Xtilla bene xhon - Huicholes y Plaguicidas
Transcrição
Xtilla bene xhon - Huicholes y Plaguicidas
6 3 ¡Yegonhaʼ lhen yillweʼ zgot benebyo benenholhe! ¡Bi gwchinlen! De billte zgotaʼ daʼ chhonhen bene will, nhaʼ lez chhozashen yid lineʼ. Bi gonditj xmechho, ka yelagoeʼ ka billtezgotaʼ chhopen sjanhoan yillweʼ. Ka dan shnheʼ DDT, CLORDANO nha da LINDANO nha bilhe dayoblhe, loʼ yidxhachholhe chhazen nhaʼ loʼ nhílleʼ lhe chhon nhaʼ chllinhen loʼ yichj lhao bidáon. Leslennaʼ gonhen bedao kaʼ xhilleʼ nholhen yillwen lleʼ cáncer. Nhak daʼ chhon billtezgoten sjazoa bidaon chhesalhjoben bi zjanyábeʼ. Danhan bi chheyalaʼ yeseyitjeʼ billtezgotaʼ nholh kaʼ zjanhoa xhiʼn. Banhaken ché nholhen nseʼ yelambannaʼ, bedaochh bedaochh chkeʼ yillweʼ lhen billtezgoten. Shi nhoeʼ bidaoʼ lhembeʼ kaʼ xweʼ. Nhaʼ lekskaʼ doxhen yelllhio yogoyellkaʼ chhap shiʼ danʼ lleʼ Convenio 169 che Organización Internacional del Trabajo. Lhen gwnhabiaʼ che Sitan nhakeʼ txhen lhao yishen; leʼ artículo galj nhaʼ chhoen dillaʼ bi chheyalaʼ chitje bene wénllinyixen bilhe billtezgot ench bi kaʼ xweʼ. Nha chhionʼ chheyalaʼ nalaochho ench gak kanʼ lla leʼ yishenʼ. Yo go beneʼ chhegalaʼ soa binlo, dé yish daʼ chlloben leʼ, kanho danʼ nziʼ Constitución Política, lennaʼ daʼ Artículo shonechhoa daʼ nhoan che benewenllinka. Lekskaʼ danʼ nziʼ Ley Federal del Trabajo, título xop, capítulo xonhoʼ, nhaʼ llan nhakenʼ chheyalá gak gap shiʼ kuin bene wenllinyixeʼ, le nhan zelhao chhesóndeʼ wenllinyixenʼ kon ká senha cheʼ. Jurhimbekuecha enga kuajpiajka pʼurheechani ¡Yelambannaʼ sjansaʼ nholhkaʼ! ¡Chheyalaʼ gapshichhonheʼ! Yogololchho chheyalaʼ Soachho binlo... Lo gapshiʼ kuinle beneloʼyoʼ lhen yillweʼ xlá nha lhen daʼ zgot Zan beneʼ ba gosat ench bene gwnabiaʼ goneʼ lhatj nho soa binlo. Yogololchhon chheyalaʼ soachho binlo: ka bidaoʼ, ka nholhe, ka benebyo, ka benexoʼ, ka bixkuideʼ. Iz to galje gayoa yogolol gwnabiaʼ lleʼ yelllhio goseliseʼ to yish daʼ llan nhaken chbeyalaʼ soaʼ yogoʼ beneʼ. Lennaʼ nziʼ Derechos de la Primera Generación. Leʼ yishanʼ nyelaʼ yogoʼ che yelamban, nhak gak gapshiʼ kuinchho, nhak gakchho toze lhao gwnabiaʼ, nhak wak gonchho ka lla yichlhalldaochho, lennaʼ chhonen lhadje wak shjanhilhállechho kon nho chhénhechho. Lo gwshag xtillalhe nha lo gak toze loʼ yell lhalllhe Bi goelhe lhatje gwnite xlán lhen da nziʼ Malation ne DDT ka gwchin lhill xlatjlhé (bi chhon dan wen lhen chhioʼ ne lhen yixeʼ yelllhio). Lo gon bien gwchinheʼ dan lleʼ Manejo Integrado de Vectores (MV), len nchixe: billte dowalj dan llnheʼ Bacillus thuringiensis, daʼ tsen biaʼ, be chhot biaʼdaoʼ, gwxhi gwloa (yonitchho gan chxhe bian do loʼ gonhaʼ nha lez yekaʼchho kuit yoʼ da chholl nhis ench bi gashjon biaʼ) ¡Lhenks lhéʼ wak chazoʼ! Bdaʼ daʼ gwzagan bia do chhoaʼ yoʼ doʼ nhag yoʼ. De yeto yish danʼ lleʼ Segunda Generación nha lla nhaken gonchho ench bi taʼchho yillweʼ, tekskaʼ yelawenllin nha yelawesed. Bchin yixeʼ daʼ shlhagen nholhe biaʼ: Ká za koanhaxh, zá kanhelh, shiʼ yixhye gáshe. Gá chhága nhis nhaʼ chhegalaʼ gazchho yag marsed nhaʼ yej kuá, lfalf, nha payo kuej kuite lhillchho. Nha wak gwzeychho bagwlleʼlhe dan shnhe estafiate, yejkuá lhen shlhagen nhoka biaʼ. Les nhakso llan bi chheyalaʼ gonchho llin da gonen xwechho, ka nho billte zgotaʼ nha bilheuʼ daʼ zgot yoblhe. 2 7 Nombre Comunidad Proyecto Huicholes y Plaguicidas [email protected] Fideicomiso para la Salud de los Niños Indígenas de México ac San Marcos 107-1, entre Sta. Ursula y Cantera, Tlalpan. CP 14000, México DF Tel y Fax (01-55) 55739297, 55739391 [email protected] Yish dilla Derechos Humanos che wenllin Gwnabyoll lhen benen zjanhak txhen lhen organizaciones no gubernamentales (ONGs) che Derechos Humanos, galz do gan chhonho llinnaʼ. Nhi wak ne dadzoʼ Lez wak shejoʼ nhi: Nhotetéz clínica Lhill Wen llinyixeʼ Nha lezkaʼ Derechos Humanos daʼ chhegaʼn galaze yelllhalloʼ. Cartilla Centro de Investigación Toxicológica en México D F, Teléfono 01 800 0092800 ¡ Da Deze ! Wak nioʼdolla doyelh nhi: Shi ba chhakbeʼdoʼ ba zoa sioʼ, Shi ba nzoa siʼ billtezgoten lheʼ, nha shdaoʼ loʼ xhelhoʼ shi kbi naʼ nhaʼ shdaoʼ yixeʼ zitoʼ, wak shjanaboʼ lhatj kí: Ben bien shjasan xanoʼ lheʼ galhe clínica zoa galaʼ Derechos humanos de los pueblos Xtilla bene xhon Indígenas Zapoteco Sierra ¡Lo ye ga nhaʼ lhen billte zgotaʼ! Bi goelhe lhatj yeseyitj bidao ganʼ ngoeʼ billte zgotaʼ ne ka gak yesombeʼ llin ganʼ nchinheʼ billte nhak kí. Shi shinhon kateʼ yeyoll gonhoʼ llinnaʼ yeyontioʼ gozj nhaʼ bi gwchinhoʼ nhis danʼ chyildeʼ yelllhionʼ léʼ nchixen billtezgotaʼ. Benʼ nkeʼ lheʼ llin benhanʼ chheyalaʼ goneʼ nlis daʼ bi nhak bziweʼ gasjoʼ. Shjazegedoʼ yoshaʼ xhaoʼ kateʼ yeyoll gonhoʼ llinnaʼ. Zoa kateʼ chzoa siʼchho ka babeyoll llinnaʼ tlla, nhaʼ bi nézechho bixchen... Nhak lja daʼ chhon billte zgotanʼ. Bí gakbeʼchho shi bá dachhonnaʼ léʼ ag nlannaʼ. Danhan bi chítjdon shí bi nhako da gap shin lheʼ, lez bi gwtaonʼ shi shda tozoʼ loʼ llinnaʼ léʼ nhonhoʼ zeʼ gaklhen lheʼ shi bí ba gok chhioʼ. Kateʼ bayonʼ yichlhaochhon: konkse chhobachho, chyiyaʼ yíchjchho, shdia leʼchho nhaʼ llan yeyebchho, shdit shlhá lhaochho nhaʼ bi shlhéchho binlo, chze chach nhianháchho, shlhá chholchochho. Kateʼ bá chhakoʼ kaʼ laʼ gontioʼ to gozj, bshaʼ xhao nhaʼ gwyej gá lleʼ beneʼ yeyonheʼ lheʼ. Biganlalloʼ gwcheloʼ to yish lhaʼ billte zgoten gwdítjdoʼ. Shi bi zjanézdeʼ nhak yesonheʼ lheʼ bnelljoʼ número nhi ench yesenieʼ zitoʼ yesenabeʼ nhaken yeseyonheʼ lheʼ: 01 800 0092800, bitbi gwchixjoeʼ. 4 Kaʼ shbab billte zgoten dé dan shniten yixen, shniten nholh be chhaobaʼ yelhen, lennaʼ nziʼ billtezgot. Daʼ zban walhen léʼ chhotdanʼ beneʼ. Shí gá ze beneʼ chhoseʼ billtezgoten, laʼ yekoastioʼ leʼ beʼ nhaʼ nhoanʼ shinʼ nhaʼ bedaoʼ chhonʼ yichjlhaochho: chhon loʼ xhínhachho, loʼ lhaochho, loʼ chhoaʼchho, loʼ nhagchho nhaʼ loʼ yidxhachho. Danhanʼ bi chheyalaʼ shejoʼ llin welleʼ billtezgotaʼ. Shí chhonhoʼ llinnaʼ nhak kí gwnab bí cházoʼ daʼ gap shíʼ lheʼ. Shí bibigónelheʼ, ben bien gap shíʼ kuínhoʼ, bi gonhoʼ llinnaʼ galhnhiaʼzoʼ. Kon goke ka to belen nhak nhis billtezgoten nhaʼ bedaoʼ gotbaʼ lheʼ. Bde to lanhoʼ daʼ xhen, gwyaz to daʼ gwkoashen doxhen nhaoʼ, gwloʼ to daʼ gwlhoʼ takoʼ, bdaʼ to danʼ nhak ka nhak bioʼ nhaʼ bdaʼ lhawoʼ danʼ lleʼ gogles. Bibi gak gon lhachhen shi gwdaon chhoʼ lheʼ shchixeʼ nhisyesaʼ billte zgotaʼ nhaʼ shda chachen yidxhachhon. Shi bibideʼ daʼ gwchinhoʼ daʼ gap shin lheʼ bi gwllioʼ billte zgotaʼ lhen ka to yixjo danʼ shdaʼ kolleʼ, leʼ nhis billten gosbisen lhe nha taoʼ yillweʼ. 5
Documentos relacionados
Junta Comercial do Estado de Minas Gerais
Junta Comercial do Estado de Minas Gerais - JUCEMG Empresas Mercantis canceladas em: 16/08/2010
Leia mais