przeczytaj fragment publikacji

ad
e
ak
ic
ka
.
m
100
95
75
25
5
0
pl
ad
e
ak
ic
ka
.
m
pl
studia iberystyczne
***
ak
ad
e
m
ic
ka
.
Portugal, Brasil, África
Em torno de Vergílio Ferreira
pl
Portugalia, Brazylia, Afryka
Wokół Vergílio Ferreiry
studia iberystyczne
nr 9
Redakcja pisma „Studia Iberystyczne”
Anna Sawicka (redaktor naczelny i sekcja katalońska)
Rosanna Krzyszkowska-Pawlik (sekretarz redakcji)
Rada naukowa / Comité Científico
ak
ad
e
m
ic
ka
.
Beata Baczyńska, Uniwersytet Wrocławski (Polska/Polonia)
Marek Baran, Uniwersytet Łódzki (Polska/Polonia)
Jerzy Brzozowski, Uniwersytet Jagielloński (Polska/Polonia)
Arturo Casas, Universidad de Santiago de Compostela (Hiszpania/España)
Ubaldo Cerezo Rubio, Universidad de Alcalá (Hiszpania/España)
Juan de Dios Luque Durán, Universidad de Granada (Hiszpania/España)
Silvia Kaul, Universidad Nacional de Rio Cuarto (Argentyna/Argentina)
Margarita Lliteras, Universidad de Valladolid (Hiszpania/España)
Gilles Luquet, Université Paris III, La Sorbonne Nouvelle (Francja/Francia)
Wiaczesław Nowikow, Uniwersytet Łódzki (Polska/Polonia)
Antonio Pamies Bertran, Universidad de Granada (Hiszpania/España)
Janusz Pawlik, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu (Polska/Polonia)
Ramon Pinyol, Universitat de Vic (Hiszpania/España)
Bogdan Piotrowski, Universidad de la Sabana (Kolumbia/Colombia)
Klaus Pörtl, Johannes Gutenberg Universität Mainz (Niemcy/Alemania)
Emilio Ridruejo, Universidad de Valladolid (Hiszpania/España)
Elżbieta Skłodowska, Washington University in Saint Louis (USA/EE.UU.)
Francisco Torres Monreal, Universidad de Murcia (Hiszpania/España)
Alejandro Veiga, Universidad de Santiago de Compostela (Hiszpania/España)
Joan Ramon Veny Mesquida, Universitat de Lleida (Hiszpania/España)
Joanna Wilk-Racięska, Uniwersytet Śląski (Polska/Polonia)
pl
Maria Filipowicz-Rudek (sekcja galicyjska)
Anna Rzepka (sekcja portugalska)
Ewa Nawrocka (sekcja iberoamerykańska)
Portugalia, Brazylia, Afryka
Wokół Vergílio Ferreiry
***
ad
e
m
Pod redakcją:
AnnY RzepkI
NataliI Czopek
ic
ka
.
Em torno de Vergílio Ferreira
ak
Księgarnia Akademicka
Kraków 2010
pl
Portugal, Brasil, África
Copyright by Instytut Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Recenzenci:
prof. dr Regina Przybycień, Universidade Federal do Paraná, Brazylia
dr hab. Jerzy Brzozowski, prof. UJ
Konsultacja językowa: Ana Wąs-Martins
Publikacja dofinansowana przez
Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego
oraz Instytut Camõesa w Lizbonie
m
ISSN 2082-8594
ic
ka
.
A publicação co-financiada pela Faculdade de Letras
da Universidade Jagellónica e o Instituto Camões em Lisboa
ad
e
KSIĘGARNIA AKADEMICKA
ul. św. Anny 6, 31-008 Kraków
tel./faks: 012 431-27-43, 012 663-11-67
e-mail: [email protected]
ak
Księgarnia internetowa:
www.akademicka.pl
pl
Korekta: Joanna Miłek
Skład i łamanie: Małgorzata Manterys-Rachwał
Projekt okładki: Igor Stanisławski
ÍNDICE
Od redakcji.............................................................................................. 7
Nota da redação.......................................................................................9
m
ic
ka
.
Henrique Barroso: O progressivo no português europeu de hoje:
expressão, combinatória e variação.................................................. 13
Natalia Czopek: Algumas observações sobre o futuro do conjuntivo
português e futuro de subjuntivo espanhol....................................... 35
Przemysław Dębowiak: As cores nos nomes de lugares habitados
em Portugal...................................................................................... 49
Denise Gomes Dias: Sobre artes, ofícios e linguagem: notas sobre
uma abordagem etnolinguística....................................................... 65
Barbara Hlibowicka-Węglarz: Para compreender a situação
linguística em Moçambique............................................................. 77
Edyta Jabłonka: Tempos futuros na língua portuguesa e os seus
equivalentes em polaco.................................................................... 87
Justyna Wiśniewska: Os equivalentes polacos da perífrase verbal
estar+a+infinitivo............................................................................101
pl
LINGUÍSTICA
LITERATURA
ak
ad
e
Mário J. Aires dos Reis: O tópico do tempus fugit em Em Nome
da Terra de Vergílio Ferreira............................................................115
Isabel Araújo Branco: A animalidade do homem em contos
de Miguel Torga...............................................................................127
Fabiane Renata Borsato: Morte na antilírica de João Cabral
de Melo Neto....................................................................................141
VARIA
ic
ka
.
Robson Coelho Tinoco: Poesia brasileira (ex-cêntrica):
marcas de um neorromantismo contemporâneo...............................155
Regina Dalcastagnè: A cor de uma ausência: representações
do negro na narrativa brasileira contemporânea..............................169
Renata Díaz-Szmidt: O universo feminino na poesia das mulheres
angolanas no início do século XXI..................................................185
Anna Kalewska: Vergílio Ferreira, Camões, Platon i inni, czyli
o odzyskiwaniu utraconych znaczeń w kulturze nowożytnej
Europy..............................................................................................201
Violante F. Magalhães: Uma leitura de Vagão ‘J’..................................221
Ana Bela Morais: Amor e violência na obra de Vergílio Ferreira..........233
Jerusa Pires Ferreira: Fernando Pessoa e os Santos Populares...............245
João Ribeirete: Jogar a vida com a morte em A Noite e o Riso
de Nuno Bragança, Alegria Breve de Vergílio Ferreira
e O Sétimo Selo de Ingmar Bergman...............................................251
Monika Świda: Fernando Pessoa e o saudosismo de Teixeira
de Pascoaes......................................................................................265
Anna Wolny: Passando pelas portas entreabertas – Jorge Barbosa:
Carta para Manuel Bandeira...........................................................291
ad
e
m
Marcos Nunes de Vilhena: Portugalczyk Osculati – fazer um
português ou fazer de português na Polónia?..................................307
Jolanta Rękawek: Mais perto do samba do que da valsa:
Glauber Rocha e o Cinema Novo....................................................327
ak
pl
ÍNDICE
6
ak
ad
e
m
ic
ka
.
Niniejszy tom Studiów Iberystycznych to drugi w serii numer krakowskiego rocznika naukowego poświęcony zagadnieniom z zakresu
literaturoznawstwa i językoznawstwa portugalskiego obszaru językowego. W stosunku do Almanachu Portugalskojęzycznego z 2005 roku
(Studia Iberystyczne nr 4), wspomnianej pierwszej inicjatywy przybliżenia czytelnikowi tematów z kręgu luzytanistyczego w artykułach
portugalistów krakowskich i gości z innych ośrodków polskich i zagranicznych, zauważamy pewną zmianę. Zgodnie z deklarowanym
wówczas przez redakcję rozszerzeniem formuły Studiów na języki
kongresowe, przede wszystkim iberyjskie, publikacje w obecnym numerze zredagowane są głównie w języku portugalskim. Jest dla nas
ważne, by nawiązane kontakty z badaczami z wielu krajów luzofonii
przynosiły długofalowe owoce, dlatego też również przyszłe nasze
publikacje będą ogłaszane głównie w tym języku.
Nie stanie się to z uszczerbkiem dla znajomości kultury krajów
języka portugalskiego w Polsce. Dzięki wielorakim działaniom podejmowanym przez coraz liczniejsze grono absolwentów kierunków
studiów o profilu portugalistycznym z różnych uczelni polskich, spośród których rekrutują się młodzi badacze, a także lektorzy i nauczyciele języka portugalskiego, popularność tych kultur w naszym kraju
stale rośnie. Na półkach księgarskich pojawiają się nowe tytuły dzieł
literackich autorów z Portugalii, Brazylii czy portugalskojęzycznych
krajów afrykańskich w polskiej wersji językowej, a także materiały
dydaktyczne pomocne w nauce języka portugalskiego, opracowane
przez Polaków. Nasza publiczność coraz częściej ma okazję zapoznać
pl
Od redakcji
ak
ad
e
m
ic
ka
.
się z portugalską i brazylijską muzyką w interpretacji polskich artystów. Podobnie brazylijskie produkcje filmowe wyświetlane na ekranach polskich kin zyskują wśród nas stałą i wierną widownię.
W treści artykułów ujętych w tomie splatają się zagadnienia literaturoznawcze, językoznawcze i kulturoznawcze, tematy portugalskie, brazylijskie i afrykańskie, nie brak również akcentów polskich.
Zwraca uwagę seria tekstów poświęconych twórczości Vergílio Ferreiry, wybitnego portugalskiego pisarza, którego imię nosi Katedra
Instytutu Camõesa działająca w ramach Instytutu Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, pod kierownictwem
dr. hab. Jerzego Brzozowskiego, prof. UJ.
Autorzy, którzy przyjęli zaproszenie do publikacji w niniejszym
tomie Studiów Iberystycznych. Almanachu Luzytanistycznym, reprezentują uczelnie akademickie oraz inne instytucje naukowe i kulturotwórcze rozsiane na terytorium trzech krajów: Brazylii (Brasilia,
Feira de Santana, Araraquara, São Paulo, Salvador da Bahia), Portugalii (Lizbona, Braga) i Polski (Lublin, Warszawa i Kraków). Do tego
grona zgłosiły swój akces zarówno osoby od dawna zaprzyjaźnione
ze środowiskiem krakowskich portugalistów, które nierzadko wiele
im zawdzięcza, jak i goście współtworzący pismo po raz pierwszy.
Pragniemy złożyć podziękowanie wszystkim autorom za owocną współpracę, równocześnie wyrażając nadzieję, że stanie się ona
przyczynkiem do dalszych kontaktów i wymiany myśli na tematy
luzytanistyczne.
pl
Od redakcji
8
pl
© KSIĘGARNIA AKADEMICKA Sp. z o.o.
ak
ad
e
m
ic
ka
.
Adres: ul. św. Anny 6, 31-008 Kraków,
tel./fax (12) 43 127 43, tel. (12) 422 10 33 w. 1167
e-mail: [email protected]
KRS: 145510, NIP: 676-007-55-73