«Enpresentzat, bankuentzat, udalentzat, mankomunitateentzat
eta gipuzkoar guztientzat irtenbide egoki bat aurkitzeko».
D
nen arazoa konpontzea baino,
EAJk, PSE-EEk eta PPk «interes
politiko eta ekonomiko argi batzuk» babestu nahi dituztela uste
du EH Bilduk.
Ezkerretik Bilduz-ek, berriz,
«PPren eta PSOEren gozamenerako» lan egiten aritzea leporatu
dio EAJri. «Sabin Etxeak bultzaturik», Gipuzkoako EAJ «Bilduren aurkako gurutzadaren buru»
jarri dela uste du taldeak. Hondakinak atez ate biltzearen alde egin
du Ezkerretik Bilduz-ek, eta herritarren artean «indibidualismoa
eta alferkeriaren aldeko mezuak»
alde batera uzteko eskatu die alderdi politiko horiei.
Equo alderdiak uste du EAJk,
PSEk eta PPk herritarrak nahastu nahi dituztela, errauste planta
egiteko. Equorentzat, metodo zaharkitua da errauste planta. Hondakinak konpostatzea eta biometanizatzea «askoz merkeagoa eta
ekologikoagoa» dela azaldu du.
Horregatik, hondakin organikoen bilketa selektiboa indartu behar dela adierazi du.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 13
Euskal Herria ‹ Harian
Silizeak kezka eragin du Aldude mendian
Mendi martxa eginen
dute bihar Aurizberrin,
Silices Navarra
enpresak egin nahi
duen harrobiaren aurka
Edurne Elizondo Iruñea
Lau orduko mendi ibilaldia, harrobi baten aurka aritzeko. Horixe antolatu du Aldude Mendia
Koordinakundeak biharko. Aurizberrin eginen dute, 09:30ean,
hango Mendiaundia izeneko eremuan Silices Navarra enpresak
silizea ateratzeko zabaldu nahi
duen harrobiaren kontra. Magnesitas de Navarrak Zilbetin egin
nahi duenarekin harreman estua
du proiektu horrek, biak Aldude
mendiko zaintza gune berezian
egongo liratekeelako, eginez
gero.
Silices Navarra etxeak 2010. urtean aurkeztu zuen Aurizberrin
harrobia egiteko proiektua. Tindaya Renovables enpresarekin
batera egin zuen proposamena,
harrobia zabaltzeaz gain, asmoa
baitzen Aurizberriko Urrobi industrialdean biomasa planta bat
eta eguzki plakak lantzeko bertze
bat egitea. Bi planta horiek egiteko aukera oraingo proiektuan
jaso dute; izan ere, duela hiruzpalau urte, harrobia soilik martxan
jartzeko eskaera egin zuen Silices
Navarrak, baina Nafarroako Gobernuak atzera bota zuen proiektu hura.
Magnesitas de Navarra enpresak Zilbetin harrobi bat egiteko
hasitako bideak biziberritu du
Aurizberrin bertze bat egiteko
proiektua. Horixe uste du Jokin
Martinezek. Aurizberrikoa da,
harrobiaren aurkako taldeko kidea, eta kezka handiz ikusten du
Mendiaundian harrobia egiteko
aukera. «Zilbetiko proiektuarekin zer gertatzen den ikusteko
zain dira Silices Navarra enpresako arduradunak. Mendia suntsitzen hasten badira han, hemen
errazagoa izanen dute proiektuarekin aurrera egitea».
Herritarren artean, aldeko eta
kontrako iritziak daude harrobiaren inguruan. 2011n, kontsulta
bat egin zuten; 179 pertsonak
eman zuten botoa: 98k alde eta 76k
kontra. Informazio falta salatu zuten anitzek, eta hori berretsi du
Martinezek orain. Biharko mendi
martxaren bidez, hain zuzen, «herritarren kontzientzia piztea» dute helburu antolatzaileek.
Herritarrek eskatu informazioa ere haien esku jarri nahi dute
harrobiaren kontrakoek. «Txostenak badira, nahiz eta kontzejuak haien berririk ez eman». Aurizberriko Kontzejuko bost kideetatik lauk bat egin dute
proiektuarekin, eta bakarra dago
kontra. «Informazioa bada, eta argia da. Proiektu osoak hirurogei
lanpostu zuzen sortuko zituela
erran zuten hasieran; orain diote
hamalau bertzerik ez direla izanen». Martinezek nabarmendu
du handia litzatekeela harrobiak
inguruan eraginen lukeen kaltea.
«1.400 metrokoa da Mendiandia;
200 metro galduko lituzke mendiak 30 urtean, harrobiarekin».
Zaintza gune berezia da Aldudekoa, eta hor egin nahi dute Aurizberriko harrobia.
Akordioa kontzejuarekin
Martinezek kezka agertu du Aurizberriko Kontzejuak erakutsi
jarrerarekin. Kontzejuak eta Silices Navarra enpresak akordioa sinatuko dute laster, Martinezek
salatu duenez. «Hitzarmen horren bidez, Nafarroako Gobernuan indarra egitea da enpresaren asmoa, proiektua onar dezaten». Oraingoz, harrobia egiteko
egitasmoaren memoria aurkeztu
du Silices Navarra etxeak Nafarroako Gobernuko Ingurumen
Departamentuan.
Proiektua martxan jartzeko
baimenaren zain dira enpresako
kideak. Zain dago, halaber, Zilbetin magnesita ustiatzeko harrobia egin nahi duen Magnesitas de
Navarra enpresa ere. «Epaitegietan da auzia. Denok gaude proiektuari buruz epaileek zer erabaki
zain», azaldu du Aldude Mendia
Koordinakundeko buru Juan
Luis Martinezek.
Joan den abenduan, zuhaitzak
mozten hasi zen Magna enpresa
Zilbetiko basoetan. Herritarren
protestek geldiarazi zuten. Ekintza horiek, hala ere, izan zuten ondoriorik. Enpresak koordinakundeko hainbat kideren aurkako salaketa jarri zuen. Atzo egitekoa
zen haien kontrako epaiketa
Agoitzen, baina, azkenean, enpresak erabaki zuen salaketa bertan behera uztea.
Zilbetiko harrobiaren kontrako iritziak izanen du tokirik bihar
Aurizberrin egingo duten mendi
martxan. «Proiektuek lotura estua dute», berretsi du Martinezek. Bi harrobien aurkako mendi
martxa ez da izanen bihar proiektuon inguruan antolatu ekitaldi
bakarra: Zilbetin, Magnesitas enpresako langile batzordeko kideek antolatu dute besta bat, harrobiaren alde.
AHTaren aurkako eskultura bat ezarri dute Senperen
Lapurdi mendebaldeko
balizko bidean ezarri
dute, irudikatzeko
«triskantza» izango dela
laborantza lurretan
Aitor Renteria Senpere
Lapurdi hegoaldeko laborantza
lurretan eginen duen «triskantza» irudikatzeko, CADE taldeak
AHT abiadura handiko trenaren
eskultura bat ezarri du, arto zelaien bazterrean, Senpereko Zaluaga II hondakindegitik hurbil.
Mendixka baten tontorrean ezarri dute eskultura. AHT bidea eginen balitz, azpian tunela legoke,
eta handik zuzenean aterako litzateke trena, gaur egun laborantza lur emankorrak dituen leku
batean erdira. Mendebaldeko ibilbidea dela zehaztu du Victor Pachon CADEko presidenteak.
«Ez dugu AHT biderik nahi, ez
mendebaldeko pasabiderik, ez
ekialdekorik, ez Lapurdikorik, ez
inongorik». Mendebaldeko bideak kalteak eragin ditzake, eta
ekialdekoak gehiago, Pachonen
esanetan. Ekialdeko ibilbidea
hautatuz gero, RFF konpainiak
bost trenbide eginen lituzke, Senpere eta Donibane Lohizuneko
Xantako auzoen artean. Heldu
den igandean, CADEk tona bateko eskultura bat ezarriko du Xantako aldeko ibilbidean, egin dezakeen «triskantza» salatzeko.
Ekialdeko ibilbidea egin ahal
izateko, 30-40 metroko sakonerako lubaki bat egin beharko dute,
hor kokatzeko bost bideak. Abantzu, bi kilometro luze litzateke, bidea ahal bezain zuzen egiteko. Lubaki hori ez lukete estaliko, segurtasun arrazoiengatik. Eremu
horren funtzioa babesa bermatzea litzateke; alegia, tunelean istripurik balego, trenak geldiaraz-
teko gunea litzateke ekialdekoa.
Arazo teknikoak daude, baina
CADEk azaldu du hori bultzatu
nahi duela RFFk.
Arazo tekniko guztiak nola
gainditu aztertu arte, RFFk ez du
ibilbiderik hobetsiko. Gisa berean, AHTaren aurkako elkarteek
deliberatu dute bi ibilbideetan xedea salatzea.
Oharra diputatuei
Legebiltzarrerako hauteskundeak iragan berriak dira, eta, orain
arteko bi diputatuak kanporatu
dituzten arren, berriek ere AHTa
sostengatzen dute, bereziki Sylviane Alaux seigarren barrutiko
PSko diputatuak. Kanpainan,
erreferendum bat egiteko engaiamendua hartu zuen. «Diputatu
berriaren hitzek ez dute sinesgarritasun handirik», esan du Pachonek. Berretsi du AHT xedea
eztabaida eta hauteskunde kanpaina guztien erdian egonen dela .
CADEk AHTaren ibilbidean jarri du eskultura. GAIZKA IROZ
14 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Euskal Herria
EHUko derrigorrezko kredituen %78, euskaraz
Euskararen Plan Gidaria
berritu ordez, urtebetez
luzatzea erabaki du
EHUk, hauteskundeak
pasatu arte
Maite Asensio Lozano Bilbo
EHU Euskal Herriko Unibertsitateak eskaintzen dituen gradu
ikasketetan euskarak duen presentzia handitu egin da, 2007-2012
aldirako Euskararen Plan Gidariaren ebaluazioak agertu duenez. Eskaera «nahikoa» zenean
graduak euskaraz eskaintzea zen
egitasmoaren helburu nagusieta-
ko bat; bada, derrigorrezko kredituen %78 euskaraz eskaini zituen
EHUk 2011-2012ko ikasturtean.
Eskaintzarekin batera, eskariak
ere gora egin du: aurten, lehen
mailako ikasleen %45 matrikulatu dira euskaraz, aurreko ikasturtean baino %4 gehiago.
«Graduetan ezingo dugu askoz
gehiago aurrera egin», adierazi
zuen atzo Iñaki Goirizelaia
EHUko errektoreak. Hala ere,
oraindik zaila da hainbat titulazio osorik euskaraz ikastea. 85
graduetatik hamarretan, lehen
bi kurtsoak baino ez daitezke euskaraz egin, A eredua deiturikoan;
beste hamabik derrigorrezko irakasgai guztiak eskaintzen dituz-
te euskaraz, B ereduan. Gainerako graduak C, D edo D+ ereduetan daude: irakasgai denak eman
daitezke euskaraz, edo euskarazko eskaintza gaztelaniazkoaren
parekoa edo handiagoa da. Hortaz, aurten EHUn sartu diren
ikasleen %88k graduko ikasketak osorik edo ia osorik euskaraz
egiteko aukera izan dute, hiru
ereduotan.
Irakasle elebidunen kopurua
%45era igo da, eta horien artean
dauden doktoreen kopurua ere
%61era heldu da. Graduondoko
ikasketetan, berriz, «ez da lortu
euskararen presentzia nabarmena bermatzea», EHUk onartu
duenez, eta ildo horretan, euska-
razko doktore tesiek oraindik kopuru txikia hartzen dute: iaz 29
irakurri ziren —2007an, hemeretzi—, tesi guztien %8,84.
2007an onartu zuen unibertsitate publikoak Euskararen Plan
Gidaria. 2012ra arteko iraupena
du, baina, egitasmo berria prestatu ordez, itxarotea erabaki du
EHUk: planaren luzapena eta
egokitzapena egingo du, 2013ko
abendura arte. Bi arrazoi eman
dituzte. Batetik, Eusko Jaurlaritzaren euskara plangintzatik
kanpo geratzen ari da EHU, unibertsitatearen plana urtebete aurreratuago doalako eta, beraz, berandu heltzen zaizkiolako gobernuaren aholkuak eta irizpideak.
Gidor Bilbao 1EHUko Euskara eta Eleaniztasun errektoreordea
«Ez gaude graduondokoen eskaintza
egokia dela esateko moduan»
M.A.L. Bilbo
Euskararen Plan Gidariaren
emaitzekin pozik dago Gidor Bilbao, EHUko Euskara eta Eleaniztasun errektoreordea. Halere,
«ahulguneak» badirela onartu
du, eta irmo adierazi du horietan
«esfortzua» egin beharra.
Zein balorazio egin duzue Euskararen Plan Gidariaren inguruan?
Ebaluazio zintzoa eta zehatza egiten ahalegindu gara: 2007ko helburu bakoitzean zer egin dugun
aztertu dugu. Balorazioa, oro har,
positiboa da, neurtu ditugun
adierazle guztietan gora egin dugulako, eta ezarritako helburuak
ere neurri handi batean bete ditugulako. Adibidez, irakasleen %45
dira euskaldunak une honetan;
helburua %42ra iristea. Kanpotik
begiratuta pentsa daiteke kopurua txikia dela, baina nondik gatozen jakin behar da: 1989an %13
ziren euskaldunak.
Non dituzue ahulguneak?
Graduondokoetan: oso gutxi ditugu euskaraz, gure eskaintza ez
da %17ra heltzen. Momentu ho-
netan bost bakarrik egin daitezke
osorik euskaraz. Ez gaude eskaintza egokia dela esateko moduan.
Halere, gradu ikasketetan ere badago kezkarik, Medikuntzan adibidez:
gero eta gutxiagok ikasten dute euskaraz, antza kanpoko ikasle asko
etorri delako.
Urteren batean kanpoko ikasle
multzo handia sartu zen, baina
aurten egonkortu egin da. Dena
den, ez dut uste arazoa ikasleetan
dagoenik, irakasleetan baizik. Lehenengo hiru ikasturteetan irakasgai guztiak daude bermatuta
euskaraz, baina bigarren zikloan
praktika klinikoak egin behar dituzte, erietxeetako medikuekin,
eta hor daukagu problema: lanpostuak atera ditugu, baina batzuetan ospitaleetan ez dago guk
behar ditugun espezializazioetako osagile euskaldunik.
Graduondokoei dagokienez, zein
traba dago euskaraz abiatzeko? Zergatik kostatzen da hainbeste?
Hurrengo urratsa delako. Orain
arte nahiko lan izan dugu graduko ikasketetan euskarazko eskaintza bermatzen; alor horretan
JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS
jada ezin dugu askoz gehiago
egin. Graduak izan dira lehen
urratsa, eta, hura bete ondoren,
bigarrenari ekin diezaiokegu.
Bestalde, graduondokoen eskaintza konplexuagoa da, espezializatuagoa, eta ikasleak atomizatuta geratzen dira. Beste traba
bat da askotan esaten dela komunitate zientifikoaren hizkuntza
ingelesa dela; ez da egia: gure graduondoko gehienak ez dira ingelesez, gaztelaniaz baizik. Horre-
gatik EHUko zuzendaritzan gaudenok uste dugu bultzatu behar
dugula graduondokoak ere euskaraz izatea.
Egungo unibertsitateetan graduondokoak balio erantsi gisa ikusten
dira,kalitatearen adierazle.Nazioarteari begira egotea ez al da beste traba bat hizkuntzarentzat?
Graduondokoak euskaraz bultzatu nahi ez dituztenek erabiltzen
dute argudio hori. Kanpoko ikasleak erakartzen dituzten maste-
Bestetik, datorren urte hasieran
hauteskundeak egingo dituzte
EHUn, eta errektoretza talde berriaren esku utzi nahi dute plana
berritzea.
Ikasle Kontseiluaren mozioa
EHUk uztailean egingo duen gobernu kontseiluan eztabaidatzeko mozioa aurkeztu du Ikasle
Kontseiluak, unibertsitateko
hezkuntza publikoaren defentsan. Mozioa onartzea eta gobernu kontseiluak «jarrera hartzea»
espero dute ikasleek. Haien ustez,
unibertsitate komunitate osora
zabaldu behar da erreformen eraginari buruzko eztabaida, errektoretza taldera mugatu gabe.
rrak baditugu, baina beste asko
dauzkagu hemengo ikasleekin,
gaztelaniaz ematen ditugunak.
Orduan, hor jarri beharko lituzke baliabideak EHUk?
Bai. Uste dugu badagoela leku bat
horretarako. Agian, hasteko, ez
ditugu master osoak euskaraz
eman behar. Ahalegindu behar
dugu gaztelaniaz edo ingelesez
ematen ditugunetan irakasgai
batzuk euskaraz txertatzen. Lehengo lizentziaturetan hala hasi
ginen, irakasgai batzuekin, eta
horrek eskaria sortu zuen.
Antzeko arazoa dago doktore tesiekin: oso gutxi egiten dira euskaraz.
Zein da arazoa?
Ehunekoari begiratuta, eskas gabiltza, baina asko igo da. Gainera,
orain badaukagu deialdi homologatu bat, tesia euskaraz egin ahal
izateko diru laguntza jasotzeko.
Momentu honetan 26 bekadun
dauzkagu tesia euskaraz egiten.
Beste bide bat da hori: ikerketan
badakigu komunikazio hizkuntza askotan ingelesa izango dela,
baina artikuluetan edo biltzarretan ingelesa erabiltzeak ez du
esan nahi tesia ezin denik euskaraz egin, edo elebitan, eta horrek
ekarriko luke oinarrizko ikerketan hizkuntzak era naturalean
lantzea, itzultzailerik gabe.
Eta euskara modu naturalean erabiltzen al da EHUn? Zein neurritan
da sorkuntzarako hizkuntza, eta
zein neurritan itzulpen hizkuntza?
Hizkuntza akademikoaz ari bagara, uste dut lau urteotan urrats
handiak egin direla: euskaraz
ikasmateriala sortzeko deialdia
oso arrakastatsua izan da, eta
itzulpenetarako deialdia ere bai.
Administrazio hizkuntzan eta
eguneroko bizitzan, ordea, zeregin handia daukagu oraindik.
Uste dut beste erakundeen parean egongo garela, baina gure administrazioen eta zerbitzuen komunikazioen %90 gaztelaniaz
sortzen dela esango nuke, eta
gero itzuli. Hori aldatzeko plana
abiarazi dugu, baina bidea luzea
izango da.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 15
Euskal Herria ‹ Harian
1,2
Bi pertsona hil eta hiru
zauritu dira auto istripuz
Uharten (Nafarroa). Hiru autok eta kamioi batek
elkar jo zuten, eta bi pertsona bertan hil ziren.
Beste hiru pertsona, berriz, larri zauritu ziren.
18:00ak aldera izan zen ezbeharra, P-30 errepidean. Bidea itxita egon zen bi noranzkoetan.
Ezbeharra nola gertatu zen ikertzen ari dira foruzainak.
pNafarroan energia berriztagarrietarako dirua, milioi eurotan . Nafarroako Gobernuak 1,2 milioi euro
emango ditu energia berriztagarriak
sortzeko azpiegituretarako. Halako
proiektuak sustatzen dituzten enpresek eta norbanakoek jaso ahal izango
dute dirua. Irailaren 21 arte izango
dute laguntzak eskatzeko aukera.
Osakidetza abuztuan hasiko da
probatzen errezeta elektronikoa
206.125
IRUÑEA › Errepide istripu larria izan zen atzo
pAraban, Bizkaian eta Gipuzkoan
maiatzean izandako bisitariak. Iazko datuekin alderatuz, %1 egin du
gora Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
maiatzean izandako turisten kopuruak. Hala eman du jakitera Eustat
estatistika erakundeak. Guztira,
206.125 bisitari izan dira, iaz baino
2.207 gehiago. Hoteletan ostatu hartu dutenen kopuruak ere gora egin du;
zehazki, %4.
BILBO › Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila abuz-
tuan hasiko da probatzen errezeta elektronikoa.
Datorren urteko martxorako erabat ezarrita
egotea espero du. Medikuak tratamendua aginduko die gaixoei, eta haiek osasun txartelarekin
jasoko dute botiketan.
Exhibizionismoa egotzita,
gizon bat atxilotu dute
Uztaritzeko gazteek
herriko etxea okupatu
dute,gaztetxea eskatzeko
Aitor Renteria Baiona
Uztaritzeko (Lapurdi) gazteek herriko etxea okupatu dute
gaztetxearen ixtea salatzeko eta, ororen buru, gaztetxea kudeatzeko hitzarmena segurtatzeko. Atzo goizean gaztetxeko
sarraila aldaturik atzeman zuten, asteazken gauean herriko
kontseiluaren atarian egindako protestaren ondoren. Gaztetxearen ixtea deitoratzeko, herriko etxera sartu ziren hogei lagun, arratsaldeko lauretan, eta okupatzea deliberatu zuten.
Oren baten ondoren, auzapeza haiekin bildu zen, baina adostasuna ezin lortu eta alde egin zuen; negoziazioa kirolaz eta
gazteriaz arduratzen den zinegotziaren esku utzi zuen. Azken
horrek gaztetxea izanen dutela segurtatu zien gazteei, eta horretarako hitzarmena izenpetu zuten bi aldeek.
Protesta bezperan hasi zen. Auzapezak gaueko hamarretan deitu zuen herriko kontseilura, eta 40 herritarrek protesta
egin zuten kanpoan. Oposizioko hautetsiek bertan behera
utzi zuten bilkura. Auzapezak jendarmeak deitu zituen, herritarren protestak saihesteko.
GASTEIZ › Udaltzainek 45 urteko gizon bat atxi-
Irudia qDonostia
lotu zuten herenegun Gasteizen, ustez adingabeen aurrean masturbatzeagatik. Udaltzainek
neska-mutiko talde bat korrika ihes egiten ari
zela ikusi zuten. Bertaratu zirenean, gizon bat
masturbatzen ari zela ikusi zuten, eta atxilotu
egin zuten, exhibizionismoa leporatuta.
Euskararen lankidetza itunari
oniritzia eman dio Senatuak
Mendekotasun Legea
ez murrizteko eskatu dute
IRUÑEA › Mendeko Pertsonen Eskubideen
Aldeko Plataformak elkarretaratzea egin zuen
atzo Iruñean, Nafarroako eta Espainiako gobernuak mendekotasuna dutenen laguntzetan egiten ari den murrizketak salatzeko. Laguntzak
emateko sisteman egindako aldaketek mendekotasun handia dutenei egin die kalte batik bat,
nabarmendu dutenez.
2
j
Gobernuak euskara gaietan lankidetzan aritzeko sinatutako akordioari oniritzia eman dio
Espainiako Senatuak. Helduen alfabetatzean,
ikerketa soziolinguistikoetan, itzulpengintzan
eta euskararen kultur hedapenean arituko dira
lankidetzan, «betiere erkidego bakoitzaren
eskumenak eta izaerak errespetatuz».
Laburrean
MADRIL › Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako
ENPRESA EUSKALDUNEN ERAKUSLEIHO
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Bai Euskarari
Ziurtagiriak euskarazko zerbitzua eskaintzen duten enpresen azoka egingo dute udazkenean Donostian. « Enpresa horiek lehiakortasuna handitzen dute», nabarmendu du Gipuzkoako Foru Al-
Hilberriak
ESKELAK
(0034)943 30 40 30
[email protected]
dundiko Euskara zuzendari Zigor Etxeburuak. Enpresa horiei lagundu behar zaiela esan du Rober
Gutierrezek, Bai Euskarari Ziurtagiriko zuzendariak. Aldundiak 20.000 euro emango ditu azoka
egiteko. GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA
16 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Ekonomia
Krisia eurogunean D
Bankuek, asko jota, 62.000 milioi
behar dituzte, aholkularien arabera
Ivan Santamaria
Espainiako bankuak erreskatatzeko asko jota 62.000 milioi euro
beharko direla ondorioztatu dute
Ekonomia Ministerioak kontratatu zituen bi aholkularitza
enpresek. Kalkulu horren zain
zegoen Raxoiren gobernua Europako Batasunarekin hitzartu
berri duen erreskatearen zenbatekoa finkatzeko (100.000 milioi
euro gehienez). Ez du esan nahi
diru hori guztia ezinbestean
eman beharko zaienik, baizik eta
hurrengo hiru urteetan ekonomiaren egoera zeharo gogortuko
balitz galerei aurre egiteko kapital hori beharko luketela. Gabezia globala kalkulatu dute aholkulariek, baina banku bakoitzak
duen egoerari buruzko informazioa ez da iraila arte iritsiko.
Zenbait finantza erakunde
egoera deserosoan uzteko arriskua du atzerapen horrek. Ekonomia Ministerioak eta Espainiako
Bankuak bat egin zuten aurkezpenean, eta argi utzi zuten finantza sektoreko hiru erakunde
indartsuenek aski dutela euren
baliabideekin aurrera egiteko,
hots, Santanderrek, BBVAk, eta
Caixabankek ez dute erreskatetik sosik eskatuko. Halaber,
finantza beharrik handienak
Erakundeei egindako
azterketa zorrotzena
dela esan du
Espainiako Bankuak
Erdi mailako bankuen
artetik nork beharko
duen dirua eta nork ez
argitu gabe geratu da
nazionalizatuta dauden lau erakundeek (Bankia, NCG Banco,
Catalunyabanc eta Banco de
Valencia) izango dituzte, espero
zen bezala.
Arazoa aztertu dituzten beste
zazpi erakundeekin gertatzen
da, horien artean Kutxabank.
Multzo horretan era guztietako
erakundeak sailkatuta daude.
Beti banku izan direnak —Sabadell edo Bankinter, esaterako—
edo aurrezki kutxa izandakoak.
Hiru egoera dituzte: batzuek ez
dute kapital gehiago beharko,
beste batzuek euren kabuz estaliko dute gabezia eta badira laguntza publikoak beharko dituztenak ere. Zein den zein argitu ez
izanak ondorioak izan ditzake,
kontuan hartuta horietako
batzuk burtsan kotizatzen ari
direla. Kutxabankek beti esan du
kapital beharrak gainditzeko
moduan dagoela.
Bana-banako kalkuluak egiteko informazio aski ez dagoela eta
ez zela berez ariketaren helburua
desenkusatu zen Fernando Restoy Espainiako Bankuko gobernadoreordea. «Multzo horretan
dauden erakunde gehienen egoera erosoa da», ziurtatu zuen. Edozein modutan, kapital ekarpen
«neurritsu» batekin aurre egiteko eta «erabat» bideragarri izateko aukera dutela azaldu zuen.
Bi egoera abiapuntu
Azterketa egiteko, hamalau bankuren balantzeak —finantza sistemaren %90— aztertu dituzte
Oliver Wyman eta Roland Berger
aholkularitza enpresek. Datozen
urteetara begirako bi egoera
makroekonomiko aintzat hartu
dituzte. Oinarrizkoa NDFk orain
dela gutxi erabili zuena da: barne
produktu gordina %2 jaistea
2013ra bitarte eta ondoren hazkunde apala, eta langabezia %23
inguruan izatea. Egoera horretan bankuak kapitalizatzeko
16.000 eta 25.000 milioi artean
beharko direla uste du Oliver
Wymanek, eta 25.600 milioi
Roland Bergerrek.
Emaitza interesgarrienak,
ordea, erabilitako beste irizpideak eskaintzen ditu. Kasu horretan, aurreikuspen ekonomiko
askoz ezkorrago baten ondorioak
neurtzen saiatu dira: BPGa %6,5
jaitsita hiru urtean, langabezia
%27 baino handiagoa izanda eta
etxebizitzaren prezioa %26,4
gutxituta. Datu horiek aintzat
hartuta, Oliver Wymanek 51.000
eta 62.000 milioi artean behar iza-
BPG
Langabezia
1
30
0
25
-1
20
G Egutegia
Oinarrizko
aurreikuspena
Ebaluazioa egiteko irizpideak
Aurreikuspen
okerrena
Etxebizitzen prezioa
0
-4
Uztailak 31. Deloitte, Ernst &
Young, KPMG eta PwC
aholkularitzek bankuen mailegu zorroaren azterketa sakona
amaituko dute. Bereziki, maileguak ondo sailkatuta dauden
ikuskatuko dute.
1
-8
-2
15
-3
10
-4
5
-5
2012
2013
2014
-16
2012
Kapital beharrak
(Milioi euro)
EIKUSPENA
URR
OA
ZK
I
R
2013
N
PE
US
IK
E
RR
-20
2014
2012
2013
2014
RENA
OKER
Oliver Wyman
Oliver Wyman
51.000 - 62.000
Roland Berger
Roland Berger
25.600
51.800
Kontsultoreen
arteko aldeak
Oliver Wyman
51.000 62.000
Roland Berger
51.800
BALIABIDEAK
201.000 212.000
BALIABIDEAK
118.000
GALERAK
253.000 - 274.000
ITURRIA: OLIVER WYMAN, ROLAND BERGER
tea espero du, eta Roland Bergerrek, berriz, 51.800 milioi euro.
Antzeko emaitzak izan arren,
bitxia da aholkularitza bakoitzaren neurketek abiapuntu zeharo
ezberdina izatea. Hala, Oliver
Wymanen arabera, finantza erakundeetan 253.000 eta 273.000
milioi arteko galerak izango dira;
Roland Bergerren arabera, aldiz,
170.000 milioiren galerak baino
ez dira ziango. Hortaz, zergatik
dira azken emaitzak hain antzekoak? Bada, balizko galerei aurre
egin ahal izateko bankuek gaur
Kapitalizazioa. Dirua euren kasa biltzea erabakitzen duten bankuek bederatzi
hilabete izango dituzte lortzeko.
4
zorrotzena dela esan zuen Restoyk.
Aurreikuspen okerrenean,
galeren eta galerei aurre egiteko
baliabideen aldeak
(Milioi euro)
170.000
Eskaerak. Beharrak ezagututa, kapitalizatzeko planak aurkezteko hamabost
egun emango dizkiete erakundeei.
3
16.000 - 25.000
GALERAK
Iraila. Lau aholkularitzek
egindako azterketan oinarrituta, banku bakoitzaren egoerari buruzko azterketa zehatzago bat egingo dute.
Erakunde bakoitzak zenbat
kapital behar duen kalkulatuko
dute.
2
-12
AU
Antzeko emaitzak izan arren, alde handia
dago txostenek kalkulatu dituzten galeretan
G Espainiako bankuen azterketak
OI
NA
R
Kapital faltarik handiena nazionalizatuta
dauden lau erakundeek dute, baina iraila
arte ez da jakinaraziko bana-banako egoera
egun duten kapitalari buruzko
kalkuluak ere zeharo ezberdinak
direlako: askoz gehiago dela uste
du Oliver Wymanek.
Edozein modutan, aurreikuspen ezkor horiek muturrekoak
direla ziurtatu zuen Espainiako
Bankuko buruzagi berriak, ez
dagoela benetan gertatzeko hainbesteko arriskurik. 2008. urtetik
etxebizitzek balioaren %55-60
artean galdu dutela esan nahiko
luke, eta eraikuntzarako orubeei
dagokienez, %85-90 bitartean.
Bankuei egindako azterketa
«Gardentasun» proba
Banku bakoitzari buruzko informazio zehatza ez izateak ez dio
probari baliorik kentzen, Fernando Gimenez Latorre Espainiako
Ekonomia estatu idazkariaren
ustez. «Arazoak ondo identifikatuta zeuden, baina gardentasun
handiagoa lortu dugu». Lehen
aldiz, gainera, mailegu guztiak
aintzat hartu direla nabarmendu
zuen, ez soilik eraikuntzari lotutakoak. Gobernuak bi milioi euro
ordainduko dizkie aholkularitzei, lanaren truke. Mariano
Raxoi presidentearen irudiko,
azterketa «zehatza eta sinesgarria» da.
Iraileko ebaluazioen ondoren,
erakunde bakoitzak kapitalizatzeko plana prestatu beharko du.
Sektoreko baldintzak aldatu direnez, Catalunyabanc eta Banco de
Valencia esleitzeko enkanteak
atzeratuko dituzte. Hala ere,
Espainiako Gobernuak ez du
nazionalizatuta dauden erakundeak likidatzea aurreikusten,
«biderik garestiena delako».
Halaber, eraikuntzako aktibo
kutsatuak banku txar batekin
kudeatzeko aukerari ateak ireki
zizkion berriro, «Bruselari gustatzen zaion formula delako».
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 17
Ekonomia ‹ Harian
Krisia eurogunean D
Oposizioak hazkundea eta finantza
tasa bultzatzera behartu du Merkel
Alemaniak zerga ituna
onartzeko akordioa
lortu du, eta
Espainiako Kongresuan
onartu egin dute
Jakes Goikoetxea Donostia
Alemaniak zerga ituna onartuko
du. Alemania izan da zerga itunaren bultzatzaile nagusia, baina
atzora arte ziurtatu gabe zeukan
onartuko zuela. Angela Merkel
kantzilerraren koalizio gobernuak oposizioko alderdien babesa behar zuen zerga ituna onartzeko, eta Merkelek euroguneko
goi bileretan egin ohi duen moduan, oposizioak trukean zenbait
baldintza eskatu zizkion zerga
itunari babesa emateko: Europako Batasunean hazkundea, enplegua eta finantza salerosketan
zerga bultzatzea.
Zerga itunak funtsean dio herrialdeen urteko defizitak ezin
duela BPGaren %0,5a gainditu;
herrialdeek muga hori arau
bihurtu behar dutela; BPGaren
%60tik gorako zor publikoa duten
herrialdeek urtean %5 gutxitu
behar dutela; eta mugak gainditzen dituztenei neurriak eta isunak ezar diezazkieketela.
Zerga itunak ganberen bi hereneko babesa behar du. Alemaniako Gobernuko alderdiek badute
gehiengo hori Bundestagen, baina ez Bundesraten. Koalizio gobernuko alderdiek (CDU, CSU eta
FDP) eta oposizioko SPDk eta
Berdeek atzo lortu zuten akordioa. Datorren ostiralean bozkatuko dute zerga ituna bi ganberetan.
Zerga ituna bakarrik ez, ESM
Europako Egonkortasun Tresna,
erreskate funts iraunkorra, onartzeko akordioa ere lortu zuten
atzo Alemanian. Hala ere, onar-
tuta ere, Auzitegi Konstituzionalaren zain egon beharko dute, ezkerreko Linke alderdiak helegitea aurkeztu baitu. Asmoa uztailaren
9rako
euroguneko
herrialde guztiek onartzea eta
abian jartzea da, baina Alemaniako helegiteak atzeratu egingo du.
Finlandiako Parlamentuak
atzo onartu zuen Finlandiak
ESMn parte hartzea: 104 diputatuk alde eta 71k kontra bozkatu
zuten. Finlandiak hasieran uko
egin zion ESMn parte hartzeari,
ez zuelako izango beto eskubidea.
Diru publikoa hazkunderako
Akordioak esan nahi du Merkelek euroguneko krisia kudeatzeko irizpideak aldatuko dituela?
Ziurrenik ez. Akordioak dio «funtsekoa» dela defizitak murriztea,
eta akordioan ez dago azkenaldian Merkelek Bruselan aipatu ez
duen neurririk, hitzez behintzat.
Hazkundea sustatzeko diru pu-
blikoa erabili behar dela esatea ez
bada. Testuak «inbertsio handiak» eta «egiturazko erreformak» aipatzen ditu. Horretarako
Europako Batasuneko funtsen
helburua aldatu eta enplegua,
hazkundea, berrikuntza, prestakuntza, berrikuntza eta teknologia sustatu behar direla dio.
Alemaniako oposizioarentzat
akordioa garaipena da. «Gobernuak aurrezteko politika hutsak
baztertu ditu», Cem Özdemir Berdeen presidentearen arabera.
Finantza salerosketen zergari
dagokionez, urtea amaitu baino
lehen ezarri nahi dute. Helburua
Europako Batasuneko herrialde
guztietan ezartzea da, baina, lortuko ez balitz, Alemaniako Gobernua ahalik eta herrialde gehienek onar dezaten saiatuko da.
Azken egunotan inkestek diote
Alemaniako ekonomia moteltzen ari dela, eta produkzioa eta
esportazioak moteldu egingo
direla urtearen bigarren erdian.
Espainiak atzo onartu zuen
zerga ituna. Zerga itunak babes
oso zabala lortu zuen: PP, PSOE,
CiU, EAJ, UPD eta UPN. Ezkerreko alderdiek herri galdeketa egiteko eskatu zuten. Josu Erkoreka
EAJko diputatuak gogorarazi
zuen EAJk Europaren eraikuntza babestu izan duela, eta zerga
ituna onartzeak ez duela esan
nahi hazkundea bultzatzeko neurriak baztertzen direnik.
Euroguneko lau ekonomia
handienetako buruzagiek bilera
egingo dute gaur Erroman: Angela Merkel Alemaniako kantzilerra, François Hollande Frantziako presidentea, Mariano Raxoi
Espainiakoa eta Mario Monti Italiako lehen ministroa bilduko
dira. Datorren asteko goi bilerari
buruz hitz egingo dute.
Ikusteko dago Montiren azken
proposamena aztertuko duten:
euroguneko erreskate funtsek
zenbait herrialderen zorra erostea —Espainiarena eta Italiarena—. Merkelek herenegun esan
zuen aukera hori «teorikoa» baino ez dela. Erreskate tresnen laguntza jasotzen duten herrialdeek eurogunearen aginduak bete
behar dituzte.
Attaceko kideen protesta, zerga itunaren aldeko Alemaniako akordioaren kontra, Berlinen. WOLFGANG KUMM / EFE
Espainiaren zorrak goia jo du; Frantziarenak, hondoa
Espainiaren arrisku
sariak jaisten jarraitzen
du, baina zorraren truke
inoiz baino gehiago
ordaindu behar du
J.G.
Espainiak bere zor bonuen truke
inbertitzaileei eskaini behar dien
interesa hodeien gainetik dabil;
Frantziak eman behar diena, aldiz, sasien azpitik, lurraren pare.
Espainiako eta Frantziako altxo-
rrek zorra jaulki zuten atzo. Espainiakoak bost urteko zor bonuen truke %6,1eko interesa eskaini behar izan zuen, 1996tik
eman behar izan duen altuena;
Frantziak, ordea, %1,46ko interesa ordaindu beharko du.
Espainiako Altxorrak 2.219,3
milioi euro jaulki zituen atzo, bi,
hiru eta bost urterako zor bonuetan. Europaren erreskatea jaso
beharko duela onartu zuenetik bigarren enkantea izan zen. Espero
baino diru gehiago lortu zuen, eta
inbertitzaileek askoz ere gehiago
eskatu zioten, lortutakoaren ha-
lako hirutik gora. Eskaria handia
izan zen, baina interesa ere bai: bi
urterako zor bonuen truke
%4,79ko interesa ordaindu beharko du (aurrekoan %2,2) eta hiru
urtekoen truke %5,51koa (aurrekoan %4,9).
Arrisku sariak eta hamar urterako zor bonuen interesak jaitsi
egin ziren atzo ere, herenegun baino gutxiago hala ere: arrisku sariak oinarrizko 508 puntuan amaitu zuen atzo, herenegun baino
bost puntu gutxiago (uneren batean 500etik behera egon zen); hamar urterako zor bonuen intere-
sa, berriz, %6,5ean geratu zen zorraren bigarren mailako merkatuetan, %7tik gero eta urrunago.
Espainiako Gobernuak dio jada
jaulki duela aurten behar duen
zorraren %61,4. Gehiena urte hasieran eskuratu zuen, zor merkatuak lasaiago zeudenean. Guztira
aurten 86.000 milioi euroren zorra
saltzea aurreikusi du. Hurrengo
astean hiru eta sei hilabeterako letrak jaulkiko ditu.
Frantziak, 8.432 milioi euro
Frantziako Altxorraren Agentziak 8.432 milioi euroko zorra
jaulki zuen atzo, bi, hiru, lau eta
bost urterako zor bonuetan. Eskaera eskaintzaren bikoitza baino handiagoa izan zen: bi urterako zor bonuen truke %0,54ko interesa eskaini zuen (maiatzean
%0,74), hiru urtekoengatik %0,83
(urtarrilean %1,51), lau urtekoengatik %1,05 (martxoan %1,40) eta
bost urtekoengatik %1,43 (maiatzean %1,72).
Frantziaren arrisku saria oinarrizko 114 puntukoa da eta hamar
urterako zor bonuen interesa
%2,66koa da zorraren bigarren
mailako merkatuetan.
18 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Ekonomia
LABen nazio biltzarra D
LABeko exekutibako kideak, eta atzean, Rafa Diezen irudia, atzo, Barañainen, LABen VIII. biltzar nagusian. LANDER FDEZ. ARROIABE / ARGAZKI PRESS
Burujabetza prozesua azkartzeko
beharra azpimarratu du LABek
Lau urterako ildo politiko sindikala onartu
eta zuzendaritza berritu du: aurrerantzean
ere Etxaide izango da idazkari nagusia
Rafa Diezek, espetxetik, prozesu politikoan
ekarpenak egiten jarraitzeko eskatu dio LABi
Joxerra Senar Barañain
Luzea izan da Rafa Diezen itzala
LABek Barañainen antolatutako
VIII. biltzar nagusian. Idazkari
nagusi ohiak 2008ko biltzarrean
lekukoa Ainhoa Etxaideri igorri
zionean ez zuen «inondik inora»
imajinatzen lau urte beranduago
El Duesoko espetxean izango zenik. Kartzelatik igorritako gutunean, Diezek azpimarratu du
gehiengo politikoa eta soziala egituratzea ahalbidetuko duten proposamenekin erantzun behar diola euskal sindikalgintzak. «Ez da
beste alternatibarik geratzen».
Diezen hitzaldian bezala, Euskal
Herriak gaur egun bizi duen prozesu politikoa eta krisi ekonomikoa presente egon dira uneoro biltzarrean. LABek atzo onartutako
ponentzia politiko sindikalaren
arabera, «guztiz lotuta» daude bi
errealitateok, eta sindikatu abertzaleei «erabaki estrategikoak
hartzea» egokitzen zaie. Horregatik, euskal estatu sozialista egun
batetik bestera lortuko ez dela jakinik, «burujabetza prozesua azkartu» behar dela nabarmendu
du LABek. «Denbora gure aurka
doa», aipatu du Garbiñe Aranburu ponentziaren sustatzaileak.
09:30ean abiatu zen biltzar nagusia. Biltzarreko mahaia osatu
eta zuzendaritzaren hautatzea
blokean edo karguz kargu egingo
zen eztabaidatu ondotik, Diezen
gutuna agurra irakurri zuen Txutxi Ariznabarretak, LABeko Komunikazioa idazkari izandakoak.
Eskutitzean Diezek gogora ekartzen du nola duela lau urte zuzendaritza hartu ondotik ezker abertzalearen aldaketa estrategikoa
bideratzeko ahaleginean murgildu zela, Arnaldo Otegi eta beste
kide batzuekin batera. «Gaur, hasierako zalantzen eta bertigoen
gainetik, zangotraben eta probokazioen gainetik edo gure espetxeratzearen gainetik, esan dezakegu guztion artean fase berri bati ateak ireki dizkiogula». Eraldaketa denbora laburrean, «kohesio
handiz» eta batez ere gizartearen
sostenguarekin egin izanaren garrantzia azpimarratu du.
Diezek gaineratu du eragile politiko batzuk «oso eroso» egon di-
G Zuzendaritza
Idazkari nagusia. Ainhoa
Etxaide
Idazkari nagusiaren albokoa.
Javi Garnika
Ekintza sindikala. Garbiñe
Aranburu
Industria federazioko
idazkaria. Asier Imaz
Zerbitzu publikoen
federazioa. Arantxa Sarasola
Zerbitzu pribatuak. Xabier
Ugartemendia
Nazioarteko idazkaria. Igor
Urrutikoetxea
Komunikazioa. Sonia Gonzalez
Politika soziala. Bea
Martxueta
Enplegu politika. Oihan
Ostolaza
Hedapen idazkaria. Gorka
Berasategi
Antolakuntza idazkaria. Olatz
Arozena
Zeharlerroak. Izaskun Garcia.
rela blokeo egoeran. Behin fase
berria irekita, ordea, uneotan bi
indarren arteko pultsua dagoela
nabarmendu du Diezek espetxetik: bata, bakean oinarrituta
«Euskal Herrian eraikin politiko
berria» altxatu nahi dutenena;
bestea «iraganera lotu eta diskurtsoa aldatu nahi ez dutenena».
Diezen arabera, pultsu hori erabakigarria izan da, adibidez, Bateragune auziko epaian. «Hori bai,
gure espetxeratzearekin lortu duten garaipen pirrikoa bakearen
eta demokraziaren etsaiek garai
politiko berrietan nozituko duten
porrotaren ispilua izango da».
Probokazio politikoaren aurrean, «Euskal Herriaren alde eta bakearen alde» ekarpenetan sakondu behar dela iritzi dio Diezek.
Norabide hori jorratzerakoan,
erreferentetzat jotzen du euskal
lurralde guztietan integratutako
proiektu ekonomiko, sozial eta
kulturala garatzea, «nortasun
propioa eta subiranoa izango due-
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 19
Ekonomia ‹ Harian
LABen nazio biltzarra D
la». Diezen ustez, «erreferentzia
horiek dimentsionatu behar dira,
hauteskunde esparruetan zein
borroka sozialean». Aldaketa politiko eta sozialei begira «botere
sozial antolatu eta egituratua»
sortzea funtsezkotzat jotzen du.
Hala ere, Diezen arabera, ekintza politiko hori «krisi ekonomikoaren eraginpean» egongo da.
«Egunero bizitzen ari zarete bere
ondorioak lantokietan, kaleetan
eta zuen familietan», zuzendu
zaie LABeko militanteei. Bere ustez, «lurrikara sozio-ekonomikoaren eraginak aurreikusiezinak
badira ere» gobernuek ordaina
batez ere langileriari pasa diotela
kritikatu du. Hala, gobernuak botere ekonomikoen «txotxongilo»
bihurtu direla ondorioztatu du:
«Ordezkaritzarik eta aurpegirik
gabeko merkatu horiek XXI.
mendeko faxismoa dira».
ELAri kritika zorrotza
Amaitzeko, Diezek azpimarratu
du egungo sindikalgintzak «kontrabotere funtzioarekin bat eginez, lantokietan borroka egin behar duela, baina era berean, «euskal proiektu nazionalaren
eremuan sektore politiko eta sozialekin bat eginez» botere instituzionala lortzeko borrokan sartu behar dela iritzi dio. ELA aipatzera iritsi gabe, kritika zorrotza
egin dio: «Batzuk, urtetan indar
subiranisten metaketaren bultzatzaile izan badira ere, ematen du
uko egin diotela orain bide horri.
Atzerakada horren arrazoien
atzean, ardura gabezia eta antolamendu alorreko egozentrismo
itzel bat antzeman dut».
Bere ondotik, Ainhoa Etxaide
idazkari nagusiak hitz egin du,
eta lehen hitzetan Sorturen legalizazioa txalotu du. Etxaide «oso
kezkatuta» agertu da egungo egoera ekonomikoarekin, besteak
beste Euskal Herrian 200.000tik
gora langabe daudelako, eta horietatik %47 langabezia saririk jasotzen ez duelako. Estatu espainiarra, gainera, nazioarteko erakundeek «esku hartuta» dago.
Hego Euskal Herriko bi gobernuek, berriz, «hasieratik» politika propioak jorratzeari utzi diote.
«Krisiaren aurka borrokatzeari
uko egin diote, eta larriago dena,
G Txostena
Bidegurutze estrategikoa.
Euskal sindikalismoak bi aukera ditu: soilik erreformei, murrizketei eta erasoei erantzuten
jarraitzea edo beste eredu sozioekonomiko bat eraikitzeko
prozesua hastea. LABek uste du
langileek mobilizazioetatik haratago joateko eskatu dietela
euskal sindikatuei, eta Euskal
Herrian badaudela baldintzak
alternatiba eraikitzen hasteko.
«Erantzukizun nazionalaz jokatzeko unea da, interes partikularrak alboratu eta Euskal Herriko
langileen interesei lehentasuna
emateko», dio LABek. Erabaki
estrategikoak hartzeko unea
dela uste du sindikatuak.
1
Prozesu bakarra. Krisi politikoak eta ekonomikoak jatorri ezberdina badute ere, prozesu bakarrean konponduko
dira. Sindikatuen parte hartzea
funtsezkoa dela uste du.
2
Borroka, mobilizazioak
akordioak. Aldaketa politikoak eta sozialak lortzeko borroka —estrategia berrituta—
eta mobilizazioak ezinbestekoak direla berretsi du; baina, borrokaren bidez, akordioak lortu
nahi ditu, bai interesak partekatzen dituenekin, bai gatazka bideratzeko, konpontzeko eta
gainditzeko proiektu guztiz ezberdinak dituztenekin.
3
euren funtzioa borroka egin dugunon aurka egitea besterik ez da
izan». Etxaideren arabera, Nafarroako Gobernuak eta Jaurlaritzak «Estatu interesak ordezkatzera eta Euskal Herriaren interesen gainetik jartzera mugatzen
ari dira», eta euren bidea «suizidio politiko eta ekonomikoa da».
Etorkizunera begira, Ainhoa
DLaburrak
Etxaidek LABek ekimen berriak
hartzea nahi du. Hiru esparru jorratuko dituzte. Batetik, Euskal
Herriko ziklo politiko berria
«behingoz» irekitzearen alde
egingo du LABek. «Prozesu hori
azken porturaino eman behar
dugu oztopo guztien gainetik».
«Kultura demokratikorik ez duen
estatu bati konponbide demokratikoa eskatzea antzua dela diote
batzuk. Gu ez gaude ados. Antzua
da horren zain egotea. Konponbide demokratikoak borrokatu
egin behar dira».
Bigarrenik, aldaketa politiko
soziala azkartzea «behar beharrezkotzat» jotzen du, eta helburu
horretarako LAB «prozesu subiranistaren zutabe sozial garrantzitsua» dela iritzi dio. «Aldaketak eragitea da gure borrokaren
funtsa». Horretarako mobilizazioa eta antolakuntza iragarri
ditu. Etorkizunean murrizketa
gehiago etorriko direnez, greba
orokor gehiago egin behar direla
aurreratu du.
Hirugarrenik, LABek indartzen jarraitu beharko duela azpimarratu du. Lau urtetan, afiliatu
kopuruak gora egin du: batez ere
Nafarroan eta Araban (Tuteraldean izan da hazkunde handiena). Arlo horretan «bereziki kritikoak» izan behar direla azpimarratu du Etxaidek. «Egiturazko
erabakiak» hartu behar direla
azaldu du, «ez egituraketa zein
den erabakitzeko, proiektu eta
eredu organizatiboa gaurko exijentziei egokitzeko baizik».
Arratsaldean, ponentzia politiko sindikala eta antolamenduarena eztabaidatu dira. Ponentzia
politiko sindikalaren alde 431 ordezkarik bozkatu dute eta abstentzio bat egon da. Antolamenduaren eztabaidan Javi Garnikak ordezkariei adierazi die helburua ez
dela eredua berritzea, LABen egiturak «intenbentzioari begira jartzea baizik». Amaieran bozkatu
da zuzendaritza berria.
IATko langileek beste sei
greba deialdi egin dituzte
DONOSTIA › Irungo eta Urnietako ibilgailuen azterketa teknikoko langile batzordeek beste sei
greba deialdi egin dituzte, eta
jakinarazi dute zuzendaritzak
«negoziazioak luzatzeko ohiko
erretorika» mantentzen badu
greba egingo dutela. Atzo egin
zuten lehen lanuztea eta
hurrengoak hilaren 27, 28 eta
29an, eta uztailaren 3 eta 4an
egingo dituzte. Bi zuzendaritzek
«erantzukizunez» jokatzeko
eskatu diete langileei, eta deialdiak bertan behera uzteko.
Sabadellen, 60 milioi euro
merkatarientzat
DONOSTIA › Sabadell Gipuzcoanok eta Gipuzkoako Merkataritza Ganberak hitzartu dute
bankuak 60 milioi euro emango
dituela Gipuzkoako merkatarientzat. Horietatik 30 milioi
euro merkatariek dituzten
beharrizanetarako izango dira,
eta gainerako 30 milioi euroak
teknologia berriak eta ikerkuntza sustatzeko. Sabadell Gipuzcoano jada ari da ordainketak
«azkartzeko» sistema bat
garatzen.
Konecta BTOren protesta
gaur, Iberdrolaren aurka
BILBO › Konecta BTO enpresa-
ko ELA eta LAB sindikatuek deituta, elkarretaratzea egingo
dute gaur Bilbon, enpresan
duten «prekarietatea» salatzeko. Konecta BTO Iberdrolaren
bezeroen arreta zerbitzua da,
eta Iberdrolak akziodunen
batzarra duela aprobetxatuz,
protesta egingo dute (Euskalduna jauregia, 11:00). Enpresak
dio Iberdrola «esplotazioaz»
baliatzen dela irabaziak izateko.
Bizkaiko
Aldundiko
«anabasa»
salatu du
Lanbidek
Gizarte laguntzetan
iruzurra atzemateko
espedienteak berandu
aurkeztu izana
leporatu dio
Erredakzioa Gasteiz
Bizkaiko Foru Aldundiak gizarte
laguntzetako iruzurraren aurka
egindako kudeaketa eta kontrola
kritikatu ditu Eusko Jaurlaritzak, Lanbide Euskal Enplegu
Zerbitzuaren bitartez. Haren arabera, Bizkaiak behar baino sei hilabete geroago aurkeztu ditu espedienteak, eta aldundiaren atzerapen horren ondorioz, beharra
zuten pertsonei egin beharreko
ordainketetan ere atzerapenak
izan dira. Gainera, aldundiak bidalitako espedienteak aztertzean
«akats larriak» topatu dituztela
jakinarazi du Lanbidek. «Anabasa handia aurkitu dugu Bizkaiko
aldundiak emandako datuetan,
eta iruzurraren datuek hori berresten dute», adierazi zuen atzo
Javier Ramos Lanbideko zuzendariak.
Iruzurraren %72,Bizkaian
Lanbidek gizarte laguntzetako
iruzurraren %72,27 Bizkaian
atzeman du; hain justu, Bizkaiak
diru sarrerak bermatzeko errentaren (DBE) eta etxebizitza gastuetarako prestazio osagarriaren
(EGPO) kudeaketa bere gain izan
duen lehen bost hilabeteetan.
Araban iruzurraren %13,88 atzeman du; Gipuzkoan, berriz,
%13,83. Diru sarrerak bermatzeko errentaren onuradun zirenei
kautelaz etendako laguntzen kopurua 17,28 milioi eurokoa da.
20 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Mundua
Mexikon desagertutako armen
auziak ataka zailean jarri du Obama
Romneyri hamahiru
puntu atera dizkio
Obamak azken inkestan
Bloomberg etxeak egindako azken inkestaren
arabera, Barack Obama presidenteak hamahiru punturen aldea aterako lioke Mitt Romney
errepublikanoari hauteskundeak orain eginez gero. Inkestaren
arabera, botoen %53 jasoko lituzke demokratak, eta %40
errepublikanoak.
AEB Ameriketako Estatu Batuetako hamar herritarretik
seik uste dute herrialdea ez doala bide egokian, baina herritarren %49k uste dute bi hautagaien artean Obama dela egokiena ekonomia hobetzeko.
Bloombergen inkestaren arabera, %39ko babesa du Romneyk herritarren artean, eta
%55ek uste dute klase ertainaren errealitatetik kanpo bizi
dela errepublikanoen hautagaia.
D
Barack Obama AEBetako presidentea eta Eric Holder Justizia idazkaria Kapitolioan, 2010eko maiatzaren 15ean, Washingtonen. MARTI H. SIMON / EFE
2009an egindako operazio sekretuko
agiriak eskatu dizkio AEBetako Kongresuak
Etxe Zuriari, baina ezetz erantzun dio
Justizia idazkariak desmen egin duela
erabaki du Kongresuko batzorde batek
Jon Fernandez
Trapu zaharrak erakutsi ala ezkutatu. Bi aukera zituen Barack
Obamak, eta bigarrena aukeratu
du. AEBetako Ordezkarien Ganberak Fast and Furious(Azkar eta
Bortitz) operazioari lotutako agiriak aurkezteko eskatu dio Eric
Holder Justizia idazkariari, baina
hark ezetz erantzun dio. Pribilegio exekutibo delakoa erabili du
Obamak 2009an Etxe Zuriaren
aginduz Mexikon legez kanpo sartutako 2.000tik gora armen auzia
isiltzeko. Ondorioz, Ordezkarien
Ganberako batzorde batek erabaki du Holderrek desmen egin duela, eta legearen arabera, isunen
bat edo kartzela zigorra jaso dezake. Presidentetzarako hauteskunde kanpaina bete-betean,
Obamaren irudiari kalte egin diezaioke auzi korapilatsu bat botere
kolpe batez isilarazteak. Izan ere,
informazioa ezkutatzea erabakitzeak, ezkutatutakoaren larritasuna nabarmendu dezake herritarren artean.
Duela hiru urte Mexikora 2.000
armatik gora sartu zituen ATF
Alkoholaren, Tabakoaren eta Armen Bulegoak, Washingtonen
aginduz. Operazio sekretuaren
helburua zen armak auzoko herrialdera legez kanpo sartzea eta,
horien hurbileko jarraipena eginez, droga trafikatzaileak harrapatzea. Baina, muga gurutzatu
bezain laster, armen arrastoa galdu zuen Etxe Zuriak, eta ez zuen
ezer jakin denbora batez. 2010eko
abenduan, agerian geratu zen
dena, Arizonan Brian Terri mugako agentea arma horietako batekin tiroz hil zutenean.
Arma guztiak Mexikoko krimen antolatuaren esku geratu
ziren, eta albisteak sekulako eztabaida sortu zuen mugaren bi
aldeetan. Felipe Calderon presidenteak ezer jakin barik egin
zuten operazioa, eta Mexikoko
presidenteak ikerketa abiatzeko
eskatu zuen. AEBetan, berriz,
alderdi errepublikanoak azalpenak eskatu zizkion Washingtoni.
Holderrek berak operazioak
«huts» egin zuela aitortu zuen
iazko azaroan, Senatuko Batzorde Judizialaren aurrean: «Operazio hori ez zen egin ere egin
behar». Hala ere, berretsi zuen
berak ez zuela operazioaren berri
izan publikoki zabaldu baino aste
batzuk lehenago arte.
Gobernua kontrolatzeko Ordezkarien Ganberako batzordeak
atzo hartutako erabakia, berriz,
«justifika ezina eta aurrekaririk
bakoa» da, Holderren ustez. Desmen erabakia datorren astean berretsi beharko du Ordezkarien
Ganberak —errepublikanoek
gehiengoa dute—, eta gehiengoaren onespena jasoz gero, auzia
justiziaren esku geratuko litzateke. Horrela, bide luzea egin beharko luke Holderrek auzitegietan,
eta isunen bat edota kartzela zigorra jaso ahal izango luke.
Kanpainarako erabilera
Kongresuko batzordeak erabakiaren berri eman baino lehen,
Darrel Issa batzordeburuarekin
hogei minutuko elkarrizketa izan
zuen Justizia idazkariak, baina ez
zuen hura konbentzitzerik lortu.
Errepublikanoen arabera, agiri
ezkutuak ikertzeak armen operazioa nork agindu zuen jakitea
ahalbidetuko luke. Besterik uste
du, ordea, Holderrek: «Batzordearen erabakia hauteskunde kanpainan arreta galarazteko helburuarekin sortutako taktika da».
Charles Grassley senatari errepublikanoak, baina, pribilegio
exekutiboa erabiltzearen inguruan zentratu nahi izan du eztabaida. «Pribilegio exekutiboa erabiltzeak auzi korapilatsuak jar-
tzen ditu mahaiaren gainean. Gobernuak zelan erabil dezake botere hori Etxe Zuriak ez badu operazioarekin zerikusirik izan eta presidenteak, ustez, ez baditu
dokumentuok inoiz ikusi?». Agiriak argitaratzeak AEBetako gizartea «arriskuan» jar dezaketela
erantzun dio Holderrek, eta horregatik erabaki dutela datu sekretuak isilpean mantentzea.
Pribilegio exekutiboaren gaineko eztabaida ez da berria AEBetan, eta bi alderdiek jarrera kontrajarriak erakutsi izan dituzte
une politiko bakoitzeko kome-
Washingtonek 2.000
armatik gora sartu
zituen Mexikon,
eta arrastoa galdu zien
Eric Holderrek uste du
agiriak argitaratzeak
«arriskuan»
jar ditzakeela AEBak
nientziaren arabera. 2007an, esaterako, Obama senatariak gogor
ekin zion George Bush presidenteari bederatzi fiskal kaleratzeagatik sortutako eskandaluaren
harira pribilegio bera erabili zuenean. «Garbi jokatzeko» eskatu
zion Obamak, eta arazoak sortzen dizkioten auziak ateratzen
zaizkionean pribilegio exekutiboaren atzean «ezkutatzea» egotzi
zion. Bost urte pasa dira harrez-
kero, eta ber-bera da eztabaida.
Rolak baino ez dira aldatu.
Aurrekariak
Eric Schultz Etxe Zuriko bozeramaileak nabarmendu du aurreko
bi presidenteak baino gutxiago
erabili duela Obamak pribilegio
exekutiboa. Izan ere, 2008an agintera iritsi zenez geroztik erabili
duen lehenengo aldia da. Bush
errepublikanoak sei aldiz erabili
zuen zortzi urtetan; Bill Clinton
demokratak, berriz, hamalau aldiz, denbora tarte berean.
«Baina kontua ez da zenbat aldiz erabiltzen den, legezko justifikazioa duen ala ez duen baino».
Mark Rozell Virginiako George
Mason Unibertsitateko politika
irakasleak gogorarazi du AEBetako Konstituzioak ez duela aipatzen pribilegio exekutiboa, eta auzitegiek soilik «oinarrizko segurtasun interesak arriskuan
daudenean» onartu izan dutela.
Esaterako, Clintonek Monica Lewinsky auziko epaiketetan erabili nahi izan zuen, baina epaileek
ez zioten onartu.
Obamaren gobernukide bati
desmen egin izana egotzi dioten
lehen aldia da, eta baita AEBetako justiziaren arduradun gorenari leporatu dioten lehen aldia ere.
1998an, Clintonen garaian, prozesu bera hasi zuen Kongresuko batzorde batek Janet Reno Justizia
idazkariaren kontra. Baina Ordezkarien Ganberak bozkatu ere
ez zuen egin azkenean.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 21
Mundua ‹ Harian
duela adierazi du. Epaileen izen
ona berreskuratzeko aurrera begiratzeko eta lan egiteko garaia
dela nabarmendu du Gallardonek.
Alderdi sozialistako idazkari
nagusi Alfredo Perez Rubalcabak
ere Botere Judizialaren izen ona
berreskuratzeko lanean hasi beharra nabarmendu du, eta Divarren ordezkoa lehenbailehen aukeratzeko eskatu du. CiUko Kongresuko bozeramaile Josep
Antoni Duran i Lleidak, aldiz,
Gardentasunean
oinarritutako etapa
bat hasi nahi dute
CGPJko kideek
Divarren dimisioa
eskatzeko,
100.000 sinadura
bildu dituzte
Juan Antonio Xiol Auzitegi Goreneko behin-behineko burua eta Carlos Divar Espainiako Auzitegi Goreneko eta CGPJko presidente ohia. BALLESTEROS / EFE
Espainiako Auzitegi Goreneko buruak
luze espero izandako dimisioa eman du
Carlos Divarrek adierazi
du ez dela sentitzen
ezeren errudun, eta
kanpaina anker baten
biktima izan dela
Elixabet Epelde
Carlos Divar Espainiako Auzitegi
Goreneko eta Botere Judizialeko
Kontseilu Orokorreko (CGPJ) buruak dimisioa eman du azkenik.
Ustez diru publikoa xahutzeagatik sortu den eskandaluaren harira etorri da espero baino gehiago
luzatu den kargu uztea. Divarrek,
baina, ezer txarra egin izanaren
kontzientziarik ez duela adierazi
du, eta dimisioa eman badu egoe-
ra «jasanezina» zelako eman duela azaldu du. Izan ere, kanpaina
«anker eta neurrigabe» baten biktima izan dela salatu du. «Ez naiz
ezeren errudun sentitzen».
Iragan larunbatean zen dimisioa ematekoa, baina atzora arte
atzeratu zuen erabakia, astelehenean Auzitegi Gorenaren 200. urteurrenaren harira egin zituzten
ekitaldietan parte hartu ahal izateko. «Erakundearen errespetuagatik» eskatu zuen atzerapena,
eta CGPJko kideek onartu egin
zuten azken luzapen hori. Atzoko
aparteko osoko bilkura hasi eta
berehala jakinarazi zuen larunbatean aurreratu zuen «jarrera irmoa». Haren dimisioak ez du
ezustekorik eragin, eta ez da beharrezkoa izan haren dimisioa eta
kargugabetzea eskatzen zuten kideen proposamenak bozkatzea.
Ordezkoa aukeratu bitartean,
CGPJko presidenteordeak, Fernando de Rosak hartuko du erakundearen buruzagitza, eta Juan
Antonio Xiol epaileak, berriz, Auzitegi Goreneko gidaritza. Lehenak lasaitasunerako mezua igorri nahi izan du, Divarren dimisioak
erakundearen
lanean
oztoporik ez duela eragingo argudiatuta. Dena den, aitortu du Divar auziak CGPJren irudia nabarmen kaltetu duela. Erakundeko kideek, hain zuzen ere, orain
arte presidente izan dutenaren dimisioarekin «gardentasunean»
oinarritutako etapa berri bat hastea espero dutela adierazi dute.
Arrazoitu gabeko bidaiak eta gas-
tuak Botere Judizialaren kutxatik ordaintzearen aroa amaitu
dela diote. CGPJko bozeramaile
Gabriela Bravok ere erakundearen «sinesgarritasuna» berreskuratzeko esperantza agertu du. Divarrek, hain justu ere, erabakia
«epaile xumeen» izenean hartu
duela esan du, bere irteera «gizartearentzat eta justiziarentzat»
onena dela argudiatuz. «Garrantzitsuena erakundeak dira, ez
pertsonak», gaineratu du.
Mendekuaren mamua
Erreakzio kate luzea eragin du Divarren dimisioak, lehen aldia baita Auzitegi Goreneko presidente
batek kargua uzten duela. Justizia Ministro Alberto Ruiz Gallardonek erabakia errespetatzen
mendekuaren mamua berpiztu
du, «barne vendetta» bat aipatuz.
EAJ Eusko Alderdi Jeltzaleak,
berriz, erabakia «beranduegi» iritsi dela kritikatu du, erakunde
publikoen «garbitasunagatik» beharrezkoa zela gaineratu badu
ere.
32 bidaia eta 28.000 euro
CGPJko kide Jose Manuel Gomez
Benitezek Divarrek diru publikoa
xahutu zuela salatu eta berehala,
haren aurkako kanpaina abiarazi
zuten; 100.000 lagunen sinadurak
bildu dituzte Divarren dimisioaren alde. Botere Judizialaren sinesgarritasuna eta izen ona gordetzeko, beharrezkoa zen presidentearen dimisioa, kanpainako
ekintzaileen arabera.
2008 eta 2011 bitartean 32 bidaia
egin zituen Divarrek CGPJren
kontura —gehienak Marbellara—. Horien ofizialtasunik, baina, ez du frogatu. Divarrek lehen
klaseko bidaietan, luxuzko hoteletan eta jatetxeetan 28.000 euro
inguru gastatu zituela azaleratu
zuten.
Grezia, kontserbadore eta teknokraten agindupean
NDko hamahiru
ministrok eta bost
independentek osatu
dute gobernu berria;
garapena hitzeman dute
Erredakzioa
ND Demokrazia Berriak, Pasok
sozialdemokratak eta Dimar zentro ezkerreko alderdiak kontserbadoreekin eta teknokratekin
osatu dute batasun gobernu berria. NDko hamahiru ministrorekin eta bost independenterekin
osatu dute taldea. «Batasun go-
bernuaren helburua krisiari aurre egitea da, hazkunderako bideari ekitea eta erreskatearen baldintzak berriz negoziatzea», iragarri dutenez. Hori guztia Greziaren europako ibilbidea arriskuan
jarri gabe egingo dutela iragarri
dute, eta eurogunearen barruan.
Herenegun iragarri bezala, herrialdeko banku pribatu handieneko burua, Greziako Banku Nazionaleko presidentea izango da
Finantza ministroa. Kostas Simitis sozialistaren agintaldian kontseilu ekonomikoko aholkulari
izan zen Vasilis Rapanos. Orduan
Grezia eurogunean sartzea izan
zuen erronka; orain eurogunetik
ez ateratzea izango du helburu.
Gobernuak iragarri du neurri estrukturalak onartuko dituztela,
eta aurrekontu orekatua egiten
ahaleginduko direla.
NDko bigarrena, Dimitris Avramopolus, Atzerriko Ministerioaren gidaritzan jarri du Antonis
Samaras lehen ministroak. Guztira 40 kideko gobernua eratu du,
aurrekoak baino zortzi gutxiago.
Onarpenik gabeko gobernua
Siriza ezkerreko alderdiaren hitzetan, NDk, Pasokek eta Dimarrek osatu duten gobernuak ez du
herritarren nahia islatzen. «Eskuineko gobernua da, azken ha-
markadatan hartu diren neurri
muturrekoenak eta inpopularrenak babestu eta ezarri dituzten
indarretan oinarritzen dena», kritikatu du. Finantza Ministerioaren gidaritzarako bankari bat aukeratu izana «adierazgarria» dela
salatu du Sirizak, bestalde. Gobernu berrian eratu diren «aliantzen» berri ematen duela gaineratu du.
Bestalde, euroguneko hainbat
herrialde Greziari denbora gehiago ematearen aurka agertu dira.
Finlandia, Austira eta Herbehereek gogor agertu dira Atenasen
eskaeren aurrean. Greziak indarrean dagoen akordioa bete behar
duela adierazi du Finlandiako Finantza ministro Jutta Urpilainenek, eta haren Herbehereetako
homologo Jan Kees de Jagerrek
esan du ez dagoela erreskatearen
alternatibarik.
Europatik, baina, ez dira guztiak mezu ezkorrak izan Greziarentzat, Frantziak itxaropenerako tartea zabaldu baitu. «Greziak
bere konpromisoak errespetatu
beharko ditu, baina, era berean,
Europak kontu handiagoarekin
jokatu beharko du, herrialdeari
hazkundera itzultzen lagundu
ahal izateko», esan du Frantziako
Finantza ministro Pierre Moscoviscik.
22 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Harian › Mundua
Pakistango
buruzagien
ustelkeriak
krisi politikoa
areagotu du
Shahabudin atxilotzeko
agindu du auzitegi batek;
Gilani lehen ministroa
ordezkatzekoa zen hura,
desobedientzia dela eta
HRWk salatu du militarrek
Mubaraken garaian baino
botere handiagoa dutela
Egiptoko herritarrek
Tahrir plaza
bete dute berriz,
Junta Militarraren
jarrera salatzeko
Erredakzioa
DLaburrak
Jordaniak Siriako
desertore bat babestu du
DAMASKO › Siriako armadatik
desertatu duen pilotu bati
babes politikoa eman dio Jordaniako Gobernuak. Damaskok
pilotuari traidore deitu dio eta
haren aurkako neurriak iragarri
ditu. Bestalde, oposizioak salatu du armadak Homsen, Daraan eta Damaskon bonbardaketa gogorrak egin dituela eta
ehunka lagun hil dituela.
Erredakzioa
Pakistango Auzitegi Gorenak Yusuf Reza Gilani lehen ministroa
kargutik kentzeko agindua eman
zuen asteartean, Asif Ali Zardari
presidentearen ustezko ustelkerien ikerketa oztopatzeagatik. Gilaniren ordezkoa Majdum Shahabudin izango zela iragarri eta
ordu gutxira hura atxilotzeko
agindua eman zuen auzitegi batek. Osasun ministro izandakoaren kontrako agindua narkotrafikoaz arduratzen den auzitegi batek
eman
du,
efedrina
esportatzerakoan ustez arauak
hausteagatik. Gilaniren seme bat
ere tartean dago. Gaur aukeratuko dute lehen ministro berria, eta
gobernuaren PPP alderdiko bi
hautagai sendo dira, Shahabudinez gain.
Hosni Mubaraken garaian Egiptoko militarrek zeuzkaten abantailak handitu egin dituztela uste
du Human Right Watch gobernuz
kanpoko erakundeak, eta salatu
du giza eskubideen kontrako
urratzeek bere horretan jarraitzeko bidea zabalik dutela. Azken
egunotan Egipton agintzen duen
Junta Militarrak egindako mugimenduak aipatu ditu erakundeak bere salaketa arrazoitzeko:
«Autoritatearen hedapena Mubarakekin zeukatena baino harago
doa», Joe Stork HRWko ordezkariaren ustez. Hori bera salatzeko,
milaka lagun elkartu ziren berriz
Tahrir plazan, Anaia Musulmanek deituta.
Hauteskudeen emaitzak izan
Errumaniako lehen
ministro ohia onik dago
Anaia Musulmanen jarraitzaileak, atzo, Kairoko Tahrir plazan. ANDRE PAIN / EFE
aurretik konpetentziak pilatzen
ari dira militarrak, HRWren ustez, eta Larrialdi Legea edo segurtasun nazionalari dagozkion auziak ere aipatu ditu. Larrialdi Legearen balio bera duen beste lege
bat ezartzea «larria» iruditzen
zaio, eta segurtasun nazionala
kontrolatzeko Defentsaren Kontseilu Nazionala erreformatzea
ere oso esanguratsua deritzo.
Egoera ez da samurra, eta horren aurrean. Liskarrak gertatuz
gero haiei erantzuteko militarrak kalean dira, eta bien bitartean Mubaraken osasun egoerari
buruzko albisteek tentsioa areagotu besterik ez dute egiten. Bozen emaitzak ere nahi baino
gehiago atzeratzen ari dira. Egiptoko komunikabideen arabera,
bihar edo etzi emango dituzte.
BUKAREST › Ustelkeria delaeta bi urteko kartzela zigorra
ezarri ostean bere buruaz beste
egiten ahalegindu da Adria
Nastase Errumaniako lehen
ministro ohia, baina biziri atera
da. 62 urteko agintariak bere
buruari tiro egitea saihestu
zuen herenegun Poliziak bere
etxera sartu zenean. Atzo ebakuntza egin zioten, eta medikuen arabera ez du hiltzeko
arriskurik.
Immigrazio akordioa
egin dute Turkiak eta EBk
ANKARA › Turkiak eta EB Euro-
pako Batasunak paperik gabeko immigranteen itzulera onartzeko akordioa egin dute.
Itunaren ondorioz bestearen
lurretan legez kanpo sartu diren
herritarren itzulera onartu
beharko dute bi aldeek. Bestetik, Turkiaren menpeko Kurdistanen PKK Kurdistango Langileen Alderdiko bost kide hil ditu
armadak liskarretan.
Irudia qBrasil
Israelek salatu du
Gazatik eraso diotela
GAZA › Hamasek eta Israelek
su-etenerako akordio bat duten
arren, Israelek salatu du Gazatik
eskuz egindako misilak jaurti
dituztela mugaren beste aldera.
Inor zauritu duten ez du erran
Tel Avivek. Egiptoren bitartekaritzarekin egin dute su-etena.
Bestalde, Hamasek baieztatu
du bi miliziano hil direla Gazatik
Egiptora daramaten tuneletako
bat gainera etorrita.
Ekuadorrek gaur erabakiko
du Assangeren eskaeraz
«KAPITALISMO BERDEAREN» AURKA
Milaka manifestarik zeharkatu zuten atzo Rio de Janeiroko zentro
ekonomikoa, eskubide sozialak eskatzeko eta «kapitalismo berdearen» aurkako jarrera erakusteko, 193 herriko ordezkariak ingurumenaren inguruko erabakiak eztabaidatzen dabiltzan bitartean.
Bihar amaituko da Rio+20, Nazio Batuen Erakundeak antolatutako
konferentzia, eta mundu osotik hara joandako ekologistek «uraren
eta lurren merkantilizazioaren» edo ekonomia berdearen kontrako
jarrera erakutsi dute, besteak beste. Lurra babestu beharra izan
dute ahotan munduko buruzagiek ere, baina hartu beharreko neurrietan ez dira ados jartzen. MARCELO SAYAO / EFE
QUITO › Ekuadorrek gaur jakinaraziko du Julian Assange
WikiLeakseko sortzaileari
babes politikoa ematea onartuko duen edo ez. Ekuadorrek
Londresen duen enbaxadan
dago Assange eta jazarpen
politikoa salatu du. Erabakitzen
duena erabakitzen duela, Erresuma Batuarekin harreman
ona mantendu nahi du Quitok.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 23
‹ Publizitatea
24 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Erdiz erdi ›
Euskal kirolariak Londresera begira D
Dagoeneko, 24 euskal kirolari sailkatu
dira Londresko Olinpiar Jokoetarako,
eta Espainiako gizonezkoen futbol
selekzioaren deialdia falta da argitzeko.
Urrezko
begiradak
Xabi Fernandez eta Iker
Martinez, jokoetan lehian
ariko diren eremuan,
Weymouthen. M. MUIÑA / EFE
Unai Zubeldia Donostia
B
elaontzira igo, eta urre
kolorea ikusten dute
jada Xabi Fernandezek
eta Iker Martinezek. Bizikleta gainera igotakoan ere,
urrezko belodromo batean bueltaka dabilela amesten du Leire
Olaberriak. Ura urre kolorekoa
da Maialen Chourraut eta Ander
Elosegirentzat. Eta futbol jokalariek eta eskubaloikoek, golak ez,
gold-ak sartzen dituztela amesten
dute —urrea, ingelesez—. Tiroka
hasi eta jopuntuan urre koloreko
borobiltxo bat ikusten dute Juanjo Aranburuk eta Pablo Carrerak...
Londresko Olinpiar Jokoak
hasteko, 35 egun falta dira, eta 24
euskal herritar ariko dira, oraingoz, han lehian. Euskal Herriak
Batzorde Olinpikorik ez duenez,
Espainiako eta Frantziako selekzioekin ariko dira lehian horiek
guztiak. Eta, ezuste ikaragarririk
ezean, kopurua 30 kirolari ingurura igoko da azkenean, futbolean gizonezkoen Espainiako selekzioaren deialdirik ez dutelako jakinarazi oraindik. Iker Muniain,
Mikel San Jose, Ander Herrera,
Ander Iturraspe, Oscar De Marcos, Cesar Azpilikueta, Javi Martinez, Asier Illarramendi... Horietako gehienak zerrenda horretan
izango dira.
Hiru milioi biztanle inguruko
herrialde txiki batean, kopuru
handia da 30. Alderatzen hasita,
2008ko Pekingo Olinpiar Jokoeta-
ko datuak hartu, eta dominen
sailkapenean lehen hamar herrialdeen artean sailkatu zirenek,
Australiak salbu, 100.000 biztanleko kirolari gutxiago zituzten, batez beste, Euskal Herriak baino.
Euskal Herriari dagokionez,
100.000 biztanleko 0,83 kirolari
izan ziren Pekingo Olinpiar Jokoetan; Hego Korea eta Italiaren kasuan, 0,55; Alemaniakoak, 0,51;
Erresuma Batukoak eta Frantziakoak, 0,49; Errusiakoak, 0,32; Japoniakoak, 0,26; AEBetakoak,
0,18; eta Txinakoak, 0,04. Beste aldean, adibide gisa, Australiaren
kasuan, 100.000 biztanleko 2,01
izan ziren Pekingo Jokoetan. Kantitatearen datuak dira horiek.
Baina kantitateaz haragoko ordezkaritza izango du Euskal He-
rriak Londresen, dominen borrokan sartzeko aukera erreal dezente dauzkalako. Xabi Fernandez
eta Iker Martinezen kasua da argiena: urrezko domina eskuratu
zuten orain zortzi urte, Atenasko
Olinpiar Jokoetan, eta zilarrez-
Kopuru handia da
hiru milioi biztanleko
herrialde batetik 24
kirolari jokoetan izatea
koa orain lau urte, Pekinen. 49er
mailan ariko dira aurten ere, eta
prestaketa jakinik gabe iritsiko
diren arren —Volvo Ocean Race
proban ari dira lehiatzen—, dominen borrokan sartuta egon beharko lukete.
Fernandez eta Martinezen antzera, nahikoa domina segurua
da futbolekoa ere. Urrezko aroan
sartuta dago Espainiako futbol
selekzioa, eta horri etekina ateratzeko aukera paregabea daukate
Muniain, De Marcos, San Jose eta
gainerakoek. Eta, noski, Leire
Olaberria ere, okerrik ezean, lehen bost postuetan ibiliko da pistako txirrindularitzan, omnium
proban, haren hitzetan «ezustekoetarako tarte txikia» izaten delako «hain proba gogorrean».
Urrutirago joan gabe, ikaztegietarrak brontzezko domina irabazi
zuen Pekinen, puntuazio proban
—atzo 10. izan zen Espainiako
Txapelketan, erlojupekoan—.
Jokoak hasteko 35 egun falta direla, kalkulurik onenei helduta
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 25
‹ Erdiz erdi
Euskal kirolariak Londresera begira D
gik, berriz, zazpigarren postuan
amaitu du Munduko Kopako azken proba, Cardiffen —haizeak
erabat baldintzatu zuen proba—.
Orain dela lau urte, ordea, Pekinen, laugarren amaitu zuen finala, eta 1,5 segundo eskasera eduki
zuen brontzezko domina.
Maider Unda —bosgarren Pekinen—, Ainhoa Murua —9. Madrilen egindako Munduko Txapelketako hirugarren proban—, Oiana
Blanco —munduko txapeldunorde 2009an hirugarren 2010eko Europako Txapelketan, eta, Munduko Kopan, lau garaipen azken urtebetean—, Espainiako eskubaloi
selekzioak —zazpi euskal ordezkari ariko dira denera—... Dena
da urrea jokoak hasteko 35 egun
eskas falta direla, baina, kantitateaz harago, kalitate handiko ordezkaritza dauka Euskal Herriak.
dabiltza gehienak; denek ez bada
gehienek jartzen dute euren burua podiumean. Arrazoizko baikortasuna dago uste horren atzean, euskal kirolari askok daukatelako aukera ona euren kirol
ibilbideari kolpe polita emateko.
Juan Jose Aranburu tiro jaurtitzailea da horietako bat, iaz munduko txapeldun izan zelako —zortzigarren sailkatu zen Pekinen—.
Eta zer esan Maialen Chourraut eta Ander Elosegiri buruz...
Munduko Kopako bi proba irabazi berri ditu lasartearrak, K-1ean;
2009an, Munduko Txapelketan,
zilarra kolkoratu zuen; 2010ean,
urrea, Munduko Kopan, La Seu
d’Urgellen (Herrialde Katalanak); eta iaz, brontzea, Munduko
Txapelketan, Bratislavan. Elose-
11 kirol ordezkatuta
Borroka, bela, triatloia, tiroa,
piraguismoa, judoa, pistako txirrindularitza, atletismoa, igeriketa eta eskubaloia; 26 kirol (39 diziplina) izango dira Londresen,
uztailaren 27tik abuztuaren 12ra,
eta Euskal Herriko kirolariak
horietatik 11tan ariko dira
lehian. Orain dela lau eta zortzi
urteko datuekin alderatuta, kirol
kopuruak nabarmen egin du
behera. Bi kasu horietan, hamalau kiroletan aritu ziren euskal
kirolariak.
2008an, badmintonean (Yoana
Martinez), belar hockeyan (Barbara Malda, Rocio Ibarra eta Maria Lopez Egilaz), gimnastika
erritmikoan (Almudena Cid, Barbara Gonzalez eta Lara Gonzalez), eta taekwondoan (Jon Garcia) ere lehiatu ziren euskal kirolariak, eta futbolean ez zuten
ordezkaririk izan. 2004an, berriz,
aurtengoarekin alderatuta, borrokan eta piraguismoan ez zen
ordezkaritzarik izan, eta aurten
euskal kirolaririk izango ez den
bost kirol izan ziren: arrauna
(Eva Mirones eta Mario Arranz),
belar hockeya (Maider Telleria,
Erdoitza Goikoetxea, Maider
Luengo, Barbara Malda eta Rocio
Ibarra), gimnastika erritmikoa
eta artistikoa (Almudena Cid,
Barbara Gonzalez eta Alex Barrenetxea), saskibaloia (Iker Iturbe)
eta taekwondoa (Jon Garcia).
Benetan datu harrigarria
1992koa da, hamabost kiroletan
53 euskal kirolari izan zirelako
Bartzelonako Olinpiar Jokoetan.
Baina Espainiako selekzioak kirol guztietan gutxienez ordezkari
bat zeukan orduan —antolatzailea izaki—, eta horrek areagotu
zuen euskal kirolarien eta diziplinen kopurua. 35 egun besterik ez
dira falta lau urtez behin egiten
den kirol ekitaldirik handienari
ekiteko. Futboleko izarren zain,
Euskal Herrian 24 ilusio txiki
daude piztuta oraingoz.
G Londres 2012
SAILKATUTAKOAK (11 kirol )
1.Maider Unda
2.Xabi Fernandez
3.Iker Martinez
4.Ainhoa Murua
5.Zuriñe Rodriguez
6.Juanjo Aranburu
7.Pablo Carrera
8.Ander Elosegi
9.Maialen Chourraut
10.Oiana Blanco
11.Kiyoshi Uematsu
12.Sugoi Uriarte
13.Leire Olaberria
14.Juan Peralta
15.Hodei Mazkiaran
16.Mikel Odriozola
17.Ophelie Aspord
18.Eli Pinedo
19.Nely Carla
20.Patricia Elorza
21.Andrea Barno
22.Eduardo Gurbindo
23.Mikel Agirrezabalaga
24.Julen Aginagalde
Borroka
Bela (49er)
Bela (49er)
Triatloia
Triatloia
Tiroa (Skeet-a)
Tiroa (10 m pistola)
Piraguismoa (C1 eslaloma)
Piraguismoa (K1 eslaloma)
Judoa (-48 kg)
Judoa (-73 kg)
Judoa (-66 kg)
Pista (Omnium-a)
Pista (Abiadura)
Pista (Abiadura)
Atletismoa (Ibilketa,50 km)
Igeriketa (Ur irekiak,10 km)
Eskubaloia
Eskubaloia
Eskubaloia
Eskubaloia
Eskubaloia
Eskubaloia
Eskubaloia
SAILKATUTA (DEIALDIA,ZEHAZTEKO)
Gizonezkoen futbol selekzioa: Iker Muniain,Mikel San Jose,Ander Herrera,Ander
Iturraspe,Oscar de Marcos,Cesar Azpilikueta,Javi Martinez eta Asier Illarramendi...
G Euskal kirolarien dominak
ANBERES (1920)
ATLANTA (1996)
pZilarra: Agustin Eizagirre,
Manuel Carrasco, Mariano
Arrate, Francisco Artola,
Silveiro Izagirre, Sabino Bilbao,
Jose Maria Belaustegigoitia,
Rafael Moreno, Domingo
Acedo, Pedro Villana,
Francisco Pagazaurtundua,
Ramon Egiazabal eta Patricio
Arabolaza (futbola).
pUrrea:
Tania Lamarka, Lorena
Gurendez eta Estibalitz
Martinez (gimnastika
erritmikoa, taldekakoa).
Miguel Indurain
(txirrindularitza, erlojupekoa).
pZilarra: Abraham Olano
(txirrindularitza, erlojupekoa).
pBrontzea: Mateo Garralda,
Josu Olalla, Aitor Etxaburu
eta Iñaki Urdangarin
(eskubaloia).
BERLIN (1936)
pUrrea: Guy Lapebie
(txirrindularitza,
taldekako jazarpena).
pZilarra: Guy Lapebie
(txirrindularitza,
100 kilometrokoa).
SYDNEY (2000)
pBrontzea: Pedro Murua,
Luis Mari Usoz eta Rafael
Eguskitza (belar hockeya).
pZilarra. Gabriel Esparza
(taekwondoa, 58 kiloz
azpikoa).
Dani Aranzubia,
Mari Lacruz eta Unai Bergara
(futbola).
pBrontzea. Mateo Garralda,
Josu Olalla eta Iñaki Urdangarin
(eskubaloia).
LOS ANGELES (1984)
ATENAS (2004)
pZilarra: Luis Mari Lasurtegi
(arrauna, binakakoa).
Juan Manuel Lopez Iturriaga
(saskibaloia).
pUrrea. Iker Martinez eta
Xabi Fernandez (bela, 49er).
BARTZELONA (1992)
pZilarra. Iker Martinez eta
Xabi Fernandez (bela 49er).
pBrontzea. Leire Olaberria
(txirrindularitza pista,
puntuazioa).
Jon Belaustegi eta Iker Romero
(eskubaloia).
ERROMA (1960)
pUrrea: Silvia Manrique,
Teresa Motos, Maider Telleria
eta Nagore Gabellanes (belar
hockeya). David Billabona
eta Mikel Lasa (futbola).
PEKIN (2008)
Londresen lehiatzeko adina
meritu egin arren, Unai
Elorriaga eta Jon Garcia ez
dira ariko Olinpiar Jokoetan.
Kirol
irizpideez
harago
U.Zubeldia Donostia
K
irola ez da kirola bakarrik, eta Olinpiar Jokoek
ere kiroletik adina daukate kirola ez den horretatik. Oraingoz, 24 euskal herritar ariko dira
lehian Londresen, baina, kirol
irizpideak soilik kontuan hartuta, horien artean toki ziurra zeukaten, besteak beste, Unai Elorriagak eta Jon Garciak ere. Txirrindularia da Elorriaga, pistako
txirrindularia, eta 2011ko Munduko Kopako proban, Calin (Kolonbia), puntuazio proban urrezko
domina irabazi zuen. Handik
bueltan, prentsaurrekoan, esan
zuen ez zekiela zergatik utzi zuten
Espainiako selekziotik kanpo.
Erabaki horrek jokoetan aritzea zailduko ziola gaineratu
zuen berehala; eta hala gertatu
da. Aspalditik dauzka arazoak
Juan Martinez Oliver Espainiako
hautatzailearekin. «Mallorcako
Errendimendu Handiko Zentroan ez nagoelako izango da», adierazi zuen iaz. Eta baieztapen horrek edukiko du egiatik zerbait,
aurtengo emaitzak kontuan hartuta ulertzen zaila delako Elorriaga jokoetatik kanpo geratu izana.
Otsailean, Londresen jokatutako
Munduko Kopako azken proban,
puntuazioko sailkapen nagusia
irabazi zuen bizkaitarrak.
Jon Garcia, ordezko gisa
Durangarra da Jon Garcia, eta hirugarren aldiz Olinpiar Jokoetan
lehiatzea zen bere ametsa. Aritu
zen Atenasen, eta aritu zen Pekinen ere, baina taldetik kanpo utzi
dute Londresen. Eurpako txapeldun izan zen 2005ean eta 2006an,
eta munduko txapeldunordea ere
izan zen, 2005ean, Madrilen. Iaz,
berriz, brontzea irabazi zuen
Munduko Txapelketan, Gyeongjun, Hego Korean. Ia hamabost
urte daramatza Katalunian bizitzen, Errendimendu Handiko
Zentroan, baina, oraingoz, zain
egon beharko du hirugarrenez jokoetan aritzeko.
Orain, lau urteko zerrendarekin alderatuta, Naroa Agirre da
falta den beste atleta bat. Donostiarrak badauka sailkatzeko aukera oraindik, baina oso zail dauka helburua. Azken orduko aldaketarik ezean, Iker Romero, Asier
Maeztu eta Iñaki Lejarreta ere ez
dira izango Londresen.
26 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Kirola›
Futbola D Poloniako eta Ukrainako Eurokopa: final-laurdenak
0
1
TXEKIA
PORTUGAL
1 Cech
111
2 Gebre Selassie 111
6 Sivok
111
3 Kadlec
11
8 Limbersky
111
17 Huebschman
11
20 DPekhart (86.min.) 1
13 Plasil
11
19 Jiracek
111
22 Darida
11
9 DRezek (61.min.) 1
14 Pilar
111
15 Baros
1
E. M.Bilek
11
12 Rui Patricio
11
21 Joao Pereira
11
3 Pepe
111
2 Bruno Alves
11
5 Fabio Coentrao 111
16 Raul Meireles
111
14 DRolando (88.min.) 1
4 Miguel Veloso
11
8 Joao Moutinho 111
17 Nani
11
6 DCustodio (84.min.) 1
23 Helder Postiga
1
9 DAlmeida (40.min.)11
7 C.Ronaldo
1111
E. P.Bento
111
Gola: 0-1: Cristiano Ronaldok (79. min.).
Epailea: Howard Webb (Ingalaterra).
Txartel horiak: Txekiako Limberskyri; eta
Portugaleko Nani eta Velosori. Bestelakoak: 58.000 ikusle inguru Varsoviako
Estadio Nazionalean.
Cristiano Ronaldo, atzo, zutoinera bidali zuen falta jaurtiketako jokaldia; berak sartu zuen gola gero. LESZEK SZYMANSKI / EFE
Harrotuko da berriz ere
Aurretik bi jaurtiketa on zutoinera bidali
ondoren, Cristiano Ronaldoren golari esker
sartu da Portugal Eurokopako finalerdietan
Erasoko jokorik gabe, eusteko asmoz jokatu
du Txekiak, eta bere taktika tristean ito da
Unai Zubeldia
Nekagarria ere bada batzuetan.
Ez da erraza izango hain harroa
izatea. «Ni». Besterik ez du ulertzen Cristiano Ronaldok. Arerioa
lurrean etzanda minez dagoenean ere, epaileari biraoka hasteko
gai da. Bere harrotasunak bizi du.
Taldekideek ez diotela paserik
ematen? Protesta ahopean. Arerio batek laztan txiki bat egin diola. Begiratu txarren bat seguru.
Baina zeinen jokalari ona den!
Kritikak kritika, eta gustuak gustu, Cristiano Ronaldoren golari
esker sartu zen Portugal, atzo, Eurokopako finalerdietan. Joko tristeegia eginda eta final-laurdenetan aritzea nahikoa sari bazela
barneratuta, etxerako bidean
izango da jada Txekiar Errepublikako selekzioa.
Onegia ere ez zen izan lehen zatia, baina gehiegizko errespetuaren kontuak dira horiek. Portugali min egitea ia ezinezkoa zutela si-
netsita zelairatu ziren txekiarrak,
atzeko lerroa eta zelai erdikoa elkarri ondo lotuta. Rosicky bai, Rosicky ez, zalantza horrekin nahasi
nahi izan zuen Txekiak arerioa
partidaren atarian. Baina selekzioko izarra aulkian geratu zen az-
kenean. Ederki nabaritu zen gerora. Portugalek errespetua, eta
Cristiano Ronaldok beldurra eragiten dute gehienetan. Eta horixe
gertatu zitzaion atzo ere Txekiari.
Arrisku txikienik ere hartu gabe, Portugali eman zion baloia.
Eroso zegoen atzean sartuta. Hori
bai, jabetza bai, baina ezusterako
tarte txikia zeukan Paulo Bentoren selekzioak. Naniren abiadura
eta Cristiano Ronaldoren jokaldi
arrakastatsuren bat. Laua izan
zen oso lehen zati hori. 25. minutuan Cristiano Ronaldok Coutinhoren pase ona jaso zuen area barruan, eta jaurtiketa ere egin zuen
Real Madrileko jokalariak. Baina
aurretik Kadleci egindako falta
adierazita zeukan epaileak.
Lehen zati horretan Gebre Selassiek sortu zuen Txekiaren
arrisku apurra, eskuin hegaletik
gora eginda, baina errematatzailerik gabe zegoen txekiarren aurrealdea. Bitartean, erasoko joko
ikusgarririk egin gabe, baina Portugal ari zen bultzaka. Cristiano
Ronaldorenak izan ziren lehen zatiko bi aukera onenak: 33. minutuan, Peperen pasea jasota, txilena moduko bat egiten saiatu zen
aurrelaria; eta 46.ean, Meirelesek
urrutitikbidalitako pasea area ba-
G Polonia eta Ukrainako Eurokopako azken fasea
Final-laurdenak
ATZO
Varsovia
Txekia
0
Finalerdiak
Ekainak 27
Gdansk
Portugal
Portugal
BIHAR
Donetsk
1
Finala
Uztailak 1
Kiev
Final-laurdenak
Ekainak 28
Varsovia
GAUR
Gdansk
Grezia
Alemania
IGANDEA
Kiev
Espainia
Italia
Frantzia
Ingalaterra
rruan bularrez kontrolatu, buelta
erdia eman, eta zutoinera bidali
zuen jaurtiketa. Bere onetik aterata amaitu zuen lehen zatia, bere
buruari ez diolako barkatzen hutsik txikiena ere.
Kontrolatuz amaitu, eta kontrolatuz hasi. Bigarren zatiko lehen minutua betetzerako goleko
aukera argi-argia eduki zuen Portugalek, Hugo Almeidak area txikian bertan buruz egindako erremate bati esker. Cristiano Ronaldok berak bigarrenez zutoinera
bidali zuen baloia gero, falta jaurtiketa on batean. Eta 54. minutuan egindako jaurtiketa ere goregi joan zitzaion kapitainari, talde
guztiaren jokaldi onean. Lehendik ere larri, eta bi jokaldi horiekin atzean sartuta geratu zen Txekia. Cristiano Ronaldorekin joko
zuzena, edo Hugo Almeidarekin
hegaletatik sartu, erdiratu eta
errematea. Bi jokamolde horiek
aukeran zeuzkan Portugalek bigarren zati horretan.
Espainia edo Frantzia aurkari
Portugalek partida kontrolpean
zuela, Nanik area ertzetik egin
zuen jaurtiketa 58. minutuan, baloi arriskutsua lapurtu ondoren.
Eta, minutu berean, epaileak baliorik gabe utzi zuen Almeidak,
buruz, sareetara bidaliko baloia.
Jokoz kanpo zegoen Besiktaseko
aurrelari handia. Lehen zatian
Gebre Selassiek egin bezala, bigarrenean Pilarren kontraerasoek
eman zioten arnas pixka bat Txekiari. Ederra izan zen 59. minutuan egin zuen jokaldia, baina
errematatzailea falta berriz ere.
Denbora kontua zen, eta, 79. minutuan, Nanik eta Coutinhok
egindako jokaldi ona are hobeto
amaitu zuen Cristiano Ronaldok,
buruz, atzetik aurrera eginda.
Hortxe askatu zuen barruan zeukan harrotasun guztia. Gehiegizkoa agian. Baina merezitakoa. Espainia edo Frantzia izango du aurkari finalerdietan.
berria 27
2012ko ekainaren 22a, ostirala
28››
Finala jokatzeko irrikan azaldu dira Aimar
Olaizola eta Juan Martinez de Irujo
30››
Itxakok uko egin dio datorren sasoian
Txapeldunen Liga jokatzeari, diru faltagatik
Futbola D Poloniako eta Ukrainako Eurokopa: Final-laurdenak
Europako krisi ekonomikoaren oihartzuna Eurokoparaino iritsi da. Hedabide askok politikarekin
lotu dute Alemaniak eta Greziak gaur jokatuko duten bigarren final-laurdenetako neurketa.
G Alemania
Entrenatzailea: Joachim Loew
Euroguneko katramilak
s
Neuer
s
s
Boateng
s
s
Hummels Badstuber
Lahm
s
s
Khedira Schweinsteiger
Eider Aranberri
B
itxia da askotan patuak
zer-nolako ezusteak
ematen dituen. Kasualitatea ere izan liteke zenbait kasutan. Zuek erabaki. Deitu
nahi duzuen moduan, baina Alemaniak eta Greziak Eurokopako
bigarren final-laurdena jokatuko
dute gaur, eurogunean bi herrialdeak izaten ari diren protagonismoaren itzalean. Horren harira,
bi herrialdeetako hedabideek
bero-bero jarri dute neurketa aurreko giroa. Erraz legean, politika
kontuak futbolarekin nahasi dituzte. Eta lortu dute nahi zuten
oihartzuna. Europa guztia galdezka ari da orain alemaniarrek
politikan erakutsi duten nagusitasun bera erakutsiko ote duten
zelaian ere.
Historiara atzera begiratua botata saihestezina dela dirudi. Alemania aipatuta Grezia ez aipatzea saihetsezina da. Bigarren
Mundu Gerraz geroztik, historiak sarri elkartu eta urrundu
ditu bi herrialdeak. Urruntze garaian daude orain. Alemaniak darama aginte makila euroguneko
katramilan, eta hark ezarritako
jokoa jarraitu besterik ez zaio gelditu Greziari.
Futbol zelaian ere, halako zerbait ikusiko dela iragarri dute
hainbatek. Alemaniarren jokoa
nagusituko dela diote. Greziarrak
txotxongiloen antzera mugiarazi-
ko dituztela. Alemaniarrak sentimendu eta erruki gabeak direla.
Greziarrak, aldiz, nagiak eta zuzenezinak. Euroguneko eztabaida Eurokopara iritsi da.
Diziplina eta kaosa, potentzia
eta porrota. Euroaren krisiak aurreiritziz josi du gaurko finallaurdena. Titular deigarriek sua
piztu dute. Bild Alemaniako
egunkaria, adibidez, probokazioetan erori zen greziarren jokoa aztertzeko garaian. Honela zioen
egunkari horretako titular batek:
«Zorrez gain, zer eskain dezakete
greziarrek?». Europan gehien saltzen den egunkaria da, eta denbora asko darama greziarrei buruzko aurreiritziak sendotuz
alemaniarren artean. Eta finallaurdenetako kontua ezin hobeto
etorri zaio isekarekin jarraitzeko.
Joan den ostiralean bertan, «Ez
da salbatuko dituen erreskaterik
izango» zioen titular bat publikatu zuen egunkari berak.
Greziako egunkariak ere ez dira isilik gelditu. Goal News egunkaria Angela Merkel kantzillerrari erreferentzia egitera ausartu
zen: «Ekar diezagutela orain Merkel. Grezia ez dute inoiz botako eurotik». Partida bertatik bertara jarraituko du Alemaniako gobernuburuak, eta neurketari buruz ezer
esan ez badu ere, Greziako zaleen
oihuren bat edo beste entzun beharrean izango da.
Afera horri garrantzia kentzen
bakarrak benetako protagonis-
tak izan dira. Alemaniarren hautatzaileak, Joachim Loewek, adibidez, ez zuen politika kontuetan
sartu nahi izan. «Angela Merkelek eta nik harreman ona dugu,
eta akordio bat ere badugu. Berak
‘‘
Merkelek ez du zer esanik
nire hamaikakoetan,
eta nik ere ez haren
erabaki politikoetan»
JOACHIM LOEWE
eragiten ahalegindu da entrenatzailea. Thomas Muellerrek Loeweren ildo beretik jo zuen: «Politika ez da guri dagokigun zerbait,
baina ez du esan nahi horri buruz
hitz egitea debekatuta daukagunik».
Joan den asteartean Georgios
Samarasek eta Kiriakos Papadopulosek baretu nahi izan zuten
neurketaren inguruan sortutako
tentsioa. Eurokopa eta egungo
krisia gauza «erabat ezberdinak»
direla esan zuten, ez dela biak nahastea komeni.
s
s
Eurokopa
Tele 5, M6
20:45
FERNANDO SANTOS
Greziako hautatzailea
«Politika ez da guri
dagokigun zerbait, baina
horri buruz hitz egitea
ez daukagu debekatuta»
THOMAS MUELLER
Alemaniako jokalaria
«Errespetu handiagoa
nahi dugu. Hau guztia
merezi ez duen herri
zoragarri bat gara»
MIKHALIS SIFAKIS
Greziako atezaina
ez du nire hamaikakoetan zer esanik izango, eta nik ere ez haren
erabaki politikoetan». Gaurko
neurketa baino ez du buruan, eta
gainerako kontuek jokalariei ez
Gdansk
(42.105 ikusle)
Greziako selekzioko jokalariak, sortutako eztabaidatik urrun, Alemaniarren aurkako final-laurdenetako partida prestatzen, atzo. RADEK PIETRUSZKA / EFE
D. Skomina
(Eslovenia)
G Grezia
Entrenatzailea: Fernando Santos
s
Sifakis
s
s
K. Papadopulos
Papasthatopulos
s
s
Tzavelas
Torosidis
s
Hedabideen jokoan erorita
Ez diote denek Loewe, Muller, Papadopulos edo Samaresen ereduari jarraitu, halere. Mikhalis
Sifakis greziarren atezaina komunikabideek hasitako jokoan
erori zen. Final-laurdenetarako
sailkapena lortu berritan, futbolaz haratagoko adierazpenak
egin zituen. «Hainbeste kritikatu
gaituzte, baina... lortu dugu!
Errespetu gehiago nahi dugu.
Hau guztia merezi ez duen herri
zoragarri bat gara». Greziarentzat eta greziarrentzat errespetua
eskatu zuen Fernando Santos
hautatzaileak ere. «Greziak historia dakarkigu gogora. Hortik dator greziarrei guztiok diogun
errespetua.».
Patua batzuentzat edo kasualitatea besteentzat. Berdin du.
Gaur ez da horrelakorik izango.
Gaur futbola nagusituko da.
Podolski
Oezil
Mario Gomez
Alemaniako hautatzailea
«Greziak historia
dakarkigu gogora; hortik
dator greziarrei guztiok
diegun errespetua»
s
s
Mueller
s
Katsuranis
s
Salpingidis
Maniatis
s
Ninis
s
Samaras
s
Gekas
Alemaniak,
ondo bidean,
finalerdietan
behar du,
Greziari irabazita
E.A.
Eurokopako bigarren final-laurdenetako neurketa jokatuko dute
gaur Alemaniak eta Greziak,
Gdansk Arenan. Txapelketa hasi
berritan, Espainiarenarekin batera, Alemaniaren izena oihukatzen zuten hainbatek, txapelketa
irabazteko faborito modura. Eta
lehen fasea amaituta, are eta ozenago goraipatu dute Joachim Loeweren taldea. Heriotzaren multzotik bizi-bizirik atera den selekzio
bakarra izan da. Jokatutako hiru
neurketetatik hirurak irabazi ditu. Bide onetik doa.
Grezia, aldiz, inor gutxik hartu
zuen kontuan hasierako kinieletan. Poloniaren aurka berdinduz
hasi zuen txapelketa. Txekiaren
aurka galdu egin zuen. Baina unerik garrantzitsuenean, Errusia
gainditu zuen. Zaila dute 2004an
lortutakoa berriz lortzea Fernando Santosen jokalariek, baina dena emango dute, ziur. Irabazteko
faboritoa, halere, Alemania da.
Greziako Giorgos Karagunis kapitainak ez du gaurko neurketa jokatuko, zigortuta dagoelako, eta
alemaniarren artean Jerome Boateng hasierako hamaikakora itzuliko da ziur asko, Lars Benderren
ordez.
28 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Kirola ›
Pilota D EPELen buruz buruko txapelketako finala
Itxaron
ezinda
Irujok Olaizola II.aren sasoi ona goratu du
pilota aukeraketan: «Buruz buru,
inoiz baino hobeto ikusi dut aurten»
Pilota oso ezberdinak aukeratu dituzte,
baina ez da egon aparteko kexarik
Imanol Magro Bilbo
Baten «irrika» eta bestearen «kilimak». Ahal izan balute, Juan
Martinez de Irujok eta Aimar
Olaizolak atzo bertan jokatuko
zuten igandeko buruz buruko finala. Pilota aukeraketa baino ez
zen, ordea, atariko liturgia. Saskiak ez zuen kexarik sortu. Olaizolari «biziak» iruditu zitzaizkion, «baina azken urteetan» darabiltzaten antzekoak. Finalari
buruz hitz egitean, berriz, Irujok
asko goratu zuen aurkariaren
maila: «Inoiz ez dut Olaizola II.a
aurten adina jokatzen ikusi».
Irujok grafikoki deskribatu
zuen bere egoera, Bilboko Bizkaia
pilotalekuan. «Pilotakada on batzuk jo ditut, eta ume baten antzera gozatu dut. Niregatik balitz,
oraintxe bertan jokatuko nuke finala». Iberokoak irrikari eutsi ezinik zegoela onartu zuen. «Aukeraketa eginda, tximeletak datoz
sabelera, tentsioa sartuz doa; gorputzak badaki finala gertu dagoela». Olaizolak lasaiagoa dirudi,
eta gehiago zaintzen ditu hitzak,
baina hura ere gogotsu dago. «Dagoeneko nabaritzen ditut kilima
horiek, baina hori ona da, tentsio
horrek zure onena ematen laguntzen dizu».
Pilotek ez zuten kexarik sortu.
Olaizolak, finalekoak baino, egun
erabiltzen direnak kritikatu zituen, baina ez zen izan uste hori
plazaratu duen lehen aldia. «Denok jokatzen dugu pilota biziekin. Nola berak, hala nik. Pilota
hauekin ezinezkoa da garai bateko jokoa ikustea; botera jarriz
gero, ez dago defendatzerik». Finalekoez, berriz, «desberdinak»
direla esan zuen. «Bereak bote
handiagokoak dira». Irujok ez
zuen finalerako pilotei buruz hitz
egin; bai, ordea, pilotei buruz orokorrean, eta gustatzen zaizkiola
azaldu zuen. «Ez dut uste egungo
pilotekin jokatzea zailagoa denik.
Bilakaera izan dugunak agian pilotariak izan gara, orain aurrekoek baino gehiago jotzen dugula.
Nik ez nuke beste ezer murriztu-
ko: ez pasa mugitu, ez sake bat
kendu... Joera hori hedabideen
eraginez hasi zen».
Final bezpera guztietan bezala,
ez zen falta izan aurkariarentzako lore banaketa, baina deigarria
izan zen Irujok Olaizola goratu
zuen modua. «Ez dut inoiz ikusi
aurten bezain ondo. Elkarrizketaren batean esan dudan bezala, eta
pixka bat maltzurra izanez, belauneko lesioak mesede eta guzti
egin dio. Ikustekoa da nola dabilen kantxan». Zortzi urte dira aurrenekoz elkarren aurka jokatu
zutenetik, eta aurkariaren jokoak
izandako aldaketa aletu zuen
gero. «Bera da bilakaera onena
izan duen pilotaria. Garai batean,
pauso bat atzera ematen zuen botera jartzeko. Orain, aurrera ematen du airez sartzeko».
Txapeldun ohiaren gorespena
ez zen hor bukatu. «Olaizolak azkenaldian jokaturiko partida batzuk berrikusiko ditut, eta gure
arteko azkena ere bai. Baina tira,
bi aldiz pentsatuta, agian hobe ez
ikustea Bengoetxearen aurkakoa: baliteke izutu eta igandean
ez etortzea». Iazko manomanistako partida mintzagai hartuta, Irujok alderaketa egin zuen. Ordukoa bikaina izan zen; Olaizola
II.ak 22-18 irabazi zuen. «Egoera
ezberdina da. Nik sei aste neramatzan jokatu gabe, eta eskuak
hala moduz nituen. Biok orduan
baino askoz hobeto jokatzen
dugu egun. Olaizolak orduan adina bi jokatzen du orain».
Irujo eta Olaizolaren artekoak
ikusmin handiena pizten duten
partidak direla agerikoa da,
oraindik sarrera batzuk salgai
dauden arren. Haiek, ordea, beste
interpretazio bat egin zuten. «Aimar eta bion arteko partidek
ikusmina sortzea ona da bientzat,
biok puntan gaudela esan nahi
duelako». Olaizolak, berriz, bere
burua nabarmendu zuen. «Ni arduratzen nauena ni egotea da, aurrean Irujo edo beste edozein
egonda. Hori bai, Irujo hor dagoela ikusiz gero, badakizu zailagoa
izango dela».
Juan Martinez de Irujo,aurkariaren pilotak probatzen,atzo.Atzean,Aimar Olaizola. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
G Aimar Olaizola
106
105,4
G Juan Martinez de Irujo
pBetikoak. Gustura gelditu
zen saskian zeuden pilotekin. Luzaroan probatu zituen, anaiaren laguntzaz.
Beti hautatzen dituen modukoak direla esan zuen:
frontisetik gutxi irten eta
behetik ibiltzen direnak.
106
103
pBiziagoak. Irujok ez zuen
pilotei buruz hitz egin, baina, kanpotik ikusita, biziak
ziruditen, frontisetik gehiago irteten direnak. Deigarria
da 103 gramokoa, arautegiak onartzen duen gutxieneko pisua baita.
MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
«Ondo ezagutzen
dugu elkar,
baina partida
guztiak dira
desberdinak»
«Txapelketa
osoan ari gara
pilota biziekin.
Gaur egun, ezin da
botera defendatu»
MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
«Pilotakada on
batzuk jo,
eta irrikan nago;
oraintxe jokatuko
nuke finala»
«Biok gaude iaz
baino hobeto.
Olaizola II.ak
ordukoan adina bi
jokatzen du egun»
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 29
‹ Kirola
Pilota D EPELen buruz buruko txapelketako finala
Patxi Eugi 1Juan Martinez de Irujoren botileroa
I.M. Bilbo
Nola dago Irujo?
Ondo; eskuak ondo ditu, bere burua ondo sumatzen du... Etxeko
lanak ondo egin ditu.
Iragan asteleheneko entrenamenduan ez zen gustura gelditu,eta txapelketa honetan sasoi hobean egon
dela esan zuen.
Tira... Ondo dago; beti pasatzen
da finala gerturatu ahala zalantzak sartzen direla, baina aurreko
partiden antzera dago. Eta astelehenekoa gogo handia duelako da;
irrikak ez dizu uzten nahi bezala
entrenatzen. Baina tira, entrenamendua ikusi nuen, eta ona izan
zen. Finalaren aurretik tentsioa
normala da, eta horrek sortzen ditu sentipen horiek.
Luze egin al zaio itxaronaldia?
Bi aste? Ez. Lana eginda zegoen,
eta orain eustea zen kontua. Bi
entrenamendu on egin ditu, eta
sasoiari eutsi dio.
Olaizola II.nola ikusi duzu?
Oso ondo. Retegiren aurkako bigarren zatian oso ondo ikusi
nuen, pilota erraz mugituz. Eta
Bengoetxearen aurka bikain iku-
MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
si nuen; aspaldi ez nuen eskuin
kolpez hain fresko ikusten. Gainera, nire iritziz, bera da Bilboko
pilotalekuari neurria hobekien
hartu dion pilotaria.
Dagoeneko ez dago sekreturik bien
artean,ala bai?
Ez, egia da. Agintzea eta bere jokoa inposatzea lortzen duenak
irabaziko du.Bi pilotari handiren
arteko partida batean bere eguna
duenak hausten du, bere ahal
guztia garatzen asmatzen duenak. Eta gero, sakea hobekien baliatzen duenak.
Aurreko finalak ikusi dituzue?
ETBk haien arteko azken finala
duela gutxi eman zuen, eta ikusi
genuen. Baina hau desberdina
da. Iaz ere elkarren aurka jokatu
zuten, eta ziur ez zaiela ahaztu.
Eugi-Beloki berriak al dira Irujo-Olaizola II.ak?
Egoera ezberdinak dira; gaur
egungoa beste garai bat da. Gainera, bi hauek luze egongo direla
uste dut.
Oraindik ere luzaroan hor egongo direla uste duzu?
Hala uste dut, batez ere biek duten mailarengatik. Besteekiko aldea dagoela uste dut; gorago daude. Atzetik datozenen artean ere
ez dirudi hauek hortik kentzeko
moduko jenderik dagoenik. Urteak pasa ahala, lehen haien mailan
zeudenak behera egin dute, eta
gazte-gazteen artean ere ez dut
inor ikusten hiruzpalau urtetan
hauei irabazteko moduan.
Beti berdinaren aurka jokatzeak bereziki motibatzen al du pilotaria?
Txapela lortzeak motibatzen ditu
pilotariak. Baina tira, kasu honetan, biek besteari irabazteko gogoz daude.
Asier Olaizola 1Aimar Olaizolaren botileroa
«Oso ondo ezagutzen dute
elkar; ez dago sekreturik»
I.M. Bilbo
Zer moduz joan da pilota aukeraketa? Arazorik?
Aimar gustura gelditu da bere pilotekin. Probatzen ibili da, eta ez
da inolako arazorik egon,beti hartzen dituen antzekoak dira. Irujorenak, aldiz, dezente biziagoak
dira, eta une batez probatuz ikusi
duenaren arabera, bat behintzat
ikaragarri ibiltzen da.
Anaia zer moduz dago?
Nahiko ongi; eskuak ondo ditu,
besoko mina sendatuta, ez du inolako arazo fisikorik, konfiantzarekin.... Bengoetxearen aurkako finalerdian oso ongi jokatu zuen,
baina tira, egia da ere eguna hartan Bengoetxeak ez zuela bere
maila eman. Igandean beste kontu bat izango da, eta garbi dago
asko jokatu beharko duela txapela janzteko. Baina tira, anaia ondo
dago, eta Irujok irabazi nahi
badu, berak ere asko eta ongi jokatu beharko du.
MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
Partida oso ona izan daitekeenaren
ustea zabaldu da.
Hala espero dugu, eta pilotalekuan bilduko den jendetzak ere
bai. Iaz elkarren aurka jokatu zuten hemen, final-laurdenetan, eta
ikaragarrizko partida irten zen.
Final batean zailagoa da halere:
tentsioa, nerbioak... Partida garrantzitsua da, eta hori nabaritu
egiten da jokoan.
Nolako partida espero duzu?
Gogorra izango dela ziur, erritmo
bizian jokatzen duten bi pilotari
direlako. Partida ona izan daitekeela uste dut.
Elkarren aurkako buruz burko hainbeste partida jokatu ondoren, tartean hiru final,ba al da sekreturik?
Dagoeneko ez, partida asko izan
dira buruz buru. Bakoitzak oso
ondo daki besteak nola jokatzen
duen eta zer eragotzi behar duen
irabazi nahi badu.
Bideorik ikusi ere ez,orduan.
Ez dago bideo premiarik; esan dudan bezala, elkar oso ondo ezagutzen dute.
Bereziki motibatzen al du anaia Irujoren aurka jokatzeak?
Motibazio ikaragarria izango du,
manomanistako finalak edozein
motibatzen baitu. Egia da gaur
egun buruz buru gehien jokatzen
duten bi pilotariak direla, eta pilotari handi baten aurka egokitzen
zaionean, anaia gehiago motibatzen da.
Ekoiz
lea
k:
«Bi hauek oraindik ere
luzaroan egongo dira goian»
30 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Kirola ›
DLaburrak
Reigek, Goñik eta Caponek
Anaitasunan segituko dute
Itxakoko jokalariek protesta egin zuten liga irabazi zuten egunean,salatzeko kobratu gabe zeudela hainbat hilabetetako soldata. LANDER F.ARROIABE / ARGAZKI PRESS
Txapeldunen Liga, Itxako gabe
Lizarrako taldeak
uko egin dio Europako
txapelketa nagusia
jokatzeari, arazo
ekonomikoengatik
Edurne Elizondo Iruñea
Itxako ez da ariko Txapeldunen
Ligan datorren denboraldian.
Aurreko sasoian ABF liga irabazi
zuen Lizarrako taldeak, eta garaipen horrek Europako txapelketa
nagusian jokatzeko aukera eman
zien jokalari nafarrei. Pistan irabazitakoa, ordea, arazo ekonomikoen ondorioz galdu du Itxakok,
dirua baita Txapeldunen Ligan
ez aritzeko eman duten arrazoia.
Halaxe aitortu du taldeko zuzendaritzak. Aho batez erabaki du
uko egitea lehiaketan aritzeko
aukerari.
«Egun ditugun babesleekin,
ezin dugu bermatu bukatu berri
den sasoian izan ditugun arazoak
ez ditugula izanen hurrengoan
ere», erran du Itxakoko presidente Miguel Bujandak. Argi utzi du
erabakia «gogoeta luze eta sakon
baten ondorio» izan dela, eta aitortu du ez dela «batere erraza»
izan. «Ezin genuen halako konpromisorik hartu, ordea. Taldeak
haizea behar du», gaineratu du
Bujandak.
Txapeldunen Liga bazter utzita, EHF Kopan aritzeko aukera
aztertzen ari da orain Itxako. Litekeena da lehiaketa horretan parte hartzea, Bujandak erran duenez. Uztailaren erdialderako hartu beharko dute erabakia. Itxako
lehen, bigarren edo hirugarren
errondatik aurrera ariko ote den,
berriz, EHFri dagokio erabakitzea.
11 txapel, Ambrosen eskutik
Azken bost urteotan, emakumezkoen eskubaloiaren esparruan,
lehen postuetan izan da Itxako.
2009. urtetik, 11 txapel irabazi
ditu Lizarrako taldeak. Denak,
Ambros Martin entrenatzailearen eskutik. Liga lau aldiz irabazi
du; hiru aldiz Espainiako Kopa,
eta bertze hiru aldiz Superkopa.
EHF Kopako txapeldunorde izan
zen 2008an, eta irabazi egin zuen
hurrengo denboraldian, 2009an.
2010ean, berriz, Txapeldunen
Liga jokatu, baina galdu egin
zuen; txapeldunorde izan ziren
nafarrak.
Goia jo ondoren, behera hagitz
azkar egin du Itxakok azken hila-
beteotan. Ez pistan, baizik eta bulegoetan. Bukatu berri den denboraldian, agerian gelditu da taldeak zer-nolako arazo ekonomikoak dituen. Jokalariek eta
entrenatzaileek beren egoera salatzeko urratsa egin zuten joan
den abenduan. Geroztik, giro nahasia izan da nagusi Itxakoko kideen artean. Aldaketaz josita aurre eginen dio Itxakok denboraldiari. Martinek taldea utzi du, eta
Jose Ignacio Pradesek hartu du
taldearen ardura. Jokalarien artean ere, anitz mugituko dira Lizarratik. Bujandak, hala ere, ez
du deus aurreratu nahi izan Itxakon ariko den taldeari buruz.
Nafarren erabakiaren ondoren, ikusi egin beharko da Bera
Berak, berez egokitzen zaion moduan, Txapeldunen Ligako atarikoa jokatu beharko duen edo ez.
ESKUBALOIA › Ricard Reig piboteak,Miguel Goñi hegalekoak
eta Alex Capon atezainak Anaitasunan jarraituko dute beste
denboraldi batez.Aurretik,Matias Schulz atezainak ere luzatu
zuen kontratua.Horrez gain,Pepe Novelle eta Alejandro Marcelo Fuentes ere fitxatu ditu taldeak.2012-2013ko denboraldia
Asobal ligan egingo duen bigarrena jarraian izango da.
Dopinaren aurkako legean,
aitzindari izango da EAE
KIROLDEGIA › Eusko Legebil-
tzarrak atzo onartu zuen kirolean dopinaren aurka egiteko
legea; aurrerantzean, kirolariak
eurak eta legez kanpoko substantziak banatzen dituzten
medikuak zigortu ahal izango
dituzte Araba, Bizkai eta Gipuzkoako legeriaren bidez. Hiru
herrialde horiek aitzindariak
izango dira esparru horretan.
Irene Usabiaga, laugarren
Espainiako Txapelketan
TXIRRINDULARITZA › Espainiako Txapelketako erlojupeko
proban,urrezko domina irabazteko faboritoa zen atzo Leire
Olaberria,baina huts egin zuen
ikaztegietarrak,10.sailkatu baitzen.Irene Usabiaga izan zen
euskaldunik onena,4.postuan
geldituta —23 urtez azpiko proba irabazi zuen—.Anna Sanchisek irabazi zuen erlojupekoa.Gizonezkoen elite mailako erlojupekoa eta 23 urtez azpiko errepideko proba gaur jokatuko dira.
Chorraut eta Elosegi,
gaurtik, Munduko Kopan
PIRAGUISMOA › Maialen Cho-
rraut eta Ander Elosegi Munduko Kopako hirugarren proban
ariko dira gaurtik igandera bitartean, Seu d’Urgellen, Lleidan
(Herrialde Katalanak). K-1ean
ariko da lasartearra, eta aukera
dauka urrezko hirugarren domina jarraian lortzeko. Irundarra,
berriz, C-1ean ariko da. Irati Goikoetxea eta Jon Erguin ere ariko
dira lehian.
Loeb presiorik gabe
ariko da Zeelanda Berrian
RALLYAK › Mikko Hirvonen taldekidearekiko 30 punturen
aldearekin, Sebastien Loebek
(Citroen) presiorik gabe ekingo
dio gaur Zeelanda Berriko rallyari. Munduko Txapelketako
lehen sei probetatik lau irabazi
ditu frantziarrak. Petter Solberg
(Ford) dago hirugarren sailkapenean, Loebekiko 39 puntura.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 31
‹ Publizitatea
32 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Kirola ›
Arrauna D San Miguel ligako taldeak: Castro
Bidea aurkitu
nahi du
Castro, traineru onenetakoa izandakoa,
atzeko aldean ibili zen iaz San Miguel ligan,
eta ez dauka garbi bere lekua zein den
Jose Antonio Cuero da entrenatzaile berria,
eta beteranoz josita dago taldea
Aitor Manterola
Duela hiru urte, 2009an, Castrok
bereak eta bi egin zituen San Miguel ligan. Hamahiru aldiz izan
zen aurrena. Muturraren muturrean zegoen. Hurrengo urtean,
txukun ibili zen; laugarren bukatu zuen, eta behin bakarrik izan
zen lehen postuan. Iaz, goitik behera erori zen, eta azken-laugarren amaitu zuen: behin bakarrik
sailkatu zen zazpigarren postutik
gora. Mutur batetik beste muturrera joateko, gutxi falta izan zitzaion.
Bilakaera horren atzean diru
falta dago. Lehen, dirua zuen, eta
orain, ez. Lehen, arraunlari onenekin eta entrenatzaile ezagunekin osatzen zuen taldea. Orain,
berriz, herrialdean makina bat
buelta eman duen arraunlari bati
eman dio ardura: Jose Antonio
Cuerori. Iaz arraunlari aritu zen
taldean, eta aurten bietatik egingo du. Filosofia aldaketa. Urruti
daude Jose Luis Korta, Juan Mari
Etxabe eta Joseba Fernandezen
aroak, orain gutxi izan arren.
Leku batetik bestera mugitu
behar horretan, bere burua non
kokatu ari da kluba. Nahi du gora
itzuli berriz, baina baliabideek
ezetz esaten diote behin eta berriz. Hortaz, uretan tokatzen zaionarekin etsi beharrean da. Ez dira
garai onenak Castron.
Zalantza horretan, aurtengo
helburuez galdetzen zaie, eta ez
dakite garbi esaten zer nahi duten. Uretan ikusi nahi dute zertan
dabiltzan. Lehen, garai loriatsuan, azkar esaten zuten banderak irabaziko zituztela. Orain, ez.
Iaz, susto handi samarra hartuta
ibili ziren, jaisteko postuetatik
gertuegi une batzuetan. Horregatik, atzeko leku horietatik urruntzeko nahia dutela esaten dute
aurrena. Gero, gerokoak.
Baliabideen urritasun horren
bultzadaz, ziurrenik, beteranoengana jo dute taldea osatzeko. 40
urtetik gorakoak ere badira tostetan, lehen ibiliak. Eta 40 urtetik
gertu daudenak ere dezente dituzte. Urte batzuetan arraun egin
ez, eta orain berriz ere lanera, non
eta mailarik onena duen ligan.
Ikusi egin beharko da denboraldi
luzean nolako bidea egiten duten,
baina ur handitan sartu ez ote diren...
Castro, iaz, Pasai Donibanen, Iberdrola Banderan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
G Castro
pEntrenatzailea:
Jose Antonio Cuero.
pPatroiak: Santiago Lopez
eta Juan Mari Lujanbio.
pTrainerua: Marinera.
pPresidentea:
Agustin Anglada.
Beteranoen kontrakarrean,
gazteak daude. Beste talde batzuetan ibili behar izan dutenak,
Marinera loriatsua kanpokoez
gainezka zegoelako. Gosea eta indarra emango diote taldeari.
Uztartze horretatik zer aterako
den, batek daki. Denboraldi-aurrean, Kantabrian ibili da lehian,
etxean, eta Pedreñarekin eta Astillerorekin lehia estuak eduki
ditu. Ez dira datu txarrak, baina
beste biak nola dabiltzan ere
inork ez dakienez...
Izena
Francisco Blanco
Jose Antonio Cuero
Sorin Silviu Dragan
Ivan Etxeberria
Martin Folgada
Adrian Gomez
Daniel Gonzalez
David Iglesias
Pedro Laza
Carlos Laza
Benigno Lojo
Santiago Lopez
Juan Mari Lujanbio
Miguel Mendez
Jose Parada
Andres Peña
Fernando Ruiz
Eladio Sanchez
Francisco Jose Vilella
Enrique Vitoria
Adina
Jaioterria
45
39
29
29
21
23
26
25
38
46
30
53
50
33
31
25
21
27
41
39
Santander (Esp.)
Santander (Esp.)
Cluj (Errumania)
Castro Urdiales (Esp.)
O Grove (Galizia)
Castro Urdiales (Esp.)
Castro Urdiales (Esp.)
O Grove (Galizia)
Castro Urdiales (Esp.)
Castro Urdiales (Esp.)
Boiro (Galizia)
Castro Urdiales (Esp.)
Donostia (Gip.)
Vigo (Galizia)
Palmeira (Gal.)
Ferrol (Galizia)
Castro Urdiales (Esp.)
Castro Urdiales (Esp.)
Castro Urdiales (Esp.)
Santander (Esp.)
Sasoiak
klubean
0
1
8
10*
0
7
7*
1
11
5*
0
27
3
2*
2
0
9
3*
4*
5*
Egoera
Ez berezkoa
Ez berezkoa
Berezkoa
Harrobikoa
Ez berezkoa
Harrobikoa
Harrobikoa
Ez berezkoa
Harrobikoa
Harrobikoa
Ez berezkoa
Harrobikoa
Ez berezkoa
Ez berezkoa
Ez berezkoa
Ez berezkoa
Harrobikoa
Harrobikoa
Harrobikoa
Harrobikoa
*Joan den sasoian ez zuten arraun egin traineru honetan.
Jose Antonio Cuero1 Castroko entrenatzailea
«Jaitsierako lekuetatik urrundu nahi dugu»
A.Manterola
Pedreñak bezala, Castrok ere
entrenatzaile berria dauka: Jose
Antonio Cuero (Santander,
Espainia, 1973) arduratzen ari da
orain arraunlariez. Arraunlaria
ere bada, eta esperientzia dauka.
Ez du lehen aldia entrenatzaile
lanetan, duela bi urte Colindresen aritu zelako.
Zer asmorekin aterako da aurten
Castro?
Jaitsierako kanporaketatik
urrundu nahi dugu. Arazorik ez
izatea da gure nahia. Gero, aurkari denei irabaztera joango gara,
horretarako ari gara-eta entrena-
tzen. Txarrena zuloan sartzea
litzateke. Eroso ibiltzea da gure
erronka. Ligatik kanpo, berriz,
Kontxarako sailkatzea da helburua.
San Miguel liga berdintasunaren
menpe egongo dela dirudi. Zure
ustez ere bai?
Bai. Azken urteetan asko igo da
maila San Miguel ligan. Begira
iaz zer gertatu zen. Guk, Castron,
talde ona geneukan, eta atzean
ibili ginen. Orio historikoa jaitsi
egin zen. Eta Camargo, estropada
askotan irabazlearengandik
minutu erdira geratu arren, zulora joan zen. Aurten ere aurrenekotik azkenekora 30 segundoren
aldea badago, oso garrantzitsua
izango da hutsik ez egitea eta
ondo hastea; hasieran bi estropada txar egiten dituenak atzean
igaro beharko du urtea. Eta guk
ez dugu hori nahi.
Nolakoa da zure taldea?
Beteranoa eta gaztea, bietatik
daukagu. Beteranoen artean,
adin handi samarrekoak gara
batzuk; arraunlari zailduak eta
banderak irabazitakoak. Gazteak, berriz, etxekoak dira. Aurreko urteetan Marinera-n lekurik
ez dute izan, eta kanpoan aritu
behar izan dute. Berreskuratu
egin ditugu. Beteranoen jakinduria eta gazteen gosea. Horrela
definituko nuke gure arraunlari
kuadrilla.
Kopuru aldetik ondo ibiliko al
zarete?
Justu samar aukeran. Baina
beste alde batetik begiratuta, orekatua izango da taldea.
Galiziako arraunlari dezente
dauzkazue tostetan. Arrazoi
bereziren bat tarteko?
Ez. Iaz, hiru zeuden, eta aurten
ere gurekin dira. Taldea osatzen
ari ginela, zulo batzuk estaltzeko
beharra ikusi genuen kanpoko
jendea ekarrita. Euskal Herrian,
Kantabrian eta Galizian aritu
ginen bila, eta, azkenean, galiziarrak animatu dira gurekin etor-
tzera. Jende jatorra da, taldearen
giro onerako egokiak.
Iaz besteetan baino apalago ibili zen
Castro. Zaleek barneratu al dute ez
zaretela lehengo ontzi garaile hura?
Hemengo zaleek barrenetik bizi
dute hau, eta badago antsietate
pizar hori, azkar itzuli nahi dutelako onenen parera berriz. Baina
bide hori luzea izaten da, asko
kostatzen delako. Gainera, aurrekontua jaitsi egin da lehengo
aldean. Hala ere, ilusio handiarekin gaude.
Entrenatzailea zaren aldetik, nabari
al duzu presio hori?
Neuk jartzen diot presio handiena neure buruari.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 33
D
‹Agenda
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
pAjangiz. Luhartz erromeria
taldea. Gaur, 23:00etan, Kanpantxun.
pArrasate. Bongo Botrako,
Itziarren Semeak eta Los Cretinos. Gaur, 23:00etan, txosnetan.
pAzpeitia. Gozategi. Gaur,
00:30ean, Urrestillan.
pBera. Pottoka eta Eskortz.
Gaur, 00:00etan, Kataku ostatuan.
pBergara. Garate eta Azkaiter
Pelox and The Road Banden
emanaldia. Gaur, 23:00etan,
Tartufo aretoan.
pBermeo. Elektro-Gauaren
emanaldia. Gaur, 23:00etan,
kafe antzokian.
pBilbo. Rolando Villazon. Gaur,
20:00etan, Arriaga antzokian.
pDonostia. Discipulos de Dionisos eta Sonic Trash. Gaur,
20:00etan, Le Bukowskin.
pDonostia. Maravillosa Federica Folco eta Jose Caceresen
emanaldiak. Gaur, 20:30ean,
Urgullgo guardaetxean.
pDonostia. Fairlight. Gaur,
19:00etan, Fnacen.
pEa. Oxabi erromeria taldea
Eako jaietan. Gaur, 23:00etan,
herriko plazan.
pErandio. The Cherry Boppers.
Gaur, 22:00etan, Josu Murueta
plazan
pGasteiz. Itziarren Semeak eta
Iheskide. Gaur, 22:00etan, Judimendin.
pGasteiz. Capsula. Gaur,
22:00etan, Helldoradon.
pHazparne. Kiki Bordatxo.
Gaur, 23:00etan, elizako plazan.
pIruñea. Gosh, Sinonimo de Estilo eta Didactica adiccion. Gaur,
23:00etan, El Bafle aretoan.
pKanbo. Adixkideak. Gaur,
20:30ean, elizan.
pMuskiz. Hesian. Gaur,
23:00etan, San Juan plazan.
pMutriku. T.Y.A. taldearen rock
bertsioak. Gaur, 20:00etan, Saturrarango txiringitoan.
pOñati. Gora Gora Kids. Gaur,
20:00etan, Antton tabernan.
pPasaia. Belceblues. Gaur,
23:00etan, Prost tabernan, Antxon.
pTolosa. Bonberenea Txaranga. Gaur, 22:30ean, Bonberenean.
pZarautz. Urko Menaia. Gaur,
21:00etan, Katixa Surf tabernan.
Antzerkia
pBilbo. Iñaki Urrutiak zuzenduriko Dios antzezlana. Sarrera,
doan. Gaur, 19:00etan, Bidarte
gizarte etxean.
pDonostia. Depatitasalakalleren eskutik, Standa Banda.
Gaur, 18:00etan, Antiguako
frontoian.
pUsurbil. Herio Heroi antzezla-
na, Metrokoadroka konpainiarekin. Gaur, 22:00etan, Zubietako kaxkapen.
Bertsolaritza
pAulesti. Bertso bazkaria.
Bihar, 14:00etan, plazan. Bertsolariak: Julio Soto eta Iker Zubeldia.
pGetxo. Bertso saioa. Gaur,
22:00etan, Etxetxu plazan. Bertsolariak: Amets Arzallus eta
Sustrai Colina.
pOrio. Omenaldia Manuel Lasarteri. Gaur, 22:00etan, Karela
kiroldegian. Bertsolariak: Julio
Soto, Patxi Etxeberria, Eusebio
Lasarte, Martin Rezabal Olaso,
Anjel Mari Peñagarikano, Andoni Egaña, Miel Mari Elosegi Luze.
pTolosa. Bertso saioa. Bihar,
19:30ean, Zerkausian. Bertsolariak: Julio Soto, Sebastian Lizaso, Aitor Mendiluze, Anjel Mari
Peñagarikano, Amaia Agirre eta
Jokin Uranga. Gai-jartzailea: Iker
Iriarte Iribar.
Dantza
pAzkaine. Elirale konpainiaren
H.. Gaur, 18:00etan, jauregian.
pHondarribia. Hnuy illa, Kukai
dantza konpainiarekin Gaur,
20:00etan, Itsas Etxean.
pLegazpi. Sustraiak dantza taldearen emanaldia. Gaur,
22:30ean, Latxartegi aretoan.
pTolosa. Izaskun Arriolaren eskola. Gaur, 20:30ean, Leidorren.
Hitzen errementaria gogoan
Manuel Lasarte
bertsolariari omenaldi
bateratua egingo diote
gaur, utzitako ondarea
eskertzeko
Erredakzioa
Bizitzarekin eta bertsoarekin,
Euskal Herriko mendiaren eta
itsasoaren arteko zubia egin zuen
Manuel Lasartek. «Utzi zuen ondarea eskertzeko eta zabaltzeko»,
omenaldia egingo diote gaur,
Orion (Gipuzkoa). Oholtzara, 30
musikari, bertsolari eta herritar
igoko dira, eta ETBk grabatu
egingo du ekitaldia.
Leitzan (Nafarroa) jaio zen Lasarte, 1927an. Aiara (Gipuzkoa) joan zen bizitzera 12 urte zituela, eta
gero, Oriora. Hiru bizileku horietan aztarna utzi zuen. Aurtengo
otsailaren 12an hil zen bertsolaria, eta hiru herrietako hainbat
biztanlek eta taldek omenaldiak
egitea erabaki zuten. Orduan, familiak esan zuen nahiago zuela,
ekitaldi bana egin beharrean, denek batera egitea. Beraz, gaur
omenaldi bat egingo diote Orion.
Lasarte 40 urtez aritu zen bertsolari lanetan. Astean, errementari; aisialdian, bertso irakasle,
jartzaile eta idazle ibili zen.
Xabier Amurizaren laguntzarekin prestatu dute gaurko ekital-
Otsailaren 12an hil zen Manuel Lasarte bertsolaria. BIDEGILEAK BILDUMA
diaren gidoia Orioko Errikotxia
bertso eskolako kideek. Lasarteren bertsoak protagonista izango
dira ekitaldian, Iñaki Murua Bertsozale Elkarteko buruak eta Iñaki Perurenak irakurrita. Bertan
ariko dira, besteak beste, Olaxka
abesbatza, Joxerra San Sebastian
eta Imanol Urkizu musikariak,
Luze, Olaso, Andoni Egaña bertsolariak, eta Maitane Mujika eta
Ander Errasti dantzariak.
OMENALDIA
MANUEL LASARTERI
pNoiz. Gaur, 22:00etan.
pNon. Karela kiroldegian
(Orio, Gipuzkoa).
Hitzaldiak
pBaigorri. Antton Kurutxarri: La
Conquête de la Navarre. Gaur,
21:00etan, Bil-Etxean.
pDonostia. Elena Odriozola, liburu ilustrazioaren inguruan.
Gaur, 18:00etan, Elkar aretoan.
Ikus-entzun
pBeasain. Film laburren lehiaketa. Gaur, 19:00etan, Usurben.
pBilbo. Hiria bada niretzat dokumental emanaldia. Gaur,
19:00etan, Hacerian. Bihar eta
igandean, 18:30ean, ZAWPn.
pDonostia. La humanidad en
peligro. Gaur, 22:30ean, Kristina
Enean.
pGasteiz. Armadillo. Gaur,
19:00etan, Aldekoa kultur etxean.
pMuskiz. Abre los ojos. Gaur,
18:00etan, Meatzari aretoan.
Bestelakoak
pArrasate. Kantu afaria. Gaur,
21:00etan, Letona plazan.
pBilbo. Euskaltegi tropikala:
afari, dantza, kontzertu festa.
Gaur, 21:00etan, Gabriel Aresti
euskaltegian.
pBurlata. Zero Txirotasun Festibala. Gaur, 19:00etan, kultur
etxean.
Hirien eraldaketa munduan
‘Hiria bada niretzat’
dokumental bilduma
estreinatuko dute
Bilboko Haceria
aretoan, Deustuan
Erredakzioa
Bilbo leku egokia izan daiteke
hirien eraldaketaren inguruan
hitz egin eta hausnartzeko. Zinebi Zinema Dokumentalaren 53.
Jaialdian, gai horren inguruko
hainbat film erakutsi zituzten,
besteak beste, Lan haiek bildu
dituzte orain, Hiria bada niretzat;
hiriko bizitza eta bere lekuak
gaurko dokumentalean izenburupean. Lehen aldiz erakutsiko
dute bilduma hori jendaurrean,
gaur, Deustuko Haceria aretoan.
Dokumentalotan, aztertzen da
hiriak eraldatzen direnean zein
ondorio dituen prozesu horrek
gizartean, kulturan eta ekonomian. Alemaniako, Argentinako,
Brasilgo, Frantziako, Indonesiako, Ingalaterrako eta Italiako
Zazpi dokumental bildu dituzte, emanaldi batean erakusteko.
kasuen berri ematen dute ikusentzunezko lan horiek. Zazpi
dokumental dira, eta hirigune
bitxi batzuetako bizi-baldintzak
eta horietan bizi direnen bizipenak jasotzen dira bertan. Antolatzaileek gogoeta eginarazi nahi
dute hiriak bizitzeko dauden
modu ezberdinez eta jendeak
gaurko hirietan duen bizimoduaz. Asmoa da hausnarketa
hori gero Deustu-Zorrotzaurren
gertatzen ari den eraldaketan
erabiltzea. Gaur estreinatuko
dute, baina asteburuan ere ikusi
ahalko dira lanok, ZAWPen
(Zorrotzaurre Art Working Progress), Deustuko Erribera kaleko
47.an, 18:30ean.
DOKUMENTALAK
pNoiz. Gaur, 19:00etan, Deustuko Haceria aretoan. Bihar eta
igandean, berriz, 18:30ean,
ZAWPn.
pNon. Bilbon.
34 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Agenda ›
b
Eguraldia
JON ALBISU
Joera
Bihar
t°
t°
Igandea, 24
Itsasoa
t°
pItsasoko egoera. Haize
aldakorra ibiliko da, eta,
4ko indarrarekin, itsaskia eragingo du; ipar partean, 5eko
ufadekin, itsaski handia eragingo du.
pOlatuak. 1-2 metrokoak.
t°
Astelehena, 25 Asteartea, 26
p
Baiona 13/20
p
Bakio 12/18
p
Donostia 13/17
p
p
Bilbo 12/18
p
p
p
Balmaseda 11/17
Arrasate 10/18
Amurrio 10/17
Hodeiak eta ostarteak
pZerua. Argitze aldera egingo
du. Egunsentiaz geroztik, lanbroa eta behe lainoa izango
dira. Ipar partean eta mendialdean, hodeiak eta ostarteak
tartekatuko dira; barnealdean,
eguzkia eta goiko hodeiak izango dira.
pHaizea. Ipar-ekialdekoa.
pTenperatura. Gora. Beroenak,
ipar partean eta mendialdean,
20 eta 25 gradu artekoak izango
dira; barnealdean, berriz, 21 eta
31 gradu artean ibiliko dira.
p
p
p
Itsasaldiak
Maule 12/22
Donibane Garazi 12/22
Eibar 11/18
Leitza 10/16
p
Abaurregaina 8/20
p
p
Gasteiz 6/20 Agurain 7/18
Gaur
t°
Haize aldakorra, eta
tenperatura, behera
pZerua. Goizetik, ekialdeko
mendialdean, giro nahasi
eta ezegonkorra izango da,
zeru hodeitsua eta, tarteka,
zaparradak. Eguerditik aintzina, antizikloia Kantauri
itsasoan izanda, ostarteak
ugaritu egingo dira; arratsalderako, goiko hodeiak azalduko dira.
b
p
Iruñea 10/21
p
p
Guardia 10/23
Tafalla 12/23
pHaizea. Norabide
aldakorrekoa.
pTenperatura. Behera. Beroenak, ipar partean eta
mendialdean, 16 eta 20 gradu artekoak; barnealdean,
17 eta 26 gradu artekoak.
p
Tutera 13/24
ORDUA
METROAK
Itsasgora
07.08
3.82
Itsasbehera
13.04
1.15
Itsasgora
19:20
4.04
Itsasbehera
00.57
1.04
Isobara mapa
Eguzkia
Ilbete
Uztailaren 3a, asteartea
Ilbehera
Uztailaren 11a, asteazkena
Ilberri
Uztailaren 19a, osteguna
BAGABIGA
G Sudokua
1
8
6
4
9 8 5
7
7
7
5
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
6
1
3
6
5 4
4
3
9
5
4
3
5
2
8
G Goitibehera
G Atzoko erantzunak
1
Izena
Marmel. Egosten
Eider
2
X A N P U
Arana
Garbiñe
3
5
6
7
5 hizki
Beraz
Donge
Emari
Erres
Ideal
Ihizi
Katua
Legez
Loeri
Renio
Rodio
Xanpu
Xuhur
6 hizki
Erroak
Hurrup
Ikaraz
Lekuko
Lorail
Maiztu
Narras
Otitis
Trabes
Urdaki
Xaxari
Xixare
7 hizki
Birakor
Erdeinu
Eskaera
Espaloi
8 hizki
Babarrun
Kreolera
Lilitegi
Zuihauek
8
9
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo
gehiago du asmatu beharreko hitzak.
1. Sasikumea, bastarta. 2. Saiakerak.
3. Japoniako hiria, Honshu uhartean.
4. Lokarri sendoa. 5. Begirada. 6. Abere
belarri handi. 7. Emakume zahar. 8. Halako
18 konposatu zituen Mozartek pianoz
jotzeko. 9. Apaizen jantziak.
Eguna
25 minutu Osteguna
Marrubia 20 minutu
Ines
4
4 hizki
Arre
Bien
Epel
21:49
Ekainaren 27a, asteazkena
Hitz jokoak
Hara
Hila
Klub
Obus
Oilo
Omen
Opor
Peko
Xeke
Zeta
GORDE
EGUNA
Ilgora
G Hitz gurutzatuak
3 hizki
Are
Ele
Ihi
Txu
S0RTU
06:45
Ilargia
Ostirala
Laranja
35 minutu Asteartea
Laura
Udarea
30 minutu
Asteazk.
Miren
Sagarra
15 minutu
Asteleh.
7
2
5
3
1
4
8
6
9
6
9
8
5
7
2
1
3
4
3
1
4
6
8
9
7
2
5
4
7
9
2
6
3
5
1
8
8
6
3
4
5
1
2
9
7
1
5
2
8
9
7
3
4
6
2
3
6
7
4
8
9
5
1
9
4
7
1
2
5
6
8
3
5
8
1
9
3
6
4
7
2
Goitibehera: 1. Karatxi. 2. Txarak. 3. Xatar.
4. Txar. 5. Tar. 6. Arto. 7. Arotz.
8. Ortzia. 9. Mirotza.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 35
‹ Agenda
1
Aretoak
Tengo ganas de ti
Araba
Blancanieves y la leyenda ...
GASTEIZ
D YELMO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
Tengo ganas de ti
17:30 18:30 20:00 21:00
22:30 23:30
18:00 20:00 22:0000:00
17:30 19:00 20:00 21:30
22:3000:00
18:00 20:15 22:30 00:45
21:30 23:30
19:45 21:45 23:45
20:15 22:30 00:45
20:20 22:3500:50
17:45
17:30
18:10
18:30
Project X
Blancanieves y la leyenda ...
Men in black 3
Men in black 3 3D
Sácame del paraíso
Sombras tenebrosas
Acto de valor
Hysteria
Los vengadores
Intocable
Los juegos del hambre
MS1: Máxima seguridad
Acto de valor
Sácame del paraíso
Sombras tenebrosas
Men in black 3 3D
Project X
Los vengadores 2D
Intocable
Hysteria
17:30 18:30 19:30 20:00 21:00
22:00 22:30 23:30 00:30
18:10 19:30 20:50 22:10
23:40 00:45
18:15 20:15 22:1500:20
19:55 22:05 00:15
20:10 22:20 00:35
21:4000:05
21:45 00:10
17:45 19:40
19:00
17:55
17:40
BASAURI
D IBAIGANE
Ez dago emanaldirik.
D SOCIAL ANTZOKIA
Como los demás (JBA)
Adiós a la reina
Seis puntos sobre Emma
18:00
20:00
22:00
D FLORIDA
D BERMEO. Nestor Basterretxea.
San Prudentzio,22 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Los juegos del hambre 21:30
Ellas
Los cahorros y el código de Marco Polo
Intocable
Los vengadores
¿Y si vivimos todos juntos?
Moonrise Kingdom
Don Gato y su pandilla
Iceberg
Hysteria
Las chicas de la sexta planta
D DERIO. Gurea aretoa. Los Goonies
18:00 20:15
17:30
20:15
17:30
20:15
17:30 20:00
17:30
20:00
18:00 20:15
18:00 20:15
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
19:00
Ellas, Malgorzata Szumowska zuzendariaren filma. BERRIA
La pesca del salmón en Yemen 21:00
D DURANGO. Zugaza.
Tengo ganas de ti 19:00 22:00
D GALDAKAO. Torrezabal. Sombras tenebrosas
17:00
En fuera de juego 19:30
D GERNIKA. Lizeo antzokia.
Blancanieves y la leyenda del cazador 20:30
D GURIDI
Tengo ganas de ti
Las nieves del Kilimanjaro
MS1: Máxima Seguridad
Sombras tenebrosas
Men in black 3
La suerte den tus manos
El profesor Lazhar
Blancanieves y la leyenda del ...
17:30 20:00
18:00 20:15
17:30
20:00
17:30 20:00
18:00 20:15
18:00 20:15
17:30 20:00
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Tengo ganas de ti
Don Gato y su pandilla
MS1: Máxima Seguridad
Acto de valor
Sácame del paraíso
Blancanieves y la leyenda del ...
17:30 20:00 22:30
18:00
18:00 20:00 22:0000:00
19:30 21:4500:00
18:20 20:20
17:40 19:00 20:10 21:30
22:4000:00
Men in black 3
18:15 20:30 22:45 00:55
Men in black 3 3D
21:30 23:45
Sombras tenebrosas
19:50 22:1000:30
La sombra de los otros
22:30 00:45
Intocable
20:10 22:2000:30
Los cachorros y el código de Marco Polo 17:30
Lorax
18:20
Los vengadores
18:30
Bizkaia
D COLISEO CINESA ZUBIARTE
Moonrise Kingdom
16:00
22:45 00:45
Project X
18:15 20:15
00:30
Acto de valor
16:00
22:15
Tengo ganas de ti
16:30 18:00 19:15 20:00 20:45
22:00 23:30 00:45
Los cachorros y el código de Marco ...16:00
American Pie: El reencuentro
01:00
Blacanieves y la leyenda del ...
16:15
19:00 22:00 00:45
MS1: Máxima Seguridad
16:00 18:00 20:00 22:0000:30
El mundo es nuestro
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
Men in black 3
16:00 18:15 20:30
Sácame del paraíso
18:00
22:45
D GOLEM ALHONDIGA
Tengo ganas de ti
17:15 20:00
Ellas
17:30 20:00
La cueva de los sueños olvidados 3D 16:30 18:30 20:30
Moonrise Kingdom
18:30 20:30
Hysteria
20:10
Las chicas de la sexta planta
17:15
Blancanieves y la leyenda del cazador
17:30
Profesor Lazhar
16:30
Las nieves del Kilimanjaro
Ana Diezen atzera begirako zikloa
20:00
Live music experience
18:00
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
D MULTICINES
Las nieves del Kilimanjaro 22:00
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ellas
Hysteria
Las nieves del Kilimanjaro
Las chicas de la sexta planta
Tengo ganas de ti
Acto de valor
MS1: Máxima Seguridad
Men in black 3
Blancanieves y la leyenda ...
D AZPEITIA. Soreasu antzokia. Ez dago emanaldirik.
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
16:30 18:30 20:30 22:3000:30
16:00 18:10 20:20
00:30
22:20
16:30
19:00 22:0000:30
16:00 18:10 20:20
22:3000:30
17:00
19:30 22:0000:30
LEIOA
D CINESA ARTEA
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Men in black 3
Men in black 3 3D
16:00
Project X
16:00
Blancanieves y la leyenda ...
16:15
Los cachorros y el código de Marco ... 16:15
Las chicas de la sexta planta
Cuando te encuentre
16:00
MS1: Máxima Seguridad
16:15
Sácame del paraíso
16:30
Acto de valor
16:30
Tengo ganas de ti
16:30
18:15 20:30 22:45 01:00
20:00
00:30
19:00 22:00 00:45
18:15 20:30
18:00
18:15 20:15
18:30 20:30
22:45
22:30
22:1500:30
22:3000:30
22:00
18:00 19:15 20:45 22:00
23:30 00:45
19:00
00:30
00:45
D KULTUR LEIOA
Ez dago emanaldirik.
D ONDARROA. Bine Onera.
Tengo ganas de ti 2D 22:00
PORTUGALETE
D BALLONTI
Tengo ganas de ti
Sombras tenebrosas
Project X
MS1: Máxima Seguridad
Los cachorros y el código de Marco ...
Los vengadores
Blancanieves y la leyenda del cazador
Men in black 3
17:20 20:00
17:30
20:00
17:50 20:00
17:45
19:40
17:20 20:00
17:40 20:00
22:25
22:10
22:15
22:10
22:25
22:10
22:15
BARAKALDO
D COLISEO CINESA MAX OCIO
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
Tengo ganas de ti
16:30 18:00 19:15 20:00 20:45
22:00 23:30 00:45
16:00
01:00
16:00 18:00 19:00 20:00 22:00
23:00 00:30
Don Gato y su pandilla
16:00 18:00
Las chicas de la sexta planta
22:45
El mundo es nuestro
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
Soul Surfer
16:00
Lorax
16:00 18:15
MS1: Máxima Seguridad
16:15 18:15 20:30 22:45 01:00
Sácame del paraíso
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
Acto de valor
16:00 18:15 20:30 22:45 01:00
Sombras tenebrosas
16:00 18:15 20:30
La sombra de los otros
22:45
America Pie: El reencuentro
01:00
Men in black 3 3D
17:00
22:30
Los vengadores
19:15
Infiltrados en clase
00:00
Project X
16:00 18:00 20:00
01:00
Intocable
22:30
Cuando te encuentre
20:30 22:45 01:00
Los cachorros y el código de Marco Polo 17:00
Los juegos del hambre
19:00 22:00 01:00
Men in black 3
16:15
19:15 22:0000:30
La sombra de la traición
Blancanieves y la leyenda del ...
Tengo ganas de ti
MS1: Máxima Seguridad
El arte de amar
17:15 19:45 22:15
17:30 20:00 22:30
17:30 20:00 22:30
La sombra de la traición 20:00
D YELMO MEGAPARK
Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena.
Men in black 3 2D
17:50 20:05 22:2500:40
D CINEBOX MENDIBIL
Men in black 3
Lorax
Cuando te encuentre
Blancanieves y la leyenda ...
Tengo ganas de ti
Sácame del paraíso
MS1: Máxima Seguridad
Adieu Berthe
Bienvenue parmi nous
Madagascar 3
Ce qui vous attend si vous...
Qand je serai petit
The Raid
Le grand soir
Les femmes du Bus 678
18:00 20:20 22:30
18:00
20:20 22:30
19:15 22:00
19:15 22:00
18:10 20:20 22:30
18:10 20:20 22:30
Blancanieves y la leyenda del cazador
Las chicas de la sexta planta
16:00
Project X
16:15
Men in black 3
MS1: Máxima Seguridad
16:00
Los cachorros y el código de...
16:30
Ahora no puedo + Sácame del paraíso
Soul Surfer
16:10
Distopia + Acto de valor
Tengo ganas de ti
17:00 19:30 22:15
18:15 20:30 22:45
18:00
20:00 22:15
18:00 20:00 22:00
18:30
20:30 22:30
20:00 22:00 00:45
18:00 20:00 22:00 00:45
18:15 20:30 22:45 01:00
18:15 20:30 22:45 01:00
16:15 18:15 19:15 20:30
22:45 00:45
18:15 20:30 22:45 00:45
18:15 20:30 22:45
D ZUMARRAGA. Zelai Arizti. Ez dago emanaldirik.
16:45
19:30
17:15 19:45
17:15
19:45
17:15 20:00
17:15
20:00
17:15 20:00
17:15
20:00
17:00 19:45
22:15
22:15
22:15
22:15
22:30
22:15
22:30
22:15
D LA BRETXA
Sácame del paraíso
Men in black 3
Project X
MS1: Máxima Seguridad
Blancanieves y la leyenda del ...
Los cachorros y el código de ...
Cuando te encuentre
Acto de valor
Don Gato y su pandilla
El gran año
16:00 17:30 18:45 20:10 21:30
22:45
16:00 18:15
20:30 22:45
16:10 18:00 20:00 22:00
16:20 18:30 20:30 22:30
17:15
19:45 22:15
16:15 18:15
20:15 22:15
16:10 18:30 20:30 22:30
16:00 18:00
20:00 22:00
D PRINCIPE
Red State
Hysteria
La suerte en tus manos
¿Y si vivimos todos juntos?
El arte de amar
El profesor Lazhar
Las chicas de la sexta planta
Miel de naranjas
Las nieves del Kilimanjaro
17:30 20:00 22:30
17:00 19:45 22:30
17:15 19:45 22:15
17:30 20:00 22:15
16:45
20:00 22:30
17:15 19:45 22:00
17:00 19:30 22:00
17:15
19:30 22:00
IRUÑEA
Adieu Berthe
Ce qui vous attend si vous...
King of clip
The Dictator
Bienvenue parmi nous
Blanche neige et le chasseur
Madagascar 3
Prometheus 3D
Men in black 3D
De rouille et d’os
Dark shadows
Avengers 3D
Le prenom
11:15 13:45 16:00 18:00 20:00
11:15 13:45 15:50 17:55 20:00
20:00
11:15 14:00 16:00 18:00 20:00
14:00 16:00 18:00
11:15 13:45 16:30
19:45
11:15 14:00 16:00 18:00
19:45
13:45 15:50 17:55
19:45
11:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
17:15 20:00
17:15 20:00
17:30 20:10
17:30 20:10
17:30 20:10
17:15 20:00
22:30
22:30
22:45
22:45
22:45
22:30
11:15
Don Gato y su pandilla
MS1: Máxima Seguridad
Sácame del paraíso
Project X
Blancanieves y la leyenda del ...
Men in black 3
Cuando te encuentre
La sombra de la traición
Sombras tenebrosas
Los vengadores
Los juegos del hambre
Lorax
16:30
22:30
16:30
16:30
16:30
16:30
17:15 19:00 20:00 21:30
18:30 20:30
18:30 20:30
18:30 20:30
18:30 20:30
17:15 19:45
16:30 18:30 20:30
20:30
17:15
17:00
17:00
16:30 18:30
22:30
22:45
22:45
22:30
22:30
22:30
22:45
20:00 22:45
19:30 22:30
19:45 22:30
D GOLEM YAMAGUCHI
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
22:15
Red State
Hysteria
22:30
22:30
22:30
22:30
LIZARRA
D GOLEM LOS LLANOS
El Havre
Miel de naranjas
La sombra de los otros
18:00 20:30
18:00
20:30
D OCINE
Blacanieves y la leyenda del ...
Tengo ganas de ti
Sácame del paraíso
Project X
MS1: Máxima Seguridad
Por fin solos
Miel de naranjas
Hysteria
Acto de valor
La sombra de los otros
Cuando te encuentre
Men in black 3
19:00 22:0000:30
19:00 20:30 22:00 23:0000:30
18:30
20:30 22:3000:30
18:15 20:15 22:1500:30
18:15
20:15 22:1500:30
18:10 20:20 22:3000:30
18:15 20:30
22:3000:30
18:30
20:30 22:3000:30
Tengo ganas de ti
16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
La suerte está en tus manos
16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
Don Gato y su pandilla
16:15 18:15
Las chicas de la sexta planta
20:10 22:1500:30
MS1: Máxima Seguridad
16:20 18:20 20:20 22:20 00:45
Acto de valor
16:00 18:10 20:15 22:2000:30
Sácame del paraíso
16:15 18:15 20:15 22:1500:30
Project X
16:20 18:20 20:20 22:2000:30
Blacanieves y la leyenda ...
16:00
19:00 22:0000:30
Men in black 3 2D
16:15 18:15 20:15 22:15 00:45
Los cachorros y el código de Marco ...16:00 18:00
Sombras tenebrosas
20:10 22:1500:30
Los vengadores 2D
16:30
Los juegos del hambre
19:30 22:10 00:45
Intocable
16:00 18:10 20:20 22:30 00:45
VIANA
D GOLEM BAIONA
Ellas
Tengo ganas de ti
La cueva de sueños olvidados
Moonrise Kingdom
Las chicas de la sexta planta
Blancanieves y la leyenda del cazador
D GOLEM LA MOREA
D CGR CENTRE
Acto de valor
MS1: máxima seguridad
Men in Black 3
Intocable
Los vengadores
Los cachorros y el código de Marco Polo
D ITAROA
Nafarroa
Tengo ganas de ti
BAIONA
17:30 20:00
20:00
17:30 20:00
20:00
17:00
17:30
22:30
22:30
22:30
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
(948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena.
Lapurdi
22:30
22:30
UHARTE
Barbara (JBA)
14:00
Cosmopolis (JBA)
18:45
Le grand soir
15:45
19:10
Les femmes du bus 678 (JBA)
15:55
Margin call (JBA)
21:40
Qand je serait petit
14:00
17:30
Sur la route (JBA)
16:10
Trishna (JBA)
14:00
20:45
80 egunean
17:45
Ikerketa zinemaren jaialdia
21:00
Les nouveaux chiens de garde
19:40
D ZUMAIA. Aita Mari Aretoa. Ez dago emanaldirik.
DONOSTIA
21:00
D ROYAL
18:15 20:30 22:45
17:15 19:45 22:30
17:30 20:00
17:30 20:00
20:30
18:30
17:30 20:00
17:30 20:00
De rouille et d’os 21:00
MIARRITZE
16:00 18:10
16:00
16:00
16:00
16:00
22:15
16:00
16:00
18:00
18:00
18:00
18:00
D HENDAIA. Les Varietes. American pie 4
D ORDIZIA. Herri Antzokia.
D CINEBOX URBIL
Sombras tenebrosas
Cuando te encuentre
Sácame del paraíso
Project X
MS1: Máxima Seguridad
Tengo ganas de ti
21:00
21:00
21:00
21:00
D HAZPARNE. Haritz Barne. Ez dago emanaldirik
D KANBO. L’Aiglon.
Tengo ganas de ti
La suerte en tus manos
Moonrise Kingdom
16:30
Hysteria
Las chicas de la sexta planta
Blancanieves y la leyenda del cazador
TUTERA
D LE SELECT
IRUN
D SAIDE CARLOS III
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
(948-225595).Ikuslearen eguna: astelehena.
14:00 16:00
20:00 22:00
14:00 16:00
20:00 22:00
14:00 16:30
19:30 22:00
16:00 18:00
14:00 16:30
19:30 22:00
16:00
20:00
14:00
18:00
22:00
19:30
14:00
22:00
16:30
18:00 20:00
14:00
22:00
18:00
DONIBANE LOHIZUNE
D HERNANI. Biteri aretoa. Ez dago emanaldirik.
Blancanieves y la leyenda del ...
Men in black 3 3D
Gipuzkoa
Tengo ganas de ti
17:10 20:00 22:35
19:45 22:35
20:10 22:45
17:00 19:45 22:30
17:30 20:00 22:30
19:40 22:40
17:15
17:00
17:30
USURBIL
D SERANTES
D ANTIGUO BERRI
Blancanieves y la leyenda del ...
Tengo ganas de ti
Men in black 3 2D
Las nieves del Kilimanjaro
Sácame del paraíso
Soul Surfer
MS1: Máxima Seguridad
El mundo es nuestro
Cinco días sin Nora
Project X
Intocable
ERRENTERIA
La pesca del salmón en Yemen 22:15
SANTURTZI
17:30
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
D COLISEO
Ez dago emanaldirik.
16:30 18:30
16:30 18:30 20:30 22:30
18:30 20:30 22:45
16:30 18:30 20:30 22:30
D SAIDE OLITE
D MONCINE
Adieu Berthe
The Dictator
Ce qui vous attend si vous...
Bienvenue parmi nous
Blanche neige et le chasseur
Madagascar 3 3D
Madagascar 3 2D
Prometheus 3D
Prometheus 2D
De rouille et d’os
Men in black 3 2D
Men in black 3 3D
Le prénom
EIBAR
D NIESSEN ZINEMAK
Tengo ganas de ti Maratoia
MS1: Máxima Seguridad
Acto de valor
Blancanieves y la leyenda del cazador
Las chicas de la sexta planta
Men in black 3
Soul Surfer
Los vengadores
Los cachorros y el código de Marco Polo
15:00 17:00 20:45
19:00
ANGELU
D BEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik.
D OCINE TXINGUDI
D ZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.
19:45
17:30 20:00
20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 19:45
17:30
17:30 19:45
D L’AUTRE CINEMA
Journal de France
18:45
La petite Venise (JBA)
14:15
Marley,the definitive story (JBA) 16:00
20:45
Dark shadows (JBA)
21:00
Margin call (JBA)
19:00
Les femmes du bus 678 (JBA)
17:00
De rouille et d’os
14:30
D AZKOITIA. Baztartxo.
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
Evelyn
El Rocio es compartir
La suerte en tus manos
Sueño y silencio
Cinco días sin Nora
El mundo es nuestro
Moonrise Kingdom
Don Gato y su pandilla
Hysteria
17:30 19:45 22:00
17:30 19:45 22:00
D GETXO ZINEMAK
D ZALLA. Zalla zinema.
21:15
D TRUEBA
Moonrise Kingdom (JBA)
Ellas (JBA)
D L’ATALANTE
Adieu Berthe
Le grand soir
GETXO
Los vengadores
Intocable
BILBO
17:00 19:30 22:15
16:45 19:30 22:15
D ANDOAIN. Bastero. Ez dago emanaldirik.
San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Los niños salvajes
¿Y si vivimos todos juntos?
Profesor Lazhar
Las nieves del Kilimanjaro
Moonrise Kingdom
Ellas
16:30
20:30 22:45
16:30 18:30 20:30 22:45
D LAS CAÑAS
Tengo ganas de ti
Another year (JBA)
MS1: Máxima Seguridad
Los diarios del ron
Blancanieves y la leyenda del cazador
Men in black 3
La sombra de la traición
Los cachorros y el código de Marco ...
Sombras tenebrosas
American pie: El reencuentro
Los juegos del hambre
Los vengadores
17:15 20:00 22:35
20:00
17:30 20:10 22:35
19:45 22:30
17:15 20:00 22:40
17:15 20:00 22:45
17:15
17:45
17:15
22:35
17:30 20:10 22:45
19:45 22:30
17:00 19:45 22:35
Nafarroa Beherea
D DONIBANE GARAZI. Vauban.
Blanche neige et le chasseur 21:00
D DONAPALEU. St.Louis.
El gusto 20:30
Zuberoa
D MAULE. Baitha. Miss Bala 21:00
Men in black 3 3D 21:00
36 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Agenda ›
KomunikazioaD
Aro berria eztabaidagintzan
Ekografiak
Aritz Galarraga
G
ero eta katigatuago nauka De boca en boca eztabaida saioak. Joan den
astean Gipuzkoako zaborren ingurukoa irentsi banuen, asteazken gauean are hunkigarriagoa
den gai bat landu zuten: indepen-
dentzia. Bai, independentzia, besterik gabe; hala zuen izenburua
asteazkeneko debateak. Eta independentzia Euskal Herriarena
zen, noski, edo Euskadirena, segun eta hizlaria nor zen. Ai, independentzia, gogamen mendreena
ere zut jartzen duen zera pasionagarri hori. Beldurtu nintzen hasieran: sei gonbidatuetatik bat
bakarra zen euskal independentista argiki deklaratua, Floren
Aoiz, bizkartzain gisa independentista katalan bat zuela, Joan
Tarda. Gero, egia da bere burua
independentistatzat hartu zuela
Jose Ignacio Arrieta EAJkoak
—existitzen zirenik ere ez nekien—, eta nire beldurrak berdindu egin ziren hiru hiruren aurkako borrokaldi su etenik gabean.
Aitortu behar dut saioak abilezia erakutsi zuela: eztabaidaren
lehen 30 minutuak eguneko berriari eskainiak izan ziren, Sorturen legeztatzeari. Baina hasierako ordu erdia iraganda, eztabaidaren zatirik handiena arlo
ekonomikoari eskaini zioten:
Euskal Herri edo Euskadi independente bat ekonomikoki bideragarri ote litzatekeen, Europatik kanpo geratuko litzatekeen
eta abar. Denek aipatu zuten in-
dependentismo ekonomikoaren
gorakada. Eta beti iruditu zait jasanezina argudio klase hori: zure
ondokoak baino gehiago eduki —
ustez— eta harengandik banatzea. Horregatik izan nahi dugu
euskal herritar?
Politena, hala ere, eztabaidak
pasarte batean izan zuen nolabaiteko komunioa izan zen: hain zuzen, Emilio Gebarak esan zuenean gehiengo argi batek banantze
prozesu bat abiatu nahiko balu
estatuak hitz egin eta akordio batera iristen saiatu beharko lukeela, behar balira aldaketa konstituzionalak eginez. Tardak txalo-
SER irratiko langileek greba egingo
dute hilaren 29an, kaleratzeen aurka
Zuzendaritzak
200 langile kaleratzea
aurreikusi du, aurkeztu
duen erregulazio
espedientean
Urtzi Urkizu Donostia
Berriki enplegua erregulatzeko
espedientea aurkeztu die SER
irratiko zuzendaritzak langileen
ordezkariei. Eta, espediente horren arabera, 200 langile kalera
joan daitezke luze gabe. Soldatak
%10 jaitsi nahi dituzte. Prisa Radioko zentro arteko batzordeak,
planto egin, eta datorren ostiralerako grebara deitu du. «Gelditu
egingo gara, 200 lankideren kaleratzea gelditzeko, maite dugun
irratia salbatzeko», adierazi dute
SER-eko mikrofonoak hutsik irratiaren Madrilgo egoitzan. BERRIA
SER-eko langileen blogean. Grebarako deialdia egin aurretik,
zentroarteko batzordeak argi utzi
zuen ez duela kaleratzerik negoziatuko, «arrazoi legal eta mora-
lengatik». Bada akordio legal bat
enpresa behartzen duena kaleratze kolektiborik ez egiteko 18 hilabetean. «Zentro arteko batzordeak elkarrizketarako borondatea
1990ean Marc Legasseri egindako
omenaldi bat Berria telebistan
Txillardegi, Emilio
Lopez Adan ‘Beltza’,
Patri Urkizu, Luis
Nuñez eta Luis Jimenez
de Aberasturi ageri dira
U.U. Donostia
1990. urteko apirilaren 27an omenaldi berezia egin zioten Marc Legasse idazle anarkistari (19181997), Lezon (Gipuzkoa). El zortziko de Iraeta para arpa y txalaparta liburua aurkeztu zuten ekitaldi
hartan. Legasserekin batera mahai inguruan izan ziren Jose Luis
Alvarez Enparantza Txillardegi,
Emilio Lopez Adan Beltza, Patri
Urkizu idazlea, Luis Nuñez Egineko kazetaria eta Luis Jimenez de
Aberasturi editore eta idazlea.
Aurkezlea Joseba Aurkenerena
izan zen, garai hartako Lezoko
kultura zinegotzia. Ekitaldi hura,
osorik, Berria telebistan ikus daiteke gaurtik aurrera.
Urteotan Joxe Luix Agirretxe
lezoarrak gorde du grabazioa.
Baina ez berak ez Lezo18 aldizkarirako (1998) transkribatu zue-
nak, Agustina Pontestak, ez dakite ekitaldia nork grabatu zuen.
Irudi haiek hartu zituenak bere
burua identifikatu nahiko balu,
[email protected] helbide
elektronikora idaztea proposatu
du BERRIAk.
Legasse anarko-abertzalea
Marc Legasse Parisen jaio zen,
baina harreman estu-estua izan
zuen beti Euskal Herriarekin.
1994. urtean, Hordago aldizkari
satiriko-politikoa editatzeari ekin
zion. Espetxean izan zen hainbat
aldiz, eta erbesteratuen aldeko
erakutsi du behin eta berriz, eta
neurri alternatiboak proposatu
dizkio zuzendaritzari. Hala, enpresak adierazitako elkarrizketarako nahia benetakoa izatea espero dugu», gaineratu dute langile
batzordetik.
Langileen ordezkariek, berriz,
harrituta hartu dute SER kateko
fitxaketa berria: Pepa Bueno. Azkeneko 20 urteetan TVEn aritu da
Bueno, eta datorren denboraldian Hoy por Hoy saioa gidatuko
du Gemma Niergarekin batera.
«Fitxaketa berriaren soldata kaleratu nahi dituzten 200 langileenarekin ordaindu nahi al dute?»,
galdetu dute SEReko langileek
haien blogean. vozpopuli.com atari digitalaren arabera, Buenok
hiru urtetan bi milioi euro jasoko
ditu. SERek gezurtatu egin du informazio hori.
hainbat gose grebatan parte hartu zuen. Hauteskundeetara bost
aldiz aurkeztu zen, Enbata,
EHAS eta EMA alderdiekin.
«Frankismo garaian bere etxea
errefuxiatu askoren zentroa bilakatu zen», oroitarazten du Txillardegik bideoan. Frantsesez,
euskaraz eta gaztelaniaz idatzi zituen liburuak. Haietatik oihartzun handiena izan zuena Gastibeltzaren karabinak (1977) izan
zen. Maskaradak euskaraz taularatu zuen ,1985ean.
tu egin zion aurrerapausoa. Lastima da Aoizek Ibarretxe plana
gogoratu ziola, eta Kataluniako
estatutuarekin gertatu zena. Nolakoak diren euskal independentista hauek.
Baina, oro har, eztabaida barea
izan zen; garai bateko giro gaiztotua atzean utzita, bakoitzak berea defendatzeko aukera izan
zuen —are defendaezina dena
ere—. Eta astezkeneko De boca en
boca-n aurrerapausorik izan bazen, Gebararen asmo oneko hitzak gorabehera, hori niretzat argiena: aro berria nabari dela telebistako eztabaidagintzan ere.
DLaburrak
Kate publikoetako burua,
Frantziako Gobernutik at
TELEBISTA › Etorkizunean Frantziako Gobernuak ez du hautatuko telebista publikoetako
lehendakaria, Ikus-entzunezko
Kontseiluak baizik. Erreforma
urte amaierarako egingo dutela
iragarri du Aurelie Filippetti
Frantziako kultura ministroak.
Nicolas Sarkozy aurreko presidenteak erabilitako formula kritikatu du. Telebista eta irrati
publikoak finantzatzeko herritarrek ordaintzen duten kanona
inflazioa bezain beste igoko da.
Multiplex gutxiago
Espainiako telebistentzat
TELEBISTA › Espainiako Industriako Ministerioak kate pribatuei eskatu die espazio elektrikoa aurrezteko eta kateen
antolakuntza berriz planteatzeko. Hasieran, kateen erdiak baztertzeko eskatu zien. Kateek ez
zuten onartu, eta, azkenean,
guztien artean multiplex bat
gutxiago erabili beharko dute.
Aldaketa horrekin, programazioari bere horretan eutsi ahalko diote, baina kalitate txikiagoarekin. Erreformak kate
publikoei ere eragingo die: TVEk
eta kate autonomikoek multiplex bat galduko dute, eta goi
bereizmenekoa partekatu egin
beharko dute.
Independentziari buruzko
eztabaidan, %10eko kuota
TELEBISTA › ETB2ko De boca
Marc Legasse idazlearen
omenezko
mahai ingurua
osorik, hemen
ikusgai:
www.berria.info
@
en boca saioan herenegun
independentziaz egin zuten
eztabaidak %10,1eko ikusle
kuota izan zuen (80.000 ikusle); audientzia metatua, aldiz,
301.000 ikuslekoa izan zen.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 37
‹ Agenda
E
Gaurko filmak
Dodge, ciudad sin ley
1111
p ETB2, 18:30. Zuz.: Michael Curtiz.
Akt.: Errol Flynn, Olivia de Havilland,
Ann Sheridan. AEB. 1939.
Cuenta conmigo
111
p LaSexta3, 22:00. Zuz.: Rob Reiner.
Akt.: Wil Wheaton, River Phoenix, Corey Feldman. AEB. 1986.
Euskal Herriko
jokalariekin solasean
Aduriz eta Innerarity
janariaz ariko dira
Alemania eta Grezia
aurrez aurre
‘El asesinato de
Carrero Blanco’
Bihar Euskal Herriak Eslovakiaren aurka Donostian jokatuko
duen partidaz hitz egingo dute
Larraitz Lucas, Iraia Iturregi eta
Garbiñe Etxeberria jokalariek.
Lucas, Realeko kapitaina, erretiratu egingo da.
Andoni Luis Aduriz sukaldaria
eta Daniel Innerarity filosofoa
Cocinar, comer, convivir liburuaz mintzatuko dira. Elikadura
eta janariaren inguruko gogoetak plazaratu dituzte lan horretan.
Eurokopako final-laurdenetako
partida jokatuko dute gaur Alemaniak eta Greziak Gdanskeko
estadioan. Alemaniarrek hiru
partidak irabazi dituzte. Greziarrek, berriz, Errusia eta Polonia
utzi dituzte kanpoan.
Gaur eta datorren ostiralean
berriro ikusi ahalko da ETB2n
El asesinato de Carrero Blanco,
Miguel Bardemek zuzendutako
telefilma. Unax Ugalde eta Jose
Angel Egido dira aktore protagonistak.
‘Faktoria’. Euskadi Irratia, 10:00.
‘Forum’. ETB2, 10:20.
Futbola. Cuatro-TF1, 20:45.
Telefilma. ETB2, 22:15.
Las cajas españolas
111
p La2, 22:10. Zuz.: Alberto Porlan. Dokumentala. Espainia. 2004.
La lista de Schindler
1111
p La1, 22:15. Zuz.: Steven Spielberg.
Akt.: Liam Neeson, Ben Kingsley,
Ralph Fiennes. AEB. 1993.
Barton fink
1111
p LaSexta3, 23:35. Zuz.: Joel Coen,
Ethan Coen. Akt.: John Turturro, John
Goodman, Judy Davis. AEB. 1991.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
06:20: Marrazki bizidunak.
(Nafarroarako deskonexioa
10:00 arte). 07:50: Haratago.
08:50: Ai, ama!. 09:25: Euskal
Herritik. 10:00: Abentur@roa.
10:30: Bisitaria. 11:45: Ibiliz.
12:10: Haratago. 13:05: Bidaide.
14:00: Gaur egun. Amaia Cayerok eta Xabier Usabiagak
aurkeztutako albistegia.
15:00: Kamera ezkutua. 15:20:
Ai, ama!. 15:55: Mihiluze. 16:30:
Martin. 17:00: Bidaide. 17:50:
Haratago. 18:40: Bost txakur
eta .... 19:10: Azpimarra. 19:40:
Iparraldearen orena. 19:50:
Eguraldia. 20:00: Gaur egun.
20:50: Eguraldia. 21:00: Mr
Bean. 21:55: ETB Kantxa. Olazabal - Peñagarikano / A.
Lasa - Larrinaga / Titin III. aMerino II.a / Gonzalez - Barriola. 00:00: Boxeo izarrak.
01:15: Gauberri. 01:30: Azpimarra.
08:00: Egun on Euskadi. Gonbidatua: Eduardo Madina.
10:20: Forum. Gonbidatuak:
Andoni Luis Aduriz eta Daniel
Inneraruti. 11:00: Ni más ni
menos. 12:30: Egunon Euskadi 12:30. 13:50: Euskadi directo. 14:30: Robin Food. 14:58:
Teleberri. 16:10: Eguraldia.
16:20: Ni más, ni menos. 18:30:
Zinema. ‘Dodge, ciudad sin
ley’. Zuz.: Michael Curtiz. Akt.:
Errol Flynn, Olivia de Havilland. 1939. 20:15: Euskadi directo. 20:30: Navarra directo.
(Nafarroarako deskonexioan). 20:58: Teleberri. 22:05:
Eguradia. 22:15: Telefilma. ‘El
asesinato de Carrero Blanco
(I)’. Zuz.: Miguel Bardem
Aguado. Akt.: Jose Angel Egido, Unax Ugalde. 2011. 23:35:
Carrero Blanco. El consejero
fiel. Dokumentala. 00:25: Teleberri. 01:00: Forum.
08:00: Alex eta Alexix. 09:00:
Euskal Herria esnatuz. 11:15:
Kemaratoia. Lehiaketa. 11:45:
Ekonomia tertulia. 12:30: Iruñeko hotsak. 13:00: Ekogunea. 13:30: Onein. 14:00: Bat
eta bat. Magazina. 15:15: Berbaz. Mahai ingurua. 16:15:
Erritmoz bizi. 18:20: Alex eta
Alexix. 19:15: Zarauzko triatloia. 19:50: Gipuzkoa kultura.
20:20: Hamaika.bit. 20:50: Bat
eta bat. Nagore Uriartek aurkeztutako saioa. 22:05: Skapa. 22:20: Hurbilean. 22:50:
Bat eta bat. 00:05: Emisioaren amaiera.
06:15: Noticias de la mañana.
09:00: Espejo público. 12:00:
Karlos Argiñano en tu cocina.
12:30: La ruleta de la suerte.
14:00: Los Simpson. Marrazki
bizidunak. 15:00: Antena3 noticias. 15:40: Deportes. 15:50:
Eguraldia. 16:15: Bandolera.
17:15: El secreto de puente viejo. 18:30: Ahora caigo. 19:45:
Atrapa un millón. 21:00: Antena 3 Noticias 2. 21:30: Deportes. 21:35: Eguraldia. 22:00:
Avanti: que pase el siguiente.
00:30: Equipo de investigación. ‘Mano de obra barata’.
02:30: Vamos a jugar.
07:30: Top Gear. 09:30: Alerta
Cobra. 10:30: Rush. 11:30: Alerta cobra. 12:30: Las mañanas
de Cuatro. 14:00: Noticias
Cuatro. 14:50: Deportes Cuatro. 16:00: House. 19:45: Noticias Cuatro. Roberto Arcek
aurkeztuta. 20:00: Deportes
Cuatro 2. 20:15: Noticias Cuatro. 20:30: Eurokopa. Partida
aurreko saioa. 20:45: Eurokopa. Alemania - Grezia. 22:30:
Me cambio de familia. 00:15:
Callejeros. ‘Rubias y morenas’. ‘Chicas de discoteca’.
02:00: Especial callejeros.
‘Club’. 02:45: Cuatro astros.
06:45: TFou. 08:30: Téléshopping. 09:15: Premier amour.
10:00: Secret story. 10:55: Au
nom de la vérité. 12:00: Les 12
coups de midi!. 13:00: Journal.
13:55: Les feux de l’amour.
14:55: Telefilma. ‘Ma vie très
privée’. Zuz.: Grant Harvey.
2008. 16:30: Grey’s anatomy.
18:10: Secret story. 19:05: Money drop. 20:00: Journal.
20:25: Futbola. Eurokopa
2012: Alemania - Grezia.
22:40: Uefa Euro 2012, le mag.
23:05: Secret story. 01:10: Confessions intimes. 03:05: 50
mn inside. 04:00: Histoires...
La 1
Tele 5
Arte
France 2
‘ETB Kantxa’. 21:55
Eduardo Madina. 08:00
06:30: Telediario matinal.
09:00: Los desayunos de
TVE. 10:15: La mañana de La1.
14:00: Informativo territorial.
14:30: Corazón. 15:00: Telediario1. 16:15: Eguraldia. 16:30:
Amar en tiempos revueltos.
17:25: Corazón apasionado.
19:30: +gente. 21:00: Telediario2. Pepa Buenok eta Sergio
Saucak aurkeztutako albistegia. 22:05: El tiempo. 22:15:
Zinema. ‘La lista de Schindler’. Zuz.: Steven Spielberg.
1993. 01:30: Ley y orden. 02:10:
La noche en 24 horas. 04:10:
TVE es música.
06:30: Informativos Telecinco. 08:55: El Programa de Ana
Rosa. 12:45: Mujeres y hombres y viceversa. 14:30: De
buena ley. 15:00: Informativos
Telecinco. 16:00: Sálvame
diario. Paz Padillak aurkeztuta. 20:00: Pasapalabra. Christian Galvezek aurkeztutako
lehiaketa. 21:00: Informativos
Telecinco. 22:30: Sálvame
Deluxe. Jorge Javier Vazquezek aurkeztutako saioa.
02:30: Minutos mágicos.
03:30: Más que coches.
04:00: En concierto. 04:30: Infocomerciales.
12:00: 360º, géo. 12:50: Arte
journal. 13:00: X:enius. 13:25:
La Valse des continents.
14:10: Cuisines des terroirs.
14:40: Telefilma. ‘Orgueil et
préjugés’. 1995. 16:35: Les
Aventures culinaires de Sarah Wiener en Grande Bretagne. 17:15: Les Britanniques
en raffolent. 18:00: Villages de
France. 18:30: X:enius. 19:00:
Les aventures culinaires de
Sarah Wiener en GrandeBretagne. 19:45: Arte journal.
20:05: 28 minutes. 20:35: Telefilma. ‘Fondu au noir’. 2010.
22:05: Sous le soleil de minuit.
09:10: Législatives 2012.
09:35: Amour, gloire et beauté. 10:00: C’est au programme. 11:00: Motus. 11:30: Les
z’amours. 12:05: Tout le monde veut prendre sa place.
13:00: Journal. 14:00: Toute
une histoire. 15:10: Comment
ca va bien!. 16:15: Le jour où
tout à basculé. 17:10: Seriezvous un bon expert?. 17:55:
On n’demande qu’a en rire.
18:55: Que le meilleur gagne.
20:00: Journal. 20:35: Telefilma. ‘Obsession(s)’. 2009.
22:25: Telefilma. ‘Roses à crédit’. 2010. 00:05: Taratata.
ETB 3
ETBK Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
10:50: Super maltzurren liga.
11:15: Martin Mistery. 11:55: Doraemon. 12:40: George oihanekoa. 13:25: Abeltxoroak.
13:45: Doraemon. 14:30: Pingu.
14:50: Altza, porru!. 15:55: Doraemon. 16:40: George oihanekoa. 17:20: Doraemon.
18:00: Ninja dortokak. 18:45:
Doraemon. 19:30: Martin Mistery. 20:10: Shin Chan. 20:55:
Megaman. 21:45: Doraemon.
22:30: One piece. 23:15: Dragoi
bola Z Kai. 00:15: Lokaleroak.
00:30: Gaztea klip. 01:00: Dida
bideoklip lehiaketa. 02:10: Azkena rock 2012.
08:50: ETB Kantxa. 10:00:
Egun on Euskadi. 12:15: Gure
bideoteka. Mtz de Irujo - Xala
(2010). Olaizola II.a - Xala
(2011). 14:30: Gaur egun. 15:30:
Zesta. Protour Iparralde 2012.
Olha - Eiheragarai / Aima Mandagaran. 17:10: Gure bideoteka. Mtz de Irujo - Xala
(2010). Olaizola II.a - Xala
(2011). 19:25: ETB Kantxa. Julen Retegi - Zubieta / A. Lasa Zabaleta. 20:35: Herri Kirolak.
Donato Larretxea - Joxe Mari
Olasagasti. 21:30: Teleberri.
22:30: Boxeo izarrak. 23:30:
Zona zapping.
09:30: Aquí hay trabajo. 10:00:
UNED. 11:00: Grandes documentales. 12:00: Para todos
la2. 13:50: En portada. 14:35:
Zoom net. 14:50: Docufilia.
15:35: Saber y ganar. 16:05:
Grandes documentales.
18:30: El escarabajo verde.
19:00: La sala. Un paso más.
19:30: Para todos La2. 20:00:
Cámara abierta. 20:15: Zoom
tendencias. 20:30: Frasier.
21:00: Docufilia. 21:50: La
suerte en tus manos. 22:10:
Zinema. ‘Las cajas españolas’. 2004. 23:40: La máquina
tierra. 00:30: Somos cortos.
07:00: LaSexta en concierto.
08:15: Carreteras secundarias. 09:10: Crímenes Imperfectos. 10:35: Real Ncis. 11:30:
Crímenes Imperfectos: historias criminales. 12:30: Al rojo
vivo. 13:55: La Sexta noticias.
15:00: La Sexta Deportes.
15:35: El millonario. 16:15: Bones. Telesaila. 18:05: Navy: investigación criminal. Telesaila. 19:55: La Sexta noticias.
20:55: La Sexta Deportes.
21:30: LaSexta Columna.
22:20: Baby boom. 23:25:
Navy: investigación criminal.
02:00: Astro tv.
09:30: Eurokopa 2012. 10:00:
Padel. 11:00: Tenisa. ATP 250
Hertogenbosch (Herbehereak), zuzenean. 13:00: Zarauzko triatloia. 14:00: Rally. 14:30:
Tenisa. ATP 250 Hertogenbosch (Herbehereak), zuzenean. 16:00: Tenisa. ATP 250
Hertogenbosch (Herbehereak). 18:00: Rally. 18:30: Zarauzko triatloia. 19:00: Tenisa.
ATP 250 Hertogenbosch
(Herbehereak). 20:30: Rally.
Zeelanda Berria. 21:00: Londres en juego. 00:00: Eurokopa 2012. Zuzeneko saioa.
00:30: Tenisa.
06:45: Le marsupilami. 08:55:
Des histoires et des vies.
10:50: Midi en France. 12:00: Le
12/13. 13:00: 13 h avec vous.
13:45: Côté jardin. 14:00: Keno.
14:05: Enquêtes réservées.
15:05: Maigret. 16:45: Slam.
17:30: Des chiffres et des lettres. 18:10: Questions pour un
champion. 19:00: Le 19/20.
20:10: Plus belle la vie. 20:35:
Thalassa. 23:00: Soir3. 23:25:
Les Patients de l’espoir. Dokumentala. 00:55: Le match
des experts. 01:20: Les grands
du rire. 02:55: Soir3. 03:20:
Plus belle la vie.
38 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Plaza›Kultura
Kalakan taldeko hiru kideak, Madonnaren atzealdean, birako emanaldi batean. MADONNARAMA
Xan Errotabehere q Kalakan taldeko kidea
Duela bi urte eta erdi sortu zen Kalakan, betiko euskal kantuei bizitza berria ematen
dien taldea. Azken asteotan, Madonna munduan gaindi egiten ari den biran parte
hartzen ari dira, arrakasta eta oihartzun handiz, taldeko hiru kideak.
«Ez gara euskal musikari gisa jin
birara, profesional gisa baizik»
Iduzki Soubelet Fagoaga
Duela urtebete sartu zen Xan
Errotabehere Kalakan taldean,
baina taldea bada orain bi urte eta
erdi bizi dela. «Baldintza berezi
batzuetan sortu zen taldea», oroitu du Errotabeherek. «Labeque
ahizpek, Katia eta Marielle pianista ezagunek, Maurice Ravelen
klasiko baten bertsio berezi bat
egin nahi izan zuten euskal perkusioekin, bereziki txalapartarekin. Hortik abiatu zen dena. Hasieran bi ziren bakarrik Kalakanen, eta gero bertze bat atzeman
behar zen. Geroztik taldea anitz
aldatu da».
Nola definitzen duzue zuen estiloa?
Guk, sinpleki, musika tradizionala egiten dugu. Gauza da garrantzitsua iruditzen zaigula kultura
bat edo euskal musika tradizionala biziaraztea. Eta, biziarazteko,
ez da finkatua utzi behar. Gure aitona-amonek dizkigute kantu horiek irakatsi, eta guk entzun ditu-
gun gauzekin berriz moldatu ditugu, gure izaerara ekarriz. Ez
dugu sekula kantuen funtsa eta
zentzua aldatu. Musika moldaketa egiten dugu. Mementoko erritmo batzuk gehitzen dizkiogu.
Hiru kidek osatzen duzue Kalakan.
Zer ekarpen egiten du bakoitzak?
Bakoitzak garrantzi handia baduela ez da dudarik. Thierry Biskarik beti milaka ideia izaten
ditu. Badu gustua hitzendako eta
badu euskal kantuen ezagutza
handia. Taldea aitzinarazten du
anitz Thierryk. Jean Michel Bereauk, berriz, guk baino gehiago entzun ditu rock eta talde amerikarrak. Eta erraztasun handiarekin
daki kantu bat hartu eta zer eta
nola egin behar den erratea. Belarri biziki ona du. Kantuak moldatzeko gaitasun handia du, badaki
nola biziarazi berriz. Eta nik, diotenez, erraztasuna daukat musika tresnak jotzeko. Txistua, xirula, alboka... eta erran nezake gaztetasuna dakarkiodala taldeari.
Erraztasuna dut kantuetan musika tresnak sartu eta egokitzeko.
Bakoitzak zerbait desberdina
ekartzen diogu taldeari, eta biziki
ongi konpontzen gara.
Egun jende guziaren ahotan dago
Kalakan taldea, Madonnaren biran
parte hartzen duzuela eta. Nola iragan zen zuen arteko ezagutza?
Biziki sinpleki. Justuki, Labeque
ahizpak aipatu ditut, taldearen
sorkuntzarekin zerikusirik baitute, eta haiek Madonnaren lagunak dira. Madonna Euskal Herrira oporretara etorri zenean, Labeque ahizpek beren etxean aste bat
pasatzea proposatu zioten Madonnari. Eta, aste horretan Madonnaren urtebetetzea zenez, bi
ahizpek ezusteko bat eman nahi
izan zioten, gaualdi bat antolatuz.
Ezagutzen gaituztenez, eta maite
dutenez egiten duguna, galdegin
ziguten gaualdi horretan jotzeko
prest ote ginen. Erran gabe norentzat zen, bistan dena. Beren lagun
bat zela jakin genuen, besterik ez.
Ezusteko handia hartuko zenuten…
Bai eta ez. Bai, hastapen batean
bistan da baietz. Baina biziki fite
lasaitu ginen, aurkezpena etxeko
sukaldean izan baitzen. Pertsona
harrigarri bat deskubritu genuen
azken finean; izan ere, telebista
eta hedabide guzien bidez ikusten
dugu berak jokatzen duen pertsonaia edo rola. Baina bizian ez da
zinez hori. Bizian ohartzen zara
biziki emazte pausatu, argi, interesgarri eta gauzen interesa duena dela. Gaualdia biziki goxoki
pasatu genuen. Eta hala segitzen
du. Gurekin beti biziki goxoki aritzen da, errespetatzen baitu nor
garen. Hau da, azaldu genion euskal kultura zertan datzan, nondik
heldu ginen eta nora joan nahi dugun. Anitz errespetatzen du hori,
eta harreman batean, laguntzen
du bistan dena.
Proposamena noiz egin zizuen?
Topaketaren eta galdera ofizialaren artean bost hilabete iragan ziren. Agorrilean ikusi genuen, eta
berririk ez genuen izan urtarrila
arte. Eta urtarrilean galdea ukan
genuelarik, Frantzian eta Italian
jotzen ari ginen. Eta hasiera batean pentsatu genuen hobe genuela
beha egotea, etxera sartzea eta
pentsaketetan hastea ondotik.
Anitz galdera egin genizkion geure buruari, bistan da. Alde batetik, urte oso bat programatua baikenuen. Bestalde, jendeak zer
pentsatuko zuen hasi ginen gogoetatzen. Baina, azken finean, biziki errazki esan genuen baiezkoa.
Musikari profesional gisara, ez
dut uste anitz jendek baduenik
horrelako aukerarik horrelako
produkzio handi batean aritzeko.
Ez dut uste egunero gertatzen denik, eta horretarako joan gara.
Dagoeneko hasia duzue bira. Nola
bizi duzue esperientzia?
Gauzak baretzen joan dira pixkanaka. Hiru hilabetez egon ginen
New Yorken, ikusgarria prestatzen, eta hor abantzu egun guziak
lan egiten pasatu genituen. Akigarria zen. Baina prestakuntza
garaia izan zen hori; beraz, normala zen. Orain egunak ez dira
batere berdinak.Anitz bidaiatzen
dugu. Eta noizbehinka egun bat
edo bi pausa izaten ditugu. Erritmoa aldatu da, beraz. Ikusten duzularik dantzariek zein Madonnak zein erritmo izan duten hiru
hilabetez, harritzekoa da. Uste
dut gehien lan egiten duena ikusgarrian, orain ere, Madonna dela.
Makina bat da. Berak du ia dena
baieztatzen eta deliberatzen. Ez
dut sekula ikusi horrelako langilerik. Hasiera da bakarrik, eta
ikusiko dugu nola pasatuko diren
ondoko hilabeteak.
Baina bizi esperientzia gisa, zer sentitzen duzue, adibidez, hainbeste
jenderen aitzinean kantaturik?
Oroitzen naiz Kalakan-ekin egin
nuen lehen kontzertuaz; Baionan
izan zela, apartamentu bateko
egongela batean, 30 pertsonaren
aitzinean. Beldurgarria izan zen.
Beldurgarria jendea zure aitzinean duzulako, mikrofonorik gabe
kantatzen duzulako, jendearen
begirada ikusten duzulako eta
haiek ere zurea. Madonnaren
ikusgarri handi batean jende guzia ilunpean da, ez dituzu ikusten.
Gainera, nahiko lasai gara, gauza
guziak eginak baitira ongi funtzionatzeko. Beraz, ez da horrelako inpresio berezirik izaten. Gero,
egia da lehen ikusgarrietan biziki
kontzentratua egon naizela. Adibidez, lehen ikusgarrian ez nuen
gauza berezirik sentitu. Lau edo
bosgarrenean hasten zara pixka
bat zeure burua askatzen eta publikoaren erantzuna sentitzen.
Gauza berezia da zinez horrelako
ikusgarri batean parte hartzea,
ezagutzen genuenetik arrunt desberdina.
Euskal kultura zabaltzen ari zaretelako sentipena al duzue?
Ez dut uste horretan gabiltzanik.
Adibidez, New Yorkera iritsi ginelarik, galdegiten zigutelarik non-
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 39
40››
‘Mundua aldatzeko ideiak’ jorratuko dituzte
18 artista, kazetari eta pentsalarik Bilbon
dik heldu ginen eta Euskal Herritik gentozela erratean, ez ziren
gai errateko non kokatzen den.
Interesa duena da behintzat jendeari jakinaraztea munduan zehar non dagoen Euskal Herria.
Baina euskaldun guziei dagokigu
euskal kultura zer den erakustea.
Anitz talde izan dira gu baino lehen hau egin dutenak. Ez dut uste
lehenak garenik eta ez dut uste
horrelako gauza handirik egiten
dugunik euskal kulturarendako.
Ez gara euskaldun musikari gisa
jin bira egitera. Bistan da, euskaldunak gara eta musikariak, baina baiezkoa profesional gisa
eman dugu. Konturatu behar da
horrelako ikusgarri batean ez zarela hor zure herria edo kulturaren ikusarazteko, bost-sei kantuz
ezin baituzu ezer erakutsi.
Euskaraz kantatzen duzue…
Bai, ez da gutxi euskaraz aritzea
kantuz. Horretaz ohartzen gara.
Baina euskal kulturari zerbait
ekarriko diogula erratea beste
gauza bat da. Hori geroak esanen
du. Orain ezin dugu hori neurtu.
Ez gara horretarako jinak, eta zerbait ekartzen badu, hobe. Geroak
erranen du.
Elkarlana nola iragaten da talde guziaren eta Madonnaren artean?
Ikusgarriarendako elkarlana egitea biziki erraz iragan da. Madonnak badaki artista bakoitzak zer
duen gustukoa, zer atera nahi
duen. Askatasuna eman digute
zinez zerbaiten egiteko. Hau da,
beti ideia nagusiak eman dizkigute, erranez ikusgarrirako zer nahi
duten; eta guk ondotik gure musika egin dugu. Lana partekatzea
erraza izan da. Izan dira ikusgarrian pasaia batzuk guk proposatuak ere, eta onartuak. Eta, erran
bezala, berak du azken hitza. Baina baldintza hoberenetan ezarri
gaitu, ez da beste hitzik.
Bira ondotik, zuen etorkizuna nola
ikusten duzue?
Itzulia bukatu eta gero moztea
izanen da garrantzitsua, horrelako esperientzia baten ondotik behar baita, pentsatzen dut, denbora zerbait hartu. Baina hala ere,
geroari jada lotuak gara. Aurten
atera nahi genuen diskoari begira, nahiz eta biran zehar lantzen
ibili, heldu den urtean horretan
ariko gara. Izan ere taldeak,
2010ean diskoa kaleratu zuenetik, gauza anitz aldatu dira eta
gure oraingo musika erakusten
duen diskoa argitaratu nahi
dugu. Labeque ahizpekin ere ari
ginen, eta horrela segituko dugu,
eta nahi genituzke kolaborazio
berri batzuk egin. Orokorki erran
nezake kolaborazio gehiago eta
gure kontzertuak berritu eta
ematen segituko dugula. Gauza
horiek guziak bazterrean utzi ditugu. Eta aurten egiten duguna,
esperientzia ikaragarria izanik
ere, gure funtsezko lana ez dugu
zinez aitzinatzen. Eta horiek guziak egin beharko dira eta ez ditugu ahantzi behar.
41››
BERRIAlaguna kanpainaren aldeko antzerki
gala bat egingo dute uztailaren 1ean Bilbon
Irudia qDonostia
ANSORENAK LEKUONA SARIA JASO DU
Jose Luis Ansorena Mirandak Manuel Lekuona saria jaso zuen atzo
arratsean Donostiako Foru Aldundiko Tronu Aretoan egindako ekitaldian, Eusko Ikaskuntzak emana. Martin Garitano ahaldun nagusiak, Jose Maria Muñoa Eusko Ikaskuntzako lehendakariak eta Jose
Inazio Ansorena sarituaren biografiaren egileak parte hartu zuten
ekitaldian, Ansorena Mirandaren laudoriozko hitzak esanez, eta
ekitaldian izan ziren guztiei sarituaren bio-bibliografia eman zitzaien. Bio-bibliografia hori saria dela-eta eman du argitara Eusko
Ikaskuntzak. Andra Mari abesbatza arduratu zen ekitaldia musikaz
hornitzeaz. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Omenaldi bero eta bizia musika beltzari
The Romanticos
taldeak bluesaren
adar ugari dituen
disko bat kaleratu du:
‘My Time’
Mikel Lizarralde Donostia
Azken urteotan Euskal Herriko
musikak izan duen irekieraren
adibidetzat jo liteke The Romanticos. Iker Pirisek (gitarra eta ahotsa), Hilario Rodeirok (bateria)
eta Xabier Barrenetxeak (baxua)
bluesa egiten dute, hitzaren zentzurik zabalenean, eta konplexurik gabe egiten dute jauzi funketik soul kutsuko baladetara, edota Chicagon eginda dirudien
blues batetik pop egiturako kantu
batera. Orain dela hamarkada bat
baino gehiago, besteak beste, Mikel Azpirozen Lau Behik eta
Blues Stopek Euskal Herrian
bluesa egin zitekeela erakutsi zuten, eta haien bidea segitu dute
beste askok orduz geroztik. The
Romanticosek kasu.
Taldea duela bi urte eta erdi sortu zen Pirisen ekimenez. Bai gitarrista bai taldekideak Musikenen
heziak dira, eta han ezagutu zuten elkar. Barrenetxea eta Rodei-
The Romanticos osatzen duten hiru kideetako bi. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
ro, baina, jazz mundutik zetozen,
baxu jotzaileak dioenez: «Blues
musikaren esparruan egin dugun
bidea Ikerri zor diogu, berak bultzatu baitu taldea. Iker izan da taldearen gidaria».
Bi urte eta erdi hauetan taldea
zuzeneko emanaldietan ondu da,
eta klasikoetan oinarrituta, Piris
kantu propioak ere joan da egiten.
Batekoak eta bestekoak bildu ditu taldeak My Time (Gaztelupeko
Hotsak) estreinako diskoan. Hala, lehen luze honetan, hainbat
bertsio bildu ditu taldeak, Walking down College Street (Nico
Wayne Toussaint), Life Wire (The
Meters), That’s all right (Jimmy
Rogers) eta If You Love Me Like
You Say (Albert Collins). Pirisek,
berriz, baladak (You make me feel
so fine), molde zaharreko bluesa
(Baby I’m Sorry) edota rhythm
&bluesa (I’m Worried) egiten abila dela erakusten du. Abeslari eta
gitarristak J.J. Cale ere omendu
nahi izan du diskoaren amaieran
(J.J. Country). Ingelesez idazten
du Pirisek, baina «euskaraz ere»
egin nahiko luke zerbait noizbait.
Diskoa urtarrilean grabatu zuten eta hirukoteari Paul San Martin pianista gehitu zitzaion grabaziorako. Hain zuzen ere, zuzenean
ere pianista donostiarrarekin ariko dira. «Zuzeneko taldea gara»
argitu du Barrenetxeak: «Interakzio handia lortzen dugu eta hori
da gure puntu fuertea. Azken batean, musika bizia izatea da gure
helburua eta hori igarri egiten da
kontzertuetan». Grabazioa ere denek elkarrekin jotzen egin zuten.
Gaur Getxoko Blues Jaialdian
ariko da The Romanticos, eta uztailaren 2an Hondarribikoan joko
du taldeak. Hori baita hirukotearen helburua. «Borrokatu egin behar da», zehaztu du Pirisek. «Normalean kanpokoek gehiago jotzen dute, baina lan egin behar da
kontzertuak lortzeko».
40 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Plaza › Kultura
Zinemaldiak
bat egin du
Cannesekin
eta Ventana
Surrekin
Bilbo, gogoetarako gune
Nazioarteko 18 idazle,
artista, kazetari eta
pentsalari bilduko dira
‘Mundua aldatzeko
ideiak’jardunaldietan
Datorren irailean
I. Koprodukzio Foroa
abiatuko du, eta bi kide
«estrategiko» inguratu
ditu horretarako
Nagore Ares Amaya Bilbo
Nazioarteko hemezortzi pentsalari, artista eta sortzailek hitzordua izango dute Bilboko Euskalduna jauregian uztailaren 5etik
7ra bitartean, Mundua aldatzeko
ideiak jardunaldietan. Besteak
beste, Zygmunt Bauman filosofo
poloniarra, Amy Goodman kazetari estatubatuarra, Alessandro
Baricco idazle italiarra eta Luisa
Etxenike idazle donostiarra izango dira. Hizlariak binaka arituko
dira, moderatzaile baten gidaritzapean; Bauman eta Goodman
kenduta. Bi haiek banaka jardungo dute. Egunero ordu eta erdiko
hiru saio egingo dituzte, 17:00etatik aurrera. Saioetan publiko gisa
parte hartzeko interesa duen
orok izena eman beharko du fundazioaren webgunean. Jardunaldiek, guztira, 320.000 euro inguruko aurrekontua izan dute, eta
2012 Euskadi fundazioak antolatu ditu.
Gizarte garaikidearen arazoez
mintzatuko dira hizlariak. Arazo
horien inguruko beren iritzia
eman eta horiei irtenbideak bilatzen saiatuko dira, norberaren diziplinatik abiatuta, hau da, filosofia, feminismo, zinema, kazetaritza, literatura, soziologia, fisika,
arte eta politikako esparruetatik
abiatuta. Antonio Rivera Eusko
Jaurlaritzako kultura sailburuordeak argitu du ideologia «aurrerakoia» duten hizlariak bildu
nahi izan dituztela, pentsalarien
ideologien artean aldea egon badagoen arren. «Haiek guztiak ideologia eskala baten barnekoak
dira; ez dugu totum revolutum
bat egin nahi izan. Jarrera aurre-
Erredakzioa Donostia
Mikel Toral eta Antonio Rivera,atzo, Mundua aldatzeko ideiak jardunaldien aurkezpenean. MARISOL RAMIREZ/ ARGAZKI PRESS
rakoia dute, nazioarteko pentsamendu eta jarrera politikoari dagokionez; ez dugu bertsio mazedonia bat egin nahi izan», zehaztu
du.
Bauman eta Goodman izan
ezik, beste hizlari guztiak binaka
ariko dira mintzaldietan. Antolatzaileek azaldu dutenez, bikoteak
hainbat irizpideren bidez sortu
dituzte: batzuk jorratzen duten
esparruaren arabera bateratu
dituzte; beste batzuk, berriz,
ikuspegi osagarriak dituztelako,
eta azkenekoak, haien agendak
bateratu ahal izateko batu dituzte.
feminismoaren inguruan arituko
dira. Lehenengoak, XXI. mendean feminista izatearen zentzuaz
egingo du gogoeta. Bigarrenak,
berriz, emakume eta gizon arabiarrek askatasunerantz egin beharreko ibilbideaz arituko da.
Amaitzeko, globalizazioaren in-
‘‘
Guztiak ideologia eskala
baten barnekoak dira; ez
dugu ‘totum revolutum’
bat egin nahi»
ANTONIO RIVERA
Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburuordea
Feminismoa zabaltzeko
Literatura eta feminismoa izango
dira ardatza jardunaldietako lehen egunean. Ramiro Pinilla
idazleak ekingo die jardunaldiei,
Alessandro Bariccorekin batera.
Idazleek literaturaren eta gizartearen arteko loturaz jardungo
dute. Germaine Greer eta Wassyla Tamzali pentsalariak, berriz,
guruko gogoeta egingo dute Susan George eta Shashi Tharoorrek.
Josep Ramoneda, Pier Giorgio
Olivetti, Isabel Coixet, Bence Fliegauf, Sergio Ramirez eta Susan
Abulhawa entzuteko aukera izango da politika, zinema eta gizarte
gatazken inguruan.
Larunbatean, kazetaritzak, soziologiak, zientziak, literaturak
eta zinemak lekua izango dute
Euskalduna jauregian.
Saioetan parte hartu ahal izateko, izena eman beharko da,
gaurtik aurrera, 2012 Euskadi
fundazioaren webgunean. Saioak Internet bidez ere ikusi ahal
izango dira, streaming bidez.
Egunean bertan ikusi ezin ditzaketenek, edo hitzaldiak eta eztabaidak berriro ikusi nahi dituztenek, horretarako aukera izango
dute webgunean bertan. Izan ere,
bideoak grabatu egingo dituzte
eta ikusgai jarriko dituzte.
Mikel Toral 2012 Euskadi fundazioko idazkariak azaldu duenez, jaialdiaren inguruko bideo
dokumental bat grabatuko dute,
jardunaldietan parte hartuko duten pentsalarien testigantzak bilduta: «Horiek ideia honekin konprometitu ziren, baina jaialdian
egoterik izan ez duten pentsalariek ere beren testigantza emango dute».
Datorren irailean Donostiako
Zinemaldiak I. Koprodukzio
Foroa abiatuko du, bere 60. aldiaren barruan. Eta dagoeneko bi
kide «estrategiko» inguratu ditu
horretarako: Cannesko Producers Network da bat, eta Ventana
Sur Argentinakoa bestea. Zinemaldiko ordezkarien ustez, hiruki horretatik sortutako lankidetza «giltzarria» da Latinoamerikako eta Europako zinema
industriarako.
Hitzarmen hori foroak hautatutako proiektuak sustatzeko da,
eta ekoizleei harreman profesionalen sarea zabaltzeko aukera
emateko, Cannesko eta Ventana
Surreko jaialdietan parte hartuta. Proiektuek 60 minutu iraun
behar dute gutxienez, eta finantzaketaren %20 ziurtatuta eduki.
Bruselarentzat,
Kataluniako
Zinema Legeak
«diskriminatu»
egiten du
Generalitateko Kultura
sailburuak esan du
Europako Batzordeak
ez duela zalantzan jarri
katalana babestea
Agentziak Bartzelona
Zygmunt Bauman izango da egitarauko buru
Filosofoa modernitate
likidoaren kontzeptuaz
eta mendebaldeko
kultur paradigmaren
eboluzioaz arituko da
N.Ares Amaya Bilbo
Larunbatean, uztailaren 7an
izango dira Mundua aldatzeko
ideiak jardunaldietako hitzaldi
nagusiak. Zygmunt Bauman pentsalari poloniarra eta Amy Goodman kazetari estatubatuarra
izango dira egitarauko buru. Pentsalari bien «maila» dela eta, hitzaldietako formatua aldatuko
dutela azaldu dute antolatzaileek. Izan ere, binaka aritu beharrean, banaka arituko dira Bauman
eta Goodman. Modernotasun likidoa: kultur paradigmaren aldaketaren aurreikuspen zuzena izan al
zen? izeneko hitzaldia emango du
filosofo eta soziologo poloniarrak. Goodmanek, berriz, Nola
manten daiteke komunikabide independente bat? izenburupean,
hedabide independenteen inguruan jardungo du.
Postmodernitate likidoaren filosofoa Modernitate likidoa kontzeptuaz eta azken hamarkadetan mendebaldeko gizarteek izan
duten kultura paradigmaren aldaketaz mintzatuko da. Bauman,
50eko hamarkadatik, beste zenbait gairen artean, hauek landu
ditu: gizarte klaseak, sozialismoa, holokaustoa, hermeneutika, modernitatea eta postmodernitatea, kontsumismoa, globalizazioa eta pobrezia.
Goodmanek zuzeneko saioa
egingo du Bilboko Euskalduna
jauregitik. Kazetari estatubatua-
rra Democrazy now! saioa gidatzen du, eta AEBetako jarrera ezkertiar independentearen ordezkaria da. Los Angeles Times egunkariaren arabera, «ezkerraren
frankiziarik gabeko ahotsa». Ikerketa kazetaritza jorratzeagatik
oso ezaguna da, eta Timorren eta
Nigerian egiten ziren giza eskubideen urraketak azaldu zituen
bere erreportajeetan.
Luisa Etxenike idazleak, Alfredo Jaar artista eta arkitektoak,
Colin Vaines zinema ekoizleak
eta Ignacio Cirac fisikariak osatuko dute egitaraua.
Europako Batzordeak txosten bat
argitaratu zuen atzo, eta horretan
adierazi du Kataluniako Zinema
Legea «diskriminatzailea» dela,
espainiarrak ez diren filmen banaketa zailtzen duelako. Legearen arabera, Katalunian zabaldutako filmen %50 katalanera itzuli
behar dira, edo bestela azpidatziekin eman; betebehar horretatik
salbu dira gaztelaniaz egindako
filmak. Kataluniako Gobernuko
Kultura sailburu Ferran Mascarellentzat, «biziki interesagarria eta
positiboa» da Europako Batzordearen txostena, «ez baitu zalantzan
jarri katalana babestea». Bruselak eskatutakora egokituko direla esan du.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 41
Kultura ‹ Plaza
Jolas ukituko ekinaldi soziala
BERRIAlaguna
kanpainaren aldeko
antzerki gala egingo da
uztailaren 1ean, Bilboko
Pabellon 6 aretoan
Oxfordeko XV Forum
for Iberian Studies
jardunaldiak ireki ditu,
‘Euskal literaturaren
azalerak’hitzaldiarekin
Igor Susaeta Donostia
Pako Revueltas antzezle eta antzerki zuzendaria BERRIAren akziodun egin zen 2003an, proiektua
abiatu zenean. «Beraz, orain dela
gutxi, BERRIAlaguna kanpaina
dela-eta, deitu egin zidaten, ea ziztada emango nuen galdetuz». Antzerkigileak diruz «larri» ibiltzen
direnez, beste modu batean laguntzeko prest egongo litzatekeela erantzun zuen Revueltasek.
Hortaz, BERRIAlaguna kanpainaren aldeko antzerki gala antolatu du datorren uztailaren 1erako. Gala galanta izena jarri dio,
eta Bilboko Pabellon 6 aretoan
egingo da.
«Ekinaldi soziala» izango da,
antolatzailearen iritziz. Bost antzezlanek osatuko dute. «Baina ez
dira bere osotasunean egingo,
bestela lau ordu iraungo luke eta
emanaldiak. Irrien Lagunak-en
Eguzkiaren bidaia izango da osoosorik antzeztuko den obra bakarra». Goizeko emanaldiak ordubeteko iraupena edukiko du, eta
iluntzekoak, berriz, ordu eta erdi
ingurukoa.
Lau pieza antzeztuko dituzte
iluntzean. «Ramon Agirre eta
Inaxio Tolosak, adibidez, haien
Xentimorik gabe obraren zati bat
garatuko dute». Halere, egongo
Atxaga: «Ez du
axola idazlearen
hizkuntza
gutxitua
izateak»
Erredakzioa Donostia
Inaxio Tolosa eta Ramon Agirre, Xentimorik gabe obrako une batean. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
dira ikuskizunerako propio prestatutako lanak. «Galder Perezek
eta Ane Zabalak, esaterako, haien
8 Begi obraren zati bat egokituko
dute Gala Galanta-rako. Gauza
bera egingo dute Dejabu / Metrokoadroka konpainiako kideek».
Ander Lipusek, berriz, obren arteko «zubi lana» egingo du, «aurkezle gisa hainbat pertsonaia antzeztuz».
Revueltasek ez daki obrek
haien artean «zerbait komunean» ote daukaten, baina iruditzen
zaio, behintzat, ez direla dramak.
«Gainera, tonu batean egin ohi
dira galak, eta esango nuke kasu
honetan jolas tonua duela». Ez du
horretan gehiegi pentsatu, baina
ukitu ludiko hori ematea egungo
egoerari kontra egiteko modu bat
izan daitekeela pentsatzen du.
«Ez dakit zenbat jende etorriko
den, baina gu laguntzeko prest
gaude, eta hor gaudela erakutsi
nahi dugu». Eguerdiko ikuskizuneko sarrerak 5 euro balio du, eta
iluntzekoak, berriz, 10.
G ‘Gala galanta’
p12:00. Irrien Lagunen ‘Eguzkiaren bidaia’.
p20:00. Jon Urrazaren ‘Morritson eta Gartzia’; Ramon Agirre
eta Inaxio Tolosaren ‘Xentimorik gabe’; Galder Perez eta Ane
Zabalaren ‘Berria ikusteko begiak’; Dejabu / Metrokoadrokaren ‘Bizitza titularrik gabeko albiste bat da’; eta Ander Lipusen
‘Aurkezle hutsa’.
Bernardo Atxagak Euskal literaturaren azalerak hitzaldiarekin
ireki zituen, herenegun, XV Forum for Iberian Studies jardunaldiak Oxfordeko (Ingalaterra) unibertsitatean. Eta, besteak beste,
ondokoa adierazi zuen: «Ez du
axola idazlearen hizkuntza gutxitua izateak. Izan ere, itzulpena izeneko tramankulua daukagu, edozein hizkuntza munduan kokatzeko gauza dena». Baieztapen horri eusteko, Atxagak nabarmendu zuen aurtengo International
Foreign Literature Prize sariketako finalisten artean islandiera eta
euskara hizkuntza gutxituetan
idazten duten bi idazle zeudela:
Victoria Cribb eta Atxaga bera.
Hitzaldiaren hasieran, aldiz, Euskal Herriak historian zehar hartu
dituen izenez eta haien atzeko ideologiez mintzatu zen idazlea.
Oxfordeko jardunaldietan euskara eta euskal gaiak izaten ari dira hizpide. Xabi Paya eta Ur Apalategi mintzatu ziren atzo, besteak beste, eta gaur Mari Jose Olaziregiren eta Amaia Gabantxoren
txanda izango da, adibidez.
42 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Plaza › Kultura
Katuajeak
Lorea Agirre
Kutuna
oan badoakigun mundu hori begien aurrean joaten ikusten
dut, kuatroporkuatroaren aurrealdean, izkina banatan,
berak egindako erramuzko gurutzeak jarri dituen
baserritarra paretik pasatzen den bakoitzean. Joaten ikusi
eta ezin atxiki. Horrelaxe idatzi nuen orain urtebete. Joan
badoakigun mundu hori nekazal munduan, batik bat, gorde den
sineskera eta praktika, erdi katoliko erdi pagano, horiek dira. Hain
gertu izan, eta hain arrotz egiten zaidana, eta adineko jendea hil
ahala galtzen eta zentzugabetzen ari zaiguna.
Hori idatzi nuenetik gaur arte hamabi hilabete joan dira. Badira bi
erramu gurutze bedeinkatu bat kotxearen aurrealdean daramadana.
Apiril hasieran, mendiko iturritik ardagai oskol batean ekarritako
urarekin bedeinkatutako erramu adarrekin Santa Kruz egunean
egindako gurutze bat: bi makilatxo elkarri lotuta, bata bestean sartuta, zulotxo bat dela medio. Ez iltze, ez itsasgarri. Kutun bat. Kotxean
eraman dut azken hilabetean, eman zidan auzoak egin ohi duen bezala.
Gurutzea egin duen auzoak baratzea landu gabe izan du orain
egun gutxi arte. Hau ere adinean aurrera, pentsatu nuen, baratzekoak utziak ditu. Orain lau egun lurra zopizartzen ikusi nuen. Berandutxo ari da, nire artean, nire uste harroan. Herenegun hurbildu nintzen baratzera: lizar adarrak sartuak ditu lurrean, beren hosto eta
guzti. Aldatu berri dituen landareak eguzkiak ez ditzan erasan, pentsatu nuen. Ez. Lurra txukundua dago, belarrak kenduta, baina ez
dago ezer landatuta. Sustrai gabeko lizar adarrak baino ez.
Lizar adarrak moztu eta soro eta etxe atarietan jartzeko garaia
dela Sanjoan bezpera, atzo bertan irakurri nuen nonbait, eta erramu
gurutzeak sutara bota behar direla, eta horien ordez lizarrezkoak jarri. Beti dago auzoaren egitekoan eskapatzen zaidan zerbait. Beraz,
baratzea landatu aurretik, bedeinkatu egin du.
J
Kutunak gurutzegilearekin lotzen nau, eta
haren niretzako mundu arrotz zahar batekin.
Barreneko oihartzun bat, urrunekoa izanda
ere, iristen zaidala uste izaten dut batzuetan,
arrazoitik haratagoko hizkuntza batean
Horrelaxe noa jabetzen nola diren (nola izan diren) gauzak. Ikusiaz
eta ikasiaz, apenas galdetu gabe. Eta dakienaren berdina eginez. Auzoaren eta nire uste eta beldurrak ez dira oso berdinak izango, ziurrenik. Erramu edo lizarrezko gurutzeak zer esan nahi duen berarentzat
edo niretzat oso gauza desberdina izango da segurutik. Baina badu
zentzu bat gurutzezko kutunak niretzat, nahiz kotxean buruz behera
eraman. Kutunak gurutzegilearekin lotzen nau, eta haren niretzako
mundu arrotz zahar batekin. Barreneko oihartzun bat, urrunekoa
izanda ere, iristen zaidala uste izaten dut batzuetan, arrazoitik haratagoko hizkuntza batean, ikasi dudanaren guztiaren bestela, azalaren bidez, edo sentimenduen bidez iristen zaidana. Kate bati lotzen
natzaiola.
Aitona batek oparitutako kutun batek babesa eta zoriona ekar lezakeela pentsatzea ez da oso arrazionala, ez da oso boladakoa. Are gutxiago horoskopoak joan den astean iragarri bezala, Jupiter Geminiren konstelazioan sartzeak hamabi hilabeteko pagotxa ekarriko didala sinestea. Lana izango dudala lepo, garai berriak etorriko direla,
eta maitasunean zoragarri egongo naizela. Dirurik izango dudan ez
dio. Eta nola diren gauzak (nahasiak gero) argigarriago egiten zaizkit
horoskopoaren aurreikuspenak merkatuen eta ekonomialari nobeldun guztienak baino. Bestela esanda, ekonomialarien etorkizuneko
aurreikuspenak horoskopoenak (dela mendebaldeko, dela txinatar)
adina zorroztasun dutela. Sinetsi egin behar, dena baita sineskeria.
Etorkizuna zer izango den, batek daki. Baita iragana ere. Iragana
etorkizunaren arabera aldatzen baita. Etorkizunak, hau behin iraganda, ematen baitio zentzua aurreko guztiari. Eta ez alderantziz.
Horregatik izango da hemen inork ez duela zer gertatu den eta zer
gertatuko den asmatzen. Erramuzkoa sanjuan sura botako dut
bihar, atzean utzi eta atzendu nahi ditudan gauzen zerrenda batekin
batera. Auzoak lizarrezko berri bat emango ahal dit. Kutun bat beti
dator ondo bidea egiteko.
Detritus artista, Txe Hernandez eta Oier Etxeberria, erakusketaren aurkezpenean. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Munduaren akaberan
Esther Ferrerren eta
Bixente Ameztoiren
obrak biltzen ditu,
beste askorenen artean,
‘The End’erakusketak
Xabier Martin Donostia
rren lanak izena eman dion
gelan. Cornelia Hesse-Honeggerren Fire bug from seljony mys
(1990), Esther Ferrerren Autorretrato en el tiempo (1999-2004) eta
Jonathan Monken Relative time
copied sartu dituzte, besteak
beste, Denboraren eremuan; eta
Detritusen Ecce Homo (2012)
Aldous Huxleyren Brave new
world (1956) lanaren alboan ikus
daiteke hirugarren gelan,
Mundu bat izeneko gelan. Olioak
eta argazkiak, eskulturak eta
irrati konposizioak, diziplina
askotariko artelanek denboraren
joan-etorria islatzen dute, amildegira daraman bidea argitzen.
«Katastrofismoa, apokalipsia
erabat normaldu da hedabideetan gaur egun», esan zuen atzo
Oier Etxeberria The End erakusketaren komisarioak. «Orain dugun une konplexua aprobetxatu
dugu erakusketa hau prestatzeko». Dena den, erakusketa osatzen duten pieza guztiek ez dute
munduaren akabera gai nagusi
gisa, «baina bat egiten dute nolabait gaiarekin». Ingurumena
dela, artearen hausnarketa
bera… ikuspegi poliedrikoa dauka The End-ek. Munduak hartu
duen bide lausoa eta iragarpen ezkorrak dira osagai komuna.
Maien profezia ilunak eta ingurumena (natura), hondamendi ekonomikoa eta katastrofismoa;
hainbat kontzeptu nahasten ditu
The End, natura eta profeziak
erakusketak, ezkortasunetik
abiatuta betiere. Helduleku
horretatik tiraka, hainbat artistaren lanak jarri dituzte ikusgai
Kristinaeneko ingurumen baliabideen etxean, Donostian. Gaurdanik eta irailaren 30a arte diziplina askotariko obrak ikus
daitezke hiru gelatan, hondamendi globalaren inguruan
hausnartzeko.
Hiru gelek —Prometheurs Garden, Zona del tiempo (Denboraren eremua) eta Mundu bat—
askotariko obrak dituzte. Juan
Luis Morazaren Multiple manifold machine (2003), Bixente
Ameztoiren S/T (1984), Ibon
Aranberriren Nature reduced to
cultivation (1988) eta Bruce Bickforren Prometheus garden (1988)
ikus daitezke, esaterako, Bicfo-
G Zinema zikloa
pGaur, 22:30: ‘Them’ (Gordon
Douglas, 1954) .
pEkainak 29, 22:30: ‘Terminator’ (James Cameron, 1984).
p Uztailak 6, 22:30: ‘The Incredible Shrinking Man’ (Jack Arnold, 1957).
p Uztailak 13, 22:30: ‘Dr. Stangelove, or How I Learned to Stop
Worrying and Love the Bomb’
(Stanley Kubrick, 1963).
Kubrick eta Cameron
Amaierak, munduaren akaberak, zineman izan du isla argienetakoa artearen barruan. Kontaezinak dira Lur planetaren patu
beltza azaldu duten filmak, ikuspuntu oso desberdinekin. Hala,
zinema ziklo txiki batek lagunduko du erakusketa. Gaur bertan
emango dute lehen filma:Them!
Gordon Douglasen filma (1954).
Datozen hiru ostiraletan izango dira besteak: Terminator (James Cameron, 1984), The Incredible Shrinking Man (Jack Arnold,
1957) eta Dr. Strangelove, or How I
Learned to Stop Worrying and
Love the Bomb (Stanley Kubrick,
1963). 22:30ean hasiko dira denak,
Kristinaenea parkearen behealdean, guardetxearen eta haurren
jolastokiaren ondoan.
DLaburrak
Drogasen diskoaren
aurrerapena, udazkenean
Enkantean inork ez du
erosi Boteroren lana
MUSIKA › Enrique Villarreal
ARTEA › Fernando Botero artis-
Drogas-ek disko bat kaleratuko
du hurrengo urtean, baina lehenago, udazkenean, lau abestiko
lan bat argitaratuko du. Te Cantamos los 40 birari ekingo dio
irailean, eta kontzertuetan, diskoaren aurrerapen gisa, lau
abestiko lana eskuratu ahal
izango da, sarreraren prezioari
euro bat gehituz. Azaroaren
30ean BIlboko Kafe Antzokian
joko du.
taren eskultura bat saltzeko
enkantea egin zen atzo Bilboko
Subastas Bilbao XXI enkante
etxean. Erosleek interesa azaldu zuten, baina inork ez zuen
erosi nahi izan jarritako prezioan —190.000 euro—. Makurtutako emakume bat da kolonbiarraren eskultura,
brontzezkoa, 2000. urtean
Reclining woman izenpean
egindako saileko piezetako bat.
Bilbo Arenari RIBA
ziurtagiria eman diote
ARKITEKTURA › Bilboko Bilbo
Arena pabiloiari eta beste 58
eraikini Erresuma Batuko Arkitektoen Institutuak banatutako
sari bat eman diete, RIBA saria.
Gainera, Stirling saria irabazteko hautagaietako bat da Idom
etxeak diseinatutako pabiloia.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 43
‹ Publizitatea
44 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Plaza › Bizia
Mendia D Ibilbidea
Itsasoa eta Mello eta Grumerango gainak begizta daitezke Alen mendiko tontorretik. KEPA ESCUDERO HERRAN
Sopuertako Alen auzoa abiapuntu hartu, eta izen bereko mendira igoko gara. Bizkaiko Enkarterrin
zeuden meategietatik ateratako burdina Castro Urdialesera eramaten zuten iragan mendearen hasieran.
Burdina garraiatzeko bideetatik
X
Antzinako trenbidea. KEPA ESCUDERO HERRAN
Alen auzora iristeko,
autoa beharko dugu,
garraio publikorik ez
baitago hara heltzeko
ARABA
Betaioko lepoa
Betaio
700
50
0
Tunelak
Allen
500
Alen
70
0
0
60
El Somo
Lasterbidea
400
0
50
Biroleo mendia inguratzen duen
pistara. Hamar minutu igaro barik, basabidea baztertuko dugu,
hainbat ondoen igoko garela zuzen tontorrerantz.(1693)
Alen mendiko gailurretik (803
metro, buzoi bi, oroitarria, xafla
eta erpin geodesikoa) ikuspegia
paregabea da: itsasoa ikusteaz
gain, besteak beste, Gorbeialdea,
Legarmendi, Grumeran, Gorobel
zein Ordunteko gainak eta Kantabriako nahiz Burgosko hainbat
mendi begiztatuko ditugu. Atsedena hartutakoan, atzera egingo
dugu 200 bat metroz. Biroleoko lepoan eskuineko pistari emango
diogu (HE), lehenengo bihurgu-
KANTABRIA
0
60
IX. mendearen bukaeran, Artzentalesko eta
Sopuertako (Bizkaia)
meategietako burdina
Castro Urdialeseraino (Espainia)
garraiatu ahal izateko, kontzesioa eman zitzaion Luis Otxaran
enpresariari, Castro-Alen trenbidea eraiki zezan. Hala, 1895. urtean inauguratu zuten trena, Sorpresa, Cecilia, Federica, AmaliaJuliana eta Alen meategietatik
ateratzen zuten urre gorria itsasoratzekotan. 1936ko gerraren ostean hain ziren handiak trenbidean pairatutako kalteak, non konpainiak
erabaki
baitzuen
ustiapena bukatutzat eta dena
bertan behera uztea.
Trenak Amalia-Juliana meategian zeukan abiapuntua, eta horra hurbiltzeko autoa beharko
dugu, ez baitago garraio publikorik. Alen (Sopuerta, Bizkaia) auzora iristeko, Olabarrietan hartu
beharko dugu errepidea. Auzora
heldu eta ezkerrera sartuko gara,
autoa pilotalekuaren ondoan
utziko dugula. Noranzkoari eutsiko diogu (M), trenbidean, zuhaitzek osaturiko etorbidean.
Zuhaiztitik irten eta meategietako hondakinak ikusgai izango
ditugu, gorantz hasi aurretik. Aldats laburra nahiz hesia bukatu
eta gutxira eskumatik jarraituko
dugu (IM). Beheratu egingo gara
jarraian, betiere basabide nagusian. Posible izango zaigu ibilbidea laburtzea, ibiltzen hasi eta
ordu erdi luzera eskuinera eta
gora joanez. Eguraldia lagun, zuzen jarraitzea gomendatzen dizuegu, pistan izango dugun paisaiak merezi duelakoan, pinu eta
eukaliptus larregi egonda ere.
Hamar bat minutuan, beste lasterbide bat azalduko zaigu, El
Somo tontortxoa ezkerrean utziko badugu. Gora jo beharrean,
jaisten hasiko gara, 200 bat metroan eskumara eta gora sartuko garela, legar bidea alboratzeaz bat.
Ordunte mendilerroa, Kantabriako zein Burgosko gainak, Jorrios eta Armañon, besteak beste,
nagusituko zaizkigu une oro.
Ordu erdia betetzeke lasterbide
biekin batuko garen elkargunera
iritsiko gara, non ezkerrari emango diogun (IE), Alen eta Betaio
mendien arteko leporantz. Behin
helduta, eskuinera egingo dugu,
segituan beheko basabidean barrena jarraituko dugula. Bost minuturen buruan, goian, eskumara joango gara (HE), bide nabarmenari bizkarra emanda.
Belarrak atoan eramango gaitu
Torresaleta
Santa Cruz
Desnibela 370 m
Zailtasuna
Luzera
12,7 km
Denbora
3 ordu 15 min
Olabarrietagoikoa
Balmaseda
Kepa Escudero Herran
Erreferentziak
0.00 Alen (Sopuerta)
0.35 Lasterbidea
1.45 Betaioko lepoa
2.10 Alen tontorra
2.55 Tunela
3.15 Alen auzoa
nean ezkerrera joango garela.
Bide nagusiak elkargune handira
eramango gaitu 30 bat minutuan,
pinuak nahiz izeiak lagun.
Hemendik aurrera beherantz
egingo dugu elkargune guztietan,
harik eta hamar bat minuturen
buruan trenbidearekin topo egiten dugun arte. Eskumatik segituko dugu, berehala tuneletara
iritsiko garela. Umeak bidaide, eskuargiak pizteko garaia helduko
zaigu. Hala izan ezean, arazorik
gabe zeharka daitezke biak, batez
ere lehenengoa, baina kontuan
hartu bigarrena urez gainezka
egon daitekeela. Horrez gain, jakin behiek erabiltzen dituztela
egun sargoritsuetan freskatzeko.
Hortaz, umeekin edota lagun beldurtiekin arretaz ibiltzea ez dugu
soberan izango. Irten ostean, bide
gozoak inolako zailtasunik gabe
abiapunturaino eramango gaitu.
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 45
Bizia ‹ Plaza
Mendia D
Ekaitz Agirre
Ezohiko eskalada gida kaleratu
du Xabier Larretxeak (Hernani,
1963): Escaladas en el Pirineo Norte. Pirinioetara begira jarri da,
mendikatearen ipar isurialdera,
eta eskalada eskoletan nahiz goi
mendian dauden bideen bilduma
zabala osatu du. Hiru ezaugarri
dituzte Larretxeak liburuan proposatutako eskaladek: bide luzeak dira, eskalatzaile gehienen
mailara egokitutakoak eta ekipamendu modernoa dute. Pirinioetako 30 eskalada leku, 70 bide, 350
luze eta 12.000 metro ditu eskura
eskalatzaileak.
Zer bildu duzu Escalada en el Pirineo
Norte gidaliburuan?
Eskalatzaile bainoago, mendizalea naiz ni, eta nire eskalada maila arrunta da, apala. Halako gida
baten falta izan dut beti, bide luzeak, errazak eta ongi ekipatuta
daudenak biltzen dituen gidarik
ez dagoelako. Ingurune eta eskola
jakin batzuei buruzkoak badaude, baina horietan proposatzen diren bideetatik gutxi batzuk daude eskalatzaile gehienon eskura.
Nik bestelako proposamen bat
egin dut: inguru zabal bat hartu
dut, Pirinioaren ipar isurialdea,
eta hiru baldintza horiek betetzen dituzten bideak bildu ditut.
Zergatik jo duzu Pirinioetako ipar
isurialdera?
Irakaslea naiz eta uda izaten dut
oporretarako eta eskaladarako
garairik ohikoena. Pirinioetako
ipar isurialdea hegoaldea baino
freskoagoa da udan, eta eskalatzeko baldintza egokiak ditu.
Guztira 70 proposamen bildu dituzu.
Zer informazio dakar bakoitzak?
Bidea nondik doan azaltzen duen
argazki bana sartu dut, eta bide
bakoitzaren krokisa. Deskribapen xume bat ere egin dut: dauden
seguruak, zer material behar den,
luze bakoitza nolakoa den... Bide
gehienak 3 eta 18 luze artekoak dira, eta ez dute gainditzen 5c zailtasuna.
Eskalada eskoletan daude bideeta-
u
Mendebalderago Lapurdin badira eskalada eskolak, baina bide
motzak dituzte. Luze bakarrekoak dira gehienak edo boulder eskaladakoak; Sarakoa, esaterako.
Hiru luze edo gehiagoko biderik
ez dut topatu nik Argibelera iritsi
arte.
Nondik jaso duzu bideen inguruko
informazioa?
Bideetako batzuk aurrez eskalatu nituen, eta beste askoren erre-
«Argibel hartu dut
gidaren abiapuntutzat:
Zuberoa eta Biarno
mugatzen dituena»
JON URBE / ARGAZKI PRESS
Xabier Larretxea q Eskalatzailea
Pirinioetako ipar isurialdeko eskalada bideak bildu ditu ‘Escalada
en el Pirineo Norte’liburuan. Hiru ezaugarri dituzte Larretxeak
proposatutako eskaladek: luzeak dira, errazak eta ongi prestatutakoak.
«Bide luzeak eskalatzen
hasteko, gida egokia da»
ko batzuk; goi mendian beste batzuk.Zergatik uztarketa hori?
Eskalatzailea eta mendizalea naizelako izango da akaso. Frantzian
badira mendi garaietan bideak
ireki eta prestatzen dituzten eskalatzaileak; bide erakargarriak
dira horiek, inguru ederrean daudelako. Espijeoles mendiko tontorretik gertu bukatzen da bideetako bat, hiru mila metrora.
Eskalada klasikoari ez diozu tarterik
egin?
Ez naiz sartu eskalada klasikoan.
Bide klasiko gehienak ez daude
prestatuta, eta materiala erabiltzen jakin behar da. Horiek ez
dira sartzen bilatu ditudan ezaugarrietan.
Mendebaldetik hasi eta ekialderako
noranzkoa hartu duzu.Zer alde dago
Kantauritik gertuko bideen eta Mediterraneoa gertu dutenen artean?
Kantauritik gertu kare haitza da
ohikoena, eta ez dira izaten oso
bide luzeak. Pirinioen erdialdera
iristen garenean, granitoa edo
gneis harria izaten da ohikoena,
eta mendiko bideak dira; bide luzeagoak, 15 edo 18 luzetakoak.
Mediterraneoa gerturatu ahala
kare haitza nagusitzen da ostera,
baina eskalada desberdina da.
Euskal Herriko eskalada bakarra sartu duzu: Argibel. Ez al dago hiru
ezaugarriak biltzen dituen besterik?
Zuberoa eta Biarno arteko mugan dago Argibel, eta horixe hartu dut gidaren abiapuntutzat.
aldizkariaren azken zenbakian.
Oinez egiteko irteerak dira
gehienak,baina ibaietan piraguan ibiltzekoak ere badira.Gorbeiako Itxina mendigune karstikoak,Lapurdiko korsarioek eta
kristautasunaren aurreko erritu
eta ohiturek tarte zabala dute.
tzen eta segurtasun teknikak
menperatzen irakatsiko dute,
besteak beste. Argibideak:
www.gmf-fgm.org.
Etxeak Iparragirre kalean ireki
berri duen dendan eskura daitezke gonbidapenak.
ferentzia liburuetatik eta Interneten arakatuz jaso dut. Sarean eta
liburuetan informazioa egon badago, baina oso modu sakabanatuan. Nik biltzeko saioa egin dut;
ehun bide bildu nahi nituen, baina bost urteko lanaren ondoren
70 eskaladatan utzi dut.
Norentzat da gida erabilgarria?
Eskalada gustatzen zaion ororentzat. Eskalatzaile on-onei proposamenetako batzuk gustatuko zaizkie, leku ederretan daudelako. Bide luzeetan murgildu nahi dutenentzat gida egokia da, hornikuntza modernoa dutelako bideek, eta
horrek arriskua nolabait gutxitu
egiten duelako. Bide luzeetan hasi
nahi dutenentzat ere liburu egokia dela iruditzen zait.
Proposamenetako batzuk nabarmendu beharko bazenitu...
Bideak bainoago, lekuak eta inguruak nabarmenduko nituzke.
Espijeoleskoa aipatu dut aurrez,
goi mendian dagoelako. Donezanen dauden bi bide ere gomendatuko nituzke; izei baso batetik iritsi behar da eskalada eremura,
eta bide egingarriak dira. Ekialdeen dagoen eskola ere nabarmenduko nuke, Vringrau, eskalatzeko aukera asko ematen duelako. Dent d’Orlu ezaguna eta
Larribet aterpetxetik gertu Balaitous mendiaren altzoan dauden
bideak ere gozatzekoak dira.
Buzoia
Argitalpenak
EUSKAL HERRIA
2012ko ekaina-uztaila. 58. zbk
Ikastaroak
Bidasoa,Ebro,Urumea,Biduze
eta Lea ibaietan ibilaldiak egitea
proposatu dute Euskal Herria
p Ertzetako eskalada. Gipuzkoako Goi Mendi Eskolak ertzak
eskalatzeko ikastaro bat antolatu du Atxarten, uztailaren 14
eta 15erako. Materiala erabil-
Proiekzioak
pTxikon eta Suarez, Bilbon.
Alex Txikon eta Carlos Suarez
mendizaleek emanaldi bat eskainiko dute ekainaren 27an Bilboko Bilborock aretoan. Haien
ibileren berri eman, eta aurrera
begira dituzten asmoak azalduko dituzte. Emanaldia
20:00etan da, eta Mendiko
Irteerak
Ekainak 30, uztailak 1.
Aretxabaleta (Zaraia) Peña
Blanca, Saratsa, 1ean. Azpeitia
(Lagun Onak) Pirinioak; Grand
Facheko zeharkaldia. Tel: 94302 58 93. Balmaseda (Balmaseda) Eskaladan hastapen ikastaroa. Donostia (Kresala) Ibañeta, Urkulu, Orbaitzeta, 1ean. Tel:
943-42 09 05. Durango (Alpino
Tabira) Europako Mendietara
asteburua. Elorrio (Erdella)
Deba, Zumaia zeharkaldia, oinez eta mendi bizikletaz, 30ean.
Errenteria (Urdaburu) Iruñerriko
itzulia: Oteitza, Zabaldika, 1ean.
Leioa (Leioa M.T.) Peña Cabarga, 1ean. Tel: 689-72 19 17. Lemoa
(Ganzabal) Pirinioetara udako
irteera berezia, 1etik 7ra. Tel: 94631 45 97. Markina-Xemein (Artibai) Umeen taldearen irteera:
Baztan. Ondarroa (Aurrera) Dina
Martxi, 30ean. Tel: 94-683 32
66. Tolosa (Oargi) Arroila jaitsiera. Tel: 943-67 56 12. Usansolo
(Burtotza) Aiako Harria, 1ean.
Tel: 94-600 23 47.
46 berria 2012ko ekainaren 22a, ostirala
Plaza › Bizia
Mendia D Espedizioak
Himalaiako montzoi aurreko sasoiak Karakorumgo udari
eman dio lekukoa. Espedizio interesgarriak abiatu dira
Pakistanera. Eta goiztiarrenek lanak egin dituzte dagoeneko:
Latok II mendian bide bat ireki du Frantziako talde batek.
Alpinismo
krisirik ez
Karakorumen
Baintha Brakk mendia, Karakorumen. Ogroa esaten diote mendizaleek. CHRIS BONINGTON
Ekaitz Agirre
E
veresten udaberrian ikusitakorik ez da ikusiko
Pakistango mendietan;
ez zortzimilakoetan, ez
eta altuera apalagoa dutenetan
ere. Azken urteetako joera errepikatu da, eta Karakorumgo mendietara udan joango den espedizio kopuruak behera egin du. Espedizio krisia ez da kontu berria,
azken urteetan nagusitu den joera baizik. Herrialdearen egoera
ezegonkor eta nahasia izan zen
urteetan horretarako arrazoi nagusia. Bateko eta besteko bazterrak astintzen ari den krisialdia
da orain espedizio bat antolatzeko mendizale askoren muga gaindiezina.
Kantitatea eta kalitatea ez doaz
beti eskutik. Bukatu berri den
montzoi aurreko Himalaiako
denboraldian Everest izan da kopuruan espedizio gehien erakarri
duen mendia. Ehunka mendizale
saiatu dira, ilaran eta bata bestearen atzetik, mendirik garaienera
igotzen, eta asmo hori lortzeko,
edozerk balio izan die: tontorreraino finkatutako sokari lotzea,
xerpei oxigeno botilak igoarazi
eta haietatik edatea, aldamenekoari zer gerta bost axola izatea...
Alpinismoak biltzen dituen balioetatik erabat aldentzen diren jokamoldeak. Izan dira, noski, bestelako jarrera eta estiloak ere.
Beste ezaugarri batzuk dituzte
Karakakorum jomuga duten espedizio gehienek. Hamalau zor-
tzimilakoetatik bost daude mendikate hartan, eta bost horietan
elkartuko da espedizio multzorik
handiena: K2 (8.611), Nanga Parbat, Gasherbrum I eta II eta Broad
Peak. K2 da horietan guztietan
garaiena, baina Everestek izan
ohi dituenak baino bisitari gutxiago izaten ditu. Horren erakusle da azken urteetan tontorrera
igo den mendizale kopuru txikia.
Gerlinde Kaltenbrunner, Maksut
Zhumajev, Vassili Pivtsov eta Darek Zaluski laukoteak iaz igo
zuen, ipar aurpegitik, baina azken urteetako gailur lehortean
tanta bakarrak izan dira horiek;
2008tik ez da beste inor igo K2ra.
Mendizale multzo interesgarria
elkartuko da asteotan mendi hartan: Peter Hamor, Sophie Denis,
Christian Stangl, Oscar Cadiach...
Beste lau zortzimilakoen artean Gasherbrum bikietara joango
da mendizale gehien. Ohiko bideetatik igotzeko saioak dira guztiak, eta G-I eta G-II mendietarako
baimena dute talde gehienek.
Ohiko bideetatik kanpoko saioetan Nanga Parbat da salbuespena. Mazeno ertzaren zeharkaldia
helburu hartuta joan da mendizale talde bat: Rick Allan eta Sandy
Allan, Cathy O’Dowd eta Lhakpa
Rangdu Sherpa, Lahkpa Nuru
Sherpa eta Lakpa Zarok Sherpa
joango dira. Zortzi mila metroko
mendietan gainditzeko dagoen
erronka handienetakoa da Nanga Parbateko Mazeno ertza.
Mendi hartan Rupal isurialdea
gainditzeko Txekiako mendizale
talde batek egin asmo duen ahalegina ere nabarmentzekoa da. Zdenek Hruby taldeburu dela, Marek
Holecek, Pavel Korinek, Jiri Domansky, Tomas Rinn, Michal Vesely eta Jana Simonova Nanga
Parbateko horma erraldoia eskalatzen saiatuko dira. Diamir isurialdean ere izango da zalaparta:
Aleksei Bolotov buru duen Errusiako talde bat doa hara.
Alpinismoa altuera apalagoan
Espedizio gehienak Karakorumgo zortzimilakoetara joango dira,
baina altuera apalagoko mendietan daude erronkarik interesgarrienak. Goiztiarrak izan dira Latok II mendian (7.108) Mathieu
Maynadier, Antoine Bletton, Pie-
2012ko ekainaren 22a, ostirala berria 47
Bizia ‹ Plaza
Mendia D
«Krisiak izugarri
zaildu du espedizioak
prestatzea»
Hitz-aspertu eta kezka
iturri ez ezik, ekonomia
krisiaren itzala agerikoa izaten
ari da espedizioak antolatzeko
garaian. Datu argigarri bat: euskal talderik ez da joan Karakorumera. Azken urteetan Alex
Txikon, Alberto Zerain eta beste ohikoak izaten ziren, baina
aurtengo udan euskal dantzaririk ez da izango Karakarumgo
mendien dantzan. «Segurtasunaren inguruko kezka izaten
zen lehen. Krisia eta krisiari
zaion beldurra dira orain kezka.
Lana galtzeko beldur handia
dago, eta normala da», dio Felipe Uriarte mendizale eta gidariak. Diru kopuru handia behar
da espedizio bat antolatzeko,
eta diru laguntzak eta babesleak lortzea eskalada gaindiezina
da egungo testuinguruan.
2
Hilberria
D
gaur bertan hara bidean jarriko
dira Herve Barmasse, Daniele
Bernasconi eta Martino Peterlongo italiarrak. Baintha Brakk mendira ipar aurpegitik igo nahi dute
italiarrek. Lantegi nekeza dute
aurretik. Aurrez bi espedizio baino ez dira igo Ogrora —hala deitzen diote alpinistek—, eta biek
hegoaldeko isurialdea baliatu zuten horretarako: Chris Bonnington eta Doug Scott historikoak,
1977an, eta Thomas Hubber, Iwan
Wolf eta Urs Stocker, 2001ean.
Bonningtonek eta Scottek garai
hartarako eskalada handia osatu
BERRIA
Stephane Brosse
Belaunaldi gazteentzat ispilu
endiko eskiak azken urteetan izan duen bilakaera
nekez uler daiteke Stephane
Brosse aintzat hartu gabe (Le
Pont de Beauvoisin, Frantzia,
1971). Eskarmentu handiko eskiatzailea zen; askoren iritzian,
onena, osoena. 1990eko urteetan hasi zen eskiak jantzi eta Alpeetako mendietako zirrikituetatik igotzen eta jaisten. Jaitsie-
M
retan erakusten zuen segurtasuna, hartzen zuen abiadura eta
erabiltzen zuen teknikak egin
zuten ezagun. Baita Alpeetan
egin zuen ibilbideak ere: Mont
Blanc mendigunean edo Chamonix-Zermatt herriak lotzen
dituen zeharkaldian abiadura
marka txundigarriak lortu zituen.
Lasterketetan ere goi mailan
aritu zen, eta Alpeetako mendi
eskiko lasterketen trilogia irabazten aurreneko eskiatzailea
izan zen: Pierra Menta, Glaziarretako Patruila eta Mezzalama.
Ikusi, ikasi eta bizitakoa gazteekin partekatu zuen. Belaunaldi
gazteentzat ispilua zen, eta eskolatik kanpoko maisua. Azken
urteetan Kilian Jornet gaztea
izan zuen ikaslerik finenetakoa,
eta Jornetek berak berriki nabarmendu zuen, BERRIAn, Brossek bere bilakaeran izan zuen
garrantzia: «Idoloa dut Brosse.
Mendiko eskiatzailerik onena
da, eta jaitsieretan seguruena.
Harro nago haren laguna izateaz eta harekin entrenatzeko aukera edukitzeaz».
Entrenatu ez ezik, proiektu
komunak zituzten. Azkena, Jornetek abiatu berri duena: Summits of my life (Nire bizitzako
gailurrak). Proiektuko lehenengo urratsa Mont Blanceko zeharkaldia zuen, eta urrats horretan bidelagun zuen Brosse. Argentiere orratzean zirela, izotz
erlaitz handi bat hautsi, eta berarekin eraman zuen Brosse
amildegian behera, igandean.
41 urte zituen. p E.AGIRRE
Irudia qDonostia
Nabarmentzeko
saioak egingo dituzte
Baintha Brakk, Latok
eta K7 mendietan
rre Labbre eta Sebastien Ratel
frantziarrak. Mendiaren hegomendebaldeko horman bide bat
ireki dute, eta lanak beteta itzuliko dira etxera.
Josh Wharton, Nate Opp eta Mike Pennings estatubatuarrak Latok I mendira (7.145) joango dira.
Eta Jason Kruk kanadarrak eta
Hayden Kennedy estatubatuarrak bi helburu dituzte: K7 (6.934)
eta Baintha Brakk mendiko bigarren gailurra. Kyle Dempster eta
Urban Novak izango dituzte sokalagun; laukote indartsua inondik
ere.
Baintha Brakk mendia (7.285)
ez da Pakistango mendirik ezagunena, baina bai mendizaleen
errespetua dutenetakoa. Historia
eta itzal handiko mendia da, eta
zuten, eta bide zail eta ederra ireki. Mendian bizitakoek oihartzun
handia izan zuten, menditik jaisteko izan zituzten komeriek batez
ere: Scottek bi orkatilak apurtu zituen jaisten hasi orduko; hainbat
egun egon ziren ekaitzak harrapatuta; Bonningtonek saihets hezur batzuk hautsi zituen... Desagertutzat eman zituzten.
Errepasoa bukatzeko, beste
izen propio bat: David Lama. Austriar eskalatzaile gaztea Patagonian izan zen gabon jaien ondoren, eta Cerro Torreko Maestri bidea librean eskalatu zuen.
Pakistanen helburu dotorea du
orain: Chogolisa mendia (7.665) .
Bilakaera ezohikoa izan du Lamaren kirol ibiliak; kirol eskaladan aritzetik eta lehiatzetik alpinismora egin du. Eta bilakaera
horretan ageriko utzi du alpinismoa ez dagoela krisian. Ez behintzat zortzi mila metroko mendietatik kanpo.
VASCO DE CAMPINGEK, EGOITZA BERRIA
Donostiako Vasco de Camping elkarteak badu
egoitza berria. Gros auzoko Iparragirre kalekoa
utzi eta Prim kaleko 35. zenbakian ireki dute hiriko
mendizaleentzako topalekua. Aurreko ostiralean
inauguratu zuten egoitza, eta elkartearen 62 urte-
ko ibilbidean parte hartu duten mendizale asko
elkartu ziren ekitaldian. Bi solairu eta 350 metro
koadroko egoitza da, eta azpiegitura aldetik eredugarria: emanaldi eta hitzaldietarako aretoa, bilera gela, liburutegia. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
r
Zakilixut
1863. urtean egindako ‘Izarra’lokomotorra zaharberritzen ari dira Bilboko Trenaren
Lagunen Elkartekoak. Makinak Bilbo-Tutera ibilbidea egin zuen 1927ra arte.
Maratila
Trenaren xarma berrituz
Ane
Muñoz
‘Low Cost’
Bilboko Abandoko geltokian berritzen ari dira Izarra lokomotorra. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS
ra ordaintzen du, eta guk eskulana jartzen dugu», jakinarazi du Garciak. Etorkizunera begira, lokomotorra babestuko den estalpe bat ezartzeko eskatu du.
Mende bateko lana
1927ra arte ibili zen Izarra lokomotorra
Bilbo eta Tuteraren arteko ibilbidea egiten. Urte horretan, Basauriko Baskonia
lantegiak erosi zuen (Bizkaia), fabrika
barruan lehengaiak eta bagoiak mugi zitzan. Bertan, ia beste berrogei urtez aritu zen lanean, 1966an merezitako erretiroa eman zioten arte. Horrenbestez, 103
urtez ibili zen beharrean Izarra.
Denbora luze horretan, zeuden premietara egokitzeko, makinaren egituran eraldaketak egin zirela azaldu du
Garciak. «Baskonian zegoenean, kabina
itxia zeukan, orain ez bezala. Gaur egungoa da jatorrizko forma; denboraren poderioz itxi zuten kabina, makinistaren
eta ikazkinaren lana errazteko». 1974.
urtean, burdinerian bukatzeko zorian
egon zen lokomotorra, baina Bilboko
Trenaren Lagunen Elkarteak Abandoko geltokian monumentu modura jartzea lortu zuen, eta bertan dago harrezkeroztik.
dako oporrak gainean, honezkero hasiko
zineten nora joan, norekin, nola, zertarako
eta zergatik, buruari bueltaka.
Zera, eta etxean geratzen bagara
eta tarteka txango txiki eta merkeren bat egiten? Sakelak emango al digu aurtengoan aukerarik
urruneko paradisuetan galtzeko, kontzertuz kontzertu eta
jaiez jai uda hara eta hona gelditu gabe igarotzeko...
Aurtengoan, atzerriko iparraldean edo iparraldeko atzerrian bizi den lagun minaren
alboan egun polit eta goxo
batzuk igarotzeko aukera izango dut, zorionekoa neu. Horretarako, jakina, low cost hegaldien
aukerak bilatzen aritu naiz,
nork merkeago, Interneteko
agentzia deshumanizatu bitxienak ere goitik behera arakatuz.
Eta lortu, lortu dut joan-etorriko txartel merke horietako bat.
Beno, merkea baino gehiago, ez
hain garestia.
Low cost-ekoa zela eta, ez zen
zuzenekorik, bi hegaldi beharko
nituen lagunarengana heltzeko,
eta beste bi itzultzeko. Guztira,
lau hegaldi. Arazorik ez. Beno,
bai, arazoa... zera, hegaldi bakoitzerako txartel bat erosi eta ordaindu beharra! Nola, hegaldi
bakoitza banan-banan erosi?
Noiztik da horrela? Orduan konturatu nintzen orrialdearen ziri
edo iruzurraz. Alegia, hegaldi
bakoitzaren hasierako prezio ustez merke horri, poltsagatik, kreditu txartelarekin ordaintzeagatik eta besteak beste aireportuetako zergengatik, beste pila
gehitu behar izan nion hasierako prezio merke hari. Lau zerga,
imajinatu. Aurpegi gogorrok,
eta konturatu orduko, nire bidaiaren low cost prezioa, bikoitza.
Aio, lagunok, uda ona izan eta
kontuz gero low cost eta beste
merkealdi tentagarri horietako
hizki txikiarekin!
U
D
T
rena zen modernitatearen
isla XIX. mendearen bigarren
erdian: burdinbideek hirien
arteko garraioa erraztu eta
bizkortu zuten, eta industria berria
lehengaiz eta langilez hornitu. Testuinguru horretan, Banco de Bilbao sortu
zuen Bizkaiko burgesia handiak, trenak
ekarriko zituen aukerak baliatu nahian.
Izan ere, Tutera eta Bilbo lotuko zituen
burdinbidea eraikitzeko helburuarekin
sortu zen banku berria, eta, herrialdeko
indar politiko eta sozialekin batera presio taldea eratuta, trena Bilbora ailegatzea lortu zuten 1863ko abuztuaren 31n.
Orduz geroztik asko aldatu dira
garraiobideak, baina iraultza horren
lekuko diren makina zaharrek antigoaleko tresnen xarma dute. Hala da, behintzat, Bilboko Trenaren Lagunen Elkartekoentzat. Egunotan Bilbo-Tutera
linean zehar ibilitako Izarra lokomotorra zaharberritzen ari dira Abandoko
geltokian: datorren urtean 150 urte beteko ditu, eta urteurrenera dotore iristeko
ahalegintzen ari dira trenaren maitale
bilbotarrak. Bizkaian dagoen lokomoto-
rrik zaharrena da Izarra. Elkarteko
idazkari Javier Garciak azaldu du
euriak eragindako higadurak eragin
diola kalterik handiena lokomotorrari.
«Galdararen aldera ura sar ez dadin
saiatzen ari gara; denbora luzez aire
zabalean egon da». Horretaz gain, egoera txarrean dauden burdinazko xaflak
eta torlojuak aldatuko dituzte, betiere
«jatorrizko eredua kontuan hartuz».
Bukatzeko, makina lixatu eta margotu
egingo dute. Garciak adierazi duenez, ez
da Izarra-ri pintura geruza bat emango
dioten lehen aldia: «Hainbat alditan
margotu dute. Azken aldia 1999. edo
2000. urtean izan zen».
Joan den maiatzean hasi ziren lokomotorra atontzen, baina lanak bukatzeko eperik ez dute zehaztu. Garciaren hitzetan, «astialdiaren arabera» antolatzen dituzte egin beharrekoak. Hortaz,
Trenaren Lagunen Elkartekoek ondare
industrialaren elementu garrantzitsu
hori zaharberritzeko ardura osoa bere
gain hartu dute. «Obra hau guk ordaindu behar ez izateko bide bat bilatzen aritu gara. Monumentu bat da, eta norbaitek arduratu beharko luke horren balioa
nabarmentzeaz. Oraingoz, Adifek pintu-
Ostirala
2012ko ekainaren 22a
Gorka Salces Alcalde Bilbo