Estrela+ Newsletter Up-Date

Transcrição

Estrela+ Newsletter Up-Date
Physical Address: Rua Palapaco, Dili, Telephone no: +670 77331330, Email: [email protected]
Issue 3
11 Fevereiro 2014
Estrela+ Newsletter Up-Date
Estrela+, Timor Leste
Visaun Estrela+ atu komunidade komprende kona ba HIV no laiha tan stigma no diskriminasaun iha future no ema
la mate tan HIV/AIDS ou drop-out husi tratamentu ARV. Estrela+ nia mandate atu tau matan edukasaun ba
komunidade no advokasia ba direitu ema moris ho HIV/AIDS(PLHIV) iha Timor Leste.
Pointus interese specifiku:
Assembleia Geral Espesial Estrela+ - 4 Desembru 2013

Prevelensia HIV iha Timor
Leste sei menus husi 1% husi
total populasaun 1000.6 %
Assembleia geral especial hodi
aprova statute Organizasaun Estrela+ Nian

Statistic MOH husi June 2013,
indicator 355 HIV positive iha
Timor Leste.

Total numero ne’ebe maka
tama ona iha tratameno iha
129 pesoas
Dili: Estrela+ nia executive eforsu makas atu hetan rekonhesemento husi
menisterio justisa liu husi preparasaun
statute nebe apropriado no membrus
board nebe husi komunidade ema afeitado Intaun sorumutuk antes remata ho
tinan 2013 maka importante atu
asegura ami nia membrus maka fo
mandato nebe lolos ba Estrela+ no
haforsa Estrela+ iha governasaun hodi Sorumutuk geral Membru hodi aprova statute Organizasaun Estrela+ Nian
lori nia ba future.

Total numero ne’ebe maka
lakon ona vida iha 39 pesoas.
Issue 3 Contestu:
Assembleia Geral Especial
1
Estrela+ Estudu Komparativo iha 1
Kupang-Indonesia
Estudu Exclusivo iha Sydney
2
Estrela+ halao visita ba Distritu
2
Selebra loron Mundial HIV/AIDS
2
Historia badak PLHIV 1
3
Istoria badak PLHIV 2
3
Treinamento ba komunidade
3
Iha dia 4 Desembro 2013 organizasaun nia resultado servisu atinjimento no desfiu iha tina 2013, fahe informasaun kona
Estrela+ Organiza enkontru assembleia ba HIV ligasaun ba nutrisaun, ratifika Statuta Organizasaun Estrela+ no ikus mai
geral ho membru sira hodi aprovasaun elisaun ba Board formal Estrela+ nian.
ba estatuta ho objejectivo maka hanesan : fo hatene ba membrus Estrela+
Estrela+ estudu komparativo iha Kupang-Indonesia
Kupang– Indonesia: Estrela+ halo estudu comparative iha KupangIndonesia ,organisasaun nebe maka Estrela+ ba Visita maka hanesan KDS Flobamora
Support, KPA (Komisi Penangulangan AIDS) NTT no Hospital Kupang no Hospital Bayangkara ba Polisia Kupang. Objectivo husi visita ne’e atu hodi hare servico nebe
maka durante ne’e KDS Flobamora Support halao ba PLHIV iha Kupang konaba Tratamentu, Kuidadu no suporta nomos hare ba iha area advocasia nian ba PLHIV, no atu
bele halo mos linha koordenasaun diak ho NTT hanesan nasaun ida fronteira ba
Timor Leste. Encontru ho VCCT iha neba uamenta kapasidade rede entre organizasaun refere hodi hare future organizasaun Estrela+ iha Timor Leste.
Participante sira iha Kupang.
Please contact Estrela if you would like to share questions, comments or feedback: Email: [email protected] or +670
77331330 or find us on facebook (Estrela+ Timor-Leste)
Estrela+ Newsletter Up-Date
Page 2
Executive Director Estrela+ intenta Australian Leadership Award Fellowship iha Sydney,
Australia
―Falta husi
komprendesaun
ba HIV / AIDS
Sydney-Australia: Hanesan Organizasaun ida ne’ebe maka iha desemvolvido
iha programa durante ne’ebe maka Estrela+ halao iha parte seluk kapasidade
ba membru Positivo kona ba HIV ligasaun ba nutrisaun sei menus intaun
Executivo Directora Estrela+ mos hetan oportunidade ba tuir kursu inisiativu
durante fulan tolu(August-October iha Sydney Australia, kursu nebe maka ED
foti maka “Nutrition-HIV” no Kursus ne’e hetan suporta husi governo Australia liu husi ALAF (Australia Leadership Awards Fellowship). Alienede Kursu ne
rasik involve mos husi facilidade Saude sira nomos Doutor no Organisasaun
nebe maka responde ba saude iha Timor Leste.
resultado ema
ne’ebe maka
moris ho HHIV+
sai hanesan
ALAF partisapante sira iha
Sydney
isolado no
ambiente ba
stigma no
diskriminasaun
emfermidade‖
Franki D. Baba.
Communications
and Training
Officer, Estrela+
Estrela+ ED , Ines Lopes nia apresentasaun
iha ALAF Sydney
Estrela+ halao visita ba distritu
Covalima: Estrela+ halo advocasia
makas hodi responde ba direitu Ema
Nebe Maka Afeitadu HIV iha Timor
Leste, no strategia husi Advocasia
ne’e ida mak atu habelar liu tan
informasaun ba iha komunidade iha
area rural hodi nune komunidade
mos bele hatene no prevene sira nia
an nomos bele ajuda suporta Ema
Nebe Afeitadu karik iha sira nia le’et.
Iha letratu ida ne’e hatudu katak
Estrela+ halao Join visit ho organisasaun husi CRS, Caritas Dili
nebe maka ba fahe informasaun
basiku konaba HIV/SIDA ba iha
komunidade iha Subdistritu Maucatar, tan iha nebe iha Stigma no
Discriminasaun nebe maka
akontece ba maluk Afeitadu HIV.
Staff Estrela+ no parseiro halao visita ba Distritu
Selebra Loron Mundial HIV/AIDS—1 December 2013
Dili: Selebra loron Mundial ba HIV/AIDS iha dia 1 de Decembru occureu festivo.
Evento ida ne’e partisipa husi parseiro nasionais nomos internasionais iha teriatorial Timor laran tomak no maluk sira nebe maka moris ona ho HIV+. Estrela+
organiza eventu ida ne’e ho nia titlu”Zero ba kaju foun, zero ba stigma no diskriminasaun no zero ba Ema mate tamba AIDS”. Atu hamenus stigma no dikriminasaun no kombate HIV iha Timor Leste atu nune’e ita servisu entre parseiro
relevante tenke luta maka’as hosi hosi atinji objective durante ne’e maka ita
halao, lia manon ida ne’e maka mai husi Sr. Anaclitu, hanesan rep. MInisterio de
Saude nia. Loron mundial ba HIV/ AIDS monu iha dia 1 de Desembru hanesan
loron ida ne’ebe maka importante teb-tebes ba maluk sira ne’ebe maka moris
Estrela+ organiza selbarasaun
ona HIV+ iha Timor inklui mos ba maluk sira iha mundu tomak hodi selebrasaun loron mundial hamutuk ho parseiro.
loron mundial ida ne’e.
Please contact Estrela if you would like to share questions, comments or feedback: Email: [email protected] or +670
77331330 or find us on facebook (Estrela+ Timor-Leste)
Estrela+ Newsletter Up-Date
Page 3
PLHIV fahe sira nia istoria
Maluk ida’ fahe nia esperensia stigma no diskriminasaun mai husi nia familia.
Hau nia naran “B” Hau foin koncienta
katak iha tinan 2010 HIV transmite
mai ona hau, no hau mos la espera
katak moras ida ne’e hadaet mai hau.
Difikuldade tebes atu fiar nusa maka
moras ne’e akontese mai hau? Hau
hirus no tauk tebes hau hanoin katak
hau bele mate, la servisu, atu hasoru
ema det mos tauk no relasaun ho
familia det sai kubradu to’o ikus hau
mos fo sala ba hau nia a’an katak hau
nia diknidade hanesan humanu ida
laiha ona, depresaun no triste tebtebes.
Difkuldade liutan araska mai hau atu
konta historia ne’ebe maka akontese
mai hau ba doutor hau
nia familia ou nomos hau
nia familia sira nomos
groupo ne’ebe maka
moris ona ho HIV positivo. Hau sente katak
moras ida ne’e sai hanesan moras ida ne’ebe
kria stigma no diskriminasaun ba Ema ne’ebe maka moris ona
HIV/AIDS realidade hatudu katak
akontese duni. Impaktu husi stigma no
diskriminasaun ida ne’e tamba kolegas, familia ou komunidade sei falta
komprensaun HIV/AIDS nian. Ho simu
realidade ida ne’e hau
bele konta historia humutuk ho hau nia maluk
pisitvo sira ne’ebe maka
komprende hau nia saude
no istudu buat barak husi
sira nomos fatin fasilidade saude nian. HIV
laos hau nia inimigo
maibe indifreinsa, sigma no diskriminasaun no tauk mak sai hau nia inimigo bo’ot mai hau.
―hanesan ema
ne’ebe maka
moris ho HIV,
falta suporta
hanesan (support
material,
informational,
emotional, social,
ou spiritual) atu
sai hanesan
qualidade
deteriora diak ba
Estrela+ ajuda: esperensia stigmasaun mosu husi fasilidade saude nia.
Dili : historia Segundo mai husi HF
ne’ebe nia hetan stigma no diskriminasaun mai husi familia ne’ebe maka
servisu hanesan saude, hau sente
triste, tauk no moe teb-tebes maski
momento ne’eba counselor atu konsola kliente sira ne’ebe maka detekta
ona HIV sei laiha impaktu ho ida informasaun kona ba HIV hanesan moras
a’at sai hanesan vitima bo’ot mai hau
no hau nia kaben. Hau lahatene saida
maka hau atu halo hodi hado’ok a’an
husi liafuan sira ne’ebe maka halo hau
frustasaun, triste no hau nia moris la
vale ona. Maibe hau konsege duni bele
duni ses husi stigma no diskriminasaun ne’ebe maka akontese mai
hau. Iha tinan 2006 konsege duni hau
tama groupo ne’ebe maka fo apoio no
koidadu ba Ema ne’ebe maka moris ho
HIV+ no hau mos bele moris hakmatek
iha hau nia moris loron maski hau
`moris ona HIV positivo iha hau nia
moris. Ida ne’e hanesan esperensia
sira nia moris‖
bo’ot teb-tebes iha hau nia moris.
Franki D. Baba,
Communications
and Training
Officer, Estrela+
Konhesemento HIV iha Loegore-Suai
Suai Covalima :Iha dia 28 de Novembro de 2013, Estrela+ ho Esperança
(organizasaun EMHIV seluk ne’ebe nia
responsabilidade ba komponente
quidado no apoio) halao sesaun
quinechemento HIV/SIDA ne’ebe fo
informasaun basiko kona ba HIV/SIDA
iha Legore, Suai Distritu Covalima foin
dadauk ne’e.
Distrito Covalima iha linha fronteira ho
Indonesia distrito ne fasil atu asesu
social ba no husi Indonesia. Statisko
Ministrio da Saúde foin editifika preve-
lancia HIV nebe bo’ot tebes entre
grupo ppopulasaun hanesan servisu
sexu no MSM/TG iha Distritu Refere.
Estudu IBBS iha 2011 hatudu katak
rasio 2.6% liu husi infesaun entre feto
servisu sexu no 3.6% prevelancia HIV
entre MSM.
Tamba ne’e informasaun kona ba HIV/
SIDA ne importante los ba komunidade
hodi redus desaminasaun HIV no
transmisaun moras nebe hadaet husi
relasaun sexu. Sesaun ne mos inklui
isu-isu kona ba stigmanizasaun no
diskriminasaun kontra ema afetado/
moris ho HIV/SIDA.
Sesaun Informasaun fo target ba
joven lokais no mos populasaun geral
nebe hetan/simu valor edukasaun
hodi prepara nia quinechemento iha
nia moris aban bainrua nian. Leaflets
hanesan informasaun basiko nebe mos
halo distribusaiun ba publiko.
Knar/servisu Estrela+ agora muda an
ba VCCT hotu iha distrito sanulu 13.
Please contact Estrela if you would like to share questions, comments or feedback: Email: [email protected] or +670
77331330 or find us on facebook (Estrela+ Timor-Leste)

Documentos relacionados

escola técnica informática

escola técnica informática FRETILIN nia liman tuir informasun husi Nações Unidas. Barak liu mak mate iha Tropa Indonesia nia liman molok no depois de invazaun no balu mos mate tamba moras ho hamlaha. Rezultado husi CAVR kata...

Leia mais