universidade t´ecnica de lisboa instituto superior t´ecnico
Transcrição
universidade t´ecnica de lisboa instituto superior t´ecnico
UNIVERSIDADE TÉCNICA DE LISBOA INSTITUTO SUPERIOR TÉCNICO Lorem Ipsum Dolor sit Amet, sed do Eiusmod Tempor Incididunt ut Labore et Dolore Magna Aliqua Author’s Name (Current Degree) Dissertação para obtenção do Grau de Doutor em Engenharia Informática e de Computadores Orientador: Doutor Orientador Presidente: Vogais: Reitor da Universidade Técnica de Lisboa Doutor Um Doutor Dois Doutor Três Doutor Quatro Doutor Cinco Doutor Seis May 2007 Resumo Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Abstrat Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Palavras Chave Keywords Palavras Chave Lorem ipsum Facere Possimus Omnis Iste Natus Nihil Molestiae Omnis Voluptas Magna Aliqua Keywords Lorem ipsum Facere Possimus Omnis Iste Natus Nihil Molestiae Omnis Voluptas Magna Aliqua Aknowledgements Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. Lisboa, August 27, 2007 Author’s Name Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? Quam diu etiam furor iste tuus nos eludet? Contents I Lorem Ipsum 1 1 Lorem Ipsum 5 1.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2 Facere Possimus 7 2.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 2.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 2.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 II Consectetur Adipisicing 9 3 Irure Dolor 13 3.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 i 3.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 4 Irure Dolor 15 4.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 4.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 4.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 III Cumque Nihil Impedit 17 5 Nihil Molestiae 21 5.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 5.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 5.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 6 Nihil Molestiae 23 6.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 6.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 6.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 6.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 ii 6.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 6.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 IV Expedita Distinctio 25 7 Omnis Voluptas 29 7.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 7.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 7.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 7.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 8 Magna Aliqua 31 8.1 Lorem ipsum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 8.2 Sed ut perspiciatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 8.2.1 Ut enim ad minima veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 8.2.2 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 8.3 Ut Enim ad Minima Veniam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 8.4 Et harum quidem rerum facilis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 V Appendices 51 A Commodo Consequat 53 B Glossary 55 iii iv List of Figures A Commodo Consequat 53 A.1 Soluta nobis est eligendi optio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 v vi List of Tables vii viii I Lorem Ipsum Minim Veniam Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 1 Lorem Ipsum Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 1.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 1.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. Et harum quidem CHAPTER 1. LOREM IPSUM 6 rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 1.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. • quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt; • cum soluta nobis est eligendi optio; • quos dolores et quas molestias excepturi sint. 1.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. 2 Faere Possimus Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 2.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 2.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. Et harum quidem CHAPTER 2. FACERE POSSIMUS 8 rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 2.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 2.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. II Consetetur Adipisiing Ratione Voluptatem Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? 3 Irure Dolor Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 3.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 3.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 3.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 3. IRURE DOLOR 14 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 3.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 3.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 3.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. 4 Irure Dolor Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 4.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 4.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 4.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 4. IRURE DOLOR 16 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 4.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 4.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 4.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. III Cumque Nihil Impedit Laborum et Dolorum At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 5 Nihil Molestiae Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 5.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 5.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 5.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 5. NIHIL MOLESTIAE 22 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 5.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 5.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 5.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. 6 Nihil Molestiae Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 6.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 6.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 6.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 6. NIHIL MOLESTIAE 24 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 6.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 6.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 6.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. IV Expedita Distintio Omnis voluptas Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 7 Omnis Voluptas Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 7.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 7.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 7.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 7. OMNIS VOLUPTAS 30 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 7.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 7.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 7.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. 8 Magna Aliqua Neque porro quisquam est qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit... – Cerico 8.1 Lorem ipsum Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. 8.2 Sed ut perspiiatis Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. 8.2.1 Ut enim ad minima veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, CHAPTER 8. MAGNA ALIQUA 32 quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 8.2.2 Et harum quidem rerum facilis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis doloribus asperiores repellat. 8.3 Ut Enim ad Minima Veniam Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur? At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum fuga. 8.4 Et harum quidem rerum failis Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus. Bibliography Abowd, G. D., Allen, R., & Garlan, D. (1995, October). Formalizing Style to Understand Descriptions of Software Architecture. ACM Transactions on Software Engineering and Methodology, 4(4), 319–364. Allen, J. F., Ferguson, G., & Stent, A. (2001, January). An Architecture for More Realistic Conversational Systems. In Proceedings of Intelligent User Interfaces (IUI-01) (pp. 1–8). Santa Fé, NM. Almeida, J. J. D. de, & Pinto, U. (1994, Agosto). Jspell – um módulo para a análise léxica genérica de linguagem natural. In Encontro da Associação Portuguesa de Linguı́stica. Évora. Antoni-Lay, M.-H., Francopoulo, G., & Zaysser, L. (1994). A Generic Model for Reusable Lexicons: the Genelex Project. Literary and Linguistic Computing, 9(1), 47–54. (Oxford University Press) Atkins, S., Bel, N., Bertagna, F., Bouillon, P., Calzolari, N., Fellbaum, C., Grishman, R., Lenci, A., MacLeod, C., Palmer, M., Thurmair, G., Villegas, M., Zampolli, A. (2002). From Resources to Applications. Designing the Multilingual ISLE Lexical Entry. In Proceedings of the Third International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2002). Las Palmas de Gran Canária, Spain: ELRA – European Language Resources Association. Atkinson, K., Milivojevic, S., & Widenius, M. (n.d.). MySQL++ – A C++ API for MySQL. (http: //www.mysql.com/downloads/api-mysql++.html) Aı̈t-Mokhtar, S. (1998). L’analyse présyntaxique en une seule étape. Thèse de doctorat, Université Blaise Pascal, GRIL, Clermont-Ferrand. Baker, C. F., Fillmore, C. J., & Lowe, J. B. (1998). The Berkeley FrameNet Project. In Proceedings of the 17th international conference on Computational linguistics, COLING/ACL (pp. 86–90). Montreal, Quebec, Canada: Association for Computational Linguistics, Morristown, NJ, USA. 33 BIBLIOGRAPHY 34 Batista, F. (2003). Análise sintáctica de superfı́cie e coerência de regras. Unpublished master’s thesis, Instituto Superior Técnico, UTL, Lisboa, Portugal. Bertagna, F., Lenci, A., Monachini, M., & Calzolari, N. (2004). Content Interoperability of Lexical Resources: Open Issues and “MILE” Perspectives. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 131–134). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Bontcheva, K., & Wilks, Y. (2001). Dealing with Dependencies between Content Planning and Surface Realisation in a Pipeline Generation Architecture. In Proceedings of the IJCAI (p. 1235-1240). Booch, G., Rumbaugh, J., & Jacobson, I. (1999). The Unified Modeling Language User Guide. Addison-Wesley Longman, Inc. (ISBN 0-201-57168-4) Branting, L. K., Callaway, C. B., Mott, B. W., & Lester, J. C. (1999). Integrating Discourse and Domain Knowledge for Document Drafting. In Proceeding of the ICAIL. Oslo, Norway: ACM. Busemann, S. (1996, June). Best-First Surface Realization. In Proc. of the 8th International Workshop on Natural Language Generation. Herstmonceux Castle, Sussex, UK. Busse, W. (1994). Dicionário Sintáctico de Verbos Portugueses. Coimbra, Portugal: Almedina. Cahill, L., Doran, C., Evans, R., Mellish, C., Paiva, D., Reape, M., Scott, D. (1999a, April). Achieving theory-neutrality in reference architectures for NLP: to what extent is it possible/desirable. In Proceedings of the AISB’99 workshop on reference architectures and data standards for NLP (pp. 32–35). Edinburgh. (also published as technical report ITRI-99-22) Cahill, L., Doran, C., Evans, R., Mellish, C., Paiva, D., Reape, M., Scott, D., Tipper, N. (1999b, March). In search of a reference architecture for NLG systems (Tech. Rep. No. ITRI-99-23). ITRI, University of Brighton. Cahill, L., Doran, C., Evans, R., Mellish, C., Paiva, D., Reape, M., Scott, D., Tipper, N. (1999c, March). Towards a Reference Architecture for Natural Language Generation Systems (Tech. Rep. No. ITRI-99-14). ITRI, University of Brighton. Cahill, L., & Reape, M. (1999, March). Component tasks in applied NLP systems (Tech. Rep. No. ITRI-99-05). ITRI, University of Brighton. BIBLIOGRAPHY 35 Callaway, C. B. (2000). Narrative Prose Generation. Unpublished doctoral dissertation, North Carolina State University, Raleigh, NC. Callaway, C. B. (2001). A computational feature analysis for multilingual character-to-character dialogue. In Proceedings of the Second International Conference on Intelligent Text Processing and Computational Linguistics (pp. 251–264). Mexico City, Mexico. Callaway, C. B., Daniel, B. H., & Lester, J. C. (1999). Multilingual Natural Language Generation for 3D Learning Environments. In Proceedings of the 1999 Argentine Symposium on Artificial Intelligence (pp. 177–179). Buenos Aires, Argentina. Callaway, C. B., & Lester, J. C. (1997). Dynamically improving explanations: A revision-based approach to explanation generation. In Proceedings of the Fifteenth International Joint Conference on Artificial Intelligence (pp. 952–958). Nagoya, Japan. Callaway, C. B., & Lester, J. C. (2001). Narrative Prose Generation. In Proceedings of the IJCAI (pp. 1241–1250). Calzolari, N., Lenci, A., & Zampolli, A. (2001, July). International Standards for Multilingual Resource Sharing: The ISLE Computational Lexicon Working Group. In Proceedings of the ACL 2001 Workshop on Sharing Tools and Resources (pp. 71–78). Toulouse, France. Carnagie Mellon University. (n.d.). AFS Reference Page. http://www-2.cs.cmu.edu/afs/ andrew.cmu.edu/usr/shadow/www/afs.%html. Choukri, K., & Nikkhou, M. (2003). INTERA Annual Report, all partners – Final (Tech. Rep. No. 22076Y2C2DMAL2). INTERA – ELDA. Cieri, C., & Liberman, M. (2004). A Progress Report from the Linguistic Data Consortium: Recent Activities in Resource Creation and Distribution and the Development of Tools and Standards. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 929–932). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Cognitive Science Laboratory, P. U. (n.d.). WordNet: a lexical database for the English language. Princeton, NJ. (http://wordnet.princeton.edu/) Common Object Request Broker Architecture (CORBA). (n.d.a). (http://www.corba.org/) BIBLIOGRAPHY 36 Comrie, B. (1989). Language universals and linguistic typology (2nd ed.). Chicago: University of Chicago. Costa, M., & Reis Ângelo. (2004, Agosto). Galinha – Interface de Gestão (Relatório Final) (TFC No. 140). Lisboa, Portugal: Instituto Superior Técnico. Cunningham, H., Wilks, Y., & Gaizauskas, R. J. (1996). GATE – a General Architecture for Text Engineering. In Proceedings of the 16th conference on computational linguistics (coling96). Copenhagen. Dale, R., Green, S. J., Milosavljevic, M., Paris, C., Verspoor, C., & Williams, S. (1998, July). The realities of generating natural language from databases. In Proceedings of the 11th Australian Joint Conference on Articial Intelligence. Brisbane, Australia. Dale, R., & Mellish, C. (1998). Towards evaluation in natural language generation. In A. Rubio, N. Gallardo, R. Castro, & A. Tejada (Eds.), Proceedings of the first international conference on language resources and evaluation (pp. 555–562). Dale, R., & Milosavljevic, M. (1996, March). Authoring on Demand: Natural Language Generation in Hypertext Documents. In Proceedings of the First Australian Document Computing Symposium. Melbourne, Australia. DARPA. (n.d.). DARPA Communicator. (http://www.darpa.mil/ito/research/com/ index.html) Deemter, K. van, Krahmer, E., & Theune, M. (2005, March). Real vs. template-based natural language generation: a false opposition? Computational Linguistics, 31(1). EAGLES. (1993). Lexicon architecture (EAGLES Document No. EAG-CLWG-LEXARCH/B). Expert Advisory Group on Language Engineering Standards. EAGLES. (1999, April). Final Report: Editor’s Introduction (EAGLES Document No. EAG-EB-FR2). Expert Advisory Group on Language Engineering Standards. Elhadad, M. (1993a). FUF: The Universal Unifier – User Manual, version 5.2 (Tech. Rep. No. CUCS038-91). Columbia University. BIBLIOGRAPHY 37 Elhadad, M. (1993b). Using Argumentation to Control Lexical Choice: A Unification-based Implementation. Unpublished doctoral dissertation, Computer Science Department, Columbia University. Elhadad, M., & Robin, J. (1996). An overview of SURGE: A reusable comprehensive syntactic realization component (Tech. Rep. No. 96-03). Beer Sheva, Israel: Dept. of Mathematics and Computer Science, Ben Gurion University. Elhadad, M., & Robin, J. (1998). SURGE: a Comprehensive Plug-in Syntactic Realization Component for Text Generation (Tech. Rep.). Department of Computer Science, Ben Gurion University, Beer Sheva, Israel, and Universidade Federal de Pernambuco, Brazil. EuroWordNet. (2001). Building a multilingual wordnet database with semantic relations between words - EUROWORDNET. (http://www.hltcentral.org/projects/detail. php?acronym=eurowor%dnet e http://www.illc.uva.nl/EuroWordNet/ docs.html) Fellbaum, C. (Ed.). (1998). WordNet – An Electronic Lexical Database. MIT Press. (ISBN 0-26206197-X) Francopoulo, G., George, M., & Pet, M. (2004). Data Categories in Lexical Markup Framework or How to Lighten a Model. In A Registry of Linguistic Data Categories within an Integrated Language Resources Repository Area (LREC 2004). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. FSF. (1998). GNU m4. (http://www.gnu.org/software/m4/ and http://www.gnu.org/ manual/m4/index.html) Garrett, J. J. (2005, February). Ajax: A New Approach to Web Applications. San Francisco, California. (http://www.adaptivepath.com/publications/essays/archives/ 0003%85.php) Gentleware AG. (n.d.). Poseidon for UML. (http://www.gentleware.com/) Goldberg, E., Driedger, N., & Kittredge, R. (1994). Using natural-language processing to produce weather forecasts. IEEE Expert, 9(2), 45–53. BIBLIOGRAPHY 38 Gorin, R. E., Willisson, P., Buehring, W., & Kuenning, G. (1971–2003). International Ispell. (See http://www.gnu.org/software/ispell/ispell.html for additional information) Gradman, M., & Joy, C. (n.d.). Database Template Library. (http://dtemplatelib.sf.net/) Graça, J., Mamede, N. J., & Pereira, J. D. (2004, November). A Run-Time Shared Repository for NLP Tools. In “Taller de Herramientas y Recursos Lingüı́sticos para el Español y el Portugués” – 9th Ibero-American Conference on Artificial Intelligence (IBERAMIA 2004). Tonantzintla, Puebla, México. Hagège, C. (2000). Analyse syntaxique automatique du portugais. Thèse de doctorat, Université Blaise Pascal, GRIL, Clermont-Ferrand. Heid, U., & Naught, J. M. (Eds.). (1991). Feasibility and project definition study of the reusability of lexical and terminological resources in computerised applications. Stuttgart. Huang, C.-R., Li, P. J. K., Takenobu, T., Kawtrakul, A., Sornlertlamvanich, V., Zeiton, E., Misra Sharma, D., Lee, H.-Y., Charoenporn, T. (2002, December). Feedback on the EA- GLES/ISLE Proposal from Asian Languages. In Proceedings of the ISLE/EAGLES Workshop “MILE (Multilingual ISLE Lexical Entry) as a Step towards Sharable Multilingual Resources”. Pisa, Itália. Ide, N. (2002, August). Language Resources Management – Descriptors and Mechanisms for Language Resources – ISO TC 37/SC4/WG1/N11 – Linguistic Annotation Framework (Tech. Rep. No. ISO TC 37/SC4/N029). Vienna: ISO. Ide, N., Lenci, A., & Calzolari, N. (2003, July). RDF Instantiation of ISLE/MILE Lexical Entries. In Proceedings of the ACL 2003 Workshop on Linguistic Annotation: Getting the Model Right (pp. 30–37). Sapporo, Japan. Ide, N., & Romary, L. (2003, July). Outline of the International Standard Linguistic Annotation Framework. In Proceedings of the ACL 2003 Workshop on Linguistic Annotation: Getting the Model Right (pp. 1–5). Sapporo, Japan. Ide, N., & Romary, L. (2004). A Registry of Standard Data Categories for Linguistic Annotation. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 135–138). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. BIBLIOGRAPHY 39 IMDI Team. (2002, November). IMDI Metadata Workshop 14./15. November 2002 Report (Tech. Rep.). Nijmegen, Netherlands: Max-Plack-Institute for Psycholinguistics. Instituto Superior Técnico. (n.d.). Fénix. http://fenix.ist.utl.pt/. ISO. (n.d.). ISO/TC 37/SC 4 – Language Resources Management. (http://www.tc37sc4.org/) ISO. (1993). Information Technology – Open Systems Interconnection – The Directory: Overview of Concepts, Models, and Services – Recommendation X.500 (Tech. Rep. No. ISO/IEC 95941:1993(E)). ISO. (Este documento descreve a recomendação original.) ISO. (2001). Information processing – Text and office systems – Standard Generalized Markup Language (SGML). ISO – International Organization for Standardization. (ISO 8879:1986 (standard). Technical committee/subcommittee: JTC 1/SC 34; ISO Standards) ISO. (2003, October). Terminology and other language resources – Data categories – Part 1: Specification of data categories and management of a data category registry for language resources (Tech. Rep. Nos. ISO TC37/SC3/N488, ISO CD 12620-1). ISO. ISO/TC 37/SC 4/WG X & ISO/TC 37/SC 3/WG 1. (2004, July). Data Categories: DCR and DCSs (Tech. Rep. No. ISO TC 37/SC4/N173). ISO. ITRI. (nd.). RAGS – a reference architecture for generation systems. (http://www.itri. brighton.ac.uk/projects/rags/) Jing, H., & McKeown, K. (1998). Combining multiple, large-scale resources in a reusable lexicon for natural language generation. In Proceedings of the 36th Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics and the 17th International Conference on Computational Linguistics (pp. 607–613). Kantrowitz, M., & Bates, J. (1992). Integrated natural language systems. In Robert Dale and Eduard Hovy and Dietmar Rosner and Oliviero Stock (Ed.), Aspects of Automated Natural Language Generation: Proceedings of the Sixth International Workshop on Natural Language Generation (pp. 13–28). Trento, Italy: Springer-Verlag. Kay, M. (1979). Functional grammar. In Proceedings of the 5th Annual Meeting of the Berkeley Linguistic Society. BIBLIOGRAPHY 40 Knott, A., Mellish, C., Oberlander, J., & O’Donnell, M. (1996, June). Sources of Flexibility in Dynamic Hypertext Generation. In Proc. of the 8th International Workshop on Natural Language Generation. Herstmonceux Castle, Sussex, UK. Lang, R. R. (1997). A Formal Model for Simple Narratives. Unpublished doctoral dissertation, Tulane University, New Orleans, LA. Langkilde, I., & Knight, K. (1998a). Generation that Exploits Corpus-Based Statistical Knowledge. In Proceedings of the International Conference on Computational Linguistics (COLINGACL) (p. 704-710). Langkilde, I., & Knight, K. (1998b). The Practical Value of N-Grams in Derivation. In E. Hovy (Ed.), Proceedings of the Ninth International Workshop on Natural Language Generation (pp. 248–255). New Brunswick, New Jersey: Association for Computational Linguistics. Lavoie, B., Rambow, O., & Reiter, E. (1996). The ModelExplainer. In Demonstration Notes of the International Natural Language Generation Workshop (INLG-96) (pp. 9–12). Herstmonceux Castle, Sussex, UK. Lavoie, B., Rambow, O., & Reiter, E. (1997). Customizable Descriptions of Object-Oriented Models. In Proceedings of the Fifth Conference on Applied Natural Language Processing (pp. 253– 256). Washington, DC, USA. Lebowitz, M. (1985). Story-telling as planning and learning. Poetics, 14(3), 483–502. Lewis, H. R., & Papadimitriou, C. H. (1981). Elements of the Theory of Computation. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. (ISBN 0-13-273426-5) Maergaard, B. (2004). NEMLAR – an Arabic Language Resources project. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 109–112). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Manurung, H., Ritchie, G., & Thompson, H. (2000a, May). A flexible integrated architecture for generating poetic texts (Tech. Rep. No. EDI-INF-RR-0016). Division of Informatics, University of Edinburgh. Manurung, H., Ritchie, G., & Thompson, H. (2000b, May). Towards A Computational Model Of Poetry Generation (Tech. Rep. No. EDI-INF-RR-0015). Division of Informatics, University of Edinburgh. BIBLIOGRAPHY 41 Marques da Silva, M. L. (1997). Edite, um sistema de acesso a base de dados em linguagem natural. Análise Morfológica, Sintáctica e Semântica. Tese de mestrado, Instituto Superior Técnico, Lisboa, Portugal. Massachussets Institute of Technology, & MITRE Corporation. (2001, April). Galaxy Communicator. http://communicator.sf.net/. Mateer, M. (1991). Bridging the generation gap between text planning and linguistic realisation. Computational Intelligence, 7(4), 296–304. Matos, D. M. de, & Mamede, N. J. (2002). Data-driven Application Configuration. In Proceedings of the LREC 2002 Workshop “Customizing Knowledge for NLP Applications – Strategies, issues and evaluation” (pp. 12–16). Las Palmas: ELRA – European Language Resources Association. Matos, D. M. de, & Mamede, N. J. (2003, July). Linguistic Resources Database – Database Driver Code Generator (DTL/ODBC) (Tech. Rep. No. RT/007/2003-CDIL). Lisboa, Portugal: L2 F – Spoken Language Systems Laboratory, INESC-ID Lisboa. Matos, D. M. de, & Mamede, N. J. (2004, September). The £ Protocol (Tech. Rep. No. RT-0062004/CDIL). Lisboa, Portugal: Laboratório de Sistemas de Lı́ngua Falada, INESC ID Lisboa. Matos, D. M. de, Mateus, A., Graça, J., & Mamede, N. J. (2002, October). Empowering the User: a Data-Oriented Application-Building Framework. In 7th ERCIM Workshop “User Interfaces for All” Adjunct Proceedings (pp. 37–44). Chantilly, France: European Research Consortium for Informatics and Mathematics. Matos, D. M. de, Paulo, J. L., & Mamede, N. J. (2003, June 26–27). Managing Linguistic Resources and Tools. In N. J. Mamede, J. Baptista, I. Trancoso, & M. das Gracas Volpe Nunes (Eds.), Computational Processing of the Portuguese Language – Proc. of the 6th Intl. Workshop, PROPOR 2003 (pp. 135–142). Faro, Portugal: Springer-Verlag, Heidelberg. (LNAI 2721 – ISBN 3-540-40436-8) Matos, D. M. de, Reis Ângelo, Costa, M., & Mamede, N. J. (2004, Novembre). Safe Resource Sharing in an Application Building Environment. In “Taller de Herramientas y Recursos BIBLIOGRAPHY 42 Lingüı́sticos para el Español y el Portugués” – 9th Ibero-American Conference on Artificial Intelligence (IBERAMIA 2004). Tonantzintla, Puebla, México. Matos, D. M. de, Ribeiro, R., & Mamede, N. J. (2004). Rethinking Reusable Resources. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 357–360). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. (ISBN 2-95174081-6) McKeown, K., Kukich, K., & Shaw, J. (1994, October). Practical Issues in Automatic Documentation Generation. In Proceedings of the Fourth ACL Conference on Applied Natural Language Processing. Stuttgart. Medeiros, J. C. (1995). Processamento Morfológico e Correcção Ortográfica do Português. Tese de mestrado, Instituto Superior Técnico, Lisboa, Portugal. Meehan, J. R. (1977). Tale-Spin, an interactive program that writes stories. In Proceedings of the Fifth International Joint Conference on Artificial Intelligence. Cambridge, MA. Mellish, C., O’Donnell, M., Oberlander, J., & Knott, A. (1998). An Architecture for Opportunistic Text Generation. In E. Hovy (Ed.), Proceedings of the Ninth International Workshop on Natural Language Generation (pp. 28–37). New Brunswick, New Jersey: Association for Computational Linguistics. Microsoft Corporation. (n.d.). ODBC – Microsoft Open Database Connectivity. fications and implementations may be found, among other places, at: (Specihttp:// msdn.microsoft.com/library/en-us/odbc/htm/odbcstartpage1.asp, www. iodbc.org, or www.unixodbc.org) MITRE Corporation. (2001, May). DARPA Communicator. (http://fofoca.mitre.org/) MySQL Database Server. (n.d.). (http://www.mysql.com/products/mysql/) Neuman, B. C., & Ts’o, T. (1994, September). Kerberos: An Authentication Service for Computer Networks. IEEE Communications, 32(9), 33–38. (USC/ISI Technical Report number ISI/RS94-399) Nguyen, T. B., Nguyen, T. M. H., Romary, L., & Vu, X. L. (2004a). Developping tools and building linguistic resources for Vietnamese morpho-syntactic processing. In Proceedings of the BIBLIOGRAPHY 43 Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 1231–1234). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Nguyen, T. B., Nguyen, T. M. H., Romary, L., & Vu, X. L. (2004b, March). Lexical descriptions for Vietnamese language processing. In Proceedings of the First International Joint Conference on Natural Language Processing - IJCNLP’04 / Workshop on Asian Language Resources. Sanya, Hainan Island, China. Norris, J. S. (2004, January/February). Mission-Critical Development with Open Source Software: Lessons Learned. IEEE Software, 21(1), 42–49. Oberlander, J., & Brew, C. (2000). Stochastic text generation. In Philosophical Transactions of the Royal Society of London (pp. 1373–1385). Oliveira, L. C. de. (n.d.). EPLexIC – European Portuguese Pronunciation Lexicon of INESC-CLUL. (documentation) OMG. (n.d.b). Unified Modelling Language. (http://www.uml.org/) OMG. (2000, June). OMG XML Metadata Interchange (XMI) Specification, v1.0. (ftp://ftp.omg. org/pub/docs/formal/00-06-01.pdf) OMG. (2002, January). XML Metadata Interchange (xmi) Specification, v1.2. (http://www.omg. org/technology/documents/formal/xmi.htm) OpenAFS.org. (n.d.). OpenAFS. http://www.openafs.org/. OpenLDAP Foundation. (2005). OpenLDAP. (http://www.openldap.org/) Paiva, D. (1998, March). A Survey of Applied Natural Language Generation Systems (Tech. Rep. No. ITRI-98-03). ITRI, University of Brighton. Paprotté, W., & Schumacher, F. (1993, November). MULTILEX – Final Report WP9: MLEXd (Tech. Rep. No. MWP8-MS Final Version). Westfälische Wilhelms-Universität Münster. PAROLE. (1998). Preparatory Action for Linguistic Resources Organisation for Language En- gineering – PAROLE. (O projecto teve inı́cio em Abril de 1996 e a duração de 24 meses. Ver http://www.hltcentral.org/projects/detail.php?acronym= PAROLE para um sumário do projecto) BIBLIOGRAPHY 44 Paulo, J. L. (2004). Aquisição automática de termos. Tese de mestrado, Instituto Superior Técnico, Lisboa, Portugal. Paulo, J. L., Correia, M., Mamede, N. J., & Hagège, C. (2002). Using Morphological, Syntactical, and Statistical Information for Automatic Term Acquisition. In E. Ranchhod & N. Mamede (Eds.), Advances in natural language processing, 3rd intl. conf., portugal for natural language processing (portal) (pp. 219–227). Faro, Portugal: Springer-Verlag, LNAI 2389. Paulo, J. L., Matos, D. M. de, & Mamede, N. J. (2004). Terminology Mining with ATA and Galinha. In A. Branco, A. Mendes, & R. Ribeiro (Eds.), Language Technology for Portuguese: shallow processing tools and resources (pp. 15–28). Lisboa, Portugal: Edições Colibri. (ISBN 9727724949) Payne, T. E. (1997). Describing morphosyntax: A guide for field linguists. Cambridge; New York: Cambridge University Press. Pelachaud, C., Cassell, J., Badler, N., Steedman, M., Prevost, S., & Stone, M. (1995). Synthesizing cooperative conversation. In Proceedings of the International Conference on Cooperative Multimodal Communication (pp. 237–256). Eindhoven. PHP – PHP: Hypertext Preprocessor. (n.d.). (http://www.php.net/, http://www.zend. com/) Ramsey, N. (n.d.). Noweb — A Simple, Extensible Tool for Literate Programming. (http://www. eecs.harvard.edu/˜nr/noweb/) Ramsey, N. (1994, September). Literate programming simplified. IEEE Software, 11(5), 97-105. Reeves, R., Macleod, C., & Meyers, A. (1999, March). Manual of NOMLEX: The Regularized Version. New York, NY, USA. Reiter, E. (1994). Has a Consensus NL Generation Architecture Appeared, and is it Psycholinguistically Plausible? In Proceedings of the Seventh International Workshop on Natural Language Generation (pp. 163–170). Kennebunkport, Maine. Reiter, E. (1999). Are Reference Architectures Integration Tools or Descriptive Aids? In Proceedings of the AISB-1999 Workshop on Reference Architecture and Data Standards for NLP (pp. 24–31). BIBLIOGRAPHY 45 Reiter, E., & Dale, R. (1997, March). Building applied natural language generation systems. Natural Language Engineering, 3(1), 57–87. (ISSN 1351-3249) Reiter, E., & Dale, R. (2000). Building Natural Language Generation Systems. Cambridge University Press. Reiter, E., Mellish, C., & Levine, J. (1992, April). Automatic Generation of On-Line Documentation in the IDAS Project. In Proceedings of the 3rd Conference on Applied Natural Language Processing (pp. 64–71). Trento, Italy: Association for Computational Linguistics. Reiter, E., Mellish, C., & Levine, J. (1995). Automatic Generation of Technical Documentation. Applied Artificial Intelligence, 9(3), 259–287. Ribeiro, R. (2003). Anotação Morfossintáctica Desambiaguada do Português. Tese de mestrado, Instituto Superior Técnico, Lisboa, Portugal. Ribeiro, R., Mamede, N. J., & Trancoso, I. (2004). Morpho-syntactic Tagging: a Case Study of Linguistic Resources Reuse. In A. Branco, A. Mendes, & R. Ribeiro (Eds.), Language Technology for Portuguese: shallow processing tools and resources (pp. 63–72). Lisboa, Portugal: Edições Colibri. (ISBN 9727724949) Ribeiro, R., Matos, D. M. de, & Mamede, N. J. (2004). How to Integrate Data from Different Sources. In A Registry of Linguistic Data Categories within an Integrated Language Resources Repository Area (LREC 2004). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Ribeiro, R., Oliveira, L. C. de, & Trancoso, I. (2002). Morphossyntactic Disambiguation for TTS Systems. In M. G. Rodriguez & C. P. S. Araujo (Eds.), Proceedings of the Third International Conference on Language Resources and Evaluation (Vol. V, pp. 1427–1431). Las Palmas: ELRA – European Language Resources Association. (ISBN 2-9517408-0-8) Romary, L., Ide, N., Wittenburg, P., & Declerck, T. (2004). An on-line data category registry for linguistic resource management. In A Registry of Linguistic Data Categories within an Integrated Language Resources Repository Area (LREC 2004). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Silva Coheur, M. L. T. R. M. da. (2004). A interface entre a sintaxe e a representação semântica formal BIBLIOGRAPHY 46 nas linguagens naturais. Unpublished doctoral dissertation, IST - UTL & Université BlaisePascal, Lisboa, Portugal. Clairmont-Ferrand, France. SIMPLE. (2000). Semantic Information for Multifunctional Plurilingual Lexica – SIMPLE. (O projecto teve inı́cio em Abril de 1998 e a duração de 25 meses. Ver http://www.hltcentral. org/projects/detail.php?acronym=SIMPLE para um sumário do projecto) Sripada, S., Reiter, E., Hunter, J., & Yu, J. (2001). A Two-Stage Model for Content Determination. In Proceedings of the 2001 European NLG Workshop (pp. 3–10). Steiner, J. G., Neuman, C., & Schiller, J. I. (1988, January). Kerberos: An Authentication Service for Open Network Systems. In Proc. of the Winter USENIX Conference (pp. 191–202). Dallas, Texas. Stent, A. (1999, September). Content planning and generation in continuous-speech spoken dialog systems. In Proceedings of the KI-99 workshop “May I Speak Freely?”. Sun Microsystems, Inc. (n.d.). JDBC Data Access API. (http://java.sun.com/products/ jdbc/) TEI Consortium. (n.d.). Text Encoding Initiative. (http://www.tei-c.org/) The Apache Software Foundation. (n.d.). The Apache HTTP Server Project. http://httpd. apache.org/. Tigris.org. (n.d.). ArgoUML. (http://www.argouml.org/) TIPSTER Text Program. (nd.). (http://www.itl.nist.gov/iaui/894.02/related_ projects/tipster/%) Tolkien, J. R. R. (1954). The Lord of the Rings. London, UK: Allen and Unwin. Turner, S. R. (1994). The Creative Process: A Computer Model of Storytelling and Creativity. Hillsdale, NJ: Erlbaum Associates. (ISBN 0805815767) Véronis, J. (1996a). Guidelines for Linguistic Software Development (Tech. Rep. Nos. MUL- TEXT/EAGLES – Document LSD 2, version 0.5). Laboratoire Parole et Langage – CNRS (Centre National de la Recherche Scientifique) and Université de Provence. (http: //www.lpl.univ-aix.fr/projects/multext/LSD/LSD2.html) BIBLIOGRAPHY 47 Véronis, J. (1996b, April). Guidelines for Linguistic Software Development (MULTEXT/EAGLES Document No. LSD 2. Version 0.5). Centre National de la Recherche Scientifique. (http: //www.lpl.univ-aix.fr/projects/multext/) Véronis, J. (1996c, April). Multext – Multilingual Text Tools and Corpora. Aix-en-Provence, France. (http://www.lpl.univ-aix.fr/projects/multext/) Véronis, J., & Ide, N. (1996). Considerations for the Reusability of Linguistic Software (Tech. Rep. Nos. MULTEXT/EAGLES – Document LSD 1, version 1.0). Laboratoire Parole et Langage – CNRS (Centre National de la Recherche Scientifique) and Université de Provence. (http: //www.lpl.univ-aix.fr/projects/multext/LSD/LSD1.html) W3C. (n.d.). Resource Description Framework (RDF). (http://www.w3.org/RDF/) W3C. (1999). XSL Transformations (XSLT), Version 1.0. (http://www.w3.org/TR/xslt) W3C. (2001a). Extensible Markup Language. (http://www.w3.org/XML/) W3C. (2001b). The Extensible Stylesheet Language. (http://www.w3.org/Style/XSL/) W3C. (2001c). Semantic Web. (http://www.w3.org/2001/sw/) W3C. (2001e). XML Schema. (http://www.w3c.org/XML/Schema) W3C. (2002). Document object model. (http://www.w3.org/DOM/) W3C. (2004a, February). OWL Web Ontology Language Overview. (http://www.w3.org/TR/ owl-features/) W3C. (2004b, February). RDF Vocabulary Description Language 1.0: RDF Schema. (http://www. w3.org/TR/rdf-schema/) W3C. (2004c, February). RDF/XML Syntax Specification (Revised). (http://www.w3.org/TR/ rdf-syntax-grammar/) W3C. (2004d). Web Ontology Language (OWL). (http://www.w3.org/2004/OWL/) W3C. (2004e, February). World Wide Web Consortium Issues RDF and OWL Recommendations (press release). http://www.w3.org/2004/01/sws-pressrelease. BIBLIOGRAPHY 48 Web Services Description Language (WSDL) 1.1. (2001d, March). (http://www.w3.org/TR/ wsdl) Wittenburg, P., Peters, W., & Broeder, D. (2002). Metadata Proposals for Corpora and Lexica. In Proceedings of the Third International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2002) (pp. 1321–1326). Las Palmas de Gran Canária, Spain: ELRA – European Language Resources Association. Wittmann, L., Ribeiro, R., Pêgo, T., & Batista, F. (2000, May/June). Some Language Resources and Tools for Computational Processing of Portuguese at INESC. In Proceedings of the Second International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2000) (pp. 347–350). Athens, Greece: ELRA – European Language Resources Association. Wright, S. E. (2002, August). Language Resources Management – Descriptors and Mechanisms for Language Resources – ISO TC 37/SC4/WG1/N10 – A data category registry for language resources (Tech. Rep. No. ISO TC 37/SC4/N028). Vienna: ISO. Wright, S. E. (2004). A Global Data Category Registry for Interoperable Language Resources. In Proceedings of the Fourth Language Resources and Evaluation Conference – LREC 2004 (pp. 123–126). Lisboa, Portugal: ELRA – European Language Resources Association. Yazdani, M. (1982, July). How to write a story. In Proceedings of the European Conference on Artificial Intelligence (pp. 259–260). Orsay, France. Author Index Aı̈t-Mokhtar, S., 33 Abowd, G. D., 33 Allen, J. F., 33 Allen, R., 33 Almeida, J. J. D. de, 33, 56 Antoni-Lay, M.-H., 33 Atkins, S., 33 Atkinson, K., 33 Badler, N., 44 Baker, C. F., 33 Bates, J., 39 Batista, F., 34, 48 Bel, N., 33 Bertagna, F., 33, 34 Bontcheva, K., 34 Booch, G., 34 Bouillon, P., 33 Branting, L. K., 34 Brew, C., 43 Broeder, D., 48 Buehring, W., 38 Busemann, S., 34 Busse, W., 34 Cahill, L., 34 Callaway, C. B., 34, 35 Calzolari, N., 33–35, 38 Carnagie Mellon University, 35, 55 Cassell, J., 44 Charoenporn, T., 38 Choukri, K., 35 Cieri, C., 35 Cognitive Science Laboratory, P. U., 35, 58 Comrie, B., 36 Correia, M., 44 Costa, M., 36, 41 Cunningham, H., 36 Dale, R., 36, 45, 56 Daniel, B. H., 35 DARPA, 36 Declerck, T., 45 Deemter, K. van, 36 Doran, C., 34 Driedger, N., 37 EAGLES, 36 Elhadad, M., 36, 37, 56, 58 EuroWordNet, 37 Evans, R., 34 Fellbaum, C., 33, 37, 58 Ferguson, G., 33 Fillmore, C. J., 33 Francopoulo, G., 33, 37 FSF, 37 Gaizauskas, R. J., 36 Garlan, D., 33 Garrett, J. J., 37 Gentleware AG, 37 George, M., 37 Goldberg, E., 37 Gorin, R. E., 38, 56 Graça, J., 38, 41 Gradman, M., 38 Green, S. J., 36 Grishman, R., 33 Hagège, C., 38, 44 Heid, U., 38 Huang, C.-R., 38 Hunter, J., 46 Ide, N., 38, 45, 47, 55 IMDI Team, 39 Instituto Superior Técnico, 39 ISO, 39, 56 49 ISO/TC 37/SC 4/WG X & ISO/TC 37/SC 3/WG 1, 39, 55 ITRI, 39 Jacobson, I., 34 Jing, H., 39 Joy, C., 38 Kantrowitz, M., 39 Kawtrakul, A., 38 Kay, M., 39, 56 Kittredge, R., 37 Knight, K., 40 Knott, A., 40, 42 Krahmer, E., 36 Kuenning, G., 38 Kukich, K., 42 Lang, R. R., 40 Langkilde, I., 40 Lavoie, B., 40 Lebowitz, M., 40 Lee, H.-Y., 38 Lenci, A., 33–35, 38 Lester, J. C., 34, 35 Levine, J., 45 Lewis, H. R., 40 Li, P. J. K., 38 Liberman, M., 35 Lowe, J. B., 33 MacLeod, C., 33 Macleod, C., 44 Maergaard, B., 40 Mamede, N. J., 38, 41, 42, 44, 45 Manurung, H., 40 Marques da Silva, M. L., 41, 56 AUTHOR INDEX 50 Massachussets Institute of Technology, 41 Mateer, M., 41 Mateus, A., 41 Matos, D. M. de, 41, 42, 44, 45 McKeown, K., 39, 42 Medeiros, J. C., 42 Meehan, J. R., 42 Mellish, C., 34, 36, 40, 42, 45 Meyers, A., 44 Microsoft Corporation, 42 Milivojevic, S., 33 Milosavljevic, M., 36 Misra Sharma, D.., 38 MITRE Corporation, 41, 42 Monachini, M., 34 Mott, B. W., 34 Naught, J. M., 38 Neuman, B. C., 42, 56 Neuman, C., 46 Nguyen, T. B., 42, 43, 58 Nguyen, T. M. H., 42, 43 Nikkhou, M., 35 Norris, J. S., 43 Oberlander, J., 40, 42, 43 O’Donnell, M., 40, 42 Oliveira, L. C. de, 43, 45 OMG, 43 OpenAFS.org, 43 OpenLDAP Foundation, 43, 56 Pêgo, T., 48 Paiva, D., 34, 43 Palmer, M., 33 Papadimitriou, C. H., 40 Paprotté, W., 43 Paris, C., 36 PAROLE, 43 Paulo, J. L., 41, 44 Payne, T. E., 44 Pelachaud, C., 44 Pereira, J. D., 38 Pet, M., 37 Peters, W., 48 Pinto, U., 33, 56 Prevost, S., 44 Rambow, O., 40 Ramsey, N., 44, 57 Reape, M., 34 Reeves, R., 44 Reis Ângelo, 36, 41 Reiter, E., 40, 44–46, 56 Ribeiro, R., 42, 45, 48 Ritchie, G., 40 Robin, J., 37, 58 Romary, L., 38, 42, 43, 45, 55 Rumbaugh, J., 34 Schiller, J. I., 46 Schumacher, F., 43 Scott, D., 34 Shaw, J., 42 Silva Coheur, M. L. T. R. M. da, 45 SIMPLE, 46 Sornlertlamvanich, V., 38 Sripada, S., 46 Steedman, M., 44 Steiner, J. G., 46, 56 Stent, A., 33, 46 Stone, M., 44 Sun Microsystems, Inc., 46 Takenobu, T., 38 TEI Consortium, 46 The Apache Software Foundation, 46 Theune, M., 36 Thompson, H., 40 Thurmair, G., 33 Tigris.org, 46 Tipper, N., 34 Tolkien, J. R. R., 46 Trancoso, I., 45 Ts’o, T., 42, 56 Turner, S. R., 46 Véronis, J., 46, 47 Verspoor, C., 36 Villegas, M., 33 Vu, X. L., 42, 43 W3C, 47 Widenius, M., 33 Wilks, Y., 34, 36 Williams, S., 36 Willisson, P., 38 Wittenburg, P., 45, 48 Wittmann, L., 48, 55, 57 Wright, S. E., 48, 55 Yazdani, M., 48 Yu, J., 46 Zampolli, A., 33, 35 Zaysser, L., 33 Zeiton, E., 38 V Appendies A Commodo Consequat Figure A.1: Soluta nobis est eligendi optio. 54 APPENDIX A. COMMODO CONSEQUAT B Glossary Este capı́tulo apresenta alguma da terminologia utilizada na dissertação. Alguns dos termos apresentados resultam da tradução de termos utilizados na literatura internacional. AFS Andrew File System ou Advanced File System (OpenAFS.org, n.d.; Carnagie Mellon University, n.d.). O Andrew File System é um sistema de ficheiros distribuı́do. Foi inicialmente desenvolvido na Universidade de Carnegie Mellon. O AFS apresenta várias vantagens sobre outros sistemas de ficheiros, particularmente no que respeita às áreas de segurança e escalabilidade. BRASILex Léxico monolingue e multifuncional para a variante brasileira da Lı́ngua Portuguesa (Wittmann et al., 2000). A colecção compreende cerca de 65000 entradas (lemas) e os correspondentes 1600 paradigmas de flexão. O conjunto de entradas inclui palavras compostas. Os paradigmas de flexão contêm informação relativa a clı́ticos e aos graus aumentativo e diminutivo. A informação morfológica apresenta uma fina granularidade e é conforme as recomendações EAGLES (catálogo: ELRA-L0034 BrasiLEX Brazilian Portuguese lexicon). CORBA Common Object Request Broker Architecture, é uma arquitectura aberta e uma infra-estrutura aberta que permite construir aplicações distribuı́das. CORBA é independente do produtor de aplicações, permitindo a interoperabilidade entre programas de proveniências e ambientes diversos (OMG, n.d.a). DCR Data Category Registry (Wright, 2004, 2002). A DCR é um componente do Linguistic Annotation Framework (Ide, 2002; Ide & Romary, 2003) que contém um conjunto de categorias linguı́sticas definido formalmente (Ide & Romary, 2004). DCS Data Category Selection (ISO/TC 37/SC 4/WG X & ISO/TC 37/SC 3/WG 1, 2004): subconjuntos de uma DCR que reflectem vários domı́nios temáticos e várias classes e funções de categorias de dados. A figura ?? (página ??) apresenta a relação DCR/DCS. GLOSSARY 56 Determinação de conteúdo Tarefa que decide que informação deve ser comunicada no documento de saı́da. Pode ser vista como o aspecto de conteúdo do planeador de documentos (Reiter & Dale, 2000) (§??, página §??). No contexto do projecto RAGS, esta designação corresponde a toda a fase de planeamento do documento (§??, página §??). DOM Document Object Model (W3C, 2002). O Document Object Model é uma interface neutra relativamente a plataformas ou linguagens particulares. Esta interface permite acesso dinâmico ao conteúdo, estrutura e estilo de documentos que sigam este padrão. Edite Sistema desenvolvido para aceder em linguagem natural a uma base de dados de recursos turı́sticos dos quiosques multimédia do INESC. O processo de acesso contempla três etapas: (a) análise morfológica – através do JSpell (Almeida & Pinto, 1994) –, responsável pela associação de informação morfo-sintáctica às palavras da frase; (b) análise sintáctica (algoritmo de Earley), fase em que são geradas uma ou mais árvores sintácticas representantes da estrutura da frase; (c) análise semântica, onde é criada uma forma lógica que exprime o significado da frase em tratamento. O sistema é multilingue, suportando interacções em Português, Espanhol, Inglês e Francês (Marques da Silva, 1997). FUF Iniciais de Funcional Unification Formalism (Elhadad, 1993a, 1993b). Formalismo de unificação baseado no proposto originalmente por Kay (1979). Função de correspondência semântica No contexto da arquitectura dos dados (capı́tulo ??, página ??), função que traduz a semântica dos dados que fluem através de uma ligação entre dois módulos em comunicação. Ver §?? (página ??), e definição ??. ispell International Ispell é um programa interactivo para verificação ortográfica que suporta várias lı́nguas Europeias (Gorin et al., 1971–2003). Kerberos Protocolo de autenticação em rede (Steiner et al., 1988; Neuman & Ts’o, 1994). Está desenhado para providenciar autenticação forte entre aplicações cliente/servidor através de criptografia de chave secreta. LDAP Lightweight Directory Access Protocol (OpenLDAP Foundation, 2005) é um conjunto de protocolos para acesso a informação organizada em directórios. O LDAP baseia-se na norma X.500 (ISO, 1993), sendo, no entanto, mais simples e interoperável com protocolos Internet. GLOSSARY 57 LUSOlex Léxico monolingue e multifuncional para a variante europeia da Lı́ngua Portuguesa (Wittmann et al., 2000). A colecção compreende cerca de 61000 entradas (lemas) e os correspondentes 1600 paradigmas de flexão. O conjunto de entradas inclui palavras compostas. Os paradigmas de flexão contêm informação relativa a clı́ticos e aos graus aumentativo e diminutivo. A informação morfológica apresenta uma fina granularidade e é conforme as recomendações EAGLES (catálogo: ELRA-L0033 LUSOlex European Portuguese Lexicon). m4 Processador de macros. GNU m4 possui funções internas para inclusão de ficheiros, execução de comandos, aritmética, etc. noweb Ferramenta de programação literária independente da linguagem de programação (Ramsey, n.d.). OWL Web Ontology Language (W3C, 2004d). OWL é uma linguagem que permite a definição de ontologias baseadas na Web para permitir a integração de dados e a interoperabilidade entre comunidades. OWL parte de RDF e RDFS e adiciona vocabulário para a descrição de propriedades e classes: relações entre classes, cardinalidade, igualdade, entre outros (W3C, 2004a, 2004e). OWL permite a definição de ontologias compatı́veis com a arquitectura da Web, em geral, e com a Semantic Web, em particular. Planeador de frases Designação alternativa para o micro-planeador (projecto RAGS). Planeador de texto Designação alternativa para o micro-planeador. RDF Resource Definition Framework (W3C, n.d.). RDF é parte da W3C Metadata Activity (http://www.w3.org/Metadata/). O objectivo desta actividade, e do RDF em particular, é a produção de uma linguagem para o intercâmbio de descrições dos recursos da Web. As descrições destinam-se a usos automáticos (W3C, n.d., 2004c, 2004e). RDFS RDF Schema (W3C, 2004b). RDFS é uma extensão semântica do RDF, providenciando mecanismos que permitem a descrição de grupos de recursos relacionados, bem como as relações entre esses recursos. As descrições são escritas de acordo com RDF. Os recursos são utilizadas para determinar as caracterı́sticas de outros recursos, tais como domı́nios e gamas de propriedades. GLOSSARY 58 SURGE Realizador de superfı́cie para Inglês (Systemic Unification Realization Grammar of English). Uma apresentação do sistema é feita em Elhadad e Robin (1996). vnACCMS Sistema que realiza tarefas de segmentação de palavras e etiquetação morfológica. O sistema utiliza o formato de representação para recursos linguı́sticos tal como definido no âmbito do trabalho da equipa ISO TC37/SC4. Ver http://www.loria.fr/ equipes/led/outils.php (Nguyen et al., 2004a). WordNet Léxico semântico para Inglês (Cognitive Science Laboratory, n.d.; Fellbaum, 1998). XMI XML Metadata Interchange (OMG, 2002). XMI é um enquadramento para a definição, intercâmbio, manipulação e integração de objectos XML. As normas baseadas em XMI permitem a integração de ferramentas e repositórios (OMG, 2002). XML Extensible Markup Language (W3C, 2001a) é um formato de texto, simples e flexı́vel, derivado de SGML (ISO 8879) (ISO, 2001). XSD XML Schema Definition (W3C, 2001e). Os esquemas XML expressam vocabulários partilhados e providenciam formas de definir a estrutura, conteúdo e semântica de documentos XML. Ver www.oasis-open.org/cover/schemas.html. XSLT XSL Transformations (W3C, 1999) é uma linguagem para transformar documentos XML. A transformação XSLT descreve as regras para transformar uma árvore de entrada numa árvore de saı́da independente da árvore original. A linguagem permite filtrar a árvore original assim como a adição de estruturas arbitrárias. Index analisador morfológico Amorfo, see Amorfo ispell, see ispell JSpell, see JSpell SMorph, see SMorph XA, see XA arquitectura HYLITE+ (sistema), 1 arquitectura modular realizador de superfı́cie SURGE (sistema), see SURGE JSpell, 56 LDAP, 56 LE-PAROLE, see PAROLE Lightweight Directory Access Protocol, see LDAP Linguistic Data Consortium, see LDC lı́ngua Espanhol, 56 Francês, 56 Inglês, 56 Português, 56 Data Category Registry, see DCR Data Category Selection, see DCS DCR, 55 DCS, 55 m4, 57 modelos de geração geração profunda PEBA-II (sistema), see PEBA-II PLANDoc (sistema), see PLANDoc EAGLES, 55, 57 POWER (sistema), see entidade morfológica, see POWER unidade morfológica modos de interacção entidade semântica, see monólogo unidade semântica PEBA-II (sistema), see entidade sintáctica, see PEBA-II unidade sintáctica POWER (sistema), see General Lingware Open POWER System Environment, Multext see GLOSIX GLOSIX, see GLOSIX gerador morfológico, see Multilingual ISLE Lexical monge Entry, see MILE GNU m4, see m4 Open Database Connectivity, INESC, 56 see ODBC international ispell, see ispell OWL, 57 ISO, 58 paradigma de flexão 8879, see SGML fonético, see forma TC37, see TC37 fonética Java Database Connectivity, gráfico, see forma gráfica see JDBC 59 perfil do utilizador, see modelo do utilizador planeador de texto, see micro-planeador preferências do utilizador, see modelo do utilizador programação literária noweb, see noweb projecto Multext, see Multext PAROLE, see PAROLE SIMPLE, see SIMPLE RAGS, 56, 57 RDF, 57 RDF Schema, see RDFS RDFS, 57 realização de superfı́cie morfológica, see monge recomendações EAGLES, see EAGLES SGML, 58 sistema HYLITE+, 1 PEBA-II, see PEBA-II PLANDoc, see PLANDoc POWER, see POWER SURGE, see SURGE sistemas de tempo real HYLITE+, 1 TC37 SC4, 58 tempo real, see sistemas de tempo real Text Encoding Initiative, see TEI XMI, 58 XML, 58 XSL, 58 XSLT, 58 60 INDEX