os cantos da tradição
Transcrição
os cantos da tradição
OS LIVROS DE Os cantos gregorianos mais simples que os fiéis são convidados a aprender e cantar segundo a intenção da Constituição do Concílio Vaticano II sobre a Sagrada Liturgia OS CANTOS DA TRADIÇÃO OS CANTOS DA TRADIÇÃO Os cantos gregorianos mais simples Prefácio ao livrete Iubilate Deo publicado em 1974 por vontade de Paulo VI pela Sagrada Congregação para o Culto Divino O Concílio Vaticano II, na Constituição sobre a Liturgia, depois de apelar para que o vernáculo tome um lugar próprio nas celebrações litúrgicas, acrescenta esta diretiva: “Tomem-se providências para que os fiéis possam rezar ou cantar, mesmo em latim, as partes do Ordinário da missa que lhes competem”1. Guiado por esse pensamento e por esse entendimento, o sumo pontífice Paulo VI em várias ocasiões recentes2 manifestou o desejo de que o canto gregoriano acompanhe as celebrações eucarísticas do povo de Deus com a sua harmonia agradável, dando a elas força e vigor, e que a voz dos fiéis entoem cantos quer gregorianos, quer vernaculares. O presente volume responde aos desejos do Sumo Pontífice. Trata-se de uma coleção das melodias mais simples para os fiéis cantarem em conjunto, particularmente na ocasião do Ano Santo. Deste modo, o canto gregoriano continuará sendo o vínculo que torna tantos povos uma só nação, reunida em nome de Cristo num só coração, numa só mente, e a uma só voz. De fato, o impulso à unidade, expresso pela concórdia das vozes na variedade de línguas, ritmos e harmonias, torna admiravelmente manifesta a harmonia diversificada de uma Igreja una. Assim afirma Santo Ambrósio: “Quão próximo é o elo de união quando tanta gente se junta no coro único! São como as diferentes cordas da harpa que todavia produz uma só melodia. O harpista poderá por vezes cometer erros enquanto toca, mas o artista que é o Espírito Santo nunca se engana ao tocar os corações de um povo inteiro”3. Deus conceda que a oração em comum seja bem sucedida e o coração da Igreja em prece tenha voz alegre e sonora, pelo mundo afora, nestas agradáveis e reverentes melodias. 14 de abril de 1974, Domingo de Páscoa, Ressurreição do Senhor 1 Concílio Vaticano II, constituição sobre a Sagrada Liturgia Sacrosanctum Concilium, n. 54. 2 22 de agosto de 1973, na Audiência Geral; 12 de outubro de 1973, à Associação Internacional de Música Sacra (CIMS); cf. também a Carta ao Cardeal Jean Villot, Secretário de Estado, no congresso da Associação Italiana de Santa Cecília, Gênova 26-30 de setembro de 1973, L’Osservatore Romano, 27 de setembro de 1973. 3 Santo Ambrósio, Explanationes psalmorum, in ps. 1, 9: Patrologia Latina 14, 925. I CANTUS MISSÆ 1. Kyrie K 2. Gloria G 3 4 3. Credo C 5 6 7 8 4. Sanctus S 9 5. Pater noster P 10 6. Agnus Dei A 11 II CANTUS VARII 7. O salutaris hostia O 12 8. Adoro te devote A 2 Visus, tactus, gustus in te fallitur, sed auditu solo tuto creditur. Credo quidquid dixit Dei Filius: nil hoc Verbo veritatis verius. 5 O memoriale mortis Domini, panis vivus vitam praestans homini, praesta meae menti de te vivere, et te illi semper dulce sapere. 3 In cruce latebat sola Deitas, at hic latet simul et humanitas. Ambo tamen credens atque confitens; peto quod petivit latro paenitens. 6 Pie pellicane, Iesu Domine, me immundum munda tuo sanguine, cuius una stilla salvum facere totum mundum quit ab omni scelere. 4 Plagas, sicut Thomas, non intueor, Deum tamen meum te confiteor. Fac me tibi semper magis credere, in te spem habere, te diligere. 7 Iesu, quem velatum nunc aspicio, oro fiat illud quod tam sitio: ut te revelata cernens facie, visu sim beatus tuae gloriae. Amen. 13 9. Pange lingua - Tantum ergo P 2 Nobis datus, nobis natus ex intacta Virgine, et in mundo conversatus, sparso verbi semine, sui moras incolatus miro clausit ordine. 3 In supremae nocte cenae, recumbens cum fratribus, observata lege plene cibis in legalibus, cibum turbae duodenae se dat suis manibus. 4 Verbum caro panem verum verbo carnem efficit, fitque sanguis Christi merum; et, si sensus deficit, ad firmandum cor sincerum sola fides sufficit. 14 5 Tantum ergo Sacramentum veneremur cernui, et antiquum documentum novo cedat ritui: praestet fides supplementum sensuum defectui. 6 Genitori Genitoque laus et iubilatio; salus, honor, virtus quoque sit et benedictio; Procedenti ab utroque compar sit laudatio. Amen. 10. Laudate Dominum L Quoniam confirmata est super nos misericordia eius,* et veritas Domini manet in aeternum. Gloria Patri et Filio,* et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio et nunc et semper,* et in saecula saeculorum. Amen. 15 11. Parce Domine P 12. Da pacem D 16 13. Ubi caritas U = Simul ergo cum in unum congregamur. = Ne nos mente dividamur, caveamus. = Cessent iurgia maligna, cessent lites. = Et in medio nostri sit Christus Deus. Ant. Ubi caritas et amor, Deus ibi est. = Simul quoque cum beatis videamus = Glorianter vultum tuum, Christe Deus: = Gaudium, quod est immensum atque probum, = Saecula per infiníta saeculorum. Ant. Ubi caritas et amor, Deus ibi est. 17 14. Veni creator V 2 Qui diceris Paraclitus, donum Dei altissimi, fons vivus, ignis, caritas et spiritalis unctio. 5 Hostem repellas longius pacemque dones protinus; ductore sic te praevio vitemus omne noxium. 3 Tu septiformis munere, dextrae Dei tu digitus, tu rite promissum Patris sermone ditans guttura. 6 Per te sciamus da Patrem, noscamus atque Filium, te utriusque Spiritum credamus omni tempore. Amen. 4 Accende lumen sensibus, infunde amorem cordibus, infirma nostri corporis virtute firmans perpeti. 18 15. Regina cæli R 16. Salve Regina S 19 20 17. Ave maris stella A 2 Sumens illud ave Gabrielis ore, funda nos in pace, mutans Evae nomen. 5 Virgo singularis, inter omnes mitis, nos culpis solutos mites fac et castos. 3 Solve vincla reis, profer lumen caecis, mala nostra pelle, bona cuncta posce. 6 Vitam praesta puram, iter para tutum, ut videntes Iesum semper collaetemur. 4 Monstra te esse matrem, sumat per te preces qui pro nobis natus tulit esse tuus. 7 Sit laus Deo Patri, summo Christo decus, Spiritui Sancto Tribus honor unus. Amen. 21 18. Tu es Petrus T 22 OS CANTOS DA TRADIÇÃO Os cantos gregorianos mais simples Índice Introdução p. 1 p. 3 p. 3 p. 5 p. 9 p. 10 p. 11 p. 12 p. 13 p. 14 p. 15 p. 16 p. 16 p. 17 p. 18 p. 19 p. 19 p. 21 p. 22 Parte I - Cantus Missæ 1. 2. 3. 4. 5. Kyrie Gloria Credo Sanctus Pater noster 6. Agnus Dei Parte II - Cantus varii 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. O salutaris hostia, hino Adoro te devote, hino Pange lingua - Tantum ergo, hino Laudate Dominum, salmo Parce Domine, antífona Da pacem, antífona Ubi caritas, antífona Veni creator, hino Regina cæli, antífona Salve Regina, antífona Ave maris stella, hino Tu es Petrus, antífona Direção artística e pesquisa dos textos: Lorenzo Bianchi e Gabriele Terrone Gravação realizada por Maurizio Rosselli a 7 de julho de 1998 na igreja do Pontifício Colégio Espanhol de Roma Editing e mastering: Lillo Drago Coro della Cappella Giulia della Basilica di San Pietro in Vaticano Direzione: Pablo Colino © Trenta Giorni Società Cooperativa Publicação registrada junto ao Tribunal de Roma na data 11/11/93, n. 501 Diretor: Giulio Andreotti Diretor Responsável: Roberto Rotondo 30Giorni nella Chiesa e nel mondo 00173 Roma, via Vincenzo Manzini, 45 Tel. +39 06.72.64.041 Fax +39 06.72.633.395 e-mail: [email protected] internet: www.30giorni.it Suplemento à revista mensal 30DIAS Impressão concluída em junho de 2011 Tipografia: Arti Grafiche La Moderna - Via di Tor Cervara, 171 Roma OS LIVROS DE “A Igreja reconhece como canto próprio da liturgia romana o canto gregoriano; terá este, por isso, na ação litúrgica, em igualdade de circunstâncias, o primeiro lugar” Concílio Ecumênico Vaticano II Constituição sobre a Sagrada Liturgia Sacrosanctum Concilium – n. 116 SUPLEMENTO DO NÚMERO 4 / 5 - 2011 DE 30DIAS