seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia
Transcrição
seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 1 From choice, a world of possibilities seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 2 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia vin varT Cven IPPF (saerTaSoriso ojaxis dagegmvis federacia) aris sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis dacvis servisprovaideri da uflebebis damcveli. Cven warmovadgenT msoflio erovnuli organizaciebis moZraobas, romelic ara mxolod TanamSromlobs sazogadoebasTan da calkeul pirebTan, aramed konkretulad muSaobs sazogadoebisa da calkeuli pirebisaTvis. Cveni muSaoba mimarTulia samyaros iseTi modelis Seqmnisken, romelSic nebismier individuums, miuxedavad sqesisa, ufleba eqneba gankargos sakuTari sxeuli da xSir SemTxvevaSi, aqedan gamomdinare, sakuTari bedic. samyaro, romelSic adamianebs Tavad ZaluZT airCion, gaxdnen Tu ara mSoblebi; gadawyviton, ramdeni Svili eyolebaT da Tavad dagegmon maTi SeZenis dro; icxovron jansaRi sqesobrivi cxovrebiT, SeZlon Tavis dacva arasasurveli orsulobisa da sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebisagan, miiRon sruli informacia adamianis imunodeficituri virusis Sesaxeb da SiSis gareSe Caitaron gamokvlevebi. samyaro, romelSic sqesi Tu seqsualoba aRar warmoadgens uTanasworobisa Tu sircxvilis wyaros. Cven yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom davicvaT esoden mniSvnelovani arCevani da uflebebi rogorc axlandeli, ise momavali TaobebisaTvis. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 3 Sinaarsi winasityvaoba........................................................................................................................5 istoria..................................................................................................................................6 warmomadgenlobiTi reziume...........................................................................................8 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia................................................................13 preambula........................................................................................................................14 zogadi principebi ........................................................................................................16 adamianis uflebebi, romlebic seqsualobasTan aris dakavSirebuli..........22 referenciebi da SeniSvnebi............................................................................................26 SeniSvnebi da ganmartebebi.............................................................................................27 4 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 5 winasityvaoba seqsualoba aris cxovrebis bunebrivi da uflebebis Semadgenel nawils. es uflebebi qmnian maRali Rirebulebebis mqone aspeqti, romelic seqsualobasTan dakavSirebul ganviTarebadi kacobriobis aucilebeli da fundamenturi uflebebis kompleqts, romelsac udidesi nawilia. imisaTvis, rom adamianma miaRwios wvlili Seaqvs yoveli adamianis TavisuflebaSi, Sexual Rights: An IPPF De janmrTelobis umaRles standarts, pirvel rigSi, Tanasworobasa da RirsebaSi. amitom maTi mas unda hqondes arCevanis ufleba sakuTar ignorireba dauSvebelia. Cven unda gavagrZeloT seqsualur da reproduqciul cxovrebaSi; man muSaoba, ar unda wavideT daTmobebze da unda igrZnos ndoba da usafrTxoeba sakuTari unda gamoviCinoT maqsimaluri Zalisxmeva sqesobrivi identurobis gamoxatvaSi. stigmas Sesamcireblad da momsaxureobebis dResdReobiT, diskriminacia, stigma, xelmisawvdomad qcevisTvis. mocemuli qmedebebi SiSi da Zaladoba realur safrTxes uqmnis mogvcems saSualebas avamaRloT seqsualobis, mraval adamians. es safrTxeebi da maT mier rogorc adamianis sicocxlis pozitiuri provocirebuli qmedebebi – gulgatexilobidan aspeqtis, mniSvneloba. marginalizebuli jgufebi, sicocxlisaTvis saxifaTomde – ar aZlevs rogoricaa axalgazrdoba, transgenderuli mraval adamians sabazo seqsualuri uflebebisa mosaxleoba, seqs-muSakebi, mamakacebi, romelTac aqvT, cisferebi, lesboselebi da janmrTelobis standartis miRwevis Sexuality is a natural and precious aspect of life,seqsi an mamakacebTan Sexual rights are a component of human rights, th SesaZleblobas. Tu biseqsualebi, arasrulwlovani daojaxebuli essential and fundamental part of our humanity. For are an evolving set of entitlements related to sexualit IPPF-is mierpeople dasaxuli miznebis miRwevas gansakuTrebiT saWiroeben to attain the highest standard of health,gogonebi they must Tu dedebi, that contribute to the freedom, equality and dignity o safuZvlad udevs problemisadmi iseTi Cvens TanagrZnobasa da Tanamonawileobas. first be empowered to exercise choice in their sexual and people, and they cannot be ignored. We must persev midgoma, romelic moicavs adamianis uflebebis Tanabrad exeba im gogonebsa dapassionate in our e reproductive lives; they must feel confident anddeklaracia safe in we must be uncompromising and qalebs, romlebic imyofebian genderuli universalurobis, urTierTkavSiris, expressing their own sexual identity. to decrease stigma and improve access to services, an urTierTdamokidebulebisa da ganuyoflobis Zaladobis qveS, recognition an romlebmac ukve as a positive aspe Today, discrimination, stigma, fear and violence pose real riskis to increase of sexuality principebs. Cven ganicades amgvari Zaladoba, maT Soris, threats to many people. These threats and the actions they human life. Marginalized groupsiseTi such as young peop yvelafers gavakeTebT imisaTvis, rom Cveni tradiciuli wesebis gamo, rogoricaa qalis trigger – ranging from disheartening to life-threatening transgender people, sex workers, men having sex wit momsaxureobebis gawevisa da dacvis meSveobiT organoebis da lesbian diskriminacia in nature – prevent many people from attainingsqesobrivi basic men, peopledazianeba who are gay, or bi-sexual, child b garantirebuli iqnas seqsualuri _ to fulfilling mamakacTa sexual rights and health.uflebebis IPPF is committed its preferenciebis and girl motherssafuZvlad. particularly need our compassion. T adamianis uflebebis pativiscema kidev seqsualuri uflebebi: IPPFequally deklaracia goals through an approach thatufro embodies the principles Declaration applies to girls and women who a farTo sazogadoebriv sferoSi. warmoadgens aucilebel instruments yvela im of universality, interrelatedness, interdependence and vulnerable to or have been subjected to gender-base seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia organizaciis, aqtivistis, mkvlevaris, politikisa indivisibility of all human rights. We will do all we can to violence, including traditional norms such as female g warmoadgens or welze ganmavlobaSi da gadawyvetilebis mimRebi jgufebisaTvis, ensure thatmeti sexualxnis rights – human rights – are respected mutilation and discrimination based on male preferen Catarebuli, globaluri masStabis samuSaoebis romlebic muSaoben adamianis dacvis through our own service provision and advocacy, and also Sexual Rights: Anuflebebis IPPF Declaration is an indispensa kulminacias. mis ganviTarebas xelmZRvanelobda xelSewyobasa da garantirebaze. es deklaracia in the wider public sphere. tool for all organizations, activists, researchers, policy calkeul pirTa Sexual mravaltipobrivi da reproduqciuli janmrTelobisa Rights: An IPPFjgufi: Declaration representsseqsualuri the decision-makers who are working to promote and en saerTaSorisoculmination masStabiTofcnobili eqspertebi da adamianis more than two years of work that spanned human rights. The Declaration will enable members o sqesobrivi dathe reproduqciuli janmrTelobis, uflebebis dacvis sazogadoebebis globe. Its development was guided by a diverse group the sexual and reproductive wevrebs health and human rights adamianis uflebebis, kanonisa da jandacvis miscems seqsualuri uflebebis Secvlisa of individuals: internationally-renowned experts in sexual communities to createSeqmnis, change and build on the mom sferoSi; ufrosi IPPF moxaliseebi, romelTagan da gafarToebis impulss, rac mniSvnelovnad and reproductive health, human rights, law and public that has already begun around sexual rights in prepa TiToeulma warmoadgina regionaluri xels SeuwyobsforsaerTaSoriso konferenciis health; seniorunikaluri IPPF volunteers, each of whom brought the next International Conference on Population a perspeqtivebi, xolo erToblivad – gamocdileba mosamzadebel samuSaoebs, romelic 2015 unique regional perspectives and who together represented Development in 2015. da Zlieri mxareebi; aseve IPPF samdivnos sami wels Catardeba. xangrZlivad uaryofili a range of experience and strengths; and three senior Too often denied and too long da neglected, sexual r ufrosi direqtori. ugulebelyofili seqsualuri Cvens directors of the IPPF secretariat. The Declaration developed deserve our attentionuflebebi and priority. It is time to respec deklaracia SemuSavebuli iqna regionaluri da prioritetulobas through regional meetings and events that tookyuradRebasa place them. It is time to demandimsaxurebs. them. droa, Sexvedrebisa da iventebis Sedegad, across the Federation and romlebic built on the IPPF Charter of pativi vceT maT. droa, moviTxovoT am uflebebis dacva. gvwams, romDeclaration deklaracia Catarebul iqna federaciis masStabiT. Sexual and Reproductive Rights. While there has already We trust that the will karg serve you well on t deklaracias safuZvlad daedo IPPF wesdeba samsaxurs gagiwevT momaval qmedebebSi. been some progress toward meeting the Millennium journey ahead. seqsualuri da reproduqciuli uflebebis Development Goals and the targets of the 1994 ICPD Sesaxeb. miuxedavad imisa, rom ukve (International Conferencegarkveuli on Population and Development) progresia miRweuli aTaswleulis ganviTarebisa Programme of Action, there is still much work to be done. da 1994 ICPD (mosaxleobisa da ganviTarebis saerTaSoriso konferenciis) samoqmedo gegmis miznebisaken mimaval gzaze, jer isev bevri ram aris gasakeTebeli. Jacqueline Sharpe, President of IPPF seqsualuri uflebebi warmoadgens adamianis Jaklin Sarpi, IPPF prezidenti Foreword 6 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia istoria 2006 wlis noemberSi, IPPFis umaRlesma direqciam – mmarTvelma sabWom – Seqmna seqsualuri uflebebis dacvis komiteti, romlis uflebamosilebaTa sferos warmoadgenda federaciis xelmZRvaneloba da mxardaWera seqsualuri uflebebis deklaraciis SemuSavebaSi. gaTvaliswinebuli iqna, rom deklaracia SemuSavdeboda IPPF seqsualuri da reproduqciuli uflebebis dacvis wesdebis safuZvelze. es iyo RirsSesaniSnavi dokumenti, romelic uaRresad popularuli aRmoCnda da warmatebiT waswia win adamianis uflebebis integracia IPPF-is momsaxureobebisa da dacvis samuSaoebis meSveobiT. uaxlesma naSromma seqsualuri uflebebis dacvis Sesaxeb, romelic SemuSavebuli iqna IPPF dasavleT naxevarsferos regionis mier, didi wvlili Seitana am deklaraciis SemuSavebaSi. da bolos, 2008 wlis maisSi, deklaracia, misi prezentaciis Semdeg, miRebuli iqna IPPF-is mmarTveli komitetis mier. seqsualuri uflebebis dacvis komiteti Sedga IPPF-is ufrosi moxaliseebisa da personalisgan IPPF-is eqvsive regionidan, aseve saerTaSoriso masStabiT cnobili eqspertebisagan seqsualuri da reproduqciuli janmrTelobisa da uflebebis dacvis sferoSi mTeli msoflios masStabiT. komitetis wevrebi iyvnen: • meriem mint ahmed aiCa mmarTveli komitetis wevri, mavritania • hosam bahgaTi piradi uflebebis dacvis egviptes iniciativis direqtori, egvipte • doqtori karmen barozo regionaluri direqtori, IPPF/WHR • gert-inge branderi mmarTveli komitetis wevri, SvedeTi • profesori pol hanti gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli jandacvis uflebebis sakiTxebSi • doqtori elis mileri kolumbiis universiteti/berklis samarTali kaliforniis univesritetSi, aSS • madhu bala naTi regionaluri direqtori, IPPF/SARO • doqtori naomi mapelo seboni mmarTveli komitetis wevri, botsvana • doqtori nono simelela teqnikuri codnisa da mxardaWeris direqtori • tang kuni mmarTveli komitetis wevri, CineTi • doqtori esTer visente (Tavmjdomare) mmarTveli komitetis wevri, puerto riko • doqtori gil griri (Tanamdebobis ZaliT) IPPF generaluri direqtori • doqtori Jaklin Sarpi (Tanamdebobis ZaliT) IPPF prezidenti pirvel Sexvedraze, romelic 2007 wlis ianvarSi seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 7 gaimarTa, komitetis wevrebi SeTanxmdnen, rom seqsualuri uflebebis dacvis deklaraciis SemuSaveba fundamenturi iqneboda IPPF-is xedvisa da misiis realizaciis saqmisaTvis. miuxedavad imisa, rom IPPF wesdebam seqsualuri da reproduqciuli uflebebis dacvis Sesaxeb axali sityva Tqva federaciaSi, 1994 wlidan (rodesac wesdeba gamoqveynda) axalma problemebma da sakiTxebma iCina Tavi da Seiqmna seqsualobis iseTi aspeqtebis Seswavlisa da im seqsualuri uflebebis identificirebis aSkara aucilebloba, romlebic iyo myife da romlebsac bevri ugulebelyofda da saeWvod miiCnevda. wesdebam safuZveli Cauyara seqsualur da reproduqciul uflebebs Soris gansxvavebebis codnis xarisxis amaRlebas; gaCnda aucilebloba saproceso kodeqsis daxvewisa konkretulad seqsualobis sferoSi. komiteti SeTanxmda, rom deklaracia SesaZlebels gaxdida IPPF-is klientebis janmrTelobisa da keTildReobis gaumjobesebas da xels Seuwyobda aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevas. seqsualuri uflebebis dacvis deklaraciis SemuSavebis procesi, rogorc aseTi, warmoadgenda federaciis Sida ganmartebiT-propagandistul instruments. diversificirebuli erovnuli, regionaluri da saerTaSoriso monawileobis Sedegad, deklaraciis SemuSavebam gazarda federaciis moxaliseebisa da personalis mier adamianis uflebebis, adamianis seqsualobasTan dakavSirebuli uflebebis xasiaTis da, aseve, seqsualur da reproduqciul uflebebs Soris arsebuli gansxvavebebisa da saerTo maxasiaTeblebis gaTviTcnobierebis xarisxi. eqspertebs Soris warmarTulma diskusiebma safuZveli Cauyara codnas fizikuri da sulieri janmrTelobis umaRlesi standartis miRwevis Sesaxeb. diskusiebma naTlad daanaxes sazogadoebas, Tu raoden mniSvnelovania seqsualuri uflebebis dacva. aseve aRiniSna, seqsualuri Tanasworobis ganviTarebis, Tavisuflebis da Rirsebis uflebebs Soris urTierTkavSiris mniSvneloba. swored es codna iqna asaxuli deklaraciaSi. deklaraciis SemuSavebis procesSi sxvadasxva regionebis qveynebis kulturuli da religiuri garemos gaTvaliswinebis aucilebloba gaCnda. komitetis wevrebi warmoadgendnen gansxvavebul, zogjer konfliqtur perspeqtivebs seqsualuri uflebebTan, rogorc adamianis uflebebis nawilTan dakavSirebiT. amave dros, monawileebi miesalmebodnen seqsualobisken mimarTuli sakiTxebis irgvliv Riad saubris SesaZleblobas – maT Soris, kulturisa da religiis, bavSvTa qorwinebis, seqs- muSakebis uflebebis, genderuli identurobis, seqsualuri orientaciis, reproduqciuli teqnologiebis Sesaxeb – romlebic federaciis yoveldRiuri muSaobis nawils Seadgenen. IPPF regionebis mier gamokvleuli iqna seqsualuri uflebebi maTi sakuTari istoriisa da kulturuli gamocdilebis konteqstSi. am gamocdilebam aseve, didi wvlili Seitana deklaraciis SemuSavebaSi. Arab World-is mier 2007 wlis maisSi rabatSi Catarebuli iqna Sexvedra, romelsac Sedegad mohyva deklaracia seqsualuri da reproduqciuli uflebebis Sesaxeb. European Network-is mier 2007 wlis ivnisSi Catarebuli iqna seminari cisferebis, lesboselebisa da transgenderebis sakiTxebTan dakavSirebiT, romelSic monawileobdnen eqspertebi, maT Soris lesboselebisa da cisferebis saerTaSoriso asociaciis (ILGA) evropis prezidenti. deklaraciis proeqti da seqsualuri uflebebi ganxiluli iqna afrikis, samxreT aziis, aRmosavleT da samxreT-aRmosavleT aziisa da okeaniis regionebis regionaluri komitetis erTobliv Sexvedraze. dasavleT naxevarsferos regionalur TaTbirze monawileebis mier Catarebuli iqna diskusia, romelsac xelmZRvanelobda eqspertTa komiteti. aRniSnuli komitetis wevrebi iyvnen sonia korea, adamianis uflebaTa dacvis aqtivisti, entoni romero, amerikis samoqalaqo Tavisuflebebis kavSiris aRmasrulebeli direqtori da humberto arango, dasavleT naxevarsferos regionaluri ofisis warmomadgeneli. iseve, rogorc Arab Worldis monawileebma rabatSi, dasavleT naxevarsferos delegatebmac gamosces deklaracia. yovel regionalur Sexvedraze, IPPF-is generaluri direqtori saubrobda seqsualuri uflebebis dacvis deklaraciis Sesaxeb da monawileobas iRebda Semdgom diskusiebSi. 2007 wlis noemberSi, komitetma mmarTvel ko mitets warudgina proeqti: seqsualuri uflebebis dacva: IPPF deklaracia da komitetis wevrebs, regionaluri ofisebisa da wevri asociaciebis personals da mmarTvel wevrebs sTxova, gamoeTqvaT SeniSvnebi, romlebic Semdgom gaTvaliswinebuli iqna saboloo dokumentis momzadebisas. 2008 wlis maisSi deklaracia damtkicebuli iqna mmarTveli komitetis mier. aRniSnuli deklaraciis meSveobiT, IPPF imedovnebs iseTi samyaros Seqmnis perspeqtivas, romelSic garantirebuli iqneba yoveli adamianis Tavisufleba, Tanasworoba da Rirseba, gansakuTrebiT seqsualobasTan dakavSirebul sa kiTxebSi. 8 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia warmomadgenlobiTi reziume seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia efuZneba adamianis uflebebis dacvis umniSvnelovanes saerTaSoriso dokumentebs, saerTaSoriso standartebis avtoritetul interpretaciebs da damatebiT uflebebs, romlebic dakavSirebulia adamianis seqsualobasTan da Tavis mxriv, IPPF-is azriT, am uflebebSi moiazreba. deklaracia Seesabameba im saerTaSoriso xel Sekrulebebs, romlebsac IPPF awers xels. deklaraciis struqtura ukve farTo areals moicavs IPPF-isa da wevri-asociaciebis arsebul publikaciebSi da asaxavs IPPF-is misias, xedvasa da Rirebulebebs. deklaracia dasabuTebulia gaerTianebuli erebis organizaciis xelSekrulebebis ramdenime monawilisa da specialuri momxseneblis daskvnebiTa da rekomendaciebiT, kerZod, 2004 wlis moxsenebiT janmrTelobis umaRlesi standartis miRwevis uflebebis dacvis Sesaxeb. deklaracia SemuSavebuli iqna eqspertebis komitetis mier, romelic Sedgeboda seqsualuri da reproduqciuli janmrTelobisa da adamianis uflebebis dacvis sferoSi saerTaSoriso masStabiT aRiarebuli liderebisagan, rogoricaa, magaliTad, pol hanti, gaerTianebuli erebis specialuri momxsenebeli janmrTelobis dacvis uflebebis Sesaxeb. warmomadgenlobiTi reziume ar moiazreba rogorc deklaraciis alternativa, aramed rogorc Sesavali misi sxvadasxva nawilebisa da SinaarsisTvis. winamdebare warmomadgenlobiT reziumes yovelTvis Tan unda erTvodes sruli deklaracia, rom seqsualuri uflebebisa da maTi winapirobebis yoveli detali mudmivad xelmisawvdomi iyos seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia Sedgeba sami nawilisagan: • preambula, romelSic warmodgenilia deklaraciis koncefcia, moicavs IPPF-is misias da xedvas, seqsualuri da reproduqciuli janm- rTelobisa da adamianis uflebebis dacvasTan dakavSirebuli saerTaSoriso xelSekrulebebisa da dokumentebis konteqstSi. aqve mocemulia adamianis uflebebis dacvis struqturis ZiriTadi miznis monaxazi; • Svidi saxelmZRvanelo principi, romelic warmoadgens deklaraciaSi gaerTianebuli yvela seqsualuri uflebis struqturas da uzrunvelyofs seqsualuri uflebebis pativiscemas, dacvasa da wina planze wamowevas TviT federaciaSi. seqsualuri uflebebi ganixileba adamianis uflebebis kanonis farglebSi, romelic universaluri, ganuyofelia da uaryofs diskriminaciis yovelgvar gamovlinebas. bolo nawili, seqsualuri uflebebi da seqsualobasTan dakavSirebuli adamianis uflebebi. seqsualuri uflebebi moicavs im uflebaTa kompleqss, romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan da Tavis mxriv, gamomdinareobs yvela adamianis Tavisuflebis, Tanasworobis, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis, avtonomiis da Rirsebis uflebebidan. vinaidan yovelTvis gaTvaliswinebuli unda iyos erovnuli da regionaluri Taviseburebebisa da gansxvavebuli istoriuli, kulturuli da religiuri garemos mniSvneloba, msoflios yvela regionSi momuSave organizaciebsa da calkeul pirebs SeuZliaT deklaraciis struqturisa da ZiriTadi principebis CarTva TavianT saqmianobaSi, momsaxureobebsa da programebSi. es xels Seuwyobs seqsualuri uflebebis wina planze wamowevasa da dacvas. gvwams ra, rom es Tanmimdevruli da integrirebuli, adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma xels Seuwyobs seqsualuri uflebebis, rogorc globaluri samarTlianobis erT-erTi aspeqtis realizacias, vadasturebT principebs, romelTa arsi SemdegSi mdgomareobs: principi 1. seqsualoba warmoadgens yoveli adamianis individualobis ganuyofel nawils. am mizniT, aucilebelia iseTi xelsayreli garemos Seqmna, romelSic yvelas SeeZleba seqsualuri uflebebis, rogorc ganviTarebis procesis ganuyofeli nawilis, gamoyeneba. seqsualoba warmoadgens nebismieri sazogadoebis nebismieri wevris individualobis ganuyofel nawils. miuxedavad imisa, rom cakleuli pirebi iseTi wesebiT iyeneben sakuTar seqsualur uflebebs, romlebic erTmaneTisagan gansxvavdeba Sida Tu gare faqtorebze damokidebulebiT, seqsualobasTan dakavSirebuli adamianis uflebebi, maTi dacva da wina planze wamoweva unda seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 9 warmoadgendes TiToeuli adamianis yoveldRiuri arsebobis nawils, ra garemoSic ar unda imyofebodes igi. garda amisa, seqsualoba aRqmuli unda iqnas, rogorc sicocxlis pozitiuri aspeqti. seqsualuri uflebebi warmoadgens adamianis universalur uflebebs, dafuZnebuls yoveli adamianis Tavisuflebaze, Rirsebasa da Tanasworobaze. seqsualuri da reproduqciuli uflebebis wesdebis Sesabamisad, IPPF adasturebs, rom TviT pirovneba warmoadgens ganviTarebis centralur subieqts da aRiarebs iseTi xelsayreli garemos Seqmnis mniSvnelobas, romelSic yovel adamians SeeZleba Tavisi seqsualuri uflebis gamoyeneba imisaTvis, rom SesZlos aqtiuri monawileobis miReba ekonomikuri, socialuri, kulturuli da politikuri ganviTarebis procesSi. seqsualoba adamianisa socialuri cxovrebis aspeqtia, romelSic gaerTianebulia sxeuli, suli, politika, janmrTeloba da sazogadoeba. principi 2. Tvramet (18) wlamde asakis adamianebis garantirebuli uflebebi da dacva gansxvavdeba mozrdilTa uflebebisagan. mniSvnelovania, rom calkeuli bavSvisTvis arsebobdes imis SesaZlebloba, raTa man gamoiyenos Tavisi uflebebi sakuTari saxeliT. IPPF-isaTvis cnobilia, rom Tvramet (18) wlamde asakis adamianebis garantirebuli uflebebi da dacva saerTaSoriso da erovnuli kanonis farglebSi, zogjer gansxvavdeba mozrdilTa uflebebisagan. es gansxvavebebi exeba adamianis uflebebis yvela aspeqts. aucilebelia konkretuli midgoma seqsualuri uflebebis TvalsazrisiT. IPPF iwyebs im mosazrebiT, rom Tvramet (18) wlamde asakis adamianebi warmoadgenen uflebebis mflobelebs da rom Cvilobis, bavSvobisa da mozardobis speqtris sxvadasxva wertilSi garkveuli uflebebi da dacva met an nakleb mniSvnelobas SeiZens. garda amisa, ganviTarebadi SesaZleblobis principi zrdis pativiscemas bavSvebisadmi, maTi Rirsebisadmi. unda iqnes gaTviTcnobierebuli bavSvis ufleba: iyos daculi yovelgvari saxis zianisgan. sazogadoebebma unda Seqmnan iseTi garemo, romelSic bavSvebs SeeZlebaT maTi optimaluri SesaZleblobis (unaris) gamovlena da romelSic kidev ufro didi mniSvneloba mieniWeba sakuTar cxovrebaSi monawileobisa da gadawyvetilebebis miRebis potencialsa da pasuxismgeblobas. principi 3. IPPF-isaTvis cnobilia, rom ara-diskriminaciis struqtura safuZvlad udevs adamianis yvela uflebis dacvasa da win wamowevas. ara- diskriminaciis es struqtura krZalavs yovelgvar gamorCevas, gamoyofas Tu SezRudvas sqesis, asakis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriis Tu qcevis - realuris Tu saeWvosi – rasis, kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis, fizikuri Tu gonebrivi invalidobis, janmrTelobis, maT Soris aiv/Sidsis – mdgomareobis da samoqalaqo, politikuri, socialuri Tu sxva statusis mixedviT. vinaidan amgvari gamorCeva miznad isaxavs an iwvevs adamianis uflebis xelyofas. agreTve, politikuri, socialuri, ekonomikuri, kulturuli, samoqalaqo Tu sxva sferoSi arsebuli fundamentaluri Tavisuflebebis aRiarebis, flobisa da gamoyenebis Seferxebas. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar barierebs awydebian maTi seqsualuri uflebebis dacvis moTxovnisas. realuri Tanasworoba moiTxovs am barierebis aRmofxvras, raTa yoveli adamianis sxvebTan Tanasworobis safuZveli iyos fundamenturi uflebebi da Tavisufleba. es SeiZleba moiTxovdes gansakuTrebuli yuradRebis miqcevas marginalizebuli da mzrunveloba-moklebuli jgufebisaTvis. principi 4. seqsualoba da misgan gamomdinare siamovneba warmoadgens adamianis sicocxlis erT-erT umniSvnelovanes aspeqts, amitom adamiani seqsualur cxovrebas eweva ara mxolod gamravlebis mizniT. sqesobrivi janmrTeloba mTel cxovrebas moicavs. seqsualoba aris TiTqmis yvela reproduqciuli gadawyvetilebis erTerTi ganuyofeli faqtori; Tumca, amave dros, es aris adamianis Semadgeneli nawili. seqsualoba ar aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli instrumenti. reproduqciisagan damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad aseT uflebebs moklebulni arian. principi 5. TiToeuli adamianis garantirebuli seqsualuri uflebebi niSnavs misi Tavisuflebis dacvis valdebulebas da aseve mis dacvas zianis miyenebisgan. swored Zaladobisa da zianis yvelanairi gamovlinebis winaaRmdeg mimarTuli kanonieri qmedebebis SesaZlebloba amyarebs seqsualur uflebebs. seqsualobasTan dakavSirebuli saziano qmedeba moicavs rogorc Zaladobas, ise fizikuri, sityvieri, fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi xasiaTis Seuracxyofas. aseve igivdeba Zala- 10 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia dobad ama Tu im pirebis mimarT maTi sqesis, asakis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa da qcevis, seqsualuri gamocdilebis an seqsualuri gamovlinebis gamo maTi diskriminacia. yvela bavSvs da mozards aqvs specialuri ufleba, daculi iyos eqsploataciis yovelgvari formisagan. es moicavs dacvas sqesobrivi eqsploataciisagan, bavSvTa prostituciisagan da sqesobrivi Seuracxyofis, Zaladobisa da Seviwroebis yovelgvari formisagan. aseve bavSvis iZulebiTi CarTva ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi Tu praqtikaSi da bavSvebis gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa da masalebSi. principi 6. seqsualuri uflebebi SeiZleba eqvemdebarebodes mxolod kanoniT dadgenil SezRudvebs im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa uflebebi, sayovelTao keTildReobis adeqvaturi aRqma da pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi. seqsualuri uflebebi, iseve, rogorc adamianis sxva uflebebi, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod im SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili da emsaxureba sazogadoebrivi jandacvisa da wesrigis adeqvatur aRTqmas adamianis uflebebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad. aseTi SezRudvebi unda iyos ara-diskriminaciuli, aucilebeli da proporciuli legitimuri miznis miRwevisaTvis. seqsualuri uflebebis gamoyeneba unda efuZnebodes pirad da socialur interesebs Soris dinamiur urTierTobas, xedvis mravlobiTobis arsebobis aRiarebas da Tanasworobas, Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT pativiscemis garantirebas. principi 7. pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis valdebuleba vrceldeba yvela seqsualur uflebasa da Tavisuflebaze. seqsualuri uflebebi da Tavisufleba moicavs ZiriTad samarTlebriv moTxovnebs da am moTxovnebis dakmayofilebis saSualebebis xelmisawvdomobas. iseve, rogorc adamianis sxva uflebebis SemTxvevaSi, saxelmwifoebs Semdegi valdebulebebi ekisreba: yvela adamianis seqsualuri uflebebis pativiscema, dacva da aRsruleba. pativiscemis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, Tavi Seikavon pirdapiri Tu arapirdapiri Carevisagan ama Tu im uflebaSi, am SemTxvevaSi, seqsualur uflebebSi. dacvis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon iseTi zomebi, romlebic mesame mxares ar aZleven uflebebis aRsrulebaSi Carevis uflebas. aRsrulebis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon saTanado sakanonmdeblo, administraciuli, sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo da sxva zomebi uflebebis sruli realizaciis miznisaTvis. seqsualuri uflebebi da adamianis uflebebi, romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan IPPF adasturebs, rom seqsualuri uflebebi aris adamianis uflebebis ZiriTadi nawili. seqsualuri uflebebi Sedgeba im uflebebisagan, romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan da romlebic gamomdinareobs yvela adamianis Tavisuflebis, Tanasworobis, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis, avtonomiis, xelSeuxeblobisa da Rirsebis uflebebidan. aTi seqsualuri ufleba: muxli 1. Tanasworobis ufleba, kanonis Tanaswori dacva da Tavisufleba diskriminaciis yo velgvari formisagan, romelic efuZneba sqess, seqsualobas an genders. yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori Rirsebisa da uflebebis TvalsazrisiT. yvela adamians unda hqondes ufleba, Tanasworad iqnas daculi kanoniT diskriminaciis yovelgvari formisagan, romelic efuZneba maT seqsualobas, seqss Tu sqess. muxli 2. monawileobis ufleba, sqesis, seqsualobis Tu genderuli individualobis miuxedavad. yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi, romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali da azriani monawileoba da wvlilis Setana adamianis socialur, ekonomikur, kulturul da politikur aspeqtebSi adgilobriv, erovnul, regionalur da saerTaSoriso doneze. Sedegad SesaZlebelia adamianis uflebebisa da fundamenturi Tavisuflebebis realizeba. muxli 3. sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa da xelSeuxeblobis uflebebi. yvela adamians aqvs ufleba sicocxlisa da Tavisuflebisa, ufleba ar daeqvemdebaros wamebas, arahumanur da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas gansakuTrebiT sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris Tu saeWvosi – da aiv/Sidsis statusis gamo. yovel adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba gankargos Zaladobisa da iZulebis gareSe. muxli 4. kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis uf leba. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 11 yvela adamians aqvs ufleba, ar dauSvas TviTneburi Careva mis kerZo cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi, dokumentebsa Tu korespondenciaSi. daicvas kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba, romelic aucilebelia sqesobrivi damoukideblobisaTvis. muxli 5. personaluri damoukideblobisa da kanonis winaSe aRiarebis ufleba. yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da seqsualuri Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli sakiTxebi, airCios seqsualuri partniori, srulad gamoavlinos sakuTari seqsualuri potenciali da miiRos siamovneba, sxvaTa uflebebis ara-diskriminaciis da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado pativiscemis farglebSi. muxli 6. fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba; urTierTobis ufleba. yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba seqsualobasTan,seqsualur orientaciasTan Tu genderul identurobasTan dakavSirebiT, TviTneburi Carevisa da SezRudvis gareSe dominanturi kulturuli rwmenisa Tu politikuri ideologiebis, an sazogadoebrivi wesrigis, moralis, jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli niSnis safuZvelze. muxli 7. jandacvisa da mecnieruli progresis miRwevebis xelmisawvdomobis ufleba. yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs yovelgvari sqesobrivi problemisa da aSlilobis prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis. muxli 8. ganaTlebisa da informirebulobis ufleba. yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe, aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis miRebis ufleba, romelic aucilebeli da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis uflebebiT sargeblobisaTvis kerZo, sazogadoebriv da politikur sferoSi. muxli 9. qorwinebis, ojaxis Seqmnisa da dagegmvis da Svilebis yolis, Svilebis yolis gzebisa da drois arCevnis ufleba. yvela adamians aqvs ufleba, airCios, daqorwindes Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis grZnobiT gadawyvitos maTi raodenoba. icxov- ros iseT garemoSi, sadac kanoni da politika aRiarebs ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli memkvidreobiT Tu qorwinebiT. muxli 10. angariSvaldebulebisa da kompensaciis ufleba yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adekvatur, xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo, samarTlebriv da sxva zomebze. ufleba, moiTxovos Tavisi seqsualuri uflebebis dacva im pirebisagan, romlebic am sakiTxTan dakavSirebiT angariSvaldebulni arian. es bevrad efeqturs gaxdis seqsualuri uflebebis ganxorcielebisa da maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi dacvis saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis Se saZleblobas. aseve sruli kompensaciis xelmisawvdomobas restituciis, reabilitaciis, dakmayofilebis, ganumeoreblobis garantiis Tu sxva saSualebebis meSveobiT. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia uzrunvelyofs erTmniSvnelovan struqturas. am struqturis farglebSi wevr-asociaciebs SeuZliaT TavianTi, rogorc servis-provaiderebis, pasuxismgeblobebis gageba. isini ukeT iqnebian aRWurvilni imisaTvis, rom daiwyon an gaafarTovon TavianTi muSaoba, rac iTvaliswinebs xelmisawvdomobis gazrdas yvelasaTvis. servis-provaiderebs eZlevaT saSualeba miscen klientebs seqsualuri da reproduqciuli uflebebis sruli realizebis SesaZlebloba. deklaracia, aseve, Seasrulebs saxelmwifoebisaTvis maTi pasuxismgeblobis Sexsenebis instrumentis funqcias. kerZod, momdevno globaluri iniciativis dagegmvisas, romelic yuradRebas gaamaxvilebs seqsualur da reproduqciul janmrTelobasa da uflebebze. deklaraciis ganmartebiTi propaganda samTavrobo organizaciebs daexmareba grZelvadiani valdebulebebis gaTviTcnobierebasa da dasaxvaSi. agreTve, amgvari propaganda ukeT gaaSuqebs seqsualur uflebebs, sazogadoebriv jandacvasa da ganviTarebas Soris arsebuli kavSirs . IPPF, mis mier dasaxuli miznebis miRwevisaTvis, muSaobs adamianis uflebebis farglebSi, rac moicavs adamianis yvela uflebis universalurobis, urTierTkavSiris, urTierTdamokidebulebisa da ganuyoflobis principebs. IPPF darwmunebulia da aRiarebs, rom seqsualuri uflebebi adamianis uflebebis erT-erT komponentia da mTlianobaSi, seqsualobasTan dakavSirebuli uflebebis ganviTarebad kompleqss warmoadgens. kompleqss, romelsac didi wvlili Seaqvs yvela adamianis Tavisuflebis, Tanasworobisa da Rirsebis garantirebaSi. 12 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 13 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 14 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia preambula seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia efuZneba adamianis uflebebis dacvis umniSvnelovanes saerTaSoriso dokumentebs, saerTaSoriso standartebis avtoritetul interpretaciebs da damatebiT uflebebs, romlebic dakavSirebulia adamianis seqsualobasTan, da Tavis mxriv, IPPF-is azriT, am uflebebSi igulisxmeba. deklaracias safuZvlad udevs dokumentebi, romlebic SemuSavebuli iqna gaerTianebuli erebis adamianis uflebebis msoflio konferenciaze 1993 wels; gaerTianebuli erebis mosaxleobisa da ganviTarebis saerTaSoriso konferenciaze 1994 wels; gaerTianebuli erebis qalTa meoTxe msoflio konferenciaze 1995 wels, dokumentSi_“gaerTianebuli erebis aTaswleulis deklaracia da aTaswleulis ganviTarebis gegmebi“. masSi, aseve, asaxulia gaerTianebuli erebis xelSekrulebebis monawile mxareebisa da gaerTianebuli erebis specialuri momxseneblebis daskvnebi da rekomendaciebi, kerZod, jandacvis umaRlesi xarisxis miRwevis uflebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis mier adamianis uflebebis dacvis komisiisaTvis warmodgenili moxseneba 2004 wels. deklaracia avsebs IPPF wesdebas seqsualuri da reproduqciuli uflebebis Sesaxeb. misi mizania seqsualuri uflebebis naTlad identificireba da seqsualobis yovlismomcveli xedvis mxardaWera. es xedva miznad isaxavs yvela adamianis seqsualuri damoukideblobis uflebebis pativiscemas, dacvasa da win wamowevas da sqesobrivi janmrTelobisa da uflebebis dacvis xelSewyobas ara-diskriminaciis farglebSi. IPPF darwmunebulia, rom janmrTelobis dacva warmoadgens adamianis erT-erT fundamentur uflebas, romelic aucilebelia adamianis yvela sxva uflebiT sargeblobisaTvis. igi, aseve, darwmunebulia, rom seqsualuri da reproduqciuli janmrTelobis dacva warmoadgens yvela adamianis uflebas, hqondes fizikuri da sulieri janmrTelobis SeZlebisdagvarad umaRlesi standarti. sqesobrivi janmrTelobis miRweva Tu SenarCuneba SeuZlebelia seqsualuri uflebebis gareSe, magram, seqsualuri uflebebi moicavs janmrTelobasTan dakavSirebul uflebamosilebaze mets. seqsualuri uflebebi exeba specialur normebs, romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis arsebuli uflebebi seqsualobaze vrceldeba. es uflebebi moicavs yvela adamianis Tavisuflebas, Tanasworobas, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobas, damoukideblobasa da Rirsebas; im principebs, romlebic aRiarebulia mraval saerTaSoriso dokumentSi, romlebic konkretulad seqsualobas exeba. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 15 seqsualuri uflebebi gvTavazobs midgomas, romelic moicavs da scildeba kidec konkretuli individualurobebis dacvas. seqsualuri uflebebi warmoadgens iseTi pirobebis garantias, romlebSic SesaZlebelia seqsualobis gamoxatva yovelgvari iZulebis, diskriminaciis, Zaladobis gareSe da Rirsebisadmi pativiscemis konteqstSi. IPPF aRiarebs, rom seqsualoba adamianobis erTerTi centraluri aspeqtia mTeli sicocxlis ganmavlobaSi. miuxedavad imisa,rom seqsualoba SeiZleba moicavdes yvela momdevno ganzomilebas, yvela maTganis gamocdileba Tu gamoxatva yovelTvis ar xdeba. es aris ganviTarebadi koncefcia, romelic moicavs seqsualur aqtivobas, genderul individualurobebs, seqsualur orientacias, erotizms, siamovnebas, intimurobasa da reproduqcias. igi Sedgeba biologiuri, fsiqologiuri, socialuri, ekonomikuri, politikuri, kulturuli, eTikuri, samarTlebrivi, istoriuli, religiuri da sulieri faqtorebisagan. seqsualobis gancda da gamoxatva xdeba fiqrebSi, fantaziebSi, survilebSi, rwmenaSi, damokidebulebebSi, RirebulebebSi, qcevebSi, praqtikebSi da urTierTobebSi. IPPF-saTvis cnobilia, rom seqsualobis bevri gamoxatuleba arareproduqciulia da rom seqsualobis globaluri cnobiereba ganviTarebadia. amdenad, IPPF aRiarebs seqsualuri uflebebis konkretuli, ara reproduqciuli uflebebisa da reproduqciuli janmrTelobis qvejgufad identificirebis saWiroebas. IPPF aRiarebs, rom seqsualuri uflebebis nebadamrTveli pirobebis Seqmnis valdebuleba avsebs mis ufro farTo valdebulebas. amgvari valdebuleba moicavs lokalur da globalur brZolas TanasworobisaTvis regresis, mSvidobis, zogadi, socialuri da saerTaSoriso wesrigis uflebis xelmisawdomobis TvalsazrisiT, rodesac SesaZlebelia yvela adamianis Rirsebis, uflebebisa da Tavisuflebis srulad realizeba. seqsualuri uflebebis aRsruleba aucilebelia individis, rogorc ekonomikuri, socialuri, kulturuli da politikuri ganviTarebis procesis subieqtis, aqtiuri monawilisa da beneficiaris prioritetulobisaTvis. romelSic SesaZlebelia adamianis yvela uflebisa da fundamenturi Tavisuflebis srulad realizeba. IPPF darwmunebulia, rom uflebebiT sargeblobisaTvis saWiro pirobebis Seqmnis erT-erTi mTavari aspeqtis safuZvels warmoadgens angariSvaldebuli struqturebis ganviTareba. aseTi struqturebi unda uzrunvelyofdnen ara marto individualur samarTlebriv dacvasa da kompensacias, aramed, aseve, im Zalauflebis, praqtikisa da mniSvnelobis meqanizmebiT dainteresebas, romlebic iwveven seqsualuri uflebebis darRvevas. IPPF aRiarebs, rom swored es aZlevs safuZvels misi momsaxureobebis gawevisa da ganmartebiT-propagandistul Zalisxmevas. amdenad, IPPF mis wevr-asociaciebs urCevs: deklaracia, maTi saqmianobis mTels procesSi, saxelmZRvanelod gamoiyenon seqsualuri uflebebis pativiscemis, dacvisa da win wamowevisaTvis. aseve valdebulebis integrirebisa da maTi mimdinare politikis, strategiebisa da programebis ganmtkicebisa da gafarToebisTvis. deklaracia warmoadgens struqturas, romelic xels uwyobs adamianis sabazo uflebebis seqsualobaze gavrcelebis gaTviTcnobierebis xarisxis amaRlebas. federaciis yvela komponents ZaluZs am struqturisa da misi sabazo principebis gaerTianeba Tavis saqmianobaSi, momsaxureobebsa da programebSi. am RonisZiebis danergviT, ukeT iqneba Sesrulebuli seqsualuri uflebebis win wamowevisa da dacvis pasuxismgebloba, ganmtkicebuli da gafarToebuli iqneba misi mimdinare politikebi da strategiebi. IPPF emxroba adamianis universaluri, xelSeuvali da ganuyofeli uflebebis, maT Soris seqsualuri uflebebis xedvas. Tumca, igi aRiarebs, rom ama Tu im qveyanaSi arsebulma pirobebma SeiZleba garkveuli Semaferxebeli zegavlena moaxdinos winamdebare deklaraciaSi gansazRvruli principebisa da uflebebis ganxorcielebaze. aseTi situaciebis gansazRvrisa da mxedvelobaSi miRebis mizniT specialuri procesebi iqneba ganxorcielebuli. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia IPPF mmarTveli komitetis mier 2008 wlis 10 maiss iqna miRebuli. 16 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia zogadi principebi IPPF elis, rom yvela wevriasociacia gaiziarebs federaciis misias, xedvasa da Rirebulebebs, maT Soris, im proncipebs, romlebic safuZvlad udevs winamdebare deklaracias da gaerTianebulia masSi. es principebi asaxuli unda iqnas im programebsa da strategiebSi, romlebic federaciis komponentebis mier iqna SemuSavebuli im seqsualuri uflebebis win wamowevis, dacvisa da aRsrulebis mizniT, romlebic miTiTebulia winamdebare deklaraciis Semdegi dasaxelebis nawilSi: seqsualuri uflebebi aris adamianis uflebebi, romlebic seqsualobasTan aris dakavSirebuli. principi 1 seqsualoba aris yoveli adamianis pirovnebis erTerTi ganuyofeli nawili. amis gaTvaliswinebiT, aucilebelia iseTi garemos Seqmna, romelSic TiToeul adamians SeeZleba yvela seqsualuri uflebiT sargebloba ganviTarebis procesis farglebSi. miuxedavad imisa, rom calkeuli pirebis seqsualobis gancda iseTi gzebiT xdeba, romlebic gansxvavdeba erTmaneTisagan Sida da gare faqtorebze damokidebulebiT, adamianis seqsualobasTan dakavSirebuli uflebebi, maTi dacva da win wamoweva unda warmoadgendes TiToeuli adamianis yoveldRiuri arsebobis nawils, sadac ar unda imyofebodes igi. seqsualuri uflebebi aris adamianis universaluri uflebebi, romlebsac safuZvlad udevs yvela adamianis Tavisufleba, Rirseba da Tanasworoba. siRaribe aris sqesobrivi janmrTelobis gauaresebisa da seqsualuri uTanasworobisa da gamonaklisebis rogorc mizezi, ise Sedegi. programis dagegmva unda moicavdes siRaribis kavSirs aRniSnul problemebTan da mis rols adamianis uflebebiT sargeblobasa da maT xelyofaSi gansakuTrebiT, mis zegavlenas seqsualur uflebebze. uTanasworoba. genderuli uTanasworobisa da cudi janmrTelobis problemebis gadaWras unda isaxavdes miznad ganviTarebis yvela proeqti, programa da struqtura – romelic SemuSavebulia aTaswleulis ganviTarebis miznebis safuZvlad. aTaswleulis ganviTarebis gegmebis miRweva – dedebis janmrTelobis gaumjobeseba, bavSvTa sikvdilianobis Semcireba, genderuli Tanasworobis xelSewyoba da brZola aiv da Sids-is winaaRmdeg – sxva miznebs Soris, pirdapirdamokidebulebaSia sqesobrivi janmrTelobis dacvis momsaxureobebis sayovelTao xelmisawvdomobis uzrunvelyofasa da seqsualuri uflebebis dacvasTan. seqsualuri seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 17 da reproduqciuli uflebebis dacvis wesdebis Sesabamisad, IPPF adasturebs, rom adamiani aris ganviTarebis centraluri subieqti da aRiarebs iseTi xelsayreli garemos Seqmnis mniSvnelobas, romelSic TiToeul adamians SeeZleba seqsualuri uflebebiT sargebloba, raTa SesZlos aqtiuri monawileobis miReba ekonomikuri, socialuri, kulturuli da politikuri ganviTarebis procesSi. seqsualoba aris adamianisa da socialuri cxovrebis erT-erTi aspeqti, romelic moicavs sxeuls, gonebas, politikas, janmrTelobasa da sazogadoebas. seqsualuri uflebebi moicavs gamoxatviT, asociaciur da monawileobiT elementebs da mWidrod aris dakavSirebuli erTianobasa da damoukideblobasTan. seqsualuri uflebebis aRiarebisa da maTi garantirebisaTvis valdebulebis dakisrebiT IPPF adasturebs, rom am uflebebis pativiscema, dacva da aRsruleba moiTxovs yuradRebis miqcevas yvela am sferosa da elementze; rac, Tavis mxriv, warmoadgens adamianuri aqtivobis kerZo da sajaro sferoebSi mimdinare istoriuli procesebis nawils. principi 2 Tvramet wlamde asakis adamianebisaTvis garantirebuli uflebebi da dacvis saSualebebi gansxvavdeba mozrdilebis uflebebisa da dacvis saSualebebisagan. es uflebebi da dacva unda iTvaliswinebdes calkeuli bavSvis ganviTarebad unars, Tavad isargeblos sakuTari uflebebiT. IPPF aRiarebs, rom Tvramet wlamde asakis adamianebisaTvis garantirebuli uflebebi da dacvis saSualebebi, saerTaSoriso da erovnuli kanonebis Sesabamisad, zogjer gansxvavdeba mozrdilebis uflebebisagan. es gansxvavebebi ukavSirdeba adamianis uflebebis yvela aspeqts, magram moiTxovs konkretul midgomebs seqsualuri uflebebis mimarT. IPPF gamomdinareobs is mosazrebidan, rom Tvramet (18) wlamde asakis adamianebi uflebebis mflobelebi arian da rom Cvilobis, bavSvobisa da mozardobis sxvadasxva momentSi garkveuli uflebebi da dacvis saSualebebi met an nakleb mniSvnelobas iZenen. bavSvis uflebebis Sesaxeb konvenciis me-5 muxlis Tanaxmad, bavSvze pasuxismgebeli mSoblebis an meurveebis mier micemuli mimarTuleba Tu gaweuli xelmZRvaneloba unda iTvaliswinebdes bavSvisTvis SesaZleblobas, Tavad isargeblos sakuTari uflebebiT. bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis koncefcia moiTxovs balanss Semdegs Soris: bavSvebis aRiareba aqtiur pirovnebebad sakuTar cxovrebaSi, romlebic imsaxureben pativiscemas, rogorc moqalaqeebi, rogorc xalxi da maTi aRiareba uflebebis matareblebad, romelTa damoukidebloba sul ufro da ufro izrdeba. amave dros, bavSvebs ufleba aqvT, daculni iyvnen maTi daucvelobis xarisxis Sesabamisad. es koncefcia aRiarebs, rom dacvis xarisxi iseT saqmianobaSi monawileobisagan, romelic SeiZleba saziano aRmoCndes bavSvebisaTvis, Semcirdeba maTi ganviTarebadi SesaZleblobis mixedviT. garda amisa, ganviTarebadi SesaZleblobis principi aerTianebs pativiscemas bavSvebisa da maTi Rirsebis mimarT. aniWebs maT uflebas, daculni iyvnen zianis nebismieri formisagan, Tumca, amave dros aRiarebs maTi wvlilis mniSvnelobas maTive dacvaSi.. sazogadoebam unda Seqmnas iseTi garemo, romelSic optimaluri SesaZleblobebis miRweva da ufro didi pativiscema iqneba gamoxatuli bavSvebis sakuTar cxovrebaSi monawileobis, pasuxismgeblobisa da gadawyvetilebebis miRebis potencialis mimarT. bavSvebis uflebebsa da sxva interesebs Soris urTierTkavSirs ramdenime umTavresi principi aregulirebs. maT Sorisaa: Tvramet wlamde asakis pirebis aRqma uflebebis mflobelebad; bavSvis saukeTeso interesebis dacva; bavSvis ganviTarebadi SesaZleblobebi; ara-diskriminacia da pasuxismgebloba keTildReobisaTvis Sesaferisi pirobebis uzrunvelyofaze. seqsualuri uflebebis konteqstSi, es principebi moiTxovs individualizebul midgomas, romelSic asaxulia simwifis demonstracia da im garkveuli garemoebebis gaTvaliswineba, rogoricaa bavSvis Tu mozardis specifiuri cnobiereba, aqtivoba, fizikuri da sulieri janmrTelobis mdgomareoba, urTierToba mSoblebTan an sxva dainteresebul pirebTan da arsebuli problemebis xasiaTi. 18 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia principi 3 ara-diskriminacia safuZvlad udevs adamianis yvela uflebis dacvasa da xelSewyobas. IPPF adasturebs, rom ara-diskriminaciis struqtura safuZvlad udevs adamianis yvela uflebis dacvasa da xelSewyobas. es struqtura krZalavs raime saxis gamorCevas, gamoricxvas Tu SezRudvas sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriis – realuris Tu saeWvos, rasis, kanis feris, eTnikuri warmomavlobis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis gamo. ara-diskriminaciis struqtura aseve krZalavs gamorCevas erovnuli, socialuri Tu geografiuli warmoSobis niSniT. aseve dauSvebelia gamorCeva qonebis, dabadebis, fizikuri Tu gonebrivi invalidobis, janmrTelobis – maT Soris aiv – mdgomareobis da samoqalaqo, politikuri, socialuri Tu sxva mdgomareobis gamo. amgvari struqturis mizania politikur, ekonomikur, socialur, kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi adamianis uflebebisa da fundamenturi Tavisuflebebis Tanaswori aRiareba. miuRebelia am uflebebis xelyofa an maTi gamoyenebisaTvis barieris Seqmna. diskriminacia, seqsualuri uflebebis TvalsazrisiT, SeiZleba gamoixatos kulturuli, ekonomikuri, politikuri Tu socialuri uflebebis uTanasworo xelmisawvdomobaSi sqesis, asakis, genderis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriis – realuris Tu saeWvosi, seqsualuri praqtikis an seqsualuri orientaciis gamo. diskriminacia gamoixateba aseve, iseTi seqsualuri uflebebis xelyofaSi, rogoricaa sqesobrivi janmrTelobis dacvis momsaxureobebiT sargebloba, srulyofili ganaTleba seqsualobis sferoSi da samarTlebrivi dacva seqsualuri Zaladobis SemTxvevaSi, rac aferxebs ama Tu im piris mier uflebebiT sargeblobas sxva adamianebTan Tanasworobis safuZvelze. calkeuli pirebi sxvadasxvagvar barierebs awydebian maTi seqsualuri uflebebiT sargeblobisas. realuri Tanasworoba moiTxovs am barierebis aRmofxvras imisaTvis, rom adamianebma isargeblon fundamenturi uflebebiTa da TavisuflebiT sxvaTa msgavsad. es moiTxovs gansakuTrebuli yuradRebis miqcevas marginalizebuli da mzrunveloba-moklebuli jgufebisaTvis. principi 4 seqsualoba da misgan gamomdinare siamovneba kacobriobis arsebobis erTerTi centraluri aspeqtia, miuxedavad imisa, surs Tu ara ama Tu im pirs gamravleba sqesobrivi janmrTeloba mTels cxovrebas moicavs. seqsualoba aris TiTqmis yvela reproduqciuli gadawyvetilebis erT-erTi ganuyofeli faqtori; Tumca, amave dros, es aris adamianis sicocxlis erT-erTi umniSvnelovanesi aspeqti, miuxedavad imisa, surs Tu ara mas gamravleba. seqsualoba ar aris mxolod reproduqciuli interesebis damakmayofilebeli instrumenti. reproduqciisagan damoukidebeli seqsualobisa da seqsualobisagan damoukidebeli reproduqciis ufleba daculi unda iqnas, xolo gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces im jgufebs, romlebic warsulSi Tu amJamad aseT uflebebs moklebulni arian. yvela adamians aqvs ufleba, iyos iseT pirobebSi, romlebSic SesaZlebelia siamovnebis momtani seqsualobis gancda. siamovneba efuZneba individualur da urTierTobriv damoukideblobas, risTvisac aucilebelia, arsebobdes iseTi saxelmwifo politika, romelic exeba seqsualobis saganmanaTleblo sferos, janmrTelobis dacvis samsaxurebs, Tavisuflebas iZulebiTi da Zaladobrivi qmedebebis gareSe, aseve, aucilebelia eTikuri normebis SemuSaveba samarTlianobis, Tanasworobisa da Tavisuflebis sakiTxebis irgvliv. imis gaTvaliswinebiT, rom siamovneba seqsualobis damaxasiaTebel aspeqts warmoadgens, misi miRebis, gamoxatvisa da drois gansazRvris ufleba aravisTvis ar unda iqnas xelyofili. principi 5 TiToeuli adamianis seqsualuri uflebebis garantireba moicavs Tavisuflebisa da zianisagan dacvis valdebulebas . swored Zaladobisa da zianis yvela formisagan daculobisa da maT winaaRmdeg regresis ufleba amyarebs seqsualur uflebebs. seqsualobasTan seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 19 dakavSirebuli ziani moicavs fizikuri, sityvieri, fsiqologiuri, ekonomikuri da sqesobrivi xasiaTis Seuracxyofas da, aseve, Zaladobas ama Tu im pirebis mimarT maTi sqesis, asakis, genderuli individualobis, seqsualuri orientaciis, ojaxuri mdgomareobis, sqesobrivi istoriisa da qcevis – realuris Tu ararealuri` seqsualuri gamocdilebis gamo da Tu ra saxiT avlenen isini sakuTar seqsualobas. yvela bavSvs da mozards aqvs specialuri ufleba, daculi iyos eqsploataciis yovelgvari formisagan. es moicavs dacvas sqesobrivi eqsploataciisagan, bavSvTa prostituciisagan da sqesobrivi Seuracxyofis, Zaladobisa da Seviwroebis yovelgvari formisagan, maT Soris, bavSvis iZulebiTi CarTva ama Tu im sqesobriv aqtivobaSi Tu praqtikaSi da bavSvebis gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa da masalebSi. principi 6. seqsualuri uflebebi SeiZleba eqvemdebarebodes mxolod kanoniT dadgenil SezRudvebs im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa uflebebisa da Tavisuflebis, sayovelTao keTildReobis adeqvaturi aRqma da pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi. seqsualuri uflebebi, iseve, rogorc adamianis sxva uflebebi, SeiZleba daeqvemdebaros mxolod im SezRudvebs, romlebic kanoniT aris dadgenili im mizniT, rom daculi iqnas sxvaTa uflebebisa da Tavisuflebis, sayovelTao keTildReobis, sazogadoebrivi jandacvisa da wesrigis adeqvaturi aRqma da pativiscema yovel demokratiul sazogadoebaSi adamianis uflebebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad. aseTi SezRudvebi unda iyos ara-diskriminaciuli, aucilebeli da proporciuli legitimuri miznis miRwevisaTvis. seqsualuri uflebebis gamoyeneba unda xelmZRvanelobdes pirad da socialur interesebs Soris dinamiuri urTierTobis, xedvis mravlobiTobis arsebobis aRiarebas, Tanasworobis, Rirsebisa da gansxvavebulobis mimarT pativiscemis garantirebis saWiroebas. principi 7. pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis valdebuleba vrceldeba yvela seqsualur uflebasa da Tavisuflebaze . seqsualuri uflebebi da Tavisuflebebi moicavs ZiriTad samarTlebriv moTxovnebs da am moTxovnebis dakmayofilebis saSualebebis xelmisawvdomobas. iseve, rogorc adamianis sxva uflebebis SemTxvevaSi, saxelmwifoebs Semdegi valdebulebebi ekisreba: yvela adamianis seqsualuri uflebebis pativiscema, dacva da aRsruleba. pativiscemis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, Tavi Seikavon pirdapiri Tu arapirdapiri Carevisagan ama Tu im uflebaSi, am SemTxvevaSi, seqsualur uflebebSi. dacvis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon iseTi zomebi, romlebic mesame mxares ar aZleven adamianis uflebebis garantiebSi Carevis uflebas. aRsrulebis valdebuleba saxelmwifoebisagan moiTxovs, miiRon saTanado sakanonmdeblo, administraciuli, sabiujeto, sasamarTlo, sareklamo da sxva zomebi uflebebis sruli realizaciis miznebisaTvis. miuxedavad imisa, rom saxelmwifo rCeba upirveles pasuxismgebel pirad adamianis uflebebis pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis sferoSi, samoqalaqo sazogadoebis sxva wevrebs, romelTa qmedebebi Tu Secdomebi uaryofiT zegavlenas axdens seqsualuri uflebebiT sargeblobaze, aseve, garkveuli pasuxismgebloba unda daekisroT. es SeiZleba moicavdes sxva saxelmwifoebs, transsasazRvro organoebsa da programebs, romlebic muSaoben daxmarebis gawevis mizniT, usafrTxoebis dacvis struqturebs da sxva aliansebs, aseve, arasaxelmwifo organoebs, romlebic moicaven rogorc komerciul, ise aramomgebian da religiur sazogadoebebs da, aseve, calkeul pirebs. aqedan gamomdinare, saxelmwifoebma Tavi unda Seikavon adamianis seqsualuri uflebebis darRvevisa an am uflebebSi Carevisagan, unda daicvan es uflebebi mesame mxaris mier xelyofisa da darRvevisagan da unda miiRon pozitiuri zomebi da qmedebebi. amgvari zomebia efeqturi, TanamgrZnobi da pasuxismgebeli dawesebulebebis Seqmna da resursebis ganawileba seqsualuri uflebebis realizebis miznebisaTvis. IPPF valdebulebas iRebs, gaakeTos yvelaferi, rac mis ZalaSia, imisaTvis, rom daarwmunos yvela wevri-asociacia, sakuTari roli Seasrulon seqsualuri uflebebis pativiscemis dacvasa da aRsrulebaSi, maTi sakanonmdeblo, administraciuli, sabiujeto da sxva politikisa da praqtikis farglebSi. 20 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi aris adamianis uflebebi, romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan IPPF adasturebs, rom seqsualuri uflebebi aris adamianis uflebebi. seqsualuri uflebebi Sedgeba im uflebebisagan, romlebic dakavSirebulia seqsualobasTan da romlebic gamomdinareobs yvela adamianis Tavisuflebis, Tanasworobis, kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis, damoukideblobis, piradi xelSeuxeblobisa da Rirsebis uflebebidan. mravali saerTaSoriso dokumenti, norma Tu standarti, aRiarebs im mniSvnelovan principebs, romlebic seqsualobasTan aris dakavSirebuli. seqsualuri uflebebi aris specifiuri normebi, romlebic warmoiqmneba maSin, rodesac adamianis uflebebi vrceldeba seqsualobaze. seqsualuri uflebebi icavs ama Tu im Taviseburebas, magram scdeba am farglebs da icavs yvela adamianis uflebas, hqondes SesaZlebloba, aRasrulos da gamoxatos sakuTari seqsualoba, sxva adamianebis uflebebis saTanado dacviT da ara-diskriminaciis koncefciis farglebSi. Semdegi,(qvemoT CamonaTvali), seqsualuri uf lebebi adamianis uflebebis sabazo da damkvidrebul principebs avrcelebs adamianis seqsualobis sferoze. maTi gamoyeneba gansakuTrebiT mniSvnelovania Raribi, marginalizebuli, socialurad ugulebelyofili da mzrunveloba-moklebuli jgufebisaTvis, miuxedavad imisa, rom amgvari maxasiaTeblebi Soreul Tu axlo warsuls ekuTvnis. imis gaTvaliswinebiT, rom IPPF adasturebs adamianis uflebebis universalurobas, urTierTkavSirs, urTierTdamokidebulebasa da ganuyoflobas, is Tanmimdevroba, romliTac Semdegi seqsualuri uflebebi gaerTianebulia winamdebare deklaraciaSi, ar gulisxmobs raime konkretul ierarqias. Semdegi(qvemoT CamonaTvali) muxlebis ganxorcieleba unda iTvaliswinebdes maT winamorbed zogad principebs. muxli 1. Tanasworobis ufleba, kanonis Tanaswori dacva da Tavisufleba diskriminaciis yovelgvari formisagan, romelic efuZneba seqss, seqsualobas an sqess. - yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori - Rirsebisa da uflebebis TvalsazrisiT. yvela adamians unda hqondes ufleba, kanoniT Tanasworad iqnas daculi diskriminaciis yovelgvari formisagan, romelic efuZneba maT seqsualobas, seqss Tu sqess; - yvela adamianisaTvis garantirebuli unda iqnas iseTi garemo, romelSic yvelas Tanasworad SeuZlia saxelmwifos mier miniWebuli uflebebiT sargebloba da maTi gamoyeneba. saxelmwifoebma da samoqalaqo sazogadoebebma unda miiRon zomebi, rom xeli Seewyos socialuri da kulturuli praqtikis modifikacias, romelic efuZneba qalebisa da mamakacebis stereotipul rols an sqesis Tu genderuli gamoxatvebis srulfasovneba-arasrulfasovnebis mosazrebebs. - yvela adamians aqvs ufleba, imuSaos, miiRos ganaTleba, jandacvis momsaxureobebi, socialuri dacva da sxva ekonomikuri, socialuri Tu kulturuli uflebebi; aseve, is saSualebebi, momsaxureobebi da pirobebi, romlebic aucilebelia maTi realizebisaTvis, raime mizeziT diskriminaciis gareSe. - yvela adamians unda mieniWos samarTlebrivi funqcia da SesaZleblobebi am funqciis gansaxorcieleblad, Tanaswori uflebebi xelSekrulebebis gasaformeblad da qonebis samarTavad, aseve, Tanaswori damokidebuleba sasamarTlo procesisa Tu tribunalis nebismier etapze. - yvela adamians erTnairi ufleba unda hqondes im kanonis TvalsazrisiT, romelic exeba adamianebis gadaadgilebas da mis mier sacxovreblis arCevis Tavisuflebas, yovelgvari diskriminaciis gareSe. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 21 muxli 2. muxli 3. - yvela adamians aqvs ufleba, icxovros iseT garemoSi, romelSic SesaZlebelia aqtiuri, Tavisufali da azriani monawileoba da sakuTari wvlilis Setana adamianis sicocxlis socialur, ekonomikur, kulturul da politikur aspeqtebSi adgilobriv, erovnul, regionalur da saerTaSoriso doneze. es muxli SesaZlebels xdis adamianis uflebebisa da fundamenturi Tavisuflebebis realizebas. - yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos iseTi politikis SemuSavebasa da ganxorcielebaSi, romelic adgens mis keTildReobas, sqesobriv da reproduqciul janmrTelobas, formaluri Tu araformaluri barierebis gareSe, magaliTad, qorwinebis kvalifikaciebi, aiv mdgomareobasTan dakavSirebuli pirobebi an diskriminaciuli genderuli normebi, stereotipebi da crurwmenebi, romlebic gamoricxaven an zRudaven adamianebis monawileobas genderuli da sqesobrivi Taviseburebebis mosazrebis gamo. - xalgazrdobas, romelsac xSirad gamoricxaven, unda hqondes monawileobisa da protagonistobis ufleba cvlilebebis ganxorcielebis procesSi. maT unda hqondeT imis saSualeba, rom garkveuli wvlili Seitanon da pasuxismgebloba gaiziaron im politikisa da programebis SemuSavebaSi, romlebic exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis dacvas, xelSewyobasa da aRsrulebas. - yvela adamians unda hqondes SesaZlebloba, monawileoba miiRos sazogadoebriv da politikur cxovrebaSi, maT Soris, daikavos saxelmwifo Tanamdeboba da Seasrulos sajaro funqciebi, yovelgvari diskriminaciis gareSe. - monawileobis aucilebeli pirobaa, rom yvela adamians hqondes gadaadgilebisa da samSoblodan wasvlis Tu samSobloSi dabrunebis ufleba, aseve, im dokumentebis Tanaswori xelmisawvdomoba, romlebic aucilebelia amgvari gadaadgilebisa da mgzavrobisTvis, yovelgvari diskriminaciis gareSe. - yvela adamians aqvs Tavisuflebis da sicocxlis ufleba. ufleba, ar daeqvemdebaros wamebas, arahumanur da Rirsebis Semlaxvel mopyrobas, gansakuTrebiT, diskriminaciis safuZvelze. yovel adamians unda hqondes ufleba, sakuTari seqsualoba gankargos Zaladobisa Tu iZulebis gareSe. - yvela adamians aqvs sicocxlisa da sxeulis integrirebulobis ufleba. am uflebas safrTxes an risks ar unda uqmnides ojaxis „RirsebisaTvis miyenebuli Seuracxyofis SurisZieba”. adamiani ar unda daeqvemdebaros sasamarTlo Tu arasasamarTlo mkvlelobas, dasjas sxeulze zianis miyenebis saxiT, misi sqesobrivi warsulis an qcevis, genderuli Taviseburebis an TviTgamoxatvis gamo. qalis sicocxle da janmrTeloba ar unda iqnas dayenebuli riskis qveS samedicino daxmarebis gauwevlobis gamo, misi fizikuri Tu gonebrivi mdgomareobis mizeziT. an sxva mizezebiT, romlebic konkurentul mniSvnelobas aniWeben mis nayofs, romelsac igi SeiZleba atarebdes.(an mizeziT,sadac orsulobis SemTxvevaSi,prioriteti eniWeba nayofs, ) qals ar unda miesajos iZulebiTi dedoba misi seqsualobis gamoyenebis Sedegad. yvela adamians aqvs ufleba, Tavisufali iyos zianis momtani tradiciuli wesebisagan, maT Soris igulisxmeba qalis sasqeso organoebis dazianeba da iZulebiTi an naadrevi qorwineba. yvela adamians aqvs ufleba, gaTavisufldes Zaladobisgan, maT Soris, fizikuri, sityvieri, fsiqologiuri Tu ekonomikuri Seuracxyofis yovelgvari formisagan, seqsualuri Seviwroebisagan, gaupatiurebisa da iZulebiTi seqsis sxva formebisgan qorwinebis farglebSi Tu mis farglebs gareT, SeiaraRebul konfliqtSi Tu patimrobaSi. yvela adamians, maT Soris yvela sqesis seqs-muSakebs, aqvs ufleba, realuri Tu saeWvo seqsualuri aqtivobis SemTxvevaSi, ar daeqvemdebaros monawileobis ufleba, sqesis, seqsualobis Tu genderis miuxedavad. sicocxlis, Tavisuflebis, dacvisa da xelSeuxeblobis uflebebi. 22 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia Zaladobis risks, romelic Seqmnilia stigmasa da diskriminaciis Sedegad misi sqesis, seqsualobis Tu genderis gamo. aravin unda daeqvemdebaros TviTnebur dakavebas, an TviTneburi Tu diskriminatoruli sanqciebis dakisrebas sisxlis samarTlis im arazusti da bundovani debulebebis darRvevisaTvis, romlebic exeba SeTanxmebul seqss. adamianis seqsualuri arCevani, praqtika Tu gamoxatva, maT Soris, seqs-samuSaos realuri Tu saeWvo praqtika, ar unda iqces Zaladobis, Seuracxyofis da Seviwroebis gamarTlebis, patiebis an dasjis Serbilebis faqtorad. yvela migrantisa da migranti muSakisaTvis, gansakuTrebiT axalgazrdebis, qalebisa da transgenderebisaTvis, im qveyanaSi, romelSic isini cxovroben da muSaoben, xelmisawvdomi unda iyos maTi seqsualuri Tu genderuli gamoxatvis gamo sxeulis dazianebis, Zaladobisa da Seuracxyofisagan dacvis saSualebebi. aseve mniSvnelovania maTi sqesobrivi janmrTelobisa da uflebebis dacva da aRsruleba. yvela adamians aqvs ufleba, iTxovos da isargeblos TavSesafriT devnis dros, maT Soris, iseTi devnis dros, romelic gamowveulia saxelmwifos qmedebebiT an arasakmarisi zomebis miRebiT adamianis seriozuli Seuracxyofis winaaRmdeg, roca es Seuracxyofa miyenebulia misi sqesis, genderis, genderuli individualobis, sqesobrivi warsulis Tu qcevis, seqsualuri orientaciis, an aiv mdgomareobis niadagze. yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros gayvanas, eqstradicias Tu gadasaxlebas an amis safrTxes iseT saxelmwifoSi, romelSic igi SeiZleba ganicdides dasabuTebul SiSs devnis gamo misi sqesis, genderuli individualobis, seqsualuri warsulis, qcevis, seqsualuri orientaciis an aiv mdgomareobis niadagze. muxli 4. kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba. yvela adamians aqvs ufleba, ar daeqvemdebaros TviTnebur Carevas mis kerZo cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi, dokumentebsa Tu korespondenciaSi da kerZo cxovrebis xelSeuxeblobis uflebaSi, romelic aucilebelia sqesobrivi damoukideblobis gancdisaTvis. yvela adamians aqvs seqsualuri damoukideblobis ufleba. mas unda SeeZlos gadawyvetilebebis miReba misi seqsualobis, seqsualuri qcevisa da intimurobis Sesaxeb, yovelgvari TviTneburi Care- vis gareSe. yvela adamians aqvs konfidencialobis ufleba sqesobrivi jandacvis momsaxureobebTan dakavSirebiT da, zogadad, im informaciis dacvis ufleba, romelic mis aiv-statuss exeba. mas aqvs ufleba, daculi iqnas TviTneburi gamJRavnebisagan (mxilebisgan), nebadarTuli SezRudvebis farglebSi da yovelgvari diskriminaciis gareSe. yvela adamians aqvs ufleba, gaakontrolos im informaciis gamJRavneba, romelic exeba mis sqesobriv arCevnebs, warsuls, seqsualur partniorebs, qcevas da seqsualobasTan dakavSirebul sxva sakiTxebs. muxli 5. personaluri damoukideblobisa da kanonis winaSe aRiarebis ufleba. yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebisa da seqsualuri Tavisuflebis ufleba, romelic moicavs adamianis SesaZleblobas, Tavad gaakontrolos da gadawyvitos seqsualobasTan dakavSirebuli sakiTxebi, airCios seqsualuri partniori, srulad gamoavlinos sakuTari seqsualuri potenciali da miiRos siamovneba. am uflebiT sargebloba xdeba ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa uflebebisa da bavSvebis ganviTarebadi unaris saTanado pativiscemiT. yvela adamians aqvs kanonis winaSe aRiarebis ufleba, sadac ar unda imyofebodes, ama Tu im niadagze gamowveuli diskriminaciis gareSe. yvela adamians aqvs damoukidebeli da urTierTobiTi seqsualuri praqtikisa da qcevis ufleba iseTi socialuri, politikuri da ekonomikuri pirobebis garemoSi, romelSic SesaZlebelia yvela uflebisa da Tavisuflebis realizeba Tanasworobis safuZvelze; diskriminaciis, Zaladobisa da iZulebis gareSe. adamiani ar unda daeqvemdebaros wesebs, romlebic TviTneburad axdenen SeTanxmebuli seqsualuri urTierTobebis Tu praqtikis kriminalizacias. adamiani ar unda daeqvemdebaros dapatimrebas an dakavebas sqesis, seqsualobis, an SeTanxmebuli seqsualuri praqtikisa Tu qcevis niadagze. yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs uf leba, ar daeqvemdebaros Seuracxyofas an zianis risks diskriminaciis akrZaluli formebis niadagze. yvela TavisuflebaaRkveTil adamians aqvs ufleba, iyos daculi marginalizaciisagan da hqondes regularuli ojaxuri vizitebi. yvela adamians unda hqondes ufleba, daculi iqnas trefikingisgan. adamiani ar unda daeqvemdebaros iZulebiT seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 23 samedicino gamokvlevas da procedurebs, samedicino testirebas an iZulebiT moTavsebas samedicino dawesebulebaSi seqsualuri orientaciis, sqesobrivi warsulis Tu qcevis – realuris Tu eWvmitanilis, aseve genderuli individualobis gamoxatvis gamo. adamiani ar unda aiZulon gaiaros samedicino procedurebi, maT Soris sqesis Secvlis operacia, sterilizacia an hormonaluri Terapia, rogorc moTxovna misi genderuli individualobis kanoniT aRiarebisaTvis. adamiani ar unda daeqvemdebaros zewolas misi sqesis, asakis, genderuli individualobis Tu seqsualuri orientaciis damalvis, daTrgunvis an xelyofis mizniT. adamians aqvs ufleba, miiRos piradobis damadasturebeli dokumentebi miTiTebuli sqesiT, romlebic asaxaven am adamianis mier gansazRvrul genderul individualobas, maT Soris, dabadebis mowmoba, pasporti da saarCevno dokumentebi. muxli 6. luri orientaciis, genderuli individualobisa da seqsualobis Sesaxeb nebismieri kanonieri wyarodan da sazRvrebis mouxedavad. procesi unda warimarTos ara-diskriminaciis farglebSi da sxvaTa uflebebisa da bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT. yvela adamians aqvs mSvidobiani Sekrebis, jgufebSi, organizaciebsa da sxvagasxvagvar formirebebSi gaerTianebis an maTi Seqmnis ufleba. yvela adamians aqvs ufleba adamianis uflebebTan, seqsualur uflebebTan, seqsualobasTan, seqsualur orientaciasa da genderul individualobasTan dakavSirebuli sakiTxebis Sesaxeb informaciisa da mosazrebebis SemuSaveba, gacvla, reklamireba da gadacema nebismieri saSualebiT. amisaTvis aucilebelia iseTi socialuri wyoba, romelSic SesaZlebelia yvela adamianis uflebisa da Tavisuflebis realizeba. muxli 7. fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba; urTierTobis ufleba. jandacvisa da mecnieruli progresis miRwevebis xelmisawvdomobis ufleba. yvela adamians aqvs fiqris, azrisa da gamoxatvis ufleba seqsualobasTan, seqsualur orientaciasTan Tu genderul individualobasTan dakavSirebiT, TviTneburi Carevisa Tu SezRudvis gareSe. SezRudvebs xSir SemTxvevaSi safuZvlad udevs dominanturi kulturuli rwmena, politikuri ideologia, sazogadoebrivi wesrigis, moralis, jandacvisa Tu usafrTxoebis diskriminaciuli faqtori. yvela adamians aqvs fiqris, sindisisa da religiis Tavisuflad gamoxatvis neba, maT Soris ufleba, hqondes sakuTari Sexedulebebi yovelgvari Carevis gareSe, ara-diskriminaciis farglebSi da bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT. yvela adamians aqvs ufleba, gamoscados sakuTari seqsualoba, hqondes ocnebebi Tu fantaziebi, gamoxatos Tavisi survilebi SiSis, sircxvilis, danaSaulis, yalbi rwmenebisa da sxva barierebis gareSe, sxvaTa uflebebis mimarT sruli pativiscemiT. yvela adamians, gansakuTrebiT qals, aqvs ufleba, individualoba gamoxatos saubris, qcevis, Cacmulobis, sxeulis maxasiaTeblebis, saxelis arCevisa da sxva saSualebebis meSveobiT, yovelgvari SezRudvebis gareSe. yvela adamians aqvs ufleba, moiZios, miiRos da sxvas gadasces informacia da mosazrebebi adamianis uflebebis, seqsualuri uflebebis, seqsua- yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos fizikuri da sulieri janmrTelobis dacvis umaRlesi standartiT, romelic moicavs janmrTelobisa da sqesobrivi janmrTelobis dacvis determinantebs yovelgvari sqesobrivi problemis, aSlilobis prevenciis, diagnostikisa da mkurnalobisaTvis. yvela adamians aqvs ufleba, daJinebiT moiTxovos usafrTxo seqsi arasasurveli orsulobisa da sqesobrivi gziT gadamdebi infeqciebis, maT Soris aiv-isa da Sids-is prevenciis mizniT. yvela adamians aqvs ufleba, monawileoba miiRos kanonebis, politikis, programebisa da momsaxureobebis dawesebaSi, romlebic dakavSirebulia sazogadoebriv jandacvasTan sazogadoebaSi. jandacvis yovelgvari intervencia unda iTvaliswinebdes marginalizebuli pirebisa da sazogadoebebis specialur saWiroebebs. yvela adamianisaTvis xelmisawvdomi unda iyos jandacvis momsaxureobebi, am momsaxureobebis provaiderebis Segnebuli protestis miuxedavad. yvela adamians aqvs im informaciis xelmisawvdomobis ufleba, romelic exeba seqsualur uflebebs, seqsualur orientacias, seqsualobasa da genderul individualobas janmrTelobis dacvis konteqstiT. aseve jandacvis SeZlebisdagvarad saukeTeso momsaxureobebis xelmisawvdomobis ufleba, romlebic efuZneba damtkicebul da mecnierulad dasabuTebul kvlevebs. 24 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia yvela adamians, maT Soris seqs-muSakebs, aqvs usafrTxo pirobebSi muSaobis, jandacvis momsaxureobiT sargeblobisa da dacvis ufleba, romelic aucilebelia imisaTvis, rom yvela partniorisa da klientisagan moiTxovos usafrTxo seqsis praqtika. yvela adamians, SeiaraRebul konfliqtSi Tu iZulebiT gadaadgilebisas, unda hqondes srulyofili momsaxureobebisa da dacvis ufleba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis sferoSi. yvela adamians aqvs ufleba, isargeblos mecnieruli progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT seqsualur uflebebsa da sqesobrivi jandacvis sferoSi. yvela adamians unda hqondes reproduqciuli janmrTelobis dacvis teqnologiebis, momsaxureobebis Tu samedicino intervenciebis gamoyenebis an uaryofis ufleba da saSualebebi Tanasworobis safuZvelze yovelgvari diskriminaciis gareSe. asakobrivi SezRudvebi am uflebebze unda akmayofilebdes aradiskriminaciis moTxovnebs da bavSvis ganviTarebadi SesaZleblobebis princips. muxli 8. ganaTlebisa da informirebulobis ufleba. yvela adamians, yovelgvari diskriminaciis gareSe, aqvs srulyofili sqesobrivi ganaTlebisa da informaciis miRebis ufleba, romelic aucilebeli da sasargebloa srulyofili moqalaqeobisa da Tanasworobis uflebebiT sargeblobisaTvis kerZo, sazogadoebriv da politikur sferoSi. yvela adamians aqvs ufleba, miiRos ganaTleba, romelic miznad isaxavs stigmisa da diskriminaciis aRmofxvras axalgazrdobaSi. es xels Seuwyobs maT Camoyalibebas da ganviTarebas informirebul pirovnebebad, romlebic pasuxismgeblebi iqnebian sakuTar sicocxleze. amgvari ganaTleba maT uflebas aZlevs, monawileoba miiRon sqesobriv jandacvasa da seqsualobis Sesaxeb informirebulobasTan dakavSirebuli politikis gansazRvraSi. yvela adamians da, gansakuTrebiT, axalgazrdobas, aqvs ufleba, gasces informacia seqsualobis srulyofili saganmanaTleblo programebisa da seqsualobasTan dakavSirebuli politikis Sesaxeb. yvela adamians aqvs ufleba, hqondes saSualeba, gamoimuSaos ufro Zlieri da Tanaswori urTierTobebis miRwevis unar-Cvevebi. yvela adamians, qveynis sazRvrebis miuxedavad, nebismieri wyaros meSveobiT, unda hqondes yvela im tradiciuli da aratradiciuli informaciis xelmisawvdomobis ufleba, romelic anmtkicebs seqsualobas, seqsualur uflebebs da sqesobriv janmrTelobas. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces axalgazrdobis uflebebs seqsualuri da genderuli SeuTavseblobisa da sqesobrivi urTierTobebis Sesaxeb informaciis xelmisawvdomobis sakiTxSi. yvela adamians unda hqondes sazogadoebis, skolis, jandacvis momsaxureobebis provaiderebis mier mowodebuli seqsualobas dakavSirebuli informaciis xelmisawvdomobis ufleba misTvis gasageb enaze. aq igulisxmeba is informaciac, romelic exeba sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis dacvas da gadawyvetilebebis miRebas, Tu rodis, rogor da visTan daamyaros man sqesobrivi urTierToba. aseve mniSvnelovania, axalgazrdam icodes: rodis xdeba sqesobrivi qceva reproduqciuli. yvela adamians aqvs ufleba, miiRos sakmarisi ganaTleba da informacia, raTa nebismieri gadawyvetileba misi sqesobrivi da reproduqciuli cxovrebis Sesaxeb miRebuli iqnas damoukideblad, Tavisufali nebiT da sruli informirebulobis safuZvelze. muxli 9. qorwinebis, ojaxis Seqmnis, dagegmvisa da Svilebis yolis ufleba. Svilebis yolis gzebisa da drois arCevnis ufleba. yvela adamians aqvs ufleba, airCios: daqorwindes Tu ara, Seqmnas da degegmos Tu ara ojaxi, rodis iyolios Svilebi, Tavisuflad da pasuxismgeblobis grZnobiT gadawyvitos Svilebis raodenoba iseT garemoSi, romelSic kanoni da politika aRiarebs ojaxis formebis sxvadasxvagvarobas, maT Soris iseT formebs, romlebic ar aris gansazRvruli memkvidreobiT Tu qorwinebiT. yvela adamians aqvs ufleba, Tavisuflad da sruli TanxmobiT daqorwindes an sxvagvari urTierToba daamyaros aradiskriminaciis farglebSi da bavSvTa ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT. yvela adamians aqvs ojaxTan dakavSirebuli socialuri keTildReobiTa, da sxva sazogadoebrivi upiratesobebiT sargeblobis ufleba romlebic dakavSirebulia dasaqmebasa da emigraciasTan ojaxis formisagan damoukideblad, maT Soris igulisxmeba ojaxis iseTi modelebi, romlebic ar aris seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 25 gansazRvruli memkvidreobiT Tu qorwinebiT. yvela adamians aqvs informaciisa da ganaTlebis miRebis ufleba. misTvis xelmisawvdomi unda iyos saSualebebi, romlebic aucilebelia Svilebis yola-aryolis, maTi raodenobis, gaCenis xelsayreli drois da bavSvebs Soris intervalebis dagegvmisaTvis. yoveli aseTi gadawyvetileba miRebuli unda iqnas Tavisuflad da pasuxismgeblobis grZnobiT. yvela adamians aqvs ufleba, gaakeTos Tavisufali arCevani reproduqciasa da ojaxis SeqmnasTan dakavSirebiT; mas aqvs ufleba, miiRos gadawyvetileba biologiuri Tu naSvilebi Svilebis yola-aryolis Sesaxeb, gamoiyenos nayofierebis regulirebis yvela usafrTxo, efeqturi, misaRebi da xelmisawvdomi meTodebi, isargeblos reproduqciuli teqnologiebiTa da mkurnalobiT. yvela adamians aqvs sakonsultacio da sxva momsaxureobebis xelmisawvdomobis ufleba, romlebic dakavSirebulia reproduqciasTan, uSvilobasa da orsulobis SewyvetasTan ojaxuri mdgomareobis miuxedavad, aradiskriminaciis farglebSi da bavSvebis ganviTarebadi SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT. yvela qals aqvs ufleba, miiRos informacia, ganaTleba da momsaxureoba, romelic aucilebelia reproduqciuli janmrTelobis dacvisTvis, usafrTxo dedobisa da usafrTxo abortisaTvis da romelic xelmisawvdomi, misaRebi da gamosadegia yvela momxmareblisTvis. yvela adamians unda hqondes Tanaswori uflebebi da pasuxismgeblobebi im sakiTxebSi, romlebic exeba meurveobas, mzrunvelobas da bavSvebis Svilad ayvanas, aseve im dawesebulebebs, romlebSic, aradiskriminaciis farglebSi, es koncefciebi erovnul kanonmdeblobaSia Cadebuli; yvela SemTxvevaSi, bavSvTa interesebs upirvelesi mniSvneloba eniWeba. muxli 10. angariSvaldebulebisa da kompensaciis ufleba yvela adamians aqvs ufleba efeqtur, adeqvatur, xelmisawvdom da Sesabamis aRmzrdelobiT, sakanonmdeblo, samarTlebriv da sxva zomebze imisaTvis, rom moiTxovos im adamianebisagan, romlebic valdebulni arian, daicvan seqsualuri uflebebi, srulad angariSvaldebulni iyvnen mis winaSe. es moicavs seqsualuri uflebebis ganxorcielebisa da maTi darRvevis SemTxvevaSi samarTlebrivi dacvis saSualebebis xelmisawvdomobis monitoringis SesaZleblobas, maT Soris, sruli kompensaciis xelmisawvdomobas restituciis, kompensaciis, re- abilitaciis, dakmayofilebis, ganumeoreblobis garantiis Tu sxva saSualebebis meSveobiT. saxelmwifoebma unda Seqmnan angariSvaldebulebis meqanizmebi imisaTvis, rom daculi iqnas maTi, seqsualuri uflebebis garantirebasTan dakavSirebuli valdebulebebi. yvela adamians unda hqondes angariSvaldebulebisa da samarTlebrivi dacvis saSualebebis efeqturi meqanizmebis xelmisawvdomobis ufleba SeiaraRebuli konfliqtis dros, gansakuTrebiT sqesobrivi da genderuli Zaladobis SemTxvevaSi. yvela adamians unda hqondes im informaciisa da daxmarebis xelmisawvdomobis ufleba, romelic aucilebelia imisaTvis, rom moiTxovos samarTlebrivi dacvis saSualebebi da uzrunvelyofili kompensacia maTi seqsualuri uflebebis darRvevis SemTxvevaSi. yvela adamians aqvs ufleba, pasuxi mosTxovos im arasamTavrobo pirebs, romelTa qmedebebi da Secdomebi uaryofiT zegavlenas axdens mis mier misi sakuTari seqsualuri uflebebiT sargeblobaze. es moicavs samarTlebrivi dacvis saSualebebisa da kompensaciis moTxovnis SesaZleblobas seqsualuri uflebebis darRvevis SemTxvevaSi. saxelmwifoebma unda miiRon zomebi imisaTvis, rom mesame mxarem ar daarRvios sxvaTa seqsualuri uflebebi. IPPF valdebulebas iRebs, yvelaferi gaakeTos, misi SesaZleblobebis farglebSi, maT Soris teqnikuri da finansuri daxmarebis gaweva, imisaTvis, rom misma yvela wevrma-asociaciam awarmoos seqsualuri uflebebis ganmartebiTi propaganda, uzrunvelyos sqesobrivi janmrTelobis dacvis klientze orientirebuli, aradiskriminatoruli momsaxureobebis gaweva, informireba da seqsualobasTan dakavSirebuli srulyofili saganmanaTleblo saqmianoba da mis personalsa da misi programebisa da proeqtebis monawileebs moepyros winamdebare deklaraciaSi gaerTianebuli principebisa da seqsualuri uflebebis Sesabamisad. 26 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia referenciebi da SeniSvnebi qvemod moyvanil SeniSvnebSi miTiTebulia im principebisa da uflebebis wyaroebi, romlebic IPPF-is mier Camoyalibebuli iqna dokumentSi: seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia. es wyaroebi moicavs adamianis uflebebis dacvis umniSvnelovanes saerTaSoriso dokumentebs da saerTaSoriso standartebis avtoritetul interpretaciebs. Cven, aseve, CavrTeT referenciebi, romlebic adastureben im damatebiT uflebebs, romlebsac, IPPF-is azriT, moicavs umniSvnelovanesi saerTaSoriso standartebi. es wyaroebi moicavs erovnuli mTavrobebis mier miRebul kanonebsa da politikebs, adamianis uflebebis dacvis saerTaSoriso swavlulebisa da damcvelebis gamonaTqvamebs da IPPF wevri-asociaciebis mier ganxorcielebul procesebs. - seqsualuri da reproduqciuli uflebebis IPPF wesdebis (1995) sruli teqsti ixileT Semdeg veb-saitze: www.ippf.org/en/Resources/Statements/IPPF+Charter+on+Sexual+an d+Reproductive+Rights.html - saerTaSoriso standartebisa da gaeros adamianis uflebebis dacvis organizaciebis moxsenebebis sruli teqsti ixileT adamianis uflebebis umaRlesi komisris gaeros ofisis veb-saitze: www.ohchr.org - seqsualuri uflebebisa da sqesobrivi janmrTelobis dacvis Sesaxeb jandacvis msoflio organizaciis mier Catarebuli diskusiebi ixileT Semdeg veb-saitze: www.who.int/reproductive-health/gender/sexualhealth.html#4 - iogiakartas principebis (Yogyakarta Principles) sruli teqsti: adamianis uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso kanonis gamoyenebis principebi seqsualuri orientaciisa da genderuli individualobis mimarT (Yogyakarta Principles) (2007) ixileT Semdeg vebsaitze: www.yogyakartaprinciples.org seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 27 SeniSvnebi da ganmartebebi saerTasoriso kanoni adamianis uflebebis Sesaxeb: adamianis uflebebis msoflio deklaracia (UDHR). saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb (ICCPR) da misi ori ofcionaluri protokoli. saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb (ICESCR). adamianis uflebebis umniSvnelovanesi saerTaSoriso dokumentebi da maTi makontrolebeli organoebi: saerTaSoriso konvencia rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (ICERD) – makontrolebeli organo: CERD. konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb (CEDAW) - makontrolebeli organo: CEDAW da misi ofcionaluri protokoli konvencia wamebisa da ulmobeli, araadamianuri an Rirsebis Semlaxavi mopyrobis yvelanairi formis winaaRmdeg (CAT) - makontrolebeli organo: CAT da misi ofcionaluri protokoli. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb (CRC) - makontrolebeli organo: CRC da misi ori ofcionaluri protokoli. saerTaSoriso konvencia migranti muSakebisa da maTi ojaxis wevrebis uflebebis dacvis Sesaxeb (CMW) - makontrolebeli organo: CMW. konvencia Sromisuunaro pirebis uflebebis Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis TariRi: 2008 wlis 3 maisi). saerTaSoriso konvencia yvela adamianis iZulebiTi gauCinarebisagan dacvis Sesaxeb (ZalaSi Sesvlis TariRi: 2008 wlis maisi). adamianis uflebebis umTavresi xelSekrulebebis garda, arsebobs adamianis uflebebis saerTaSoriso dokumentebic, romlebic, Tumca samarTlebrivad savaldebulo ar aris, warmoadgenen udavo moralur Zalas da uzrunvelyofen praqtikul xelmZRvanelobas saxelmwifoebisaTvis maTi qcevis sferoSi. es dokumentebia: venis deklaracia da samoqmedo programa. gaerTianebuli erebis aTaswleulis deklaracia. gaerTianebuli erebis deklaracia qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvris Sesaxeb. gaerTianebuli erebis deklaracia ganviTarebis uflebis Sesaxeb. konvencia qorwinebis, qorwinebis minimaluri asakisa da qorwinebebis registraciis SeTanxmebis Sesaxeb. aiv/Sids-Tan dakavSirebuli valdebulebis deklaracia. CESCR komitetma ganacxada, rom jandacvis ufleba moicavs Tavisuflebas, romelic, Tavis mxriv, moicavs gadawyvetilebis miRebis uflebas adamianis janmrTelobisa da sxeulis Sesaxeb, maT Soris, seqsualur da reproduqciul Tavisuflebas. ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis komiteti: zogadi komentari: janmrTelobis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartis miRwevis ufleba. gaeros dokumenti E/C.12/2000/4 11 agvisto, 2000 w. specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, romelic warmodgenili iqna gaeros adamianis uflebebis komisiis me-60 sxdomaze. gaeros dokumenti E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 9. seqsualoba mdebareobs socialurisa da individualuris gadakveTis wertilSi da gamomdinareobs socialur, politikur, ekonomikur da kulturul struqturebs Soris dinamiuri urTierTqmedebidan adgilobriv, erovnul da saerTaSoriso doneze. es dinamika asaxavs yvela adamianis mier sakuTari Tavisa da sxvebis SegrZnebas seqsualuri uflebebis mqone adamianebad. specialuri momxseneblis moxseneba jandacvis uflebis Sesaxeb, E/CN.4/2004/49 (2004) punqti 55. aseTi situaciebis aRiarebis procesi iqneba analogiuri im procesisa, romelic gamoyenebulia wevriasociaciebis mier strategiuli struqturis ramdenime miznis ganxorcielebisas. aq igulisxmeba procesi iseTi miznebis gansaxorcieleblad, romlebic Sesaferisia maTi qveynis pirobebisTvis, kanonmdeblobis CaTvliT. ama Tu im qveynis situaciuri analizi Catarebuli iqneba wevri-asociaciis mier. analizi dokumentirebuli iqneba. xelSekruleba gaformdeba regionalur direqtors, regionalur aRmasrulebel komitetsa da wevr-asociacias Soris. 28 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia ix.: Ilkkaracan, P. & Jolly, S. (2007) sqesi da seqsualoba: mimoxilvis moxseneba (BRIDGE: ganviTarebis kvlevebis instituti) Semdeg veb-saitze: www.bridge.ids.ac.uk/reports_gend_CEP.html#Sexuality Tanasworoba aris samarTlianoba da samarTali SeRavaTebisa da pasuxismgeblobebis ganawilebaSi. genderuli Tanasworobis koncefcia aRiarebs, rom qalebsa da mamakacebs gansxvavebuli saWiroeba da Zalaufleba aqvT. amitom es gansxvavebebi identificirebuli da gadaWrili unda iqnas iseTi gziT, romelic daaregulirebs disbalanss sqesebs Soris Tanasworoba aris diskriminaciis ararseboba SesaZleblobebSi, resursebisa da SeRavaTebis ganawilebaSi da momsaxureobebis xelmisawvdomobaSi. genderuli Tanasworoba exeba qalebisa da mamakacebis gazomvad Tanabar warmomadgenlobas. genderuli Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs, rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maT aqvT Tanabari Rirebuleba da rom maT Tanabrad unda moepyran. genderuli Tanasworoba exeba rogorc qalebis, ise mamakacebis SesaZleblobas: Tanabrad miiRon Zalaufleba da zegavlena; iqonion Tanabari SesaZleblobebi, uflebebi da valdebulebebi sajaro da kerZo sferoebSi, maT Soris, muSaobasa da Semosavlebis miRebaSi; iqonion xarisxiani ganaTlebis miRebis SesaZlebloba; iqonion sakuTari potencialis sruli ganviTarebis Tanabari ufleba rogorc ojaxSi, ise zogadad sazogadoebaSi arsebuli resursebisa da momsaxureobebis Tanabari xelmisawvdomobis ufleba. aseve mniSvnelovania iqonion Tanabrad mopyrobis SesaZlebloba kanonisa da politikis farglebSi. genderuli Tanasworoba imas ki ar gulisxmobs, rom qalebi da mamakacebi erTnairebi arian, aramed imas, rom maTi uflebebi, pasuxismgebloba da SesaZleblobebi ar aris damokidebuli maT sqesze. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 5. mxareebma pativi unda scen mSoblebis, an didi ojaxebis wevrebis an sazogadoebis - rogorc gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT – anderZiT meurveebis an bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobebs, imisaTvis, rom uzrunvelyofili iqnas, bavSvis ganviTarebadi SesaZleblobebis Sesabamisi gzebiT, saTanado mimarTuleba da xelmZRvaneloba bavSvis mier winamdebare konvenciaSi aRiarebuli uflebebiT sargeblobisas. www.ohchr. org/english/law/crc.htm konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, gansazRvravs cnebas: 18 wlamde asakis adamianebi – uflebebis mflobelebi. bavSvi, saerTaSoriso kanonis Tanaxmad, niSnavs Tvramet wlamde asakis yovel adamians. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, bavSvi niSnavs Tvramet wlamde asakis yovel adamians, Tu, kanoni, romelic am bavSvze vrceldeba, ar gansazRvravs srulwlovanebis miRwevas Tvramet wlamde asakSi. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 3 (1). bavSvebTan dakavSirebul yvela qmedebaSi, romelsac axorcieleben socialuri keTildReobis sajaro Tu kerZo dawesebulebebi, sasamarTloebi, administraciuli Tu sakanonmdeblo organoebi, upirvelesi mniSvnelobis sferos warmoadgens bavSvis saukeTeso interesebi. (2) saxelmwifo mxareebi valdebulni arian, uzrunvelyon bavSvis iseTi dacva da movla, romelic aucilebelia misi keTildReobisaTvis, misi mSoblebis, meurveebis an masze kanoniT pasuxismgebeli sxva pirebis uflebebisa da movaleobebis gaTvaliswinebiT . am miznis misaRwevad, maT unda miiRon yovelgvari saTanado sakanonmdeblo da administraciuli zomebi. (3) saxelmwifo-mxareebma unda uzrunvelyon, rom bavSvebis movlasa da dacvaze pasuxismgebeli dawesebulebebi da samsaxurebi akmayofilebdnen kompetenturi organoebis mier dadgenil standartebs, gansakuTrebiT usafrTxoebis, jandacvis, personalis raodenobisa da kompetenturi zedamxedvelobis sferoebSi. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 5: mxareebma pativi unda scen mSoblebis, didi ojaxebis wevrebis, sazogadoebis(Tu es gaTvaliswinebulia adgilobrivi adaT-wesebiT), anderZiT meurveebis an bavSvze samarTlebrivad pasuxismgebeli sxva pirebis pasuxismgeblobas, imisaTvis, rom uzrunvelyofili iqnas, saTanado mimarTuleba da xelmZRvaneloba winamdebare konvenciaSi aRiarebuli uflebebiT sargeblobisas bavSvis SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 2.1: saxelmwifo mxareebi pativs unda scemdnen da icavdnen winamdebare konvenciaSi mocemul uflebebs TiToeuli bavSvisaTvis, maTi iurisdiqciis farglebSi, yovelgvari diskriminaciis gareSe, bavSvis mSoblebis an meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis, Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva mdgomareobisagan damoukideblad. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 6.2: saxelmwifo mxareebi unda uzrunvelyofdnen, maqsimaluri SesaZleblobebis farglebSi, bavSvis gadarCenasa da ganviTarebas. ara-diskriminaciis struqtura exeba yvela miTiTebas diskriminaciis Sesaxeb, romelic winamdebare dokumentSia mocemuli. sqesi – biologiuri maxasiaTeblebi, romlebic gansazRvraven adamianebis mamrobiTobasa da mdedrobiTobas. miuxedavad imisa, rom biologiuri maxasiaTeblebi urTierTgamomricxavi ar aris, radgan arseboben pirebi, romlebsac orive maxasiaTebeli aqvT, adamianebi erTmaneTisagan gansxvavdebian mamrobiTobisa da mdedrobiTobis mixedviT. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 29 ix.: winamdebare deklaraciis principi 2. diskriminacia asakis niadagze analogiurad vrceldeba xanSiSesul adamianebzec. saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb, muxli 2.2: winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, uzrunvelyon, rom masSi Camoyalibebuli uflebebi gamoyenebuli iqneba, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis niadagze yovelgvari diskriminaciis gareSe. genderi exeba socialur, kulturul da ekonomikur atributebsa da SesaZleblobebs, romlebic dakavSirebulia mamrobiTobasa Tu mdedrobiTobasTan drois garkveul monakveTSi. genderuli individualoba – ama Tu im piris mdedrobiTobis Tu mamrobiTobis, mamrobiTi Tu mdedrobiTi sqesis Sida grZnoba. seqsualuri orientacia niSnavs upirates sqesobriv mimzidvelobas igive, sapirispiro an orive sqesis mimarT. ara-diskriminaciasTan dakavSirebuli saerTaSoriso kanonebis interpretaciebis magaliTebi yvela sferoSi rogorc gamiznuli, ise “realuri” diskriminaciuli qmedebebis TvalsazrisiT. aseve diskriminaciis magaliTebi rasasTan, sqesTan da genderTan dakavSirebuli aspeqtebis konteqstSi, ixileT adamianis uflebebis komitetis zogadi komentari #18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/ Rev.6 at 146, 2003. aseve, ixileT rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris komitetis zogadi rekomendacia 25: rasobrivi diskriminaciis genderuli ganzomilebebi, gaeros dokumenti A/55/18, 2000. CLADEM manifesti (meore versia, seqsualuri uflebebisa da reproduqciuli uflebebis konvenciis kampania, 2006 wlis 25 oqtomberi), punqti 26. www.convencion.org.uy adreuli da gavleniani gadawyvetileba, romelic miRebuli iqna sasamarTlos mier sqesobrivi zianisagan dacvis specialuri saSualebebis Sesaxeb, ixileT: adamianis uflebebis evropuli sasamarTlo, X AND Y v. niderlandebi, 1985 wlis 26 marti. konvencia bavSvis uflebebis Sesaxeb, muxli 34: saxelmwifo-mxareebi iReben valdebulebas, daicvan bavSvi sqesobrivi eqsploataciisa da Seuracxyofis yovelgvari formisagan. am miznebisaTvis, saxelmwifo-mxareebma unda miiRon yvela saTanado erovnuli, ormxrivi da sammxrivi zomebi imisaTvis, rom aRmofxvrili iqnas: (a) bavSvis biZgeba an iZuleba, CaerTos ama Tu im ukanono sqesobriv aqtivobaSi; (b) bavSvebis eqsploatatoruli gamoyeneba prostituciaSi an sxva ukanono sqesobriv praqtikaSi; (g) bavSvebis eqsploatatoruli gamoyeneba pornografiul warmodgenebsa da masalebSi. adamianis uflebebis msoflio deklaracia, muxli 29: (1) yovel adamians aqvs movaleobebi im sazogadoebis winaSe, romelSic SesaZlebelia misi pirovnebis Tavisufali da sruli ganviTareba. (2) uflebebiTa da TavisuflebebiT sargeblobisas, yoveli adamiani unda daeqvemdebaros mxolod kanoniT dadgenil SezRudvebs, sxvaTa uflebebisa da Tavisuflebebis saTanado aRiarebis, demokratiul sazogadoebaSi moralurobis, sazogadoebrivi wesrigisa da pativiscemis gaTvaliswinebiT.. (3) es uflebebi da Tavisufleba araviTar SemTxvevaSi ar unda iqnas gamoyenebuli gaerTianebuli erebis miznebisa da principebis sapirispirod. ix.: www.un.org/Overview/rights.html saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb, muxli 12:1. winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos fizikuri da gonebrivi janmrTelobis dacvis SeZlebisdagvarad umaRlesi standartiT. 2. winamdebare xelSekrulebis saxelmwifo-mxareebis mier am uflebis srulad realizaciisaTvis saWiro zomebi unda moicavdes iseT qmedebebs, romlebic aucilebelia: (1) mkvdradSobilebis SemTxvevebisa da bavSvTaA sikvdilianobis Semcirebisa da bavSvis jansaRi ganviTarebis uzrunvelyofisaTvis; (2) ekologiuri da industriuli higienis yvela aspeqtis gaumjobesebisTvis; (3) epidemiuri, endemiuri, profesiuli da sxva daavadebebis prevenciis, mkurnalobisa da kontrolisTvis; (4) iseTi pirobebis SeqmnisaTvis, romlebic uzrunvelyofen yovelgvari samedicino momsaxurebisa da movlis xelmisawvdomobas avadmyofobis dros. ixileT, aseve, ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis dacvis komitetis zogadi komentari 14: jandacvis maqsimalurad SesaZlebeli standartis xelmisawvdomobis ufleba, gaeros dokumenti E/C.12/2000/4 11 agvisto 2000, punqti: 28-29. samuSaoa Casatarebeli imisaTvis, rom cvlilebebi iqnas Setanili kanoniT dadgenil iseT SezRudvebSi, romlebic ar Seesabameba am principSi asaxul legitimur miznebs. ixileT: CLADEM manifesti (me-2 versia, seqsualuri da reproduqciuli uflebebis konvenciis moZraoba, 2006 wlis oqtomberi), punqti: 33. www.convencion.org.uy adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis TanamSromlobis mimarT: gaeros saagentoebs Soris saerTo azris miRwevisaken. ixileT: www.undp.org/governance/docs/HR_Guides_CommonUnderstanding.pdf “pativiscemis, dacvisa da aRsrulebis” koncefcia miRebuli iqna ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis komitetis mier - organo, romelic akontrolebs saerTaSoriso SeTanxmebas ekono- 30 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia mikur, socialur da kulturul uflebebze, saxelmwifo-mxareebis im saxelSekrulebo valdebulebebis analizis saxiT, romlebic dakavSirebulia, sxva uflebebTan erTad, jandacvis uflebasTan. ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis komiteti (CESCR) zogadi komentari # 14, punqti 34-37. ixileT: CESCR, zogadi komentari # 14, punqti 39. adamianis uflebebis msoflio deklaracia, 1948, muxli 1: yvela adamiani ibadeba Tavisufali da Tanaswori Rirsebisa da uflebebis TvalsazrisiT. saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb, muxli 2(1): winamdebare xelSekrulebis monawile TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, pativi sces da uzrunvelyos masSi aRiarebuli uflebebi mis teritoriaze arsebuli da mis iurisdiqcias daqvemdebarebuli TiToeuli adamianisaTvis, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis gamo yovelgvari saxis diskriminaciis gareSe. muxli 3: winamdebare xelSekrulebis TiToeuli saxelmwifo-mxare iRebs valdebulebas, uzrunvelyos mamakacebisa da qalebis Tanabari ufleba, isargeblon xelSekrulebaSi miTiTebuli samoqalaqo da politikuri uflebebiT. muxli 26: yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe da yvelas aqvs ufleba, yovelgvari diskriminaciis gareSe, Tanasworad iqnas daculi kanoniT. am TvalsazrisiT, kanoni unda krZalavdes yovelgvar diskriminacias da yvela adamianisaTvis unda uzrunvelyofdes Tanaswor da efeqtur dacvas diskriminaciis yovelgvari formisagan, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebis, erovnuli Tu socialuri warmoSobis, qonebis, dabadebis an sxva mdgomareobis niadagze. adamianis uflebebis komitetma, es debulebebi, maTi interpretaciis Semdeg, sqesobriv diskriminacias miusadaga. ix.: HRC zogadi komentari 18: ara-diskriminacia, gaeros dokumenti HRI/GEN/1/Rev.6 at 146, 2003. konvencia qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, 1979, muxli 1: winamdebare konvenciis miznebisaTvis, termini “diskriminacia qalebis winaaRmdeg” gamoiyeneba, rogorc sqesis gamo gamorCevis, gamoyofis an SezRudvis aRmniSvneli termini, romlis mizania qalebisaTvis adamianis uflebebiTa da fundamenturi TavisuflebiT sargeblobis, maTi gamoyenebisa da aRiarebis Seferxeba an gauqmeba politikur, ekonomikur, socialur, kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi, miuxedavad maTi ojaxuri mdgomareobisa. ixileT: rasobrivi diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris komitetis zogadi rekomendacia 25, gaeros dokumenti A/55/18, 2000. aseve, ixileT: gaerTianebuli erebis ekonomikuri da socialuri komitetis damatebiTi dokumenti rasizmis winaaRmdeg msoflio konferenciisaTvis (1999) E/CN.4/1999/WG.1/BP.7, romelic ganixilavs kavSirs rasobriv diskriminaciasa da seqsualuri orientaciis niadagze diskriminacias Soris. bavSvis uflebebis konvencia, 1989, muxli 2 (1): saxelmwifo-mxareebma, maTi iurisdiqciis farglebSi, unda uzrunvelyos TiToeuli bavSvis dacva diskriminaciis yovelgvari formisagan bavSvis, misi mSoblebis Tu meurveebis rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis, politikuri Tu sxva Sexedulebebis gamo. aseve erovnuli, eTnikuri Tu socialuri warmoSobis, qonebis, Sromisuunarobis, dabadebis Tu sxva mdgomareobis gamo.. (2) saxelmwifo-mxareebma unda miiRon yovelgvari Sesabamisi zoma imis uzrunvelsayofad, rom bavSvi daculi iyos diskriminaciis Tu dasjis yovelgvari formisagan bavSvis mSoblebis, meurveebis Tu ojaxis wevrebis statusis, saqmianobis, Sexedulebebis Tu rwmenebis gamo. Sromisuunaro pirTa uflebebis konvencia, muxli 1, 2, 3 da 4; aseve, diskriminaciis konkretuli akrZalva me-5 muxlSi: Tanasworoba da ara-diskriminacia: 1. saxelmwifo-mxareebi aRiareben, rom yvela adamiani Tanasworia kanonis winaSe yovelgvari diskriminaciis gareSe, yvela adamians aqvs ufleba, Tanabrad iyos daculi kanoniT da Tanabrad isargeblos kanoniT gaTvaliswinebuli SeRavaTebiT. 2. saxelmwifo-mxareebma unda akrZalon yovelgvari diskriminacia Sromisuunarobis niadagze da Sromisuunaro adamianebi unda uzrunvelyon Tanaswori da efeqturi samarTlebrivi dacviT diskriminaciis yovelgvari formis winaaRmdeg. ixileT, aseve: Sromisuunaro adamianebis uflebebis konvenciis me-2 muxli, romelSic “diskriminacia Sromisuunarobis niadagze” gansazRvrulia, rogorc gamoyofa, gamorCeva Tu SezRudva Sromisuunarobis gamo. amis mizani an Sedegia politikur, ekonomikur, socialur, kulturul, samoqalaqo Tu sxva sferoSi, Tanasworobis principiT, adamianis uflebebiTa da fundamenturi TavisuflebebiT sargeblobis, maTi gamoyenebis da aRiarebis Seferxeba an gauqmeba. es moicavs diskriminaciis yvela formas, maT Soris, misaRebi pirobebis mqone sacxovrebliT uzrunvelyofis aucileblobis ugulebelyofas. seqsualobisa da, konkretulad, seqsualuri orientaciis niadagze diskriminaciis prevenciis specialuri wyaroebi ixileT: adamianis uflebebis komitetis gadawyvetileba, romelic miRebuli iqna rigiT ormocdameaTe sxdomaze, Toonen v. Australia, Setyobineba # 488/1992, gaeros dokumenti CCPR/C/50/D/488/1992 (1994); http://hrw.org/lgbt/pdf/toonen.pdf da adamianis uflebebis komitetis momdevno Setyobinebebsa da daskvniT SeniSvnebSi, romlebic gaegzavna saxelmwifoebs. aseve, I., Saiz (2004) Bracketing Sexuality: adamianis uflebebi da seqsualuri orientacia – ganviTarebis erTi aTwleuli, gaero. 7 (2) janmrTeloba da adamianis uflebebi, kvartaluri gamocema, pp. 49-80. im qalebisaTvis, romlebic Tanasworo- seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 31 bis uflebas moklebulni arian maTi seqsualobis Sesaxeb gavrcelebuli Sexedulebis gamo, ixileT adamianis uflebebis komitetis zogadi komentari # 28, ICCPR me-3 muxlis interpretaciasTan dakavSirebiT: uflebaTa Tanasworoba mamakacebsa da qalebs Soris (2000), gaeros dokumenti CCPR/C/21/Rev.1/Add.10. gaeros (2003) saerTo SeTanxmebis gancxadeba: adamianis uflebebze dafuZnebuli midgoma ganviTarebis TanamSromlobis mimarT – gaeros saagentoebs Soris saerTo SeTanxmebis miRwevisaken. gaeros saagentoTaSoriso seminari, 2003 wlis maisi. ixileT: qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris konvencia, muxli 7: saxelmwifo-mxareebma unda miiRon saWiro zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras diskriminacia qalebis winaaRmdeg, qveynis politikur da sazogadoebriv cxovrebaSi. kerZod, unda uzrunvelyon qalebi, mamakacebTan Tanasworobis safuZvelze, Semdegi uflebebiT: a. xmis micemis ufleba nebismier arCevnebsa da sazogadoebriv referendumebSi da sajarod arCeuli organoebis arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba; b. monawileobis miReba samTavrobo politikis formulirebasa da mis ganxorcielebaSi, saxelmwifo Tanamdebobis dakaveba da Sesabamisi funqciebis Sesruleba mTavrobis yvela doneze; g. monawileoba arasamTavrobo organizaciebsa da asociaciebSi, romlebic dainteresebulni arian qveynis sazogadoebrivi da politikuri cxovrebiT. yovelive es, aseve, gamoiTqva CEDAW komitetis zogad rekomendaciaSi #23 politikuri da sazogadoebrivi cxovrebis Sesaxeb, mis me-16 sxdomaze, romelic 1997 wels Catarda. aseve, ixileT: iogiakartas 25-e principi (Yogyakarta Principle 25): sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis ufleba – iogiakartas principebi: adamianis uflebebis saerTaSoriso kanonis gamoyeneba seqsualuri orientaciis da genderuli individualobis sferoSi. saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-SidsTan da adamianis uflebebTan dakavSirebiT (2006 konsolidirebuli versia). adamianis uflebebisa da UNAIDS-is umaRlesi komisris ofisi da: www.ohchr.org/english/ issues/hiv/guidelines.htm ix.: bavSvis uflebebis konvenciis komitetis zogadi komentari 4 “mozardebis janmrTeloba da ganviTareba bavSvis uflebebis konvenciis konteqstSi (2003) punqti 8: pativiscema bavSvis Sexedulebebisadmi: Sexedulebebis gamoxatvis Tavisufleba da maTi gaTvaliswineba (muxli 12), aseve, fundamenturia mozardTa janmrTelobis dacvisa da ganviTarebis uflebis realizacia. saxelmwifo-mxareebma unda uzrunvelyon, rom mozardebs mieceT sakuTari azrebis Tavisuflad gamoxatvis SesaZlebloba yvela im sakiTxze, romelic uaryofiT zegavlenas axdens maTze, gansakuTrebiT ojaxSi, skolaSi da maT garemomcvel sazogadoebaSi. imisaTvis, rom mozardebma usafrTxod da jerovnad SesZlon am uflebiT sargebloba, saxelmwifo organoebma, mSoblebma da sxva mozrdilebma, romlebic muSaoben bavSvebTan, unda Seqmnan ndobis, informaciis gaziarebis, mosmenis unarisa da xelmZRvanelobis xelsayreli garemo, romelic xels Seuwyobs mozardebis Tanaswor monawileobas gadawyvetilebebis miRebis procesebSi. ixileT, sqesobrivi diskriminaciisa da cvalebadobis konteqstSi, adamianis uflebebis komitetis zogadi komentari #28, mamakacebsa da qalebs Soris uflebebis Tanasworobis Sesaxeb. ixileT, aseve, iogiakartas principi 22 (Yogyakarta Principle 22) gadaadgilebis Tavisuflebis Sesaxeb, aseve, saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis uflebebis Sesaxeb, 2006. saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb, 1996, muxli 9.1: yovel adamians aqvs Tavisuflebisa da usafrTxoebis ufleba. aravin ar unda daeqvemdebaros TviTnebur dapatimrebas an dakavebas. aravis ar unda CamoarTvan Tavisufleba, garda im mizezebisa da procedurebis Sesabamisad, romlebic kanoniT aris dadgenili. saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb, 1966, muxli 7: “aravin ar unda daeqvemdebaros wamebas an sastik, arahumanur, Rirsebis Semlaxav mopyrobas da dasjas. kerZod, aravin ar unda daeqvemdebaros, Tavisufali nebis gareSe, samedicino an samecniero eqsperimentebs”. wamebis winaaRmdeg Seqmnilma komitetma (Committee Against Torture) amgvari dacvis saSualebebi, aSS cixeebSi myofi qalebis winaaRmdeg sqesobrivi Zaladobis sakiTxebs miusadaga. amasTanave, komitetis saqmianoba efeqturia wamebisa da sastiki arahumanuri da Semlaxavi mopyrobis winaaRmdeg brZolaSi. gaeros (2000) wamebis winaaRmdeg komitetis daskvnebi da rekomendaciebi: amerikis SeerTebuli Statebi. dokumenti A/55/44, punqti: 175-180. aseve, komitetma, wamebisa da sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis winaaRmdeg dacvis saSualebebi daawesa, kerZod, gaSiSvlebisa da Cxrekis uflebis borotad gamoyenebisa da sxva meTodebisTvis, romlebic mimarTulia homoseqsualuri an sqesTan Seusabamo pirebisaken. wamebis winaaRmdeg komitetis specialurma momxsenebelma analogiurad gamoxata seriozuli wuxili seqsualuri Tavdasxmisa da wamebis, sastiki, arahumanuri da Rirsebis Semlaxavi mopyrobis meTodebis gamoyenebis Sesaxeb, romlebic mimarTulia sqesobrivi Tu genderuli individualobis mqone pirebisaken. ixileT: saerTaSoriso sasamarTlo organos saxelmZRvanelo, gv. 106-122. gaeros dokumenti EICN.4/2002/76. sxeulis integrirebulobis ufleba sul ufro da ufro aqtiurad gamoiyeneba im garantiebis mopovebisTvis, romlebic aucilebelia imisaTvis, rom adamianebi, gansakuTrebiT ki qalebi, daculni iqnan Zaladobisa da sxva saxis Seuracxyofisagan, rasac Sedegad mohyveba janmrTelobis gauareseba da damoukideblobisa da Tavisuflebis SezRudva. ixileT: gaeros meoTxe msoflio konferebcia qalebis samoqmedo platformis Sesaxeb (FWCW), pekini, CineTi: 4 – 15 seqtemberi, 1995 weli, punqti 112. aseve, ixileT: gaeros generaluri mdivnis mier Catarebuli Rrma kvleva, romelic exeba qalebis winaaRmdeg Zaladobis 32 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia yvela formas, sxeulis integrirebulobis uflebebis gaTvaliswinebiT. gaeros dokumenti A162/122/Add., punqti 277. gaeros generaluri asambleis rezolucia A/Res/S-23/3, punqti 69, pekinis deklaraciisa da samoqmedo platformis ganxorcielebis xuTwliani mimoxilvis Sedegebis Sesaxeb: www.un.org/womenwatch/daw/followup/ ress233e.pdf ixileT generaluri mdivnis specialuri warmomadgenlis moxseneba adamianis uflebebis damcvelTa mdgomareobis Sesaxeb, E/ CN.4/2006/95/Add.1, 22 marti, 2006; qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxsenebeli; E/CN.4/2005/72/Add. 3, 10 Tebervali, 2005, punqti 21; adamianis uflebebis komiteti, daskvniTi SeniSvnebi: Cile, CCPR/C/79/ Add.104, 30 marti, 1999, punqti 20; arasasamarTlo sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9 ianvari, 2002; arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti 175. ixileT, aseve, iuristebis saerTaSoriso komisia, sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba adamianis uflebebis Sesaxeb kanonSi, iurisprudenciisa da gaeros adamianis uflebebis sistemis doqtrinis referenciebi, 2007 wlis oqtomberi, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_ article=4209&lang=en es sakiTxi naTlad aris asaxuli saerTaSoriso kanonSi adamianis uflebebis Sesaxeb, magaliTisaTvis ixileT: qalebis statusis komisiis rezolucia 51/2 qalis sasqeso organoebis dazianebis Sewyvetis Sesaxeb, rezolucia 51/3 mdedrobiTi sqesis bavSvTa iZulebiTi qorwinebis Sesaxeb gaeros dokumenti E/2007/27-E/CN.6/2007/9; qalebis winaaRmdeg Zaladobis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi: kulturuli wesebi qalebis mimarT moZalade ojaxebSi, E/CN.4/2002/83 31 ianvari, 2002. saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis uflebebis Sesaxeb, 2006 wlis konsolidirebuli versia, gaeros adamianis uflebebis umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: http://www.ohchr.org/english/ issues/hiv/guidelines.htm aseve, evropaSi seqs-muSakebis manifesti da evropaSi seqs-muSakebis uflebebis deklaracia: http:// www.sexworkeurope.org/site/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Itemid=201 ixileT saerTaSoriso rekomendaciebi aiv-Sidsisa da adamianis uflebebis Seaxeb (2006) konsolidirebuli versia, adamianis uflebebis umaRlesi komisris ofisi da UNAIDS: www.ohchr.org/english/issues/hiv/ guidelines.htm ixileT, aseve, iogiakartas principi 7 (Yogyakarta Principle 7). ixileT iogiakartas principi 5 (Yogyakarta Principle 5). adamianis uflebebis komisiis rezolucia 1998/52, qalebis winaaRmdeg Zaladobis aRmofxvra, ESCOR Supp. (No. 3) 171, gaeros dokumenti E/CN.4/1998/52 (1998); qalebis winaaRmdeg Zaladobis, misi mizezebisa da Sedegebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, qalbatoni radhika kumarasuomi (Ms. Radhika Coomaraswamy), wardgenili adamianis uflebebis komisiis 1997/44 rezoluciis Sesabamisad, gaeros dokumenti E/CN.4/1998/54. genderul niadagze devnis Sesaxeb SeniSvnebi cisferebTan da sqesTan Seusabamo pirebTan (transgenderebi, transseqsualebi) da TavSesafriT uzrunvelyofasTan dakavSirebiT, ixileT: arasasamarTlo sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2002/74, 9 ianvari, 2002; arasasamarTlo, arasamarTlebrivi an TviTneburi sadamsjelo qmedebebis Sesaxeb specialuri momxseneblis angariSi, E/CN.4/2001/9, 11 ianvari, 2001 da E/ CN.4/2001/9/Add.1, 17 ianvari, 2001, punqti 175. aseve, ixileT iuristebis saerTaSoriso komisia: sqesobrivi orientacia da genderuli individualoba adamianis uflebebis Sesaxeb kanonSi, gaeros adamianis uflebebis sistemis iurisprudenciisa da doqtrinis referenciebi, 2007 wlis oqtomberi, gv. 177-180, Semdeg veb-saitze: www.icj.org/news.php3?id_article=4209&lang=en gaeros ltolvilTa umaRlesi komisris (1995) rekomendaciebi ltolvilTa winaaRmdeg seqsualuri Zaladobis prevenciasa da masze reagirebasTan dakavSirebiT: www.unhcr.org/publ/PUBL/3b9cc26c4.pdf ixileT, aseve, iogiakartas principi 23 (Yogyakarta Principle 23). ixileT, aseve: gaeros ltolvilTa umaRlesi komisari (2003): ltolvilTa, samSobloSi dabrunebulTa da qveyanaSi iZulebiT gadaadgilebulTa winaaRmdeg seqsualuri da genderuli Zaladoba: prevenciisa da reagirebis rekomendaciebi da iogiakartas principi 23. saerTaSoriso xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb, muxli 17: aravin ar unda daeqvemdebaros TviTnebur an arakanonier Carevas mis pirad cxovrebaSi, ojaxSi, saxlSi an korespondenciaSi da arc arakanonier Tavdasxmas mis Rirsebasa da reputaciaze. ixileT: jandacvis msoflio organizaciis (2004) aiv statusis gamJRavneba seqsualuri partniorebisaTvis: Sefasebebi, barierebi da Sedegebi qalebisaTvis. Jeneva: jandacvis msoflio organizacia WHO. www.who.int/gender/documents/en/VCTinformationsheet_%5b92%20KB%5d.pdf sruli angariSisaTvis ixileT: www.who.int/gender/documents/en/genderdimensions.pdf iogiakarta principi 9 (Yogyakarta Principle 9). seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 33 Ibid. gaeros protokoli adamianTa, gansakuTrebiT qalebisa da bavSvebis trefikingis prevenciis, aRmofxvrisa da dasjis Sesaxeb, romelic Tan erTvis gaerTianebuli erebis konvencias transnacionaluri organizebuli danaSaulis winaaRmdeg, Semdeg veb-saitze: www.unodc.org/unodc/en/crime_cicp_convention.html#final iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19). adamianis uflebebis msoflio deklaracia, 1948, muxli 19: yvelas aqvs azrisa da misi gamoxatvis Tavisufleba; es ufleba moicavs azris qonis uflebas yovelgvari Carevis gareSe da informaciisa da mosazrebebis moZiebis, miRebisa da gadacemis ufleba nebismieri mediiT, sazRvrebis miuxedavad. iogiakarta principi 19 (Yogyakarta Principle 19). adamianis uflebebis msoflio deklaracia, muxli 20: yvelas aqvs mSvidobiani Sekrebisa da asociaciis Tavisuflebis ufleba. dauSvebelia iZulebiTi gaerTianeba ama Tu im asociaciaSi. saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb, muxli 12.1: winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos fizikuri da gonebrivi janmrTelobis maqsimalurad SesaZlebeli umaRlesi standartiT. ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis komitetis zogadi komentari 14: janmrTelobis maqsimalurad maRali standartis ufleba (socialuri da kulturuli uflebebis saerTaSoriso xelSekrulebis muxli 12, 2000). IPPF wesdeba sqesobrivi da reproduqciuli uflebebis Sesaxeb: www.ippf.org/en/Resources/Statements/IPP F+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.html aseve, iogiakartas principi 21 (Yogyakarta Principle 21). saerTaSoriso xelSekruleba ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis Sesaxeb, muxli 15.1(b): winamdebare xelSekrulebis mxare-saxelmwifoebi aRiareben yoveli adamianis uflebas, isargeblos (b) mecnieruli progresis miRwevebiT da maTi gamoyenebiT. qalebis winaaRmdeg diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris konvencia, muxli 10(T): mxaresaxelmwifoebma unda miiRon yvela saWiro zoma imisaTvis, rom aRmoifxvras diskriminacia qalebis winaaRmdeg, raTa maTTvis garantirebuli iqnas mamakacebTan Tanaswori uflebebi ganaTlebis sferoSi. gansakuTrebiT, (T) im specialuri saganmanaTleblo informaciis xelmisavwdomoba, romelic xels Seuwyobs ojaxebis janmrTelobisa da keTildReobis gaumjobesebas, maT Soris igulisxmeba informacia ojaxis dagegmvis Sesaxeb. ixileT saerTaSoriso konferencia mosaxleobis ganviTarebis Sesaxeb, mTavari qmedebebi mosaxleobis ganviTarebis Sesaxeb saerTaSoriso konferenciis samoqmedo gegmis Semdgomi ganxorcielebisaTvis, gaeros dokumenti A/Res/S-21/2, punqti 73: yvela saxelmwifos mTavrobam, axalgazrdobis sruli monawileobiT da saerTaSoriso Tanasazogadoebis mxardaWeriT, prioritetis saxiT, yovelgvari zoma unda miiRos imisaTvis, rom ganxorcielebuli iqnas samoqmedo gegma 7.45 da 7.46 punqtebis Sesabamisad, mozardTa sqesobrivi da reproduqciuli janmrTelobis TvalsazrisiT. gaTvaliswinebuli unda iyos mSoblebis uflebebi, movaleobebi da pasuxismgebloba. daculi unda iyos mozardTa ganviTarebis SesaZleblobebisa da reproduqciuli janmrTelobis Sesaxeb ganaTlebisa da informaciisa miRebis ufleba. aseve mniSvnelovania maTi kulturuli Rirebulebebisa da religiuri rwmenis pativiscema.… aucilebelia,rom mozardma, rogorc skolaSi, ise mis gareT, miiRos saWiro informacia, prevenciis, ganaTlebis, konsultaciisa da jandacvis momsaxureobebis Sesaxeb, rac mas miscems pasuxismgebluri da informirebuli arCevanisa da gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas sqesobriv da reproduqciul janmrTelobasTan dakavSirebiT da imisaTvis, rom, inter alia, Semcirdes mozardTa orsulobis SemTxvevebis ricxvi. www.unfpa.org/ icpd/docs/icpd5/resolution/icpd5_eng.pdf IPPF wesdeba seqsualuri da reproduqciuli uflebebis Sesaxeb, 8.1: www.ippf.org/en/Resources/Statements/IPPF+Charter+on+Sexual+and+Reproductive+Rights.htm. iogiakartas principi 24 (Yogyakarta Principle 24) konvencia qalebis diskriminaciis yovelgvari formis aRmofxvris Sesaxeb, muxli 16(1)(e): mxaresaxelmwifoebma unda miiRon yovelgvari SesaZlo zomebi imisaTvis, rom aRmoifxvras qalTa diskriminacia yvela sakiTxSi, romelic dakavSirebulia qorwinebasa da ojaxur urTierTobebTan. qalebisa da mamakacebis Tanasworobis safuZvelze uzrunvelyofili unda iqnas................ (e) Tanabari ufleba; Tavisuflad da sruli pasuxismgeblobiT miiRon gadawyvetileba Svilebis raodenobisa da maT Soris intervalebis Sesaxeb. yvelasaTvis xelmisawvdomi unda iyos im informaciis, ganaTlebisa da saSualebebis mopoveba, romelic maT am uflebebiT sargeblobis SesaZleblobas miscems. iogiakartas principi 28 da principi 29 (Yogyakarta Principle 28 and 29). 34 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia 35 `xangrZlivad uaryofili da ugulebelyofili seqsualuri uflebebi Cvens yuradRebasa da prioritetulobas imsaxurebs. droa, pativi vceT maT. droa, moviTxovoT am uflebebis dacva.~ Jaklin Sarpi, IPPF prezidenti 36 seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia gamoqveynebulia 2008 wlis oqtomberSi IPPF-is mier 4 Newhams Row londoni SE1 3UZ gaerTianebuli samefo tel.: +44 (0)20 7939 8200 faqsi: +44 (0)20 7939 8300 sayovelTao, urTierTdakavSirebuli, urTierTdamokidebuli da ganuyofeli seqsualuri uflebebi warmoadgens adamianis uflebebis erT-erT nawils. am uflebebSi gaerTianebulia im uflebamosilebebis kompleqsi, romlebic xels uwyoben yvela adamianis Tavisuflebas, Tanasworobas da Rirsebas. seqsualuri uflebebi: IPPF deklaracia SemuSavebuli iqna komitetis mier, romelic Sedgeboda saerTaSoriso masStabiT cnobili eqspertebisagan sqesobrivi da reproduqciuli jandacvis sferoSi. deklaracias safuZvlad udevs adamianis uflebebTan dakavSirebuli umTavresi saerTaSoriso xelSekrulebebi da sxva dokumentebi. deklaracia avsebs IPPF wesdebas seqsualuri da reproduqciuli uflebebis Sesaxeb da miznad isaxavs seqsualuri uflebebis naTlad identificirebas da seqsualobis inkluziuri xedvis ganmtkicebas. deklaracia, rogorc Seufasebeli instrumenti, muSaobaSi daexmareba yvela im organizacias, aqtivists, mkvlevars, politikuri gadawyvetilebebis mimReb pirs, romelic muSaobs adamianis uflebebis xelSewyobisa da garantirebisaTvis. vmuSaobT ra SeTanxmebulad, Cven SegviZlia iseTi samyaros Cveneuli xedvis realizeba, romelSic yoveli adamianis uflebebi pativcemuli, daculi da win wamoweuli iqneba.
Documentos relacionados
strategia saqarTvelosTvis 2010
ganxorcielebuli fuladi gzavnilebis moculoba mkveTrad Semcirda ekonomikuri stagnaciis zegavleniT; es gansakuTrebiT ruseTidan fulad transferebs Seexeboda, magram miuxedavad aseTi mdgomareobisa ruseTi...
Leia maisTavisuflebis instituti, 2005
aqvs adamianis uflebaTa moZraobis sferoSi. adamianis uflebaTa dokumentebSi xazgasmulia, rom yvela adamians, maT Soris erovnul da religiur umciresobaTa jgufebis wevrebsac, erTnairi ZiriTadi uflebebi...
Leia maisgenderis sakiTxavi literatura
gardauvali iqneboda mkafiod gamokveTili mamrobiTi an mdedrobiTi sasqeso organoebis Cemosayalibeblad. sxva SemTxvevaSi bavSvi momavlSi reproduqciul funqcias dakargavda. mamas biWi undoda miuxedavad ...
Leia maisgenderi da sazogadoeba
mosaxleobis naxevari ubeduria. msoflios bevr qveyanaSi qalis Sroma ganmsazRvrelia sursaTis, wylis da energiis wyaros mopovebis saqmeSi, ase rom, ganviTarebis dagegmva Raribi qalebis Tvalsazrisis ga...
Leia maisadamianis uflebebi
wardgenil angariSSi, romelic informirebul Tanxmobasa da uflebas janmrTelobaze exeba, xSir SemTxvevaSi adgili aqvs piradi cxovrebisa da fizikuri xelSeuxeblobis uflebis darRvevas. pacientebsac da eqi...
Leia maisgenderi – socialuri da politikuri swavlebani
mimarTavda, xolo sityva gender-s mxolod maSin, roca specialur kulturul da fsiqologiur aspeqtebs ganixilavda. es aspeqtebi tipuri da misaRebia maTTvis, vinc sazogadoebas garkveuli maxasiaTeblebis, n...
Leia mais