Vokabeln und Begriffe - Der Ireland-Man
Transcrição
Vokabeln und Begriffe - Der Ireland-Man
Cúrsa Gaeilge Foclóir Gaeilge – Gearmáinis Gearmáinis – Gaeilge (Wörter & Begriffe aus Cúrsa Gaeilge 1–5) Clár — Inhalt Grundvokabeln Irisch/Deutsch Grundvokabeln Deutsch/Irisch Unregelmäßige Verben Regelmäßige Verben Typ 1 — Irisch/Deutsch Regelmäßige Verben Typ 1 — Deutsch/Irisch Regelmäßige Verben, Typ 2 — Irisch/Deutsch Regelmäßige Verben, Typ 2 — Deutsch/Irisch Tätigkeitshauptwörter, Irisch/Deutsch Tätigkeitshauptwörter, Deutsch/Irisch Bindewörter Zahlen & Zählen Zeitbegriffe Ortsbegriffe Mengenbegriffe Geographische Begriffe Vornamen 1 12 23 25 27 29 31 33 34 35 36 37 41 42 43 45 Letzte Änderung / Korrektur: 13.03.06 09:58:00 © 1998-2006 Jürgen Kullmann · Wasserstraße 24 · 44379 Dortmund · Germany Internet: http://www.irelandman.de Grundvokabeln Irisch/Deutsch abairt > [ab/t] abhaile [/weil/] abhainn < [auin] ach [åch] ach an oiread [ach /n edit] achoimre < [archrümre] adhlacóir > [ail/koor] aer > [är] ag [/g] agam [/g/m] agat [/g/t] aige [ägg/] aici [äki] againn [ag/in] agaibh [aguiv] acu [aku] agus [agus] aibítir < [abitj/r] aice < [äkj/] in aice le aicíd < [akjiid] aimsir < [äimschir] ainm > [an/m] ainmfhocal > [änim-ock/l] ainmhí > [anvii], pl. ainmhite [anwi/t] aintín < [antjiin] airde < [aardj/] aire < [ar/] airgead > [ärr/g/t] aisteach [äschta] aisteoir > [eschtj/r] aistrigh [aischtrii] áit < [åt] ina áit sin in áit aithin [ah/n] áitiúil [atjul] uimhir áitiúil fóin álainn [ål/inn] am > [am] amach [/mach] amadán > [am/dån] Satz heimwärts, nach Hause Fluss aber auch nicht Zusammenfassung Beerdigungsunternehmer Luft bei bei mir bei dir bei ihm bei ihr bei uns bei euch bei ihnen und Alphabet Nähe bei, neben Krankheit Wetter Name Substantiv (Namenswort) Tier Tante Höhe Aufmerksamkeit, Beachtung Silber, Geld komisch, überraschend Schauspieler übersetzen Ort, Platz stattdessen anstatt erkennen, identifizieren örtlich Vorwahlnummer schön Zeit hinaus Narr Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann amárach [emårach] amharc > [auw/k] amharclann < [aurkl/n] amhrán > [auraan] amhras > [auwr/s] amuigh [/much] an [ån], pl. na [nå] an- [aan], das angeschlossene morgen Sicht, Blick Theater Lied Zweifel, Verdacht draußen der/die/das die sehr Wort wird leniert! aníos [/niis] anlann > [anl/n] ann [ån] in ann anocht [enocht] anois [/nisch] anseo [/nscho] ansin [/nschin] anuas [/nu/s] anuraidh [/norra] aon [e/n] uimhir a haon [hi/n] aon rud aon chaoi aon déag [e/n dirg] ar [er] orm [or/m] ort [ort] air [eir] uirthi [erhi] orainn [or/in] oraibh [oriv] orthu [orhu] ar feadh > [fjaa] ar ais [aräsch] arán > [arån] árasán > [år/sån] arbhar > [ar/ev/r] ard [ard] aréir [/rea] as [iss] asal > [as/l] athair > [åh/ir] áthas > [åh/s] herauf Sauce da, gegenwärtig in der Lage heute nacht jetzt, nun hier dort, dann herab letztes Jahr ein Nummer Eins irgendein, irgendetwas irgendwie elf auf auf mich auf dich auf ihn auf sie auf uns auf euch auf sie während (auf Dauer) zurück Brot Appartement Mais laut gestern Abend heraus (aus) Esel (engl.: ass) Vater Freude 1 Foclóir b’ = ba bá < [bå] bacach > [bac/ch] bád > [båd] bagún > [b/guun] baile > [bueil] baile beag [buail bjög] baile mór [buail mor] bailigh [baljii], vn. bailiú bain [ban] as baininscneach Grundvokabeln Irisch/Deutsch wäre Bucht Lahmer Boot Bacon Ortschaft, Wohnstätte (engl.: townland) Dorf Stadt sammeln, einsammeln nehmen von, entfernen von weiblich [bäninschk/noch] bainne > [banje] báisteach < [båscht/ch] báite fliuch báite balla > [ball/] bán [bån] bán dearg [bån där/eg] banc > [bank] banríon < [banriin] barr > [bar] beag [bjög] bealach > [ballach] bean < [bän], pl. mná [mra] bean chéile [bän heele] beannacht < [bännacht], pl. beannachtaí [~ti] beár > [bjaar] Béarla [beerl/] béile > [beel/] beirt [bjert] bheadh [werch] bia > [bi/] bialann < [bi/l/n] bileog [bjiloog] binn [bin] bith > [bir] ar bith ar chor ar bith blasta [blast/] bláth > [blå] bliain < [bli/n] Milch Regen ertrunken klatschnass Wand, Mauer weiß pink (weißrot) Bank, Sparkasse Königin, Queen Spitze klein Weg (im Sinne von “auf dem Weg sein”) Frau Ehefrau Gruß, Segenswunsch Bar Englisch Mahlzeit zwei Personen würde sein, wäre Lebensmittel Restaurant Blatt wohlklingend, süß Welt, Existenz irgendein überhaupt lecker Blume Jahr Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann bó < [boo], pl. ba bocht [bocht] bord > [baued], pl. boird bos < [bos] bualadh ~ bosca > [bosk/] bóthar > [boh/r] bóthar álainn brat > [brat] brath > [bra] breá [brå] bréag < [bjreeg] breithlá [brelå] bricfeasta > [brikfäst/] bris [brisch] briste [brischte] bróg < [broog], pl. ~a bróga reatha brón > [broon] bronntanas > [bront/n/s] bruscar > [brusc/r] buachaill > [bu/chel] buaigh [bu/j], vn. buachan buail [bu/l] ~ le bualadh > [bu/l/] buatais < [bu/t/s] buí [buii] buidéal > [budjeel] buile < [builj/] buíochas > [bii/ch/s] bun > [bun] faoi bhun bus > [bos] cá [kå] cabáiste > [kabåschte] cabhair < [kauir] cabhraigh [kaurii], vn. cabhrú cáca > [kåk/] cad caife > [kaf/] Kuh arm Tisch, Brett, engl.: council Handfläche Händeklatschen Kasten Landstraße, Weg engl.: scenic route Decke Abhängigkeit schön, ausgezeichnet Lüge Geburtstag Frühstück zerbrechen kaputt (engl.: broken) Schuh Turnschuhe (Rennschuhe) Leid Geschenk Müll Junge, Bursche, Freund eines Mädchens (engl.: boy friend) gewinnen schlagen sich treffen mit Schlag Stulpenstiefel gelb Flasche Raserei, Wahnsinn Dank Boden, Grund (engl.: bottom) darunter, unterhalb Bus wo Kohl Hilfe helfen Kuchen was Kaffee 2 Foclóir cailc [kailk] cailín > [kalin] caill [kal], vn. cailleadh caipín > [kapiin] cáis < [kaasch] Cáisc < [kåchk] caisleán > [kuschlån] caite [caitje] caithfidh [kaafi] calóg < [kaloog] calóga arbhair camán > [kamån] campa > [kamp/] cantalach [kant/l/ch] caol [kiil] cara [kar/], pl. cairde carr > [cår] cat > [kut] cathair < [kah/r] cathaoir > [kahiir] cé [kee] cé [kee] go cé as [kee ass] cé mhéad [kee weed] ceann > [kjan] an ceann i gceann [i gann] i gceann de tinneas [tinn/s] cinn ceann tuí [kjenn tii] ceapaire > [käp/r/] cearc < [kärk] pl.: ~a céard [keerd] ceart [kjart] ceathach [kjäch/ch] ceathair [kähid] ceathrú [karuh] céile > [keele] fear céile bean chéile [cheele] a chéile le chéile ceist < [kescht] cén [keen] Grundvokabeln Irisch/Deutsch Kreide Mädchen, Freundin eines Jungen (engl.: girl friend) verlieren Mütze Käse Ostern Burg (engl.: castle) verbraucht müssen Flocke Cornflakes Hurlingstock Camp, Lager reizbar, übellaunig schmal Freund (in bestimmten Wendungen) Auto Katze Stadt, City Stuhl wer, was obwohl woher wie viel (welche Menge) Kopf, Kap, Exemplar das eine (engl.: the one) in (zeitl.), am Ende von, vor Ablauf einer von Kopfschmerzen Strohdach Sandwich Huhn was richtig schauerhaft, regnerisch vier Viertel Begleiter, Gefährte Ehemann Ehefrau einander zusammen Frage welche (r, s) Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann cén chaoi [keen chrii] cén fáth [keen få] cén fhad [keen aad] cén t-am [keen taam] cén uair [keen u/r] ceobhrán > [kjoovrån] ceoch [kjoch] ceoil > [kjool] ceoil Gaelach [… gälach] cheana [chen/] (féin) chloigeann > [klogj/n] chomh [choo] chomh … agus chomh maith chuile [chrülle] = gach uile chun [chron] ciaróg < [kji/roog] cineál > [kinjål] cíor [kjiir], vn. cíoradh cispheil < [kischfell] cistin < [kischt/n] ciúnas > [kjuun/s] clann < [klaan] clár dubh clé [klee] cloch < [kloch] clog > [klock] a trí a chlog clogad > [klog/t] clós > [kloos] clú > [kljuu] cluas < [clu/s] cluiche > [kluich/] cnoc > [knok] an chnoic [chrick] cód > [kood] cód poist codladh > [kol/] coicís < [kaikisch] coileach > [kalach] coileán > [koljån] coinín > [konjiin] cóipleabhar > [kooplau/r] coirnéal > [kaunj/l] wie (welche Weise) warum (welcher Grund) wie lang(e) wie spät (welche Zeit) wann (welche Stunde) Nieselregen (engl.: drizzel) neblig Musik irische Musik schon, bereits Kopf, Schädel wie, so so … wie ebenso (as well) jede, ~r, ~s (engl.: every-) um (inf.) zu, entgegen, in Richtung Käfer Art, Sorte kämmen Basketball Küche Ruhe Familie (Kinder) Schultafel links Stein Uhr drei Uhr Helm Hof Bekanntheit, Ruhm, Ruf Ohr Spaß, Spiel Hügel, Berg des Hügels Code Postleitzahl Schlaf vierzehn Tage (engl.: fortnight) Hahn Welpe, Hündchen Hase Heft (engl.: copy-book) Ecke 3 Foclóir cóisir < [koosch/r] coláiste > [collåscht/] comhghairdeas > comhrá > [cohra] compordach [kompoord/ch] cónaí > [kooni] i gcónaí [ii gooni] cor > [kor] cosúil [kossul] cosúlacht < [kossuul/cht] cóta > [koot/] craic < [kräk] crann > [krån] créatúr > [kreetuur] creid [kjreed] críochnaithe [kriichnij/] crith > [kri!] ar crith le heagla cró > [kroo] crua [kru/] cruach < [kru/ch] cuid < [kid] an cuid is mó chun [chun] mo chuid cúig [kuuig] cúinne > [kuunje] cuir [kuir] chuirfear [chuirf/r] cuirfimid cuirigí [kurigi] cuir i bhfolach [vollach] cuireadh > [kuir/] cúl > cuma < [kuma] is cuma liom cúnamh > [cunn/] cúng [kuung] cúpla > [kupl/] ~ pósta [poscht/] ~ uair [u/r] daor [dear] dáta > [dåt/] Grundvokabeln Irisch/Deutsch Party, Bankett, Fest Kolleg Gratulation Unterhaltung bequem, komfortabel Wohnung immer Drehung wie (engl.: like) Ähnlichkeit, Anscheinen, Aussehen Mantel Stimmung, Gaudi Baum Kreatur glauben beendet, fertig Zittern zitternd vor Angst Hühnerhaus hart steiler Hügel, Heuschober Teil, Anteil, Portion die meisten meinen Teil fünf Winkel, Ecke legen, stellen, setzen, sähen, pflanzen, platzieren wird ~ werden wir werden Setze! &c. verstecken Einladung Tor (Fußballtor) (1) Form, Aussehen, Erscheinung; (2) das Gleiche es ist mir egal Hilfe eng, schmal Paar Ehepaar mehrmals teuer Datum Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann dath > [da], pl. dathanna Farbe [dahena] de … mar sin de [de] den [den] díom [diim] díot [diit] de [de] di [dii] dínn [diin] díbh [diiv] díobh [diiv] Dé Céadaoin [dee keedrin] Dé Domhnaigh [dee duun/] Dé hAoine [dee hiin/] Dé Luain [dee luuin] Dé Máirt [dee mårt] Dé Sathairn [dee saarin] déanach [deen/ch] déanta [dinta] déanta in Éirinn déanta ag fir Déardaoin [deerdrin] dearg [där//g] deartháir > [dähår] deatach > [dertach] deich [dech] deifir < [defir] deimhin [djinwm] deireadh > [derd/] faoi dheireadh [fii jerd/] Deireadh Fómhair bezüglich dieses … (engl.: because of) von von dem von mir von dir von ihm von ihr von uns von euch von ihnen Mittwoch Sonntag Freitag Montag Dienstag Samstag spät gemacht, fertiggestellt made in Ireland handgemacht, künstlich Donnerstag rot Bruder Rauch zehn Hast, Eile gewiss Ende schließlich (engl.: finally) Oktober (Ende Herbst) [der/ fuuw/ir] deireanach [djer/n/ch] deis [djesch] deoch < [doch] díchéilli [dicheeli] dinnéar > [dineer] díomá < [dschiomå] díon > [dii/n] diúltú > [djultu] letzte, spät rechts Drink albern Dinner, warmes (Abend)essen Enttäuschung Unterstand, Dach Verneinung 4 Foclóir do [do] dom [rom] duit [rüt] dó [roo] di [ri] dúinn [rin] daoibh [riiv] dóibh [rooiv] dó [doo] dó dhéag [doo jirg] dochtúir > [dochtuur] dóigh < [dooi] is ~ liom ar ndóigh [nooi] dóiteán > [dootjån] fir dhóiteáin [chootjån] inneall dóiteáin [innj/l Grundvokabeln Irisch/Deutsch zu zu mir zu dir zu ihm zu ihr zu uns zu euch zu ihnen zwei zwölf Doktor, Arzt Erwartung, ich vermute, erwarte natürlich Brand, Feuer Feuerwehrmänner Feuerwehrwagen dootjan] domhain [daun] domhan > [daun] donn [don] doras > [dor/s] ~ tosaigh [tossi] dorcha [dor/cha] dóthain [dooh/n] tief Welt braun Tür (engl.: door) Eingangstür dunkel genug, genügend, hinreichend dréimire > [dreem/r/] Leiter dris < [drisch], pl: driseacha Brombeerstrauch droch- [droch] schlimm drochlá schlimmer Tag drochaimsir schreckliches Wetter drogall > [drug/l] Widerstreben, Abneigung dúbailte [duubeltj/] doppelt dubh [duw] schwarz duine > [dinne], Person, Mensch pl. daoine [diine] Personen, Leute a dhuine chóir [/ huin/ chor] engl.: my dear fellow dúisigh [duschii] aufwachen eachtra < [achtr/] Abenteuer éad > [eed] Eifersucht éadaí [eedi] Kleidung (= pl. von éadach) eagla < [agl/] Furcht, Angst eaglais < [aglisch] Kirche éan > [ej/n], pl. éin Vogel earrach > [ärr/ch] Frühling éicint [/kjent] = éigin irgendein j éigean > [eeg /n] Kraft, Gewalt Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann eile [elj/] éindí [eendji], in ~ éinne = aon duine eochair < [ooch/ir] eolas > [ool/s] fad > [fad] ar fad fada [fad/] fág [fåg] fáil [hål] faitíos > [faitjis] fanacht [fan/cht] faoi [fii] ~ bhun ~ dheireadh [jerd/] ~ láthair ~ tuath [fiin tu/] ~ farraige < [far/g/] feabhas > [fjaus] fear > [fär], pl. fir [fir] fear céile [fär keele] fearg < [far/g] fearthainn < [fjarh/n] féasóg < [feeßog] feirm < [fer/m] feirmeoir > [fer/mooir] fiacail < [fi/k/l], pl. fiacla ein(e) weitere (r, s) (another), sonst (else) zusammen jemand Schlüssel Wissen, Können Länge völlig lang hinterlassen, verlassen, zurücklassen, dalassen, (etwas) lassen bekommen (engl.: get) Furcht bleiben, warten unter darunter, unterhalb schließlich (engl.: finally) gegenwärtig im Landstrich über (im Sinne von: »ich weiß etwas über ein Buch«) Meer Verbesserung Mann Ehemann Ärger, Irritation Regenfall Bart Farm Farmer, Bauer Zahn [fi/kla] fiaclóir > [fi/kloor] fíon > [fii/n] fírinne < [fiir/n/] firinscneach [firinschk/narch] flichshneachta > [flichnåcht/] fliuch [flåch] focal > [fok/ll], pl. focla Zahnarzt Wein Wahrheit männlich Schneeregen nass Wort, Vokabel [foclå] folach > [fol/ch] fómhar > [foow/r] fón > [foon] uimhir fóin fonn > [fonn] fós [foos] Versteck Herbst Telefon Telefonnummer Wunsch, Verlangen noch (engl.: yet) 5 Foclóir freisin [freschn] fuacht > [fu/cht] fuar [fu/r] fuil < [fil] fuinneog < [funjooig] fuisce > [fuischk/] furasta [furast/] gach [gach] … áit … bliain … duine … lá … rud … uair gadaí > [gadii] Gaeilge [gueelg/] gaineamh > [galiv] caistéal gaineamh gairdín > [gaardjiin] gan [gan] gaofar [guif/r] gaoth < [guii] garáiste > [garåschte] gasúr > [gassur] geal [gäl] gealach [gäl/ch] gearr [går] geata > [gät/] geimhreadh > [givr/] sa gheimhreadh [hivr/] geit < [gjet] ghualainn < [gu/l/n] giorraigh [gjirii] glan [gluan] glas > [glas] glas [glas] gleo > [glo] gloine < [gluin/] go [go] go léir [goljeer] go minic [go min/k] gorm [gor/em] grád [gråd] greann > [gchran] greannmhar [gchranuur] greim [griim] > Grundvokabeln Irisch/Deutsch auch Kälte kalt Blut Fenster Whiskey leicht (mit copula) grian < [gri/n] gruaig < [gru/g] gual > [gu/l] guth > [gu] halla > [hal/] hata > [hät/] hidrigin < [hidrigen] überall, jeder ort jährlich, jedes Jahr jeder, jeder Mensch täglich, an jedem Tag alles, jedes Ding jedes Mal Dieb gälisch Sand Sandburg Garten ohne windig Wind Garage Junge, Kind hell Mond kurz Tor (engl.: gate) Winter im Winter Sprung, Satz, Schrecken Schulter verkürzen sauber Schloss (einer Tür) graugrün Lärm, Tumult, Kampf Glas dass der/die/das ganze oft blau Grad (z. B. Celsius) Spaß humorvoll, komisch Griff i (wenn Vokal folgt: in ) iarr, vn. iarraidh iarr … orm iarthar > [j/rh/r] iasc > [iask] im > [im] imigh [immi] bhí imithe [imij/] imirt [im/irt] imní < [imnii] in éineacht [eenacht] in éineacht le inár [inår] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann iníon < [inin] inné [inje] inneall > [innj/l] inniu [inju] inscne < [inschk/n/] iománaíocht < [imonnjocht] iomarca < [im/rk/] iompar [omp/ir] iontach [iintach] iontas > [innt/s] ispín > [ischpiin], pl. ~ní istigh [ischti] jab > [dschab] lá > [lå], pl. laethanta [läj/nta]) laethanta saoire [läj/nta siir/] láidir [lådjid] lámh [laav’] lán > [lån] a lán lán, [lån] las [las] Sonne Haare Kohle Stimme Halle Hut (hat) Wasserstoff, (engl.: hydrogen) in einem/einer fragen, bitten um bitten um … für mich Westen Fisch Butter weggehen war weggegangen spielen Sorge zusammen zusammen mit in unserem (abgeleitet von: i + ár) Tochter gestern Ausrüstung, Maschine heute Geschlecht (grammatikalisch) Hurling Übermaß, zu viel tragen exzellent, ausgezeichnet Wunder, Überraschung Sausage drinnen Job Tag Urlaub stark Hand Fülle, a. voll eine Menge satt anzünden 6 Foclóir lasair [las/r], pl. lasracha Grundvokabeln Irisch/Deutsch Flamme [lasrocha] lasmuigh [lasmij] lata > [lat/] láthair < [låh/r] faoi láthair le [le] leis an liom [ljom] leat [l/t] leis [lesch] léi [leej] linn [linn] libh [lib] leo [ljoo] leaba < [ljäb/] leabhar > [jau/r] leabharlann < [jau/rlan] leaid > [ljad] lean [ljan] léarscáil < [leerskoil] ~ na hÉireann leath < [lja] leath [jäh] leathan [ljah/n] leathghloine < [läggluin/] leathphionta > [läfint/e] leathuair [jähu/r] léigh [leej] leigheas [ljais] leon > [loon] liath [lji/] liathróid < [li/rood] pl. ~i [li/roodschi] líomanáid < [liim/nåd] litir < [liitj/r] loch > [loch] lóistín > [looschtiin] ~ leaba agus bricfeasta lón > [loon] long < [long] luaidhe < [luij/] luas > [lu/s] luath [lu/] luath nó mall luch < [luch] im Freien, draußen (engl.: outdoor) Stock Platz, Fleck, Örtlichkeit gegenwärtig mit mit dem mit mir mit dir mit ihm mit ihr mit uns mit euch mit ihnen Bett Buch Bücherei Bursche folgen Landkarte ~ von Irland Seite, Teil, Richtung halb breit Halbes Glas Halbes Pint halbe Stunde lesen heilen Löwe grau Ball Limonade Buchstabe, Brief See, Lough Unterkunft Bed & Breakfast Lunch, Proviant Schiff Blei Geschwindigkeit schnell, früh früher oder später Maus Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann luí [luii] má [må] mac > [mak] macléinn [makleen], pl. micléinn madra > [madr/] maide > [madj/] maidin < [madjin] maise < [masch/] máistreás < [måstrasch] maith [maa] níos fhearr [haar] mála > [mål/] mall [mal] luath nó mall mar [mar] ~ sin ~ sin féin ~ dhea [jä] de … mar sin máthair < [måh/jr] mé [mee] meabhair < [mjaur] meas, vn. ~ méid > [mjeed] sin a méid mí < [mii] mí-ceart [miikjärt] mil < [mil] mín [miehn] minic [min/k] moill [m/ll] < móin < [moonj] mór [moor] go mórmhór muc < [muk] muid [muid] múinteoir > [muuintjor] muintir < [miintj/] ná náid [nåid] náisiún > [naschun] náisiúntacht [naschuntach] naoi [nuii] liegen wenn, falls Sohn Student (Sohn der Bildung) Hund Stock Morgen Schöne, das Lehrerin gut besser Tasche langsam, spät früher oder später weil deshalb dennoch (engl.: even so) fürwahr (ironisch), als ob wegen (engl.: because of) Mutter ich Kopf (engl.: mind) beurteilen, denken Betrag, Menge, Umfang das war alles Monat falsch Honig glatt oft, regelmäßig Verzögerung Torf groß besonders Schwein wir Lehrer(in) Familie (Verwandtschaft) tu nicht (engl.: don’t) nichts Nation Nationalität neun 7 Foclóir nár [når] nead < [njead] néal > [njeel], pl.: néalta Grundvokabeln Irisch/Deutsch negative Form des Fragepartikels »ar« (wäre nicht) Nest Wolke [njeelt/] neamhní [njavnii] neart [njä/t] nigh [njich], vn. ní níorbh [niirv] (níor raibh) níos mó nó [noo] nóiméad > [numäd] Nollag < [nol/g] Oíche Nollag Lá Nollag Mí na Nollag Daidí na Nollag aimsir na Nollag nua [nu/] nuacht < [nuacht] pl. ~a nuachtán > [nu/chtån] nuair [nu/ir] obair < [ob/r], gen. oibre nichts Überfluss (engl.: plenty) waschen war-nicht mehr oder Minute, Moment Weihnachten Heiligabend Weihnachtstag Dezember Weihnachtsmann Weihnachtszeit neu Neuigkeit Zeitung als (zeitlich) Arbeit [aibr/] obair bhaile ocht [ocht] ocras > [okr/s] óg [oog] oíche < [ich/] oifig < [öfig] Oifig an Phoist [öfig ån Hausarbeit acht (beim Zählen: a hocht) Hunger jung Nacht, Abend (wenn dunkel) Büro (engl.: office) Postamt pfoscht] oileán > [ilån] oiread [odrit] oiriúnach [oruun/ch] ollscoil < [ållscol] ór > [oor] oráiste > [orascht/], pl. oráistí oráiste [oraschte] os comhair [koor] óstán > [ostån] Insel Betrag passend Universität Gold Orange orangefarben gegenüber, vor (in front of) Hotel Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann páipéar > [påper] nuachta [nu/cht/] grinn páirc < [pårk] páiste > [påst/], pl. páistí pé pé scéal é peann > [påun] peata > [pjat/] peil < [pell] pian < [pi/n] pictiúr > [piktjur] pictiúrlann pingin < [pingj/n] pioc [pjik], vn. piocadh pionta > [pint/] píosa [pjiis/] pirimid < [pjir/m/d] piscín > [pisckiin] planda > [pland/] plódaithe [pflodi] póg < [poog] pointe > [pontj/] pol > [poul] pósadh > [poos/] pósta [poscht/] praghas > [prais] práta > [prat/], pl: ~í [prati] príomhoide > [pjriivod/] príosún > [priisuun] punt > [punt] puzal > raidió > [radjo] ráithe < [råh/r] raithneach < [rätnåch] rang > [rang] rás > [rås] réalta < [reelt/], pl. réaltaí réasúnta [resunta] réidh [rej] réigiún > [reegjun] reoite [rootj/] uachtar [urcht/] reoite reophointe > Papier Zeitung Comicheft (Spaßpapier) Feld, Park Kind wer immer, was immer egal wie (engl.: anyway) Schreibstift (engl.: pen) Nesthäkchen Fußball (allgemein) Schmerz Bild, Kinofilm Kino Penny etwas auswählen, stechen, stochern Pint Stück Pyramide Kätzchen Pflanze gedrängt (engl.: crowded) Kuss Punkt, Stelle Höhle Hochzeit, Heirat verheiratet Preis Kartoffel Schulleiter Gefängnis Pfund Puzzle Radio Jahreszeit Farn, Haschisch Schulklasse Rennen Stern ziemlich, zumutbar fertig Region gefroren Eiscreme Gefrierpunkt 8 Foclóir rí [rii] riail < [ri/l] riamh [riaf] rian > [ri/n] rollóg < (aráin) ~ shuibhe ~ Fhrancach rón > [roon] roth > [ro] rothar > [roh/r] ag rothaíocht [rochjiot] rua [ru/] ruaille buaille [ruillje bullje] ruball > rud > [rud], pl. rudaí [rudi] an rud céanna rúnaí > [ruuni] sa (wenn Vokal folgt: san) sacar > [sak/r] sagart > [saagart] saghas > [ßais] salach [saalåch] sámh [såw] samhradh > [saur/] saoire [siir/] saoirse < [siirsch/] saol > [si/l] saor [si/r] sásta [saast/] scaif < [skaaf] scamall > [skamm/l] pl.: scamaill [skammeul] scamallach [skamm/l/ch] scannán > [skanån] scaoil [skiil] scáth > [skå] ~ fearthainne [fjarh/n/] scáthán > [skåhån] scéal > [schkeel] sciobtha [schkjip/] scoil < [skoil] scread [schkrad] scríobh [schkriiv] scrúdú > [scruudu] sé [schee] Grundvokabeln Irisch/Deutsch König Regel jemals, schon einmal Spur, Markierung, Pfad Brötchen Marmeladenbrötchen Croissant (?) Seehund Rad Fahrrad Fahrrad fahren rotbraun, rothaarig Tohuwabohu Schwanz Ding das gleiche Sekretär, -in in dem/der Soccer Priester Art, Typ, Sorte schmutzig friedlich, sanft Sommer Fest, Urlaub Freiheit Leben billig zufrieden Schal (für den Hals) Wolke wolkig Film loslassen, freigeben Schatten, Schutz, Schirm Regenschirm Spiegel Geschichte, Erzählung schnell Schule schrie schreiben Prüfung, Examen sechs Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann sé [schee] seacht [schåcht] seachtain < [schacht/n] seachtú [schachtuu] seacláid < [schkaalaad] seamróg < [schamroog] sean [schän] seic > [schek] seilf < [schelf] seo [scho] seoladh > [school/] seomra > [schoomr/] ~ suite [sitj/] ~ codlata [kol/t/] séú [scheeuu] sí [schi] (singl.) siad [schiad] sibh [schip] síl [schiil] simléar > [schimleer] sin [schinn] singil [sching/l] sioc > [schak] sionnach > [schinn/ch] siopa > [schop/] siopadóir > [schop/dor] síos [scheis] siúcra > [schuukr/] slaghdán > [slaidån] slí < ~ amach [amåch] ~ isteach [ischtåch] ~ bheatha [wah/] sloinne > [slünne] slua > [slu/] sna = i na snámh [snåw] sneachta > [schnacht/] clocha ~ calóga ~ soicind > [sokj/nt] solas > [sol/s] sona [son/] sorcas > [sork/s] er sieben Woche siebte(r) Schokolade Kleeblatt, Shamrock alt Scheck Brett, Regal (engl.: shelf) dieser / diese /dieses Adresse, Richtung, Kurs Zimmer (engl.: chamber) Wohnzimmer Schlafzimmer sechste(r) sie (singl.) sie (pl) ihr denken Schornstein (engl.: chimney) jener / jene /jenes einzeln Frost Fuchs Geschäft (shop) Ladeninhaber hinab (senkrecht) Zucker Erkältung Weg Ausgang Eingang Lebensunterhalt Familienname, Hausname, Nachname Menge, Armee in den schwimmen Schnee Hagel (Schneesteine) Schneeflocken Sekunde Lampe froh, glücklich Zirkus 9 Foclóir sórt > [soort] sos > [sos] spéir < [speer] spórt > [spoort] spréach < [spreach] pl. spréacha sráid > [sråid]; an tsráid Grundvokabeln Irisch/Deutsch Art, Sorte Pause Himmel Sport Funke Stadtstraße; die Straße [tråid] staighre [steidr/], pl. staighrí thuas staighre [hu/s steidr/] stáitse > [ståtsch/] stampa > [stampa] stoca > [stoc/] stoirm < [storj/m] stoirmiúil [störmj/] stór > [stoor] strainséir > [stranscheeir] suas [su/s] suí > [sii] súil < [sul], gen. súile suim < [siim] suíochán > [ßichån] tá [tå] tá mé /táim tá tú tá sé tá sí tá muid / táimid tá sibh tá siad tabhair [tu/r] tábhairneoir > [tåv/rnjoor] tada (= dada) > tae > [tee] am ~ taibhse < [taibsch/] táin <, pl. táinte talamh > [tal/v] tamall > [taamål] tánaiste > [tånischt/] taobh > [tåv] taoiseach [tiischok] tapa [tap/] tar [tar] tiocfaidh [tschukfi!] tar éis [taresch] Treppe, Stockwerk, Etage oberes Stockwerk (engl.: upstairs) Bühne Briefmarke Strumpf Sturm stürmisch Lager, Schatz, Liebling Fremder, Ausländer hinauf Sitzposition Auge, Hoffnung Interesse Sitz sein ich bin du bist er/es ist sie/es ist wir sind ihr seid sie sind geben, bringen Wirt bisschen Tee Teezeit Geist Wohlstand Erde, Boden, Land Weile Vize-Regierungsschef Seite Regierungschef, Häuptling geschwind, schnell kommen wird kommen nach Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann tart > [tart] te [t/] té, an ~ teach > [tjäch], pl. tithe, g. tí teach tábhairne [tårnj/] teacht > [tjacht] teicneoir > [teknjoor] teileafón > [tel/foon] teilifís < [tel/fisch] teilifíseán > [tel/fiischån] teocht < [tschocht] thar [har] tharam [har/m] tharat [har/t] thairis [har/sch] thairsti [harschti] tharainn [har/n] tharaibh [har/v] tharstu [harstu] thart [hart] thíos [hiis] thuas [hu/s] timpeall [tjimp/l] tincéara > [tinker] tine < [tine] tinn [tiin] tinneas > [tinn/s] ~ cinn [kinn] tinteán > [tintån] tintreach < [tjintrach] tír < [tiir], pl. tíortha [tiirach] tirim [tirim] tobar > [tob/r] tóir < [toor] toirneach < [tornj/ch] tóirse > [torsch/] toitín > [totiin] tor > [tor] toradh > [tor/], pl. torthaí [torhii] tóraigh, vn. tóraíocht Durst heiß, warm der eine, der Haus Pub Ankunft Techniker Telefon Fernsehen Fernsehgerät Temperatur, Wärme über (räumlich) über mir über dir über ihn über ihr über uns über euch über sie herum unten oben herum, ungefähr Kesselflicker (engl.: tinker) Feuer krank Krankheit, Schmerz Kopfschmerzen Herd Blitze Land, Staat trocken Brunnen, Quelle Suche Donner Taschenlampe (engl.: torch) Zigarette Busch Frucht Suche [torr/cht] tosach > [toss/ch] tosaitheoir > [tossihoor], pl.: tosaitheoirí [tossihoodi] tost > [tost] Beginn, Anfang Anfänger Schweigen 10 Foclóir tosú > [tosuu] trasna [trasn/] tráthnóna > [tranuna] treabhsar > [traussa] trí trí [tzri] trí déag [tzri dirg] tríd [triid] trioblóid < [tribloid] troid < [trod] trom [trom] trua < [trua] tú [tuh] tuath < [tu/] faoin tuath [fiin tu/] tuilleadh [til/] tuirseach [tårscha] tuismitheoir > [tischmihoor] túr > [tur] turas > [tur/s] turasóir >, pl. ~i Grundvokabeln Irisch/Deutsch Beginn hinüber (waagerecht) Nachmittag, Abend (solange hell) Hose (engl.: trousers) unter (engl.: among) drei dreizehn durch Ärger Streit schwer (Gewicht), heftig Schade (engl.: pity) du ländliches Gebiet im Landstrich weitere, mehr müde Elternteil (engl.: parent) Turm Tour, Reise Tourist veain < [vän] vóta > [vota] zú > [zuu] Lastwagen, (van) Stimme (bei der Wahl) Zoo [tuur/soor, ~i] tús > ar dtús uachtar > [urcht/] uachtar reoite [rootj/] uachtarán > [urcht/ron] uafásach [u/fås/ch] uaigh < [uih] uaigneas > [uigness] uaine [wein/] uair < [u/r], pl.: uaireanta uaireadóir > [ur/dor] uan > [uan] ubh < [uv], pl. uibheacha Anfang am Anfang Creme Eiscreme Präsident schrecklich, grauenhaft (horrible) Grab Einsamkeit grün Stunde Uhr Lamm Ei [iv/chrii] uile uimhir < [ivv/r], pl. uimhreacha [ivretcha] uisce > [ischk/] úll > [uul], pl. úlla ullmhaigh [ull/vi], vn. ullmhú uncail [unk/il] alles Nummer Wasser Apfel vorbereiten, fertig machen Onkel Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 11 Grundvokabeln Deutsch/Irisch eachtra < [achtr/] ach [åch] brath > [bra] ocht [ocht] seoladh > [school/] cosúlacht < [kossuul/cht] díchéilli [dicheeli] uile aibítir < [abitj/r] nuair [nu/ir] sean [schän] tús > ar dtús tosaitheoir > [tossihoor], pl.: tosaitheoirí [tossihoodi] teacht > [tjacht] las [las] úll > [uul], pl. úlla árasán > [år/sån] obair < [ob/r], gen. oibre Abenteuer aber Abhängigkeit acht (beim Zählen: a hocht) Adresse, Richtung, Kurs Ähnlichkeit, Anscheinen, Aussehen albern alles Alphabet als (zeitlich) alt Anfang am Anfang Anfänger Ankunft anzünden Apfel Appartement Arbeit [aibr/] obair bhaile trioblóid < [tribloid] fearg < [far/g] bocht [bocht] cineál > [kinjål] sórt > [soort] saghas > [ßais] freisin [freschn] ach an oiread [ach /n edit] ar [er] orm [or/m] ort [ort] air [eir] uirthi [erhi] orainn [or/in] oraibh [oriv] orthu [orhu] aire < [ar/] dúisigh [duschii] dhúisigh súil < [sul], gen. súile Hausarbeit Ärger Ärger, Irritation arm Art, Sorte Art, Sorte Art, Typ, Sorte auch auch nicht auf auf mich auf dich auf ihn auf sie auf uns auf euch auf sie Aufmerksamkeit, Beachtung aufwachen aufwachten Auge, Hoffnung Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann inneall > [innj/l] carr > [cår] bagún > [b/guun] liathróid < [li/rood] pl. ~i [li/roodschi] banc > [bank] beár > [bjaar] féasóg < [feeßog] cispheil < [kischfell] crann > [krån] críochnaithe [kriichnij/] adhlacóir > [ail/koor] tosú > [tosuu] tosach > [toss/ch] céile > [keele] fear céile bean chéile [cheele] a chéile le chéile ag [/g] agam [/g/m] agat [/g/t] aige [ägg/] aici [äki] againn [ag/in] agaibh [aguiv] acu [aku] clú > [kljuu] fáil [hål] compordach [kompoord/ch] oiread [odrit] méid > [mjeed] sin a méid leaba < [ljäb/] meas, vn. ~ de … mar sin pictiúir > [piktjur] saor [si/r] tada (= dada) > bileog [bjiloog] gorm [gor/em] luaidhe < [luij/] fanacht [fan/cht] Ausrüstung, Maschine Auto Bacon Ball Bank, Sparkasse Bar Bart Basketball Baum beendet, fertig Beerdigungsunternehmer Beginn Beginn, Anfang Begleiter, Gefährte Ehemann Ehefrau einander zusammen bei bei mir bei dir bei ihm bei ihr bei uns bei euch bei ihnen Bekanntheit, Ruhm, Ruf bekommen (engl.: get) bequem, komfortabel Betrag Betrag, Menge, Umfang das war alles Bett beurteilen, denken bezüglich dieses … (engl.: because of) Bild, Kinofilm billig bisschen Blatt blau Blei bleiben, warten 12 Foclóir tintreach < [tjintrach] bláth > [blå] fuil < [fil] bun > [bun] faoi bhun bád > [båd] dóiteán > [dootjan] fir dhóiteáin [chootjan] inneall dóiteáin [innj/l Grundvokabeln Deutsch/Irisch Blitze Blume Blut Boden, Grund (engl.: bottom) darunter, unterhalb Boot Brand, Feuer Feuerwehrmänner Feuerwehrwagen dootjan] donn [don] leathan [ljah/n] seilf < [schelf] stampa > [stampa] dris < [drisch], pl: driseacha arán > [arån] rollóg < (aráin) ~ shuibhe ~ Fhrancach deartháir > [dähår] tobar > [tob/r] leabhar > [jau/r] leabharlann < [jau/rlan] litir < [liitj/r] bá < [bå] stáitse > [ståtsch/] caisleán > [kuschlån] oifig < [öfig] leaid > [ljad] bus > [bos] tor > [tor] im > [im] campa > [kamp/] cód > [kood] cód poist uachtar > [urcht/] uachtar reoite [rootj/] ann [ån] in ann díon > [dii/n] buíochas > [bii/ch/s] go [go] dáta > [dåt/] brat > [brat] síl [schiil] braun breit Brett, Regal, (engl.: shelf) Briefmarke Brombeerstrauch Brot Brötchen Marmeladenbrötchen Croissant (?) Bruder Brunnen, Quelle Buch Bücherei Buchstabe, Brief Bucht Bühne Burg (engl.: castle) Büro (engl.: office) Bursche Bus Busch Butter Camp, Lager Code Postleitzahl Creme Eiscreme da, gegenwärtig in der Lage Dach Dank dass Datum Decke denken Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann té, an ~ go léir [goljeer] an [ån], pl. na [nå] gadaí > [gadii] Dé Máirt [dee mårt] seo [scho] rud > [rud], pl. rudaí [rudi] an rud céanna dinnéar > [dineer] dochtúir > [dochtuur] toirneach < [tornj/ch] Déardaoin [deerdrin] dúbailte [duubeltj/] baile beag f. [buail bjög] ansin [/nschin] amuigh [/much] cor > [kor] trí [tzri] trí déag [tzri dirg] deoch < [doch] istigh [ischti] tú [tuh] dorcha [dor/cha] tríd [triid] tart > [tart] coirnéal > [kaunj/l] ubh < [uv], pl. uibheacha der eine, der der/die/das ganze der/die/das die Dieb Dienstag dieser / diese /dieses Ding das gleiche Dinner, warmes (Abend)essen Doktor, Arzt Donner Donnerstag doppelt Dorf dort, dann draußen Drehung drei dreizehn Drink drinnen du dunkel durch Durst Ecke Ei [iv/chrii] éad > [eed] aon [e/n] uimhir a haon [hi/n] aon rud aon chaoi eile [elj/] cuireadh > [kuir/] uaigneas > [uigness] singil [sching/l] aon déag [e/n dirg] tuismitheoir > [tischmihoor] deireadh > [derd/] faoi dheireadh [fii jerd/] cúng [kuung] Béarla [beerl/] Eifersucht ein Nummer Eins irgendein, irgendetwas irgendwie ein(e) weitere (r, s) (another), sonst (else) Einladung Einsamkeit einzeln elf Elternteil (engl.: parent) Ende schließlich (engl.: finally) eng, schmal Englisch 13 Foclóir díomá < [dschiomå] sé [schee] talamh > [tal/v] slaghdán > [slaidån] aithin [ah/n] báite fliuch báite dóigh < [dooi] is ~ liom ar ndóigh [nooi] asal > [as/l] pioc [pjik], vn. piocadh iontach [iintach] rothar > [roh/r] rothaíocht [rochjiot] mí-ceart [miikjärt] clann < [klaan] muintir < [miintj/] sloinne > [slünne] dath > [da], pl. dathanna Grundvokabeln Deutsch/Irisch Enttäuschung er Erde, Boden, Land Erkältung erkennen, identifizieren ertrunken klatschnass Erwartung, ich vermute, erwarte natürlich Esel (engl.: ass) etwas auswählen, stechen, stochern exzellent, ausgezeichnet Fahrrad Fahrrad fahren falsch Familie (Kinder) Familie (Verwandtschaft) Familienname, Hausname, Nachname Farbe [dahena] feirm < [fer/m] feirmeoir > [fer/mooir] raithneach < [rätnåch] páirc < [pårk] fuinneog < [funjooig] teilifís < [tel/fisch] teilifíseán > [tel/fiischån] réidh [rej] saoire [siir/] tine < [tine] scannán > [skanån] iasc > [iask] lasair [las/r], pl. lasracha Farm Farmer, Bauer Farn, Haschisch Feld, Park Fenster Fernsehen Fernsehgerät fertig Fest, Urlaub Feuer Film Fisch Flamme [lasrocha] buidéal > [budjeel] calóg < [kaloog] calóga arbhair abhainn < [auin] lean [ljan] cuma < [kuma] is cuma liom Flasche Flocke Cornflakes Fluss folgen Form, Aussehen, Erscheinung; das Gleiche es ist mir egal Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann ceist < [kescht] iarr, vn. iarraidh iarr … orm bean < [bän], pl. mná [mra] bean chéile [bän heele] saoirse < [siirsch/] Dé hAoine [dee hiin/] strainséir > [stranscheeir] áthas > [åh/s] cara [kar/], pl. cairde sámh [såw] sona [son/] sioc > [schak] toradh > [tor/], pl. torthaí [torhii] earrach > [ärr/ch] bricfeasta > [brikfäst/] sionnach > [schinn/ch] lán > [lån] a lán cúig [kuuig] spréach < [spreach] pl. spréacha faitíos > [faitjis] eagla < [agl/] peil < [pell] Gaeilge [gueelg/] garáiste > [garåschte] gairdín > [gaardjiin] tabhair [tu/r] breithlá [brelå] plódaithe [pflodi] príosún > [priisuun] reophointe > reoite [rootj/] uachtar [urcht/] reoite os comhair [koor] taibhse < [taibsch/] buí [buii] déanta [dinta] déanta in Éirinn déanta ag fir dóthain [dooh/n] Frage fragen bitten um … für mich Frau Ehefrau Freiheit Freitag Fremder, Ausländer Freude Freund (in bestimmten Wendungen) friedlich, sanft froh, glücklich Frost Frucht Frühling Frühstück Fuchs Fülle, a. voll eine Menge fünf Funke Furcht Furcht, Angst Fußball (allgemein) gälisch Garage Garten geben, bringen Geburtstag gedrängt (engl.: crowded) Gefängnis Gefrierpunkt gefroren Eiscreme gegenüber, vor (engl: in front of) Geist gelb gemacht, fertiggestellt made in Ireland handgemacht, künstlich genug, genügend, hinreichend 14 Foclóir siopa > [schop/] bronntanas > [bront/n/s] scéal > [schkeel] inscne < [inschk/n/] tapa [tap/] luas > [lu/s] inné [inje] aréir [/rea] buaigh [bu/j], vn. buachan deimhin [djinwm] gloine < [gluin/] mín [miehn] creid [kjreed] ór > [oor] uaigh < [uih] grád [gråd] comhghairdeas > liath [lji/] greim [griim] > mór [moor] go mórmhór uaine [wein/] glas [glas] beannacht < [bännacht], pl. beannachtaí [~ti] maith [maa] níos fhearr [haar] gruaig < [gru/g] coileach > [kalach] leath [jäh] leathuair [jähu/r] leathghloine < [läggluin/] leathphionta > [läfint/e] halla > [hal/] lámh [laav’] bos < [bos] bualadh ~ crua [kru/] coinín > [konjiin] deifir < [defir] teach > [tjäch], pl. tithe, g. tí cóipleabhar > [kooplau/r] leigheas [ljais] abhaile [/weil/] te [t/] Grundvokabeln Deutsch/Irisch Geschäft (shop) Geschenk Geschichte, Erzählung Geschlecht (grammatikalisch) geschwind, schnell Geschwindigkeit gestern gestern Abend gewinnen gewiss Glas glatt glauben Gold Grab Grad (z. B. Celsius) Gratulation grau Griff groß besonders grün grün, graugrün Gruß, Segenswunsch gut besser Haare Hahn halb halbe Stunde Halbes Glas Halbes Pint Halle Hand Handfläche Händeklatschen hart Hase Hast, Eile Haus Heft (engl.: copy-book) heilen heimwärts, nach Hause heiß, warm Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann cabhraigh [kaurii], vn. cabhrú geal [gäl] clogad > [klog/t] anuas [/nu/s] aníos [/niis] as [iss] fómhar > [foow/r] tinteán > [tintån] thart [hart] timpeall [tjimp/l] inniu [inju] anocht [enocht] anseo [/nscho] cabhair < [kauir] cúnamh > [cunn/] spéir < [speer] síos [scheis] suas [su/s] amach [/mach] fág [fåg] trasna [trasn/] pósadh > [poos/] clós > [kloos] airde < [aardj/] pol > [poul] mil < [mil] treabhsar > [traussa] óstán > [ostån] cnoc > [knok] an chnoic [chrick] cearc < [kärk] pl.: ~a cró > [kroo] greannmhar [gchranuur] madra > [madr/] ocras > [okr/s] iománaíocht < [imonnjocht] camán > [kamån] hata > [hät/] mé [mee] sibh [schip] lasmuigh [lasmij] helfen hell Helm herab herauf heraus (aus) Herbst Herd herum herum, ungefähr heute heute Nacht hier Hilfe Hilfe Himmel hinab (senkrecht) hinauf hinaus hinterlassen, verlassen, zurücklassen, dalassen, (etwas) lassen hinüber (waagerecht) Hochzeit, Heirat Hof Höhe Höhle Honig Hose Hotel Hügel, Berg des Hügels Huhn Hühnerhaus humorvoll, komisch Hund Hunger Hurling Hurlingstock Hut (hat) ich ihr im Freien, draußen (engl.: outdoor) 15 Foclóir sa (wenn Vokal folgt: san) sna = i na i (wenn Vokal folgt: in ) inár [inår] oileán > [ilån] suim < [siim] éicint [/kjent] = éigin bliain < [bli/n] ráithe < [råh/r] chuile [chrülle] = gach uile riamh [riaf] éinne = aon duine sin [schinn] anois [/nisch] jab > [dschab] óg [oog] buachaill > [bu/chel] gasúr > [gassur] ciaróg < [kji/roog] caife > [kaf/] fuar [fu/r] fuacht > [fu/cht] cíor [kjiir], vn. cíoradh briste [brischte] práta > [prat/], pl: ~í [prati] cáis < [kaasch] bosca > [bosk/] piscín > [pisckiin] cat > [kut] tincéara > [tinker] páiste > [påst/], pl. páistí pictiúrlann eaglais < [aglisch] seamróg < [schamroog] éadaí [eedi] (= pl. von éadach) beag [bjög] cabáiste > [kabåschte] gual > [gu/l] coláiste > [collåscht/] aisteach [äschta] Grundvokabeln Deutsch/Irisch in dem/der in den in einem/einer in unserem (abgeleitet von: i + ár) Insel Interesse irgendein Jahr Jahreszeit jede, ~r, ~s (engl.: every-) jemals, schon einmal jemand jener / jene /jenes jetzt, nun Job jung Junge, Bursche, Freund eines Mädchens (engl.: boy friend) Junge, Kind Käfer Kaffee kalt Kälte kämmen kaputt (engl.: broken) Kartoffel Käse Kasten Kätzchen Katze Kesselflicker (engl.: tinker) Kind Kino Kirche Kleeblatt Kleidung klein Kohl Kohle Kolleg komisch, überraschend Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann tar [tar] tiocfaidh [tschukfi!] tar éis [taresch] rí [rii] banríon < [banriin] meabhair < [mjaur] ceann > [kjan] an ceann i gceann [i gann] kommen wird kommen nach König Königin, Queen Kopf (engl.: mind) Kopf, Kap, Exemplar das eine (the one) in (zeitl.), am Ende von, vor Ablauf einer von i gceann de Kopfschmerzen tinneas [tinn/s] cinn chloigeann > [klogj/n] Kopf, Schädel j éigean > [eeg /n] Kraft, Gewalt tinn [tiin] krank j aicíd < [ak iid] Krankheit tinneas > [tinn/s] Krankheit, Schmerz ~ cinn [kinn] Kopfschmerzen créatúr > [kreetuur] Kreatur cailc [kailk] Kreide cistin < [kischt/n] Küche cáca > [kåk/] Kuchen bó < [boo], pl. ba Kuh gearr [går] kurz póg < [poog] Kuss siopadóir > [schop/dor] Ladeninhaber stór > [stoor] Lager, Schatz, Liebling bacach > [bac/ch] Lahmer uan > [uan] Lamm solas > [sol/s] Lampe tír < [tiir], pl. tíortha [tiirach] Land, Staat léarscáil < [leerskoil] Landkarte ~ na hÉireann ~ von Irland tuath < [tu/] ländliches Gebiet im Landstrich faoin tuath [fiin tu/] fada [fad/] lang fad > [fad] Länge ar fad völlig mall [mal] langsam, spät luath nó mall früher oder später gleo > [glo] Lärm, Tumult, Kampf veain < [vän] Lastwagen, (van) ard [ard] laut saol > [si/l] Leben bia > [bi/] Lebensmittel blasta [blast/] lecker 16 Foclóir cuir [kuir] chuirfear [chuirf/r] cuirfimid cuirigí [kurigi] múinteoir > [muuintjor] máistreás < [måstrasch] furasta [furast/] brón > [broon] dréimire > [dreem/r/] léigh [leej] deireanach [djer/n/ch] anuraidh [/norra] amhrán > [auraan] luí [luii] líomanáid < [liim/nåd] clé [klee] scaoil [skiil] loch > [loch] leon > [loon] aer > [är] bréag < [bjreeg] lón > [loon] cailín > [kalin] béile > [beel/] arbhar > [ar/ev/r] fear > [fär], pl. fir [fir] fear céile [fär keele] firinscneach [firinschk/narch] cóta > [koot/] luch < [luch] farraige < [far/g/] níos mó slua > [slu/] bainne > [banje] nóiméad > [numäd] le [le] leis an liom [ljom] leat [l/t] leis [lesch] léi [leej] linn [linn] libh [lib] leo [ljoo] Grundvokabeln Deutsch/Irisch legen, stellen, setzen, sähen, pflanzen, platzieren wird ~ werden wir werden Setze! &c. Lehrer(in) Lehrerin leicht (mit copula) Leid Leiter lesen letzte, spät letztes Jahr Lied liegen Limonade links loslassen, freigeben Lough Löwe Luft Lüge Lunch, Proviant Mädchen, Freundin eines Jungen (engl.: girl friend) Mahlzeit Mais Mann Ehemann männlich Mantel Maus Meer mehr Menge, Armee Milch Minute, Moment mit mit dem mit mir mit dir mit ihm mit ihr mit uns mit euch mit ihnen Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Dé Céadaoin [dee keedrin] mí < [mii] gealach [gäl/ch] Dé Luain [dee luuin] amárach [emårach] maidin < [madjin] tuirseach [tårscha] bruscar > [brusc/r] ceoil > [kjool] ceoil Gaelach [… gälach] caithfidh [kaafi] máthair < [måh/jr] caipín > [kapiin] tráthnóna > [tranuna] oíche < [ich/] aice < [äkj/] in aice le ainm > [an/m] amadán > [am/dån] fliuch [flåch] náisiún > [naschun] náisiúntacht [naschuntach] ceoch [kjoch] nár [når] bain [ban] as nead < [njead] peata > [pjat/] nua [nu/] nuacht < [nuacht] pl. ~a naoi [nuii] náid [nåid] neamhní [njavnii] ceobhrán > [kjoovrån] fós [foos] uimhir < [ivv/r], pl. uimhreacha [ivretcha] thuas [hu/s] cé [kee] go nó [noo] go minic [go min/k] gan [gan] Mittwoch Monat Mond Montag morgen Morgen müde Müll Musik irische Musik müssen Mutter Mütze Nachmittag, Abend (solange hell) Nacht, Abend (wenn dunkel) Nähe bei, neben Name Narr nass Nation Nationalität neblig negative Form des Fragepartikels »ar« (wäre nicht) nehmen von, entfernen von Nest Nesthäkchen neu Neuigkeit neun nichts nichts Nieselregen (engl.: drizzel) noch (engl.: yet) Nummer oben obwohl oder oft, regelmäßig ohne 17 Foclóir cluas < [clu/s] Deireadh Fómhair Grundvokabeln Deutsch/Irisch Ohr Oktober (Ende Herbst) [der/ fuuw/ir] uncail [unk/il] oráiste > [orascht/], pl. oráistí oráiste [oraschte] áit < [åt] ina áit sin in áit áitiúil [atjul] uimhir áitiúil fóin baile > [bueil] Onkel Orange orangefarben Ort, Platz stattdessen anstatt örtlich Vorwahlnummer Ortschaft, Wohnstätte (engl.: townland) Cáisc < [kåchk] Ostern cúpla > [kupl/] Paar Ehepaar ~ pósta [poscht/] mehrmals ~ uair [u/r] páipéar > [påper] Papier Zeitung nuachta [nu/cht/] grinn Comicheft (Spaßpapier) cóisir < [koosch/r] Party, Bankett, Fest oiriúnach [oruun/ch] passend sos > [sos] Pause pingin < [pingj/n] Penny duine > [dinne], Person, Mensch pl. daoine [diine] Personen, Leute a dhuine chóir [/ huin/ chor] engl.: my dear fellow planda > [pland/] Pflanze punt > [punt] Pfund bán dearg [bån där/eg] pink (weißrot) pionta > [pint/] Pint láthair < [låh/r] Platz, Fleck, Örtlichkeit faoi láthair gegenwärtig Oifig an Phoist [öfig ån Postamt pfoscht] uachtarán > [urcht/ron] praghas > [prais] sagart > [saagart] scrúdú > [scruudu] teach tábhairne [tårnj/] pointe > [pontj/] puzal > pirimid < [pjir/m/d] roth > [ro] raidió > [radjo] buile < [builj/] Präsident Preis Priester Prüfung, Examen Pub Punkt, Stelle Puzzle Pyramide Rad Radio Raserei, Wahnsinn Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann deatach > [dertach] deis [djesch] riail < [ri/l] báisteach < [båscht/ch] fearthainn < [fjarh/n] taoiseach [tiischok] réigiún > [reegjun] cantalach [kant/l/ch] rás > [rås] bialann < [bi/l/n] ceart [kjart] dearg [där/g] rua [ru/] ciúnas > [kjuun/s] bailigh [baljii], vn. bailiú Dé Sathairn [dee saarin] gaineamh > [galiv] caistéal gaineamh ceapaire > [käp/r/] lán, [lån] abairt > [ab/t] glan [gluan] anlann > [anl/n] ispín > [ischpiin], pl. ~ní trua < [trua] scaif < [skaaf] scáth > [skå] ~ fearthainne [fjarh/n/] ceathach [kjäch/ch] aisteoir > [eschtj/r] seic > [schek] long < [long] codladh > [kol/] bualadh > [bu/l/] buail [bu/l] ~ le droch- [droch] drochlá drochaimsir glas > [glas] eochair < [ooch/ir] caol [kiil] pian < [pi/n] salach [saalåch] Rauch rechts Regel Regen Regenfall Regierungschef, Häuptling Region reizbar, übellaunig Rennen Restaurant richtig rot rotbraun, rothaarig Ruhe sammeln, einsammeln Samstag Sand Sandburg Sandwich satt Satz sauber Sauce Sausage Schade (engl.: pity) Schal (für den Hals) Schatten, Schutz, Schirm Regenschirm schauerhaft, regnerisch Schauspieler Scheck Schiff Schlaf Schlag schlagen sich treffen mit schlimm schlimmer Tag schreckliches Wetter Schloss (einer Tür) Schlüssel schmal Schmerz schmutzig 18 Foclóir sneachta > [schnacht/] clocha ~ calóga ~ flichshneachta > [flichnåcht/] sciobtha [schkjip/] luath [lu/] luath nó mall seacláid < [schkaalaad] álainn [ål/inn] breá [brå] cheana [chen/] (féin) maise < [masch/] simléar > [schimleer] uafásach [u/fås/ch] scríobh [schkriiv] peann > [påun] scread [schkrad] bróg < [broog], pl. ~a bróga reatha scoil < [skoil] rang > [rang] príomhoide > [pjriivod/] clár dubh ghualainn < [gu/l/n] ruball > dubh [duw] tost > [tost] muc < [muk] trom [trom] snámh [snåw] sé [schee] séú [scheeuu] rón > [roon] an- [aan], das angeschlossene Grundvokabeln Deutsch/Irisch Schnee Hagel (Schneesteine) Schneeflocken Schneeregen schnell schnell, früh früher oder später Schokolade schön ausgezeichnet schon, bereits Schöne, das Schornstein (engl.: chimney) schrecklich, grauenhaft (horrible) schreiben Schreibstift (engl.: pen) schrie Schuh Turnschuhe (Rennschuhe) Schule Schulklasse Schulleiter Schultafel Schulter Schwanz schwarz Schweigen Schwein schwer (Gewicht), heftig schwimmen sechs sechste(r) Seehund sehr Wort wird leniert! tá [tå] tá mé /táim tá tú tá sé tá sí tá muid / táimid tá sibh tá siad taobh > [tåv] sein ich bin du bist er/es ist sie/es ist wir sind ihr seid sie sind Seite Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann leath < [lja] rúnaí > [ruuni] soicind > [sokj/nt] amharc > [auw/k] siad [schiad] sí [schi] (singl.) seacht [schåcht] seachtú [schachtuu] airgead > [ärr/g/t] suíochán > [ßichån] suí > [sii] sacar > [sak/r] mac > [mak] samhradh > [saur/] grian < [gri/n] Dé Domhnaigh [dee duun/] imní < [imnii] greann > [gchran] cluiche > [kluich/] déanach [deen/ch] scáthán > [skåhån] imirt [im/irt] barr > [bar] spórt > [spoort] geit < [gjet] rian > [ri/n] baile mór m. [buail mor] cathair < [kah/r] láidir [lådjid] cruach < [kru/ch] cloch < [kloch] réalta < [reelt/], pl. réaltaí guth > [gu] vóta > [vota] craic < [kräk]] maide > [madj/] lata > [lat/] bóthar > [boh/r] bóthar álainn sráid > [sråid]; an tsráid [tråid] troid < [trod] ceann tuí [kjenn tii] stoca > [stoc/] Seite, Teil, Richtung Sekretär, -in Sekunde Sicht, Blick sie (pl) sie (singl.) sieben siebte(r) Silber, Geld Sitz Sitzposition Soccer Sohn Sommer Sonne Sonntag Sorge Spaß Spiel, Spaß spät Spiegel spielen Spitze Sport Sprung, Satz, Schrecken Spur, Markierung, Pfad Stadt Stadt, City stark steiler Hügel, Heuschober Stein Stern Stimme Stimme (bei der Wahl) Stimmung, Gaudi Stock Stock Straße) außerhalb der Stadt), Weg engl.: scenic route Straße (in der Stadt); die Straße Streit Strohdach Strumpf 19 Foclóir píosa [pjiis/] macléinn [makleen], pl. micléinn cathaoir > [kahiir] buatais < [bu/t/s] uair < [u/r], pl.: uaireanta. stoirm < [storj/m] stoirmiúil [störmj/] ainmfhocal > [änim-ock/l] tóraigh, vn. tóraíocht Grundvokabeln Deutsch/Irisch Stück Student (Sohn der Bildung) Stuhl Stulpenstiefel Stunde Sturm stürmisch Substantiv (Namenswort) Suche [torr/cht] tóir < [toor] lá > [lå], pl. laethanta [läj/nta]) aintín < [antjiin] mála > [mål/] tóirse > [torsch/] teicneoir > [teknjoor] tae > [tee] am ~ cuid < [kid] an cuid is mó chun [chun] mo chuid teileafón > [tel/foon] fón > [foon] uimhir fóin teocht < [tschocht] daor [dear] amharclann < [aurkl/n] domhain [daun] ainmhí > [anvii], pl. ainmhithe [anwi/t] bord > [baued], pl. boird iníon < [inin] ruaille buaille [ruillje bullje] geata > [gät/] cúl > móin < [moonj] turas > [tur/s] turasóir >, pl. ~i Suche Tag Tante Tasche Taschenlampe (engl.: torch) Techniker Tee Teezeit Teil, Anteil, Portion die meisten meinen Teil Telefon Telefon Telefonnummer Temperatur, Wärme teuer Theater tief Tier Tisch, Brett, engl.: council Tochter Tohuwabohu Tor (engl.: gate) Tor (Fußballtor) Torf Tour, Reise Tourist [tuur/soor, ~i] iompar [omp/ir] staighre [steidr/], pl. staighrí thuas staighre [hu/s steidr/] tirim [tirim] tragen Treppe, Stockwerk, Etage oberes Stockwerk (engl.: upstairs) trocken Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann ná doras > [dor/s] ~ tosaigh [tossi] túr > [tur] thar [har] tharam [har/m] tharat [har/t] thairis [har/sch] thairsti [harschti] tharainn [har/n] tharaibh [har/v] tharstu [harstu] gach [gach] … áit … bliain … duine … lá … rud … uair neart [njä/t] iomarca < [im/rk/] aistrigh [aischtrii] uaireadóir > [ur/dor] clog > [klock] a trí a chlog chun [chron] agus [agus] ollscoil < [ållscol] thíos [hiis] trí faoi [fii] ~ bhun ~ dheireadh [jerd/] ~ láthair ~ tuath [fiin tu/] ~ comhrá > [cohra] lóistín > [looschtiin] ~ leaba agus bricfeasta laethanta saoire [läj/nta siir/] athair > [åh/ir] feabhas > [fjaus] caite [caitje] pósta [poscht/] giorraigh [gjirii] caill [kal], vn. cailleadh diúltú > [djultu] tu nicht (engl.: don’t) Tür (engl.: door) Eingangstür Turm über (räumlich) über mir über dir über ihn über ihr über uns über euch über sie überall, jeder ort jährlich, jedes Jahr jeder, jeder Mensch täglich, an jedem Tag alles, jedes Ding jedes Mal Überfluss (engl.: plenty) Übermaß, zu viel übersetzen Uhr Uhr drei Uhr um (inf.) zu, entgegen, in Richtung und Universität unten unter (engl.: among) unter darunter, unterhalb schließlich (engl.: finally) gegenwärtig im Landstrich über (im Sinne von: »ich weiß etwas über ein Buch«) Unterhaltung Unterkunft Bed & Breakfast Urlaub Vater Verbesserung verbraucht verheiratet verkürzen verlieren Verneinung 20 Foclóir folach > [fol/ch] cuir i bhfolach [vollach] moill [m/ll] < ceathair [kähid] ceathrú [karuh] coicís < [kaikisch] tánaiste > [tånischt/] éan > [ej/n], pl. éin de [de] den [den] díom [diim] díot [diit] de [de] di [dii] dínn [diin] díbh [diiv] díobh [diiv] ullmhaigh [ull/vi], vn. ullmhú ar feadh > [fjaa] fírinne < [fiir/n/] balla > [ball/] cén uair [keen u/r] b’ = ba níorbh [niirv] (níor raibh) cén fáth [keen få] cad céard [keerd] nigh [njich], vn. ní uisce > [ischk/] hidrigin < [hidrigen] bealach > [ballach] slí < ~ amach [amåch] ~ isteach [ischtåch] ~ bheatha [wah/] imigh [immi] bhí imithe [imij/] baininscneach Grundvokabeln Deutsch/Irisch Versteck verstecken Verzögerung vier Viertel vierzehn Tage (engl.: fortnight) Vize-Regierungsschef Vogel von von dem von mir von dir von ihm von ihr von uns von euch von ihnen vorbereiten, fertig machen während (auf Dauer) Wahrheit Wand, Mauer wann (welche Stunde) wäre war-nicht warum (welcher Grund) was was waschen Wasser Wasserstoff, (engl.: hydrogen) Weg (im Sinne von ”auf dem Weg sein”) Weg Ausgang Eingang Lebensunterhalt weggehen war weggegangen weiblich [bäninschk/noch] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Nollag < [nol/g] Oíche Nollag Lá Nollag Mí na Nollag Daidí na Nollag aimsir na Nollag mar [mar] ~ sin ~ sin féin ~ dhea [jä] de … mar sin tamall > [taamål] fíon > [fii/n] bán [bån] tuilleadh [til/] cén [keen] coileán > [koljån] domhan > [daun] bith > [bir] ar bith ar chor ar bith má [må] pé pé scéal é cé [kee] iarthar > [j/rh/r] aimsir < [äimschir] fuisce > [fuischk/] drogall > [drug/l] cosúil [kossul] cén chaoi [keen chrii] cén fhad [keen aad] cén t-am [keen taam] cé mhéad [kee weed] chomh [choo] chomh … agus chomh maith gaoth < [guii] gaofar [guif/r] cúinne > [kuunje] geimhreadh > [givr/] sa gheimhreadh [hivr/] muid [muid] tábhairneoir > [tåv/rnjoor] eolas > [ool/s] cá [kå] seachtain < [schacht/n] Weihnachten Heiligabend Weihnachtstag Dezember Weihnachtsmann Weihnachtszeit weil deshalb dennoch (even so) fürwahr (ironisch), als ob wegen (because of) Weile Wein weiß weitere, mehr welche (r, s) Welpe, Hündchen Welt Existenz, Dasein irgendein überhaupt wenn, falls wer immer, was immer egal wie (engl.: anyway) wer, was Westen Wetter Whiskey Widerstreben, Abneigung wie (engl.: like) wie (welche Weise) wie lang(e) wie spät (welche Zeit) wie viel (welche Menge) wie, so so … wie ebenso (as well) Wind windig Winkel, Ecke Winter im Winter wir Wirt Wissen, Können wo Woche 21 Foclóir cé as [kee ass] binn [bin] táin <, pl. táinte cónaí > [kooni] i gcónaí [ii gooni] néal > [njeel], pl.: néalta Grundvokabeln Deutsch/Irisch woher wohlklingend, süß Wohlstand Wohnung immer Wolke beirt [bjert] amhras > [aures] amhras > [auwr/s] dó dhéag [doo jirg] zwei Personen Zweifel Zweifel, Verdacht zwölf [njeelt/] scamall > [skamm/l] pl.: scamaill [skammeul] scamallach [skamm/l/ch] focal > [fok/ll], pl. focla Wolke wolkig Wort, Vokabel [foclå] iontas > [innt/s] fonn > [fonn] bheadh [werch] fiacail < [fi/k/l], pl. fiacla Wunder, Überraschung Wunsch, Verlangen würde sein, wäre Zahn [fi/kla] fiaclóir > [fi/kloor] deich [dech] am > [am] nuachtán > [nu/chtån] bris [brisch] réasúnta [resunta] toitín > [totiin] seomra > [schoomr/] ~ suite [sitj/] ~ codlata [kol/t/] sorcas > [sork/s] crith > [kri!] ar crith le heagla zú > [zuu] do [do] dom [rom] duit [rüt] dó [roo] di [ri] dúinn [rin] daoibh [riiv] dóibh [rooiv] siúcra > [schuukr/] sásta [saast/] ar ais [aräsch] éindí [eendji], in ~ in éineacht [eenacht] in éineacht le achoimre < [archrümre] dó [doo] Zahnarzt zehn Zeit Zeitung zerbrechen ziemlich, zumutbar Zigarette Zimmer (engl.: chamber) Wohnzimmer Schlafzimmer Zirkus Zittern zitternd vor Angst Zoo zu zu mir zu dir zu ihm zu ihr zu uns zu euch zu ihnen Zucker zufrieden zurück zusammen zusammen zusammen mit Zusammenfassung zwei Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 22 Unregelmäßige Verben — Briathra Neamhrialta [briochra njafri/lta] g = Grund-/Befehlsf. vn = Verbalnomen/ Inf. bekommen (to get) faigh [faj] fáil [fål] Zeit V (g) (vn) G Z V gehen téigh [teej] dul [dul] (g) (vn) G Z sagen * abair [abb/] rá [rå] V (g) (vn) G Z sehen V feic [fek] (g) feiceáil (vn) G Z sein bí bíonn V (g) (vn) G Z tun, machen déan [de/n] déanamh [djen/v] V (g) (vn) G Z Frage Pos. Aussage (Ich-Form ggf. in Klammer) Neg. Aussage An bhfuair Fuair Ní bhfuair [wueir] [fueir] [wuei] An bhfaigheann Faigheann (faighim) Ní fhaigheann [waj/n] [faj/n] [aj/n] An bhfaighidh Gheobhaidh Ní bhfaighidh [waui] [jaui] [vaui] An ndeachaigh Chuaigh Ní dheachaigh [njacha] [chua] [jacha] An dtéann Téann (téim) Ní théann [djee/n] [tjee/n] [hee/n] An rachaidh Rachaidh Ní rachaidh [rachi] [rachi] [rachi] An ndúirt Dúirt Ní dúirt [nuuirt] [duuirt] [duuirt] An ndeireann Deir (deirim) Ní deir [njeere/n] [djeer] [djeer] An ndéarfaidh Déarfaidh Ní déarfaidh [njerfi] [djerfi] [djerfi] An bhfaca Chonaic Ní fhaca [wacka] [chonik] [acka] An bhfeiceann Feiceann (feicim) Ní fheiceann [vekh/n] [fekh/n] [ekh/n] An bhfeicfidh Feicfidh Ní fheicfidh [vekfi] [fekfi] [ekfi] An raibh Bhí Ní raibh [rau] [wii] [rau] An bhfuil Tá / Bíonn (bím) Níl / Ní bhíonn [wil] [tå / bii/n]] [niil / vii/n ] An mbeidh Beidh Ní bheidh [mai] [bai] [wai] An ndearna Rinne Ní dhearna [jårn/] [rinj/] [årn/] An ndéanann Déanann (déanaim) Ní dhéanann [njen/n] [djen/n] [jen/n] An ndéanfaidh Déanfaidh Ní dhéanfaidh [njenfi] [djenfi] [jenfi] * bei geschriebener, wörtlicher Rede: arsa (arsa Seán, arsa mise) bzw. ar (ar seisean, ar sise etc.) Fortsetzung nächste Seite Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 23 Foclóir Unregelmäßige Verben g = Grund-/Befehlsf. vn = Verbalnomen/ Inf. essen ith [i!] ithe [ich/] Zeit V (g) (vn) G Z fangen, ergreifen beir [berd] breith V (g) (vn) G Z geben, bringen tabhair [tu/r] tabhairt [tooirt] V (g) (vn) G Z hören clois [kloisch] V (g) cloisteáil [kloschtåil] (vn) G Z kommen tar [tar] teacht [tacht] V (g) (vn) G Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Frage Pos. Aussage (Ich-Form ggf. in Klammer) Neg. Aussage Ar ith D’ith Níor ith [i!] [di!] [i!] An itheann Itheann (ithim) Ní itheann [ih/n] [ih/n] [ih/n] An íosfaidh Íosfaidh Ní íosfaidh [isfi] [isfi] [isfi] Ar rug Rug Níor rug [ruk] [ruk] [ruk] An mbeireann Beireann (beirim) Ní bheireann [merr/n] [berr/n] [verr/n] An mbéarfaidh Béarfaidh Ní bhéarfaidh [merfi] [berfi] [werfi] Ar thug Thug Níor thug [huk] [huk] [huk] An dtugann Tugann (tugaim) Ní thugann [dug/nn] [tug/nn] [hug/n] An dtabharfaid Tabharfaidh Ní thabharfaidh [norfi] [torfi] [horfi] Ar chuala Chuala Níor chuala [chu/l/] [chu/l/] [chu/l/] An gcloiseann Cloiseann (cloisim) Ní chloiseann [glosch/n] [klosch/n] [chlosch/n] An gcloisfidh Cloisfidh Ní chloisfidh [gloschfi] [kloschfi] [chloschfi] Ar tháinig Tháinig Níor tháinig [hånig] [hånig] [hånig] An dtagann Tagann (tagaim) Ní thagann [dag/n] [tag/n] [hag/n] An dtiocfaidh Tiocfaidh Ní thiocfaidh [djokfi] [tjokfi] [jokfi] 24 Regelmäßige Verben Typ 1 — Irisch/Deutsch Deutsch Grundform Inf./Verbalnomen brechen bris (g) Zeit V [brisch] briseadh (vn) G [brisch/] Z setzen, legen, stellen (put) cuir (g) V [kuir] cur (vn) G [kur] Z schließen dún (g) V [duun] dúnadh (vn) G [duun/] Z zuhören (listen) éist (g) V [escht] éisteacht] (vn) G [eschtach Z verlassen (leave) fág (g) V [fåg] fágáil (vn) G [fågal] Z schauen (look) féach (g) V [ferch] féachaint (vn) G [ferch/nt] Z reinigen, säubern glan (g) V [glan] glanadh (vn) G [glanna] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Frage Pos. Aussage Neg. Aussage Ar bhris Bhris Níor bhris [vrisch] [vrisch] [vrisch] An mbriseann Briseann Ní bhriseann [mrisch/n] [brisch/n] [vrisch/n] An mbrisfidh Brisfidh Ní bhrisfidh [mrisfi] [brisfi] [vrisfi] Ar chuir Chuir Níor chuir [chuir] [chuir] [chuir] An gcuireann Cuireann Ní chuireann [guir/n] [kuir/n] [chuir/n] An gcuirfidh Cuirfidh Ní chuirfidh [guirfi] [kuirfi] [chuirfi] Ar dhún Dhún Níor dhún [chuun] [chuun] [chuun] An ndúnann Dúnann Ní dhúnann [nuun/n] [duun/n] [chuun/n] An ndúnfaidh Dúnfaidh Ní dhúnfaidh [nuunfi] [duunfi] [chuunfi] Ar éist D’éist Níor éist [escht] [descht] [escht] An éistann Éistann Ní éistann [escht/en] [escht/en] [escht/en] An éistfaidh Éistfaidh Ní éistfaidh [eschtfi] [eschtfi] [eschtfi] Ar fhág D’fhág Níor fhág [åg] [dåg] [åg] An bhfágann Fágann Ní fhágann [våg/n] [fåg/n] [åg/n] An bhfágfaidh Fágfaidh Ní fhágfaidh [vågfi] [fågfi] [ågfi] Ar fhéach D’fhéach Níor fhéach [erch] [derch] [erch] An bhféachann Féachann Ní fhéachann [verch/n] [ferch/n] [erch/n] An bhféachfaidh Féachfaidh Ní fhéachfaidh [verchfi] [ferchfi] [erchfi] Ar ghlan Ghlan Níor ghlan [chrlan] [chrlan] [chrlan] An nglanann Glanann Ní ghlanann [nglan/n] [glan/n] [chrlan/n] An nglanfaidh Glanfaidh Ní ghlanfaidh [nglanfi] [glanfi] [chrlanfi] 25 Foclóir lesen Regelmäßige Verben Typ 1 — Irisch/Deutsch léigh (g) V [leej] léamh (vn) G [leev] Z trinken ól (g) V [ool] ól (vn) G [ool] Z rennen rith (g) V [ri!] ritheacht (vn) G [richarcht] Z schreiben scríobh (g) V [schkriiv] scríobh (vn) G [schkriiv] Z nehmen (take, lift) tóg (g) V [toog] tógáil (vn) G [toogål] Z verstehen tuig (g) V [tig] tuiscint (vn) G [tischkinta] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Ar léigh Léigh Níor léigh [leej] [leej] [leej] An léann Léann Ní léann [lee/n] [lee/n] [lee/n] An léifidh Léifidh Ní léifidh [leefi] [leefi] [leefi] Ar ól D’ól Níor ól [ool] [dool] [ool] An ólann Ólann Ní ólann [ool/n] [ool/n] [ool/n] An ólfaidh Ólfaidh Ní ólfaidh [oolfi] [oolfi] [oolfi] Ar rith Rith Níor rith [ri!] [ri!] [ri!] An ritheann Ritheann Ní ritheann [rih/n] [rih/n] [rih/n] An rithfidh Rithfidh Ní rithfidh [rifi] [rifi] [rifi] Ar scríobh Scríobh Níor scríobh [schkriiv] [schkriiv] [schkriiv] An scríobhann Scríobhann Ní scríobhann [schkriiv/n] [schkriiv/n] [schkriiv/n] An scríobhfaidh Scríobhfaidh Ní scríobhfaidh [schkriivi] [schkriivi] [schkriivi] Ar thóg Thóg Níor thóg [hoog] [hoog] [hoog] An dtógann Tógann Ní thógann [doog/n] [toog/n] [hoog/n] An dtógfaidh Tógfaidh Ní thógfaidh [doogfi] [toogfi] [hoogfi] Ar thuig Thuig Níor thuig [hig] [hig] [hig] An dtuigeann Tuigeann Ní thuigeann [dig/n] [tig/n] [hig/n] An dtuigfidh Tuigfidh Ní thuigfidh [digfi] [tigfi] [higfi] 26 Regelmäßige Verben Typ 1 — Deutsch/Irisch Deutsch Grundform Inf./Verbalnomen brechen bris (g) Zeit V [brisch] briseadh (vn) G [brisch/] Z lesen léigh (g) V [leej] léamh (vn) G [leev] Z nehmen (take, lift) tóg (g) V [toog] tógáil (vn) G [toogål] Z reinigen, säubern glan (g) V [glan] glanadh (vn) G [glanna] Z rennen rith (g) V [ri!] ritheacht (vn) G [richarcht] Z schauen (look) féach (g) V [ferch] féachaint (vn) G [ferch/nt] Z schließen dún (g) V [duun] dúnadh (vn) G [duun/] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Frage Pos. Aussage Neg. Aussage Ar bhris Bhris Níor bhris [vrisch] [vrisch] [vrisch] An mbriseann Briseann Ní bhriseann [mrisch/n] [brisch/n] [vrisch/n] An mbrisfidh Brisfidh Ní bhrisfidh [mrisfi] [brisfi] [vrisfi] Ar léigh Léigh Níor léigh [leej] [leej] [leej] An léann Léann Ní léann [lee/n] [lee/n] [lee/n] An léifidh Léifidh Ní léifidh [leefi] [leefi] [leefi] Ar thóg Thóg Níor thóg [hoog] [hoog] [hoog] An dtógann Tógann Ní thógann [doog/n] [toog/n] [hoog/n] An dtógfaidh Tógfaidh Ní thógfaidh [doogfi] [toogfi] [hoogfi] Ar ghlan Ghlan Níor ghlan [chrlan] [chrlan] [chrlan] An nglanann Glanann Ní ghlanann [nglan/n] [glan/n] [chrlan/n] An nglanfaidh Glanfaidh Ní ghlanfaidh [nglanfi] [glanfi] [chrlanfi] Ar rith Rith Níor rith [ri!] [ri!] [ri!] An ritheann Ritheann Ní ritheann [rih/n] [rih/n] [rih/n] An rithfidh Rithfidh Ní rithfidh [rifi] [rifi] [rifi] Ar fhéach D’fhéach Níor fhéach [erch] [derch] [erch] An bhféachann Féachann Ní fhéachann [verch/n] [ferch/n] [erch/n] An bhféachfaidh Féachfaidh Ní fhéachfaidh [verchfi] [ferchfi] [erchfi] Ar dhún Dhún Níor dhún [chuun] [chuun] [chuun] An ndúnann Dúnann Ní dhúnann [nuun/n] [duun/n] [chuun/n] An ndúnfaidh Dúnfaidh Ní dhúnfaidh [nuunfi] [duunfi] [chuunfi] 27 Foclóir schreiben Regelmäßige Verben Typ 1 — Deutsch/Irisch scríobh (g) V [schkriiv] scríobh (vn) G [schkriiv] Z setzen, legen, stellen (put) cuir (g) V [kuir] cur (vn) G [kur] Z trinken ól (g) V [ool] ól (vn) G [ool] Z verlassen (leave) fág (g) V [fåg] fágáil (vn) G [fågal] Z verstehen tuig (g) V [tig] tuiscint (vn) G [tischkinta] Z zuhören (listen) éist (g) V [escht] éisteacht (vn) G [eschtach] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Ar scríobh Scríobh Níor scríobh [schkriiv] [schkriiv] [schkriiv] An scríobhann Scríobhann Ní scríobhann [schkriiv/n] [schkriiv/n] [schkriiv/n] An scríobhfaidh Scríobhfaidh Ní scríobhfaidh [schkriivi] [schkriivi] [schkriivi] Ar chuir Chuir Níor chuir [chuir] [chuir] [chuir] An gcuireann Cuireann Ní chuireann [guir/n] [kuir/n] [chuir/n] An gcuirfidh Cuirfidh Ní chuirfidh [guirfi] [kuirfi] [chuirfi] Ar ól D’ól Níor ól [ool] [dool] [ool] An ólann Ólann Ní ólann [ool/n] [ool/n] [ool/n] An ólfaidh Ólfaidh Ní ólfaidh [oolfi] [oolfi] [oolfi] Ar fhág D’fhág Níor fhág [åg] [dåg] [åg] An bhfágann Fágann Ní fhágann [våg/n] [fåg/n] [åg/n] An bhfágfaidh Fágfaidh Ní fhágfaidh [vågfi] [fågfi] [ågfi] Ar thuig Thuig Níor thuig [hig] [hig] [hig] An dtuigeann Tuigeann Ní thuigeann [dig/n] [tig/n] [hig/n] An dtuigfidh Tuigfidh Ní thuigfidh [digfi] [tigfi] [higfi] Ar éist D’éist Níor éist [escht] [descht] [escht] An éistann Éistann Ní éistann [escht/en] [escht/en] [escht/en] An éistfaidh Éistfaidh Ní éistfaidh [eschtfi] [eschtfi] [eschtfi] 28 Regelmäßige Verben, Typ 2 — Irisch/Deutsch Deutsch Grundform Inf./Verbalnomen kaufen ceannaigh (g) Zeit Frage V [kjenni] ceannach (vn) G [kjenn/ch] Z decken, bedecken, einwickeln clúdaigh (g) V [kluudi] clúdach (vn) G [kluud/] Z herrichten cóirigh (g) V [kori] cóiriú (vn) G [koru] Z beenden (to finish) críochnaigh (g) V [kriichni] críochnú (vn) G [kriichnuu] Z suchen cuardaigh (g) V [kurdi] cuardach (vn) G [kurd/ch] Z aufwachen dúisigh (g) V [duuschi] dúiseacht (vn) G [duuschächt] Z erheben éirigh (g) V [eeri] éirí (vn) G [eerii] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Pos. Aussage Neg. Aussage Ar cheannaigh Cheannaigh Níor cheannaigh [chenni] [chenni] [chenni] An gceannaíonn Ceannaíonn Ní cheannaíonn [genni/n] [kjenni/n] [chenni/n] An gceannóidh Ceannóidh Ní cheannóidh [gennoi] [kjennoi] [chennoi] Ar chlúdaigh Chlúdaigh Níor chlúdaigh [chluudi] [chluudi] [chluudi] An gclúdaíonn Clúdaíonn Ní chlúdaíonn [gluudi/n] [kluudi/n] [chluudi/n] An gclúdóidh Clúdóidh Ní chlúdóidh [gluudoi] [kluudoi] [chluudoi] Ar chóirigh Chóirigh Níor chóirigh [chori] [chori] [chori] An gcóiríonn Cóiríonn Ní chóiríonn [gori/n] [kori/n] [chori/n] An gcóireoidh Cóireoidh Ní chóireoidh [goroi] [koroi] [choroi] Ar chríochnaigh Chríochnaigh Níor chríochnaigh [chriichni] [chriichni] [chriichni] An gcríochnaíonn Críochnaíonn Ní chríochnaíonn [griichni/n] [kriichni/n] [chriichni/n] An gcríochnóidh Críochnóidh Ní chríochnóidh [griichnoi] [kriichnoi] [chriichnoi] Ar chuardaigh Chuardaigh Níor chuardaigh [churdi] [churdi] [churdi/] An gcuardaíonn Cuardaíonn Ní chuardaíonn [gurdi/n] [kurdi/n] [churdi/n] An gcuardóidh Cuardóidh Ní chuardóidh [gurdoi] [kurdoi] [churdoi] Ar dhúisigh Dhúisigh Níor dhúisigh [chruuschi] [chruuschi] [chruuschi] An ndúisíonn Dúisíonn Ní dhúisíonn [nuuschi/n] [duuschi/n] [chruuschi/n] An ndúiseoidh Dúiseoidh Ní dhúiseoidh [nuuschoi] [duuschoi] [chruuschoi] Ar éirigh D’éirigh Níor éirigh [eeri] [deeri/] [eeri] An éiríonn Éiríonn Ní éiríonn [eeri/n] [eeri/n] [eeri/n] An éireoidh Éireoidh Ní éireoidh [eeroi] [eeroi] [eeroi] 29 Foclóir lernen Regelmäßige Verben Typ 2 — Irisch/Deutsch foghlaim (g) V [fool/im] foghlaim (vn) G [fool/im] Z fortgehen imigh (g) V [imi] imeacht (vn) G [im/cht] Z spielen imir (g) V [im/ir] imirt (vn) G [im/irt] Z erzählen (to tell) inis (g) V [inisch] insint (vn) G [inschint] Z öffnen oscail (g) V [osk/l] oscailt (vn) G [osk/lt] Z anfangen tosaigh (g) V [tossi] tosú (vn) G [tossuu] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Ar fhoghlaim D’fhoghlaim Níor fhoghlaim [ool/im] [dool/im] [ool/im] An bhfoghlaimíonn Foghlaimíonn Ní fhoghlaimíonn [wool/imi/n] [fool/imi/n] [ool/imi/n] An bhfoghlaimeoidh Foghlaimeoidh Ní fhoghlaimeoidh [wool/imoi] [fool/imoi] [ool/imoi] Ar imigh D’imigh Níor imigh [imi] [dimi] [imi] An imíonn Imíonn Ní imíonn [imi/n] [imi/n] [imi/n] An imeoidh Imeoidh Ní imeoidh [imoi] [imoi] [imoi] Ar imir D’imir Níor imir [im/ir] [dim/ir] [im/ir] An imríonn Imríonn Ní imríonn [imri/n] [imri/n] [imri/n] An imreoidh Imreoidh Ní imreoidh [imroi] [imroi] [imroi] Ar inis D’inis Níor inis [inisch] [dinisch] [inisch] An insíonn Insíonn Ní insíonn [inschi/n] [inschi/n] [inschi/n] An inseoidh Inseoidh Ní inseoidh [inschoi] [inschoi] [inschoi] Ar oscail D’oscail Níor oscail [osk/l] [dosk/l] [osk/l] An osclaíonn Osclaíonn Ní osclaíonn [oskli/n] [oskli/n] [oskli/n] An osclóidh Osclóidh Ní osclóidh [oskloi] [oskloi] [oskloi] Ar thosaigh Thosaigh Níor thosaigh [hossi] [hossi] [hossi] An dtosaíonn Tosaíonn Ní thosaíonn [dossi/n] [tossi/n] [hossi/n] An dtosóidh Tosóidh Ní thosóidh [dossoi] [tossoi] [hossoi] 30 Regelmäßige Verben, Typ 2 — Deutsch/Irisch Deutsch anfangen Grundform Inf./Verbalnomen tosaigh (g) Zeit Frage V [tossi] tosú (vn) G [tossuu] Z aufwachen dúisigh (g) V [duuschi] dúiseacht (vn) G [duuschächt] Z beenden (to finish) críochnaigh (g) V [kriichni] críochnú (vn) G [kriichnuu] Z decken, bedecken, einwickeln clúdaigh (g) V [kluudi] clúdach (vn) G [kluud/] Z erheben éirigh (g) V [eeri] éirí (vn) G [eerii] Z erzählen (to tell) inis (g) V [inisch] insint (vn) G [inschint] Z fortgehen imigh (g) V [imi] imeacht (vn) G [im/cht] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Pos. Aussage Neg. Aussage Ar thosaigh Thosaigh Níor thosaigh [hossi] [hossi] [hossi] An dtosaíonn Tosaíonn Ní thosaíonn [dossi/n] [tossi/n] [hossi/n] An dtosóidh Tosóidh Ní thosóidh [dossoi] [tossoi] [hossoi] Ar dhúisigh Dhúisigh Níor dhúisigh [chruuschi] [chruuschi] [chruuschi] An ndúisíonn Dúisíonn Ní dhúisíonn [nuuschi/n] [duuschi/n] [chruuschi/n] An ndúiseoidh Dúiseoidh Ní dhúiseoidh [nuuschoi] [duuschoi] [chruuschoi] Ar chríochnaigh Chríochnaigh Níor chríochnaigh [chriichni] [chriichni] [chriichni] An gcríochnaíonn Críochnaíonn Ní chríochnaíonn [griichni/n] [kriichni/n] [chriichni/n] An gcríochnóidh Críochnóidh Ní chríochnóidh [griichnoi] [kriichnoi] [chriichnoi] Ar chlúdaigh Chlúdaigh Níor chlúdaigh [chluudi] [chluudi] [chluudi] An gclúdaíonn Clúdaíonn Ní chlúdaíonn [gluudi/n] [kluudi/n] [chluudi/n] An gclúdóidh Clúdóidh Ní chlúdóidh [gluudoi] [kluudoi] [chluudoi] Ar éirigh D’éirigh Níor éirigh [eeri] [deeri/] [eeri] An éiríonn Éiríonn Ní éiríonn [eeri/n] [eeri/n] [eeri/n] An éireoidh Éireoidh Ní éireoidh [eeroi] [eeroi] [eeroi] Ar inis D’inis Níor inis [inisch] [dinisch] [inisch] An insíonn Insíonn Ní insíonn [inschi/n] [inschi/n] [inschi/n] An inseoidh Inseoidh Ní inseoidh [inschoi] [inschoi] [inschoi] Ar imigh D’imigh Níor imigh [imi] [dimi] [imi] An imíonn Imíonn Ní imíonn [imi/n] [imi/n] [imi/n] An imeoidh Imeoidh Ní imeoidh [imoi] [imoi] [imoi] 31 Foclóir herrichten Regelmäßige Verben Typ 2 — Deutsch/Irisch cóirigh (g) V [kori] cóiriú (vn) G [korut] Z kaufen ceannaigh (g) V [kjenni] ceannach (vn) G [kjenn/ch] Z lernen foghlaim (g) V [fool/im] foghlaim (vn) G [fool/im] Z öffnen oscail (g) V [osk/l] oscailt (vn) G [osk/lt] Z spielen imir (g) V [im/ir] imirt (vn) G [im/irt] Z suchen cuardaigh (g) V [kurdi] cuardach (vn) G [kurd/ch] Z Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Ar chóirigh Chóirigh Níor chóirigh [chori] [chori] [chori] An gcóiríonn Cóiríonn Ní chóiríonn [gori/n] [kori/n] [chori/n] An gcóireoidh Cóireoidh Ní chóireoidh [goroi] [koroi] [choroi] Ar cheannaigh Cheannaigh Níor cheannaigh [chenni] [chenni] [chenni] An gceannaíonn Ceannaíonn Ní cheannaíonn [genni/n] [kjenni/n] [chenni/n] An gceannóidh Ceannóidh Ní cheannóidh [gennoi] [kjennoi] [chennoi] Ar fhoghlaim D’fhoghlaim Níor fhoghlaim [ool/im] [dool/im] [ool/im] An bhfoghlaimíonn Foghlaimíonn Ní fhoghlaimíonn [wool/imi/n] [fool/imi/n] [ool/imi/n] An bhfoghlaimeoidh Foghlaimeoidh Ní fhoghlaimeoidh [wool/imoi] [fool/imoi] [ool/imoi] Ar oscail D’oscail Níor oscail [osk/l] [dosk/l] [osk/l] An osclaíonn Osclaíonn Ní osclaíonn [oskli/n] [oskli/n] [oskli/n] An osclóidh Osclóidh Ní osclóidh [oskloi] [oskloi] [oskloi] Ar imir D’imir Níor imir [im/ir] [dim/ir] [im/ir] An imríonn Imríonn Ní imríonn [imri/n] [imri/n] [imri/n] An imreoidh Imreoidh Ní imreoidh [imroi] [imroi] [imroi] Ar chuardaigh Chuardaigh Níor chuardaigh [churdi] [churdi] [churdi/] An gcuardaíonn Cuardaíonn Ní chuardaíonn [gurdi/n] [kurdi/n] [churdi/n] An gcuardóidh Cuardóidh Ní chuardóidh [gurdoi] [kurdoi] [churdoi] 32 Verbal Nouns — Tätigkeitshauptwörter, Irisch/Deutsch ag athchóiriú [achrorii] ag béiceadh [beeku] ag breathnú (ar) [bräh/nuu] ag brionglóid (faoi) beim Renovieren beim Schreien beim Ansehen/Beobachten beim Träumen (von) [bringlodj (fii)] ag caint (le) [kaintj] beim Sprechen (zu), sich unterhalten (mit) ag caitheamh [kah/v(t)] beim Tragen (i. S.v. Anziehen), Werfen … rud éigin [… rud eegj/n] etwas Werfen … éadaí [… eedi] in Schale Werfen … toitín [… totiin] Rauchen … urchair [… orchor] Schießen … treabhsair [… traussa] die Hosen anhaben beim Singen ag canadh [kan/] kiinje ag caoineadh [ ] beim Weinen ag casadh [kas/] beim Drehen … ceoil [… kjool] … Musik machen … amhrán [… oran] … ein Lied singen … coirnéal [… kaunij/l] … um die Ecke gehen … le … sich Treffen mit … timpeall [tiimel] … sich Umdrehen ag ceannach [kjänn/ch] beim Kaufen ag cíoradh [kjiir/] beim Kämmen ag codladh [kol/] beim Schlafen i ag cur [ku r] beim Fallen (Setzen) [von] báisteach [båscht/ch] Regen seaca Frost sneachta [schnacht/] Schnee ag damhsa [daus/] beim Tanzen ag déanamh [djen/v] beim Tun/Machen ag dul (go dtí) [dol] beim Gehen (nach) ag éirí [airii] beim Aufstehen (sich erheben); beim Werden (z. B. der Tag wird warm etc.) ag éisteacht [eesct/cht] beim Zuhören (listening) ag eitilt [etilt] beim Fliegen ag fáil [fal] beim Bekommen (getting) ag fanacht [fan/cht] beim Warten/Bleiben ag fás [fås] beim Wachsen ag féachaint (ar) [ferch/nt] beim Sehen (auf) i ag foghlaim [fool/ m] beim Lernen ag gáirí [gåri] beim Lachen (Geiern) ag glanadh (an carr) [glanna] beim Säubern, Waschen (des Autos) u ag glaoch [gl iich] beim Rufen Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann ag gluaiseacht [gluschacht] ag imeacht [im/cht] ag imirt [im/irt] … cleas [… klaas] ag ithe [ich/] ag leá [la] ag léamh [leew] ag lorg ~ eolais faoi(n) ag luí [luii] ag múineadh [muuin/] ag obair [ob/r] ag ól [ool] ag pósadh [pooße] ag rá [rå] ag rince [rink/] ag ritheacht [richarcht] ag rothaíocht [rochjiot] ag sciorradh [schkirr/] ag scréachaíl [schkrerchil] ag scríobh [schkriiw] ag seachaint [schach/nt] ag seasamh [schäss/w] ag seinm [schen/m] … ceoil [… kjool] ag siopadóireacht beim Bewegen (moving) beim Verlassen beim Spielen … Spaß machen beim Essen beim Schmelzen beim Lesen beim Suchen, looking for ~ information about beim Liegen beim Lehren beim Arbeiten beim Trinken beim Heiraten beim Sagen beim Tanzen beim Rennen beim Fahrrad fahren beim Rutschen beim Kreischen, Schreien beim Schreiben beim Aufpassen beim Stehen beim Spielen … von Musik beim Shopping [schiop/door/cht] ag siúl [schul] ag sleamhnú [schlaunu] ag snámh [snåw] ag staidéar [städir] ag stealladh [stalj/] … báistí ag súgradh [ßuurg/] ag suí [suii] ag tabhairt [tooirt] … cuairt [… ku/irt] ag tafann [taff/n] ag taisteal [taschtil] ag teacht [tacht] ag tiomáint [tjommåin] ag titim [tjitj/m] ag tuiscint [tischkint] beim Gehen/Reisen beim Rutschen beim Schwimmen beim Studieren beim Ergießen in Strömen regnen beim Spielen (Kinder) beim Sitzen beim Geben, Bringen Abstatten von Besuch beim Bellen beim Reisen beim Kommen/sich Nähern beim Fahren beim Fallen beim Verstehen 33 Verbal Nouns — Tätigkeitshauptwörter, Deutsch/Irisch ag breathnú (ar) [bräh/nuu] ag obair [ob/r] ag seachaint [schach/nt] ag éirí [airii] ag fáil [fal] ag tafann [taff/n] ag gluaiseacht [gluschacht] ag casadh [kas/] … ceoil [… kjool] … amhrán [… oran] … coirnéal [… kaunij/l] … le … timpeall [tiimel] ag stealladh [stalj/] … báistí ag ithe [ich/] ag tiomáint [tjommåin] ag rothaíocht [rochjiot] ag titim [tjitj/m] ag cur [kuir] báisteach [båscht/ch] seaca sneachta [schnacht/] ag eitilt [etilt] ag tabhairt [tooirt] … cuairt [… ku/irt] ag dul (go dtí) [dol] ag siúl [schul] ag pósadh [pooße] ag cíoradh [kjiir/] ag ceannach [kjänn/ch] ag teacht [tacht] ag scréachaíl [schkrerchil] ag gáirí [gåri] ag múineadh [muuin/] ag foghlaim [fool/im] ag léamh [leew] ag luí [luii] ag taisteal [taschtil] ag ritheacht [richarcht] ag athchóiriú [achrorii] ag glaoch [gluiich] beim Ansehen/Beobachten beim Arbeiten beim Aufpassen beim Aufstehen; beim Werden (z. B. der Tag wird warm etc.) beim Bekommen (getting) beim Bellen beim Bewegen (moving) beim Drehen … Musik machen … ein Lied singen … um die Ecke gehen … sich Treffen mit … sich Umdrehen beim Ergießen in Strömen Regnen beim Essen beim Fahren beim Fahrrad fahren beim Fallen beim Fallen (Setzen) [von] Regen Frost Schnee beim Fliegen beim Geben, Bringen Abstatten von Besuch beim Gehen (nach) beim Gehen/Reisen beim Heiraten beim Kämmen beim Kaufen beim Kommen/sich Nähern beim Kreischen, Schreien beim Lachen (Geiern) beim Lehren beim Lernen beim Lesen beim Liegen beim Reisen beim Rennen beim Renovieren beim Rufen Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann ag sciorradh [schkirr/] ag sleamhnú [schlaunu] ag rá [rå] ag glanadh (an carr) [glanna] ag codladh [kol/] ag leá [la] ag scríobh [schkriiw] ag béiceadh [beeku] ag snámh [snåw] ag féachaint (ar) [ferch/nt] ag siopadóireacht beim Rutschen beim Rutschen beim Sagen beim Säubern, Waschen (des Autos) beim Schlafen beim Schmelzen beim Schreiben beim Schreien beim Schwimmen beim Sehen (auf) beim Shopping [schiop/door/cht] ag canadh [kan/] ag suí [suii] ag imirt [im/irt] … cleas [… klaas] ag seinm [schen/m] … ceoil [… kjool] ag súgradh [ßuurg/] ag caint (le) [kaintj] ag seasamh [schäss/w] ag staidéar [städir] ag lorg ~ eolais faoi(n) ag damhsa [daus/] ag rince [rink/] ag caitheamh [kah/v(t)] … rud éigin [… rud eegj/n] … éadaí [… eedi] … toitín [… totiin] … urchair [… orchor] … treabhsair [… traussa] ag brionglóid (faoi) beim Singen beim Sitzen beim Spielen … Spaß machen beim Spielen … von Musik beim Spielen (Kinder) beim Sprechen (zu), sich unterhalten (mit) beim Stehen beim Studieren beim Suchen, looking for ~ information about beim Tanzen beim Tanzen beim Tragen (i. S.v. Anziehen), Werfen etwas Werfen in Schale Werfen Rauchen Schießen die Hosen anhaben beim Träumen (von) [bringlodj (fii)] ag ól [ool] ag déanamh [djen/v] ag imeacht [im/cht] ag tuiscint [tischkint] ag fás [fås] ag fanacht [fan/cht] ag caoineadh [kiinje] ag éisteacht [eesct/cht] beim Trinken beim Tun/Machen beim Verlassen beim Verstehen beim Wachsen beim Warten/Bleiben beim Weinen beim Zuhören (listening) 34 Bindewörter agus [agus] nó [noo] ach [åch] nuair a [nu/ir /] de bhrí de bhrí go dá bhrí sin, … mar [mar] mar sin de agus mar sin de mar sin féin má [ma] mura go [go] nach [nach] nó go cé go cé nach und oder aber, doch als (zeitlich) weil (engl.: because) während (als Vergleich, engl.: whereas: ich spare, während er …) deshalb (engl.: therefore) wie (engl.: like, as); weil (engl.: for) deshalb und so weiter (engl.: and so forth) dennoch (engl.: even so) falls (engl.: if) falls nicht (engl.: if not, unless) dass dass nicht bis dass obwohl obwohl nicht dass … ist/war (“temporär”: go bhfuil nach bhfuil go raibh nach raibh dass … ist dass nicht … ist dass … war dass nicht … war Silim go bhfuil an fear go deas. Silim nach bhfuil an fear go deas. Silim go raibh an fear go deas. Silim nach raibh an fear go deas. dass … ist/war (“dauerhaft”, Copula): gur nach gur + L. nár + L. má + is dass … ist dass nicht … ist dass … war dass nicht … war # más [masch] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Silim gur deas an fear é. Silim nach deas an fear é. Silim gur dheas an fear é. Silim nár dheas an fear é. (… más é do thoil é — wenn es dein Wille ist) 35 Comhaireamh [kahref] — Zahlen & Zählen – bei 2–6; 11–16 Lenition des Substantivs, Beispiel: – bei 7–10; 17–19 Eclipse des Substantivs, Beispiel: Name der Zahl – 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 ) neamhní [njavnii] náid [nåid] aon [een] dó [doo] trí [tzri] ceathair [kähid] cúig [kuuig] sé [schee] seacht [schacht] ocht [ocht] naoi [nuii] deich [dech] aon déag [hi/n dirg] dó dhéag [doo jirg] trí déag [tzri dirg] ceathair déag cúig déag sé déag seacht déag ocht déag naoi déag fiche [fich/] fiche a haon fiche a dó fiche a trí ) 30 tríocha [tsriich/] 40 ceathracha [kärach/] daichead [[d/ch/ed] 50 caoga [kuiig/] 60 seasca [schäsk/] 70 seachtó [schachtoo] 80 ochtó [ochtoo] 90 nócha [nooch/] 100 céad [keed] Zählen, Hausnummern etc., Nummern ausrufen (z. B. Lottonummern, Bingo) a náid [/ nåid] a haon [/ hi/n] a dó [/ doo] a trí [/ tzri] a ceathair [/ kähid] a cúig [/ kuuig] a sé [/ schee] a seacht [/ schacht] a hocht [/ hocht] a naoi [/ nuii] a deich [/ dech] a haon déag [/ hi/n dirg] a dó dhéag [/ doo jirg] a trí déag [/ tzri dirg] a ceathair déag a cúig déag a sé déag a seacht déag a hocht déag a naoi déag fiche fiche a haon fiche a dó fiche a trí ) dhá bhord [wau-ed] — 2 Tische seacht mbord [mau-ed] — 7 Tische Zählen von Substantiven (Tischen) Zählen von nicht näher bestimmten Personen (Ab 2: hinter die Zahl kann noch ein Begriff wie Mann, Frau, Kind, Junge, Mädchen gesetzt werden) náid bord bord amháin [awann] dhá [chrå] bhord trí bhord cheithre [chedde] bhord cúig bhord sé bhord seacht mbord ocht mbord naoi mbord deich mbord aon bhord déag dhá bhord déag trí bhord déag cheithre bhord déag cúig bhord déag sé bhord déag seacht mbord déag ocht mbord déag naoi mbord déag fiche bord aon bhord is fiche dhá bhord is fiche trí bhord is fiche ) níl aon duine/fear etc. duine/fear etc. amháin beirt [bjertch] triúr [tjruur] ceathrar [kächr/] cúigear [kuig/r] seisear [schesch/] seachtar [schåcht/r] ochtar [ocht/r] naonúr [ninuur] deichniúr [dechnjur] aon duine dhéag dhá dhuine dhéag trí dhuine dhéag cheithre dhuine dhéag cúig dhuine dhéag sé duine dhéag seacht nduine dhéag ocht nduine dhéag naoi nduine dhéag fiche duine dhuine is fiche beirt is fiche triúr is fiche ) tríocha ceathracha daichead caoga seasca seachtó ochtó nócha céad Foclóir — © 1998 – 2006 Jürgen Kullmann 36 Zeitbegriffe Monate — míosa [miis/] (TYI, S. 86) Januar Eanáir [änåir] Februar März April – Mí Eanáir – An chéad mhí Feabhra – Mí Feabhra [fjaur/] – Mí na bhFaoilleach Márta – Mí na Márta [mårt/] – Mí na Féile Pádraig Aibreán – Mí Aibreán (in Schottland eher Januar) Monat des Patrickfestes [aibrån] Mai Bealtaine – Mí na Bealtaine [bältin/] Juni Juli Meitheamh – Mí na Meithimh [meh/v] – Mí na Féile Eoin Iúil – Mí Iúil [uuil] – An Mhí Bhuidhe – Mí na Súl Buidhe August Lúnasa – Lúnasa [luun/s/] September Oktober Meán Fómhair – Mí Mheán Fómhair Mitte Herbst [mjån fuuw/ir] – Mí na Féile Micháil Monat des Michaelfestes Deireadh Fómhair – Deireadh Fómhair Ende Herbst [der/d fuuw/ir] November Samhain – Mí na Samhna [sauin] Dezember Nollaig – Mí na Nollag Weihnachtsmonat [mii n/ noll/g] im Februar 1998 i Feabhra 1998. Jahreszeiten / Festtage Frühling Sommer der Sommer Herbst Winter earrach [ärr/ch] samhradh [saur/] an t-samhradh [/n taur/] fómhar [foow/r] gheimhreadh [hiivr/] Halloween Oíche Shamhna [ich/ hoon/] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 37 Foclóir Zeitbegriffe Jahre Jahr jedes Jahr letztes Jahr " vor zwei Jahren bliain [bli/n] gach bliain [gach bli/n] an bhliain seo caite [/n wlian …] anuraidh [/norra] dhá bhliain ó shin Wochen Woche zwei Wochen vor zwei Wochen letzte Woche nächste Woche nächste Woche Freitag heute in einer Woche seachtain [schacht/n] coicís [kaikisch] coicís ó shin [kaikisch o hin] an tseachtain seo caite [/n tachten …] an tseachtain seo chugainn [… chroggin] Dé hAoine an tseachtain seo caite seachtain ó inniu (langes) Wochenende letztes Wochenende deireadh seachtaine (fada) [der/ schacht/n/] deireadh seachtaine seo caite [der/ schacht/n/ …] Tage laethanta [läj/nta]) Montag Dienstag Mittwoch Donnerstag Freitag Sonnabend Sonntag Dé Luain [dee luuin] Dé Máirt [dee mårt] Dé Céadaoin [dee keedrin] Déardaoin [derdrin] Dé hAoine [dee hiinee] Dé Sathairn [dee saarin] Dé Domhnaigh [dee duuna] letzter Montag nächsten Mittwoch nächsten Dienstagabend Donnerstag Nacht nächste Woche Freitag an Luain seo caite [/n luuin scho kaitj/] Dé Céadaoin seo chugainn tráthnóna Dé Márta seo chugainn oíche Déardaoin [iche derdrin] Dé hAoine an tseachtain seo caite Tageszeiten Tag jeden Tag später am Tag lá [lå] gach lá [gach lå] níos déanaí sa ló Stunde Minute uair [u/ir] nóiméad [numäd] der Morgen heute Morgen an mhaidin [/n wahdjin] ar maidin [är mahdjin] der Nachmittag, der Abend (solange hell) die Nacht, der Abend (sobald dunkel) an tráthnóna [/n tranuna] an oíche [/n ich/] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 38 Foclóir Zeitbegriffe heute Nachmittag (Abend) tráthnóna inniu [är tranuna] heute Nacht (Abend) nachts anocht [/nacht] san oíche [san iche] Gestern — heute — morgen gestern gestern Morgen gestern Nachmittag (Abend) gestern Nacht (Abend) inné [inje] ar maidin inné [är mahdjin inje] tráthnóna inné [tranuna inje] aréir [/rea] vorgestern vorgestern Nacht (Abend) arú inné [aruu inj/] arú aréir [aruu ’rea] heute inniu [inju] morgen morgen früh morgen Nacht übermorgen amárach [/mårach] maidin amárach. oíche amárach arú amárach [aruu ’mårach] / anóirthear Zeitliche Folge nun, jetzt gleichzeitig (along with that) am Anfang, anfangs dann danach, anschließend (im danach sein) nach einer Weile vor schließlich (finally) bald anois [/nisch] Lena chois sin, … ar dtús [är duus] ansin [/nschin] ina dhiaidh sin [ina jir schin] tamall ina dhiaidh sin roimh (roimh lón — vor dem Lunch) faoi dheireadh [fii jerd/] ba ghearr [gjear] Zeiträume innerhalb einige Monate für zwei Wochen für eine Weile (auf Dauer eine Weile) seit dem letzten Jahr I ndiaidh cúpla mí, … le haghaidh seachtaine ar feadh tamaill [är fjaa tameul] le bliain anuas Häufigkeit jedes Mal hin und wieder manchmal oft immer Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann gach uair [gach u/ir] anois agus arís(t) [/nisch agus ariisch] scaití [skatii] go minic [go min/k] i gcónaí [goonii] 39 Foclóir Zeitbegriffe Begriffen mit “Zeit” zu jener Zeit von Zeit zu Zeit vor langer Zeit die meiste Zeit (Teil gut von-der Zeit) san am sin ó am go ham fadó / fada ó shin [fad/ o schin] cuid mhaith den am [kiid wa den am] Sonstige Zeitbegriffe kurz kürzlich (in letzter Zeit, of late) spät lange unverzüglich (ohne Verzögerung) gegenwärtig jemals, schon einmal früher oder später (früh oder spät) so schnell wie möglich eines Tages Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann gearr [gear] le déanaí déanach [deen/ch] fada [fad/] gan mhoill [gan woll] faoi láthair [fii låh/r] riamh [riaf], ariamh luath nó mall [lu/ noo mal] chomh [choo] luath in Éirinn lá éigin (go gairid) 40 Ortsbegriffe dieser / diese /dieses hier seo [scho] anseo [/nscho] jener /jene /jenes dort sin [schin] ansin [/nschin] überall gach áit [gach åt] drinnen draußen istigh [ischti] amuigh [/much] hinein hinaus hinüber isteach [ischtjäch] amach [/mach] trasna [trasn/] hinunter unten herauf síos [scheis] thíos [hiis] aníos [/niis] hinauf oben herab suas [su/s] thuas [hu/s] anuas [/nu/s] unter (under, below), über (about) über (over) entlang nach (in Richtung auf) auf zu hinter dort drüben neben (in Nähe mit) zurück (kommt nach) faoi [fuii] thar [har] ar fead [fja] go dtí chun [chron] tar éis [tar eesch] thall ansin in aice le [in akj/ le] ar ais [aräsch] links rechts ar chlé [er chlee] ar dheis [er djesch] zu Hause (in the townland) nach Hause, heimwärts sa bhaile [sa weil/] abhaile [/weil/] Eingang Ausgang slí isteach [schlii ischtjäch] slí amach [schlii /mach] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 41 Mengenbegriffe Pfund Stück punt [punt] píosa [piis/] ein Tropfen Pint ein halbes Pint ein Glas ein halbes Glas eine Flasche braon [bri/n] pionta [pint/] leathphionta [läfint/] gloine [gluin/] leathghloine [lägluin/] buidéal [budjeel] genug viel, genug im Überfluss an cuid is mó mo dhóthain [mo hooh/n] go leor [goljor] neart [njä/t] die meisten (der größte Anteil) groß viel mór mórán [mooran] klein ein bisschen ein klein bisschen ein klein bisschen mehr beag [bög] beagán [begån] beagánín [beganiin] beagánín eile Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 42 Geographische Begriffe Länder Albain [Aalbin] Astráil, An ~ [astrål] Bheilg, An ~ [/n wel/g] Bhreatain, An ~ [/n wrät/n] Ceanada [kenn/d/] Danmhairg, An ~ [/n Schottland Australien Belgien Britannien Kanada Dänemark dänwar/g] Éire [Eer/] Eoraip, An ~ [/n Jurep] Fhrainc, An ~ [/n raink] Ghearmáin, An [/n Jarmoin] Ghréig, An ~ [/n chräg] Iodáil, An ~ [/n idaal] Lucsamburg Meiriceá [merika] Phortaingéil, An ~ [/n Irland Europa Frankreich Deutschland Griechenland Italien Luxemburg Amerika Portugal fortingeel] Rúis, An ~ [/n ruusch] Sasana [sassena ] Spáinn, An ~ [/n speun] Stáit Aontaithe Mheiriceá (S.A.M.) Russland England Spanien Vereinigte Staaten von Amerika (USA) Provinzen Cúige Connacht [kuuig/ Connaught chon/cht] Cúige Laighean [kuuig/ lajän] Leinster Cúige Mumhan [kuuig/ Munster muuin] Cúige Uladh [kuuig/ ul/] Ulster An Clár An Dún An Iarmhí An Longfort An Mhí Aontraim Ard Mhacha Baile Átha Cliath Ceatharlach Ciarraí Cill Chainnigh Cill Dara Cill Mhantáin Corcaigh Doire Dún na nGall Fear Manach Gaillimh Laois Liatroim Loch Garman Lú Luimneach Maigh Eo Muineachán Port Láirge Ros Comáin Sligeach Tiobraid Árann Tír Chonaill Tír Eoghain Ua bhFáilí Clare (Munster) Down (Ulster)* Westmeath (Leinster) Longford (Leinster) Meath (Leinster) Antrim (Ulster)* Armagh (Ulster)* Dublin (Leinster) Carlow (Leinster) Kerry (Munster) Kilkenny (Leinster) Kildare (Leinster) Wicklow (Leinster) Cork (Munster) Derry (Ulster)* Donegal (Ulster) Fermanagh (Ulster)* Galway (Connacht) Laois (Leinster) Leitrim (Connacht) Wexford (Leinster) Louth (Leinster) Limerick (Munster) Mayo (Connacht) Monaghan (Ulster) Waterford (Munster) Roscommon (Connacht) Sligo (Connacht) Tipperary (Munster) Donegal (Ulster) Tyrone (Ulster)* Offaly (Leinster) Counties Contae Chiarraí [kondä County Kerry chi/rii] Contae Dhún na nGall County Donegal [kondä chruun na ngål] Contae Mhaigh Eo [kondä County Mayo wejo] Contae na Gaillimhe [kondä County Galway n/ galive] An Cabhán Cavan (Ulster) Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann Gegenden An Bhoireann [/n woir/n] Conamara [kon/mar/] Gaeltacht < [gueelt/cht], pl.: ~ai [gueelt/chti] Gaeltachtai Chúige Chonnacht Gaeltachtai na Mumhan Burren, Der Connemara Gaeltacht Connacht-Gaeltachten Gaeltachten von Munster 43 Foclóir Geographische Begriffe Städte An Cheathrú Rua [/n cheruu ru/] An Clochán [en clochan] Baile Átha Cliath [bueil ah Carraroe (= Das rote Viertel) Clifden Dublin klier] Béal na mBláth [beel na mlåh] (Mouth of the flower) Dún Laoghaire [duhn lähj/] Dun Laoghaire Gaillimh [gailj/] Galway Dörfer / Townlands An Cloigeann [/n chlegg/n ] Cleggan An Líonán [/n li/ån] Leenaun An Mullach Glas [/n mullach Mullahghloss glas] An Tulach [/n tollach] Leitir Fraic [lettird rak] Rinn Mhaoile [rinn wi/lje] Tulach na Croise [tollach na Tully Letterfrack Renvyle Tullycross kresche] Foclóir — © 1998 – 2004 Jürgen Kullmann 44 Vornamen Bei persönlicher Anrede wird vor dem Namen/Begriff ein »a« gesetzt und der Name/Begriff — wenn möglich — leniert. Endet das Wort mit einem dunklen Vokal (a, o, u) wird es zusätzlich durch ein »i« aufgehellt. Name/Begriff Anrede deutscher Name Beartla [bartla] Cáit [kåit] Máire [måir/] Pádraig [pådrig] Síle [schiil/] Siobhán [schiwån] a Bheartla [/ wartla] a Cháit [/ chåit] a Mháire [/ wåir/] a Phádraig [/ fådrig] a Shíle [/ hiil/] a Shiobhán [/ hiwån] Bartholomeus Käthe Maria Patrick Cecilia Susanne Dónall [doonal] Peadar [peddar] Séamas [scheem/s] Seán [schån] Tadhg [taig] Tomás [tomås] a Dhónaill [/ chronall] a Pheadair [fedd/r] a Shéamais [/ heem/sch] a Sheáin [/ håin] a Thaidhg a Thomáis [/ homåsch] Donald Peter Jakob Hans Thaddeus Tomas Áine [ånj/] Éamonn [eem/n] Eibhlín [aivliin] Liam [li/m] Niamh [nij/w] Úna [un/] a Áine a Éamoinn [/ eem/in] a Eibhlín a Liam a Niamh a Úna Anne Edmund Ellen Wilhelm Foclóir — © 1998 Jürgen Kullmann Bemerkung Leniert Leniert + Aufhellung keine Lenition möglich bei Vokalen und »H, L, N, R« als Anfangsbuchstaben 45