Buletin Fundasaun Alola

Transcrição

Buletin Fundasaun Alola
Buletin Fundasaun Alola
PROGRAMA SAUDE INAN NO OAN
Pakote Maternidade hanesan dalan ida hodi suporta inan sira partu iha
Fasilidade saude
pakote ne’e no ajuda nia hodi troka nia oan
wainhira presiza. Inan Maria dehan “ roupa
ne’ebe iha pasta laran mesak kapas no
importante tebes ba hau no hau nia oan
tamba babain ema seluk partu lahetan
pakote hanesan hau”
Inan Maria maia agradese no fo obrigada
ba Membru SHIO, Parteira no mos ba
Fundasaun Alola tamba fo suporta ba nia liu
husi fo informasaun konaba planu partu ,
akonsellamentu kona ba fo-susu been inan
no fo tan Pakote Maternidade ba nia depois
de nia ba partu iha hospital.
Inan ne’e fo mos nia rekomendasaun ba
nia feto maluk sira sira hotu katak wainhira
atu partu tenki ba iha hospital ou bolu
parteira sira atu nune’e bele salva inan ho
bebe no
mos bele hetan pakote
Maternidade ho gratuita.
Feto Forte, Nasaun Forte—Strong Women, Strong Nation
Edisaun 4 /2013
PROGRAMA ADVOKASIA
Hamutuk Ita Promove Dame Liu Husi Hapara Violénsia
Doméstika no Tráfiku Humanu
ba Jéneru no Enkuadramentu Legal ne’ebé
Pontu Spesial Interesante:

FUNDASAUN ALOLA

PAKOTE
asegura no fó protesaun ba feto no labarik.
Diskusaun públiku partisipa husi liders ko-
Distribuisaun pakote matenidade ba iha posto sanitariu Tibar
munitariu, estudante no komunidade feto no
Inan Maria maia, idade 38 anos, hela
iha aldeia Libeulelo suku Tibar, distritu
Liquica.
Wainhira inan Maria Maia isin rua hela
ba oan segundu ne’e, nia hetan
akonselamentu husi membru SHIO ( Maria
Madalena) konaba partu seguru hodi salva
inan ho bebe nia vida e mos kuandu ba
partu iha falidade saude sei hetan mos
pakote Maternidade husi Fundasaun Alola
ne’ebe distibui ona iha sentru saude no
postu sanitriu ne’ebe Alola stabelese ona
suku Hadomi Inan no Oan.
Wainhira inan ne’e atu partu nia
PO Box 03, Dili
Timor-Leste
(via Darwin, Australia)
Rua Bispo de Madeiros
Mascarenhas -Mercado Lama
Dili, Timor-Leste
Phone: +670 3323 855
Fax: E-mail:
[email protected]
Favor vizita ami iha:
www.alolafoundation.org
kontaktu membru SHIO (Madalena)
atu ajuda nia. No membru SHIO ne’e
mos refere kedas inan ne’e ba partu
iha
Hospital Nasional Guido
Valadares (HNGV).
Inan Maria hahoris oan feto ida
no sira nain rua iha saude diak.
Depoisde fila husi hospital membru
SHIO ne’e lori kedas pakote nebe
konsisti ho roupa bebe nian no sasan
balu ijene nian, ne’e entrega ba inan
Maria Maia tamba iha hospital refere
laiha pakote maternidade. Inan ne’e
kontente tebes tamba bele hetan
Fundasaun Alola establise iha tinan 2001 hanesan organizasaun feto lokal ne’ebe
servisu atu hakbi’it feto. Alola fornese programa importante ba feto no labarik iha
Timor-Leste. Fundasaun Alola organizasaun ne’ebe nia programa fo apoiu ba direitu
feto no labarik iha Timor-Leste.
Vizaun: FETO TIMOR-LESTE IHA STATUS IGUAL IHA ASPEITU HOTU-HOTU (asesu, partisipasaun, papel iha foti desizaun, goja benefisiariu husi dezenvolvimentu) LIU HUSI
EDUKASAUN, DZENVOLVIMENTU EKONOMIA, SAUDE NO LIDERANSA KOMUNITARIA.
Misaun: Atu promove direitu feto no hasa’e feto nia kapasidde lideransa, hadi’a status
saude feto no labarik, hasa’e feto no labarik sira nia kualidade edukasaun, no haforsa
feto nia negosiu ki’ik iha nivel baze.
Fundasaun Alola nia Programa:
Advokasia - Haforsa feto nia lideransa no dezenvolve rede servisu
Saude Inan no Oan - Hadi’a feto no labarik nia status saude
Edukasaun no Literasia– Hari’i kapasidade atu habelar oportunidade
Haforsa Ekonomia - Fo kbi’t feto nia ekonomia
mane hamutuk ema nain 305. Preokupasaun
husi komunidade mak oinsa prosesu kazu
krime,
implementasaun
Lei
Violénsia
Doméstika no asuntu tráfiku humanu ne’ebé
HALAO
KOMEMORASAUN BA EVENTU
KAMPAÑA
LORON
16
HAPARA VIOLENCIA HASORU
FETO., HO TEMA “HAMUTUK
ITA PROMOVE
PROMOVE
DAME LIU HUSI HAPARA
VIOLENCVIA DOMESTIKA NO
TRAFIKU HUMANU
MATERNI D AD E
HANESAN DALAN IDA HODI
SUPORTA INAN SIRA PARTU
IHA FASILIDADE SAUDE
akontese iha komunidade nia le’et. Ida ne’e
fó reflesaun ba organizasaun Sosiedade Sivil
no Governu liu husi SEPI no Ministéru JusSelebra loron 16 ativizmu Violencia kontra Feto
tica presiza reforsa informasaun iha area
rural atu nune’e ema hotu asesu ba informa-
Fundasaun ALOLA liu husi programa Advokasia iha tinan
saun hodi fó tulun ba vitima no prevene ha-
2013, halao komemorasaun ba eventu kampaña loron 16
halok violénsia hasoru feto iha familia, ko-
Hapara Violénsia Hasoru Feto hamutuk ho komunidade iha
munidade no Nasaun.
Distritu Covalima, Bobonaro, Pante Makassar – Oecusse,
Diskusaun atu remata, ekipa kampaña fó
Quelekai no Uaimua - Baucau no Atauro – Dili halao kampaña
perguntas ba partisipantes sira kona-ba in-
Diskusaun Públiku ho tema “Hamutuk Ita Promove Dame Liu
formasaun ne’ebé foti iha diskusaun liu husi
Husi Hapara Violénsia Doméstika no Tráfiku Humanu”.
kuis no kada Distritu iha 35% partisipantes
Kampaña públiku hodi fó koñesementu no konsiensia kona
-ba Istoria Kampaña loron 16 Hapara violénsia Kontra Feto,
mak fó resposta tuir koñesementu no informasaun ne’ebé hanoin no hatene.
hamutuk iha Lian ida deit hodi hateten “Violénsia Doméstika
Liu husi diskusaun públiku lori komuni-
no Tráfiku Humanu hanesan Krime Públiku”, tan ne’e presiza
dade nia hanoin no koñesementu relevante
sensibilizasaun no asaun liu husi advokasia ba ema ne’ebé
ho asuntu refere hodi foti asaun prevensaun
lian laek.
ba hahalok violénsia hasoru feto iha familia
Iha diskusaun públiku ekipa kampaña husi Fundasaun
ALOLA hato’o informasaun kona-ba Jéneru, Violénsia Bazeia
no komunidade atu nune’e feto forte, nasaun
forte!
EDISAUN IDA NE’E:
ISTORIA SUSESU HUSI GRUPO
MOACAU TUTUALA DISTRITU
LOSPALOS
P. 2
HADIA EKONOMIA BA FETO
RURÁL LIU HUSI FEIRA
NATÁL
P. 3
ATIVIDADE BIBLIOTEKA
HALE’U IHA TEMPU
FERIADU
P. 3
PAKOTE MATERNIDADE
HANESAN DALAN IDA HODI
SUPORTA INAN SIRA PARTU
IHA FASILIDADE SAUDE
P.4
Buletin Fundasaun Alola
Buletin Fundasaun Alola
ISTORIA SUSESU PROGRAMA HAFORSA EKONOMIA
PROGRAMA HAKBI’IT EKONOMIA
Hadia Ekonomia ba feto rurál liu husi Feira Natál
Istoria Susesu husi Grupo Moacau Tutuala Distritu Lospalos
tamba lia mate no lia moris
ne’ebe hanesan ona
tradisaun. maibe membru sira iha komitmentu atu
realiza no finaliza servisu ne’ebe maka oferese husi
Ministerio da Solidaridade Sosial liu husi Fundasaun
Alola e sira promote katak iha tempu badak sira sei
konvida doador no implementador projeitu atu ba
halo inagurasaun ba sira nia sentru.
Grupo fahe mos orari hein kios, kada loron ema
nain 3 maka hein kios. Entre membru sira, iha
komunikasaun ne’ebe maka diak no komprende
malu, tamba sira rasik iha komitmentu atu harii
sentru ida ne’e hodi bele suporta no fo benefisiu ba
sira ida-idak nia uma laran. iha mós programa kiik
Fundasaun Alola halao Fiera Natal 2013
husi grupu ne’e maka hanesan mikrokredito ba
Centru Grupo Moacau Sub-Distrito Tutuala
Grupu ne’e estabelese iha fulan Setembru tinan 2010 iha Aldeia
Pitileti, Suku Tutuala. Inisiativu husi
inan feton sira ne’ebe maka
hamutuk ho objetivu hanesan atu hasae kapasidade. Grupu ida ne’e
membru grupu sira ho funan ne’ebe maka kiik ho
objetivu atu bele ajuda ba nesicidade emergencia
membru grupu sira. Aleinde faan sasan, sira mós uza
sira nia tempu hodi halo sira nia artezenato hanesan
Atividade Biblioteka Hale’u iha tempu Feriadu
homan karteira, biti, pasta, korenti nomos soru tais.
liu husi Fundasaun Alola ho montante $500.
Enkontru grupo kada fulan halao nafatin entre membru grupu sira
hotu, ho objetivu atu fahe informasaun ba malu kona ba oinsa atu
meneija sira nia negosio kiik ne’ebe maka sira halao hamutuk.
Koordenador mós sei hatudu ba membru grupu sira hotu kona ba
livru osan tama no sai husi faan no sosa sasan ne’ebe maka sira sempre
orsamentu ne’ebe maka suporta husi Ministerio da Solidaridade Sosial
liu husi Fundasaun Alola ho honestu no transparasia. Membru hotuhotu iha oportunidade atu kontrola osan hira maka rai iha kas grupu
nian.
Grupu ne’e hetan difikuldade maka hanesan oinsa atu meneja sira
nia tempu atu realiza sira nia sentru ne’ebe maka sira pendenti hela,
Page 2
inklui qualidade, folin, kustu, tau produtu
iha stand no oinsa simu bainaka.
Informasaun sira seluk ne’ebé fornese ba
grupu nune’e sira halo komunikasaun ho
sosa nain sira durante bazár iha
Fundasaun Alola.
Despois Feira remata iha loron daruak
ekipa ECOEM halo avaliasaun ba
rendementu ba grupu nian durante loron
rua.
Rendementu ne’ebé grupu hetan iha
Feira Natál ne’ebé partisipa husi distritu
walu hamutuk $17,213.00.
Feira ne’e hetan rendementu makaas
kumpara ho Feira Paskua iha fulan Marsu
2013.
Iha fiera ne’e iha distritu walu maka
partispa Feira ne’e inklui: Produtu ne’ebé
mak faan produtu iha Feira ne’e maioria
produtu lokál.
Feira Natál hetan suporta husi AFAP
hodi promove produtu lokál no hadia
ekonomia ba feto rural iha Timor Leste.
PROGRAMA EDUKASAUN
hetan suporta orsamentu husi Ministerio da Solidaridade Sosial (MSS)
hakerek iha sira nia livru. Sira mós aprende kona ba oinsa atu meneja
Fundasaun Alola liu husi programa
Hakbiit Ekonomia halao Feira dala ikus ba
tinan 2013 mak Feira Natál. Feira Alola
hanesan fatin merkadu atu liga grupu
artezenatu no sosa nain sira kada tinan.
Iha eventu ne’e Fundasaun Alola
konsege halibur grupu artezenatu hamutuk
50 husi distritu walu inklui Dili, Baucau,
Lospalos, Manufahi, Bobonaro, Likisa,
Ermera no Oe-cusse ne’ebé mak partispa
iha eventu ne’e hodi faan sira nia produtu
lokál ba sosa nain sira iha rai laran no rai
liur.
Feira ba tinan ida ne’e iha vizitante sira
barak maka mai visita stand pelumenus
ema rihun ida resin durante Feira loron rua
husi loron 7 - 8, sabadu too domingu iha
fulan Dezembru 2013.
Grupu sira kontente ho Feira ne’e tanba
sira hetan rendementu diak duke Feira
Paskua nia akontese iha fulan Marcu liu ba.
Antes atu tama Feira, staff Alola fornese
uluk informasaun konaba merkadu nia
Kontagem uza ai-musan ba labarik komunidade venilale
Durante tempu eskola feriadu (OutubroDezembru 2013) atividade Biblioteka
Hale’u lapara maibe kontinua hala’o
nafatin nia atividade iha komunidade nia
leet . no iha fulan Desembru ekipa taka nia
atividade tinan ida nia iha distritu Baucau
no halo nia visita iha suku no aldeia
balun iha distirtu Baucau fatin sira
ne’e mak hanesan; suku Bercoli,Venilale-vila,Uailili,
SamalariBuibau,Caibada Makasae no Uaimua,
ho objetivu ida katak durante eskola
feriadu labarik sira halimar deit iha
uma no mós ajuda inan-aman halo
serbisu uma nia, laiha tempu ba sira
atu lee ou estuda ida ne’e bele sai
impaktu boot ba sira hodi haluha
tiha sira nia lisaun durante sira
aprende iha eskola tanba ne’e ho
presenza Biblioteka Hale’u nia iha
sira nia fatin/ suku/aldeia atu dada
fali sira nia hanoin hodi hanoin
hetan fali lisaun ne’ebé sira simu
husi meste/a sira iha eskola. serbisu
ne’e hetan kolaborasaun no apoiu
maka’as husi xefe do suku sira no
xefe de aldeia sira. Ekipa Programa
Edukasaun mós halo visita ba iha
Bulseiru sira ne’ebe hetan suporta
husi Fundasaun Alola liu husi Programa Bolsa Estudo hodi haree
direta
estudante
sira
nia
kondisaun,progresu estudante sira
nia no hasoru no dada lia mós ho
sira nia inan-aman sira hodi no
ekipa mós la’os deit hala’o atividade
maibé ekipa ne’e mós uja nia tempu
balun atu halo avaliasaun ba atividade programa nia durante tinan
ida nia laran ida ne’e sai hanean
sharing activity ida atu bele sukat
objetivu husi programa edukasaun
nia no haree fila fali obstaklu ne’e
ekipa hasoru atu nune’e bele sai
sasukat ida atu bele hadia iha futuru. Hodi bele dezenvolve kualidade edukasaun ne’ébé diak iha
Timor Leste.
Page 3
atividade ne’e
diak tanba labarik sira alende hetan lisaun iha eskola
deit maibé sira
mós bele
aprende iha
uma liu-liu iha
tempu feriadu”
dehan husi inan
-aman ne’ebé
asiste nia oan
durante atividade iha suku
uailili.

Documentos relacionados

Buletin Fundasaun Alola

Buletin Fundasaun Alola Fundasaun Alola establise iha tinan 2001 hanesan organizasaun feto lokal ne’ebe servisu atu hakbi’it feto. Alola fornese programa importante ba feto no labarik iha Timor-Leste. Fundasaun Alola orga...

Leia mais