Sztuka i biznes Kunst und Business

Transcrição

www.ahk.pl
Modernizacja polskiej kolei / Modernisierung der polnischen Bahn l Kolekcjonerzy sztuki
G. Kulczyk i W. Fibak w wywiadzie / Kunstsammler G. Kulczyk und W. Fibak im Interview
Cena 28 zł
(w tym 8% VAT)
12/2012-01/2013
Sztuka i biznes
Kunst und Business
Agostino Bonalumi
© Dorotheum
Kompletne instalacje
Falownik
Moduły, osprzęt
Hurt systemów fotowoltaicznych
www.havelland-solar.de
i quady!
W sprzedaży E-skutery
wstęp / vorwort
Źródło wzrostu Europy, jej firm i talentów – to temat, który pod koniec
2012 roku zaprząta uwagę liderów.
Czy naprawdę?
Gdyby przeanalizować, jak europejskie firmy troszczą się o swoją
największą przewagę konkurencyjną – czyli wiedzę – można dojść
do zdumiewających wniosków. O ile bowiem liderzy biznesu doskonale
wiedzą, że inwestycje w edukację są w ich firmach niezbędne, to inwestycje
w kulturę często zbywają wzruszeniem ramion. Tymczasem wiedza to nie
tylko wynik procesu edukacyjnego. Najcenniejsza wiedza powstaje na styku
edukacji wzbogaconej o inspiracje, doświadczenia, postawy, zwyczaje,
nawyki – czyli kulturę rozumianą szeroko.
Europejscy menedżerowie bardzo dobrze rozumieją dziś potrzebę
kształcenia i często inwestują znaczące budżety w szkolenia pracowników.
Mniej uwagi poświęcają jednak stworzeniu środowiska, w którym edukacja
mogłaby zmienić się w innowacyjność, działania przełomowe i efektywne.
Zapominają właśnie o inwestycjach w kulturę.
Mecenat cenny dla rozwoju
Entwicklungsförderliches
Mäzenatentum
Tymczasem są one niezbędne; nie tylko dla zachowania dziedzictwa
poszczególnych państw, ale przede wszystkim – do ich rozwoju. Bez
kwitnącej kultury nie ma przecież miejsca na swobodną wymianę myśli,
a więc i na gospodarkę opartą na wiedzy. Zafascynowani sukcesem
amerykańskiej Doliny Krzemowej rzadko pamiętamy, że to również
kwitnąca kultura była jednym z kluczowych czynników jej sukcesu.
Kultura w dzisiejszej debacie dawno już wydostała się z galerii i sal
muzealnych. Powinna być postrzegana szeroko: jako sposób działania,
zestaw wartości, postaw, które warto wspierać. W tym sensie jest jedną
z najcenniejszych przewag Europy.
Dlatego też jej wspieranie i inwestycje poczynione na jej rzecz
są priorytetowe. Do chwili bowiem, kiedy nie przyzwyczaimy się
do traktowania wydatków na kulturę w kategoriach inwestycji, a nie
kosztów – trudno budować gospodarkę opartą na wiedzy. A to przecież
wiedza, a nie koszty pracy czy zasoby naturalne, ma być przewagą
konkurencyjną Europy.
Die Quelle für das Wachstum Europas, seiner Firmen und Talente ist ein
Thema, das Führungspersönlichkeiten Ende 2012 beschäftigt.
Ist das wirklich so?
Wenn man analysieren würde, wie europäische Firmen ihren größten
Konkurrenzvorsprung, nämlich das Wissen, pflegen, käme man
zu erstaunlichen Ergebnissen. Zwar wissen Unternehmer genau, dass
Bildungsinvestitionen in ihren Firmen unerlässlich sind, aber Investitionen
in die Kultur wischen sie oft einfach vom Tisch. Wissen ist jedoch nicht nur
das Ergebnis des Bildungsprozesses. Das wertvollste Wissen entsteht im Zuge
einer Ausbildung, die um Inspirationen, Erfahrungen, Meinungen, Gebräuche
und Gewohnheiten, also Kultur im weitesten Sinne, bereichert wird.
Europäische Manager erkennen heute sehr wohl den Wert der Bildung
und investieren oft erhebliche Mittel für Mitarbeiterschulungen. Weniger
Aufmerksamkeit schenken sie jedoch der Schaffung eines Umfelds, in dem
Bildung zu Innovation, bahnbrechenden und effektiven Maßnahmen führt.
Sie vergessen, in die Kultur zu investieren.
Dabei ist dies notwendig, um nicht nur das Erbe der einzelnen Staaten
zu bewahren, sondern um sie vor allem weiterzuentwickeln. Ohne
blühende Kultur gibt es schließlich keinen Raum für einen freien
Gedankenaustausch und somit auch eine wissensbasierte Wirtschaft.
Vom Erfolg des Silicon Valley in den USA fasziniert, denken wir nur
selten daran, dass auch eine blühende Kultur einer der Schlüsselfaktoren
für seinen Erfolg war.
Die Kultur hat in der gegenwärtigen Debatte schon seit langem die Galerien
und Museen verlassen. Sie sollte weit verstanden werden, nämlich als
Handlungsweise, Werte und Haltungen, die es zu fördern lohnt. In diesem
Sinne bildet sie eine der wertvollsten Stärken Europas.
Deshalb genießen Unterstützung und Investitionen zu Gunsten der Kultur
auch Vorrang. Wenn wir uns nicht daran gewöhnen, Kulturausgaben
nicht als Kosten, sondern als Investitionen zu verstehen, wird es schwierig
sein, eine wissensbasierte Wirtschaft aufzubauen. Nicht Lohnkosten
oder natürliche Ressourcen, sondern das Wissen soll schließlich den
Wettbewerbsvorsprung Europas sichern.
Piotr M. Śliwicki
Prezes, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe
Ergo Hestia SA / Prezydent AHK Polska
Vorstandsvorsitzender, Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeniowe
Ergo Hestia SA / Präsident der AHK Polen
s p is t re ś ci / inhalt
R A P ORT WI / RAPP ORT W I
G O S PODARKA / W IRTS C H A FT
A KT UALNOśCI / AKT U E L L
P R AW O / R ECH T
A FT ER HOURS / AF TER HO UR S
L I F E ST YLE / LIFES T Y L E
K A L EJDOSKO P / K A L E I DOS KO P
I N F O / INF O
6
60
68
82
86
90
92
95
Konkurujemy z najlepszymi
Wywiad z Tomaszem Zaboklickim, Prezesem
Zarządu i Dyrektorem Generalnym PESA
Bydgoszcz SA
Wir konkurrieren mit den Besten
Interview mit Tomasz Zaboklicki,
Vorstandsvorsitzendem
der PESA Bydgoszcz SA
6
Picasso – dla kolekcjonerów
czy biznesmenów?
Aspekty inwestowania w sztukę w obecnych czasach
Picasso – für Sammler oder
Geschäftsleute?
Kunstinvestitionen in heutiger Zeit
16
Idea 50/50
Wywiad z Grażyną Kulczyk
50/50-Idee
Interview mit Grażyna Kulczyk
30
Sztuka jako klasa
aktywów
Kunst als Aktivaklasse
64
86
Jak negocjować
z potencjalnym pracodawcą?
Sprzedaż dzieł sztuki bez podatku
a podatki dochodowe
Steuerfreier Verkauf von
Kunstwerken und Einkommensteuern
Wydawca / Herausgeber
Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa
Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer
00-246 Warszawa, ul. Miodowa 14
Tel.: +48/22/53 10 500
Fax: +48/22/53 10 600
www.ahk.pl
Dyrektor Generalny / Hauptgeschäftsführer
Michael Kern
Redaktor Naczelna / Chefredakteurin
Agnieszka Ozubko
+48/22/53 10 547, e-mail: [email protected]
82
Redakcja / Redaktion
Cecylia Kosmalska
Prenumerata / Abonnement
Cecylia Kosmalska
Reklama / Anzeigen
Danuta Kwasek
Tłumaczenie / übersetzung
Logostrada
Korekta/Korrektur
Cecylia Kosmalska
Wie verhandelt man
mit einem potenziellen
Arbeitgeber?
Zdjęcia / Fotos
Archiwum/Archiv, Photocase, iStockphoto
Opracowanie graficzne, produkcja
Bearbeitung, Herstellung
Agencja TT, 00-310 Warszawa, ul. Bednarska 7/1
e-mail: [email protected], www.tt.pl
Druk / Druck
Imprima, e-mail: [email protected]
Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji
tekstów oraz zmiany ich tytułów.
Die Redaktion übernimmt keine Verantwortung für den
Inhalt der Annoncen. Beiträge, die nicht bestellt wurden,
werden nicht zurückgeschickt. Die Redaktion trägt keine
Verantwortung für Kommentare von Autoren. Wir
behalten uns vor, die Beiträge zu kürzen, zu adjustieren
und die Überschriften zu verändern.
AHK Polska posiada certyfikat jakości:
Die AHK Polen besitzt das Qualitätszertifikat:
Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń
i nie zwraca materiałów nie zamówionych. Nie
odpowiada również za komentarze autorów.
Wi 12/12-01/13
3
AK TU A L N OŚ C I / A KT U E L L
SYLWETKI / PERSONALIEN
Ludek
Patocka
Z dniem 1 sierpnia 2012 br. Ludek
Patocka objął stanowisko Dyrektora
Zarządzającego UCB Pharma Sp.
z o.o. oraz Vedim Sp. z o.o. Ludek
Patocka ukończył studia Business
Management w Prague School
Dyrektor Zarządzający UCB Pharma
Sp. z o.o. / Vedim Sp. z o.o.
Geschäftsführender Direktor
der UCB Pharma Sp. z o.o. /
Vedim Sp. z o.o.
przejął polską filię firmy. W 2006 r.
Patocka rozpoczął pracę w firmie
Nycomed Pharma w Pradze jako
Governmental & National Sales
Manager. Od 2008 r. związał
się z f irmą UCB, początkowo
jako Dyrektor Zarządzający
odpowiedzialny zarówno za Czechy,
jak i Słowację, a od sierpnia br. jako
Dyrektor Zarządzający filią UCB
w Polsce.

of Economics. Początkowo
pracował na różnych stanowiskach
w międzynarodowych spółkach
handlowych. W latach 1994-2002
kierował oddziałem Boehringer
Ingelheim w Czechach, po czym
Zum 1. August 2012 hat Ludek Patocka
die Position des Geschäftsführenden
Direktors der UCB Pharma
Sp. z o.o. und der Vedim Sp. z o.o.
übernommen. Ludek Patocka hat
ein Studium im Fachbereich Business
Auchan przejmuje hipermarkety Real
Auchan übernimmt Real-Hypermärkte
Za 91 hipermarketów i 13 galerii
handlowych niemieckiej sieci
Real należącej do koncernu Metro
AG, w Polsce, Rosji, Rumunii
i na Ukrainie f rancuska grupa
Auchan zapłaci 1,1 mld euro.
W wyniku transakcji Auchan podwoi
liczbę swoich sklepów w regionie
– obecnie posiada w Europie
Środkowej 98 hipermarketów.
Francuzi najbardziej wzmocnią swoją
pozycję w Polsce – Real ma tutaj 54
hipermarkety, w których pracuje
13,5 tys. osób. Wraz z przejęciem
Reala Auchan planuje nieco zmienić
swoją strategię, większy nacisk
kładąc na niższe ceny.

Für 91 Hypermärkte und 13
Einkaufszentren der zur Metro AG
gehörenden deutschen Real-Kette
in Polen, Russland, Rumänien und
der Ukraine zahlt die französische
Auchan-Gruppe 1,1 Mrd. Euro. Durch
die Übernahme wird Auchan die
Anzahl ihrer Standorte in der Region
verdoppeln. Gegenwärtig besitzt die
Gruppe 98 Hypermärkte in Mitteleuropa.
Die Franzosen werden ihre Position
besonders in Polen festigen. Real
gehören hier 54 Hypermärkte mit 13500
Mitarbeitern. Parallel zur Übernahme
von Real plant Auchan, seine Strategie
etwas zu ändern und vermehrt auf
niedrige Preise zu setzen.

Management an der Prague School of
Economics abgeschlossen. Zunächst
war er auf verschiedenen Positionen in
internationalen Handelsgesellschaften
tätig. In den Jahren 1994–2002
leitete er die Filiale von Boehringer
Ingelheim in Tschechien. Danach
übernahm er die polnische Filiale des
Unternehmens. 2006 wurde Patocka
von der Firma Nycomed Pharma in
Prag als Governmental & National
Sales Manager eingestellt. Seit 2008 ist
er für die Firma UCB tätig, anfänglich
als für Tschechien und die Slowakei
verantwortlicher Geschäftsführender
Direktor und seit August dieses Jahres
als Geschäftsführender Direktor der
UCB-Filiale in Polen.

Lars
Himmer
CEO w MAN Truck & BUS AG
CEO der MAN Truck & BUS AG
Z dniem 1 listopada 2012 roku Lars
Himmer objął w MAN stanowisko
Chief Executive Officer Regionu
Sprzedaży Wschód. Lars Himmer
od 2010 roku odpowiadał w firmie
MAN Truck & Bus w Rosji
za Region Sprzedaży Wspólnoty
Niezależnych Państw. Pod jego
kierownictwem f irma MAN
poprawiła swoją pozycję rynkową
w Rosji i w roku 2011 po raz drugi
z rzędu zajęła pierwsze miejsce wśród
europejskich importerów pojazdów
użytkowych w segmencie pojazdów
ciężarowych o maksymalnej
masie dopuszczalnej 6 ton oraz
w segmencie autokarów.

Zum 1. November 2012 hat
Lars Himmer die Position des
Chief Executive Off icers der
Vertriebsregion Ost bei MAN
übernommen. Lars Himmer war
seit 2010 bei MAN Truck & Bus in
Russland für die Vertriebsregion
GUS verantwortlich. Unter
seiner Leitung hat MAN seine
Marktposition in Russland weiter
ausgebaut und im Jahr 2011 zum
zweiten Mal in Folge den ersten
Platz unter den europäischen
Nutzfahrzeug-Importeuren in den
Segmenten Lkw mit einer zulässigen
Gesamtmasse von sechs Tonnen
und Reisebusse belegt.

A KT U A L N OŚ C I / A K TU E L L
Potrójna fuzja kancelarii
prawniczych
Dreifache Fusion von
Anwaltskanzleien
28 listopada 2012 r. partnerzy Salans
LLP, Fraser Milner Casgrain (FMC)
oraz SNR Denton zatwierdzili
połączenie firm, w wyniku którego
powstanie nowa kancelaria, działająca
pod nazwą Dentons. Nowopowstała
firma będzie siódmą co do wielkości
kancelarią na świecie pod względem
liczby prawników i profesjonalnych
specjalistów. Dentons przyjmie
strukturę szwajcarskiego Verein
i rozpocznie działalność w pierwszym
kwartale 2013 r. 
Am 28. November 2012 haben die
Partner von Salans LLP, Fraser
Milner Casgrain (FMC) und SNR
Denton den Zusammenschluss ihrer
Unternehmen bestätigt. Dadurch
entsteht die neue Kanzlei Dentons.
Was die Anzahl der Juristen und
Experten angeht, wird die neue
Firma die siebtgrößte Kanzlei der
Welt sein. Dentons wird als Verein
nach Schweizer Recht strukturiert
sein und seine Tätigkeit im ersten
Quartal 2013 aufnehmen.

BSH nowym inwestorem
strategicznym Zelmer S.A.
BSH neuer strategischer Investor
von Zelmer S.A.
Zelmer S.A. poinformował o
wybraniu BSH Sprzęt Gospodarstwa
Domowego Sp. z o.o. jako inwestora
strategicznego dla spółki. Firmy
zawarły umowę w sprawie
ogłoszenia wezwania do zapisywania
się na sprzedaż 100 proc. (15,2
mln ) akcji Zelmera po 40 PLN
za każdą. Przyjmowanie zapisów
potrwa od 4 grudnia 2012 r. do 11
lutego 2013 r. Przewidywany dzień
transakcji nabycia akcji na GPW to
14 lutego 2013 r., a przewidywany
dzień rozliczenia transakcji nabycia
akcji przez KDPW to 19 luty 2013
r. Jeśli wezwanie się powiedzie, to
Zelmer zostanie wycofany z giełdy,
jednak nadal będzie produkować
pod własną marką. Dzięki przejęciu
obie firmy będą mieć około 30 proc.
rynku małego AGD w Polsce. 
Zelmer S.A. hat die Entscheidung
für die Firma BSH Sprzęt
Gospodarstwa Domowego Sp. z o.o.
als strategischen Investor des
Unternehmens bekanntgegeben. Die
beiden Firmen haben einen Vertrag
über die Anzeige der Aufforderung
zur Registrierung zum Verkauf
von 100 Prozent der Aktien (15,2
Mio.) der Firma Zelmer zu je 40
PLN abgeschlossen. Die Annahme
der Registrier ungen dauert
vom 4. Dezember 2012 bis zum
11. Februar 2013. Der Vollzug des
Aktienerwerbs an der Warschauer
Geldpapierbörse (GPW) ist für den
14. Februar 2013 und die Abrechnung
der Aktienkaufgeschäfte durch
die Nationale Wertpapieranlage
(KDPW) für den 19. Februar 2013
geplant. Falls die Aufforderung
erfolgreich verläuft, wird die
Firma Zelmer von der Börse
zurückgezogen. Sie wird jedoch
auch weiterhin unter ihrer eigenen
Marke produzieren. Dank der
Übernahme werden beide Firmen
ca. 30 Prozent der Anteile am Markt
für kleine Haushaltsartikel in Polen
besitzen.

Marten
Schoenrock
Dyrektor Generalny w hotelu
Intercontinental w Warszawie
Generaldirektor im Hotel
Intercontinental in Warschau
Marten Schoenrock został
mianowany Dyrektorem
Generalnym hotelu Intercontinental
w Warszawie. Schoenrock ukończył
„Gymnasium im Schloss”
Wolfenbuettel w Niemczech. Swoją
karierę hotelarską rozpoczął 21 lat
temu w Hotel Inter-Continental
Koeln. W ciągu następnych kilku lat
pracował m.in w Wiedniu, Lipsku,
Chicago, Dallas i Berlinie piastując
różne stanowiska, a ostatnio
w Intercontinental Bucharest jako
Dyrektor Generalny. Mówi płynnie
po angielsku i niemiecku. 
Marten Schoenrock wurde zum
Generaldirektor des Hotels
Intercontinental in Warschau ernannt.
Schoenrock hat das „Gymnasium
im Schloss” in Wolfenbüttel,
Deutschland, absolviert. Seine
Hotelkarriere hat er vor 21 Jahren
im Hotel Intercontinental Köln
begonnen. Im Laufe der nächsten
Jahre arbeitete er u.a. in Wien,
Leipzig, Chicago, Dallas und Berlin
auf unterschiedlichen Positionen.
Zuletzt war er Generaldirektor des
Intercontinental Bukarest. Er spricht
fließend Englisch und Deutsch. 
Nowy projekt inwestycyjny BASF
w Polsce
Neues BASF-Investitionsprojekt
in Polen
Podczas gdy w pierwszym półroczu
liczba projektów inwestycyjnych
spadła na świecie o 23 procent, w Polsce
w ciągu trzech pierwszych kwartałów
2012 roku zrealizowano 219 projektów
za 1,5 mld USD, dzięki którym
powstało 8,3 tys. nowych etatów
(a to już więcej niż w całym 2011 roku)
– wynika z raportu przygotowanego
przez fDi Intelligence. W listopadzie
niemiecki koncern chemiczny BASF
ogłosił największy projekt tego
roku: budowę fabryki katalizatorów
w Środzie Śląskiej za 150 mln EUR
(618 mln PLN), w której zatrudni
400 osób. 
Während im ersten Halbjahr die Zahl
der Investitionsprojekte weltweit um 23
Prozent zurückgegangen ist, wurden in
Polen innerhalb der ersten drei Quartale
2012 insgesamt 219 Projekte für 1,5 Mrd.
US-Dollar realisiert, wodurch 8.300 neue
Stellen entstanden sind (bereits mehr als
im ganzen Jahr 2011). Das ergibt sich aus
einem von fDI Intelligence erstellten
Bericht. Im November hat der deutsche
Chemiekonzern BASF das größte
Projekt dieses Jahres bekannt gegeben,
nämlich den Bau eines KatalysatorenWerks in Środa Śląska für 150 Mio. EUR
(618 Mio. PLN), in dem 400 Personen
beschäftigt werden sollen.

Wi 12/12-01/13
5
Aspekty inwestowania w sztukę w obecnych czasach
Picasso – dla
kolekcjonerów
czy biznesmenów?
Kunstinvestitionen in heutiger Zeit
Picasso – für Sammler
oder Geschäftsleute?
Kolekcjonowanie sztuki w obecnych czasach
jest równocześnie ochroną dziedzictwa
kulturowego przekazywanego z pokolenia
na pokolenie, jak również narzędziem
rozwoju ludzkiego kapitału intelektualnego
i materialnego. Inwestowanie w sztukę
Anna Jaczewska
przybiera coraz to nowe formy,
Deloitte Audyt Sp. z o.o.
zwiększa się również skala inwestycji.
Das Sammeln von Kunstwerken dient heute auch dem Schutz
des von Generation zu Generation weitergegebenen Kulturerbes
und ist ein Mittel zur Weiterentwicklung des intellektuellen
und materiellen Kapitals. Kunstanlagen nehmen immer neuere
Formen an. Auch der Umfang der Investitionen wächst.
Milton H. Greene
© Desa Unicum
Joan Miro
© Dorotheum
Chiny światowym liderem
wyścigu
Inwestycje w sztukę stają się
coraz bardziej popularne zarówno
w Polsce, jak i na świecie. Oprócz
swoich walorów artystycznych
sztuka powoli staje się
atrakcyjnym dobrem, w które
warto lokować oszczędności,
podobnie jak w nieruchomości,
obligacje, lokaty bankowe czy
inne powszechnie znane formy
inwestowania kapitału.
Według danych z raportu
TEFAF 1, po dwóch latach
tendencji spadkowych, światowy
rynek sztuki i antyków wrócił
do normy w roku 2010. Od 2009
roku, kiedy to miało miejsce
załamanie, rynek rozwinął się
o 52 procent i osiągnął wartość
43 miliardów EUR (60 miliardów
USD). Poprzedni tak znaczny
wzrost, globalny rynek sztuki
zanotował w 2007 roku, kiedy
inwestycje były nawet o 10
procent większe niż w roku 2010.
Krajami uznawanymi za główną
globalną siłę napędową są Chiny
i Stany Zjednoczone. W roku
2010 2 chiński r ynek sztuki
wyprzedził rynek brytyjski
i zajął pozycję dr ugiego
co do wielkości rynku sztuki
na świecie według wartości
sprzedaży oraz pierwszego rynku
co do przychodów z aukcji dzieł
z zakresu sztuk pięknych. Tempo
rozwoju rynku w Chinach jest
niespotykane biorąc pod uwagę
ponad dziesięciokrotny wzrost
sprzedaży od roku 2000 do roku
2010, kiedy to sprzedaż osiągnęła
wartość 8,2 miliarda USD,
a najdroższe dzieło sprzedane
w 2011 r. na chińskim rynku
sztuki uzyskało cenę sprzedaży
65 mln USD. Obecnie patrząc
na dochody domów aukcyjnych
na świecie w pierwszej dziesiątce
największych pod względem
R A P O RT WI / R A P PORT W I
China führt globales Rennen an
Kunstanlagen werden sowohl
in Polen als auch weltweit
immer populärer. Neben ihren
künstlerischen Vorzügen wird
die Kunst zu einem attraktiven
Gut, in das es sich lohnt
Ersparnisse zu investieren,
ähnlich wie in Immobilien,
Anleihen, Bankeinlagen oder
andere allgemein bekannte
Kapitalanlageformen.
Laut TEFAF-Bericht 1 hat der
internationale Kunst- und
Antiquitätenmarkt nach
zweijähriger rückläufiger Tendenz
wieder das Niveau von 2010
erreicht. Seit seinem Einbruch
2009 ist der Markt um 52 Prozent
gewachsen und hat einen Wert
von 43 Mrd. Euro (60 Mrd. USD)
erreicht. Den vorletzten deutlichen
Zuwachs hatte der globale
Kunstmarkt 2007 verzeichnet, als
die Investitionen um 10 Prozent
höher waren als 2010.
Alfons Walde
© Dorotheum
Als globale Antriebskraft werden
China und die USA angesehen.
2010 hat der chinesische
Kunstmarkt den britischen
überholt 2 und ist seitdem,
gemessen am Umsatzwert, der
zweitgrößte Kunstmarkt der
Welt, sowie der größte Markt,
was Erträge aus Kunstauktionen
angeht. Das Tempo der
Marktentwicklung in China ist
einzigartig, wenn man die mehr
als zehnfache Verkaufssteigerung
von 2000 bis 2010, als der Umsatz
einen Wert von 8,2 Mrd. USD
erreicht hat, berücksichtigt. Das
teuerste Werk, das 2011 auf dem
chinesischen Kunstmarkt verkauft
worden ist, hat einen Preis von 65
Mio. USD erzielt. Wenn man heute
die Erträge der Auktionshäuser auf
der Welt betrachtet, befinden sich
unter den zehn umsatzstärksten
sieben, die zu China 3 gehören.
In den letzten Jahren hat sich
Wi 12/12-01/13
9
RAP O RT W I / RA P PORT W I
wielkości sprzedaży znajduje
się siedem należących właśnie
do Chin 3. W ostatnich latach
rozwinął się również rynek sztuki
na Bliskim Wschodzie. Począwszy
od inauguracyjnej sprzedaży
w Dubaju, która miała miejsce
w 2006 roku, bliskowschodni
rynek sztuki stał się stałym
elementem międzynarodowego
kalendarza aukcyjnego, a wyniki
sprzedaży na tamtejszych
aukcjach wzrosły w ciągu kilku
lat aż siedemnastokrotnie
z 1,7 miliona USD w 2006 roku
do 29,8 milionów w roku 2010 4.
również w Polsce. Równolegle
z ożywieniem na światowych
rynkach, polski rynek sztuki
zaczął nabierać dynamiki. Według
danych raportu „Polski Rynek
Aukcyjny” za pierwsze półrocze
2012 r., opracowanego przez
Bedeutende Investitionen in
Museen in Katar und Abu
Dhabi haben den Status von
Galerien sowohl im regionalen
als auch internationalen Maßstab
erhöht. In den USA und in
Europa wiederum wurde in den
Bereichen Nachkriegskunst und
zeitgenössische Kunst der größte
Zuwachs auf dem Kunstmarkt
verzeichnet. Der Gesamtwert dieser
Märkte ist von 254 Mio. USD im
Jahr 2000 auf 2,1 Mrd. USD im Jahr
2011 gewachsen. 5
Znaczące inwestycje
w inf rastrukturę muzealną
w Katarze i Abu Zabi podniosły
status galerii zarówno
w skali regionu, jak i w skali
międzynarodowej. Z kolei
w Stanach Zjednoczonych
i Europie największy wzrost
na rynku sztuki zanotowano
w segmencie sztuki powojennej
i współczesnej. Łączna wartość
tych rynków wzrosła z 254 mln
USD w 2000 r. do 2,1 mld USD
w 2011 roku. 5
Weltweite Popularität genießen
internationale Kunstmessen,
die neben Auktionen ebenfalls
eine wesentliche Rolle auf
dem Kunstmarkt spielen. Zu
den größten internationalen
Kunstmessen gehören u.a. die Art
Basel und die Art Basel Miami
Beach, die FIAC, die Frieze Art
Fair sowie die TEFAF. Die Art
Basel und die TEFAF haben
2011 Werke mit Rekordwerten
ausgestellt. Auf der Art Basel
wurden Arbeiten im Wert von
rund 1,75 Mrd. USD und auf
der TEFAF im Wert von ca.
3,2 Mrd. USD gezeigt. 6
Popularne na świecie stały się
międzynarodowe targi sztuki,
które obok sprzedaży aukcyjnej
odgr ywają również istotną
rolę na rynku sztuki. Wśród
największych międzynarodowych
targów sztuki znajdują się m.in.:
Art Basel i Art Basel Miami Beach,
FIAC, Frieze Art Fair i TEFAF.
Art Basel i TEFAF wystawiły
w 2011 r. prace o rekordowych
wartościach – według
szacunków Art Basel
wystawił prace o wartości
1,75 mld USD, a TEFAF
3,2 mld USD. 6
Światowy trend wzrostu
zaczyna być dostrzegany
10
Wi 12/12-01/13
Stand des polnischen
Kunstmarkts
Ettore Sottsass
© Dorotheum
Obraz polskiego rynku
sztuki
der Kunstmarkt auch im Nahen
Osten entwickelt. Beginnend mit
dem ersten Verkauf in Dubai, der
2006 erfolgt ist, ist der Kunstmarkt
im Nahen Osten zu einem festen
Element des internationalen
Auktionskalenders geworden.
Die Umsatzergebnisse dieser
Auktionen sind innerhalb weniger
Jahre von 1,7 Mio. USD in 2006 um
das Siebzehnfache auf 29,8 Mio. im
Jahr 2010 4 gestiegen.
Der weltweite Wachstums
trend wird jetzt auch in
Polen wahrgenommen.
Parallel zur Belebung
auf den internationalen
Märkten hat der polnische
Kunstmarkt an Dynamik
gewonnen. Laut dem von
Abbey House erstellten Bericht
„Polnischer Auktionsmarkt“ für
das erste Halbjahr 2012 betrug der
Umsatz der 2011 durchgeführten
Kunstauktionen in Polen
15,8 Mio. PLN. Im ersten Halbjahr
2012 hingegen lag der Umsatz
bereits bei über 30 Mio. PLN. Nach
Ansicht von Kunstmarktexperten
ist zu er warten, dass die
Wachstumstendenz anhält und bis
Ende dieses Jahres noch zunimmt.
Was hat zu dieser so deutlichen
Zunahme beigetragen? Haben sich
die Polen in der Krise entschlossen,
ihren Konsum zu beschränken,
um Güter mit zeitlosem Wert
als Anlagen zu wählen und sich
so gegen einen Kapitalverlust
abzusichern? Bemerkenswert ist
die wachsende Zahl der in den
letzten Jahren durchgeführten
Auktionen. Nach dem Bericht
von Abbey House 7 gab es 2011 56
Auktionen und im ersten Halbjahr
2012 bereits 54. Gleichzeitig hat der
Anteil erfolgreicher Verkäufe von
30 Prozent im Jahr 2011 auf fast 40
Prozent in der ersten Jahreshälfte
2012 zugenommen.
Vergleicht man den polnischen
Kunstmarkt mit den
internationalen Märkten, erkennt
man jedoch, dass die Preise der
bisher versteigerten Kunstwerke
auf unserem einheimischen
Markt deutlich niedriger als bei
internationalen Auktionen sind.
Das teuerste Werk, das 2012
versteigert worden ist, erzielte
einen Preis von 1,85 Mio. PLN.
Es handelte sich um Portraits der
Familie Sternbach von Stanisław
Wyspiański aus dem Jahr 1904,
die das Auktionshaus Agra-Art
versteigert hat. Einen höheren Preis
hatte nur bei einer Auktion vor 12
Jahren das Werk „Schiffbrüchiger“
von Henryk Siemiradzki erzielt.
Es wechselte für 2,13 Mio. PLN
[email protected]
www.poland-consulting.com
den Eigentümer. Nach den
Sternbach-Portraits wurden die
nächstteuersten Werke im ersten
Halbjahr 2012 für nicht mehr als
500.000 PLN versteigert.
Der polnische Kunstmarkt wird
auch von jungen Künstlern geprägt,
für deren Arbeiten gewöhnlich
nicht mehr als 2.000 PLN
gezahlt werden. Der Anteil dieses
Kunstmarktsegments ist in den
letzten Jahren deutlich größer
geworden. In den Jahren 2002 –
2003 betrug er nicht mehr als 20
Prozent des Kunstauktionsmarkts.
Jetzt liegt dieser Anteil bei fast 50
Prozent.
Friedensreich Hundertwasser
© Dorotheum
Der nationale Kunstauktions
markt wird von der Malerei
dominiert. Auf diese entfallen
über 90 Prozent des Umsatzes
des gesamten Kunstmarkts.
Bedeutsam sind außerdem
Graf ik und Kunsthandwerk,
die seit einigen Jahren im
Wandel begriffen sind. Die
Nachfrage von Sammlern nach
kunsthandwerklichen Produkten,
zu denen u.a. Möbel, Keramik,
Glas und Metall gehören, nimmt
ab und ihr Verkauf wird sich von
Galerien zu Internetauktionen
verlagern.
Abbey House, w 2011 r. obroty
na aukcyjnym rynku sztuki
w Polsce wyniosły 15,8 mln zł,
natomiast w pierwszej połowie
2012 r. obroty przekroczyły już
30 mln zł. Zgodnie z opiniami
ekspertów rynku sztuki należy
spodziewać się, że tendencja
wzrostu utrzyma się, a nawet
zintensyf ikuje do końca
bieżącego roku. Co przyczyniło
się do tak znacznego wzrostu?
Czy Polacy w dobie kryzysu
zdecydowali się ograniczyć
wydatki konsumpcyjne na rzecz
lokat w dobra o ponadczasowej
wartości, chcąc tym samym
12
Wi 12/12-01/13
zabezpieczyć się przed utratą
wartości kapitału? Na uwagę
z a s ł u g uj e w z r o s t l i c z b y
przeprowadzonych w ostatnich
latach aukcji. Według raportu
Abbey House 7 liczba aukcji
w 2011 r. wyniosła 56, natomiast
już w pier wszym półroczu
2012 r. odnotowano ich aż 54.
Jednocześnie wzrosła skuteczność
sprzedaży z 30 procent w 2011 r.
do prawie 40 procent w pierwszej
połowie 2012 roku.
Porównując polski r ynek
sztuki do rynków światowych
należy jednak zauważyć, że
In den letzten Jahren hat in Polen
der Verkauf von Frühdrucken
und bibliophilen Publikationen
zugenommen. Mit ihnen wurde
2011 ein Umsatz von über 10
Mio. PLN erzielt, was eine
Zunahme von 6 Prozent im
Vergleich mit 2010 bedeutet.
Wesentlich ist auch die
Numismatik. Der Umsatz lag 2011
zwischen 140 und 150 Mio. PLN.
Der bisher in Polen höchste
Preis für eine Münze wurde für
einen Taler Stanisław August
Poniatowskis aus dem Jahr 1766
gezahlt. Er wurde für 609.500 PLN
verkauft.
Der Markt für künstlerische
Fotografien verliert hingegen
seit einigen Jahren an Wert.
Der Umsatz in diesem Bereich
nimmt seit 2008, als er bei über
0,5 Mio. PLN lag, allmählich
ab. Gegenwärtig beträgt er rund
0,3 Mio. PLN.
Zur nationalen und internationalen
Entwicklung des Kunstmarkts hat
der bessere Zugang zu Fachwissen
und Informationen ebenso
beigetragen wie die Verbesserung
der Vertriebswege für Kunstwerke,
zu denen das Internet zählt. Per
Internet wird Kunst nicht nur
gefördert, sondern es werden
auch Käufe abgewickelt. OnlineKunstauktionen finden schon seit
vielen Jahren statt. Die erste wurde
1999 in Kanada veranstaltet. In
letzter Zeit haben sie an Bedeutung
zugenommen und erfreuen sich
wachsender Beliebtheit. Neben
institutionalisierten Einrichtungen
wie Auktionshäusern oder Galerien
sind auf dem polnischen OnlineKunstmarkt auch Einzelpersonen
aktiv, die einen privaten
Kunsthandel über Internetportale
wie Allegro betreiben.
Kunst als Anreiz für Banken
Die dynamische Entwicklung des
globalen Kunstmarkts hat Interesse
bei Finanzinstitutionen geweckt.
Aus dem von Deloitte Luxemburg
und ArtTactic erstellten Bericht „Art
& Finance 2011” ergibt sich, dass 83
Prozent der Privatbanken ihren
Kunden sich auf den Kunstmarkt
beziehende Leistungen anbieten,
was eine Antwort auf die wachsende
Nachfrage nach diesem Service sowie
die zunehmende Konkurrenz auf dem
Finanzmarkt darstellt. Die meisten
der von den Banken angebotenen
Leistungen im Kunstbereich
beziehen sich auf die Veranstaltung
privater Vorführungen und Aus
stellungen, Beratungsleistungen und
Wertbestimmung.
wylicytowane dotąd jednostkowe
ceny dzieł sztuki wystawianych
na naszym rodzimym rynku
są zdecydowanie niższe niż
te na światowych aukcjach.
Najdroższe wylicytowane
w 2012 r. dzieło osiągnęło cenę
1,85 mln zł. Były to portrety
rodziny Sternbachów autorstwa
Stanisława Wyspiańskiego
z 19 0 4 r. w y l i c y to w a n e
w domu aukcyjnym Agra-Art.
Wyższą od tej cenę w licytacji
uzyskała tylko 12 lat temu
praca Henryka Siemiradzkiego
zat ytułowana „Rozbitek”.
Została sprzedana za 2,13
mln zł. Zaraz za portretami
Ster nbachów kolejne pod
względem wylicytowanej ceny
prace sprzedane w pierwszej
połowie 2012 r. osiągnęły ceny
nieprzekraczające 500 tys. zł.
oraz wydawnictw bibliofilskich.
Ich sprzedaż w 2011 r. wyniosła
ponad 10 mln zł, co stanowi
sześcioprocentowy wzrost
w porównaniu z 2010 rokiem.
Istotny jest również segment
numizmatów. Jego szacowane
obroty w 2011 r. wyniosły
pomiędzy 140 a 150 mln zł.
Moneta, która do tej pory została
sprzedana w Polsce po najwyższej
Aus dem genannten Bericht folgt
auch, dass eine klare Mehrheit der
Banken (83 Prozent) in Zukunft ein
Outsourcing derartiger Leistungen
in Betracht zieht. Für Bankkunden
bietet sich dadurch die Chance, den
Service sich stark spezialisierender
und langjährig erfahrener Firmen
in Anspruch zu nehmen.
Parallel zur Entwicklung
des Kunstmarkts sind
neben Banken spezielle
Investmentfonds entstanden.
Auch wenn dieser Markt noch
in der Entstehung begriffen
ist, wird sich dies schon bald
ändern. Laut Deloitte-Bericht
bieten gegenwärtig nur 11
Prozent der Privatbanken
Beratungsleistungen auf Kunst
investitionen spezialisierter
Fonds an. Jedoch wollen 39
Prozent der Privatbanken
Polski rynek sztuki to także rynek
młodych twórców, na którym
ceny prac nie przekraczają zwykle
2 tys. zł. Udział tego segmentu
w rynku sztuki w ostatnich latach
znacznie się zwiększył. W latach
2002-2003 nie przekraczał 20
procent aukcyjnego rynku sztuki,
natomiast obecnie udział ten
wynosi blisko 50 procent.
Bartolomeo Veneto
© Dorotheum
Na krajowym, aukcyjnym rynku
sztuki dominuje malarstwo.
Stanowi ono ponad 90 procent
całego r ynku sztuki pod
względem wielkości obrotów.
Ponadto istotne miejsce
zajmuje graf ika i rzemiosło
artystyczne, które od kilku
lat ulega przeobrażeniom.
Popyt kolekcjonerski na dobra
rzemiosła artystycznego, wśród
których znajdują się m. in. meble,
ceramika, szkło czy metale
słabnie, a ich sprzedaż jest
przenoszona z galerii na aukcyjne
portale internetowe.
W ostatnich latach w Polsce
wzrosła sprzedaż starodruków
Wi 12/12-01/13
13
Natomiast od kilku lat traci
na wartości rynek fotograf ii
artystycznej. Obroty na tym
r ynku stopniowo maleją
od 2008 r., kiedy to przekroczyły
0,5 mln zł. Obecnie obroty spadły
do około 0,3 mln zł.
Zarówno do krajowego, jak
i światowego rozwoju rynku
sztuki przyczynił się wzrost
dostępu do specjalistycznej
wiedzy i informacji, jak również
rozwój kanałów sprzedaży dzieł,
do których zalicza się Internet.
Za pośrednictwem Internetu
nie tylko promuje się sztukę, ale
również przeprowadza transakcje
kupna-sprzedaży. Aukcje sztuki
online odbywają się już od wielu
lat, pierwsza z nich odbyła się
w 1999 r. w Kanadzie, a ostatnio
zyskały na znaczeniu, ciesząc się
rosnącą popularnością wśród
uczestników rynku. Oprócz
z i n s t y t u c j o n a l i z o w a ny c h
podmiotów, takich jak domy
aukcyjne czy galerie, na polskim
rynku sztuki online działają
również osoby indywidualne,
które prywatnie zajmują się
handlem dziełami sztuki poprzez
portale internetowe typu Allegro.
Sztuka bodźcem dla banków
Dynamiczny rozwój globalnego
r ynku sztuki wywołał
zainteresowanie inst ytucji
finansowych. Z raportu „Art
& Finance 2011” opracowanego
przez Deloitte Luxembourg
i ArtTactic wynika, że aż 83
procent prywatnych banków
ofer uje swoim klientom
usługi związane z rynkiem
sztuki, co jest odpowiedzią
na rosnący popyt na te usługi
oraz rosnącą konkurencję
na rynku usług finansowych.
14
Wi 12/12-01/13
Większość oferowanych przez
banki usług w dziedzinie sztuki
polega na organizowaniu
prywatnych pokazów, wystaw,
na doradztwie oraz świadczeniu
usług polegających na wycenie
dzieł sztuki.
Z wyżej wspomnianego raportu
wynika też, że znaczna większość
banków (83 procent) zamierza
outsourcować usługi związane
w sztukę. Jednakże aż 39 procent
prywatnych banków planuje
rozpoczęcie sprzedaży takich
usług w okresie 2-3 lat.
Przed rynkiem sztuki stoi wiele
wyzwań. Wraz z jego rozwojem
niezbędne staje się stworzenie
regulacji prawnych określających
zasady działania tego rynku,
których w tej dziedzinie w wielu
krajach obecnie brakuje.
innerhalb von 2 – 3 Jahren
derartige Leistungen anbieten.
Der Kunstmarkt steht vor
vielen Herausforderungen. Im
Zuge seiner Entwicklung ist es
notwendig, rechtliche Regelungen
zu schaffen, die die Grundsätze
für die Funktion dieses Markts
bestimmen, an denen es in
vielen Ländern noch fehlt. Ein
transparentes und klares System
Ilya Kabakov
© Dorotheum
cenie, to talar Stanisława Augusta
Poniatowskiego z 1766 r. Osiągnął
on cenę 609,5 tys. zł.
ze sztuką w przyszłości. Oznacza
to dla klientów banku szansę
skorzystania z usług f irm
wielce wyspecjalizowanych
i posiadających długoletnie
doświadczenie w dziedzinie
inwestycji na rynku sztuki.
Wraz z rozwojem r ynku
sztuki pojawiły się obok
banków dedykowane fundusze
inwestycyjne i chociaż rynek ten
jak na razie znajduje się dopiero
we wczesnej fazie rozwoju,
to można przypuszczać, że już
wkrótce to się zmieni. Według
danych raportu Deloitte, obecnie
tylko 11 procent prywatnych
banków oferuje usługi doradztwa
f u n d u s z y i n w e s t uj ą c y c h
Przejrzysty i jasny system regulacji
prawnych powinien zabezpieczać
interesy jego uczestników tak,
aby w bezpieczny sposób mogli
korzystać z oferowanych przez
niego możliwości.
rechtlicher Regelungen sollte
die Interessen der Beteiligten so
schützen, dass diese auf sichere
Weise die von ihm angebotenen
Möglichkeiten nutzen können.
Innym wyzwaniem dla ekspertów
rynku sztuki jest opracowanie
metodologii rzetelnej wyceny dóbr.
Stworzy to jednocześnie firmom
doradczym i rzeczoznawcom
potencjalne możliwości zaistnienia
i zarobku na rynku sztuki.

Eine andere Herausforderung
für Kunstmarktexperten
ist die Erarbeitung von
Bewertungsmethoden. Gleichzeitig
erhielten Beratungsfirmen und
Sachverständige potenzielle
Tätigkeits- und Erwerbschancen
auf dem Kunstmarkt.

______
1,2 T he Global Art. Market 2010 – Crisis and
Recovery – TEFAF, Maastricht, Marzec 2011
3, 4, 5 ArtTactic
6 Hiscox plc
7 Polski Rynek Aukcyjny – Raport z pierwszego
półrocza 2012, Abbey House
______
1,2 The Global Art. Market 2010 – Crisis and Recovery
– TEFAF, Maastricht, Marzec 2011
3, 4, 5 ArtTactic
6 Hiscox plc
7 Polnischer Auktionsmarkt – Bericht über das erste
Halbjahr 2012, Abbey House
Idea 50/50
Grażyny Kulczyk
Grażyna Kulczyks
50/50-Idee
Filozoficzną bazą projektów
Grażyny Kulczyk jest Idea
50/50, która zakłada, że 50% każdego z przedsięwzięć stanowi
sztuka, podczas gdy drugie 50% determinuje specyfika danego
przedsięwzięcia – biznes, handel. Połączenie i zbalansowanie
tych dwóch pierwiastków umożliwia kontakt ze sztuką
w różnych sytuacjach, np. w Starym Browarze w Poznaniu.
Sztuka jest w dzisiejszym świecie
bardzo szerokim pojęciem.
Może nią być dzieło Leonarda
da Vinci za wiele milionów
euro, specjalnie polakierowane
przez Andy Warhola BMW,
grafiti na chodniku, pozornie
przypadkowo zgnieciona
puszka po zupie pomidorowej,
niemal seryjnie produkowane
ryciny z Rynku Starego Miasta
w Warszawie... Czym jest jednak
sztuka dla kolekcjonera? Co się
do niej zalicza i jakie są wytyczne
oddzielające dzieło od sztuki?
Myślę, że już na początku rozmowy
bardzo ważne jest zdefiniowanie
kim jest kolekcjoner.
16
Wi 12/12-01/13
Die philosophische Basis für die Projekte Grażyna Kulczyks bildet
die 50/50-Idee, die vorsieht, dass 50% jedes Vorhabens auf die Kunst
entfallen und die anderen 50% von der Besonderheit des jeweiligen
Vorhabens – Business und Handel – bestimmt werden. Die Verbindung
und die Balance dieser beiden Elemente ermöglicht den Kontakt mit der
Kunst in unterschiedlichen Situationen, z.B. in der Alten Brauerei in Posen.
Kolekcjonowanie to realizacja
projektu na życie, zdefiniowanego
precyzyjnie i realizowanego
konsekwentnie przez postawę
wobec kultur y, wobec
inwestowania części kapitału
Kunst ist heute ein sehr
weitgefasster Begriff. Darunter
fällt ein Werk von Leonardo
da Vinci für viele Mio. Euro
genauso wie ein eigens von
Andy Warhol lackierter BMW,
Graffiti auf dem Gehweg, eine
scheinbar zufällig zerquetschte
Tomatensuppendose oder
die fast schon serienmäßig
produzierten Bilder vom
Altstädter Markt in Warschau…
jak i czasu, w maksymalnie
abstrakcyjne
dzieło
cywilizacji, jakim jest sztuka.
Kolekcjoner musi być również
nieustannie gotowy na naukę
i gotowy do konfrontowania
siebie z niecodziennymi pytaniami,
niedotykającymi codziennych
odpowiedzi. W tym zbiorze
ludzi, którzy uczestniczą w rynku
sztuki, nie wszyscy, którzy kupują
sztukę, są kolekcjonerami – nie
są nimi kupujący dla budowania
pozycji towarzyskiej, czy traktujący
dzieło sztuki jako statusową
dekorację biura czy domu. Nie
są kolekcjonerami również
inwestorzy traktujący sztukę
jako bezpieczną część portfolio.
Chociaż wszyscy są niezmiernie
istotni dla budowania rynku sztuki.
Czy Pani w swojej kolekcji
ogranicza się do pewnych
gatunków i form sztuki, czy
kieruje się również innymi
aspektami dobierając nowe jej
elementy?
Po części odpowiedziałam już
na to pytanie – kolekcjonowanie
jest umiejętnością dokonywania
wyborów, podejmowania decyzji
zgodnych z wcześniejszymi
przemyśleniami, budującymi ten
bardzo złożony projekt, jakim jest
spójna i mądra kolekcja.
Was aber bedeutet Kunst für
den Kunstsammler? Was zählt
dazu und welche Kriterien
unterscheiden ein einfaches
Werk von Kunst?
Wir sollten gleich zu Beginn
des Gesprächs definieren, wer
überhaupt ein Kunstsammler ist.
Sammeln von Kunst ist eine
Lebensaufgabe, die von der
Einstellung gegenüber der Kultur
und der Investition eines Teils des
eigenen Kapitals und der eigenen
Zeit in das abstrakteste Produkt
der Zivilisation, die Kunst, präzise
definiert und realisiert wird. Ein
Kunstsammler muss außerdem
ständig lernwillig und bereit
zur Konf rontation mit nicht
alltäglichen Fragen sein, die keine
alltäglichen Antworten haben.
In der Gruppe von Menschen,
die am Kunstmarkt aktiv sind,
sind nicht alle Kunstkäufer
auch Kunstsammler. Keine
Kunstsammler sind z.B. Personen,
die Kunstwerke zur Aufbesserung
ihres gesellschaftlichen Ansehens
erwerben oder Kunst als die ihrem
Status angemessene Dekoration
von Büro oder Wohnhaus
betrachten. Auch Investoren,
die Kunst als sicheres Element
ihres Portfolios ansehen, sind
keine Kunstsammler. Aber
natürlich sind sie alle ungemein
Wi 12/12-01/13
17
Moja kolekcja jest zbiorem, który
można zdefiniować jako zbiór
dzieł sztuki artystów światowych,
w t ym art ystów polskich
działających w nurtach sztuki
geometrycznej, minimalistycznej
i konceptualnej. Mogę też
wyodrębnić dość obszerny zbiór
prac artystek nowoczesnych
i współczesnych, to jest rodzaj
manifestu silnej kobiety dla silnych
kobiet zajmujących się czymś
zarezerwowanym wcześniej tylko
dla mężczyzn, bo sztuka bardzo
długo była maskulinistyczna.
W wielu dziedzinach mówi się,
że Polska musi nadrobić braki
pozostawione przez nie zawsze
łaskawą dla nas historię. Czy
sztuka też się do tych dziedzin
zalicza?
Mogę odpowiedzieć na to – i tak, i nie.
Oczywiście, że sztuka jest
18
Wi 12/12-01/13
częścią naszego dziedzictwa
historycznego, społecznego
i cywilizacyjnego. Za dynamiczny
rozwój sztuki w naszej
Zachodniej cywilizacji było i jest
odpowiedzialne mieszczaństwo.
Im silniejsze tym bardziej
kreatywne i dynamiczne, a przez
to gotowe na budowanie całego
wielkiego otoczenia dla zjawisk
kulturowych. Niestety Polska
przez setki lat nie zbudowała
silnego mieszczaństwa,
n i e z b u d o w a l i ś my t e g o
najważniejszego fragmentu obrazu
społeczeństwa. Nasze elity od XV
wieku zamykały się w kompletnie
anachronicznej i szlacheckomagnackiej, antymieszczańskiej
f ilozof ii życia. Mieliśmy
niekompletny mechanizm
potrzebny dla budowania
nowoczesnego państwa,
społeczeństwa, gospodarki.
wichtig für die Entwicklung des
Kunstmarktes.
Beschränken Sie sich bei Ihrer
Sammlung von Kunst auf
bestimmte Kunstgattungen
und –formen oder zählen für
Sie auch andere Aspekte bei der
Auswahl neuer Werke?
Teilweise habe ich diese Frage
bereits beantwortet – Sammeln
von Kunst ist die Fähigkeit,
eine Auswahl zu treffen und
Entscheidungen entsprechend der
vorausgegangenen Überlegungen
zu fällen, die als Ganzes dieses
äußerst komplexe Unterfangen
darstellen, das eine kohärente und
intelligente Sammlung ist.
Meine Sammlung kann man
als Kollektion von Werken
von Künstlern aus aller Welt
bezeichnen, dar unter auch
polnische Künstler, die die
Trends der geometrischen,
minimalistischen und
konzeptuellen Kunst vertreten.
Ich kann dar über hinaus
eine durchaus umfangreiche
Kollektion von Arbeiten
moderner und zeitgenössischer
Künstlerinnen ausgliedern.
Diese Werke sind eine Art von
Manifest starker Frauen für
starke Frauen, die sich mit einem
Genre beschäftigen, welches
zuvor ausschließlich Männern
vorbehalten war, denn Kunst war
sehr lange maskulin geprägt.
In Bezug auf viele Bereiche
wird gesagt, dass Polen die
Rückstände aufholen muss, die
der nicht immer barmherzige
Lauf der Geschichte hinterlassen
hat. Gehört Kunst auch dazu?
Auf diese Frage kann ich nur
antworten – jein.
Konsekwencją było to, że nie
mieliśmy praktycznie polskich
artystów! To był import z tych
rozwiniętych krajów, gdzie
dynamicznie rozwijało się
mieszczaństwo.
Gorzką ironią jest to, że dopiero
tragedia rozbiorów, migracja
z dworków do miast wytworzyła
inteligencję miejską, bez której
codzienna kultura po prostu nie
ma szansy na rozwój.
Polscy artyści są w najlepszych
kolekcjach, muzeach na świecie.
Jestem aktywnym uczestnikiem
międzynarodowych instytucji
odpowiedzialnych za budowanie
kolekcji sztuki naszej części
Europy, miedzy innymi w Tate
Modern.
Jest Pani mecenasem sztuki,
organizuje wystawy, wspiera
działania artystyczne i artystów.
Natürlich ist Kunst ein
Teil unseres historischen,
gesellschaftlichen und
zivilisatorischen Erbes. Für die
dynamische Entwicklung der
Kunst in unserer westlichen
Zivilisation war und ist das
Bürgertum verantwortlich, das
je mächtiger, desto kreativer
und dynamischer und dadurch
bereit für den Aufbau eines
kompletten, umfassenden Milieus
Z drugiej jednak strony zaczęliśmy
te wielusetletnie braki nadrabiać
i w międzywojniu budować solidne
fundamenty dla nowoczesnej
kultury i sztuki. I okres sztuki
powojennej w Polsce był jednak
czasem rozwoju i połączenia
ze światowymi inicjatywami
i nurtami artystycznymi. Z dumą
mogę powiedzieć, że w latach
50-tych, 60-tych i 70-tych
mieliśmy światowych artystów.
Bardzo wyraźnie to widać, kiedy
porównuje się dorobek artystyczny
Polaków, jego jakość, skalę.
Działalność w tej dziedzinie
można poniekąd porównać
do pracy inwestora giełdowego:
mając odpowiednie fundusze
można kupić klasyka albo akcje
wielkiej, stabilnej korporacji
i mieć pewny, choć nieduży zysk.
Można jednak też zainwestować
w obiecujący talent albo
start-up i jeżeli decyzja okaże
się słuszna, zgarnąć wielką
wygraną. Na giełdzie analizuje
się w tym celu biznesplany i inne
tabelki, ale jak znaleźć potencjał
w artyście? Czy jest to kwestia
für Kulturphänomene war und
ist. Leider entwickelte sich in
Polen über Jahrhunderte hinweg
kein einflussreiches Bürgertum,
es wurde versäumt, dieses
wichtigste Element des Bildes
der Gesellschaft aufzubauen. Die
polnischen Eliten beschränkten
sich seit dem 15. Jh. auf eine
komplett anachronistische
und antibürgerliche, auf Adel
und Magnatentum fokussierte
Lebensphilosophie. Der für
den Aufbau eines als modern
zu bezeichnenden Staates,
einer Gesellschaft und eines
Wirtschaftssystems notwendige
Mechanismus war nicht komplett.
Als Konsequenz gab es praktisch
keine polnischen Künstler! Kunst,
das bedeutete Importe aus besser
entwickelten Ländern, in denen
sich das Bürgertum dynamisch
entwickelte.
Es ist bittere Ironie, dass die
Migration von den Gutshäusern
in die Städte erst nach der Tragödie
der Teilungen eine städtische
intellektuelle Elite schuf, ohne
die die alltägliche Kultur keinerlei
Entwicklungschancen hat.
Auf der anderen Seite
allerdings wurde begonnen,
diese jahrhundertealten
Rückstände aufzuarbeiten und
in der Zwischenkriegszeit solide
Fundamente für moderne Kultur
und Kunst zu schaffen. Die
Nachkriegszeit in Polen war eine
Zeit der Entwicklung der Kunst
und des Anknüpfens an weltweite
Initiativen und Kunsttrends. Mit
einigem Stolz kann ich sagen, dass
Polen in den 50-er, 60-er und 70-er
Jahren Künstler von Weltrang
vorweisen konnte. Dies ist sehr
klar erkennbar, wenn man Qualität
und Umfang des künstlerischen
Schaffens von Polen vergleicht.
Polnische Künstler sind in den
besten Sammlungen und Museen
der Welt vertreten. Ich bin in
internationalen Institutionen
aktiv, die für die Schaffung einer
Kunstsammlung aus unserem Teil
Europas verantwortlich sind, u.a.
im Tate Modern.
Sie sind Kunstmäzenin,
organisieren Ausstellungen
und fördern Kunstprojekte
und Künstler. Ihre Aktivität
in diesem Bereich lässt sich
gewissermaßen mit der
Arbeit eines Börseninvestors
vergleichen: wer über die
entsprechenden Finanzen
verfügt, kann einen Klassiker
oder Aktien eines großen
Wi 12/12-01/13
19
wyczucia piękna albo trendów,
coś czego można się wyuczyć czy
wrodzona „smykałka”?
Nie lubię słowa mecenas, jest
takie anachroniczne – tak,
jestem kolekcjonerką, jestem
przedsiębiorczynią, która
z różnych grup wiekowych. Jest
to realizacja podstawowego celu
działalności Fundacji – budowanie
poprzez sztukę kreatywnego,
świadomego i wrażliwego
odbiorcy. We wszystkich tych
przedsięwzięciach uczestniczy
stabilen Konzerns kaufen und
erreicht einen sicheren, wenn
auch nicht großen Gewinn.
Man könnte jedoch auch in
ein vielversprechendes Talent
oder Start-Up-Unternehmen
investieren, und wenn sich
część przychodów przeznacza
na propagowanie, budowanie
znajomości sztuki w jak
najszerszej części społeczeństwa.
Moja fundacja – Art Stations
by Grażyna Kulczyk realizuje dwa
główne programy: wystawienniczy
i performatywny. Prezentowane
wystawy oparte są w znacznej
mierze na mojej kolekcji, są one
okazją do konfrontacji dzieł
klasyków ze światowego kręgu
sztuki z artystami nieznanymi,
odkrytymi często przeze mnie.
Każdej wystawie towarzyszy
bogaty program edukacyjny,
na który składają się oprowadzania,
wykłady oraz pokazy filmowe
przeznaczone dla osób
rocznie kilka tysięcy osób. Jest
też rozwijany duży projekt
edukacyjny, który być może
przekształci się w otwarty
uniwersytet praktyczny.
Myślę, że porównanie do inwestora
giełdowego jest trafne. Nowoczesne
przedsiębiorstwo musi być bardzo
otwarte na społeczeństwo, musi
być wrażliwe na jego potrzeby
i zrównoważony rozwój. To są
takie ogólne prawa i obowiązki
współczesnego, myślącego
kategoriami gospodarczymi
i społecznymi, przedsiębiorcy.
A mechanizmy inwestycyjne są
podobne – duże ryzyko – duża
premia, duża pewna inwestycja
to mniejsza premia, ale pewniejsza
die Entscheidung als richtig
erweist, das große Los ziehen.
An der Börse werden zu diesem
Zweck Businesspläne und
Tabellen analysiert, aber wie
erkennt man das Potenzial eines
Künstlers? Ist dies eine Frage
des Aufspürens von Schönheit
oder Trends? Ist das erlernbar
oder angeborenes Talent?
Ich mag das Wort Mäzen nicht, es ist
veraltet – ja, ich bin Kunstsammlerin,
ich bin Unternehmerin und
investiere einen Teil meiner
Einkünfte in die Verbreitung und
Popularisierung von Kunst in
der Gesellschaft. Meine Stiftung
Art Stations by Grażyna Kulczyk
realisiert zwei Hauptaufgaben:
20
Wi 12/12-01/13
Ausstellungen und gleichzeitige
Bildung. Die präsentierten
Ausstellungen basieren größtenteils
auf meiner Sammlung. Sie bieten
die Chance zur Konfrontation
von Klassikern aus aller Welt
mit unbekannten Künstlern, die
ich häufig selbst entdeckt habe.
Jede Ausstellung wird von einem
reichhaltigen Bildungsprogramm
begleitet, zu dem Führungen,
Vorträge und Filmvorführungen
für verschiedene Altersgruppen
gehören. Dadurch wird das
Hauptziel der Tätigkeit der Stiftung
realisiert – die Herausbildung eines
kreativen, bewussten und sensiblen
Kunstrezipienten. An all diesen
Veranstaltungen nehmen jährlich
mehrere Tausend Menschen
teil. Wir arbeiten auch an einem
großen Bildungsprojekt, das sich
zu einer offenen praxisorientierten
Universität weiterentwickeln könnte.
Ich glaube, dass der Vergleich mit
einem Börseninvestor zutreffend
ist. Ein modernes Unternehmen
muss ein offenes Ohr für die
Gesellschaft haben und für deren
Bedürf nisse und nachhaltige
Entwicklung sensibel sein. Dabei
handelt es sich um allgemeine
Rechte und Pf lichten eines
modernen, in wirtschaftlichen und
sozialen Kategorien denkenden
Unternehmers.
Die Investitionsmechanismen
sind ähnlich: großes Risiko –
große Prämie, große sichere
Investition – kleinere Prämie, aber
sicherere Zukunft. Im modernen
Geschäftsleben ist neben einer
tiefen Achtung der Strategie und
ihrer mathematischen Struktur
auch emotionale Intelligenz
ungemein bedeutsam. Sie hilft
dabei, gelungene intuitive
Entscheidungen zu treffen. Sowohl
in großen Unternehmen als auch
bei gelungenen Entscheidungen
von Kunstsammlern ist dieser
unterbewusste raubtierähnliche
Handlungsmechanismus
unglaublich wichtig.
przyszłość. W nowoczesnym
biznesie, obok głębokiego szacunku
dla strategii i jej matematycznej
struktury, ogromnie ważna jest
inteligencja emocjonalna, która
pomaga podejmować traf ne
decyzje intuicyjnie. Zarówno
w wielkim biznesie, jak i w trafnych
wyborach kolekcjonerskich, ten
podświadomy mechanizm działania
drapieżnika jest niezwykle istotny.
Czy istnieje dekalog kolekcjonowania dzieł sztuki? Jakie błędy
popełniają początkujący i czy da
się ich uniknąć?
Tak jak mówiłam na początku,
musimy starać się odpowiedzieć
na pytanie, czy chcemy być
kolekcjonerem, czy w inny sposób
budować relacje ze sztuką.
Jeśli chcemy kolekcjonować,
to błędy są wpisane w proces
i sprawiają, że jest on doprawdy
wciągający. Kolekcjoner dużo się
uczy i popełnia błędy, ale sam
podejmuje decyzje dotyczące
swojej kolekcji!
Patrząc przez pryzmat Polski,
można odnieść wrażenie,
że sztuka się nie opłaca.
Państwowe galerie i muzea
są – stosując nomenklaturę
unijną – beneficjentem, firmy
głównie widzą sztukę przez
pryzmat CSR-u i PR-u, czyli
dziedzin skierowanych na zysk
niefinansowy. Czy tak jest także
na świecie, czy tak rzeczywiście
musi być w Polsce? Czy na sztuce
można wygrać tylko jako
człowiek, czy także jako podmiot
gospodarczy?
Tak, na sztuce można wygrać
bardzo wiele! Myślę, że jestem
tego modelowym przykładem.
Sztuka w naturalny sposób jest
częścią mojej f ilozof ii życia
i inwestowania.
Gibt es goldene Regeln des
Kunstsammelns? Welche
Fehler werden von Anfängern
begangen und sind diese
vermeidbar?
Wie ich anfangs er wähnt
habe, muss man versuchen die
Frage zu beantworten, ob man
Kunstsammler werden oder
anderweitig eine Beziehung zur
Kunst aufbauen möchte.
Möchte man selbst Kunst sammeln,
dann sind Fehler vorprogrammiert.
Dadurch wird dieser Prozess
erst richtig faszinierend. Ein
Kunstsammler lernt ständig und
begeht Fehler, aber er trifft die
Entscheidungen bezüglich seiner
Sammlung selbst!
Aus polnischer Sicht liegt der
Eindruck nahe, dass Kunst nicht
rentabel ist. Staatliche Galerien
und Museen sind – im EU-Jargon
gesprochen – Begünstigte,
Firmen hingegen sehen Kunst
meist in Kategorien wie CSR und
PR, also Profit nichtfinanzieller
Art. Ist dies auch anderswo in
der Welt der Fall und muss das
in Polen tatsächlich so sein?
Kann man nur als Mensch von
der Kunst profitieren oder auch
als Wirtschaftssubjekt?
Ja, von der Kunst kann man sogar
sehr stark profitieren! Ich bin,
so glaube ich, ein Modellbeispiel
dafür. Kunst ist in ganz natürlicher
Weise ein Teil meiner Lebens- und
Investitionsphilosophie.
Kunst ist kreatives und
kompromissloses Handeln und
trägt deshalb außergewöhnlich viel
zur Entwicklung der Persönlich
keit, Denkweise und der Fähigkeit
bei, ein Problem aus verschiedenen
Perspektiven zu betrachten.
Genau dies trifft auch auf Unter
nehmen zu. Dekonstruiert
man die Mechanismen, die
signs and solutions
´
Reklama swietlna
+ Digital Signage
NEL Reklama
Wrocław Sp. z o.o.
ul. Kamienna 25/31
PL-53-307 Wrocław
Telefon: +48 (0)71 759 37-00
Telefax: +48 (0)71 759 37-01
[email protected]
www.nel-wroclaw.pl
Andrzej Wojnowski
Dyrektor Marketingu
Mobil: +48 (0)785 936 848
Telefon: +48 (0)71 735 16-77
Telefax: +48 (0)71 735 16-76
[email protected]
Wi 12/12-01/13
21
Sztuka to działanie kreatywne,
bezkompromisowe, a przez
to niezwykle rozwijające
osobowość, sposób myślenia,
umiejętność spojrzenia
na problem z dowolnej
perspektywy. Dokładnie to samo
dotyczy przedsiębiorstwa. Jeżeli
zdekonstruujemy mechanizmy
odpowiedzialne za proces
kreacji projektów artystycznych,
przyjrzymy się im dokładnie,
to aplikacja na część kreatywną
projektu gospodarczego jest
bardzo podobna.
Czy propagowana przez Panią
idea 50/50 jest właśnie ukłonem
w stronę biznesowej strony
sztuki? Jak sprawdza się ona
w praktyce?
50/50 – sztuka/biznes, zbudowały
wyjątkowy model działania,
któr y mi bardzo pomaga
w decyzjach inwestycyjnych
i w procesie realizacji projektów.
Komponent sztuki po prostu
musi być zawsze zaszyty w moje
projekty, a co za tym idzie
struktura myślenia i działania
– uporządkowana, ale bardzo
otwarta na kreat ywność.
Przełożył się już w początku mojej
działalności biznesowej, kiedy
zmieniłam sposób reagowania
na sztukę, ale i oswoiłam
nowe samochody wbudowując
galerie młodej sztuki w salon
samochodowy, czy aktywnie
projektując rowery z moim
chińskim kooperantem.
Oczywiście dzisiaj takim
benchmarkiem, światowym
leaderem jest Stary Browar, który
zrewolucjonizował podejście
przemysłu retailowego do kultury
wysokiej.
Dał on impuls do zmiany myślenia
w wielu projektach na świecie,
jestem z tego bardzo dumna.
Ale oczywiście tak postawiona
poprzeczka zmusza mnie
do nieustannych, kreatywnych
inicjatyw. A wyraf inowane
22
Wi 12/12-01/13
działanie w tym biznesie wartym
grubo ponad 500 mln Euro wymaga
dużej zręczności i wielkiego
zaangażowania.
Wielu naszych czytelników
interesuje się sztuką, niektórzy
mają również własne kolekcje.
Jak duży jest krok od prywatnego
kolekcjonera do profesjonalisty,
mecenasa i promotora? Czy
każdego na to stać i czy każdy
zainteresowany sztuką powinien
upatrywać w tym swój cel?
Na to pytanie odpowiedziałam
już w pierwszej części wywiadu.
Podkreślałam, że nie każdy
interesujący się z różnych powodów
sztuką, musi realizować taki
program jak ja, jestem z nim zżyta
już kilkadziesiąt lat, jest on we mnie
i dlatego jest bardzo prawdziwy.
Tak, w myśl zasady walk the talk,
to musi być prawdziwe.
Co poradziłaby Pani osobom,
które chcą zacząć kolekcjonować
sztukę? Od czego powinni
rozpocząć i czym powinni się
kierować?
Jeśli chcą być dobr ymi
kolekcjonerami, muszą zdawać
sobie sprawę, że to zagospodaruje
ich całe życie i znaczącą cześć
kapitału. Muszą znaleźć swój
projekt artystyczny na życie,
żeby z perspektywy czasu
móc powiedzieć, bez względu
na wszystko, wygrałam czy
wygrałem życie.
A co powinien zrobić artysta,
żeby jego dzieła znalazły się
na celowniku miłośników
sztuki?
Artysta musi widzieć przede
wszystkim swój projekt,
konsekwentnie za nim podążać,
być nowatorskim, być niezwykle
egoistycznym w jego realizacji.
Sztuka jest zazdrosna i nie lubi
negocjacji i kompromisów.
Musi natomiast szanować...
kolekcjonerów.

für den Schaffensprozess von
Kunstprojekten verantwortlich
sind und betrachtet man diese
genauer, funktioniert die
Übertragung auf den kreativen
Teil eines Businessprojekts sehr
ähnlich.
Ist die von Ihnen propagierte
50/50-Idee eine Verbeugung in
Richtung des wirtschaftlichen
Aspekts der Kunst? Wie bewährt
sich dies in der Praxis?
50/50 – Kunst/Business
ist ein gut entwickeltes
und außergewöhnliches
Handlungsmodell, das mir bei
Investitionsentscheidungen und
der Realisierung meiner Projekte
sehr hilft. Die Kunstkomponente
muss in meinen Projekten immer
vorhanden sein, und was damit
verbunden ist: die Denk- und
Handlungsweise – geordnet, aber
absolut offen für Kreativität. Dies
zeigte sich bereits am Anfang
meiner Unternehmertätigkeit,
als ich die Reaktionsweise auf
Kunst veränderte und gleichzeitig
die Autowelt gezähmt habe,
indem ich junge Kunstgalerien
in ein Autohaus integrierte
oder zusammen mit meinem
chinesischen Kooperationspartner
aktiv Fahrräder entwarf.
Heute ist natürlich die „Alte
Brauerei“ (Stary Browar) ein
solcher Maßstab, ein weltweiter
Leader, der die Herangehensweise
des Einzelhandels an die
Hochkultur revolutioniert hat.
Die „Alte Brauerei“ hat vielen
Projekten weltweit Impulse zum
Umdenken gegeben, worauf ich
sehr stolz bin.
Aber selbstverständlich zwingt
mich eine so hoch gelegte Messlatte
zu ständig neuen kreativen
Initiativen.
Und raffiniertes Vorgehen in
diesem Geschäft mit einem Wert
von deutlich über 500 Mio. Euro
erfordern große Geschicklichkeit
und enormes Engagement.
Viele unserer Leser sind
kunstinteressiert, einige haben
auch eigene Sammlungen. Wie
groß ist der Schritt vom privaten
Sammler zum Profi, Mäzen und
Kunstförderer? Kann das jeder
schaffen und sollte sich dies
jeder Kunstinteressierte zum
Ziel setzen?
Diese Frage habe ich im ersten Teil
des Interviews bereits beantwortet.
Ich habe darauf hingewiesen,
dass nicht jeder, der sich aus
unterschiedlichen Gründen für
Kunst interessiert, ein solches
Programm realisieren muss, wie
ich. Ich bin mit diesem Programm
bereits mehrere Jahrzehnte lang eng
verbunden, es ist ein Teil meiner
selbst und deshalb so authentisch.
Ja – dem Grundsatz „walk the talk“
entsprechend – Authentizität ist
das Wichtigste.
Was würden Sie jemandem
raten, der mit dem Sammeln
von Kunst beginnen möchte?
Womit sollte man anfangen und
wovon sollte man sich leiten
lassen?
Wer ein guter Kunstsammler sein
will, muss sich darüber im Klaren
sein, dass dieses Hobby das ganze
Leben und einen bedeutenden
Teil des Kapitals in Anspruch
nimmt. Man muss sein eigenes
Kunstprojekt fürs Leben finden,
um im Rückblick sagen zu können,
dass man – trotz allem – das Leben
gewonnen hat.
Und was sollte ein Künstler tun,
damit seine Werke ins Visier der
Kunstliebhaber gelangen?
Der Künstler muss vor allem
sein eigenes Projekt im Auge
behalten, es konsequent verfolgen,
Innovationskraft zeigen und
außerordentlich egoistisch bei
der Umsetzung sein. Kunst
ist eifersüchtig und mag keine
Verhandlungen und Kompromisse.
Achtung entgegenbringen sollte er
hingegen... den Kunstsammlern.
Przede wszystkim należy
wybierać to, co się podoba
Vor allem sollte man
das wählen, was einem gefällt
Pomysłów na kolekcjonowanie sztuki jest wiele, my poprosiliśmy
o opinię, jak zabrać się do jej zbierania właściciela słynnej
Galerii przy Krakowskim Przedmieściu – Wojciecha Fibaka.
Ideen für den Aufbau einer Kunstsammlung gibt es
viele. Wir haben
Wojciech Fibak ,
den Eigentümer
einer berühmten Galerie in Warschau, um Rat gebeten.
Jak zaczęła się Pana przygoda
ze sztuką? Skąd przemiana
ze światowej sławy sportowca
w kolekcjonera?
Jak zawsze w naszym życiu
bardzo wiele zależy od rodziców.
Im jesteśmy starsi coraz bardziej
przekonujemy się o tym, jak wielki
jest ich wpływ i zdajemy sobie
sprawę z tego, że upodabniamy
się do mamy i taty. Podobnie
moja mama była kolekcjonerką,
zawsze interesowały ją meble XIX
wieku, jej ulubionym kierunkiem
był styl biedermeier. Zbierała
też porcelanę, często odwiedzała
sklepy desy czy antykwariaty
i ja jako chłopiec chodziłem
z nią, patrzyłem na jej smykałkę
w negocjowaniu dużych cen,
wybieraniu cennych przedmiotów.
Oczywiście to zostało przeze
mnie zapamiętane i jest to pewnie
pier wszy powód, dlaczego
zacząłem swoją przygodę ze sztuką.
W mojej rodzinie były silne
tradycje architektury. Mój dziadek
po stronie ojca był architektem,
przed wojną w Olsztynie, potem
w Poznaniu. Moja siostra, która
mieszka od 20-stu lat w Nowym
Jorku jest architektem. Tam
pracowała z wieloma najbardziej
rozpoznawalnymi pracowniami
architektonicznymi m.in.
z pracownią Jeda Johnsonaostatniego partnera Andiego
Warhola, ze znaną w Nowym Jorku
pracownią Johnson Walcenberg.
Trzeci powód to poczucie
estetyki. Zawsze interesowała
mnie literatura, film. Chciałem
kiedyś zostać reżyserem filmowym.
Moimi idolami, kiedy byłem
w liceum, byli Roman Polański
i Jerzy Skolimowski. Ponadto
Wie hat Ihr Abenteuer mit der
Kunst begonnen? Wie ist aus
einem weltberühmten Sportler
ein Kunstsammler geworden?
Wie immer in unserem Leben
hängt viel von den Eltern ab.
Je älter wir sind, desto mehr
überzeugen wir uns, wie stark
ihr Einfluss ist, und werden uns
bewusst, dass wir ihnen ähnlich
werden. Meine Mutter war eine
Kunstsammlerin. Schon immer
interessierten sie Möbel des 19.
Jh., vor allem in ihrem Lieblingsstil,
dem Biedermeier. Sie sammelte
auch Porzellan, besuchte oft
Desa-Geschäfte und Antiquariate.
Als Junge begleitete ich sie,
beobachtete, wie sie gekonnt
Preise verhandelte und wertvolle
Gegenstände auswählte. Natürlich
blieb mir dies im Gedächtnis und
das ist sicherlich der erste Grund,
warum ich mein Abenteuer mit der
Kunst begonnen habe. In meiner
Familie hat die Architektur eine
lange Tradition. Mein Großvater
väterlicherseits war vor dem Krieg
Architekt in Allenstein, später in
Posen. Meine Schwester, die seit
20 Jahren in New York wohnt,
ist Architektin. Sie hat mit vielen
berühmten Architekturbüros
zusammengearbeitet, u.a. mit
dem Büro von Jed Johnson, dem
letzten Partner Andy Warhols,
und dem in New York bekannten
Büro Johnson Walcenberg. Der
dritte Grund ist mein ästhetisches
Empf inden. Literatur und
Film haben mich schon immer
interessiert. Früher wollte ich
Filmregisseur werden. Als ich
Schüler war, waren Roman
Polański und Jerzy Skolimowski
meine Idole. Außerdem hat
mich meine Posener Herkunft
geprägt – Wirtschaftlichkeit,
Gewissenhaftigkeit, Sparsamkeit
und der Wunsch, etwas zu
sammeln und zu besitzen. Ich
bin antikommunistisch erzogen
worden und das Sammeln war
eine Art Protest gegen den in der
Volksrepublik Polen eingeführten
Quasi-Sozialismus. Alle diese
Aspekte haben zusammen dazu
geführt, dass ich mit dem Sammeln
begonnen habe. Nie habe ich
Wi 12/12-01/13
25
moje poznańskie pochodzenie:
poznańska gospodarność,
sumienność, oszczędność, chęć
kolekcjonowania, posiadania
czegoś. Byłem wychowany w silnej
tradycji antykomunistycznej
i kolekcjonowanie właśnie było
pewnego rodzaju sprzeciwem
wobec wprowadzania w Polskę
Ludową quasi socjalizmu.
Wszystkie te elementy razem łączą
się w to, że zacząłem kolekcjonować
i nigdy nie postrzegałem siebie
samego jako typowego sportowca.
Raczej takiego sportowca, który
użył sportu, gry w tenisa po to,
żeby poznać świat, ciekawych ludzi,
nauczyć się obcych języków, ciągle
pytać i poznawać.
Co skłoniło Pana do zamiany
pasji w biznes?
Dalej czuję się kolekcjonerem, a nie
marszandem. Wszyscy Ci, którzy
mnie znają, postrzegają mnie,
jako kolekcjonera. Ja dalej reaguję,
kupuję, odbieram, jeżeli muszę
to sprzedaję albo wymieniam,
ale we mnie siedzi przede
wszystkim kolekcjoner. Często
ludzie twierdzą, że jeżeli jestem
od ponad 10 lat właścicielem galerii
w bardzo prestiżowym miejscu
przy Krakowskim Przedmieściu, to
znaczy, że jestem marszandem. Nie,
ja się dalej czuję kolekcjonerem.
Czy istnieją złote zasady
kolekcjonowania dzieł sztuki?
Jakie błędy popełniają
początkujący i czy da się ich
uniknąć?
Liczą na zbyt duże zyski ci, którzy
w takim celu zbierają. Pewnie
pobłądzą i nie trafią z inwestycją.
A ci, którzy zbierają z pasji, którzy
interesują się prawdziwie, kupują
obrazy, rzeźby, fotografie, dlatego,
że im się to podoba, przeważnie
trafiają. Trzeba zawsze dużo mieć
pokory, pytać innych, szanować
i uznawać autorytety innych
kolekcjonerów, marszandów,
artystów, muzealników, czy
26
Wi 12/12-01/13
wydawców pism o sztuce. Trzeba
wiele się od tych ludzi uczyć,
samemu dużo poznawać, czytać,
studiować, odwiedzać galerie,
muzea. Nie spać nocami tylko
oglądać różne katalogi. I wtedy
dopiero suma summarum
ta kolekcja nie będzie tylko cenną
kolekcją, ale do tego będzie to też
trafna inwestycja. Natomiast, jeżeli
ktoś jest tylko motywowany chęcią
zysku, to przeważnie popełnia błąd.
Najprostszą zasadą jest, aby zbierać
to, co się podoba, gdyż wtedy nie
będziemy niczego żałować.
Myśląc o kolekcjonerach sztuki,
większość z nas myśli o ścianach
pełnych drogocennych Van
Goghów, Mettisów i Matejków.
Czy w sztukę można intratnie
inwestować „tanim kosztem”?
Zawsze namawiam początkujących
kolekcjonerów, aby zbierali
malarstwo młodych artystów
tzn. takich, którzy jeszcze nie
osiągnęli wysokiego pułapu. Takie
mich als typischen Sportler
gesehen. Eher als Sportler, der den
Tennissport dazu benutzt, um
die Welt und interessante Leute
kennenzulernen, Fremdsprachen
zu lernen, ständig Fragen zu stellen
und Erfahrungen zu sammeln.
Was hat Sie veranlasst, Ihre
Leidenschaft geschäftlich zu
nutzen?
Ich sehe mich weiterhin als
Kunstsammler, nicht als
Kunsthändler. Alle, die mich
kennen, nehmen mich als
Kunstsammler wahr. Ich reagiere,
kaufe, nehme ab. Wenn ich
muss, verkaufe oder tausche
ich, aber mich prägt vor allem
die Sammelleidenschaft. Die
Leute meinen oft, dass ich ein
Kunsthändler sei, weil ich seit
über zehn Jahren Eigentümer
einer Galerie mit Prestigeadresse
an der Flanierstraße Krakowskie
Przedmieście bin. Doch ich sehe
mich weiterhin als Sammler.
Gibt es goldene Regeln für das
Sammeln von Kunstwerken?
Welche Fehler begehen
Anfänger und wie kann man
sie vermeiden?
Zu hohe Gewinne erwarten
diejenigen, die mit diesem
Ziel sammeln. Sie werden
wahrscheinlich einen Fehlschlag
erleiden. Diejenigen, die aus
Leidenschaft sammeln, wirklich
interessiert sind und Gemälde,
Skulpturen oder Fotograf ien
deshalb sammeln, weil sie ihnen
gefallen, werden meistens eine
gute Wahl treffen. Man muss
immer viel Demut haben, andere
fragen sowie die Autorität anderer
Sammler, Kunsthändler, Künstler,
Museumsmitarbeiter oder
Herausgeber von Fachzeitschriften
achten und anerkennen. Man
muss viel von diesen Leuten
lernen, selber viel erkunden,
lesen, studieren, Galerien und
Museen besuchen. Anstatt zu
schlafen, blättert man nachts
obrazy można w Polsce kupić już
za kilka tysięcy złotych. Nie należy
rozpoczynać od dużych wydatków
takich jak malarstwo Wojciecha
Fangora, Tadeusza Kantora,
Jerzego Nowosielskiego, Jana
Lebensteina, Stefana Gierowskiego,
Teresy Pągowskiej, czy Tadeusza
Dominika. Myślimy o dużych
nazwiskach, dlatego, że przeważnie
w mediach słyszymy o sztuce,
kiedy jest jakaś afera, nastąpiła
kradzież, ukazał się na rynku
falsyfikat, albo ktoś odnalazł
wyjątkowy skarb w piwnicy czy
na strychu. Sensacyjność jest
częścią zainteresowania ludzi
sztuką tradycyjną
Czyli nie tylko starzy mistrzowie,
ale także nowe gwiazdeczki są
ciekawe dla kolekcjonerów. Czy
obiecujących talentów trzeba
szukać, czy one same starają się
o to, by je znaleźć?
Studenci pukają do drzwi mojej
galerii, niewątpliwie chcą się
pokazać, chcą być wystawieni.
Nie jest łatwo trafić na Sasnale
wśród tysięcy artystów, którzy
coś tworzą. Trzeba dużo pytać,
często odwiedzać markowe, znane
już galerie, które przeprowadzają
pier wszą selekcję. Przede
wszystkim należy wybierać to,
co się podoba.
Od dwunastu lat prowadzi Pan
swoją własną Galerię Fibak
przy warszawskim Krakowskim
Przedmieściu. Jest to bardziej
wyraz Pana pasji do sztuki, czy
intratny biznes? Na co trzeba
zwrócić uwagę prowadząc taką
działalność?
Interes to jest żaden, 90% środków
się do niego dokłada. Bardzo mało
się zwraca. Dlatego traktuję to jako
promocję, małe muzeum, które jest
reklamą polskiej sztuki klasyków
lat 50, 60 i młodych artystów.
Gdybym podchodził do tego
inaczej, dawno zamknąłbym
drzwi do tej kordegardy Akademii
Sztuk Pięknych. Jest to bardzo
prestiżowe, piękne miejsce, przy
Trakcie Królewskim, naprzeciwko
Uniwersytetu.
Czy rynek sztuki kieruje się
trendami, czy – oprócz klasyków
– wartość dzieła jest raczej
pochodną indywidualnego gustu
i odpowiedniego marketingu
twórcy?
Liczy się wszystko. Sztuka nie
jest wymierna jak sport, nie
ma tu centymetrów, sekund,
wyniku na tablicy, który ustalałby
czegoś wartość. W sporcie łatwiej
się przebić. Jest to widoczne,
gdy lekkoatleta skoczy dalej czy
przebiegnie szybciej. Natomiast
w sztuce jest to kwestia opinii
kustosza, muzeum, wydawcy
magazynu o sztuce, uznanych
kolekcjonerów, cenionych
marszandów. To wypadkowa
opinii powoduje, że ktoś jest
znany i że np. Wilhelm Sasnal jest
rozpoznawalny na całym świecie.
Kataloge durch. Erst dann wird
eine Sammlung nicht nur wertvoll,
sondern auch eine gelungene
Anlage sein. Gewinnstreben allein
führt meistens nicht zum Erfolg.
Der einfachste Grundsatz ist, das
zu sammeln, was einem gefällt,
damit es nichts zu bereuen gibt.
Wenn wir an Kunstsammler
denken, sehen die meisten von
uns Wände voller wertvoller
Werke von Van Gogh, Matisse
und Matejko vor sich. Kann
man mit „kleinem Budget“
gewinnbringend in Kunst
investieren?
Ich empfehle Anfängern immer,
Werke junger, also noch nicht
hochpreisiger, Künstler zu
sammeln. Derartige Gemälde
kann man in Polen schon für
wenige tausend Zloty kaufen. Man
sollte nicht mit großen Ausgaben
für die Malerei von Wojciech
Fangor, Tadeusz Kantor, Jerzy
Nowosielski, Jan Lebenstein,
Stefan Gierowski, Teresa Pągowska
oder Tadeusz Dominik beginnen.
Große Namen kennt man, weil in
den Medien meistens dann über
Kunst berichtet wird, wenn es eine
Affäre oder einen Diebstahl gab,
eine Fälschung entdeckt wurde
oder jemand einen wahren Schatz
im Keller oder auf dem Dachboden
gefunden hat. Die Sensation ist
Teil des menschlichen Interesses
an traditioneller Kunst.
Nicht nur alte Meister, sondern
auch neue Stars sind also für
geschäftstüchtige Sammler
interessant. Muss man nach
vielversprechenden Talenten
suchen oder melden diese sich
selber?
Studenten wenden sich an meine
Galerie, wollen sich präsentieren
und ausgestellt werden. Unter
tausenden Künstlern findet man
nicht leicht jemanden vom Schlag
eines Wilhelm Sasnal. Man muss
sich viel umhören und oft gut
eingeführte Galerien besuchen,
die eine Vorauswahl treffen. Vor
allem sollte man das wählen, was
einem gefällt.
Seit zwölf Jahren betreiben Sie
Ihre eigene Galerie Fibak an
der Krakowskie Przedmieście in
Warschau. Ist das eher Ausdruck
Ihrer Kunstleidenschaft oder ein
gutes Geschäft? Worauf muss
man in dieser Branche achten?
Ein gutes Geschäft ist das nicht.
90 Prozent der Mittel muss
man zuschießen. Es lohnt sich
kaum. Für mich ist es ein kleines
Museum, das für polnische Kunst
der fünfziger und sechziger Jahre
sowie junge Künstler wirbt. Mit
einer anderen Einstellung hätte ich
meine Galerie in der Wachstube
der Akademie der Bildenden
Künste schon längst geschlossen.
Das ist ein sehr angesehener,
schöner Standort am Königstrakt
gegenüber der Universität.
Wird der Kunstmarkt von Trends
bestimmt oder ist der Wert
eines Werks – abgesehen von
Klassikern – eher das Ergebnis
des individuellen Geschmacks
und guten Marketings des
Künstlers?
Alles ist wichtig. Die Kunst ist
nicht messbar wie der Sport.
Es gibt keine Zentimeter,
Sekunden oder Ergebnisse auf
der Anzeigentafel, die ihren
Wert bestimmen würden. Im
Sport gelingt der Durchbruch
leichter. Man sieht es, wenn
ein Leichtathlet weiter springt
oder schneller läuft. In der
Kunst zählt die Meinung
eines Museumskurators, einer
Fachzeitschrift, anerkannter
Sammler und geschätzter
Kunsthändler. Das Gesamtbild
bewirkt, dass jemand auf der
ganzen Welt bekannt wird, wie
z.B. Wilhelm Sasnal. Einerseits
ist es schwieriger, andererseits
leichter. Im Sport bewirkt die
Wi 12/12-01/13
27
Z jednej strony jest to trudniejsze,
a z drugiej łatwiejsze, gdyż
w sporcie ta wymierność
powoduje to, że po jakimś czasie,
gdy tenisista zaczyna tracić swoją
formę, natychmiast wypada.
Natomiast w sztuce dzięki temu,
że nie ma testowania i sprawdzania
liczbami, można dłużej przetrwać.
Co poradziłby Pan osobom,
które chcą zacząć kolekcjonować
sztukę? Od czego powinni
rozpocząć i czym powinni się
kierować?
Tanie chwyt y medialnopopular yzatorskie ogólnie
na dłuższą metę nie popłacają. Andy
Warhol się tym posługiwał, był
bardzo głośny, widoczny, medialny.
Jednak większość prawdziwych
artystów to są ci, którzy szukają
spokoju, tworzą w zaciszu i chcą,
aby ich dzieła przemawiały za nich,
a nie oni sami.
W Polsce jest kilku artystów,
Konkurs!
Gewinnspiel!
którzy lubią być widoczni i chcą,
aby o nich mówiono tj. Edward
Dwurnik, Katarzyna Kozyra,
Magda Niesnarska. Często
prowokują swoją sztuką, sposobem
jej prezentacji, zachowaniem,
własną osobowością i w ten sposób
osiągają swój cel. Inni, których
osobiście wolę, są wyciszeni tj.
Jan Lebenstein, Stefan Gierowski
czy Wojciech Fangor i nie chcą
szokować, lecz tworzyć oryginalną
sztukę. Oni nie myślą o sukcesie
komercyjnym, są jak gdyby
z innej epoki, zagubieni w świetle
reflektorów.
Na koniec pytanie, którego
magazyn o tematyce
gospodarczej uniknąć nie może:
Czy na sztuce da się zarobić,
szczególnie, gdy wszyscy
dookoła straszą kryzysem?
Sztuka na przestrzeni lat bije
wszystko, wygrywa z inwestycjami
f inansowymi, gdyby wziąć
Messbarkeit, dass beispielsweise
ein Tennisspieler schnell an
Bedeutung verliert, wenn er außer
Form kommt. In der Kunst kann
man länger überdauern, weil man
sich nicht ständig bewähren muss.
Was empfehlen Sie Personen,
die Kunstwerke sammeln
möchten? Womit sollten
sie anfangen, woran sich
orientieren?
Billige Medien- und
Marketingtricks zahlen sich
langfristig nicht aus. Andy Warhol
hat diesen Weg gewählt. Er war in
den Medien hör- und sichtbar.
Die meisten wirklichen Künstler
suchen hingegen Ruhe, arbeiten
in aller Stille und möchten, dass
ihre Werke und nicht sie selbst
überzeugen.
In Polen gibt es einige Künstler,
die gerne im Rampenlicht stehen,
zum Beispiel Edward Dwurnik,
Katarzyna Kozyra und Magda
Niesnarska. Oft provozieren
sie mit ihrer Kunst, ihrer
Präsentation, durch ihr Verhalten,
die eigene Persönlichkeit, um so
ihr Ziel zu erreichen. Andere,
die ich persönlich bevorzuge,
bleiben im Hintergrund, so Jan
Lebenstein, Stefan Gierowski und
Wojciech Fangor. Sie wollen nicht
schockieren, sondern gute Kunst
schaffen. Sie denken nicht an den
kommerziellen Erfolg, scheinen
aus einer anderen Ära zu stammen,
scheuen die Öffentlichkeit.
Zum Abschluss eine Frage, die in
einem Wirtschaftsmagazin nicht
fehlen darf: Kann man mit Kunst
Geld verdienen, besonders,
wenn alle eine Krise kommen
sehen?
Langfristig übertrifft die Kunst
alles, auch Finanzanlagen,
wenn man sämtliche Indizes
und Kennziffern der letzten 40
Jahre berücksichtigt. Als ich im
Wygraj ekskluzywną zastawę z nowoczesnej kolekcji New Cottage Special
Serve Salad marki Villeroy & Boch (www.villeroy-boch.com) o wartości 2444 PLN!
Jest to zestaw na sześć osób wykonany z porcelany klasy Premium.
Prześlij nam przepis na świąteczną sałatkę
Najlepszy wygrywa!
Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected]
do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi.
Gewinnen Sie ein exklusives Service
aus der modernen
Kollektion New Cottage Special Serve Salad der
Marke Villeroy & Boch (www.villeroy-boch.com) im Wert von
2444 PLN! Das Set ist für sechs Personen bestimmt und wurde aus
Porzellan der Klasse Premium gefertigt.
Schicken Sie uns ein Rezept für einen
weihnachtlichen Salat
Die beste Antwort gewinnt!
Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder
per Email an [email protected] bis zum 7. Januar. Der Gewinner
wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.
28
Wi 12/12-01/13
pod uwagę wszelkiego rodzaju
indeksy i wskaźniki ostatnich
40 lat. Kiedy grałem w tenisa
w Houston w Teksasie zgłoszono
mi obrazy z lat 60. Marka Rothko,
czerwone kwadraty, abstrakcje.
Słyszałem o tym nazwisku, ale
nie tak dużo, wtedy jego prace
były warte kilkanaście tysięcy,
dzisiaj już kilkanaście, jeżeli nie
kilkadziesiąt milionów dolarów.
Nie ma takiego przebicia w niczym.
Obrazy Jerzego Nowosielskiego
w latach 80. można było kupić
jeszcze za 100 dolarów, dzisiaj
wartość najlepszych prac wynosi
60 tys. USD. Żadne inne inwestycje
nie byłyby blisko tak intratne
jak sztuka. Sztuka naprawdę
się sprawdza i na przestrzeni 10
lat wszystkie indeksy światowe
i polskie to potwierdzają.
W czasie kryzysu w Polsce nie
ma specjalnych okazji, nawet
uważam, że w świecie nie ma okazji.
Dla przykładu tam, gdzie jest
naprawdę ciekawe położenie
nieruchomości, jeśli mówimy
o tym atrakcyjnym Miami to te
ceny się nie zmieniły, w takim
mniej atrakcyjnym Miami tak, gdy
mówimy o wybrzeżu Hiszpanii,
o Marbelli, nie ma wyjątkowych
okazji. Podobnie sztuka, mimo
że trwa kryzys, radzi sobie
doskonale. W sztuce polskiej jest
pewna stagnacja, nie ma dużego
ruchu w interesie. Ja nadal
kupuję i uważam malarstwo
za niedoszacowane. To jest
ciągle eldorado dla kupujących,
aczkolwiek nie ma żadnego
wysypu korzystnych finansowo
możliwości. W tej chwili, gdyby
pomyśleć o tych wielkich
nazwiskach tj. Gierowski, Dominik,
Fangor, Lebenstein, Wróblewski nie
ma żadnych okazji. Tak naprawdę
ceny pozostały takie same, trzeba
zapłacić realną wartość, która jest
ciągle zdecydowanie zaniżona
w porównaniu do Niemiec,
Anglii, Francji, czy do Stanów
Zjednoczonych.

texanischen Houston Tennis
gespielt habe, wurden mir Bilder
aus den sechziger Jahren gezeigt,
von Mark Rothko, abstrakte rote
Quadrate. Ich hatte den Namen
schon gehört. Damals waren
seine Werke nicht mehr als
20.000 Dollar wert, heute sind
es zweistellige Millionenbeträge.
Diese Steigerung ist einzigartig.
Gemälde von Jerzy Nowosielski
konnte man in den achtziger
Jahren noch für 100 Dollar
kaufen. Heute werden die besten
für 60.000 Dollar gehandelt.
Keine anderen Anlagen
sind so gewinnbringend wie
Kunstwerke. Die Kunst hat sich
wirklich bewährt. Ein Rückblick
auf die polnischen und globalen
Indizes der letzten zehn Jahre
bestätigt das.
In Krisenzeiten gibt es in
Polen keine Schnäppchen, ich
meine sogar, nirgendwo auf
der Welt. Beispielsweise haben
sich an wirklich interessanten
Immobilienstandorten, wenn wir
vom attraktiven Miami sprechen,
die Preise nicht verändert, im
weniger attraktiven Miami schon
eher. Wenn wir die spanische
Küste, Marbella, betrachten, gibt
es keine günstigen Gelegenheiten.
Ähnlich verhält es sich mit der
Kunst. Sie hält der Krise stand.
Die polnische Kunst stagniert, es
gibt wenig Geschäftsabschlüsse.
Ich kaufe weiter und meine, dass
Gemälde unter Wert erhältlich
sind. Noch immer gibt es ein
Eldorado für Käufer, jedoch
kein Übermaß an f inanziell
vorteilhaften Gelegenheiten. Wenn
man gegenwärtig große Namen
wie Gierowski, Dominik, Fangor,
Lebenstein oder Wróblewski
betrachtet, bietet sich keine
günstige Gelegenheit. Die Preise
sind gleich geblieben. Man muss
den realen Wert bezahlen, der
weiterhin deutlich unter dem
Niveau in Deutschland, England,
Frankreich oder den USA liegt. 
Bezpiecznej
drogi
Wi 12/12-01/13
29
Anish Kapoor
© Dorotheum
Sztuka jako klasa
aktywów
Kunst als Aktivaklasse
W 2010 roku na łamach biuletynu CFA Institute, w rubryce
dotyczącej bankowości prywatnej, Ed McCarthy zadał doradcom
wealth management pytanie: „Co robisz, gdy klient wyraża chęć
zainwestowania w sztukę?”. Ogromne zainteresowanie klientów
sztuką to główny impuls szybkiego rozwoju art bankingu na całym
świecie. Jest to z pewnością unikatowa inwestycja, dlatego warto
Maciej Gajewski
Dom Aukcyjny Abbey House
zdać sobie sprawę ze specyfiki sztuki jako jednej z klas aktywów.
2010 hat Ed McCarthy in einer dem Private Banking gewidmeten Rubrik des Bulletins des CFA
Instituts Wealth-Management-Beratern folgende Frage gestellt: „Was tun Sie, wenn Ihr Kunde in
Kunst investieren möchte?“ Das enorme Kundeninteresse an Kunst liefert den Hauptimpuls für die
schnelle Entwicklung des Art-Bankings auf der ganzen Welt. Es handelt sich mit Sicherheit um eine
einzigartige Anlage. Deshalb sollte man sich der Besonderheit von Kunst als Aktivaklasse bewusst sein.
Podstawową cechą dzieł sztuki
jest ich niepowtarzalność.
W ekonomicznej terminologii
można mówić o rzadkości dóbr,
jakimi są obrazy, rzeźby, grafiki,
fotografie. Zgodnie z odwiecznym
mechanizmem motywującym
kolekcjonerów i zbieraczy, im
przedmiot trudniej dostępny,
tym jego wartość większa. Brak
substytutów dla poszczególnych
dzieł sztuki przesuwa granicę tego,
ile klienci są w stanie uczynić dla
pozyskania tego wypatrzonego,
bardzo daleko. Drugą ważną
ceną dzieł sztuki jest ich bardzo
złożona natura. Choć nazwisko
artysty jest powszechnie uważane
za najważniejsze, pisząc o „pracy
Picassa” poruszamy się w sferze
ogólników. Poszczególne dziedziny
sztuki, takie jak malarstwo, rysunek,
grafika, rzeźba, wytworzyły wokół
siebie osobne rynki. W obrębie
malarstwa, dwa obrazy Picassa
mogą być przedmiotem inwestycji,
które zakończą się zupełnie inaczej.
Wyceny prac w różnych formatach,
różnych technikach malarskich,
o różnych tematach różnią się.
Nie mniej na ceny wpływa historia
danego dzieła sztuki (poprzedni
właściciele, udział w wystawach,
reprodukowanie go w ważnych
wydawnictwach itd.). Oprócz
mocno skomplikowanej kwestii
klasy artystycznej danego dzieła
sztuki, całkowicie uzasadnione jest
wyróżnianie etapów w twórczości
artysty, ponieważ bardzo często
prace późne są cenione wyżej
niż wczesne lub odwrotnie.
Listę można ciągnąć dalej – stan
zachowania, wiar ygodność
atrybucji (przypisania pracy
konkretnemu artyście), obecność
sygnatury (podpisu)...
Bezpieczeństwo
W tej sytuacji, gdy wycena sztuki
jest kwestią skrajnie złożoną,
wnioski dla art bankingu można
ująć w następujący sposób. Rynek
Gr undlegende Eigenschaft
von Kunstwerken ist
ihre
Einmaligkeit.
Wirtschaftswissenschaftlich
stellen Gemälde, Skulpturen,
Graf iken und Fotograf ien
knappe Güter dar. Eine uralte
und Sammler motivierende Regel
besagt: Je rarer ein Gegenstand,
desto wertvoller ist er. Das
Fehlen von Substituten für
einzelne Kunstwerke erhöht
die Bereitschaft von Kunden,
ihren Einsatz für den Erwerb
des ersehnten Stücks stark zu
erhöhen. Eine zweite wichtige
Eigenschaft von Kunstwerken ist
ihre sehr komplexe Natur. Auch
wenn der Name des Künstlers
allgemein als am wichtigsten
gilt, bewegen wir uns im Bereich
von Gemeinplätzen, wenn
wir über „Arbeiten Picassos“
schreiben. Einzelne Kunstgebiete
wie Malerei, Zeichenkunst,
Grafik und Bildhauerei haben
gesonderte Märkte entstehen
lassen. Was die Malerei betrifft,
können sich Anlagen in zwei
Picasso-Werke vollkommen
unterschiedlich entwickeln.
Schätzungen von Arbeiten
mit verschiedenen Formaten,
Maltechniken und Themen fallen
unterschiedlich aus. Den Preis
beeinf lusst auch die Geschichte
des jeweiligen Kunstwerks
(Voreigentümer, Teilnahme an
Ausstellungen, Reproduktion in
wichtigen Publikationen usw.).
Neben der sehr komplizierten
Frage der künstlerischen Qualität
des jeweiligen Kunstwerks ist es
notwendig, Schöpfungsphasen
des Künstlers zu unterscheiden,
weil sehr häuf ig spätere
Arbeiten als wertvoller
angesehen werden als f rühere
oder umgekehrt. Diese Liste
könnte man noch erweitern,
so um den Erhaltungszustand,
die Unumstrittenheit seiner
Echtheit oder die Existenz einer
Unterschrift.
Wi 12/12-01/13
31
sztuki to w istocie około 150
oddzielnych rynków (np. rynek
młodego polskiego malarstwa,
rynek plakatów f ilmowych,
rynek XIX-wiecznego malarstwa
francuskiego). To oczywiście
duża zaleta sztuki jako inwestycji.
Oprócz faktu, że samo włączenie
sztuki do portfela wywiera
wiele pożądanych skutków
zabezpieczająco-stabilizujących,
także w obrębie samej sztuki
zachodzi dywersyfikacja na rynki
nisko ze sobą skorelowane,
a co za tym idzie – bezpieczeństwo
rośnie jeszcze bardziej.
Dywersyfikacja portfela i brak
korelacji z rynkiem akcji to chyba
najważniejsze sformułowania,
które są przytaczane w kontekście
zalet inwestycji w sztukę.
Kierowanie inwestycji w kilka
klas aktywów jest korzystne samo
w sobie. W przypadku sztuki
dywersyfikacja jest podwójna,
ponieważ np. rynek zabytkowych
mebli rozwija się inaczej niż rynek
fotografii współczesnej. Sztuka
jako schronienie dla kapitału
(shelter asset), szczepionka dla
portfela to sugestywne określenia,
ale opierają się na realistycznej
ocenie sytuacji ekonomicznej
i licznych badaniach.
Przeznaczając 10-15% kapitału
na sztukę osiągamy większe
bezpieczeństwo, stabilność,
a także szansę uzyskania wyższej
stopy zwrotu z całego portfela
inwestycyjnego.
Eliminacja ryzyka
Kwestia ryzyka inwestycyjnego
w przypadku sztuki ujmowana
jest często na zasadzie kalkulacji
odchylenia standardowego
rocznej stopy zwrotu. Zgodnie
z Mei Moses, na przestrzeni 50 lat
liczony w ten sposób współczynnik
ryzyka dla indeksu sztuki był
nieco niższy niż dla indeksu
giełdy nowojorskiej (S&P500).
32
Wi 12/12-01/13
W przypadku indywidualnych
decyzji inwestycyjnych kwestia
ryzyka ma nieco inny wymiar.
Na rynku sztuki istnieje wiele
sposobów ograniczania i niemal
eliminacji ryzyka inwestycji.
Choć w przekroju całej sztuki
przypadki spadku wartości należą
Sicherheit
Da die Schätzung von Kunstwerken
eine sehr komplexe Angelegenheit
ist, kann man für das Art-Banking
folgende Schlussfolgerungen
ziehen. Der Kunstmarkt besteht
eigentlich aus 150 gesonderten
Märkten (z.B. junge polnische
Malerei, Filmplakate, französische
Malerei des 19. Jh.). Das ist
natürlich ein großer Vorteil von
Kunst als Anlageform. Abgesehen
davon, dass die Aufnahme von
Kunstwerken ins Portfolio eine
absichernde und stabilisierende
tacy jak Wojciech Fangor, Jan
Tarasin, Stefan Gierowski itd.)
pozwala stwierdzić, że średnie ceny
wszystkich tych artystów rosną
stabilnie i szybko od ponad dekady.
Ryzyko nabycia falsyf ikatu,
demonizowane w popularnych
mediach, stanowi mimo wszystko
margines zagrożeń tego rynku.
Ma większe znaczenie w przypadku
sztuki dawnej. Obrót sztuką
współczesną umożliwia kontakt
z twórcą, szybką weryfikację
oraz wystawienie certyfikatu
podpisanego przez samego artystę.
Za ryzyko inwestycji w sztukę
należy uznać kwestię niskiej,
w stosunku do rynku finansowego,
płynności. Sztuki rzeczywiście nie
sprzedaje się tak łatwo i szybko
jak papierów wartościowych, choć
należy wspomnieć o giełdach
sztuki, które powstają w Europie
i Azji od kilku lat. To jedna
z metod uzyskania większej
płynności z dzieł sztuki. Nabywa
się udziały w poszczególnych
pracach, a minimalny wkład
to np. 10 euro. Giełdy sztuki
znajdują się w dalszym ciągu
na etapie poszukiwań (giełda
w Luksemburgu ma być pierwszą
z pełnymi regulacjami), ale
z pewnością warto obserwować
to nowe zjawisko na rynku sztuki.
Jakub Słomkowski
© Desa Unicum
do absolutnych wyjątków, szeroki
konsensus utrzymuje się w kwestii
stanowiska, że wysokiej klasy
dzieła sztuki uznanych artystów
nie tracą na wartości. Przegląd
notowań aukcyjnych klasyków
polskiej sztuki współczesnej
(artyści urodzenie w latach 20-30,
Odnośnie polskiego rynku
sztuki często mówi się o jego
silnym niedowartościowaniu.
Porównywalne artystycznie prace
polskich artystów są w kraju
(w dalszym ciągu) sprzedawane
w mocno zaniżonych cenach.
To oczywiście sytuacja korzystna
dla inwestorów. Dwucyfrowe stopy
zwrotu są potwierdzone w obrębie
większości segmentów rynku,
jednak najsilniejsza jest kondycja
inwestycyjna sztuki współczesnej.
Wśród twórców żyjących jest wielu
malarzy, których obrazy są droższe
o 20-40% rocznie, jest w Polsce
wielu. Jeden z aktualnych polskich
przykładów powrotu na aukcję
Wirkung hat, kann auch im
Bereich der Kunst an sich
eine Diversifizierung in kaum
miteinander verknüpfte Märkte
erfolgen, wodurch die Sicherheit
zusätzlich erhöht wird. Die
Diversifizierung des Portfolios
und die fehlende Korrelation
mit dem Aktienmarkt sind wohl
die wichtigsten Vorzüge von
Kunstanlagen. Investitionen in
mehrere Aktivaklassen sind an
sich schon vorteilhaft. Im Falle
von Kunst ist die Diversifizierung
doppelter Natur, weil sich z.B.
der Markt für antike Möbel
anders entwickelt als der für
zeitgenössische Fotografie. Kunst
als Kapitalschutz (shelter asset)
und Impfschutz fürs Portfolio
sind suggestive Bezeichnungen. Sie
beruhen aber auf einer realistischen
Einschätzung der wirtschaftlichen
Situation und zahlreichen
Untersuchungen.
Wenn wir 10 – 15 Prozent des
K apitals für Kunstanlagen
einsetzen, erhalten wir größere
Sicherheit und Stabilität sowie
auch die Chance auf eine bessere
Rendite des Gesamtportfolios.
Risikoeliminierung
Die Frage des Investitionsrisikos
bei Kunst wird oft mit der
Standardabweichung der
Jahresrendite beschrieben.
Gemäß dem Mei Moses war
der über 50 Jahre lang auf diese
Weise berechnete Risikofaktor
für den Kunstindex etwas
geringer als der für den Index
der New Yorker Börse (S&P
500). Im Falle individueller
Investitionsentscheidungen
nimmt die Risikof rage eine
etwas andere Dimension
an. Auf dem Kunstmarkt
gibt es viele Möglichkeiten,
Goldenstein & Partner
Rechtsanwälte und Steuerberater
rechtsanwälte adwokaci
•
•
•
•
Zivil-, Handels- und Gesellschaftsrecht
M&A
Transport- und Speditionsrecht
Forderungseinzug und -management
•
•
•
•
Prawo cywilne i spółek handlowych
M&A
Prawo transportowe i spedycyjne
Windykacja należności
steuerberater doradcy podatkowi
•
•
•
•
Steuerliche und betriebswirtschaftliche Beratung
Internationale Steuerlastgestaltung
Rechnungswesen
Lohn- und Finanzbuchhaltung
•
•
•
•
Doradztwo podatkowe i ekonomiczne
Międzynarodowe zarządzanie podatkowe
Rachunkowość
Księgowość ﬁnansowa i płac
Potsdam, Berlin, Hamburg
Poznan, Szczecin, Wrocław*
* od / ab 2013
www.ra-goldenstein.de
Tel. +49 (331) 29 82 00
www.goldenstein.pl
Tel. +48 (61) 278 54 32
Wi 12/12-01/13
33
to praca „Mountain Road” z 1961
roku Jerzego Nowosielskiego. Przy
horyzoncie inwestycyjnym 14 lat
roczna stopa zwrotu z tej inwestycji
wyniosła 21,4%. Nie sposób nie
przypomnieć w tym momencie,
że oprócz uzyskania tak dobrego
wyniku, przez kilkanaście lat mądry
inwestor uświetniał swój apartament
malarstwem najwyższej klasy. Ten
wymiar korzyści, który trudno
przecenić, sprawia, że lokowanie
kapitału w dzieła sztuki ma ogromną
przewagę nad innymi inwestycjami.
sztuki do Europy i świata.
Notowania aukcyjne młodego
polskiego malarstwa, a także
spektakularne międzynarodowe
karier y artystów młodego
pokolenia, które jako pierwsze
skorzystało z nowych możliwości,
które dają nowoczesna promocja
das Investitionsrisiko zu
beschränken oder fast ganz
auszuschließen. Betrachtet man
die gesamte Kunst, gehören
Fälle eines Wertverlustes zu
den absoluten Ausnahmen. Es
besteht weitgehende Einigkeit,
dass erstklassige Kunstwerke
Kunst ermöglicht die
Kontaktauf nahme mit
dem Künstler, eine rasche
Überprüfung und die
Ausfertigung eines Zertifikats
durch den Künstler selbst. Als
Risiko von Kunstanlagen ist die
im Verhältnis zum Finanzmarkt
W realiach polskich domów
aukcyjnych, ceny prac
najwybitniejszych malarzy
tworzących po wojnie rosły
w ostatniej dekadzie w tempie
dochodzącym do 20-50% rocznie,
a analiza powszechnie dostępnych
notowań aukcyjnych pokazuje,
że bardzo ciężko znaleźć od tej
reguły wyjątki. To bardzo pożądane
połączenie stabilności z wysoką
stopą zwrotu.
W zestawieniu z rekordowymi
rocznymi stopami zwrotu
z rankingu Skate’s (pięć tysięcy
najdroższych dzieł sztuki
w historii), nieporównywalnie
niższy poziom cen polskiej sztuki
sprawia, że wiele krajowych
transakcji dorównuje roczną stopą
zwrotu z inwestycji rzeźbie Isamu
Noguchi’ego (ponad 190% p.a.).
W latach 90. prace artystów tak
wybitnych jak Maria Jarema czy
Zdzisław Beksiński kupowano
nawet dziesięciokrotnie taniej niż
dziesięć lat później.
Sytuacja, w której najwyższej
jakości polska sztuka, obecna
na międzynarodowych wystawach,
kosztuje wielokrotnie mniej
niż podobna sztuka artystów
zachodnich, jest oczywiście
tymczasowa. Powoli, ale jednak,
na polskim rynku pojawiają się
mechanizmy i otoczenie rynkowe
zbliżające rodzimy obrót dziełami
34
Wi 12/12-01/13
Emilio Vedova
© Dorotheum
i nowe technologie świadczą o tym,
że inwestorzy rozważający wejście
na rynek polskiej sztuki, znajdują
się w dalszym ciągu w wyjątkowo
korzystnej sytuacji. Podobnie
jak w przypadku pozostałych
segmentów rynku sztuki, a może
szczególnie właśnie ta ścieżka
inwestycyjna (kariery młodych
artystów) wymaga specyficznej
wiedzy, choć nawet ta nie pozwala
na precyzyjne prognozowanie.
Jednak pojawienie się w Polsce
pierwszych doradców wealth
management i art bankingu, którzy
traktują sztukę między innymi jako
klasę aktywów, ułatwia dostęp do tej
interesującej inwestycji każdemu,
niezależnie od poziomu wiedzy.
anerkannter Künstler nicht
an Wert verlieren. Die
Auktionsergebnisse für Klassiker
der polnischen zeitgenössischen
Kunst (in den 20er und 30er
Jahren geborene Künstler wie
Wojciech Fangor, Jan Tarasin,
Stefan Gierowski usw.) zeigen,
dass die Durchschnittspreise
aller dieser Künstler seit über
einem Jahrzehnt beständig
und schnell steigen. Das von
Massenmedien übertrieben
dargestellte Risiko, eine
Fälschung zu erwerben, ist nur
eine Randerscheinung dieses
Markts. Größere Bedeutung
besitzt es bei der alten Kunst.
Der Handel mit zeitgenössischer
geringe Liquidität zu werten.
Kunstwerke verkauft man in der
Tat nicht so einfach und schnell
wie Wertpapiere, auch wenn seit
einigen Jahren in Europa und
Asien Kunstbörsen entstehen. Sie
bilden eine Möglichkeit, größere
Liquidität von Kunstwerken zu
erreichen. Man erwirbt Anteile
an einzelnen Arbeiten. Die
Mindestbeteiligung beträgt
z.B. 10 Euro. Die Kunstbörsen
befinden sich weiterhin in einem
Findungsprozess (die Börse in
Luxemburg soll die erste mit
einem vollständigen Regelwerk
sein), aber sicherlich sollte
man dieses Phänomen auf dem
Kunstmarkt beobachten.
Oft spricht man von einer
starken Unterbewertung des
polnischen Kunstmarkts.
Künstlerisch vergleichbare
Arbeiten polnischer Künstler
werden im Inland (weiterhin) zu
sehr niedrigen Preisen verkauft.
Das ist selbstverständlich eine für
Anleger vorteilhafte Situation.
Die meisten Marktsegmente
verzeichnen zweistellige Renditen.
Am besten entwickeln sich
Investitionen in zeitgenössische
Kunst. Unter in Polen lebenden
Künstlern gibt es viele Maler,
deren Gemälde jährlich um 20
bis 40 Prozent teurer werden. Ein
aktuelles polnisches Beispiel für
eine wiederholte Versteigerung
ist das aus dem Jahr 1961
stammende Werk „Mountain
Road” von Jerzy Nowosielski.
Bei einem Investitionshorizont
von 14 Jahren betrug die jährliche
Rendite 21,4 Prozent. Natürlich
darf man nicht vergessen, dass
der kluge Anleger nicht nur
ein gutes Ergebnis erzielte,
sondern über ein Jahrzehnt
lang seine Wohnung auch mit
einem erstklassigen Gemälde
verschönert hat. Diese nicht
zu unterschätzenden Vorteile
bewirken, dass Kunstanlagen
anderen Anlageformen weit
voraus sind.
Die Praxis polnischer
Auktionshäuser zeigt, dass
Preise für Werke der besten
Nachkriegsmaler in der letzten
Dekade um 20 bis 50 Prozent
per annum gestiegen sind.
Eine Analyse der allgemein
zugänglichen Auktionsdaten
belegt, dass es kaum Ausnahmen
von dieser Regel gibt. Es gibt eine
sehr begehrte Verbindung von
Stabilität und hoher Rendite.
Der im Vergleich mit den
Rekord-Jahresrenditen der
Skate‘s Top 5000 (die fünftausend
teuersten Kunstwerke aller
Zeiten) relativ geringe Preis
für polnische Kunst bewirkt,
dass mit vielen inländischen
Geschäftsabschlüssen eine
Jahresrendite wie mit einer
Skulptur von Isamu Noguchi
erreicht wird (190 Prozent
jährlich). In den 90er Jahren waren
Arbeiten solch herausragender
Künstler wie Maria Jarema oder
Zdzisław Beksiński sogar um ein
Zehnfaches billiger als zehn Jahre
später.
Dass erstklassige polnische
Kunst, die auf internationalen
Ausstellungen vertreten ist, ein
Vielfaches weniger kostet als
vergleichbare Kunst westlicher
Künstler, ist natürlich nur eine
vorübergehende Erscheinung.
Langsam, aber sicher bilden
sich auf dem polnischen Markt
Mechanismen und ein Umfeld,
die den Kunsthandel in Polen
dem in Europa und auf der Welt
angleichen. Die Auktionsresultate
der jungen polnischen Malerei und
auch spektakuläre internationale
Karrieren von Künstlern der
jungen Generation, die als erste
neue Möglichkeiten wie ein
modernes Marketing und neue
Technologien genutzt hat, zeugen
davon, dass sich Anleger, die sich
auf dem polnischen Kunstmarkt
engagieren wollen, weiterhin
in einer außergewöhnlich
günstigen Situation befinden.
Ähnlich wie bei anderen
Kunstmarktsegmenten, vielleicht
sogar in besonderer Weise, bedarf
diese Anlagemöglichkeit (Werke
junger Künstler) eines besonderen
Wissens, obwohl selbst dieses
keine präzisen Prognosen
gestattet. Da in Polen die ersten
Berater für Wealth-Management
und Art-Banking aktiv werden,
die Kunst unter anderem als
Aktivaklasse ansehen, wird der
Zugang zu dieser interessanten
Anlageform allen, unabhängig von
ihrem Wissensstand, erleichtert.
Poli Art
Unikate aus Acrylglas: Weltweit einzigartig sind die
Möbel-Kunstwerke von Rolando Pettinari und Sohn
Marco aus Italien. Technik und Kreation in wunderbarer Symbiose. Ein Blickfang für jeden Raum: vom Wohnzimmer bis zum
Design-Hotel, von der Kunsthalle bis hin zur Edel-Disco.
Niepowtarzalne na skalę światową meble z tworzywa
PMMA, produkowane we Włoszech przez Rolando
Pettinari i jego syna Marco. Wspaniała symbioza pomiędzy
techniką i sztuką. Meble będące ozdobą każdego wnętrza:
od pokoju w mieszkaniu do pokoju w hotelu, od pomieszczeń
galerii sztuki do pomieszczeń dyskoteki.
Anfragen: Anita Bialk
polnisch, englisch, deutsch
kontakt: Anita Bialk
język polski, angielski, niemiecki
SCUDO Plastics GmbH
D-55129 Mainz • Exklusiv für
Poliedrica Italien
SCUDO Plastics GmbH
D-55129 Mainz • Wyłączny przedstawiciel firmy Poliedrica Włochy
Fon: +49 - (0) 6131 - 6292893
Fax: +49 - (0) 6131 - 6293938
E-Mail: [email protected]
Wi 12/12-01/13
Anzeige_poliart_modulA_05111212.indd 1
35
07.12.12 10:50
Jakub Kokoszka
Prezes Domu Aukcyjny Abbey House
Vorstandsvorsitzender des Auktionshauses
Abbey House
Czy w czasach kryzysu kiedy
indeksy giełdowe szwankują
zainteresowanie klientów
zakupem dzieł sztuki jest większe
czy raczej odwrotnie? Czy klienci
traktują to jako bezpieczną
inwestycję, która nie straci
na wartości czy raczej wolą nie
czynić wydatków z obawy o swój
portfel?
W czasach naznaczonych przez
kryzys i wahania giełdowe jedno
jest dla mnie pewne – inwestorzy
muszą uczyć się na błędach. Dziś
już wiadomo, że bez mądrej
36
Wi 12/12-01/13
dywersyfikacji portfela jest się
całkowicie zdanym na kaprysy
rynków finansowych. To wielka
szansa, którą rynek sztuki moim
zdaniem już zaczyna wspaniale
wykorzyst ywać. Badania
potwierdzają, że dzieła sztuki są
odporne na wahania giełdowe,
dlatego mogą służyć jako szczepionka
dla portfela inwestycyjnego. O tym,
że inwestorzy na całym świecie już
to wiedzą, świadczą rekordowe
wyniki rynku sztuki. Na targach
sztuki Art Basel głośnym echem
odbiła się obecność greckich
milionerów poszukujących
schronienia dla swoich pieniędzy.
W Polsce również kryzys sprzyja
r ynkowi sztuki. W moim
ostatnim raporcie z polskiego
rynku aukcyjnego odnotowałem
bezprecedensowe ożywienie rynku
aukcyjnego – sprzedaż na aukcjach
wzrosła w ciągu 12 miesięcy o ponad
90 procent.
W inwestycyjnym podejściu do sztuki
zdecydowanie przeważa zaufanie
do niej i jej stabilnej wartości,
dlatego w kryzysie może nieco
ubyć klientów indywidualnych
nienastawionych inwestycyjnie, ale
zdecydowanie przybywa inwestorów.
Najlepsza sztuka po prostu nie traci
na wartości, niezależnie od warunków
makroekonomicznych, politycznych
i społecznych. W kryzysie,
a szczególnie przed jego nadejściem,
zdecydowanie polecam inwestycje
alternatywne, w tym głównie dzieła
sztuki.

Wächst in Krisenzeiten bei
schwankenden Börsenindizes
das Interesse der Kunden am
Kauf von Kunstwerken oder ist
es eher umgekehrt? Sehen die
Kunden diese als sichere und
wertbeständige Anlageform an
oder fürchten sie eher derartige
Investitionen, weil sie um ihr Geld
bangen?
In von einer Krise und
Kursschwankungen geprägten
Zeiten ist für mich eins gewiss:
Anleger müssen aus Fehlern
lernen. Ohne eine vernünftige
Risikodiversif izier ung ist
man völlig den Launen der
Finanzmärkte ausgeliefert. Das
ist eine große Chance, die der
Kunstmarkt meiner Ansicht nach
hervorragend zu nutzen beginnt.
Untersuchungen bestätigen, dass
Kunstwerke Börsenschwankungen
widerstehen. Deshalb können sie
als eine Art Impfschutz für das
Investitionsportfolio dienen. Die
Rekordwerte des Kunstmarkts
belegen, dass Investoren auf der
ganzen Welt dies bereits wissen. Auf
der Kunstmesse ArtBasel löste der
Besuch griechischer Millionäre, die
eine sichere Anlageform suchen,
ein breites Echo aus. Auch in Polen
profitiert der Kunstmarkt von der
Krise. In meinem letzten Bericht über
den polnischen Auktionsmarkt habe
ich auf seine einzigartige Belebung
mit einem innerhalb von 12 Monaten
um über 90 Prozent gewachsenen
Umsatz hingewiesen.
Bei Investitionen in Kunstwerke
überwiegt klar das Vertrauen in
Kunst als Wertanlage und in den
stabilen Kunstmarkt. Deshalb
kann bei einer Krise die Zahl von
Einzelkunden, die nicht an einer
Anlage interessiert sind, etwas
zurückgehen. Dafür gibt es viel mehr
Anleger. Beste Kunst verliert einfach
nicht an Wert, unabhängig von den
gesamtwirtschaftlichen, politischen
und gesellschaftlichen Umständen.
Während und besonders vor einer
Krise empfehle ich entschieden
alternative Investitionen, und zwar
hauptsächlich in Kunstwerke. 
Dr. Petra Schäpers
Dorotheum GmbH & Co KG
Niemcy są znani z tego, że
niechętnie ryzykują i wolą
wybrać wariant bezpieczny. Czy
potwierdzają to Pani obserwacje
w czasach kryzysu? Jak wygląda
taktyka zakupowa klientów?
Zasadniczo uważam, ż e
w Niemczech, tak jak
we wszystkich innych krajach, są
tacy ludzie, którzy lubią ryzyko,
i tacy, którzy go unikają. Od kilku
lat obserwujemy ogólną tendencję
do alternatywnych inwestycji.
Klienci są świetnie poinformowani
i wyczuleni na jakość, a ich decyzje
zakupowe dobrze przemyślane.
Z drugiej zaś strony przekonujemy
wielu właścicieli dzieł sztuki, że
teraz jest dobry moment, by rozstać
się z tym czy innym obiektem
i wystawić go na aukcję.
Czy jest Pani w stanie
potwierdzić zwiększające się
zainteresowanie polskich
klientów aukcjami w Niemczech?
Dorotheum to dom
aukcyjny działający na skalę
międzynarodową, a wystawiający
i kupujący pochodzą często
z różnych części świata. Moi
współpracownicy, podobnie
jak i ja, mogą potwierdzić, że
w minionych latach zwiększyło się
zainteresowanie zarówno ze strony
kupujących, jak i sprzedających
z Polski, szczególnie sztuką
nowoczesną, a także malarstwem
XIX-wiecznym.

Die Deutschen sind bekannt
dafür, dass Sie nicht gerne
riskieren sondern lieber die
sichere Variante wählen.
Können Sie dies in Zeiten der
Krise beobachten? Wie sieht das
Kaufverhalten der Kunden aus?
Grundsätzlich denke ich, dass es
risikofreudige und risikoarme
Menschen in Deutschland wie in
allen anderen Ländern auch gibt. Wir
bemerken seit einigen Jahren einen
allgemeinen Trend zu alternativen
Investments. Die Kunden sind sehr
gut informiert und qualitätsbewusst,
die Kaufentscheidungen sind
wohl überlegt. Wir überzeugen
andererseits wieder viele Besitzer
von Kunstwerken, dass jetzt ein
guter Zeitpunkt ist, sich von dem
einen oder anderen Kunstobjekt
zu trennen und in die Auktion zu
geben.
Können Sie ein steigendes
Interesse polnischer Kunden
an Auktionen in Deutschland
feststellen?
Das Dorothe um ist ein
international agierendes
Auktionshaus, Einbringer und
Käufer kommen oft aus ganz
unterschiedlichen Teilen der
Welt. Meine Kolleginnen und
Kollegen können wie ich selbst
bestätigen, dass in den vergangenen
Jahren sowohl von Käufer- als
auch Verkäuferseite – vor allem
in den Bereichen moderne und
zeitgenössische Kunst sowie
Gemälde des 19. Jahrhunderts – aus
Polen verstärkt Interesse besteht.
Wi 12/12-01/13
37
Juliusz Windorbski
Prezes zarządu DESA Unicum
Geschäftsführer von DESA Unicum
Jak wygląda sprzedaż dzieł
sztuki na polskim rynku
aukcyjnym i jaka jest Pana
prognoza na przyszłość?
Mijający rok przyniósł kilka dużych
wydarzeń na rynku sztuki, które są
dla niego swoistym barometrem.
Na światowym rynku aukcyjnym
padł rekord – w maju w Sotheby’s
„Krzyk” Edwarda Muncha
w technice pastelu osiągnął cenę
blisko 120 mln USD, stając się tym
samym najdrożej wylicytowanym
dziełem sztuki na świecie.
Również na naszym rodzimym
rynku sztuki mieliśmy kilka
ważnych wydarzeń – szerokim
echem odbiła się aukcja zdjęć
Miltona H. Greene’a z kolekcji
FOZZ, na której zlicytowaliśmy
237 fotografii. Całkowity obrót
z tej aukcji wyniósł ponad 2,4 mln
złotych. Taka kwota dobrze
rokuje dla rynku fotograf ii
kolekcjonerskiej w Polsce, który
38
Wi 12/12-01/13
wciąż zostaje niedoceniony.
2012 rok na polskim rynku
aukcyjnym upływa pod znakiem
nowych projektów, na aukcjach
zaczął się pojawiać polski design
z minionych dekad, a w DESIE
Unicum także obiekty typu
vintage, takie jak f lippery.
W tym roku przeprowadziliśmy
także nowatorski projekt,
jakim była pierwsza wyprzedaż
prywatnej rezydencji. Dzięki
takim wydarzeniom docieramy
do nowych segmentów rynku,
a grono miłośników sztuki
i kolekcjonerów nieustannie rośnie.
Trzon sprzedaży aukcyjnej stanowi
malarstwo, które w pierwszym
półroczu 2012 roku stanowiło 78
procent wszystkich sprzedaży
w DESIE Unicum. Kolekcjonerzy
kupują sztukę dawną, współczesną
oraz najnowszą. Wciąż największe
obroty na aukcjach generuje sztuka
dawna, choć jej udział się zmniejsza
– w stosunku do I półrocza 2011
w porównywalnym okresie 2012
spadł on z 56 do 51 procent,
na korzyść sztuki współczesnej
i najnowszej. Myślę, że te
tendencje utrzymają się także
w nadchodzącym roku. Polski
rynek sztuki nabiera „świeżości”,
organizowane są coraz to nowe
projekty, a polscy artyści
odnoszą światowe sukcesy.
Dzięki tym czynnikom wzrasta
zainteresowanie sztuką w ogóle,
zarówno ze strony kolekcjonerów,
jak i tych, którzy kupują ją głównie
z myślą o inwestowaniu.

Wie gestaltet sich der Verkauf
von Kunstwerken auf dem
polnischen Auktionsmarkt und
wie lautet Ihre Prognose für die
Zukunft?
Das laufende Jahr war von einigen
bedeutsamen Ereignissen auf dem
Kunstmarkt geprägt, die eine Art
Barometer darstellen. Auf dem
internationalen Auktionsmarkt
wurde ein Rekord erzielt. Im Mai
wurden bei Sotheby’s für das Pastell
„Der Schrei“ von Edvard Munch
fast 120 Mio. Dollar geboten. Somit
ist es das teuerste Kunstwerk der
Welt. Auch auf dem einheimischen
Kunstmarkt gab es einige wichtige
Ereignisse. Für Schlagzeilen
sorgte die Versteigerung von 237
Fotografien von Milton H. Greene
aus der FOZZ-Sammlung. Der
Gesamtumsatz dieser Auktion
betrug über 2,4 Mio. PLN. Dieser
Betrag bietet gute Aussichten
für Sammlerfotos in Polen.
Dieser Sektor wird noch immer
unterschätzt.
Das Jahr 2012 brachte dem
polnischen Auktionsmarkt neue
Impulse. Auf Auktionen wurde
polnisches Design der vergangenen
Jahrzehnte und bei DESA
Unicum wurden auch VintageObjekte wie Flipper angeboten.
In diesem Jahr haben wir auch ein
innovatives Projekt durchgeführt,
nämlich den Ausverkauf einer
Privatresidenz. Dank dieser
Maßnahmen erschließen wir neue
Marktsegmente und der Kreis der
Kunstliebhaber sowie Sammler
wächst unaufhörlich.
An der Spitze des Auktionsverkaufs
steht die Malerei. Im ersten
Halbjahr 2012 betrug ihr Anteil am
Gesamtumsatz von DESA Unicum
78 Prozent. Sammler kaufen alte,
zeitgenössische und neueste Kunst.
Alte Kunst sorgt bei Auktionen
weiterhin für die größten Umsätze,
wenn auch ihr Anteil kleiner wird.
Im ersten Halbjahr 2012 hat er sich
im Vorjahresvergleich zugunsten
zeitgenössischer und neuester
Kunst von 56 auf 51 Prozent
verringert. Ich denke, dass diese
Tendenz auch im kommenden
Jahr anhalten wird. Der polnische
Kunstmarkt gewinnt an Frische.
Es werden laufend neue Projekte
ver wirklicht und polnische
Wygraj jedną z 2 wykwintnych kolacji w Białej Gęsi (www.bialages.pl) o wartości
500 PLN! Restauracja Biała Gęś odkrywa przed nami sekrety wytwornej, smakowitej Warszawy oraz
tradycyjnej kuchni polskiej. Skosztuj wybornych potraw z gęsiny: jak pierogi, chrupiące foie gras czy całą gęś.
Jakie są tajniki udanej zabawy sylwestrowej?
Najlepsza odpowiedź wygrywa!
Künstler sind international
erfolgreich. Dank dieser Faktoren
nimmt das Interesse an der Kunst
zu, sowohl seitens von Sammlern
als auch derjenigen, die vor allem
an einer Kunstanlage interessiert
sind.

Konkurs!
Gewinnspiel!
Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: [email protected]
do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi.
Gewinnen Sie eins von zwei exquisiten Abendessen im Restaurant
Biała Gęś (www.bialages.pl) im Wert von 500 PLN! Das Restaurant Biała Gęś lüftet
vor uns das Geheimiss des vornehmen Warschaus und der traditionellen polnischen Küche.
Probieren Sie Gans in verschiedenen Variationen.
Was ist das Geheimnis einer gelungenen
Silvesterparty? Die beste Antwort gewinnt!
Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per Email an [email protected] bis zum 7. Januar.
Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.
Wi 12/12-01/13
39
W październiku odbyły się X Warszawskie Targi
Sztuki. Pozytywnie nastraja fakt, że z roku na rok
rośnie liczba zainteresowanych wzięciem w nich
udziału. Tego typu impreza promuje stolicę – tak
jak Art Cologne miasto Kolonię. W ubiegłym roku
pięciodniowe Targi Sztuki w Kolonii odwiedziło
60.000 zwiedzających z kraju i zagranicy. Wywiad
z Danielem
Hug, Dyrektorem Art Cologne.
Im Oktober fand die X. Warschauer Kunstmesse statt.
Positiv stimmt, dass die Zahl der Teilnahmeinteressierten
von Jahr zu Jahr zunimmt. Eine derartige Veranstaltung
bereichert die polnische Hauptstadt, so wie die Art
Cologne für die Stadt Köln wirbt. Im vergangenen
Jahr haben die fünftägige Kunstmesse in Köln 60.000
Besucher aus dem In- und Ausland besucht. Interview
mit Daniel
Hug, Direktor der Art Cologne.
Czy po ART COLOGNE
czas na ART POLOGNE?
Ist nach der ART COLOGNE die Zeit
für die ART POLOGNE gekommen?
ART COLOGNE to największe
targi w Niemczech. Z wywiadów
z Panem wynika, że chce Pan
uczynić je liderem targów sztuki
w skali świata. Czy nadal pragnie
Pan realizować to zamierzenie?
ART COLOGNE były w latach
70. i 80. minionego stulecia
najważniejszymi targami sztuki
współczesnej na świecie. Naszym
celem jest ciągłe doskonalenie
się po to, by odzyskać tę rangę.
40
Wi 12/12-01/13
Niemiecki rynek sztuki bywa
obecnie bardzo niedoceniany,
chociaż zalicza się w tej branży
do największych na świecie.
Z jednej strony Niemcy od lat 60.
XX wieku wydały ogromną liczbę
światowej sławy artystów. Proszę
sobie wyobrazić międzynarodowy
świat sztuki bez grupy Zero, bez
Fluxusa, bez Josefa Beuysa czy
Gerharda Richtera, by podać tylko
kilka przykładów. Z drugiej strony
ART COLOGNE ist die größte
Messe in Deutschland. Aus
Interviews mit Ihnen ist zu
entnehmen, dass Sie die
Art Cologne zur führenden
Kunstmesse der Welt ausbauen
möchten. Möchten Sie dieses
Vorhaben fortsetzen?
Die ART COLOGNE war in
den 1970er und 80er Jahren
des vorigen Jahrhunderts die
weltweit bedeutendste Messe
für zeitgenössische Kunst.
Unser Ziel ist es natürlich, uns
kontinuierlich zu verbessern,
um diesen Stellenwert wieder
zu erreichen. Der deutsche
Kunstmarkt wird heutzutage
häufig sehr unterschätzt obwohl er
in diesem Bereich zu den größten
Handelsplätzen der Welt zählt. Auf
der einen Seite hat Deutschland seit
den 1960er Jahren eine enorme
Zahl weltberühmter Künstler
Jaki udział mają w Art Cologne
polscy artyści? Czy dobrze zna
Pan polski rynek sztuki? Jak Pan
go ocenia?
W 2012 roku w Kolonii były
reprezentowane trzy polskie
galerie: Galeria Raster z Warszawy
i Żak-Branicka z Krakowa
Czy Polacy mają dużo
do nadrobienia, jeśli chodzi
o zainteresowanie sztuką?
Jeśli przyjrzeć się polskiemu
środowisku sztuki, to jak
najbardziej można porównać jego
sytuację z opisaną wcześniej sytuacją
w Niemczech. Spośród wszystkich
krajów wschodnioeuropejskich
Polska posiada najwięcej ważnych
twórców, działających w skali
międzynarodowej, np. Wilhelm
Sasnal, Paulina Ołowska,
Michał Budny, Paweł Althamer,
by wymienić tylko kilka nazwisk.
Pozycja polskich artystów
na międzynarodowym rynku
sztuki jest absolutnie ugruntowana.
Ponadto liczne renomowane
polskie galerie, takie jak Starmach,
Raster, Foksal, Stereo, Kolonie,
Czarna czy Żak-Branicka
udowadniają, że zainteresowanie
sztuką współczesną w Polsce jest
bardzo duże.
hervorgebracht. Stellen Sie sich
die internationale Kunstwelt
vor ohne Zero, ohne Fluxus,
ohne Josef Beuys oder Gerhard
Richter um nur einige Beispiele
zu nennen. Auf der anderen Seite
ist in Deutschland die Dichte der
Kunstinstitutionen, vom Museum
über Kunstakademien bis hin zu
den Kunstvereinen sehr hoch.
Dazu kommen die Sammler, die
meist hinter den Kulissen agieren.
Es gibt eine Studie, die besagt, dass
es in Deutschland ca. 6.000 aktive
Kunstsammler gibt. Sammler, die
aus Überzeugung und der Liebe zur
Kunst mittlere bis große Summen
für Kunst ausgeben. Wenn
allerdings 100 Sammler 10.000 bis
150.000 Euro für Kunst ausgeben,
erscheint das nicht in der Presse.
Anders sieht es aus, wenn zehn
Sammler jeweils mehrere Millionen
ausgeben. Doch im Vergleich zu
anderen Kunstmärkten war der
deutsche Kunstmarkt schon
immer sehr groß und sehr stabil.
Das ist ein Grund, warum die
ART COLOGNE inzwischen seit
46 Jahren existiert und vermutlich
auch noch lange existieren wird.
Deshalb gehe ich davon aus, dass
wir irgendwann auch wieder den
alten Status erreichen werden.
Wie hoch war der Gesamtwert
der verkauften Kunstwerke
während der letzten Art
© Kölnmesse
Jaka była łączna wartość dzieł
sztuki sprzedanych podczas
ostatnich Art Cologne? Czy
spodziewa się Pan poprawienia
tego wyniku podczas następnych
targów?
Podanie łącznej wartości jest
niestety niemożliwe, bowiem
wiele transakcji jest zawieranych
dopiero po zakończeniu targów lub
przebiega tak dyskretnie, że w ogóle
niczego się o nich nie dowiadujemy.
Wiemy jednak, że podczas
ostatnich ART COLOGNE
sprzedano między innymi dzieło
Baselitza za 3,3 mln dolarów, dzieło
Kirchnera za 3,0 mln euro i dzieło
Warhola za 1,25 mln euro.
na ART COLOGNE oraz Stereo
z Poznania w sekcji NADA
Cologne. Ponadto mieliśmy szereg
dyskusji panelowych, których
tematyka dotyczyła polskiego
rynku sztuki. Ja sam trochę znam
polski rynek sztuki. Jako właściciel
galerii wziąłem w 2006 roku udział
w projekcie Willa Warszawa,
zorganizowanym przez Galerię
Raster. Była to moja pierwsza
wizyta w Polsce. Oprócz Warszawy
odwiedziłem jeszcze Łódź, żeby
zobaczyć Muzeum Sztuki.
Czy sądzi Pan, że także w Polsce
jest potencjał pozwalający
organizować podobną imprezę
jak Art Cologne?
Aby targi sztuki zapuściły
korzenie, niezbędne jest
dobrze funkcjonujące i duże
środowisko galerii, działające
z powodzeniem również pod
względem ekonomicznym. Myślę,
że Polska jest na dobrej drodze
do tego celu. Za bardzo obiecujące
i przyszłościowe uważam takie
© Kölnmesse
w Niemczech istnieje bardzo gęsta
sieć instytucji sztuki – od muzeów
przez akademie sztuk pięknych
po stowarzyszenia. Dochodzą
do tego kolekcjonerzy, którzy
działają zwykle za kulisami.
Według jednej z analiz
w Niemczech jest ok. 6 tysięcy
aktywnych kolekcjonerów
sztuki. Kolekcjonerów, którzy
z przekonania i miłości do sztuki
wydają na nią średnie lub duże sumy.
Kiedy jednak stu kolekcjonerów
wyda na sztukę od 10 do 150 tysięcy
euro, to prasa o tym nie pisze.
Inaczej jest wtedy, kiedy dziesięciu
kolekcjonerów wyda po kilka
milionów. W porównaniu z innymi
rynkami sztuki, rynek niemiecki
od dawna jest bardzo duży i bardzo
stabilny. Jest to powód, dla którego
ART COLOGNE istnieją już od 46
lat i będą istnieć zapewne jeszcze
długo. Dlatego też zakładam, że
kiedyś odzyskamy również nasz
dawny status.
Wi 12/12-01/13
41
Im popularniejszy jest dany artysta
w skali międzynarodowej, tym
bardziej wyrównane są również
ceny jego dzieł. Pod tym względem
moim zdaniem prawie nie
ma już różnic pomiędzy Europą
Zachodnią i Środkową.
Skąd biorą się duże różnice
w cenach dzieł młodych
artystów z Europy Zachodniej
i Środkowej? Jakie czynniki mają
na to wpływ?
Czy Pańskim zdaniem w ogóle
opłaca się inwestować w sztukę?
Zdecydowanie tak! Ale sztukę
zawsze powinno się kupować także
z miłości do sztuki.

© Kölnmesse
imprezy jak np. Warsaw Gallery
Weekend zorganizowany ostatniej
jesieni czy wędrowny projekt Willa
polskiej Galerii Raster, który odbył
się ostatnio jako Villa Tokyo
w Japonii, a wcześniej jako Villa
Reykjavík w Islandii.
Cologne? Rechnen Sie mit einer
Steigerung des Ergebnisses
während der kommenden
Messen?
Einen Gesamtwert zu nennen
ist leider nicht möglich, da viele
Geschäfte erst im Nachgang einer
Messe abgeschlossen werden oder
so diskret ablaufen, dass wir davon
gar nichts mitbekommen. Wir
wissen aber, dass bei der letzten
ART COLOGNE unter anderem
ein Baselitz für 3,3 Mio. Dollar, ein
Kirchner für 3,0 Mio. Euro und ein
Warhol für 1,25 Mio. Euro verkauft
wurden.
© Kölnmesse
Welchen Anteil haben polnische
Künstler an der Art Cologne.
Kennen Sie den polnischen
Kunstmarkt gut? Wie bewerten
Sie ihn?
2012 waren drei polnische Galerien
in Köln vertreten: Galerie Raster
aus Warschau und Zac Branicka aus
Krakau bei der ART COLOGNE
und Stereo aus Poznan in der
Sektion NADA Cologne. Darüber
hinaus hatten wir eine Reihe von
Talks, die sich schwerpunktmäßig
mit dem polnischen Kunstmarkt
beschäftigt haben. Ich selbst
kenne den polnischen Kunstmarkt
ein wenig. Als Galerist hab ich
2006 am Villa Warschau Projekt
teilgenommen, organisiert von
der Galerie Raster. Das war damals
mein erster Besuch in Polen. Neben
Warschau war ich noch in Lodz um
mir das Kunstmuseum anzusehen.
Gibt es einen Nachholbedarf
bei den Polen in Bezug auf das
Interesse an der Kunst?
Wenn Sie sich die polnische
Kunstlandschaft ansehen, kann
man die Situation durchaus mit
der vorhin beschriebenen Situation
in Deutschland vergleichen. Von
allen osteuropäischen Ländern
verfügt Polen über die höchste
Dichte an relevanten Künstlern,
die auf internationalem Niveau
arbeiten, z.B. Wilhelm Sasnal,
42
Wi 12/12-01/13
Paulina Olowska, Michal
Budny, Pawel Althamer, um
nur ein paar wenige zu nennen.
Polnische Künstler sind auf dem
internationalen Kunstmarkt
absolut etabliert. Darüber hinaus
zeigen die zahlreichen namhaften
polnischen Galerien wie Starmac,
Raster, Foksal, Stereo, Koloni,
Czarna oder Zac Branicka, dass
das Interesse an zeitgenössischer
Kunst in Polen sehr hoch ist.
Sind Sie der Meinung, dass in
Polen auch Potenzial für eine
ähnliche Veranstaltung wie Art
Cologne besteht?
Um eine Kunstmesse
nachhaltig zu etablieren, ist
eine gut funktionierende und
große Galerieszene, die auch
wirtschaftlich erfolgreich
arbeitet, unabdingbar. Ich glaube,
dass Polen da auf einem guten
Weg ist. Sehr vielversprechend
und zukunftsweisend finde ich
Veranstaltungen wie z.B. das
Warsaw Gallery Weekend im
letzten Herbst oder das wandernde
Villa-Projekt der polnischen
Galerie Raster, das zuletzt als Villa
Tokyo in Japan und zuvor als Villa
Reykjavík in Island stattgefunden
hat
Worauf sind die großen
Preisunterschiede von Werken
junger Künstler aus West- und
Zentraleuropa zurückzuführen?
Welche Faktoren haben darauf
Einfluss?
Je populärer ein Künstler
international ist, desto einheitlicher
wird auch die Preisgestaltung seiner
Werke. Da gibt es meines Erachtens
zwischen West- und Zentraleuropa
kaum noch Unterschiede.
Lohnt es sich Ihrer Meinung
nach überhaupt in Kunst zu
investieren?
Auf jeden Fall! Aber man sollte
Kunst immer auch aus Liebe zur
Kunst kaufen.

Bestleistungen im Rechnungswesen
Das Outsourcing Ihres Rechnungswesens entlastet Ihre Ressourcen, führt zu planbaren Kosten und garantiert Transparenz
und Sicherheit. Wir bieten Ihnen schlüsselfertige Lösungen im Bereich Buchhaltung und Personalabrechnung, welche exakt
auf Ihre Bedürfnisse zugeschnitten sind.
Was uns auszeichnet:
Wir bieten Ihnen mit unseren eServices u.a.:
1
Hochqualifiziertes Personal
mit Fremdsprachenkenntnissen
2
Einsatz von modernster
Hard- und Software
3
Klare interne Abläufe durch
Prozessorientierung mit QM
Monatsberichte, GuV, Bilanz, BWA und sonstige Reports
4
Bereitstellung interaktiver
Dienstleistungen (One-Shop)
Cloud-Lösungen
5
Strategische Partnerschaften
und Kooperationen
und Sie können die Module (Warenwirtschaft, Verkauf u.a.)
6
Schnelle Reaktionszeiten
und pünktliches Reporting
7
Flexibel abrufbare, innovative
Dienstleistungen
8
Transparente und nachvollziehbare Abrechnungen
Live-Daten – Zugang
Online-Zugriff auf Ihre aktuellen Geschäftsdaten direkt von
Ihrem Arbeitsplatz z.B. mit MS Excel
Mandantenportal
sind zwei- oder dreisprachig online 24/7 abrufbar
Wir buchen auf dem System MS Dynamics NAV 2009
für Ihre Erfordernisse, mit Hilfe unserer Hosting Solutions
mitbenutzen
Einbindung Ihrer IT Resourcen
Wir buchen im Finance-Modul in Ihrem System (z.B. SAP)
auf Ihrem Server in DE oder in PL
Ihre Ansprechpartner:
Wrocław
• getsix •
Poznań
Warszawa
facebook.com/getsix
ul. Szwedzka 5
ul. Wyspiańskiego 43
ul. Postępu 15c
55-040 Bielany Wrocławskie
60-751 Poznań
02-676 Warszawa
Tel.: +48 (71) 388 13 00
Tel.: +48 (61) 668 34 00
Tel.: +48 (22) 336 77 00
Claus Frank
Roy Heynlein
Ortwin Jentsch
getsix.de
E-mail: [email protected]
polen-buchhaltung.de
linkedin.com/company/getsix
passion for business • getsix • passion for business • getsix • passion for business • getsix • passion for business • getsix • pass
Pochwała karmi sztukę?
Lob nährt die Künste?
Sponsoring kultury nie jest jeszcze
mocno zakorzenioną formą wspierania
sztuki w Polsce, jednakże z roku na rok
staje się ona bardziej powszechna
i zarazem odnotowuje rosnące
znaczenie w świadomości społecznej.
Kultursponsoring ist in Polen noch keine tief
verwurzelte Form der Kunstförderung. Von Jahr
zu Jahr entwickelt es sich jedoch immer mehr.
Analizując dane, rzuca się w oczy
niemal stały poziom nakładów
na projekty kulturalne w formie
sponsoringu. Czy kultura i biznes
to dwie odrębne sfery życia, które
nigdy nie znajdą nici porozumienia?
Czy istnieje naturalna płaszczyzna
kontaktu pomiędzy światem sztuki
i biznesu? Czy rzeczywiście kultura
potrzebuje tylko „pochwały”, jak
twierdził Seneka Młodszy?
Sponsoring i jego istota
Czym w ogóle jest sponsoring?
Czy przypadkiem mylnie nie
utożsamiamy go z formą filantropii,
tudzież jednej z form promocji,
reklamy firmy? Za R. Adamusem
możemy powtórzyć, że sponsoring
wiąże się z celowym postawieniem
przez sponsora środków
finansowych (…) do dyspozycji
drugiej strony w zamian za:
możliwość upowszechnienia
znajomości firmy sponsora i jego
44
Wi 12/12-01/13
produktów (…), wywołanie
pozytywnych skojarzeń między
sponsorowanymi imprezami
a firmą sponsora (…). Ale czy te
dodatkowe środki finansowe nie
przyczyniają się do rozwoju życia
kulturalnego w Polsce, promocji
szeroko rozumianej sztuki czy
wręcz zachowania od zapomnienia
dziedzictwa kulturowego narodu?
Gleichzeitig verfestigt es sich im
gesellschaftlichen Bewusstsein.
Wenn man die Daten analysiert,
fällt das beständige Niveau des
Sponsorings bei der Finanzierung
von Kulturprojekten auf. Sind
Kultur und Wirtschaft zwei
getrennte Lebensbereiche, die
nicht miteinander zu vereinbaren
sind? Gibt es einen natürlichen
Schnittpunkt zwischen der Kunst
und der Geschäftswelt? Braucht
die Kultur wirklich nur „Lob”, wie
Seneca der Jüngere gemeint hat?
Das Wesen des Sponsorings
Was ist Sponsoring überhaupt?
Verwechseln wir es nicht mit
einer Form der Philanthropie
oder einer Form der Werbung
für eine Firma? Nach R. Adamus
ist Sponsoring die zielgerichtete
Bereitstellung von Finanzmitteln
durch den Sponsor (…) für die
andere Partei, um die Möglichkeit
zu erhalten, die Bekanntheit der
Firma des Sponsors und seiner
Produkte zu steigern, (…) positive
Assoziationen zwischen den
gesponserten Veranstaltungen
und der Firma des Sponsors
geweckt werden (…). Tragen
diese zusätzlichen Finanzmittel
nicht zur Entwicklung des
Kulturlebens in Polen, zur
Kunstförderung und Bewahrung
des nationalen Kulturerbes bei?
Untersuchungen zeigen, dass
Sponsoring nach Ansicht von
74 Prozent der Unternehmen
Ausdruck der gesellschaftlichen
Verantwortung von Firmen
ist. Dieser These muss man
zustimmen. Erinnern wir uns nur
an die mit einem riesigen Erfolg
abgeschlossenen Projekte wie
die Musik F. Chopins bekannt
machende und von PKN Orlen
finanzierte Konzertreihe „Orlen
Concertante“ oder das Programm
„Samsung Art Master“ der Firma
Samsung Electronics Polska und
des Zentrums für zeitgenössische
Kunst, das dem Aufbau einer
partnerschaftlichen und
Badania wskazują, że aż 74 procent
przedstawicieli biznesu jest zdania,
że sponsoring można uznać
za element działań związanych
z odpowiedzialnością społeczną
firm. Trudno nie zgodzić się
z tak postawioną tezą. Wystarczy
wspomnieć takie zakończone
ogromnym sukcesem projekty jak
na przykład: projekt promujący
muzykę F. Chopina „Chopin”
sfinansowany ze środków PKN
Orlen z cyklem koncertów „Orlen
Concertante” czy „Samsung Art
Master” stworzony przez firmę
Samsung Electronics Polska
we współpracy z Centrum
Sztuki Współczesnej, mający
na celu budowę partnerskiej
i długoterminowej współpracy
między f irmą Samsung
a środowiskiem młodych artystów.
„Sztuka dla sztuki”?
Czy oprócz przyczyniania się
do większej odpowiedzialności
za kulturę i sztukę oraz jej
społecznego wymiaru, firmy
odnoszą inne realne korzyści
ze sponsoringu? Dlaczego tak
chętnie podejmują się kooperacji
z organizacjami kulturalnymi?
Otóż odpowiedź jest całkiem
prosta. To się zwyczajnie
opłaca! Dzięki sponsoringowi
f irma: buduje swoją markę
p op r z e z s k oj a r z e n i e j e j
z wartościami utożsamianymi
przez kulturę, ma możliwość
wprowadzania innowacji, kreuje
wizerunek wyróżniający ją
na tle konkurencji. Jak wynika
z obserwacji rynku, prowadzenie
działalności wchodzącej w zakres
społecznej odpowiedzialności
przynosi firmie szereg korzyści.
Do najistotniejszych można
zaliczyć: wzrost wiarygodności
społecznej firmy, zwiększenie
lojalności i poprawę stosunków
z konsumentami, wzrost
konkurencyjności czy
podnoszenie poziomu kultury
organizacyjnej firmy, a co za tym
idzie zwiększenie atrakcyjność
firmy na rynku pracy. Sprawny
PR pozwala wykreować i nadać
właściwą rangę sponsorowanemu
wydarzeniu. Z kolei odpowiednio
wybrany przedmiot sponsoringu
przyczynia się do budowania
pozytywnego wizerunku firmy
i zwiększenia jej konkurencyjności
na rynku.
Dlaczego w dobie kryzysu
ekonomicznego firmy decydują
się na sponsorowanie przedsięwzięć
artystycznych? Jakie są przyczyny
tak ogromnego zaangażowania
przedsiębiorstw w promocję sztuki
i kultury? O opinie poprosiliśmy
wiodących na rynku polskim
i niemieckim przedsiębiorców
współpracujących z AHK Polska.
langfristigen Zusammenarbeit
zwischen der Firma Samsung und
jungen Künstlern dient.
„Die Kunst um der Kunst
willen”?
Welche tatsächlichen Vorteile
bietet ein Sponsoring Firmen
außer der Übernahme einer
größeren Verantwortung für
Kultur und Kunst und ihre
gesellschaftliche Dimension?
Wa r u m n e h m e n s i e s o
gerne eine Kooperation mit
Kulturorganisationen auf? Die
Antwort ist ganz einfach: Es lohnt
sich! Dank des Sponsorings baut
sich die Firma eine Marke auf, die
mit den von der Kultur geprägten
Werten assoziiert wird. Sie hat
die Möglichkeit, Innovationen
einzuführen und sich ein von der
Konkurrenz abhebendes Image zu
geben. Wie die Marktbeobachtung
zeigt, führt eine Tätigkeit, mit der
gesellschaftliche Verantwortung
demonstriert wird, zu einer
Reihe von Vorteilen für
ein Unternehmen. Zu den
wichtigsten gehören: zunehmende
gesellschaftliche Glaubwürdigkeit
der Firma, erhöhte Loyalität und
Verbesserung der Beziehungen
zu den Konsumenten, gesteigerte
Konkurrenzfähigkeit und
Organisationskultur der Firma
und somit eine optimierte Position
Szymon Białas
AHK Polska / AHK Polen
der Firma auf dem Arbeitsmarkt.
Effektive PR-Maßnahmen
verleihen dem gesponserten
Event einen angemessenen Rang.
Ein entsprechend ausgewähltes
Sponsoringobjekt wiederum
trägt zum Aufbau eines
positiven Erscheinungsbildes
der Firma und ihrer verbesserten
Konkurrenzfähigkeit auf dem
Markt bei.
War um entschließen sich
Unternehmen während einer
Wirtschaftskrise, künstlerische
Vorhaben zu sponsern? Welches
sind die Gründe für ein so großes
Engagement von Unternehmen
bei der Förderung von Kunst
und Kultur? Wir haben auf
dem polnischen und deutschen
Markt führende Unternehmer,
die mit der AHK Polen
zusammenarbeiten, nach ihrer
Meinung gefragt.

Antonio Joli
© Dorotheum
Komentarz / K ommentar
Krzysztof Kalicki
Prezes Zarządu, Deutsche Bank Polska SA
Vorstandsvorsitzender, Deutsche Bank Polska SA
kolejnych edycji Spojrzeń byli
tacy uznani młodzi twórcy, jak
Elżbieta Jabłońska, Maciej Kurak,
Janek Simon, Wojtek Bąkowski czy
Konrad Smoleński.
„Kochaj sztukę i w niej znajdź
spokój” – powiedział Marek
Aureliusz. Ja ze swojej strony
dodam, że z dumą realizuejmy tą
maksymę poprzez mecenat nad
światem sztuki, przyczyniajac się
do rozwoju piękna i utrwalania
ponadczasowych wartości.

Deutsche Bank:
Kunst wirkt.
Deutsche Bank:
Sztuka działa.
„Art works” to globalna dewiza
Deutsche Bank w odniesieniu
do naszego zaangażowania
w sztukę współczesną. Wspieranie
i promowanie sztuki jest częścią
naszej globalnej misji w obszasze
Corporate Social Responsibility.
Misji, którą realizujemy globalnie
od ponad 30 lat.
Nasze zaangażowanie w sztukę
nie jest elementem strategii
biznesowej w dosłownym tego
słowa znaczeniu. Ten obszar
należy wyłącznie do tak zwanej
Społecznej Odpowiedzialności
Biznesu. Oczywiście bank,
obracając dziełami sztuki w swojej
kolekcji – a liczy ona ponad 56,000
prac – kieruje się także rachunkiem
ekonomicznym, niemniej jednak
główny cel zakupu dzieł sztuki
to rozbudowa kolekcji Deutsche
Bank po to, aby móc dzielić się
nią z pracownikami, klientami
i otoczeniem.
95 procent tej kolekcji jest dostępne
dla publiczności– między innymi
46
Wi 12/12-01/13
poprzez ekspozycje w siedzibach
Banku, czy współpracę z galeriami
takimi jak: Museum of Modern
Art w Nowym Jorku, Museum für
Moderne Kunst i Städel Museum
we Frankfurcie, czy w nowo
otwartej przestrzeni artystycznej
– galerii Deutsche Bank KunstHalle
w Berlinie.
Inwestujemy w sztukę z przeko
nania, że sztuka rozwija
kreatywność i prowadzi ku
niestandardowym rozwią
zaniom, przydatnym nie tylko
w biznesie, ale i w szerszym
kontekście społecznym. Poprzez
zaangażowanie w ten program
pragniemy pozostawać rzetelnym
i użytecznym partnerem dla
społeczeństwa.
W Polsce realizujemy strategię
CSR poprzez konkurs Spojrzenia
– Nagroda Fundacji Deutsche
Bank prowadzony we współpracy
z Zachętą Narodową Galerią Sztuki
pod patronatem Ministra Kultury.
Program Spojrzenia ma na celu
zaprezentowanie i uhonorowanie
najciekawszych twórców polskiej
sztuki współczesnej. Laureatami
„Art works” ist die weltweite
Devise der Deutschen Bank in
Bezug auf unser Engagement in
der zeitgenössischen Kunst. Die
Unterstützung und Förderung
der Kunst ist Teil unserer globalen
Mission im Bereich Corporate
Social Responsibility. Einer
Mission, die wir seit 30 Jahren
weltweit erfüllen.
Unser Engagement für die
Kunst ist nicht Element einer
Geschäftsstrategie im wörtlichen
Sinn. Dieser Bereich gehört
ausschließlich zur gesellschaftlichen
Unternehmensverantwortung.
Natürlich orientiert sich eine Bank
beim Handel mit Kunstwerken in
ihrer Sammlung – und die zählt
über 56.000 Exemplare – auch an
ökonomischen Gesichtspunkten,
nichtsdestotrotz trägt der Erwerb
von Kunstwerken dem Hauptziel
Rechnung, die Kunstsammlung
der Deutschen Bank zu bereichern
und die Werke den Mitarbeitern,
Kunden und im unternehmerischen
Umfeld zu präsentieren.
95 Prozent dieser Sammlung
ist für die Öffentlichkeit
zugänglich – unter anderem durch
Ausstellungen in den Filialen der
Bank oder in Zusammenarbeit
mit Galerien wie dem Museum
of Modern Art in New York, dem
Museum für Moderne Kunst und
dem Städel Museum in Frankfurt
oder in den neueröff neten
Kunsträumen der Galerie der
Deutschen Bank der KunstHalle
in Berlin.
Wir investieren in Kunst aus
der Überzeugung, dass Kunst
Kreativität entwickelt und zu
unkonventionellen Lösungen
führt, die nicht nur im Geschäft
nützlich sind, sondern im weiteren
gesellschaftlichen Kontext. Durch
unser Engagement möchten wir ein
ehrlicher und nützlicher Partner
für die Gesellschaft bleiben.
In Polen setzen wir die CSR Strategie
durch den Wettbewerb Ansichten
– Der Preis der Deutsche-BankStiftung um, der in Zusammenarbeit
mit der Nationalen Kunstgalerie
Zachęta und unter Schirmherrschaft
des Kulturministers vergeben
wird. Das Programm Ansichten
hat zum Ziel, die interessantesten
Kulturschaffenden der zeit
genössischen polnischen Kunst zu
präsentieren und zu ehren. Zu den
Preisträgern gehören anerkannte
junge Künstler wie Elżbieta
Jabłońska, Maciej Kurak, Janek
Simon, Wojtek Bąkowski oder
Konrad Smoleński.
„Die Kunst, die du gelernt hast,
behalte lieb, und bei ihr suche deine
Ruhe“ – lautet ein Zitat von Marc
Aurel. Ich füge meinerseits hinzu,
dass wir stolz sind, diese Maxime
durch das Mäzenatentum über
die Welt der Kunst umzusetzen
und damit zur Entwicklung des
Schönen und zur Verewigung
zeitloser Werte beizutragen. 
10 lat doświadczenia w ubezpieczeniach zdrowotnych dla firm
Najwyższa jakość usług medycznych dla Twoich pracowników
INTER Zdrowie
INTER Zdrowie to program ubezpieczeniowy stworzony specjalnie z myślą o pracodawcy.
Zapewnia opiekę medyczną we wszystkich najważniejszych obszarach ochrony zdrowia.
Dla komfortu Twoich pracowników zarekomendujemy najlepsze prywatne placówki medyczne działające w pobliżu
siedziby/siedzib Twojej firmy. Twoi pracownicy pod jednym numerem telefonu uzyskają pomoc i umówią wizytę
lekarską w nowoczesnym gabinecie. Z chęcią obejmiemy ubezpieczeniem także rodziny pracowników.
INTER Zdrowie to nowoczesne ubezpieczenie zdrowotne - jedno z najbardziej pożądanych świadczeń
pozapłacowych. Twoi pracownicy z pewnością docenią jego zalety.
www.interpolska.pl
Zdrowie Twoich pracowników to wymierne korzyści finansowe dla Ciebie:
skuteczna profilaktyka i leczenie to mniej absencji chorobowych.
Nie zwlekaj, skontaktuj się z naszym doradcą.
Towarzystwo Ubezpieczeń INTER Polska S.A.
Rafał Szczęsny
e-mail: [email protected]
tel.: 22 333 75 20
Piotr M. Śliwicki
Prezes, Sopockie Towarzystwo
Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A.
Vorstandsvorsitzender, Sopockie Towarzystwo
Ubezpieczeniowe Ergo Hestia S.A.
wizerunkowe – pojawienie się
marki w kontekście kultury
i sztuki wpływa na nią pozytywnie.
Samo sponsorowanie wydarzeń,
przekazywanie pieniędzy
na działania jest jednak zaledwie
początkiem przygody z kulturą.
Kulturförderung
bereichert die
Firmenkultur
Wsparcie kultury
wzbogaca kulturę
firmy
Kultura jest jednym z filarów
rozwoju w ogóle, a korzyści
wizerunkowe, które firma odnosi
z działań w tym obszarze to nie
jedyna nagroda za wsparcie
artystów, filozofów czy muzyków.
Równie ważna jest bliska,
partnerska współpraca z twórcami
– ona wzbogaca kulturę firmy.
Tak jest w przypadku nagrody
Znaku i Ergo Hestii im. Ks.
Tischnera oraz ogólnopolskiego
konkursu „Artystyczna Podróż
Hestii”. Finansując nagrodę
z obszaru filozofii i działalności
społecznej, mamy szansę
obserwować najnowsze dokonania
liderów polskiej humanistyki
i sektora pozarządowego, możemy
współtworzyć debatę społeczną.
Wiele idei zbieramy i dyskutujemy
wewnątrz organizacji.
W drugim, autorskim projekcie
Grupy Ergo Hestia, wspieramy
48
Wi 12/12-01/13
młode talenty. Sam konkurs
powstał już w 2002 roku
we współpracy z uczelniami
artystycznymi – Akademiami
Sztuk Pięknych w całej Polsce.
Uczestniczą w nim studenci
ostatnich lat wyższych uczelni
plastycznych w Polsce, pracowni
malarstwa, rzeźby i grafiki.
Zwycięzca w nagrodę wyjeżdża
jesienią na miesięczne stypendium
do Nowego Jorku, a laureat nagrody
specjalnej – do hiszpańskiej
Walencji. Pobyt w obu miastach
to realizacja idei mecenatu:
wypełniony jest zwiedzaniem
galerii i muzeów oraz spotkaniami
z artystami. Przyznawane są też
nagrody finansowe, przeznaczone
na zakup materiałów plastycznych.
Inspiracją jest tradycja podróży
edukacyjnych, w jakie przed
kilkoma wiekami wyruszali młodzi
ludzie, by w stolicach europejskich
poznawać dziedzictwo, rozwijać się
i nabywać nowych doświadczeń.
Rzecz jasna, korzyści ze wspierania
sztuki to również korzyści
Kultur ist einer der Grundpfeiler
der Entwicklung im Allgemeinen,
und der Imagegewinn, den die
Firma durch Aktivitäten in
diesem Bereich erzielt, ist nicht
der einzige Vorteil der Förderung
von Künstlern, Philosophen
und Musikern. Ebenso wichtig
ist die enge partnerschaftliche
Zusammenarbeit mit Künstlern
– denn diese bereichern die
Firmenkultur.
Beispiele hierfür sind der JózefTischner-Preis des Verlags
Znak und der Ergo HestiaGruppe sowie der polenweite
Wettbewerb „Die künstlerische
Reise von Ergo Hestia“. Durch
die Finanzierung eines Preises
im Bereich Philosophie und
gesellschaftliches Engagement
haben wir die Chance, die neuesten
Errungenschaften der führenden
polnischen Geisteswissenschaftler
und Leadern von Nichtregierungs
organisationen zu beobachten
und die gesellschaftliche Debatte
mitzugestalten. Dabei sammeln wir
zahlreiche Ideen und diskutieren
diese unternehmensintern.
Im Rahmen des zweiten, eigenen
Projekts der Ergo Hestia-Gruppe
fördern wir junge Talente.
Der Wettbewerb selbst
wurde bereits im Jahr 2002
in Zusammenarbeit mit
Kunsthochschulen aus ganz
Polen ins Leben gerufen. Die
Teilnehmer sind Studenten
der letzten Studienjahre von
Kunsthochschulen in Polen
sowie Maler-, Bildhauer- und
Grafikateliers.
Der Preisträger reist im Herbst
für ein vierwöchiges Stipendium
nach New York und der Gewinner
des Sonderpreises besucht die
spanische Stadt Valencia. Die
Aufenthalte in beiden Städten
stellen die Ideenverwirklichung
der Schir mherrschaft dar:
das Programm besteht aus
Besichtigungen von Galerien
und Museen sowie Begegnungen
mit Künstlern. Es werden zudem
auch Geldpreise vergeben, die
für den Kauf von Utensilien
für die künstlerische Arbeit
gedacht sind.
Inspiration ist hierbei die Tradition
der Bildungsreisen, auf die sich vor
mehreren Jahrhunderten junge
Menschen begaben, um in den
europäischen Hauptstädten das
kulturelle Erbe kennenzulernen,
sich zu entwickeln und neue
Erfahrungen zu sammeln.
Selbstverständlich gehört zu den
Vorteilen der Kunstförderung auch
der Imagegewinn – das Auftauchen
der Marke im Kontext von Kultur
und Kunst beeinflusst das Image
positiv. Das Sponsoring von
Veranstaltungen in Form von
Geldspenden für verschiedene
Aktivitäten ist jedoch lediglich
der Anfang des Abenteuers mit
der Kultur.

K omentarz / K o mmentar
dr Ewa Łabno-Falęcka
Dyrektor PR, Mercedes-Benz Polska
PR Direktorin, Mercedes-Benz Polska
„Największą sztuką jest robienie
interesów na sztuce – czyli biznes.
Dobry biznes jest najbardziej
fascynującą sztuką”. Andy Warhol
zrobił dobry biznes, a jego sztuka
jest jednym z przełomowych zjawisk
XX wieku.
Nie zawsze jednak sztuce jest
łatwo. Szczególnie sztuka
nowoczesna, powszechnie uważana
za hermetyczną, nie jest kochana
przez sponsorów. Ale jest ważna dla
rozwoju współczesnego człowieka
i dlatego Mercedes-Benz ma ją
w swojej strategii sponsoringowej.
I często okazuje się, że obcowanie
ze sztuką współczesną otwiera nam
oczy i wzbogaca.
Podam przykład: w 2001 roku
sponsorowaliśmy wystawę Leona
Tarasewicza w Pawilonie Polskim
na Biennale Sztuki w Wenecji.
Kontynuowaliśmy współpracę
w 2002 roku wspierając wystawę
Artysty w Centrum sztuki
Współczesnej Zamek Ujazdowski
w Warszawie. W 2004 roku,
kiedy Mercedes wprowadzał się
do swej nowej siedziby przy ul.
Daimlera 1, zaprosiliśmy artystę
do zrobienia dwóch murali. Powstały
na pierwszym piętrze budynku
w korytarzu wiodącym do kantyny
– żeby każdy pracownik mógł
z nimi obcować. Powstały ogromne
malowidła ścienne o długości paru
metrów. Performancem stała się
sama praca Leona Tarasewicza
nad muralami. Artysta malował
w godzinach pracy firmy. Rozłożone
farby, palety, drabina i przybory
malarskie intrygowały pracowników,
którzy z dnia na dzień coraz bardziej
interesowali się powstającą pracą.
Wydarzyło się przy tym coś
niezwykłego: rozmowy z artystą
na temat jego pracy i znaczenia sztuki
w ogóle. Wiele osób śledziło postępy
w malowaniu, fotografowało,
zapraszało rodziny do oglądania
procesu. Byli dumni. Ingerencja
sztuki w zuniformizowany świat
biznesu okazała się ciekawą
innowacją, pobudziła kreatywność
myślenia. Od tego czasu więcej
osób odwiedza wystawy sztuki
nowoczesnej.
Tak więc wspieranie sztuki
współczesnej może być doskonałym
biznesem – w kategoriach
tego, co mierzalne, jak i tego
co niemierzalne. W końcu nie
wszystko, co policzalne, się liczy.
I nie wszystko, co się liczy, jest
policzalne.

„Die größte Kunst ist, mit der Kunst
Geschäfte zu machen. Ein gutes
Geschäft ist die faszinierendste
Kunst“. Andy Warhol hat ein gutes
Geschäft gemacht. Seine Kunst
gehört zu den Phänomenen des 20.
Jahrhunderts.
Die Kunst hat es jedoch nicht immer
leicht. Besonders die moderne
Kunst, die allgemein als hermetisch
angesehen wird, wird von Sponsoren
nicht geliebt. Aber sie ist wichtig
für die Entwicklung des modernen
Menschen und deshalb fördert
Mercedes-Benz sie mit seinem
Sponsoring-Konzept. Der Umgang
mit zeitgenössischer Kunst öffnet
uns oft die Augen und bereichert
uns.
Ein Beispiel: 2001 haben wir die
Ausstellung von Leon Tarasewicz
im Polnischen Pavillon auf
der Kunstbiennale in Venedig
gesponsert. Wir haben die
Zusammenarbeit 2002 fortgesetzt
und die Ausstellung des Künstlers
im Warschauer Zentrum für
zeitgenössische Kunst im Schloss
Ujazdowski unterstützt. Als
Mercedes 2004 seinen neuen Sitz
an der ul. Daimlera 1 bezogen
hat, haben wir den Künstler
mit der Anfertigung von zwei
Wandmalereien beauftragt.
Diese entstanden im ersten Stock
des Gebäudes im zur Kantine
führenden Korridor, damit sie
jeder Mitarbeiter sehen kann.
Die riesigen Wandgemälde sind
mehrere Meter lang. Die Arbeit
von Leon Tarasewicz an diesen
Werken war eine Performance. Der
Künstler malte nämlich während
der normalen Arbeitszeiten. Die
ausgelegten Farben, Paletten und
Ausrüstungsgegenstände des
Malers machten die Mitarbeiter
neugierig. Sie interessierten sich
immer mehr für seine Arbeit. Dabei
kam es sogar zu Gesprächen mit
dem Künstler über seine Arbeit
und die Bedeutung von Kunst
im Allgemeinen. Viele Personen
verfolgten die künstlerischen
Fortschritte, machten Fotos und
luden ihre Familie zu einem Besuch
ein. Sie waren stolz. Der Kontakt
der Kunst mit der eintönigen
Geschäftswelt war eine interessante
Innovation, die das kreative Denken
anregte. Seit dieser Zeit besuchen
mehr Personen Ausstellungen für
moderne und zeitgenössische Kunst.
So kann die Förderung moderner
Kunst ein hervorragendes Geschäft
sein, sowohl in messbaren als auch
nicht messbaren Dimensionen.
Nicht alles, was zählbar ist, zählt
auch wirklich; nicht alles, was zählt,
kann man auch zählen.

Wi 12/12-01/13
49
Joanna Mytkowska
Dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej
w Warszawie
Direktorin des Museums für Zeitgenössische
Kunst in Warschau
Jak wygląda finansowanie sztuki
w Polsce?
Nie ma krótkiej odpowiedzi
na to pytanie. Scena artystyczna
w Polsce jest bardzo aktywna,
w żadnym innym kraju naszego
regionu nie ma tak dynamicznego
środowiska artystycznego, ani
równie rozwiniętego systemu
instytucjonalnego wspierającego
sztukę. Mówiąc o systemie
instytucjonalnym, mam na myśli
nie tylko publiczne galerie i muzea,
czy system grantów dla artystów
ze środków publicznych, ale
i rynek sztuki, który, przeszedł
w ciągu ostatnich dwóchtrzech lat wielkie przeobrażenie
i niezwykle się sprofesjonalizował
– co widać po wysypie nowych
galerii sztuki w Warszawie, z ich
bezprecedensową inicjatywą
„Warsaw Gallery Weekend”.
System f inansowania sztuki
50
Wi 12/12-01/13
opiera się zatem na tych dwóch
filarach – środkach publicznych
i środkach prywatnych, które płyną
do artystów za pośrednictwem
rynku sztuki. Dzięki nowym
grantom Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego
na zakup dzieł do publicznych
kolekcji sztuki współczesnej,
instytucje takie jak Muzeum
Sztuki Nowoczesnej w Warszawie,
Muzeum Sztuki Współczesnej
w Krakowie, Muzeum Sztuki
w Łodzi czy Muzeum Współczesne
Wrocław stają się ważnymi
pośrednikami w finansowaniu
twórczości artystów, jednak wiele
naszych zakupów ma charakter
historyczny, więc pieniądze te
niekoniecznie trafiają do kieszeni
tworzących dziś artystów,
szczególnie młodych. Często
bywa tak, że publiczne instytucje
zapraszają artystów do współpracy
przy rozmaitych projektach,
na przykład wystawach czasowych,
nie mając pieniędzy na zapłacenie
twórcom honorariów za ich
pracę – pokrywają tylko koszty
materiałów. Praca dla publicznych
instytucji przynosi, zwłaszcza
młodym artystom, prestiż i podnosi
ich wartość na rynku sztuki, ale
fakt niepłacenia honorariów
to jednak sprawa dość wstydliwa
– nie powinno tak być. Ale trzeba
pamiętać, że publiczne środki,
choć w europejskiej tradycji
zawsze stanowią ważny element
w systemie finansowania sztuki,
nigdy nie zastąpią środków
prywatnych – czyli pieniędzy
od kolekcjonerów. Bez nich nie
ma zdrowego, stabilnego rynku
sztuki. To wciąż wielka bolączka
naszego świata sztuki. Mamy
świetnych artystów, prace młodych,
obiecujących twórców kosztują
niewiele, opiekę nad nimi sprawują
coraz bardziej profesjonalne
galerie, otrzaskane w światowych
standardach, zatrudniające
zdolnych kuratorów, a ciągle nie
przekłada się to na jakiś wyraźny
wzrost zainteresowanie ze strony
coraz zamożniejszej polskiej klasy
średniej. Od kilkunastu lat dużo
kupują w Polsce kolekcjonerzy
zagraniczni, Polaków wciąż jest
niewielu, a przecież żeby zacząć
kolekcjonować wcale nie potrzeba
dużych pieniędzy. Potrzebna jest
raczej ciekawość, otwartość –
kontakt ze sztuką to przygoda, która
niesamowicie rozwija wyobraźnię.
Pieniądze wydawane na sztukę
lepiej potraktować jako sposób
na wzbogacenie własnego życia, nie
jako inwestycję, która przyniesie
określoną stopę zwrotu. Ale
przyglądając się, jak bardzo młode
galerie – szczególnie warszawskie
– przykładają się do tego,
by zachęcić nowe kręgi publiczności
do kolekcjonowania, jestem dobrej
myśli. To tylko kwestia czasu, aż
prywatne pieniądze zaczną zasilać
obieg sztuki w Polsce.

Wie sieht die Finanzierung der
Kunst in Polen aus?
Auf diese Frage gibt es keine kurze
Antwort. Die Kunstszene in Polen
ist sehr aktiv, denn in keinem
anderen Land unserer Region gibt
es ein so dynamisches Kunstmilieu
oder ein so entwickeltes
System der institutionalisierten
Kunstförderung. Wenn wir vom
institutionellen System reden,
dann denke ich dabei nicht nur an
öffentliche Galerien und Museen
oder an das Fördersystem für
Künstler aus öffentlichen Mitteln,
sondern auch an den Kunstmarkt,
der im Laufe der letzten zwei, drei
Jahre eine große Umgestaltung
durchlaufen und sich stark
professionalisiert hat – was an der
großen Zahl neuer Kunstgalerien
in Warschau mit ihrer beispiellosen
Initiative „Warsaw Galler y
Week“ zu sehen ist. Das System
der Kunstfinanzierung stützt
sich daher auf zwei Säulen –
öffentliche und private Mittel, die
den Künstlern unter Vermittlung
des Kunstmarktes zuf ließen.
Zaha Hadid
© Dorotheum
Dank der neuen Fördermittel
des Ministeriums für Kultur
und Nationalerbe zum Erwerb
von Werken für öffentliche
Sammlungen zeitgenössischer
Kunst werden Institutionen wie das
Museum für zeitgenössische Kunst
in Warschau, das Museum für
zeitgenössische Kunst in Krakau,
das Kunstmuseum in Lodsch
oder das Zeitgenössische Museum
Breslau zu wichtigen Vermittlern
in der Finanzierung des Schaffens
von Künstlern. Viele unserer
Ankäufe haben jedoch historischen
Charakter, darum gehen die Gelder
nicht unbedingt in die Taschen
heute tätiger, insbesondere junger
Künstler. Oft ist es so, dass
öffentliche Institutionen Künstler
zur Zusammenarbeit bei kleinen
Projekten einladen, zum Beispiel
bei Wechselausstellungen, und weil
sie kein Geld haben, Künstlern
ein Honorar für ihre Arbeiten
zu zahlen, decken sie nur die
Materialkosten. Die Arbeit für
öffentliche Institutionen bringt,
besonders für junge Künstler,
Anerkennung mit sich und erhöht
ihren Wert auf dem Kunstmarkt,
doch die Tatsache, dass keine
Honorare gezahlt werden ist
trotzdem beschämend – so sollte
es nicht sein. Aber man muss daran
denken, dass öffentliche Mittel,
obwohl sie in der europäischen
Tradition immer ein wichtiges
Element in der Kunstfinanzierung
darstellen, nie Privatmittel
ersetzen – das heißt Gelder von
Kunstsammlern. Ohne sie gibt
es keinen gesunden, stabilen
Kunstmarkt. Das ist weiterhin eine
große Schwäche unserer Kunstwelt.
Wir haben her vorragende
Künstler, die Arbeiten von jungen,
vielversprechenden Schöpfern
kosten nicht viel und deren
Betreuung wird immer häufiger
von professionellen Galerien
übernommen, die an globale
Standards gewöhnt sind und fähige
Kuratoren beschäftigen, doch noch
immer schlägt sich das in keinem
deutlichen Anstieg im Interesse
einer immer vermögenderen
polnischen Mittelklasse nieder.
Seit einigen Jahren kaufen in
Polen ausländische Kunstsammler
viel, aber polnische Käufer gibt
es weiterhin wenige, obwohl
man überhaupt nicht viel Geld
braucht, um mit dem Sammeln
von Kunst zu beginnen.
Nötig ist eher Neugierde und
Offenheit – Kontakt mit der
Kunst ist ein Abenteuer, das das
Vorstellungsvermögen unglaublich
entwickelt. Die Ausgaben für
Kunst sollten eher als eine
Art Bereicherung des eigenen
Lebens gesehen werden, nicht als
Investition, die einen bestimmten
Gewinn einbringt. Wenn man sich
allerdings umsieht, wie sehr junge
Galerien – besonders in Warschau
– die Öffentlichkeit zum Sammeln
von Kunst anregen, dann bin
ich guten Mutes. Es ist nur eine
Frage der Zeit, bis private Gelder
anfangen, den Kunsthandel in
Polen zu beleben.

Konkurs!
Gewinnspiel!
Wygraj
jeden z 3 zestawów
luksusowych
kosmetyków InCell ufundowanych przez markę Dr Irena
Eris (www.DrIrenaEris.com) – każdy zestaw o wartości
844 PLN!
Kosmetyki InCell, oparte na innowacyjnej
technologii dotarcia do serca komórek skóry IONOcell
STUMULATORS™ TECHNOLOGY, przeznaczone do pielęgnacji
twarzy i ciała. Dostępne są wyłącznie w sieci SEPHORA.
Wymień 5 cech karnawałowego
makijażu Najlepsza odpowiedź wygrywa!
Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą
mailową na adres: [email protected] do 7 stycznia. Zwycięzcę konkursu
ogłosimy w następnym numerze Wi.
Gewinnen Sie eines
von drei luxuriösen Kosmetiksets
der Firma Dr Irena Eris (www.DrIrenaEris.com)
jeweils im Wert von
844 PLN! Die Kosmetikprodukte
InCell zur Gesichts- und Körperpflege sind ausschließlich in
der Parfümeriekette SEPHORA erhältich.
Nennen Sie uns 5 Eigenschaften
eines Karneval-Make-ups
Die beste Antwort gewinnt!
Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per
Email an [email protected] bis zum 7. Januar. Der Gewinner wird in
der nächsten Ausgabe der Wi bekannt gegeben.
Wi 12/12-01/13
51
Agata Smoczyńska-Le Guern
Właścicielka Galerii Le Guern
Eigentümerin der Galerie Le Guern
Hanna Wróblewska
Dyrektor Zachęty Narodowej Galerii Sztuki
Direktorin der Nationalen Kunstgalerie Zachęta
Jak wygląda finansowanie sztuki
w Polsce?
Sztukę f inansują głównie
sami artyści. Czasem mecenat
państwowy – tj. instytucje
publiczne – galerie, muzea
lub pr ywatne fundacje
i galerie. Co do działalności
sponsorskiej czy mecenasowskiej
podmiotów komercyjnych
– brak gotowych rozwiązań
systemowych, ułatwiających
finansowanie sztuki sprawia,
że mecenat w Polsce częściej
łączy się z krótkoterminowymi
działaniami promocyjnymi
niż z faktyczną długofalową
inwestycją. Oczywiście zdarzają
się chwalebne wyjątki. Zachęta
wśród swoich partnerów może się
52
Wi 12/12-01/13
pochwalić wieloletnią współpracą
z Deutsche Bank Polska i Fundacją
Deutsche Bank, z którymi od 10 lat
organizuje konkurs Spojrzenia –
nagradzający najciekawsze postawy
artystyczne młodych polskich
twórców (aktualnie jedyny taki
projekt w Polsce).
Czy wsparcie finansowe firm
komercyjnych ma wpływ
na rozwój sztuki?
Na razie nie. Sztuka rozwija
się często przez eksperyment
a tego firmy nastawione raczej
na promocję się boją. Trzeba
by więc wyłączyć nastawienie
na natychmiastowe promocyjne
efekty takiej współpracy i traktować
ją raczej jako symboliczną
Czy możemy mówić o wzroście
zainteresowania nabywaniem
dzieł sztuki w Polsce?
Od 2-3 lat obserwujemy znaczny
wzrost zakupów dzieł sztuki, choć
ich ceny nie są jeszcze zbyt wysokie.
Bogacenie się społeczeństwa
i wzrost wiedzy na temat sztuki
przyczyniają się do zwiększenia
grona obserwatorów wystaw
galeryjnych, ale też kupujących
sztukę najnowszą. Tworzą się
kolekcje prywatne, coraz częściej
wzbogacane o prace artystów
zagranicznych, ponie waż
część kolekcjonerów odwiedza
międzynarodowe targi sztuki
i dokonuje tam zakupów.
W odpowiedzi na potrzeby powstają
poradniki dla kolekcjonerów, a biura
podróży organizują specjalne
imprezy wyjazdowe dla miłośników
sztuki. Ci co złapali bakcyla
kolekcjonowania, wiedzą, że sztuka
najnowsza wymaga poświęcenia
czasu na poznanie jej, co czyni
ją jeszcze bardziej interesującą
z punktu widzenia rozwoju
osobistego oraz, niekoniecznie
tradycyjnie pojmowanego, przeżycia
estetycznego.
„inwestycję” na przyszłość,
w kapitał symboliczny.
Wsparcie tego typu niewątpliwie
mogłoby łączyć się z rozwojem
sztuki, ale musi zostać
spełniony warunek większego,
systematycznego i systemowego
zaangażowania, kiedy lokata
w sztukę nie jest jedynie
oczekiwaniem szybkiego zysku
czy kreacją wizerunku firmy
„oprawionego“ w sztukę.
w Zachęcie, pochodzi
od prywatnych właścicieli. Wydaje
się więc, że zainteresowanie
dziełami polskich artystów jest
coraz większe.

Jak w ostatnim czasie
kształtuje się rynek sztuki
w Polsce, w kontekście polskich
i zagranicznych twórców?
Czy można mówić o wzroście
zainteresowania nabywaniem
dzieł artystów w Polsce?
Nie jest jeszcze bardzo dobrze,
ale jest coraz lepiej. Choć nie
jesteśmy galerią komercyjną i nie
obserwujemy rynku sztuki pod
tym kątem – wiele prac, które
prezentujemy na wystawach
Czy wsparcie finansowe firm
komercyjnych ma wpływ
na rozwój sztuki?
Mamy w Polsce wciąż za mało
przykładów wsparcia sztuki
ze strony businessu a bez tego
czynnika rynek sztuki, z powodu
ciągłego niedofinansowania, nie
będzie funkcjonował prawidłowo.
Pojawiają się pojedyncze
przykłady tworzenia kolekcji
instytucjonalnych, ale czynią
to zwykle filie zagranicznych
firm, które przenoszą do nas swoje
tradycje inwestowania w sztukę
np. Fundacja Sztuki Polskiej
ING. Trudno sobie wyobrazić
funkcjonowanie rynku sztuki
Wie wird Kunst in Polen
finanziert?
Kunst wird hauptsächlich von
den Künstlern selbst finanziert.
Manchmal besteht ein staatliches
Mäzenat seitens öffentlicher
Einrichtungen über Galerien
und Museen und auch private
Stiftungen und Galerien
übernehmen Kulturförderung.
In Bezug auf Sponsoring- und
Fördertätigkeiten kommerzieller
Rechtsträger mangelt es an fertigen
Systemlösungen zur Erleichterung
der Kunstfinanzierung, weshalb die
Kunstförderung in Polen häufiger
mit kurzfristigen PR-Tätigkeiten
als mit tatsächlichen langfristigen
Investitionen verbunden wird.
Selbstverständlich gibt es löbliche
bez tak ważnych inicjatyw jak
konkursy dla młodych artystów
organizowane przez f irmy
Samsung, Deutsche Bank czy
Strabag. Większość firm woli
dofinansowywać przedsięwzięcia,
które trafiają do masowego klienta,
tracąc często szansę na dodanie
sobie prestiżu ciekawą kolekcją
albo projektem artystycznym oraz
poprzez budowanie społecznej
odpowiedzialności biznesu.
Finansowe wsparcie ze strony
państwa pozwala tylko zaspokoić
minimalne potrzeby artystów
i instytucji publicznych, dlatego
sztuka musi szukać dofinansowania
ze strony firm komercyjnych. 
Kann von einem wachsenden
Interesse am Kauf von
Kunstwerken in Polen
gesprochen werden?
Seit 2 – 3 Jahren wird ein
deutliches Wachstum der Zahl
Ausnahmen. Die Galerie Zachęta
kann unter ihren Partnern eine
langjährige Zusammenarbeit mit
der Deutsche Bank Polska SA
und der Deutsche Bank Stiftung
vorweisen, mit denen wir seit 10
Jahren gemeinsam den Wettbewerb
Ansichten veranstalten, in dessen
Rahmen Kunstpreise für die
interessantesten künstlerischen
Aktivitäten junger polnischer
Künstler vergeben werden (derzeit
die einzige Initiative dieser Art in
Polen).
Beeinflusst die finanzielle
Förderung kommerzieller
Unternehmen die Entwicklung
der Kunst?
Bisher nicht. Kunst entwickelt sich
häufig durch Experimente und
davor haben Firmen, die es auf
PR abgesehen haben, eher Angst.
Man müsste also die Einstellung
auf sofortige PR-Effekte aus
einer solchen Zusammenarbeit
von Kunstkäufen beobachtet,
obwohl das Preisniveau noch nicht
sehr hoch ist. Die Steigerung des
gesellschaftlichen Reichtums und
das zunehmende Kunstwissen
sorgen für eine Erweiterung
des Kreises der Besucher von
Galerieausstellungen und der
Käufer neuester Kunstwerke. Es
entstehen private Sammlungen, die
immer häufiger um die Arbeiten
ausländischer Künstler bereichert
werden, da ein Teil der Sammler
internationale Kunstmärkte
besucht und dort einkauft.
Aufgrund der bestehenden
Nachfrage werden Ratgeber für
Kunstsammler herausgegeben und
spezielle Reiseveranstaltungen für
Kunstliebhaber durch Reisebüros
organisiert.
Diejenigen, die von der
Sammelleidenschaft inf iziert
wurden, wissen, dass neueste
Kunst Zeit benötigt, um sie zu
verstehen, wodurch sie mit Blick
auf die persönliche Entwicklung
und die ästhetische Erfahrung –
nicht unbedingt im traditionellen
Sinne – noch interessanter wird.
Beeinflusst die finanzielle
Förderung durch kommerzielle
Unternehmen die Entwicklung
der Kunst?
Wir haben in Polen immer noch zu
wenige Beispiele für die Förderung
der Kunst durch Unternehmen.
Und ohne dieses Engagement
funktioniert der Kunstmarkt wegen
der ständigen Unterfinanzierung
nicht richtig. Es gibt einzelne
Beispiele für die Entstehung von
institutionellen Sammlungen,
aber dies be trifft meist
ausländische Niederlassungen
von Unternehmen, die ihre
Traditionen der Investition in
Kunst nach Polen importieren,
wie z.B. die Stiftung für polnische
Kunst der ING. Es fällt schwer,
sich das Funktionieren des
Kunstmarkts ohne solch wichtige
Initiativen vorzustellen, wie die
von Samsung, der Deutschen
Bank und Strabag organisierten
Wettbewerbe für junge
Künstler. Die meisten Firmen
unterstützen lieber Projekte, die
den Massenkunden ansprechen
und verlieren dadurch häufig die
Chance zur Prestigeerhöhung
durch eine interessante Sammlung
oder ein Kunstprojekt und durch
die Entwicklung von sozialer
Verantwortung des Unternehmens.
Die finanzielle Unterstützung
von staatlicher Seite reicht nur
zur Befriedigung der minimalen
Bedürfnisse von Künstlern und
öffentlichen Kunsteinrichtungen
aus. Deshalb ist die Kunstbranche
auf die Suche nach finanzieller
Unterstützung durch kommerzielle
Unternehmen angewiesen. 
Die Situation ist noch nicht sehr
gut, aber sie verbessert sich stetig.
Obwohl wir keine kommerzielle
Galerie sind und den Kunstmarkt
nicht aus dieser Perspektive
beobachten – viele Arbeiten, die wir
bei den Ausstellungen in der Galerie
Zachęta präsentieren, stammen von
privaten Eigentümern. Es scheint
also, als werde das Interesse an
Werken polnischer Künstler immer
größer.

ausblenden und sie eher als
symbolische „Investition“ in die
Zukunft, in ein symbolisches
Kapital, sehen.
Die Förderung dieser Art könnte
zweifellos mit der Entwicklung
der Kunst einhergehen, aber
dafür muss als Bedingung eine
stärkere, systematische und
systemorientierte Beteiligung
gegeben sein, bei der die
Kapitalanlage in Kunst nicht
ausschließlich mit der Erwartung
schnellen Gewinns und der
Schaffung eines Firmenimages
mit „künstlerischem Rahmen“
verbunden wird.
Wie gestaltet sich in letzter
Zeit der Kunstmarkt in Polen
im Kontext polnischer und
ausländischer Künstler? Kann
man von steigendem Interesse
am Kauf von Kunstwerken in
Polen sprechen?
Wi 12/12-01/13
53
Przekorny charakter sztuki
Eigensinniger Charakter der Kunst
Dyplomacja kulturalna
Dla Inst ytutów Polskich,
Goethego, Francuskich czy
Cervantesa – odpowiedzialnych
na całym świecie za dyplomację
publiczną i kulturalną krajów
ich pochodzenia – to codzienna
praktyka, czy też, jak kto woli,
business as usual.
W rzeczy samej, od jakiegoś
już czasu, zarówno w sektorze
publicznym jak i prywatnym,
obserwuje się wzrost znaczenia
tzw. soft power, której
najważniejszymi komponentami
są lifestyle, sztuka i kultura.
Najbardziej plakatywnymi
przykładami oddziaływania tych
zjawisk są bodaj: przed 20 laty
rozpad „bloku wschodniego”,
czy też ostanio „arabska wiosna
54
Wi 12/12-01/13
(ludów) ”. Oba te wydarzenia
niebywale zmieniły układ
sił i polityczną architekturę
świata, i na oba przemożny
wpływ miała m.in. (pop)
kultura Zachodu. Stąd wiele
krajów wspiera, jako integralny
element własnej dyplomacji,
swe polityki kulturalne, które
coraz efektywniej i za sprawą
swoistej synergii, przyczyniają
się również do przyśpieszenia
ich ekspansji gospodarczej.
Mamy tym samym do czynienia
ze zmianą paradygmatu, tzn.
nakłady na kulturę i sztukę,
traktowane dotychczas jako
koszt, stają się długoterminową
inwestycją w image i markę
państw, z czego w rezultacie
zyski czerpie gospodarka. Ten
ogromny potencjał musi być
tylko odpowiednio wcześnie
Kulturelle Diplomatie
Für die Polnischen Institute
sowie für die verschiedenen
Außenstellen des GoetheInstituts, des Institut
Français oder des CervantesInstituts, die auf der ganzen
Welt für die öffentliche und
kulturelle Diplomatie ihrer
Herkunftsländer verantwortlich
sind, ist dies tägliches Brot oder
auch business as usual.
In der Tat lässt sich bereits
seit einiger Zeit sowohl im
öffentlichen als auch im privaten
Sektor ein Anstieg der Bedeutung
der sog. Soft Power beobachten,
deren wichtigste Elemente
Lifestyle, Kunst und Kultur sind.
Die plakativsten Beispiele für die
Auswirkungen dieses Phänomens
sind der Fall des „Ostblocks“
vor 20 Jahren und der „arabische
Völkerfrühling“ im vergangenen
Jahr. Beide Ereignisse veränderten
die Kräfteverhältnisse und
die politische Architektur der
Welt tiefgreifend und auf beide
hatte u.a. die (Pop-) Kultur des
Westens einen entscheidenden
Einf luss. Deshalb fördern
viele Staaten als integrales
Element ihrer Diplomatie
ihre eigene Kulturpolitik, die
immer effektiver wird und
dank einer gewissen Synergie
auch zur Beschleunigung
ihrer wirtschaftlichen
Expansion beiträgt. Hierbei
handelt es sich also um
einen Paradigmenwechsel:
Aufwendungen für Kultur und
Kunst, die bisher als Kosten
angesehen wurden, werden zu
To kanadyjski filozof Marshall McLuhan był
tym, który wymyślił znane w międzyczasie
nieomal wszystkim pojęcie „globalnej
wioski”. Od niego także pochodzi,
skądinąd bardzo aktualne stwierdzenie, że
po erze kiedy to biznes był naszą kulturą,
przychodzi nam żyć w kolejnej, w której
to kultura staje się naszym biznesem.
Der kanadische Philosoph Marshall McLuhan
hat den mittlerweile fast allen bekannten
Begriff „Globales Dorf“ formuliert. Von ihm
stammt auch die sehr aktuelle Feststellung,
dass wir nach einer Ära, in der das Business
unsere Kultur war, in eine weitere eintretten,
in der die Kultur zu unserem Business wird.
zidentyfikowany, a następnie
wykorzystany przez kręgi
polityczne i gospodarcze na rzecz
rozwoju. Niestety w dalszym
ciągu pojmowanie zjawiska
rozwoju jest jednobiegunowe
i tożsame wyłącznie ze wzrostem
PKB – jako jedynym miernikiem
ekonomicznego postępu.
Tymczasem nowocześnie
rozumiany rozwój to proces
wielowymiarowy, odnoszący się
tak samo do sfery środowiska,
jak i do społeczno-kulturowej.
Istotą tak postrzeganego rozwoju
winno być konsekwentne staranie
o permanentną poprawę jakości
życia w mieście, regionie, kraju.
Bo tylko dzięki określonej
kombinacji elementów społecznokulturalno-gospodarczych, dane
miejsce jawić się może na tyle
atrakcyjnym, by chcieć w nim
zamieszkać, pracować a wreszcie
realizować swe marzenia
i plany. Bez kultury, pomysłów
kreat ywnych, a w końcu
umacniania społeczeństwa
obywatelskiego nasze mocno
zindywidualizowane cele są
po prostu nieosiągalne.
Kultura zinstytucjonalizowana
Jednocześnie na tym tle w roku
2011 w reakcji na wspólne
wydanie kolektywu autorskiego
D. Haselbacha, A. Kleina,
P. Knoesela i S. Opitza książki pt.:
„Kulturinfarkt” przez Niemcy
przetoczyła się bezprecedensowa
debata publiczna. Zdaje się, że
żadna kulturalno-polityczna
książka do tej pory nie wywołała
takiego odzewu i tak daleko
idącej polaryzacji środowiska
einer langfristigen Investition
in das Image und die Marke
der Staaten, wovon im Ergebnis
die Wirtschaft prof itiert.
Dieses enorme Potential muss
entsprechend früh identifiziert
und anschließend von Politikern
und Ökonomen für die
Entwicklung eingesetzt werden.
Leider ist das Verständnis
des Phänomens Entwicklung
auch weiterhin unipolar und
wird ausschließlich mit einem
Anstieg des BIP gleichgesetzt
– als einzigem Maßstab des
wirtschaftlichen Fortschritts.
Indessen ist die Entwicklung
im modernen Verständnis ein
mehrdimensionaler Prozess,
der sowohl die Umwelt, als
auch die soziokulturelle Sphäre
betrifft. Der Ker n der so
definierten Entwicklung sollte
das konsequente Streben nach
einer permanenten Steigerung
der Lebensqualität in der
Stadt, Region und dem Land
sein. Denn nur dank einer
bestimmten Kombination aus
gesellschaftlichen, kulturellen
und wirtschaftlichen Faktoren
kann ein Ort attraktiv genug
scheinen, um an ihm wohnen,
arbeiten und eigene Träume und
Pläne realisieren zu wollen. Ohne
Kultur, kreative Unternehmen
und schließlich auch eine
Stärkung der Bürgergesellschaft
sind unsere heute sehr stark
individualisierten Ziele schlicht
unerreichbar.
Institutionalisierte Kultur
Gleichzeitig schwappte im
Jahr 2011 als Reaktion auf die
gemeinsame Herausgabe des
Buchs „Kulturinfarkt“ der
Autoren D. Haselbach, A. Klein,
P. Knoesel und S. Opitz eine
beispiellose öffentliche Debatte
durch Deutschland. Es scheint,
als habe bisher kein anderes
kulturpolitisches Buch eine
Katarzyna Sokołowska
Instytut Polski w Düsseldorfie
Polnisches Institut Düsseldorf
solche Resonanz und derartig
weitgehende Polarisierung der
Expertenwelt verursacht.
Der kritische Schwerpunkt dieses
Buches wurde bereits im Untertitel
und in der Einleitung beim Namen
genannt: „Von allem gibt es zu
viel und fast überall dasselbe” (S.
11). Die Ursache dafür, wie im
letzten Kapitel – der Diagnose –
erfasst, ist in dem vermeintlichen
„ P e r s p e k t i ve n m a n g e l d e r
Kulturpolitik“ zu suchen,
die „sich durch das Recht der
gut verstandenen Expansion
regieren lässt, jedoch ohne
Berücksichtigung der Nachfrage,
und die sich in einer Trennung der
Kunst von der Wirtschaftlichkeit
ausdrückt (S. 173).
In der Zusammenfassung fordern
die Autoren die Reduktion der
Einrichtungen um die Hälfte
und eine Abkehr vom System der
Kultursubventionierung. Man
kann sich leicht vorstellen, welch
große Resonanz diese teilweise
als populistisch bezeichneten
Überlegungen her vorriefen,
insbesondere in Krisenzeiten.
Und das alles in einem Land,
in dem nicht nur seit 1968
das Motto „Kultur für alle“
einen programmatischen Teil
der staatlichen Kulturpolitik
ausmacht, sondern in dem zudem
in der Neuzeit das Bürgertum
Einrichtungen dieser Art
Wi 12/12-01/13
55
ekspertów. Krytyczny punkt
ciężkości tej publikacji nazwany
został już w podtytule i słowie
wstępnym: „Wszystkiego jest
za dużo, wszędzie prawie
to samo” (str. 11). Pzyczyna tego
stanu rzeczy, ujęta w końcowym
rozdziale zawierającym
diagnozę, tkwi w rzekomym
„braku perspektywy polityki
kulturalnej, rządzącej się prawem
dobrze pojmowanej ekspasji,
jednakowoż bez uwzględniania
popytu i wyrażającym się
oderwaniem sfery sztuki od sfery
gospodarności” (str. 173).
Reasumując autorzy postulują
redukcję połowy instytucji oraz
odejście od systemu subwencji
na kulturę. Można sobie łatwo
wyobrazić, jaki duży rezonans
wywołały, szczególnie w dobie
kryzysu, te częściowo uznane
za populistyczne rozważania.
A wszystko to w kraju, w którym
nie tylko od 1968 r. hasło
„Kultura dla wszystkich” jest
programowo częścią polityki
kulturalnej państwa, ale także
gdzie od czasów nowożytnych
mieszczaństwo tworzyło
i f inansowało inst ytucje
a w połowie XIX w. narodził
się ruch tworzenia towarzystw
sztuki (Kunstverein) czy
to w a r z y s t w m u z e a l n y c h
(Gesellschaft der Freunde und
Förderer des XY-Museums).
Kiedy przeanalizuje się istotę
tych ostatnich, łatwiej będzie
zrozumieć dlaczego w takich
me tropoliach sztuki jak
Kolonia czy Düsseldorf,
do dobrego tonu należy
członkostwo w organizacjach
przyjaciół i sponsorów tego czy
innego muzeum. Doskonale
obrazują to stowarzyszenia
utworzone chociażby wokół
prestiżowej Kunstsammlung
NRW (Duesseldorf) i Ludwig
Museum (Kolonia). Przy czym
to drugie samo w sobie jawi się
niezwykle interesująco, bowiem
56
Wi 12/12-01/13
jego imponująca kolekcja
bazuje de facto na prywatnym
zbiorze i zakupach bardzo
dobrze sytuowanej rodziny
Ludwig. W tym miejscu warto
podkreślić, że tzw. Towarzystwa
Przyjaciół obydwu muzeów
należą do grona najliczniejszych
i tych o największym potencjale
(finansowym) w całej RFN.
Donatorzy
A zatem: nie samą subwencją
kultura w Niemczech żyje!
R ów n i e w a ż n e j a w i s i ę
zaangażowanie tamtejszego
społeczeństwa i jego względnie
wysoka świadomość siły
kreującej wartość dóbr kultury
i sztuki. Kim są tak naprawdę
członkowie wspomnianych
Towarzystw Przyjaciół?
Otóż są to zainteresowane
sztuką osoby prywatne, całe
koncerny, kancelarie, galerzyści,
kolekcjonerzy. Zasadniczo chodzi
o ludzi, gotowych zasilić „swoje”
muzeum minimum kwotą rzędu
500 Euro (sugerowany wkład)
rocznie. Tak się składa, że nad
Renem i rzeką Ruhr, gdzie swe
centrale ulokowały największe
niemieckie firmy (Metro, Henkel,
Thyssen-Krupp, Eon, RWE),
a sektor reklamowy odnotowuje
największe obroty, rynek sztuki
przeżywa swoisty renesans.
Niedawno otwarte wystawy
Andreasa Gurskiego, Carravagio,
Paula Klee (w Düsseldorfie), czy
ekspresjonistyczna „W rauszu
kolorów” w Muzeum Folkwang
w Essen, były bezdyskusyjnymi
high-lightami życia
towarzyskiego na starcie nowego
sezonu kulturalnego. Wydarzenia
te udało się zrealizować m.in.
dzięki niebywałym zasobom
goszczących je instytucji, przede
wszystkim jednak za sprawą
wielkoduszności potężnych
sponsorów ze świata gospodarki.
Profity PR-owe ciągnęli z tego
gegründet und f inanziert hat
und in dem Mitte des 19. Jh. die
Bewegung zur Gründung von
Kunst- und Museumsvereinen
geboren wurde. Wenn man
das Wesen der letztgenannten
Institutionen analysiert, ist es
einfacher zu verstehen, warum
es in Kunstmetropolen wie
Köln oder Düsseldorf zum
guten Ton gehört, Freundesoder Sponsorenorganisationen
des ein oder anderen Museums
anzugehören. Ein hervorragendes
Beispiel sind hier die Vereine,
die um die prestigeträchtige
Kunstsammlung NRW
(Düsseldorf) und das LudwigMuseum (Köln) gegr ündet
wurden, wobei das zweite bereits
an sich äußerst interessant ist,
da die imponierende Sammlung
des Museums de facto auf der
privaten Kollektion und den
K äufen der wohlhabenden
Familie Ludwig basiert. An dieser
Stelle erwähnenswert ist, dass
die sog. Freundeskreise beider
Museen zu den zahlreichsten
und finanziell mit dem größten
Potential ausgestatteten
Institutionen dieser Art in ganz
Deutschland gehören.
Donatoren
Deshalb lässt sich sagen: nicht
nur von der Subvention lebt die
Kultur in Deutschland! Ebenso
wichtig scheinen das Engagement
der deutschen Gesellschaft
und ihr vergleichsweise hohes
Bewusstsein der Schaffenskraft
des Werts von Kultur- und
Kunstgegenständen. Wer sind die
Mitglieder der angesprochenen
Freundeskreise? Hierbei handelt
es sich um kunstinteressierte
Privatpersonen, ganze Konzerne,
K anzleien, Galeristen und
Sammler. Grundsätzlich sind
dies Menschen, die dazu bereit
sind, „ihr” Museum mit einer
minimalen Summe von 500 €
jährlich (vorgeschlagene Summe)
zu sponsern. So kommt es,
dass an Rhein und Ruhr, wo
die größten deutschen Firmen
(Metro, Henkel, ThyssenKrupp, Eon, RWE) ansässig
sind und der Werbesektor
die größten Umsatzzahlen
verzeichnet, der Kunstmarkt
eine wahre Renaissance erlebt.
Die vor kurzem eröff neten
Ausstellungen von Andreas
Gurski, Carravagio, Paul
Klee (in Düsseldorf) oder der
expressionistischen Ausstellung
„Im Farbrausch“ im FolkwangMuseum in Essen waren die
unbestrittenen Höhepunkte
des gesellschaftlichen Lebens zu
Beginn der neuen Kultursaison.
Diese Veranstaltungen
konnten u.a. dank den
enor men Ressourcen der
gastgebenden Einrichtungen
realisiert werden – vor allem
aber dank der Großzügigkeit
mächtiger Sponsoren aus der
Wirtschaftswelt. PR-Prof ite
aus diesen Veranstaltungen
verzeichneten selbstverständlich
die Hauptsponsoren,
die einzelnen Städte, die
Gastronomie und das
Hotelwesen, die sich als
Kunsthochburgen prof ilieren
konnten. Am wichtigsten jedoch
war, dass die Ausstellungen den
Besuchermassen einen breiten
Zugang zu öffentlichen Gütern
ermöglichten, zu denen die
Kunst auf Weltniveau gehört
– präsentiert in einer nie
dagewesenen Dichte und einem
einmaligen Spektrum.
Grenzüberschreitende
Kunstzusammenhänge
Selbstverständlich ist die aktuell
zu beobachtende Blütezeit des
Kunstmarkts im Rheinland im
Rahmen einer breiter gefassten,
weltweiten Tendenz zu verorten.
rzecz jasna główni donatorzy,
profilowały się jako twierdze
sztuki poszczególne miasta,
ich gastronomia i hotelarze,
co najważniejsze jednak wystawy
umożliwiły całym masom
zwiedzających szeroki dostęp
do dobra publicznego jakim jest
sztuka na najwyższym światowym
poziomie, prezentowana
w niespotykanym natężeniu
i spektrum.
Naturalnie, obecna sytuacja
prosperity na rynku sztuki
w Nadrenii to pochodna
ogólnoświatowej tendencji.
Wystarczy wspomnieć ostatnie
aukcje w Sotheby’s i Christie’s,
gdzie bardzo dużo ludzi
z ogromną ilością pieniędzy
szuka lokaty kapitału, a sztuka
odgrywa w tym kontekście coraz
ważniejszą rolę.
nadal tańsze, za to siła nabywcza
kolekcjonerów ulokowana jest
zdecydowanie na Zachodzie
Republiki, co znajduje
odzwierciedlenie w obrotach
i rosnącej liczbie transakcji galerii
handlujących sztuką. Dalej idąc,
Art Cologne, najstarsze w świecie
i najważniejsze w Niemieczech
targi sztuki przeżywają pod
kierownictwem Daniela Huga
drugą młodość. To samo dotyczy
dynamicznie rosnącej inicjatywy
„DC-Open”, czyli wspólnego
wrześniowego weekendu otwarć
galerii w Düsseldorfie i Kolonii.
Zresztą kilkoro przedstawicieli
„DC-Open” oraz kolekcjonerów
z regionu było gośćmi Instytutu
Polskiego w Düsseldorf ie
i Instytutu Adama Mickiewicza
podczas podróży studyjnej
do Polski w ramach sezonu
kulturalnego KLOPSZTANGA
i odwiedziło m.in. tegoroczną
edycję Warsaw Gallery Weekend.
Od przeprowadzki niemieckiej
stolicy z Bonn do Berlina w roku
1999, Nadrenia odnotowuje
od jakiegoś czasu falę powrotów.
Artyści wprawdzie pozostają
chętniej w stolicy federalnej,
gdzie ateliers i mieszkania są
Dla większości uczestników
wypad do sąsiadów zza Odry
stanowił (ponowne) odkrycie
Polski, tym razem jako kraju,
którego oblicze po szarych
czasach transformacji zmieniło
się diametralnie in plus, który
Transnarodowe związki sztuki
Es genügt, die Auktionen bei
Sotheby’s und Christie’s in der
letzten Zeit zu nennen, wo sehr
viele Menschen mit riesigen
Geldmengen Kapitalanlagen
suchen und die Kunst in diesem
Kontext eine immer wichtigere
Rolle spielt.
Seit der Verlegung der deutschen
Hauptstadt von Bonn nach
Berlin im Jahr 1999 verzeichnet
das Rheinland seit einigen Jahren
eine Rückkehrerwelle. Zwar
bleiben die Künstler lieber in der
Hauptstadt der Bundesrepublik,
wo Ateliers und Wohnungen
auch weiterhin günstiger zu
haben sind, aber die Kaufkraft
der Sammler ist eindeutig
im Westen der Republik
konzentriert, was sich in den
Umsätzen und der steigenden
Anzahl der Transaktionen von
Kunstgalerien widerspiegelt. Die
Art Cologne zum Beispiel – die
weltweit älteste und wichtigste
Kunstmesse Deutschlands –
erlebt unter der Leitung von
Daniel Hug einen zweiten
Frühling. Dasselbe lässt sich
für die dynamisch wachsende
Initiative „DC-Open“
sagen – das gemeinsame
Galerieeröffnungswochenende
im September in Düsseldorf und
Köln. Übrigens waren einige
Vertreter der „DC-Open“ und
Sammler aus der Region Gäste
des polnischen Instituts in
Düsseldorf und des AdamMickiewicz-Instituts bei einer
Studienreise nach Polen im
Rahmen der Kultursaison
KLOPSZTANG. Dabei stand
u.a. ein Besuch der diesjährigen
Auf lage des Warsaw Gallery
Weekends auf dem Plan. Für
die meisten Teilnehmer stellte
der Ausf lug zu den Nachbarn
jenseits der Oder eine (Neu-)
Entdeckung Polens dar – diesmal
als ein Land, dessen Gesicht
sich nach den grauen Jahren der
Transformation diametral zum
Positiven verändert und das sich
um Lichtjahre weiterentwickelt
hat. Auf einmal öff nete sich
vor ihnen ein pulsierender
Raum, erfüllt von kreativer
Energie und Unternehmergeist.
Diesen wachsenden polnischen
Kunstmarkt und die wachsende
Sammlergemeinde identifizierten
die Gäste aus NordrheinWestfalen – obwohl er noch
lange nicht mit dem deutschen
vergleichbar ist – als potentielle
Wi 12/12-01/13
57
posunął się na przód o całe lata
świetlne. Naraz otworzyła się
przed nimi pulsująca przestrzeń
wypełniona kreatywną energią
i przedsiębiorczością. Właśnie
ten rosnący polski r ynek
sztuki, pomimo, że długo
jeszcze nie będzie on mógł
równać się niemieckiemu,
oraz jego rozwijająca się
społeczność kolekcjonerów,
goście z Nadrenii Północnej
Westfalii zident yf ikowali
jaka swą potencjalną szansę
i target! Polska jawi się już nie
tylko jako miejsce nowych
możliwości dla tradycyjnych
gałęzi gospodarki, ale także dla
przemysłów kreatywnych – tym
bardziej atrakcyjne, że nieodległe,
stabilne, przewidywalne i, co nie
jest obojętne w erze „multi-kulti”,
zakotwiczone w europejskiej
przestrzeni kulturowej.
Niemiecki kolekcjoner
polskiej sztuki
Nie jest Polska nowym nieznanym
lądem dla doktora Wernera Jerke,
kolekcjonera z Recklinghausen.
Przed ok. 30 laty wraz z rodzicami
i rodzeństwem opuścił on
Śląsk. Jeszcze jako świeżo
upieczony absolwent geografii
na Uniwersytecie Jagiellońskim
marzył o studiach reżyserskich
na kultowej łódzkiej filmówce.
Tymczasem wyjazd do Niemiec,
zmienił jego drogę zawodową –
Jerke został okulistą z niezwykle
wyostrzonym okiem na sztukę.
Kolekcja Jerkego składa się
z dzieł Ecole de Paris, Młodej
Polski, polskiej awangardy
i sztuki najnowszej. Dziś określa
on kolekcjonowanie nałogiem
i manią naprzemiennego
kupowania i oglądania. Jak sam
mówi, nie kupuje „pod parkiet”,
przeciwnie: jego obecny dom
został tak zaprojektowany,
by przede wszystkim sztuka
„czuła” się w nim dobrze
58
Wi 12/12-01/13
i u siebie, bo prawdziwe
kolekcjonowanie zaczyna się
wtedy, gdy ściany są pełne...
Największą sat ysfakcję
przyniosło Wernerowi
Jerke odkrycie przed laty dla
siebie Aliny Szapocznikow
i K arola Hillera. Zaś jako
ostatnich pozbyłby się
„swoich“: Strzemińskiego,
Witkacego (Pejzażu jesiennego)
i kubist ycznego Haydena.
Zresztą sprzedaje bardzo
niechętnie, chyba że ma mu
to umożliwić nabycie w zamian
innego obiektu, na który długo
się „zasadzał“ i czekał.
A jak brzmi diagnoza
doktora Jerke w odniesieniu
do potencjalnego zbliżenia
pomiędzy niezwykle
rozwiniętym, obudowanym
tradycją niemieckim
a kształtującym się właśnie
prężnie polskim r ynkiem
sztuki? Otóż oba – decydując
się na współpracę i wymianę –
dobrze rokują na pozytywną
relację „win-win“, stwierdza.
Zapytany natomiast o obecny
na rynku sztuki mechanizm
lansu wybranych dzieł, trendów
kolekcjoner ostatecznie go nie
odrzuca ani też nie neguje,
tylko realistycznie nazywa
w pewnym sensie źródłem
utrzymania dla art ystów.
Wreszcie postuluje Jerke swego
rodzaju „umiędzynarodowienie“
oferty i transakcji w polskich
domach aukcyjnych, bo Polacy,
jego zdaniem, już dawno są
na to gotowi. Tymczasem on
sam zaprasza na grudniową
aukcję do Agry, gdzie licytowana
będzie butelka wina z winnicy
doktora opatrzona etykietą
zaprojektowaną i sygnowaną
przez artystę Sławka Elsnera.
W końcu dobre wino od zawsze
współgrało ze sztuką.

Chance und mögliches Ziel.
Polen gilt nicht mehr nur als
Ort der neuen Möglichkeiten
für traditionelle Branchen der
Wirtschaft, sondern auch für die
kreative Industrie – das Land ist
auch deshalb so interessant, weil
es nicht weit entfernt liegt, stabil
und vorhersehbar ist, und – was
in der „Multi-Kulti“-Ära nicht
unwichtig ist – fest verankert ist
in der europäischen Kultur.
Deutscher Sammler
polnischer Kunst
Für Dr. Werner Jerke, einen
Sammler aus Recklinghausen, ist
Polen kein neues, unbekanntes
Terrain. Vor etwa 30 Jahren
verließ er zusammen mit Eltern
und Geschwistern Schlesien.
Noch als f rischgebackener
Absolvent der Geographie an
der Jagiellonen-Universität
in Krakau träumte er von
einem Regie-Studium an
der renommierten Lodscher
Filmschule. Die Ausreise nach
Deutschland jedoch veränderte
seinen beruf lichen Weg – Jerke
wurde Augenarzt mit einem ganz
besonders scharfen Blick für
Kunst. Jerkes Sammlung umfasst
Werke der Ecole de Paris,
Junges Polen, der polnischen
Avantgarde und der neuesten
Kunst. Heute beschreibt er
seine Sammelleidenschaft
als Sucht und Besessenheit
des Kaufens und Betrachtens
im Wechsel. Wie er selbst
sagt, kauft er nicht für die
Abstellkammer, im Gegenteil:
sein aktuelles Wohnhaus wurde
so entworfen, dass sich vor
allem die Kunst „wohl“ und
heimisch fühlt, denn die wahre
Sammelleidenschaft beginnt erst,
wenn die Wände voll sind… Die
größte Zufriedenheit verschaffte
Werner Jerke die Entdeckung für
sich von Alina Szapocznikow
und Karol Hiller. Dagegen zu
allerletzt verkaufen würde er
seine „Landsleute“: Strzemiński,
Witkacy (Herbstlandschaft)
und den kubistischen Hayden.
Er verkauft überhaupt nur
sehr ungern, es sei denn, dies
ermöglicht ihm im Gegenzug
den K auf eines anderen
Gemäldes, auf das er lange
gelauert hat.
Und wie steht es mit der
D i a g n o s e vo n D r. J e r k e
bezüglich der potentiellen
Annäherung zwischen dem
sehr weit entwickelten und
traditionsträchtigen deutschen
und dem in einer dynamischen
Entwicklung begriffenen
polnischen Kunstmarkt?
B e i d e , b e to n t e r , l a s s e n
durch die Entscheidung für
Zusammenarbeit und Austausch
auf ein positives Win-winErgebniss hoffen.
Auf die Frage nach dem
gegenwärtig auf dem Kunstmarkt
zu beobachtenden Mechanismus
der Förderung ausgewählter
Werke oder Trends, bekennt der
Sammler, dass er diesen weder
ablehnt noch in Frage stellt – er
nennt ihn realistisch eine gewisse
Quelle des Lebensunterhalts der
Künstler.
Jerke fordert schließlich eine
Art „Internationalisierung” des
Angebots und der Transaktionen
in polnischen Auktionshäusern
und hält die Polen bereits seit
langem für bereit für diesen
Schritt. Er selbst lädt inzwischen
zur nächsten Auktion im
Dezember nach Agra ein, wo eine
Flasche Wein aus dem Weinberg
Jerkes, versehen mit einem von
dem Künstler Sławek Elsner
gestalteten und signierten Etikett
versteigert wird. Schließlich
harmonierten guter Wein und
Kunst schon immer sehr gut
miteinander.

Polska kolej modernizuje
swoją sieć
Die polnische Eisenbahn
modernisiert ihr Schienennetz
Polska kolej wzmaga wysiłki na rzecz modernizacji swej sieci, będącej jeszcze na wielu
odcinkach w opłakanym stanie. W czwartym kwartale 2012 roku PKP chce rozpisać łącznie 50
przetargów o wartości ponad 2,3 mld zł. Planowane są również połączenia z lotniskami. Łączne
nakłady na sieć kolejową mają w roku 2012 zdecydowanie wzrosnąć do 6 mld zł, także po to,
by wykorzystać jeszcze środki unijne. Premier Donald Tusk zapowiedział kolejne przetargi
na rok 2013; wartość projektów kolejowych w latach 2013–2015 oszacował na ponad 30 mld zł.
Die polnische Eisenbahn verstärkt ihre Anstrengungen zur Modernisierung ihres noch in weiten Strecken maroden
Schienennetzes. Sie will im 4. Quartal 2012 insgesamt 50 Ausschreibungen für über 560 Mio. Euro tätigen.
Dabei geht es auch um Flughafenanbindungen. Die gesamten Ausgaben für das Schienennetz sollen 2012 auf
1,5 Mrd. Euro kräftig steigen, auch um noch EU-Mittel abzurufen. Premierminister Donald Tusk kündigte weitere
Ausschreibungen 2013 an; den Wert der Bahnprojekte 2013 bis 2015 veranschlagte er auf über 7 Mrd. Euro.
G O SP O D A R K A / W IRTS C H A FT
Do końca 2012 odpowiedzialne
za sieć kolejową przedsiębiorstwo
Polskich Kolei Państwowych
(PKP) – Polskie Linie Kolejowe SA
(PKP PLK, www.plk-sa.pl) chce
rozpisać przetargi na projekty
o łącznej wartości ok. 2,3 mld
złotych. Oznajmił to na początku
października 2012 roku rzecznik
PKP PLK Maciej Dutkiewicz.
Przewidziano 50 odrębnych
przetargów dotyczących zarówno
remontów, jak i modernizacji
odcinków tras.
Wśród projektów Dutkiewicz
wyeksponował modernizację tras
z Radomia do Warszawy Okęcia,
gdzie znajduje się stołeczne
lotnisko, oraz połączenie
z lotniskiem Kraków-Balice.
Odnowiony ma zostać odcinek
do Opola – z Błotnicy Strzeleckiej
do Opola Groszowic.
Dalsze przetargi są rozstrzygane.
Łącznie Polska w 2012 roku
wydatnie, bo o 58 procent
do ok. 6,0 mld zł, chce zwiększyć
nakłady na sieć kolejową.
Takż e w nadchodzącym
długoterminowym budżecie
UE na lata 2014–2020 kraj
zamierza nadać większy priorytet
transportowi kolejowemu, który
ma być wspierany ze środków
unijnych. Do zrobienia jest
jeszcze dużo, ponieważ
sieć kolejowa znajduje się
po części w opłakanym stanie.
Najważniejsze trasy należy
przystosować do większych
prędkości.
I tak od jesieni 2014 podróż
z Warszawy do Trójmiasta
(Gdańsk-Sopot-Gdynia)
ma trwać niespełna trzy godziny.
PKP PLK modernizuje obecnie
tę trasę, mierzącą ok. 350 km.
Prace budowlane, skupiające się
obecnie na północnym odcinku
linii, mają łączną wartość 1,347
mld zł, z których 928 mln zł
pochodzi ze środków UE. Wiele
stacji znajduje się w remoncie.
Dostosowuje się je do potrzeb osób
niepełnosprawnych, wyposażając
między innymi w windy.
Zgodnie z wypowiedzią ministra
transportu Sławomira Nowaka
od 2014 roku na całej trasie
północ–południe z Trójmiasta
do Krakowa i Katowic będą
kursowały włoskie pociągi
Pendolino z maksymalną
prędkością od 160 do 220 km/h.
Obecnie PKP PLK oczekuje
na oferty dotyczące trzech
dużych przetargów, z których
każdy ma wartość przekraczającą
100 mln zł. Mowa tu o remoncie
linii kolejowej na Śląsku z Kalet
do Kluczborka, którego koszt
wyniesie blisko 360 mln złotych
oraz pracach na stacjach Białuń
i Recław na trasie Szczecin–
Świnoujście.
PKP PLK otrzymało już oferty
dotyczące dof inansowanych
przez UE remontów tras. Chodzi
tu na przykład o mierzący 40 km
odcinek trasy Toruń–Malbork
z Chełmży do Grudziądza,
na który złożono oferty opiewające
na 88 mln do 125 mln zł.
Znacznie droższy będzie
remont trasy z Inowrocławia
do Jabłonowa Pomorskiego,
na który ceny ofertowe wahają
się od 248 mln do 349 mln zł,
a szacowane koszty wynoszą
284 mln zł. Konsorcjum pod
kierownictwem przedsiębiorstwa
Pol-Aqua remontuje część
odcinka z Siedlec do Terespola
na wschodzie kraju za 427,4 mln
zł (łączny koszt: 1,040 mld zł).
Obecnie także przedsiębiorstwa
specjalizujące się w budowie dróg
chcą się zająć robotami na sieci
kolejowej. Znawcy branży
obawiają się, że firmy składające
bardzo tanie oferty popadną
w tarapaty, podobnie jak ostatnio
przy budowie dróg. Sama spółka
PKP PLK zanotowała w 2011 roku
stratę netto w wysokości 598,2 mln
zł (2010: 443,8 mln zł; 2009:
351,0 mln zł) przy przychodach
przekraczających 4,5 mld zł.
Bis Ende 2012 will das für
das Schienennetz zuständige
Unternehmen der Polnischen
Staatlichen Eisenbahnen PKP
Polskie Linie Kolejowe SA (PKP
PLK, www.plk-sa.pl) Projekte im
Gesamtwert von rund 2,3 Mrd.
Zloty (rund 560 Mio. Euro)
ausschreiben. Das teilte der
Sprecher der PKP PLK, Maciej
Dutkiewicz, Anfang Oktober
2012 mit. Vorgesehen sind 50
einzelne Ausschreibungen
sowohl zur Revitalisierung
als auch Modernisierung von
Streckenabschnitten.
Unter den Projekten hob
Dutkiewicz her vor die
Modernisierung der Strecken
von Radom nach Warschau
Okecie, wo sich der Flughafen
der Hauptstadt bef indet, und
die Verbindung zum Flughafen
von Krakow (Krakau) Balice.
Revitalisiert werden soll eine
Bahnstrecke nach Oppeln von
Blotnica Strzelecka nach Opole
Groszowice.
Weitere Ausschreibungen
werden entschieden. Insgesamt
will Polen 2012 seine Ausgaben
Beatrice Repetzki
Germany Trade and Invest
www.gtai.de
für das Schienennetz um 58
Prozent auf etwa 6,0 Mrd. Zl
kräftig erhöhen. Auch in dem
kommenden längerf ristigen
EU-Haushalt 2014 bis 2020 will
das Land den Bahnverkehr stärker
in den Vordergrund stellen, der
mit EU-Mitteln gefördert werden
soll. Der Handlungsbedarf ist
noch groß angesichts des teilweise
maroden Schienenne tzes.
Wichtige Trassen sind für höhere
Geschwindigkeiten auszubauen.
So soll zum Herbst 2014 die
Entfernung von Warschau in die
Dreistadt Gdansk-Sopot-Gdynia
(Danzig-Zoppot-Gdingen) in
Nakłady na remonty sieci kolejowej (w mld zł)
Ausgaben für die Erneuerung des Schienennetzes (in Mrd. Zl)
6,0
3,2
2008
3,8
3,6
2,6
2009
2010
2011
2012*
*prognoza / *Prognose
Źródło: Ministerstwo Transportu (MTBiGM) / Quelle: Transportministerium MTBiGW
Zmodernizowane linie kolejowe (w km)
Modernisierte Eisenbahnlinien (in km)
2010
445
2011
1.017
1012*
1.027
*prognoza / *Prognose
Źródło / Quelle: PKP PLK S.A.
Wi 12/12-01/13
61
GOS POD A R K A / W IRTS C H A FT
Nowe działania proponowane jako wielkie projekty kluczowe (w mln zł*)
Als große Schlüsselprojekte vorgeschlagene neue Maßnahmen (in Mio. Zl*)
Przedsięwzięcie / Vorhaben
Koszty / Kosten
Dofinansowanie z UE / EU-Zuschuss
Zakup pojazdów szynowych przez PKP Intercity
1.328
Kauf von Schienenfahrzeugen durch PKP Intercity
Zakup wyposażenia technicznego dla kolei 1.000
Kauf technischer Ausstattungen für die Bahn
Zakup tramwajów niskopodłogowych dla Warszawy
553
Kauf von Niederflurstraßenbahnen für Warschau
Rewitalizacja trasy Koluszki–Częstochowa547
382
Ausbesserungen der Strecke Koluszki-Czestochowa
Remont pojazdów szynowych kursujących na trasie Przemyśl–Szczecin
470
Renovierung der auf der Strecke Przemysl-Szczecin kursierenden Schienenfahrzeuge
Zakup nowych lepszych jakościowo zwrotnic
443
Beschaffung neuer höherwertiger Weichen
Rewitalizacja trasy Zawiercie–Jaworzno–Szczakowa 329
Ausbesserungen der Strecke Zawiercie-Jaworzno Szczakowa
540
700
106
191
310
230
* szacunki / *Schätzungen
Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) / Quelle: Ministerium für Regionalentwicklung MRR
UE współfinansuje takie projekty
ze swego budżetu na lata 2007–
2013 poprzez Program Operacyjny
„Infrastruktura i Środowisko“.
Środki w wysokości 4,8 mld
euro, przyznane w ramach tego
programu na inf rastrukturę
kolejową, muszą być wydane
i rozliczone do końca 2015 roku.
Wykorzystanie przyznanych
środków unijnych nie było
dla kolei łatwe. Do połowy
2012 roku podpisano umowy
dofinansowane łączną kwotą
zaledwie 8,4 mld zł. Stanowi
to mniej niż połowę dostępnych
środków unijnych.
Strona polska określa również
„projekty kluczowe“, którym
przypisuje szczególne znaczenie.
Ministerstwo Transportu,
Budownictwa i Gospodarki
Morskiej (MTBiGM, www.
transport.gov.pl) pragnie teraz
uzupełnić istniejącą listę o kolejne
52 projekty kluczowe, które
przedłożyło odpowiedzialnemu
za zarządzanie środkami
unijnymi Ministerstwu Rozwoju
Regionalnego (www.mrr.gov.pl).
Chodzi przy t ym głównie
o przedsięwzięcia kolejowe.
PKP PLK i spółka przewozów
pasażerskich PKP Intercity
chcą zrealizować łącznie
33 inwestycje, z których 18
ma uzupełnić listę podstawową,
62
Wi 12/12-01/13
a 15 rezerwową. Wartość każdego
z nowych projektów kluczowych
waha się od kilku milionów
do ponad 1 mld zł.
Jedną propozycję dużego
projektu o wartości 1 mld zł
zgłosiła spółka PKP PLK, unijne
dof inansowanie ma wynieść
tu 0,7 mld zł. Projekt ma jednak
zostać wpisany na listę rezerwową.
Chodzi o ogólnokrajowe
działania na rzecz zwiększenia
bezpieczeństwa w transporcie
kolejowym, co wiąże się z kupnem
specjalist ycznego sprzętu.
Największe przedsięwzięcie
o wartości 1,3 mld zł planuje
PKP Intercity, które chce
zakupić nowe środki transportu,
wykorzystując przy tym środki
unijne w wysokości 540 mln zł.
P r e m i e r D o n a l d Tu s k
zapowiedział w swoim exposé
z 12.10.12 dalsze duże inwestycje
w transport kolejowy, które mają
być współfinansowane przez
UE. Na rok 2013 przewidziano
przetargi na lokomot ywy
i wagony. W latach 2013–
2015 na modernizację kolei
przeznaczonych zostanie według
Tuska ponad 30 mld zł.
Oznaczałoby to znaczny wzrost
nakładów w stosunku do lat
poprzednich, kiedy wyniosły
one w okresie 2001–2007 ponad
6 mld zł, a w latach 2007–2011
knapp drei Stunden zurück
gelegt werden können. PKP
PLK modernisiert zurzeit diese
rund 350 km lange Strecke.
Die Bauarbeiten, die sich
derzeit auf den nördlichen
Streckenabschnitt konzentrieren,
haben einen Gesamtwert von
1,347 Mrd. Zl, wozu die EU 928
Mio. Zl beisteuert. Mehrere
Bahnhöfe werden renoviert und
behindertengerecht unter anderem
mit Fahrstühlen ausgestattet.
Laut Transportminister Slawomir
Nowak werden ab 2014 auf der
gesamten Nord-Süd-Strecke von
der Dreistadt nach Krakow bzw.
Katowice (Kattowitz) italienische
Pendolino-Züge mit einer
Höchstgeschwindigkeit von 160
bis 220 km/h kursieren.
Derzeit erwartet PKP PLK die
Angebote bezüglich dreier großer
Ausschreibungen, deren Wert
je 100 Mio. Zl übersteigt. Dabei
geht es um die Erneuerung einer
Bahnlinie in Schlesien von Kalety
nach Kluczbork (Kreuzburg)
mit Kosten in Höhe von rund
360 Mio. Zl und Arbeiten an
den Bahnhöfen von Balun
sowie Reclaw an der Strecke
Szczecin-Swinoujscie (StettinSwinemünde).
Bereits erhalten hat PKP PLK
Angebote zur Revitalisierung
von Strecken, die die EU
bezuschusst. Dabei handelt
es sich zum Beispiel um einen
40 km langen Abschnitt der
Strecke Tor un (Thor n) –
Malbork (Marienburg) von
Chelmza (Kulmsee) nach
Grudziadz (Graudenz), für die
Offerten zwischen 88 Mio. und
125 Mio. Zl eingereicht wurden.
Noch deutlich teurer wird die
Renovierung der Strecke von
Inowroclaw (Hohensalza) nach
Jablonowo Pomorskie, für die
die Angebotspreise zwischen 248
Mio. und 349 Mio. Zl schwanken
bei einem Kostenvoranschlag von
284 Mio. Zl. Ein Konsortium
unter Führung von Pol-Aqua
erneuert teilweise die Strecke
von Siedlce nach Terespol im
Osten des Landes für 427,4 Mio.
Zl (Gesamtkosten: 1,040 Mrd. Zl).
Auf den Straßenbau spezialisierte
Unter nehmen wollen nun
Arbeiten am Schienennetz
übernehmen. Branchenkenner
befürchten, dass Firmen, die ein
sehr kostengünstiges Angebot
einreichen, dabei ähnlich wie
letztens beim Straßenbau in
Schwierigkeiten geraten. Die
PKP PLK selbst verzeichneten
2011 einen Nettoverlust von
598,2 Mio. Zl (2010: 443,8 Mio.
Zl; 2009: 351,0 Mio. Zl) bei
Einnahmen von über 4,5 Mrd. Zl.
Die EU co-f inanziert solche
Projekte mit dem Operationellen
Programm „Infrastruktur und
Umwelt“ aus ihrem Haushalt
2007 bis 2013. Die im Rahmen
dieses Programms für die
Bahninfrastruktur zugesagten
Mittel in Höhe von 4,8 Mrd. Euro
müssen bis Ende 2015 ausgegeben
und abgerechnet werden. Der Bahn
war es bislang nicht leicht gefallen,
die ihr zugestandenen EU-Mittel
abzurufen. Mitte 2012 waren erst
Verträge über solche Zuschüsse
im Wert von insgesamt 8,4 Mrd.
Zl unterzeichnet. Das entspricht
weniger als der Hälfte der zur
Verfügung stehenden EU-Mittel.
Die polnische Seite formuliert
dabei „Schlüsselprojekte“, denen
sie eine besondere Bedeutung
beimisst. Das Ministerium
für Transport, Baugewerbe
und Meereswirtschaft,
Ministerstwo Transportu,
Budownictwa i Gospodarki
Morskiej (MTBiGM, www.
transport.gov.pl) möchte nun
die vorhandene Liste um 52
weitere Schlüsselprojekte
ergänzen, die es dem für die
Ver waltung der EU-Mittel
zuständigen Ministerium
für Regionalentwicklung,
Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego (www.mrr.gov.pl)
vorlegte.
Dabei handelt es sich
hauptsächlich um Vorhaben der
Eisenbahn. PKP PLK und die
Passagierverkehrsgesellschaft
PKP Intercity wollen insgesamt
33 Investitionen durchführen,
von denen 18 die Basisliste und
15 die Reserveliste ergänzen
sollen. Der Wert der neuen
Schlüsselprojekte schwankt
je weils zwischen einigen
Millionen und über 1 Mrd. Zl.
E i n Vo r s c h l a g f ü r e i n
Großprojekt im Wert von
1 Mrd. Zl stammt von der PKP
PLK, das die EU mit 0,7 Mrd.
Zl bezuschussen soll. Es soll
allerdings auf der Reserveliste
eingetragen werden. Dabei
handelt es sich um landesweite
Maßnahmen zur Erhöhung der
Sicherheit im Bahnverkehr,
wofür spezielle technische Geräte
zu beschaffen sind. Das größte
Vorhaben im Wert von 1,3 Mrd.
Zl formulierte PKP Intercity, die
neue Transportmittel beschaffen
und dabei EU-Mittel in Höhe von
540 Mio. Zl nutzen will.
Premierminister Donald
Tusk k ündigte in seiner
Regierungserklärung vom 12.10.12
weitere Großinvestitionen in den
Bahnverkehr an, die von der EU
co-f inanziert werden sollen.
Für 2013 seien Ausschreibungen
für Lokomotiven und Waggons
vorgesehen. In den Jahren 2013
bis 2015 sollen laut Tusk über 30
Mrd. Zl in die Modernisierung der
Eisenbahn fließen.
Damit würden sich die Ausgaben
gegenüber den Vorjahren deutlich
erhöhen, die in den Zeitspannen
2001 bis 2007 über 6 Mrd. Zl
und 2007 bis 2011 rund 14 Mrd.
Zl betragen hatten. Von 2013
bis 2015 sollen laut Nowak
über 1.300 km Gleise jährlich
modernisiert werden, was alleine
Kosten in Höhe von 26,5 Mrd.
Zl verursacht. Außerdem sollen
rund 2.000 Schienenfahrzeuge
erneuert werden.
Die Bahn kann mit ihren
Modernisierungsmaßnahmen
auf weitere Kunden hoffen.
Im 1. Halbjahr 2012 beförderte
sie 137,7 Mio. Passagiere; das
waren 6,5 Mio. mehr als im 1.
Halbjahr 2011, wie das Amt
für den Bahntransport, Urzad
Transportu Kolejowego (UTK,
www.utk.gov.pl) ermittelte.
Die beiden größten Betreiber,
PKP Intercity und Przewozy
Regionalne (Regionalverkehre),
bedienen zusammen die Hälfte
des Marktes (50,3%).
Dabei war der Anteil von
PKP Intercit y gegenüber
dem 1. Halbjahr 2011 um
4 Prozentpunkte zurück gegangen
und der von Przewozy Regionalne
um 1,6 Prozentpunkte. Passagiere
hinzu gewinnen konnten dagegen
auf kürzeren Strecken aktive
Bahnunternehmen wie SKM
Warszawa in der Hauptstadtregion
oder Koleje Mazowieckie
(Masowische Eisenbahnen) der
Woiwodschaft (Landesteil), in der
auch Warschau liegt.

Foto: Bombardier Transportation GmbH
ok. 14 mld zł. W latach 2013–2015
według Nowaka modernizacji
ma podlegać ponad 1300 km torów
rocznie, co pociągnie za sobą
koszty w wysokości 26,5 mld zł.
Ponadto odnowionych
ma zostać ok. 2 tysięcy pojazdów
szynowych.
Dzięki swym działaniom modernizacyjnym kolej może liczyć
na kolejnych klientów. W pierwszym półroczu 2012 roku przewiozła 137,7 mln pasażerów; jak
ustalił Urząd Transportu Kolejowego (UTK, www.utk.gov.pl), było
to o 6,5 mln więcej niż w pierwszym
półroczu 2011 roku. Obaj najwięksi
operatorzy – PKP Intercity i Przewozy Regionalne – obsługują łącznie połowę rynku (50,3%).
Udział PKP Intercity spadł przy
tym w stosunku do pierwszego
półrocza 2011 roku o 4 punkty
procentowe, a Przewozów
Regionalnych o 1,6 punktu
procentowego. Nowych pasażerów
udało się natomiast pozyskać
przedsiębiorstwom kolejowym
działającym na krótszych trasach,
takim jak SKM Warszawa
w regionie stołecznym czy Koleje
Mazowieckie w województwie,
w któr ym leży również
Warszawa.

Saksoński projekt kooperacyjny
Bahntechnik – PL ’12
Technika dla kolei – PL ’12
Niemieckie know-how • budowa i modernizacja pojazdów szynowych
technika infrastruktury • inżynieria systemów
Uczestnicy projektu: Dresdner Lackfabrik novatic GmbH & Co.KG, www.novatic.com
Edelstahlverarbeitung Schmitt GmbH, www.edelstahl-schmitt.de • Goldschmidt Thermit
GmbH, www.goldschmidt-thermit.com • iXmind GmbH & Co. KG, www.ixmind.de • KSLBau
Herzog GmbH • Lakowa GmbH, www.lakowa.com • MV automation systems GmbH,
www.mv-automation.de • Photon Meissener Technologies GmbH, www.mt.photonag.com
ThyssenKrupp Schulte GmbH, www.thyssenkrupp-schulte.de • TMD Friction GmbH, www.tmdfriction.com
Zapraszamy do współpracy!
Anna Sikorska, przedstawiciel WFS dla saksońskiej gospodarki w Polsce
Biuro WFS | Rynek 7, PL 50-075 Wrocław | Tel.: 71 372 46 31, [email protected]
Szczegółowe informacje, profile firm, życzenia kooperacyjne:
www.invest-in-saxony.net/de/pl
Wi 12/12-01/13
63
Konkurujemy
z najlepszymi
Wir konkurrieren
mit den Besten
Historia Pesa Bydgoszcz SA sięga roku 1851.
Powstały wówczas Warsztaty Naprawcze
Wschodniej Kolei, które zatrudniały mistrza
i 20 robotników. Obecnie firma zatrudnia
około 2700 osób i dzięki swoim produktom
oraz zastosowanym rozwiązaniom konkuruje z najlepszymi na rynku. Wywiad z Tomaszem
Zaboklickim, Prezesem Zarządu i Dyrektorem Generalnym PESA Bydgoszcz SA.
Die Geschichte der Firma Pesa Bydgoszcz SA reicht bis in das Jahr 1851 zurück. Damals
entstanden die Reparaturwerkstätten der Ostbahn, die einen Meister und 20 Arbeiter
beschäftigten. Gegenwärtig arbeiten für die Firma etwa 2700 Personen. Dank ihrer Produkte
und der angewendeten Lösungen konkurriert sie mit den Besten auf dem Markt. Interview
mit
Tomasz Zaboklicki, Vorstandsvorsitzendem der PESA Bydgoszcz SA.
We wrześniu media obiegła
informacja o podpisaniu
przez Państwa firmę dużego
kontraktu z DB. Prasa
nieoficjalnie podawała,
że jeśli strona niemiecka
zdecyduje się na zakup całego
taboru przewidzianego
umową, do Niemiec pojedzie
500 szynobusów. Czy można
oszacować ilu sprzedanych sztuk
64
Wi 12/12-01/13
w ramach umowy ramowej
może spodziewać się Pesa?
Spodziewamy się w latach
2015 – 2020 dostarczyć DB
470 spalinowych zespołów
trakcyjnych LINK w różnych
(od 1 do 3 członów) konfiguracjach.
W swoich wypowiedziach
po zawarciu kontraktu wspominał
Pan, że rynek niemiecki jest
Im September machte die Infor
mation über die Unterzeichnung
eines großen Vertrags mit der
DB durch Ihr Unternehmen in
den Medien die Runde. Die
Presse berichtete, dass falls sich
die deutsche Seite für den Kauf
des kompletten vertraglich vor
gesehenen Schienenfahrzeug
bestands entscheidet, 500
Schienenbusse nach Deutschland
geliefert werden. Lässt sich
abschätzen, mit wie vielen
verkauften Exemplaren Pesa im
Rahmen dieses Vertrages rechnet?
In den Jahren 2015–2020 rechnen wir
mit der Lieferung von 470 ein- bis
dreiteiligen Schnelltriebwagen des
Typs LINK an die DB.
In Ihren Statements nach dem
Vertragsabschluss haben Sie
wymagający. Co przesądziło
o wyborze oferty Pesa?
O wyborze naszej ofert y
przesądziła jakość pojazdów Link.
Dzięki naszemu doświadczeniu
w produkcji spalinowych
zespołów trakcyjnych, to jeden
z najbardziej dopracowanych
spalinowych pojazdów
na świecie, nie bez znaczenia
jest elastyczność dostaw oraz
możliwości konfiguracji Linków.
Jest to bowiem rodzina (platforma)
pojazdów od 1 do 3 członów,
a to odpowiada DB, które w ślad
za wygrywanymi przez siebie
przetargami na przewozy,
będą mogły zamawiać składy
w konfiguracjach odpowiadających
ich potrzebom. Kolejnym
ważnym argumentem jest poziom
organizacji naszego procesu
produkcyjnego, czego wyrazem
jest certyfikat Q1, do którego DB
przywiązuje dużą wagę, wymagając
go od uczestników przetargów.
Członek Zarządu DB podkreślał
także, że nie jest bez znaczenia
stosowanie w Linkach podzespołów
od najbardziej renomowanych
dostawców; w tym również
niemieckich.
Czy firma jest już w stanie ocenić,
czy zawarte ostatnio kontakty
wpłynęły na podniesienie
zatrudnienia w Pesa?
Na dziś pracujemy naszymi
dot ychczasowymi siłami,
uzupełniając kadrę pojedynczymi
osobami w miarę bieżących
potrzeb. Umowa z DB wybiega
realizacją na tyle lat do przodu, że
dziś trudno mówić o przyroście
zatrudnienia. Choć nie można go
oczywiście wykluczyć.
Jakie kraje są zainteresowane
Waszymi rozwiązaniami?
Przewoźnicy z niemal wszystkich
kontynentów interesują się
ofertą PESA – od azjatyckich
krajów dawnego ZSRR i ostatnio
nawet Malezji, poprzez Turcję
erwähnt, dass der deutsche
Markt anspruchsvoll sei. Was war
ausschlaggebend für die Auswahl
des Angebots von Pesa?
Ausschlaggebend war die Qualität
der Link-Fahrzeuge. Dank
unserer Erfahrung beim Bau von
Schnelltriebwagen handelt es sich
hierbei um eines der am besten
entwickelten Schnelltriebfahrzeuge
weltweit. Relevant sind auch
die Lieferf lexibilität und die
Konfigurierungsmöglichkeiten
der Links. Unser Produkt ist eine
Zugplattform mit 1 bis 3 Teilen
– das kommt der DB entgegen,
die im Zusammenhang mit ihren
gewonnenen Ausschreibungen für
Transportleistungen entsprechend
bedarfsgerechte Zugformationen
bestellen kann. Ein weiteres wichtiges
Argument ist der Organisationsgrad
unseres Produktionsprozesses, der
durch das Q1-Zertifikat bestätigt
wird. Darauf legt die DB großen
Wert und fordert die Vorlage durch
die Ausschreibungsteilnehmer. Ein
Vorstandsmitglied der DB betonte
außerdem, dass die Verwendung von
Bauteilen renommierter Lieferanten
– darunter auch deutschen –
in den Link-Fahrzeugen von
Bedeutung war.
Ist Ihr Unternehmen bereits in
der Lage zu beurteilen, ob sich
die zuletzt abgeschlossenen
Verträge auf die Erhöhung der
Beschäftigungszahl bei Pesa
ausgewirkt haben?
Momentan arbeiten wir mit
unseren bisherigen Ressourcen
und ergänzen die Belegschaft nach
Bedarf um einzelne Mitarbeiter.
Die Realisierung des Vertrags
mit der DB wird mehrere Jahre
dauern und deshalb ist es im
Moment schwierig, von einem
Anstieg der Beschäftigtenzahl zu
sprechen. Er ist aber natürlich nicht
ausgeschlossen.
Welche Länder sind an den
Lösungen von Pesa interessiert?
Transportunternehmen aus fast
allen Kontinenten interessieren
sich für das Angebot von PESA –
von den asiatischen Ländern der
ehemaligen UdSSR und zuletzt
sogar Malaysia, über die Türkei
und die Mehrzahl der europäischen
Staaten bis hin zu Südamerika.
Während des polnischsächsischen Wirtschaftstags im
Oktober in Warschau, der der
Schienentechnik gewidmet war,
wurden interessante Lösungen
im Bereich Passagiersicherheit
präsentiert. Welche Produkt
eigenschaften sind für die
Kunden von Pesa relevant:
Sicherheit, oder eher Ästhetik
und Reisekomfort?
Die Ästhetik der Fahrzeuge von
PESA wurde bereits vielfach bei
Designwettbewerben honoriert;
der Hauptdesigner von PESA
hat einen Doktortitel im Fach
Design und hält Vorlesungen
an Hochschulen. Komfort ist
selbstverständlich wichtig, was
sich sowohl daran zeigt, dass unsere
Produkte Niederf lurfahrzeuge
sind (das ist bei PESA bereits
Standard), als auch daran, dass
unsere Fahrzeuge klimatisiert und
behindertengerecht sind (Rampen,
Aufzüge, geräumige Toiletten)
sowie über Fahrradstellflächen
und Bereiche für Mütter mit
Kleinkinder n (Platz zum
Windelwechseln) verfügen.
Sicherheit hat jedoch sowohl für
die Transportunternehmen als auch
für PESA Priorität. Deshalb ist ein
wichtiger Vorzug unseres Angebots
der Bau sowohl der elektrischen ElfFahrzeuge als auch der Links gemäß
den vier sog. Kollisionsszenarien.
Unsere Produkte gehören zu
den ersten Fahrzeugen weltweit,
die die höchstmöglichen
Sicherheitsstandards erfüllen.
Visual Boards
FiFo-Station, 5S
Floor marking
HEIJUNKA-Boards
KANBAN in operational practice
Lean Factory Equipment
Wyłączny Przedstawiciel firmy Orgatex w Polsce
ul. Rzemieślnicza 1, 30-363 Kraków
tel.: 12 263 77 55, fax: 12 263 77 56
[email protected]
Wi 12/12-01/13
65
GOS POD A R K A / W IRTS C H A FT
i większość państw europejskich
aż po Amerykę Południową.
Podczas polsko-saksońskiego
dnia gospodarczego
w październiku w Warszawie
poświęconego technice
kolejowej prezentowane były
ciekawe rozwiązania z zakresu
bezpieczeństwa podróżnych.
Jakie cechy produktów są
istotne dla zamawiających
w Pesa: właśnie bezpieczeństwo,
czy może estetyka i wygoda
podróżowania?
Estetyka pojazdów PESA była
już wielokrotnie doceniana
na konkursach wzornictwa,
a główny designer PESA ma tytuł
doktora wzornictwa i prowadzi
zajęcia na uczelniach wyższych.
Wygoda jest oczywiście ważna,
co znajduje swoje odzwierciedlenie
zarówno w niskiej podłodze
naszych pojazdów (to już w PESA
standard), jak i w klimatyzacji
czy udogodnieniach dla osób
niepełnosprawnych (rampy,
windy, przestronne toalety),
rowerzystów i matek z małymi
dziećmi (miejsca do przewijania
maluchów). Bezpieczeństwo jest
66
Wi 12/12-01/13
jednak priorytetem zarówno
przewoźników, jak i PESA, stąd
też ważnym argumentem naszej
oferty jest budowanie zarówno
elektr ycznych Elfów, jak
i spalinowych Linków wg czterech
tzw. scenariuszy zderzeniowych.
To jedne z pier wszych
pojazdów na świecie spełniające
najwyższe z możliwych normy
bezpieczeństwa.
Czy Pesa prowadzi badania
na temat podniesienia jakości
podróżowania, czy bardziej
kierujecie się oczekiwaniami
potencjalnych nabywców?
Z kim firma współpracuje w celu
podniesienia innowacyjności?
Badania na temat jakości
podróżowania (ostatnio
np. z Warszawską Koleją
Dojazdową) prowadzimy
wspólnie z przewoźnikami,
wyciągając wnioski z uwag
pasażerów. W celu podniesienia
innowacyjności współpracujemy
z wyższymi uczelniami. Najczęściej
z bydgoskim Uniwersytetem
Technologiczno – Przyrodniczym,
z którym stworzyliśmy wspólne
stanowisko badawcze, ale też
z innymi ośrodkami akademickimi
w Polsce. Z korzyścią zawsze
dla obu stron, bo nie tylko nasi
praktycy pozyskują wiedzę, ale
także akademiccy teoretycy uczą
się od nas.
Führt Pesa Studien zur
Verbesserung der Reisequalität
durch oder konzentriert sich
das Unternehmen eher auf
die Erwartungen potenzieller
Abnehmer? Mit wem arbeiten
Sie im Bereich Verbesserung der
Innovationskraft zusammen?
Studien zur Reisequalität
führen wir gemeinsam mit
Transportunternehmen durch
(zuletzt u.a. beispielsweise mit der
Warschauer Vorortbahn WKD) und
ziehen Schlüsse aus den Meinungen
der Fahrgäste. Zur Verbesserung
der Innovationskraft arbeiten
wir mit Hochschulen zusammen.
Am häufigsten mit der technischnaturwissenschaftlichen Universität
in Bydgoszcz, mit der wir einen
gemeinsamen Lehrstuhl geschaffen
haben, aber auch mit anderen
Forschungsinstituten in Polen. Dies
bringt immer beiden Seiten Vorteile,
denn nicht nur unsere Praktiker
sammeln neues Wissen, sondern
die wissenschaftlichen Theoretiker
lernen auch von uns.
Jakie nowoczesne rozwiązania
stosuje się w pojazdach Pesa. Czy
pracujecie nad czymś szczególnie
nowatorskim?
Takich nowoczesnych rozwiązań
jest wiele. Wyżej podałem
przykład czterech scenariuszy
zderzeniowych. Innym może być
np. stosowanie ekologicznych
silników III B, odzyskiwanie
(rekuperacja) energii z sieci
i ostatni nasz technologiczny hit
– dojazdowy agregat spalinowy
w elektrycznej lokomotywie Gama
Marathon. Nazwa Marathon stąd,
że dzięki temu rozwiązaniu Gama
może przejechać dodatkowych
ok. 40 kilometrów tam, gdzie już
kończy się trakcja elektryczna,
a do celu dojechać trzeba. Takie
rozwiązanie w pojeździe przynosi
wymierne oszczędności, bo nie
wymaga wsparcia lokomotywy
manewrowej na odcinkach
niezelektryfikowanych.

Welche modernen Lösungen
werden bei den Fahrzeugen von
Pesa angewendet? Arbeiten Sie
momentan an einem besonders
innovativen Projekt?
Moderne Lösungen gibt es viele.
Weiter oben habe ich das Beispiel der
vier Kollisionsszenarien genannt.
Ein weiteres ist z.B. der Einsatz
von ökologischen III B-Motoren
und die Energierückgewinnung
(Rekuperation) aus dem Netz –
unser neuester technologischer Hit
ist das Verbrennungsaggregat in der
Elektrolok Gama Marathon. Der
Name Marathon weißt schon darauf
hin, dass die Gama dank dieser Lösung
noch etwa 40 km zusätzlich fahren
kann, wenn die elektrische Traktion
endet und der Zug dennoch zum Ziel
weiterfahren muss. Diese Lösung
bringt messbare Einsparungen, da
auf nicht elektrifizierten Abschnitten
keine Unterstützung durch eine
Manövrierlok nötig ist.

Targi
Niemcy
Deutschland
03.02.-06.02.2013 München
ISPO MUNICH – Connecting
Sports Business Profesionnals
Targi ISPO Munich 2013
13.02.-16.02.2013 Nürnberg
19.02.-21.02.2013 Düsseldorf
BioFach + Vivaness
EuroCIS
Weltleimesse für Bio-Produkte /
Leitmesse für Naturkosmetik und
Wellness
Targi Żywności i Produktów
Ekologicznych BioFach 2013
Europas führende Fachmesse für IT uns
Sicherheit im Handel
Międzynarodowe targi Technologii
w Handlu EuroCIS
26.02.-01.03.2013 Leipzig
05.02-07.02.2013 Essen
E-world energy & water
Internationale Fachmesse und Kongress
Międzynarodowe targi E-World –
Energy & Water
15.02.-19.02.2013 Frankfurt/Main
Ambiente
Targi Ambiente
FRUIT LOGISTICA
Internationale Früchte- und
Gemüsemarketing
Międzynarodowe targi owoców
i warzyw FRUIT LOGISTICA
Internationale Fachmesse für Teile,
Komponenten, Module und Technologien
Międzynarodowe targi
poddostawców Zuliefermesse
19.02.-21.02.2013 Stuttgart
LogiMAT
06.02.-08.02.2013 Berlin
Z – DIE ZULIEFERMESSE
Internationale Fachmesse für Distribition,
Material- und Informationsfluss
Międzynarodowe targi LogiMAT pod
hasłem „Intralogistyka bezpośrednio
– rynek innowacji”
05.03.-09.03.2013 Hannover
CeBIT – Heart of the digital
world
Międzynarodowe Targi
Teleinformatyczne CeBIT
Polska krajem partnerskim targów
CeBIT 2013
06.03.-10.03.2013 Berlin
ITB Berlin – The World’s
Leading Travel Trade Show
Międzynarodowa Giełda Turystyki
Messen
Wi 12/12-01/13
67
Z ŻYCIA IZ B Y / K A M M ER I NT ERN
Sukces, skandal, atak…
Erfolg, Skandal, Angriff…
W październiku Board & Directors’
Club odwiedził Muzeum Narodowe
w Warszawie. Gości przywitała dyrektor
Elżbieta Sobiecka i zaprosiła do obejrzenia
wybranych dzieł zgromadzonych w muzeum,
a wyselekcjonowanych hasłem „Sukces, skandal,
atak. Najbardziej kontrowersyjne dzieła artystów
polskich.” Zwiedzanie zakończył poczęstunek
w restauracji przy Muzeum Narodowym. 
Im Oktober hat der Board & Directors’ Club
das Nationalmuseum in Warschau besucht.
Die Direktorin Elżbieta Sobiecka begrüßte die
Gäste und lud sie zur Betrachtung ausgewählter
Werke des Museums unter dem Motto „Erfolg,
Skandal, Angriff. Die kontroversesten Werke
polnischer Künstler” ein. Der Besuch endete
mit einem kleinen Imbiss im Restaurant des
Nationalmuseums.

Spotkanie z ambasadorem
Treffen mit dem Botschafter
W listopadzie bohaterem spotkania Board
& Directors’ Club był Ambasador Niemiec
w Polsce Rüdiger Freiherr von Fritsch.
Goście zaproszeni zostali przez nas do
Restauracji Tamka 43 i wzięli udział w
rozmowie z ambasadorem prowadzonej przez
znanego dziennikarza Jacka
Rakowieckiego. Ambasador
opowiadał o ciekawych
wydarzeniach z życia
własnego i rodziny. Po
zakończonej rozmowie
w kuluarach uczestnicy
mieli możliwość
bezpośredniego
zadawania
pytań. 
Im November stand der deutsche Botschafter
in Polen, Rüdiger Freiherr von Fritsch, im
Mittelpunkt unseres Treffens des Board &
Directors’ Clubs. Die Gäste wurden von uns ins
Restaurant Tamka 43 eingeladen und beteiligten
sich an einem Gespräch mit dem Botschafter,
68
Wi 12/12-01/13
das von dem bekannten Journalisten Jacek
Rakowiecki moderiert wurde. Der Botschafter
berichtete über interessante Erlebnisse aus
seinem Leben und dem seiner Familie. Nach
dem Gespräch hatten die Teilnehmer die
Möglichkeit, direkt Fragen zu stellen. 
Z Ż Y C I A I Z B Y / K A M M ER I N TE R N
l Prestiż / PRESTIGE
l Usługi / SERVICE
l Kontakty / NETZWERK
Witamy w naszym gronie
Willkommen bei uns
Nowe firmy zrzeszone / Neue Mitglieder
nAlna Business Solutions Sp.
z o.o.
nM&S Sp. z o.o.
Elementy i materiały budowlane
nRoland Berger Strategy
Consultants Sp. z o.o.
Informatyka
Bauelemente, Baustoffe
Doradztwo handlowe
Informatik: Software
www.zoho.com
Handelsberatung
www.alna.com
www.rolandberger.pl
nMajchrzak Brandt
nEDBAK Sp. z o.o.
i Wspólnicy sp.k.
nSovereign Development
Services Sp. z o.o.
Obróbka metali
Kancelarie prawne
Metallverarbeitung
Rechtsanwaltskanzleien
Zarządzanie majątkiem
www.edbak.pl
www.mbwnet.pl
Vermögensverwaltung
nElżbiety Business Centre Sp.
nMaxcess Sp. z o.o. Centrum
www.sovereignandpartners.com
z o.o.
Magazynowe Bugaj
nVELLES Kancelaria Prawna
Sebastian Wróblewski
Wynajem biur
Automatyka
Bürovermietung
Automatisierung
Kancelarie prawne
www.regus.com
www.maxcess.eu
Rechtsanwaltskanzleien
nETL POLSKA SP. Z O.O.
nNieruchomości LOCO s.c.
www.velles.pl
Doradztwo podatkowe
Łukasz Sadanowicz,
Steuerberatung
Ewelina Sadanowicz,
www.etl.pl
Patrick Pieta
nWrocławskie Przedsiębiorstwo
Hala Ludowa Sp. z o.o
Nieruchomości
Nieruchomości: wynajem mieszkań
Immobilien
nGP People Sp. z o.o. sp.k.
Immobilien: Hausvermietung
www.halastulecia.pl
Agencja pracy tymczasowej
www.n-loco.com
nZieltraffic Sp. z o.o.
Zeitarbeitunternehmen
www.gppeople.pl
nOMEGA Rusztowania s.c.
Janina Chmaj, Marcin Leś,
nindiViso Polska s.c.
Online Marketing
www.zieltraffic.pl
Łukasz Chmaj
Tkaniny Izolacyjne
Systemy rusztowań
Textile Isolierungen
Gerüstsysteme
www.indiviso.eu
www.omega-rusztowania.pl
Wi 12/12-01/13
69
III Polsko-Niemieckie Forum Gospodarcze
III. Deutsch-Polnisches Wirtschaftsforum
Tegoroczne III Polsko – Niemieckie Forum
Gospodarcze zorganizowane przez nas
we współpracy z Uniwersytetem Viadrina
we Frankfurcie nad Odrą, Szkołą Główną
Handlową oraz Niemiecko-Polskim
Stowarzyszeniem Prawników (DPJV)
poświęcone było aktualnej problematyce prawa
nadzoru finansowego, prawa bankowego oraz
compliance.
Na Forum poruszano zagadnienia dotyczące
roli banków narodowych w dobie kryzysu
finansowego, ich tendencje rozwojowe oraz
zmiany będące skutkiem kryzysu. W tym
kontekście omawiana była również aktualna
tematyka regulacji i nadzoru nad sektorem usług
finansowych w Polsce i w Republice Federalnej
Niemiec.
Szeroko omówione zostały aspekty związane
z compliance w spółkach, w szczególności
kwestie dotyczące obowiązków wynikających
z compliance we wzajemnych relacjach
„przedsiębiorstwo-matka” a „spółka córka”,
oraz odpowiedzialność za naruszenie tych
70
Wi 12/12-01/13
standardów. Materia ta została uzupełniona
o tematykę korupcji, prania brudnych pieniędzy
z perspektywy instytucji kredytowych, jak również
o rozważania na temat skutecznego zapobiegania
tym zjawiskom i stworzenia skutecznych
mechanizmów represyjnych, chroniących przed
przestępstwami gospodarczymi.
Konferencję otworzył i uczestniczył w niej
wiceminister sprawiedliwości Stanisław
Chmielewski, a zgromadziła ona blisko 200
uczestników.

Das diesjährige III. Deutsch-Polnische
Wirtschaftsforum wurde von uns in
Zusammenarbeit mit der Universität Viadrina
in Frankfurt an der Oder, der Warsaw School
of Economics sowie der Deutsch-Polnischen
Juristen-Vereinigung (DPJV) organisiert. Es war
aktuellen Problemen des Finanzaufsichtsrechts
und des Bankrechts sowie dem Thema
Compliance gewidmet.
Während des Forums wurden Fragestellungen
angesprochen, die die Rolle der Nationalbanken
während der Wirtschaftskrise sowie ihre
Entwicklungstendenzen und Veränderungen
infolge der Krise betreffen. In diesem
Zusammenhang wurde auch das Thema
Regulierung und Aufsicht über den
Finanzdienstleistungssektor in Polen und in
der Bundesrepublik Deutschland diskutiert.
Ausführlich besprochen wurden Aspekte
bezüglich der Compliance in Unternehmen,
und hierbei insbesondere die sich aus
der Compliance ergebenden Pf lichten
im Rahmen der Beziehungen zwischen
„Muttergesellschaft“ und „Tochtergesellschaft“
sowie die Haftung für die Verletzung dieser
Standards. Diese Materie wurde um die
Themen Korruption, Geldwäsche aus der Sicht
von Kreditinstituten, wirksame Vermeidung
derartiger Erscheinungen und Schaffung
effektiver repressiver Mechanismen zum Schutz
vor Wirtschaftsdelikten erweitert.
Die Konferenz wurde durch den polnischen
Vize-Justizminister Stanisław Chmielewski
eröffnet. Sie zählte fast 200 Teilnehmer.

Technika dla kolei w Saksonii i w Polsce
Bahntechnik in Sachsen und in Polen
W dniach 2-4 października gościliśmy w Warszawie
delegację przedsiębiorców z branży technologii
kolejowej z Saksonii, a w szczególności z zakresu
modernizacji pojazdów, infrastruktury oraz
techniki systemowej. Delegacji przewodniczył
Premier Wolnego Kraju Saksonii Stanislaw
Tillich, który dokonał również uroczystego
otwarcia konferencji gospodarczej „Technika
dla kolei” zorganizowanej przez AHK Polska,
Saksońską Agencję Wspierania Gospodarki
(WFS) oraz Inicjatywę Verbundinitiative
Bahntechnik Sachsen (BTS). Celem projektu
było nawiązanie kontaktów kooperacyjnych
i rozszerzenie możliwości zbytu produktów,
jak również pozyskanie partnerów do realizacji
wspólnych projektów. Dodatkowo firmy
saksońskie odbyły spotkania z PKP PLK oraz
Kolejami Mazowieckimi. Mamy nadzieję, że
kontakty te zaowocują nawiązaniem ściślejszej
współpracy w przyszłości!

Vom 2. bis 4. Oktober besuchte uns in
Warszawa eine Delegation sächsischer
Unternehmer der Bahntechnologie-Branche,
insbesondere der Bereiche Modernisierung
von Schienenfahrzeugen, Infrastruktur und
Systemtechnik. Vorsitzender der Delegation
war Ministerpräsident des Freistaates Sachsen
Stanislaw Tillich, der auch die feierliche
Eröff nung der Wirtschaftskonferenz
Bahntechnik übernahm, die von der AHK Polen,
der Wirtschaftsförderung Sachsen GmbH (WFS)
und der Verbundinitiative Bahntechnik Sachsen
(BTS) organisiert wurde. Ziel des Projekts ist die
Anbahnung von Kooperationskontakten, die
Erweiterung der Möglichkeiten des Vertriebs
der Produkte und die Gewinnung von Partnern
zur Ausführung gemeinsamer Projekte. Die
sächsischen Unternehmen nahmen auch an
Treffen mit den Bahnunternehmen PKP PLK
und Koleje Mazowieckie teil. Wir hoffen, dass
diese Kontakte in Zukunft zu einer engeren
Zusammenarbeit führen werden!

W przededniu CeBIT
Am Vortag der CeBIT
Wspólnie z Deutsche Messe i przedsta
wicielstwem Targów Hanowerskich w Polsce
zorganizowaliśmy wizytę niemieckich
dziennikarzy w Warszawie. Celem wizyty
było podpisanie porozumienia o współpracy
pomiędzy Deutsche Messe a Ministerstwem
Gospodarki w perspektywie CeBIT 2013.
Polska ogłoszona została krajem partnerskim
przyszłorocznej edycji targów branży
informatycznej i gospodarki cyfrowej.
W przededniu konferencji prasowej podczas
„Meet the Companies” dziennikarze spotkali
się z przedstawicielami zagranicznych firm
branży informatycznej i telekomunikacyjnej.
Spotkanie było okazją do przedstawienie
planów oraz doświadczeń zebranych przez
firmy na rynku polskim. Ponadto podczas
trzydniowej wizyty w Warszawie dziennikarze
odwiedzili firmy Platige Image, Action SA oraz
Centrum Bezpieczeństwa m.st. Warszawy, gdzie
zapoznali się z najnowszymi warszawskimi
rozwiązaniami teleinformatycznymi. 
Zusammen mit der Deutschen Messe und
der Vertretung der Hannover Messe in Polen
organisierten wir einen Besuch deutscher
Journalisten in Warszawa. Im Rahmen dieses
Treffens wurde ein Kooperationsvertrag zwischen
der Deutschen Messe AG und dem polnischen
Wirtschaftsministerium für die CeBIT 2013
unterzeichnet. Polen wurde als Partnerland der
internationalen IKT-Messe ernannt.
Am Vortag der Pressekonferenz hatten die
Journalisten die Gelegenheit, sich bei der „Meet
the Companies” Veranstaltung mit Vertretern
ausländischer Unternehmen der IKT-Branche
zu treffen. Gesprächsthemen waren die Pläne
der Unternehmen, aber auch ihre Erfahrungen
auf dem polnischen Markt. Während ihres
dreitägigen Aufenthalts in Warszawa besuchten
die Journalisten auch die Firmen Platige Image,
Action SA und das Sicherheitszentrum der
polnischen Hauptstadt und erfuhren mehr über
die neuesten Warschauer IKT-Lösungen. 
Wi 12/12-01/13
71
Święto Piwa Bierfest
Organizowane przez AHK Polska coroczne Święto Piwa
– Oktoberfest nawiązuje do chmielowych dożynek,
które w Bawarii obchodzone są już od 1810 r. Szacuje
się, że corocznie bierze tam w nich udział ok. 6 mln
osób, również w Polsce wzrasta zainteresowanie
świętowaniem przy piwie, najlepiej w dirndlu.
Das von der AHK Polen alljährlich veranstaltete Bierfest
– das Oktoberfest, knüpft an die in Bayern bereits seit
1810 begangenen Hopfenerntefeste an. Es wird geschätzt,
dass in Bayern jedes Jahr rund sechs Mio. Personen
daran teilnehmen. Auch in Polen wächst das Interesse,
bei einem guten Bier und am besten im Dirndl zu feiern.
72
Wi 12/12-01/13
Wi 12/12-01/13
73
IX edycja wrocławskiego
Oktoberfest miała charakter
międzynarodowy, co zawdzięcza
współorganizatorom: Brytyjsko
– Polskiej Izbie Handlowej,
Amerykańskiej Izbie Handlowej
oraz Skandynawsko – Polskiej
Izbie Handlowej, Irlandzkiej Izbie
Handlowej oraz Holenderskiej
Izbie Handlowej.
Jak co roku impreza odbyła się
na dziedzińcu Arsenału należącego do Muzeum Miejskiego.
Wśród gości nie zabrakło wybitnych przedstawicieli biznesu,
władz administracyjnych, korpusu dyplomatycznego oraz środowiska opiniotwórczego Dolnego Śląska. Spotkanie otworzyła
wiceminister gospodarki Ilona
Antoniszyn-Klik oraz prezydent
Wrocławia Rafał Dutkiewicz.
Spotkanie prowadził i gości bawił
Steffen Möller.
Oktoberfest w Krakowie
organizujemy dopiero
od trzech lat, dostrzegamy
jednak, że zainteresowanie tym
wydarzeniem nieustannie rośnie.
Podczas tegorocznej edycji
gościliśmy blisko 400 osób!
Obok reprezentantów biznesu,
74
Wi 12/12-01/13
polityki i mediów gościliśmy
również przedstawicieli korpusu
dyplomatycznego Niemiec,
Francji, Austrii, Danii, Szwecji
i Finlandii. Był z nami także
Wojewoda Małopolski Jerzy Miller.
Dziękujemy Instytutowi Goethego
za przejęcie roli Partnera
Strategicznego i udostępnienie
swojej siedziby na krakowskim
Rynku oraz naszemu patronowi
honorowemu – Przedstawicielstwu
Bawarii w Polsce.
Oktoberfest w Gdańsku odbył się
po raz piąty, a miejscem spotkania
była klimatyczna restauracja
Brovarnia Gdańsk, mieszcząca
się w samym sercu gdańskiego
Starego Miasta. Swoją obecnością
na spotkaniu zaszczycił nas konsul
Hans Rainer Ess z Konsulatu
Generalnego RFN w Gdańsku.
Nieformalna atmosfera oraz miłe
towarzystwo sprawiły, że goście
bawili się do późnych godzin
wieczornych.
Odpowiadając na pytania związane
z historią i tradycją Święta Piwa
uczestnicy spotkania mieli okazję
wygrać nagrody ufundowane
przez sponsorów rzeczowych oraz
partnera spotkania – airberlin. 
Die IX. Ausgabe des Breslauer
Oktoberfestes hatte einen
internationalen Charakter,
was den Mitveranstaltern zu
verdanken war: der BritischPolnischen Handelskammer, der
Amerikanischen Handelskammer,
der Skandinavisch-Polnischen
Handelskammer, der Irischen
Handelskammer und der
Niederländischen Handelskammer.
Wie jedes Jahr fand die Veranstaltung
auf dem Hof des zum Städtischen
Museum gehörenden Arsenals statt.
Unter den Gästen fehlte es nicht
an herausragenden Vertretern aus
Wirtschaft, Verwaltung, Diplomatie
und meinungsbildenden Kreisen
aus dem Raum Niederschlesien.
Die Begegnung eröffneten die
Vize-Wirtschaftsministerin Ilona
Antoniszyn-Klik und der Breslauer
Stadtpräsident Rafał Dutkiewicz. Für
die Leitung und Unterhaltung der
Gäste war Steffen Möller zuständig.
Das Oktoberfest in Krakau
organisieren wir erst seit drei Jahren.
Wir merken jedoch, dass das Interesse
an diesem Event ständig zunimmt.
In diesem Jahr konnten wir fast 400
Gäste begrüßen, unter anderem
Jerzy Miller, den Woiwoden von
Kleinpolen. Neben Vertretern aus
Wirtschaft, Politik und Medien waren
auch Diplomaten aus Deutschland,
Frankreich, Österreich, Dänemark,
Schweden und Finnland bei uns zu
Gast.
Wir danken dem Goethe-Institut,
unserem strategischen Partner, der
seinen Sitz am Krakauer Marktplatz
zur Verfügung gestellt hat, sowie
unserem Ehrenschirmherrn, der
Vertretung des Freistaates Bayern in
Polen.
Das Oktoberfest in Danzig fand zum
fünften Mal statt. Treffpunkt war das
stimmungsvolle Restaurant Brovarnia
Gdańsk im Herzen der Danziger
Altstadt. Mit seiner Anwesenheit
beehrte uns Konsul Hans Rainer Ess
vom Deutschen Generalkonsulat
Danzig. Die informelle Atmosphäre
und die nette Gesellschaft sorgten
dafür, dass die Gäste bis in die späten
Abendstunden feierten.
Durch die Beantwortung von
Fragen über die Geschichte und
die Tradition des Bierfestes hatten
die Teilnehmer die Gelegenheit,
Sachpreise zu gewinnen, die von
Sponsoren sowie der airberlin als
Partner der Veranstaltung gestiftet
worden sind.

Dziękujemy / Wir danken:
Wi 12/12-01/13
75
Finanse publiczne tematem Klubu Finansistów
Staatsfinanzen Thema des Finanzclubs
Pytanie: czy polskim finansom publicznym
sprzyja ocieplenie, czy grozi zlodowacenie?
– dyskutowane było podczas wrześniowego
spotkania Klubu Finansistów. Goście spotkania:
dr Andrzej Raczko, członek zarządu NBP,
Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku
Banków Polskich, oraz Ludwik Kotecki,
główny ekonomista Ministerstwa Finansów
poddali analizie obecną sytuację, w jakiej
znajdują się polskie finanse. Pocieszający dla
przedsiębiorców jest fakt postrzegania Polski
jako stabilnego partnera na międzynarodowych
rynkach finansowych. Państwo prowadzi
politykę długofalowego ograniczania
deficytu budżetowego. Nadzór bankowy
działa sprawnie. Receptą na uniknięcie
przez Polskę „greckich perturbacji“ jest
zachęcenie obywateli do długofalowego
oszczędzania na zabezpieczenie emerytalne
i ograniczenie wydatków publicznych m.
in. przez lean management w administracji
państwowej. Pamiętając o odpowiedzialnej
polityce kredytowej banki nie mogą jednak
zapominać o drobnych przedsiębiorcach, którzy
potrzebują środków na rozwój. Ograniczenie
linii kredytowych przez instytucje bankowe
prowadzić może do niebezpiecznego zadłużania
się przez nich w parabankach. Na szczęście
nie grozą nam rewolucyjne zmiany w polskim
systemie podatkowym. 
Die Frage in welche Richtung sich die polnischen
Staatsf inanzen derzeit bewegen wurde
während des letzten Treffens des Finanzclubs
diskutiert. Die Gäste waren: Dr Andrzej Raczko,
Mitglied der Geschäftsführung der polnischen
Nationalbank, Krzysztof Pietraszkiewicz,
Präsident des Verbandes polnischer Banken
und Ludwik Kotecki, Chefvolkswirt im
Finanzministerium haben die aktuelle Lage
der polnischen Finanzen analysiert. Die
Tatsache, dass Polen als starker Partner auf den
Finanzmärkten der ganzen Welt auftritt ist für
Unternehmer beruhigend. Der Staat hat eine
langfristige Politik um das Haushaltsdefizit
zu beschränken. Die Bankenaufsicht
funktioniert gut. Die beste Lösung um nicht
in die Fußstapfen von Griechenland zu treten
wäre die Mobilisierung der Gesellschaft um
für die finanzielle Sicherung im Ruhestand zu
sorgen und die Beschränkung der öffentlichen
Ausgaben zum Beispiel durch lean management
in der staatlichen Verwaltung zu stärken. Im
Bezug auf die verantwortungsvolle Kreditpolitik
dürfen Banken aber nicht die Kleinunternehmer
vergessen, die f inanzielle Mittel zur
Entwicklung ihrer Unternehmen brauchen. Die
Einschränkung in der Kreditpolitik könnte dazu
führen, dass sich solche Kleinunternehmen in
Schattenbanken verschulden. Glücklicherweise
sind keine großen Änderungen im Steuersystem
vorgesehen.

Postępowanie naprawcze
w razie zagrożenia niewypłacalnością
Sanierungsverfahren bei drohender
Zahlungsunfähigkeit
Zagadnienia związane z utratą płynności vs.
niewypłacalność poruszono podczas spotkania
prowadzonego przez Agatę SzymańskąRapkiewicz z kancelarii Kochański Zięba
Rapala & Partners. Uczestnicy dyskusji mogli
uzyskać szczegółowe informacje, jak wszcząć
postępowanie naprawcze, jakie są podstawowe
cele i założenia układu z wierzycielami w takim
76
Wi 12/12-01/13
postępowaniu oraz jakie są skutki jego przyjęcia
lub nieprzyjęcia. 
Bei dem von Agata Szymańska-Rapkiewicz von der
Anwaltskanzlei Kochański Zięba Rapala & Partners
geführten Treffen wurden die Angelegenheiten im
Zusammenhang mit dem Verlust der Liquidität
bzw. dem Vorliegen der Zahlungsunfähigkeit
erörtert. Die Teilnehmer der Diskussion erhielten
detaillierte Informationen über die Verfahrensweise
der Einleitung eines Sanierungsverfahrens.
Besprochen wurden auch die grundlegenden Ziele
und Annahmen eines Vergleichs mit den Gläubigern
in solch einem Sanierungsverfahren sowie die
Folgen der Schließung oder Nichtschließung eines
Vergleichs. 
Reklama a podatki
Werbung und Steuern
Reklama, reprezentacja i działania wspierające sprzedaż oraz problemy i obowiązki podatkowe i prawne
były tematem październikowego spotkania Grupy
Marketingowej. Tomasz Piekielnik i Paweł Skwarek
z kancelarii Piekielnik i Partnerzy przedstawili
powyższe zagadnienia w ujęciu podatkowo-księgowym. Na licznych przykładach omówione zostały m.in. kwestie świadczeń rzeczowych dla klientów,
szkoleń, imprez integracyjnych, sponsoringu,
sprzedaży premiowej oraz konkursów. 
Werbung, Repräsentation, Verkaufsförderung
sowie Probleme und Pflichten steuerlicher
und rechtlicher Natur waren die Themen
des Oktober-Treffens der Marketinggruppe.
Tomasz Piekielnik und Paweł Skwarek von der
Anwaltskanzlei Piekielnik i Partnerzy referierten
diese Angelegenheiten aus steuerlicher und
buchhalterischer Sicht. Sie erörterten an
zahlreichen Beispielen u.a. die Problematik
von Sachleistungen an Kunden, Schulungen,
Incentive-Veranstaltungen, Sponsoring,
Werbegeschenken zur Verkaufsförderung sowie
Wettbewerben. 
Speed Business Networking
Blisko 80 osób reprezentujących f irmy
zrzeszone w AHK Polska i Francuskiej
Izbie Przemysłowo-Handlowej w Polsce
wzięło udział w spotkaniu z cyklu Speed
Business Networking. Zaproszeni goście
mieli możliwość dwuminutowego
przedstawienia się i wymiany wizytówek
z innymi uczestnikami spotkania. Druga
cześć spotkania Get-Together była
również okazją do dalszych rozmów
i nawiązywania kontaktów biznesowych. 
Fast 80 Vertreter der Mitgliedsunternehmen der
AHK Polen und der Französischen Industrie- und
Handelskammer in Polen, nahmen am Treffen der
Veranstaltungsreihe Speed Business Networking
erneut teil. Die eingeladenen Gäste hatten die
Möglichkeit, innerhalb von zwei Minuten sich
vorzustellen und ihre Visitenkarten mit anderen
Veranstaltungsteilnehmern auszutauschen. Das
Get-Together war ebenfalls eine ausgezeichnete
Gelegenheit, weitere Geschäftsgespräche zu führen
und Geschäftskontakte anzubahnen.

Partner spotkania:
Partner des Treffens:
Polska Rama Kwalifikacji
Polnischer Qualifizierungsrahmen
październikowego spotkania Komisji HR.
Podczas spotkania poruszono kwestie zmian
technologicznych, demograficznych oraz
na rynku pracy, podejścia osób uczących się
do kontynuowania edukacji, podnoszenia
kwalif ikacji, mobilności i elastyczności
pracowników. 
Zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu
o kompetencje wynikające z Polskiej
Ramy Kwalif ikacji było tematem
Kompetenzenorientiertes HR-Management
anhand des Polnischen Qualifizierungsrahmens
war Thema des Oktober-Treffens des
HR- Ausschusses. Erörtert wurden
Angelegenheiten der technologischen und
demographischen Veränderungen, der Situation
auf dem Arbeitsmarkt, der Herangehensweise
der Lernenden an Weiterbildung, Verbesserung
der Qualifikationen sowie Mobilität und
Flexibilität der Arbeitnehmer. 
Z Lufthansą w Gdańsku
Mit der Lufthansa in Gdańsk
Październikowe spotkanie regionalne w Porcie
Lotniczym im. Lecha Wałęsy w Gdańsku
obfitowało w moc atrakcji. Uczestnikom
przedstawiono ofertę połączeń niemieckich
linii lotniczych Lufthansa z Gdańska do miast
na całym świecie, zaprezentowano losy i plany
rozwoju międzynarodowego Portu Lotniczego
w Gdańsku, jak również przybliżono tajniki
pracy lotniska i stref zamkniętych dla pasażerów.
Niespodzianki przygotowane dla uczestników,
w tym losowanie nagród ufundowanych przez
partnera spotkania, stworzyły niezapomnianą
atmosferę dla wspólnych rozmów. 
Flugverbindungen der deutschen Lufthansa
von Gdańsk mit Flugzielen in der ganzen Welt
vorgestellt. Auch die Entstehungsgeschichte
und Entwicklungspläne des Flughafens
Gdańsk wurden präsentiert und Geheimnisse
des Flughafenbetriebs und der für Fluggäste
geschlossenen Bereiche enthüllt. Die für die
Teilnehmer vorbereiteten Überraschungen,
wie die Verlosung der durch den Partner des
Treffens gestifteten Preise, sorgten für eine
unvergessliche Atmosphäre für gemeinsame
Gespräche. 
Das regionale Oktober-Treffen im Lech-WałęsaFlughafen Gdańsk umfasste viele Attraktionen.
Den Teilnehmern wurde das Angebot der
Spotkanie w chmurach
Treffen in den Wolken
Na wyjątkowe „spotkanie w chmurach”
zaprosiło w październiku nasze regionalne
biuro we Wrocławiu. Miejscem spotkania był
Sky Tower – najwyższy budynek mieszkalny
w Polsce. Zebranych powitał gość honorowy,
członek zarządu DZ BANK Sebastian Prinz
von Schoenaich-Carolath. Podczas spotkania
różne scenariusze makroekonomiczne na rok
2013 przedstawił Główny Ekonomista DZ Bank
Polska Janusz Dancewicz. Równie interesująco
na temat zarządzania ryzykiem finansowym
przedsiębiorstw w warunkach niestabilności
gospodarczej mówił Wojciech Baucz, biegły
rewident z AVANTA Audit.
W dalszej części spotkania podziwialiśmy
umiejętności właściciela jednego z największych
clubów snookera w Polsce i obecnego mistrza
Polski w snookerze, Krzysztofa Wróbla.
Najodważniejsi mieli również możliwość
sprawdzenia się w grze.
Na koniec naszych gości spotkała nie lada
niespodzianka – możliwość podziwiania nocnej
panoramy Wrocławia z 48 piętra budynku. 
78
Wi 12/12-01/13
Das Regionalbüro der AHK Polen in Breslau lud
am 9. Oktober 2012 zu einem einmaligen Treffen
in den Wolken im SKY TOWER, dem höchsten
Wohngebäude Polens, ein.
Eröffnet wurde die Veranstaltung durch den
Ehrengast und Chef der DZ BANK Polska,
Herrn Sebastian Prinz von Schoenaich-Carolath.
Während der Veranstaltung stellte der Chefvolkswirt
der DZ BANK Polska Janusz Dancewicz
Volkswirtschaftliche Szenarien für 2013 vor. Zum
Thema Finanzrisikomanagement im Unternehmen
in unsicheren Zeiten referierte AVANTA Audit
Wirtschaftsprüfer Wojciech Baucz.
Im Anschluss daran stellte der polnische SnookerMeister und Besitzer des größten polnischen
Snooker-Clubs, Herr Krzysztof Wróbel, sein
Können unter Beweis. Die Mutigsten konnten auch
ihre eigenen Fertigkeiten in dieser Sportart testen.
Zum Schluss wartete eine große Überraschung auf
die Gäste – nämlich die Möglichkeit das nächtliche
Stadtpanorama vom 48. Stock des Gebäudes aus zu
bewundern.

Spotkanie regionalne w Poznaniu
Regionaltreffen in Posen
Październikowe spotkanie firm członkowskich
AHK Polska w Poznaniu odbyło się w miejscu
ważnym i symbolicznym dla historii miasta,
w pięknie odrestaurowanych wnętrzach Sali
Białej Bazaru Poznańskiego. Pan Daniel
Trzaskowski, dyrektor ds. sprzedaży flotowej
Volkswagen Leasing Polska przybliżył
wszystkim możliwości efekt ywnego
zarządzania pojazdami służbowymi, a
następnie rozlosował wśród uczestników
nagrody niespodzianki. Dalsza część wieczoru
przebiegła w miłej atmosferze, przy smacznym
poczęstunku. 
Der Treffpunkt von Mitgliedsfirmen der
AHK Polen in Poznań fand an einem, für die
Stadtgeschichte wichtigen und symbolischen
Ort, statt. Im wunderschön renovierten Weißen
Saal in Bazar Poznanski versammelte sich eine
große Anzahl von Teilnehmern. Herr Daniel
Trzaskowski, Head of Fleet Sales bei Volkswagen
Leasing Polska, hat in seinem Vortrag die
Möglichkeiten des effektiven Verwaltens von
Dienstfahrzeugen näher gebracht und unmittelbar
danach kleine Geschenke unter den Teilnehmern
verlost. Der weitere Teil des Abends verlief beim
Büffet und wie immer in bester Stimmung. 
Z ogromnym żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Norberta Tödter,
zastępcy kierownika Niemieckiej Centrali Turystyki. Norbert Tödter zmarł
nieoczekiwanie dnia 9 listopada 2012 r.
Od 2002 roku Norbert Tödter był odpowiedzialny w Niemieckiej Centrali
Turystyki za strategiczne planowanie w przedsiębiorstwie oraz badania
rynku. Był zawsze sympatycznym i niezawodnym partnerem.
Jego postać zachowamy w żywej pamięci.
Składamy szczere wyrazy współczucia rodzinie i przyjaciołom.
Mit großer Betroffenheit haben wir erfahren müssen, dass der
stellvertretende Leiter der Deutschen Zentrale für Tourismus Herr Norbert
Tödter am 9. November 2012 unerwartet verstorben ist.
Herr Tödter leitete seit 2002 die strategische Unternehmensplanung und die
Marktforschung der DZT. Er war stets ein sympathischer und zuverlässiger
Ansprechpartner.
Wir werden ihn in lebendiger Erinnerung behalten.
Unser Mitgefühl gilt seiner Familie und Freunden.
Wielkim smutkiem przepełniła nas wiadomość o nagłej śmierci Antona
Kathreina, przedsiębiorcy oraz wiceprezydenta Izby Przemysłowo-Handlowej
w Monachium i Górnej Bawarii. Anton Kathrein zmarł 13 listopada 2012 r.
Anton Kathrein wprowadził do światowej czołówki rodzinne
przedsiębiorstwo Kathrein. Jednocześnie potrafił wykorzystać swoją wiedzę
i doświadczenie do wspierania rozwoju gospodarki w Bawarii i na terenie
Niemiec, m.in. pełniąc funkcję wiceprezydenta Izby Przemysłowo-Handlowej
w Monachium i Górnej Bawarii, wiceprezydenta Zrzeszenia Gospodarki
Bawarskiej (VBW), przewodniczącego bawarskiego oddziału krajowego
Centralnego Związku Przemysłu Elektrotechnicznego i Elektrycznego (ZVEI)
oraz wiceprezydenta tejże instytucji.
Mit tiefen Schwermut erfüllte uns das unerwartete Scheiden von Herrn
Anton Kathrein, Unternehmer und Vizepräsident der IHK für München
und Oberbayern, am 13. November 2012.
Als Familienunternehmer führte Herr Kathrein die Firma Kathrein an die
Weltspitze und nutzte sein Wissen und seine Erfahrung gleichzeitig um die
bayrische und auch die deutsche Wirtschaft voranzutreiben unter anderem
als Vizepräsident der IHK für München und Oberbayern, Vizepräsident
der Vereinigung der Bayerischen Wirtschaft (VBW), Vorsitzender der
Landesstelle Bayern im Zentralverband Elektrotechnik- und Elektroindustrie
(ZVEI) und Vizepräsident des deutschen ZVEI.
Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o nagłej śmierci dr. Albrechta
Lemppa, dyrektora i członka zarządu Fundacji Współpracy PolskoNiemieckiej, 19 listopada 2012 r.
Działalność i zaangażowanie Albrechta Lemppa w kierunku wzmocnienia
bilateralnej wymiany między naszymi krajami pozostaną jeszcze długo dla
nas oraz wielu innych zachętą oraz inspiracją.
Mit großer Trauer haben wir am 19. November 2012 die Nachricht
vom unerwarteten Tod von Herrn Dr. Albrecht Lempp, Direktor und
Geschäftsführendes Vorstandsmitglied der Stiftung für deutsch-polnische
Zusammenarbeit, vernommen.
Die Aktivitäten und das Engagement von Herrn Dr. Lempp für die Stärkung
des bilateralen Austauschs zwischen unseren beiden Ländern werden für
uns und viele andere noch lange als Ansporn und Inspiration dienen.
Wi 12/12-01/13
79
Spotkanie kooperacyjne
w ramach targów EUROTOOL
Kooperationstreffen
im Rahmen der Messe
EUROTOOL
wspólnie z Konsulatem Generalnym Niemiec
oraz Agencją Rozwoju Przemysłu/Specjalna
Strefa Ekonomiczna Tarnobrzeg. Dyrektor
Agencji, Marek Indyk oraz Piotr Hasny
dyrektor Inkubatora Technologicznego,
przedstawili możliwości, które zainteresowanym
inwestorom oferuje EUROPARK WISŁOSAN.
Okazją do spotkania były Krakowskie Targi
EUROTOOL i BLACH-TECH. 
16 października odbyło się w Krakowie
spotkanie kooperacyjne, na które zapraszaliśmy
Am 16. Oktober fand in Kraków ein
Kooperationstreffen statt, zu dem wir
zusammen mit dem Generalkonsulat
der Bundesrepublik Deutschland und
der Agentur für Industrieentwicklung/
Sonderwirtschaftszone Tarnobrzeg einluden.
Der Geschäftsführer der Agentur, Marek
Indyk, sowie Piotr Hasny, Geschäftsführer
des Technologie-Inkubators, stellten die
Möglichkeiten vor, die interessierten
Investoren vom EUROPARK WISŁOSAN
geboten werden. Gelegenheit für das Treffen
waren die Krakauer Messen EUROTOOL und
BLACH-TECH. 
Spory z organami podatkowymi – prawa
oraz obowiązki podatnika i fiskusa
Streitigkeiten mit den Steuerbehörden – Rechte
und Pflichten des Steuerpflichtigen und des Fiskus
Na październikowym śniadaniu tematycznym
w Gliwicach spotkaliśmy się w Hotelu Silvia
z firmą Rödl & Partner. Tym razem spotkanie
dotyczyło sporów z organami podatkowymi
oraz praw i obowiązków podatnika i fiskusa. Pan
Jarosław Hein, doradca podatkowy z gliwickiego
biura Rödl & Partner omówił krok po kroku
przebieg kontroli – wszystkie etapy od jej
wszczęcia, aż do zakończenia, uwzględniając
możliwości odwołania i zaskarżania decyzji
fiskusa. Prezentacji towarzyszyły liczne pytania
uczestników dotyczące sposobów obrony
przedsiębiorców w momencie kontroli – prawa
do wylegitymowania kontrolerów, uprawnienia
do przeprowadzenia kontroli, możliwości
rejestrowania przez przedsiębiorcę jej przebiegu
80
Wi 12/12-01/13
oraz trybu odwołania od decyzji organów
podatkowych. 
Zu diesem Themenfrühstück im Oktober trafen
wir uns in Gliwice im Hotel Silvia mit dem
Unternehmen Rödl & Partner. Die Veranstaltung
war Streitigkeiten mit den Steuerbehörden sowie
den Rechten und Pflichten des Steuerpflichtigen
und des Fiskus gewidmet. Herr Jarosław Hein,
Steuerberater des Büros von Rödl & Partner in
Gliwice, erörterte Schritt für Schritt den Verlauf
der Außenprüfung – alle Prüfungsphasen von der
Einleitung bis zum Abschluss des Verfahrens,
und verwies auf die Möglichkeit, einen
Widerspruch gegen den Bescheid des Fiskus
einzulegen und diesen Bescheid anzufechten.
Bei der Präsentation stellten die Teilnehmer viele
Fragen zur Verfahrensweise der Verteidigung
der Unternehmer während der Außenprüfung
– zum Recht, von den Prüfern zu verlangen,
sich auszuweisen, sowie zu der Berechtigung
der Durchführung der Außenprüfung, der
Möglichkeit der Registrierung durch den
Unternehmer des Verlaufs der Prüfung
und zu der Verfahrensweise der Einlegung
eines Widerspruchs gegen den Bescheid der
Steuerbehörden. 
Spotkania gospodarcze
Wirtschaftstreffen
Po raz pierwszy po wakacyjnej przerwie,
w październiku spotkaliśmy się w Konsulacie
Niemiec w Krakowie. Partnerem wydarzenia
był Małopolski Oddział Krajowej Izby
Doradców Podatkowych. Podczas spotkania
Katarzyna Sadurska, Przewodnicząca Zarządu
oraz Andrzej Bazarnik, Wiceprzewodniczący
Zarządu Izby omówili rolę, jaką pełni
doradca podatkowy w nowoczesnej firmie,
jakie zalety płyną z korzystania z usług
licencjonowanego doradcy oraz jakie kryteria
muszą spełnić kandydaci do tego zawodu.
Po części oficjalnej, zakończonej żywą dyskusją,
uczestnicy nawiązywali indywidualne kontakty
z przedstawicielami KIDP oraz wymieniali się
swoimi doświadczeniami. 
Zum ersten Mal nach der Sommerpause trafen
wir uns im Konsulat der Bundesrepublik
Deutschland in Kraków im Oktober. Partner
der Veranstaltung war die Kleinpolnische
Niederlassung der Landeskammer der
Steuerberater (KIDP). Katarzyna Sadurska,
Vorstandsvorsitzende der Landeskammer,
und Andrzej Bazarnik, Stellvertretender
Vorstandsvorsitzender, erörterten während der
Veranstaltung die Rolle eines Steuerberaters
in einem modernen Unternehmen, die
Vorteile durch die Inanspruchnahme der
Leistungen eines lizenzierten Beraters sowie
die Kriterien, die angehende Steuerberater
als Berufsanwärter erfüllen müssen. Nach
dem off iziellen Veranstaltungsteil, der
mit einer regen Diskussion abgeschlossen
wurde, knüpften die Teilnehmer individuelle
Kontakte mit den KIDP-Vertretern und
tauschten Erfahrungen aus. 
Indywidualne konsultacje w AHK Polska
Individuelle Konsultationen bei der AHK Polen
15 października 2012 roku AHK Polska zaprosiła
na bezpłatne konsultacje do Biura Regionalnego
w Gliwicach. Podczas indywidualnych spotkań
firmy miały możliwość zasięgnięcia informacji
prawnych i podatkowych.
Najwięcej pytań dotyczyło kwestii podatkowych
związanych z oddelegowaniem pracowników do pracy
w Niemczech, kwestii podwójnego opodatkowania
czy doboru formy działalności gospodarczej.
Z ankiet oceny projektu wynika, że firmy,
które skorzystały z zaproszenia oceniają naszą
inicjatywę pozytywnie i są zainteresowane
kolejnymi spotkaniami. 
Die AHK Polen lud Unternehmen am 15.
Oktober 2012 zu unentgeltlichen Konsultationen
ins Regionalbüro in Gliwice ein. Während der
individuellen Konsultationen konnten sich die
Unternehmen in rechtlichen und steuerlichen
Angelegenheiten informieren.
Die meisten Fragen bezogen sich auf
Steuerangelegenheiten im Zusammenhang
mit der Entsendung von Arbeitnehmern
zur Arbeit nach Deutschland sowie auf die
Doppelbesteuerung und die Auswahl der Form
der Wirtschaftstätigkeit.
Laut der Umfrage zur Projektbewertung unter
den Teilnehmern ist unsere Initiative positiv
aufgenommen worden. Es besteht auch Interesse
an weiteren, in dieser Form organisierten
Treffen. 
Wi 12/12-01/13
81
Sprzedaż dzieł sztuki bez podatku
a podatki dochodowe
Steuerfreier Verkauf von Kunstwerken
und Einkommensteuern
Zakup dzieła sztuki to często tylko
Der Kauf eines Kunstwerks ist oft nur ein
początek, gdyż z pewnością nie jeden
Anfang, weil irgendwann mit Sicherheit
okaz będzie przez jego właściciela kiedyś
mehr als ein Exemplar von seinem
sprzedany.
Eigentümer verkauft werden wird.
W tym miejscu warto zastanowić się
nad obowiązkiem opodatkowania
takich transakcji lub przynajmniej
zbadać możliwe ryzyka w tym
obszarze. Niemniej w celu określenia
konsekwencji podatkowych
w podatkach dochodowych
związanych z nabywaniem
i sprzedawaniem dzieł sztuki, należy
zróżnicować działalność polegającą
na profesjonalnym obrocie dziełami
sztuki a działalność prywatną.
W obu bowiem przypadkach
inaczej będą kształtować się
aspekty podatkowe związane
zarówno z nabyciem, jak i zbyciem
przedmiotowych dzieł sztuki.
Czym jest dzieło sztuki?
Ustawy o podatkach dochodowych
nie zawierają definicji dzieł sztuki,
mimo, że się do nich odnoszą.
W perspektywie tej, właściwym
zatem wydaje się być oparcie się
na definicji zawartej w ustawie
VAT. Zgodnie bowiem z jej
brzmieniem, przez dzieło sztuki
rozumie się w szczególności
obrazy, kolaże i podobne płyty
dekoracyjne, rysunki, pastele
wykonane w całości przez artystę,
82
Wi 12/12-01/13
P R AW O / R E C HT
Profesjonalny obrót dziełami
sztuki
Zasadniczo, podmioty i osoby
zajmujące się profesjonalnie
nabywaniem i odprzedawaniem
dzieł sztuki w sposób ciągły,
zorganizowany i zarobkowy
mogą prowadzić w tym zakresie
działalność gospodarczą. Dla celów
podatku dochodowego, obrót
dziełami sztuki jest identycznie
opodatkowany jak każda inna
działalność handlowa. Podmiot
nabywa dzieła sztuki w celu
dalszej odprzedaży, a w momencie
odpłatnego zbycia rozpoznaje koszt
uzyskania przychodu w związku
z tą transakcją, równy cenie
zakupu dzieła sztuki. W przypadku
znacznego wzrostu wartości
lub nabycia dzieła po okazyjnej
cenie warto zastanowić się nad
optymalizacją takiej transakcji,
np. wnosząc wcześniej aportem
do utworzonego w tym celu
wehikułu podatkowego (np. spółki
komandytowo-akcyjnej).
Tomasz Piekielnik
Samir Kayyali
Piekielnik & Partnerzy Spółka Doradztwa Podatkowego
An dieser Stelle sollte man über die
derartige Transaktionen betreffende
Steuerpflicht nachdenken oder
zumindest mögliche Risiken prüfen.
Um die einkommensteuerlichen
Folgen eines Er werbs und
Verkaufs von Kunstwerken zu
bestimmen, muss man zwischen
einem professionellen Kunsthandel
und einer privaten Tätigkeit
unterscheiden. In beiden Fällen
werden sich nämlich die steuerlichen
Aspekte, sowohl in Bezug auf den
Erwerb als auch die Veräußerung der
Kunstwerke, unterscheiden.
Was ist ein Kunstwerk?
Die Einkommensteuergesetze
definieren Kunstwerke nicht,
obwohl sie auf diesen Begriff Bezug
nehmen. Angesichts dessen scheint
es angemessen zu sein, auf die im
Umsatzsteuergesetz enthaltene
Definition zurückzugreifen. Gemäß
dieser versteht man unter einem
Kunstwerk insbesondere Gemälde,
Collagen und ähnliche dekorative
Platten, Zeichnungen und Pastelle,
die vollständig von einem Künstler
angefertigt worden sind, mit
Ausnahme architektonischer
Pläne und Zeichnungen. Außerdem
sind Kunstwerke Original-Stiche,
-Drucke und –Lithographien,
die in einer beschränkten Anzahl
angefertigt worden sind, und
auch Original-Skulpturen sowie
-Statuen aus einem beliebigen
Frans Francken
© Dorotheum
z wyłączeniem planów i rysunków
do celów architektonicznych.
Ponadto, dziełami sztuki są
oryginalne sztychy, druki i litografie,
sporządzone w ograniczonej liczbie
egzemplarzy, a także oryginalne
rzeźby i posągi z dowolnego
materiału. Okazuje się zatem, że
definicja dzieł sztuki jest szeroka i nie
do końca jednoznaczna: czy bowiem
artystyczne twory o charakterze
użytkowym, np. wiekowe biurko też
są dziełami sztuki?
Material. Es zeigt sich also, dass die
Definition des Begriffs Kunstwerk
weit gefasst und nicht ganz
eindeutig ist: Sind künstlerische
Gebrauchsgegenstände, z.B.
ein anitker Schreibtisch, auch
Kunstwerke?
Professioneller Kunsthandel
Grundsätzlich können Rechtsträger
und Personen, die sich mit dem
professionellen Erwerb und
Weiterverkauf von Kunstwerken
auf kontinuierliche, organisierte
und auf einen Erwerb gerichtete
Weise befassen, in diesem Bereich
eine Wirtschaftstätigkeit ausüben.
Für einkommensteuerliche Zwecke
wird der Kunsthandel genauso
wie jede andere Handelstätigkeit
besteuert. Der Rechtsträger erwirbt
Kunstwerke zum Zwecke ihres
Weiterverkaufs und im Zeitpunkt
der entgeltlichen Veräußerung
erfasst er die mit dieser Transaktion
verbundenen Werbungskosten, die
dem Kaufpreis für das Kunstwerk
entsprechen. Im Falle einer
wesentlichen Wertsteigerung oder
eines Erwerbs des Kunstwerks zu
einem günstigen Preis sollte man
die Optimierung einer derartigen
Transaktion erörtern, zum Beispiel
durch die vorherige Einbringung
als Sacheinlage in eine speziell
geschaffene Steuerkonstruktion
(z.B. eine Kommanditgesellschaft
auf Aktien).
Wi 12/12-01/13
83
PR AW O / R E C HT
Niemniej w powyższym przypadku,
dzieła sztuki stanowią towary
handlowe, które są wykazywane
w stanie magazynowym. Z uwagi
na brak różnic w związku
z prowadzeniem handlu dziełami
sztuki w ramach działalności
gospodarczej a każdego innego
towaru, podatnik będący osobą
f izyczną ma prawo wybrać
opodatkowanie podatkiem
liniowym oraz rozliczać stratę
na zasadach ogólnych. Również
ustawa o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne nie zawiera w sobie
wyłączenia związanego z obrotem
dziełami sztuki.
Nabycie dzieł sztuki na użytek
działalności gospodarczej
Prowadzący działalność
gospodarczą przedsiębiorcy mogą
dokonać zakupu dzieł sztuki dla
celów ozdobnych, zwiększających
prestiż czy poprawiających estetykę
pomieszczeń. Powstaje więc
wątpliwość, czy mają oni możliwość
zaliczenia wydatków na nabywanie
dzieł sztuki do kosztów uzyskania
przychodów? Gdy dzieło sztuki
będzie spełniało definicję środka
trwałego tj. jego wartość początkowa
będzie przewyższać 3.500 PLN,
a przewidywany okres użytkowania
przekroczy rok, należy wprowadzić
je do ewidencji środków trwałych
i przeanalizować możliwości
amortyzacji. Jednakże, w przypadku
dzieł sztuki ustawodawca wprost
wyłączył możliwość amortyzacji,
dając temu wyraz w art. 22c pkt
3 ustawy PIT i art. 16c pkt 3 ustawy
CIT. Ewentualny koszt będzie
można rozpoznać zatem dopiero
w momencie odpłatnego zbycia.
W tym miejscu powstaje praktyczne
pytanie, czy gdy dzieło sztuki nie
będzie spełniało warunków uznania
za środek trwały, gdyż wartość
początkowa będzie niższa niż
3.500 PLN, można je rozpoznać
84
Wi 12/12-01/13
w kosztach uzyskania przychodu
w dacie poniesienia wydatku?
Wątpliwości dostarcza tu art. 23
ust. 1 pkt 23 PIT i art. 16 ust. 1 pkt
28 CIT, który wyłącza z kosztów
uzyskania przychodów wydatki
na reprezentację. Wydaje się,
iż w nabyciu dzieła sztuki dla
celów podniesienia prestiżu biura
należy rozpoznać przesłanki
reprezentacyjne (okazałość), zatem
obciążenie kosztów uzyskania
przychodów może budzić
wątpliwości.
Sprzedaż dzieł sztuki bez
podatku – czy to możliwe?
Jednym ze źródeł przychodów
w ustawie PIT jest odpłatne zbycie
rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie
z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT, jeżeli
odpłatne zbycie rzeczy nastąpiło
przed upływem pół roku od końca
miesiąca, w którym rzecz nabyto,
sprzedaż będzie opodatkowania.
W przeciwnym wypadku,
opodatkowanie w podatku PIT nie
wystąpi, pod warunkiem, że sprzedaż
nie odbywa się w ramach prowadzonej
działalności gospodarczej. W praktyce
zatem, osoba fizyczna, która nabyła
dzieło sztuki i sprzeda je po upływie
pół roku bez względu na wynik
takiej sprzedaży, podatku nie zapłaci.
Chyba, że organ podatkowy uzna
daną działalność za odpowiednio
zorganizowaną, będzie też tak, gdy
zakup i sprzedaż jest odpowiednio
częstotliwa (np. kilkukrotnie w ciągu
roku).
Warto jednak wskazać, iż spółki
kapitałowe i podmioty gospodarcze
z powyższego dobrodziejstwa nie
mogą skorzystać, tu bowiem nie
ma znaczenia okres jaki upłynie
od momentu nabycia do sprzedaży
danego dzieła sztuki. W każdym
przypadku, gdy cena sprzedaży
jest wyższa od zakupu oraz
o ile nie stosujemy rozwiązań
optymalizacyjnych, nastąpi
opodatkowanie w podatku
dochodowym.

Jedoch bilden die Kunstwerke im
oben genannten Fall Handelswaren,
die Teil des Lagerbestands
sind. Da es im Rahmen einer
Wirtschaftstätigkeit keine
Unterschiede zwischen dem Handel
mit Kunstwerken und jeder anderen
Ware gibt, hat eine steuerpflichtige
natürliche Person das Recht, die
lineare Besteuerung zu wählen sowie
einen Verlust nach allgemeinen
Grundsätzen abzurechnen. Auch
das Gesetz über die pauschale
Einkommensteuer auf manche
von natürlichen Personen erzielte
Einkünfte sieht keinen Ausschluss
für einen Kunsthandel vor.
Erwerb von Kunstwerken für
eine Wirtschaftstätigkeit
Eine Wirtschaftstätigkeit ausübende
Unternehmer können Kunstwerke,
die das Prestige steigern oder
die Raumästhetik erhöhen, für
Dekorationszwecke kaufen. Es
entsteht also die Frage, ob sie die
Möglichkeit haben, die Ausgaben
für den Erwerb der Kunstwerke
als Werbungskosten geltend zu
machen. Wenn ein Kunstwerk
die Definition einer Sachanlage
erfüllen wird, also sein Anfangswert
über 3.500 PLN liegt und die
voraussichtliche Nutzungsdauer
ein Jahr überschreitet, sollte man
es als Sachanlage erfassen und die
Abschreibungsmöglichkeiten
analysieren. Im Falle von
Kunstwerken hat der Gesetzgeber
gemäß Art. 22c Ziff. 3 EStG und
Art. 16c Ziff. 3 KStG ausdrücklich
die Möglichkeit einer Abschreibung
ausgeschlossen. Eventuelle Kosten
wird man deshalb erst im Zeitpunkt
der entgeltlichen Veräußerung
berücksichtigen können.
An dieser Stelle entsteht die
praktische Frage, ob man ein
Kunstwerk, wenn es nicht die
Bedingungen für die Anerkennung
als Sachanlage erfüllt, weil sein
Anfangswert niedriger als 3.500 PLN
sein wird, am Tag des Erwerbs als
Werbungskosten erfassen kann.
Für diesbezügliche Zweifel sorgen
Art. 23 Abs. 1 Ziff. 23 EStG und
Art. 16 Abs. 1 Ziff. 28 KStG, die
Repräsentationsausgaben als
Werbungskosten/Betriebsausgaben
ausschließen. Es scheint, dass der
Erwerb eines Kunstwerks zur
Hebung des Prestiges des Büros als
Repräsentationszweck zu werten
ist, so dass die Geltendmachung als
Werbungskosten/Betriebsausgaben
Zweifel wecken kann.
Steuerfreier Verkauf von
Kunstwerken – ist das möglich?
Eine der im EStG vorgesehenen
Einnahmequellen ist die entgeltliche
Veräußerung von Sachen und
Vermögensrechten. Gemäß Art. 10
Abs. 1 Ziff. 8 EStG wird ein Verkauf
besteuert, wenn die entgeltliche
Veräußerung der Sache vor Ablauf
eines halben Jahres seit Ende des
Monats, in dem die Sache erworben
worden ist, erfolgt. Andernfalls
erfolgt keine Besteuerung mit der
Einkommensteuer, sofern der
Verkauf nicht im Rahmen einer
ausgeübten Wirtschaftstätigkeit
vorgenommen wird. Eine natürliche
Person, die ein Kunstwerk erworben
hat und es nach Ablauf eines
halben Jahres verkauft, zahlt also
unabhängig vom Ergebnis dieses
Verkaufs keine Steuer. Es sei
denn, die Steuerbehörde sieht eine
organisierte Tätigkeit als gegeben
an, wenn Kauf und Verkauf also
entsprechend häufig (z.B. mehrmals
im Laufe des Jahres) erfolgen.
Zu beachten ist, dass dieses
Privileg für Kapitalgesellschaften
und Unternehmen nicht gilt,
denn in diesem Fall ist die Länge
des Zeitraums zwischen Erwerb
und Verkauf des jeweiligen
Kunstwerks bedeutungslos.
Wenn der Verkaufspreis höher
als der Kaufpreis ist und keine
optimierenden Lösungen
angewendet werden, erfolgt eine
Besteuerung. 
P R AW O / R E C HT
Dodatkowy dzień
wolny od pracy
Zusätzlicher arbeitsfreier Tag
Zgodnie z wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 2.10.2012 r.
(sygn. K 27/11, Dz.U. z 2012 r.
poz. 1110) art. 130 § 21 Kodeksu
pracy został uznany za niezgodny
z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.
Trybunał uznał, iż przepis
miał charakter dyskryminujący
i naruszał konstytucyjną zasadę
równości. Trybunał nie odroczył
utraty mocy obowiązującej
zakwestionowanego przepisu.
Nie zostały także określone skutki
czasowe orzeczenia. Tym samym
art. 130 § 21 zniknął z Kodeksu
pracy z dniem 8.10.2012 r.
Art. 130 § 21 Kodeksu pracy
stanowił, iż w przypadku gdy
zgodnie z przyjętym rozkładem
czasu pracy święto przypada
w dniu wolnym od pracy,
wynikającym z rozkładu czasu
pracy w przeciętnie pięciodniowym
tygodniu pracy, to nie obniża ono
wymiaru czasu pracy. Norma
ta statuowała wyjątek od ogólnej
zasady określonej w art. 130 §
2 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią
każde święto występujące w okresie
rozliczeniowym i przypadające
w innym dniu niż niedziela obniża
wymiar czasu pracy o osiem godzin.
Art. 130 § 21 Kodeksu pracy był
pokłosiem dyskusji toczącej
się wokół zmian prawa pracy
polegających na wprowadzeniu
wolnego dnia w święto Trzech
Króli. Niekonstytucyjne prawo
obowiązywało krótko – niespełna
22 miesiące. Trybunał zbadał
przepis na wniosek Komisji
Krajowej NSZZ „Solidarność”.
W aktualnym stanie prawnym,
jeżeli święto wypadnie w dzień
wolny dla pracownika od pracy
(ale nie w niedzielę), bezwzględnie
przysługuje mu jeden dzień wolny
od pracy w tygodniu. Powrót
do starych zasad rozliczania czasu
pracy wymusza dopasowanie
regulaminów pracy i umów
pracowniczych do nowej sytuacji
prawnej. Opieszałość może
bowiem pociągać za sobą ryzyko,
iż pracownicy nabędą roszczenie
o wynagrodzenie z tytułu pracy
nadliczbowej.
Wyrok nic nie zmienia w sytuacji
tych pracowników, którzy
zazwyczaj mają wolne soboty,
gdyż żadne święto do końca
2012 r. i w 2013 r. nie wypada w tym
dniu.

Laut Urteil des Verfassungsgerichts
vom 2.10.2012 (Az. K27/11,
GBl./2012, Pos. 1110) verstößt
Art. 130 § 21 des polnischen
Arbeitsgesetzbuchs (ArbG) gegen
Art. 32 Abs. 1 der Verfassung der
Republik Polen. Das Gericht war
der Meinung, dass diese Vorschrift
diskriminierenden Charakter
habe und den in der Verfassung
festgeschriebenen Grundsatz der
Gleichberechtigung verletze. Das
Gericht schob den Geltungsverlust
der fraglichen Vorschrift nicht
auf und es wurden auch keine
zeitlichen Wirkungen des Urteils
festgelegt. Damit wurde Art. 130 §
21 mit Wirkung zum 8.10.2012 aus
dem ArbG gestrichen.
Art. 130 § 21 ArbG legte für den
Fall, dass gemäß dem geltenden
Arbeitszeitplan ein Feiertag auf
einen arbeitsfreien Tag fällt, der
sich aus einem Arbeitszeitplan
mit einer durchschnittlich
Maciej Pikuliński
AHK Polska / AHK Polen
fünftägigen Arbeitswoche ergibt,
fest, dass dieser das Ausmaß der
Arbeitszeit nicht verringert. Diese
Norm stellte eine Ausnahme des
allgemeinen Grundsatzes von
Art. 130 § 2 ArbG dar. Gemäß
dieser Vorschrift verringert
jeder Feiertag, der innerhalb des
Abrechnungszeitraums auf einen
anderen Tag als den Sonntag fällt,
die Arbeitszeit um acht Stunden.
Art. 130 § 21 ArbG war Ergebnis der
Diskussion um die Änderungen des
Arbeitsrechts im Zusammenhang
mit der Einführ ung eines
Feiertags am Dreikönigstag. Die
verfassungswidrige Regelung
galt nur knapp 22 Monate. Das
Gericht prüfte diese Vorschrift
auf Antrag der Landeskommission
der Ge werkschaft NSZZ
„Solidarność”.
Das aktuell geltende Recht sieht
vor, dass Arbeitnehmern für
einen Feiertag, der auf einen für
den Arbeitnehmer freien Tag
(außer Sonntag) fällt, immer
ein arbeitsfreier Tag unter der
Woche zusteht. Die Rückkehr
zu den alten Grundsätzen der
Arbeitszeitabrechnung erfordert die
Anpassung der Arbeitsordnungen
und Arbeitsverträge an die
neue Rechtslage. Wird dies
versäumt, besteht das Risiko,
dass den Arbeitnehmern eine
Lohnforderung für Überstunden
zusteht.
Das Urteil ändert nichts an der
Situation jener Arbeitnehmer, die
üblicherweise samstags frei haben,
da bis Ende 2012 und in 2013 kein
Feiertag auf einen Samstag fällt. 
Wi 12/12-01/13
85
Jak negocjować
z potencjalnym pracodawcą?
Wie verhandelt man mit einem
potenziellen Arbeitgeber?
Sytuacja rynkowa, a pozycja
negocjacyjna kandydata
Powtarzające się opinie
i informacje o pogarszającej się
kondycji gospodarki sprawiają,
że kandydaci są mniej pewni swojej
pozycji rynkowej. W związku z tym
zmieniając pracę nie wiedzą, jak
twardo mogą negocjować przyszłe
warunki zatrudnienia. Dylematy te
dotyczą szczególnie branż takich,
86
Wi 12/12-01/13
jak bankowość, która ostatnio
przechodzi falę restrukturyzacji.
Jednak obserwacje konsultantów
Antal International wskazują,
że wynagrodzenia, jeśli spadły,
to bardzo nieznacznie. Co więcej
w innych obszarach niż stricte
pensja można uzyskać inne korzyści.
Pracodawcy zdają sobie sprawę,
że w wartościowego kandydata
warto zainwestować w każdych
czasach. Zatem specjaliści
Marktsituation und
Verhandlungsposition des
Bewerbers
Wiederholt auftauchende
Meinungen und Informationen
über eine Verschlechterung
der Wirtschaftslage lassen
Be werber bezüglich ihrer
Marktposition unsicher
werden. Bei einem Jobwechsel
wissen sie deshalb nicht, wie
hartnäckig sie ihre künftigen
Beschäftigungsbedingungen
verhandeln können. Diese
Dilemmata betreffen
insbesondere Branchen wie das
Bankwesen, das vor kurzem eine
Restrukturierungswelle erlebte.
Die Beobachtungen der Berater
von Antal International zeigen
jedoch, dass sich die Gehälter –
wenn überhaupt – nur minimal
verringert haben. Darüber hinaus
A FT E R HO U R S
Mimo sygnałów o spowolnieniu gospodarczym
przed specjalistami i menedżerami wciąż
rysują się nowe wyzwania i możliwości
zawodowe. Stają oni jednak przed dylematem
– czy negocjować warunki zatrudnienia
z potencjalnym pracodawcą? Jak uzyskać
satysfakcjonujące warunki zatrudnienia
w czasach pesymistycznych nastrojów?
Trotz Signalen über enie konjunkturelle Abschwächung
bieten sich für Spezialisten und Manager auch
weiterhin neue Herausforderungen und berufliche
Möglichkeiten. Dabei stehen diese jedoch vor einem
Dilemma – können die Beschäftigungsbedingungen
mit dem potenziellen Arbeitgeber verhandelt
werden? Wie kann man in pessimistisch gestimmten
Zeiten zufriedenstellende Bedingungen erreichen?
i menedżerowie zmieniając pracę
nie powinni obawiać się jasnego
przedstawienia pożądanych
warunków zatrudnienia. Jednak ich
oczekiwania nie powinny znacząco
odbiegać od warunków przeciętnie
oferowanych na danym stanowisku.
Kandydaci muszą się również
liczyć z wysokimi wymaganiami
pracodawców i bardzo wnikliwym
procesem rekrutacyjnym. Nie
wystarczy świetne przygotowanie
specjalistyczne – trzeba się
również wykazać miękkimi
umiejętnościami.
Co można wynegocjować?
Większość kandydatów słysząc
„negocjacje z pracodawcą”
automat ycznie myśli
o wynagrodzeniu. Warto
jednak pamiętać, że obecnie
oferty warunków zatrudnienia
firm są bardzo zróżnicowane
i szerokie. Dzięki temu
specjaliści i menedżerowie mogą
wynegocjować ofertę skrojoną
na miarę ich potrzeb. Przykładowo
firmy są coraz bardziej otwarte
na możliwości pracy w systemie
home office czy zadaniowy czas
pracy. Ciekawe możliwości niesie
ze sobą współpraca kontraktowa.
W ramach takiej umowy można
wynegocjować bardzo atrakcyjne
warunki, często nawet na innych
zasadach niż te oferowane
pracownikom etatowym. Różnice
w stawkach mogą osiągnąć nawet
30-40 procent.
Elementy podlegające negocjacjom
z pracodawcą:
• Wynagrodzenie pieniężne
• Systemy bonusowe i premiowe
• Czas pracy
• Możliwość pracy w systemie
home office
• Pakiet medyczny od wersji
podstawowej do rozbudowanej
dla całej rodziny
• Samochód służbowy i zakres
jego wykorzystywania w celach
prywatnych
• Dopłaty do szkoleń, studiów
können in anderen Bereichen, die
nicht strikt mit dem Gehalt in
Verbindung stehen, attraktivere
Konditionen ausgehandelt
werden. Arbeitgeber wissen,
dass sich eine Investition in
einen wertvollen Bewerber
immer lohnt. Deshalb sollten
Spezialisten und Manager bei
einem Jobwechsel nicht zögern,
ihre Wunschbedingungen klar
zu benennen. Dabei sollten die
Erwartungen nicht deutlich
von den durchschnittlich
für vergleichbare Positionen
angebotenen Bedingungen
abweichen. Jobsuchende
müssen außerdem mit
hohen Anforderungen
seitens der Arbeitgeber und
einem sehr gründlichen
Personalauswahlverfahren
rechnen. Eine hervorragende
fachliche Vorbereitung genügt
nicht – Bewerber sollten auch
sogenannte Soft Skills vorweisen
können.
Was kann verhandelt werden?
Die Mehrheit der Bewerber
denkt bei dem Begriff
„Verhandlungen mit dem
Arbeitgeber” automatisch an
das Gehalt. Man sollte jedoch
bedenken, dass gegenwärtig die
Beschäftigungsbedingungen bei
Firmen sehr unterschiedlich
und breitgefächert sind.
Dadurch haben Spezialisten
und Manager die Chance,
ein auf sie zugeschnittenes
Angebot auszuhandeln. Ein
Beispiel: Die Unternehmen sind
mehr und mehr für Arbeiten
von zuhause aus oder für eine
aufgabenbezogene Arbeitszeit
offen. Interessante Möglichkeiten
bietet auch eine Zusammenarbeit
auf Vertragsbasis. Im Rahmen
eines solchen Vertrags kann man
sehr attraktive Bedingungen
aushandeln, häufig mit anderen
Grundsätzen, als festangestellten
Sebastian Sala
Antal Banking & Insurance
Mitarbeitern angeboten werden.
Die Gehaltsunterschiede können
dabei bis zu 30 bis 40 Prozent
betragen.
Verhandelbare Bereiche:
• Gehalt
• Bonus- und Prämiensysteme
• Arbeitszeit
• Arbeiten im Home-Office
• Gesundheitspaket – von der
Basisversion bis zu Optionen
für die ganze Familie
• Dienstwagen und dessen
Nutzung für private Fahrten
• Zuschüsse für Schulungen und
Studium
• Vertragsart (Arbeitsvertrag
befristet/unbefristet,
Zusammenarbeit auf
Vertragsbasis)
Im Falle von Jobs auf der höchsten
Managementebene sind auch die
auf den jeweiligen Positionen
zur Verfügung stehenden
Budgets, Wettbewerbsverbote
oder einzelne Forderungen wie
die Marke des Dienstwagens
oder der konkrete Anbieter des
Gesundheitspakets verhandelbar.
Drei Schritte zum Erfolg bei
Verhandlungen mit dem
Arbeitgeber
Um bei Verhandlungen von
Beschäftigungsbedingungen
mit einem potenziellen
Arbeitgeber erfolgreich zu sein,
ist gute Vorbereitung gefragt.
Wi 12/12-01/13
87
A FT ER HOURS
• Forma umowy (umowa o pracę
na czas określony/nieokreślony,
współpraca kontraktowa)
W przy padku stanowisk
najwyższego szczebla negocjacjom
podlegają również budżety
do wykorzystania na określonym
stanowisku, zakazy konkurencji czy
nawet tak szczegółowe wymagania
jak marka samochodu służbowego
czy konkretna firma oferująca
pakiet medyczny.
Trzy kroki do osiągnięcia
sukcesu w negocjacjach
z pracodawcą
Aby odnieść sukces w negocjacjach
w a r u n ków z a t r u d n i e n i a
z potencjalnym pracodawcą trzeba
się do nich dobrze przygotować.
Przede wszystkim należy okreslić
swoje mocne strony pod kątem
korzyści, jakie one mogą przynieść
organizacji. Jeśli zwiększyliśmy
sprzedaż w poprzedniej organizacji
o 20 procent pokażmy, jakie nasze
umiejętności to umożliwiły i jak
je będzie można wykorzystać
w firmie, do której aplikujemy,
aby osiągnąć podobny rezultat.
W drugiej kolejności dowiedzmy się
jak najwięcej o firmie i stanowisku,
na które aplikujemy. Jaka jest kultura
organizacyjna? Jaki będzie dokładny
zakres obowiązków? Jakie firma
oferuje benefity? Zgromadzona
wiedza pozwoli łatwiej doprowadzić
do sytuacji idealnej w negocjacjach
czyli win-win. Obie strony zyskują
to, na czym najbardziej im zależy.
Przed rozmową z pracodawcą
sprawdźmy również jak kształtują
się wynagrodzenia w danej
branży i na danych stanowiskach.
Pomóc mogą różnorodne
raporty płacowe m.in Badanie
Wynagrodzeń Antal International.
Również profesjonalny rekruter
będzie mógł udzielić wielu
informacji na ten temat. Należy
pamiętać, że podobne stanowiska
88
Wi 12/12-01/13
mogą być zupełnie inaczej
wynagradzane w różnych branżach.
Są branże, w których cały czas
możemy mówić o rynku kandydata,
np. IT. Specjaliści i menedżerowie
w tym obszarze stawiają wysokie
wymagania, wiedząc, że ich
kompetencje są poszukiwane
i pracodawcy są zmuszeni je spełnić.
Jednak także ci najbardziej pożądani
specjaliści powinni wiedzieć,
jakie stawki oferuje rynek.
Często opłaca się firmie zapłacić
20-30 proc. więcej za odpowiednie
kompe tencje pozyskując
kontraktora niż płacić kary umowne
za niezrealizowane projekty lub
tracić zlecenia z powodu braku
odpowiednich kompetencji. Jeśli
jednak oczekiwania kandydatów
będą znacząco przekraczać stawki
adekwatne do aktualnej sytuacji
w branży, nie otrzymają oni pracy.
Rekruter – mediatorem
udanych negocjacji
Rekruter podczas procesu
rekrutacyjnego pośredniczy
pomiędzy pracodawcą
i kandydatem. To sprawia, że często
przejmuje na siebie rolę mediatora.
Jest bezstronny i dba o dobrą
atmosferę podczas negocjacji,
sprzyjającą merytorycznej dyskusji.
Zobowiązuje się poufności. Zna
jednak oczekiwania jednej i drugiej
strony, dzięki temu niejednokrotnie
zaproponuje najbardziej
satysfakcjonujące dla obu stron
rozwiązanie. Rekruter jest również
ważnym źródłem wiedzy o realiach
rynkowych, wynagrodzeniach,
możliwych benefitach. Jednak
podstawą udanych negocjacji jest
przede wszystkim prezentacja
samego kandydata. Od tego jak
będzie przygotowany do rozmowy,
jakimi wykaże się umiejętnościami
i jak celnie wskaże obszary,
w których przyniesie korzyści
firmie, będzie zależeć ostateczna
oferta złożona przez pracodawcę.
Insbesondere sollte man seine
Stärken unter dem Gesichtspunkt
der Vorteile für die Organisation
def inieren. Wenn Sie zum
Beispiel die Verkaufszahlen
in Ihrer vorherigen Firma um
20 Prozent gesteigert haben,
erläutern Sie, welche Ihrer
Fähigkeiten dies möglich gemacht
haben und wie diese in dem
Unternehmen, bei dem Sie sich
bewerben, zur Erreichung eines
ähnlichen Resultats eingesetzt
werden können. Bringen Sie
im zweiten Schritt so viele
Informationen wie möglich
über das Unternehmen und die
jeweilige Stelle in Erfahrung.
Mit welcher Organisationskultur
haben Sie es zu tun? Wie genau
sieht der Aufgabenbereich aus?
Welche Zusatzleistungen werden
angeboten? Dieses Wissen
macht es einfacher, während der
Verhandlungen eine Win-WinSituation zu erzielen und somit,
dass beide Seiten erreichen, was
ihnen am wichtigsten ist.
Über pr üfen Sie vor dem
Vorstellungsgespräch außerdem
die Gehaltsstruktur der jeweiligen
Branche und Stelle. Hilfreich
können hierbei verschiedene
Gehaltsberichte, wie z .B.
Gehaltsrecherchen von Antal
International sein. Auch ein
professioneller Recruiter kann
zahlreiche Informationen zu
diesem Thema geben. Denken
Sie daran, dass ähnliche Stellen
in verschiedenen Branchen sehr
unterschiedlich bezahlt werden
können.
Manche Branchen können auch
weiterhin als Kandidatenmärkte
bezeichnet werden, zum Beispiel
die IT-Branche. Hier stellen
Spezialisten und Manager hohe
Anforderungen in dem Wissen,
dass ihre Kompetenzen gesucht
werden und Arbeitgeber dazu
gezwungen sind, diese zu
erfüllen. Allerdings sollten auch
die meistgesuchten Spezialisten
über die am Markt angebotenen
Honorare im Bilde sein. Häufig
lohnt es sich für Firmen,
gesuchte Kompetenzen eines
Auftragnehmers auf Vertragsbasis
um 20 bis 30 Prozent besser zu
honorieren, als Vertragsstrafen
für nicht realisierte Projekte
zu zahlen oder Aufträge wegen
fehlender Kompetenzen zu
verlieren. Übersteigen die
Er wartungen der Bewerber
die für die aktuelle Situation
in der Branche angemessene
Gehaltsspanne jedoch deutlich,
kommt die Einstellung nicht
zustande.
Recruiter – Mediatoren bei
erfolgreichen Verhandlungen
Recruiter vermitteln während
des Personalauswahlverfahrens
zwischen dem Arbeitgeber
und dem Bewerber. Dadurch
übernehmen sie häuf ig die
Funktion von Mediatoren.
Sie sind unparteiisch
und sorgen für eine gute
Verhandlungsatmosphäre,
welche wiederum eine sachliche
Diskussion fördert. Hierbei
ist Diskretion obligatorisch.
Allerdings kennen Recruiter die
Erwartungen beider Parteien und
schlagen deshalb häufig die für
beide Seiten bestmögliche Lösung
vor. Recruiter sind außerdem
wichtige Wissensquellen
bezüglich der Marktlage,
Gehaltsspannen und möglichen
Zusatzleistungen. Die Basis für
erfolgreiche Verhandlungen
ist jedoch vor allem die
Selbstdarstellung des Kandidaten.
Von seiner Vorbereitung auf das
Gespräch, den dargestellten
Fähigkeiten und der genauen
Benennung der Bereiche, in denen
er dem Unternehmen Vorteile
bringt, hängt das endgültige
Angebot des Arbeitgebers ab. 
A r tyku ł sp onso r o wany / Sp ons or ar t ikel
Art Basel &
Na początku czerwca br. firma Oettinger Davidoff Group, z siedzibą w Bazylei
(Szwajcaria) ogłosiła, że została partnerem i sponsorem Art Basel, organizatora
najbardziej prestiżowych, międzynarodowych wystaw sztuki współczesnej.
Dzięki podpisanemu porozumieniu
o współpracy firma Davidoff dołączyła do grona kilku znakomitych,
strategicznych sponsorów najbardziej opiniotwórczych targów sztuki
współczesnej. Obecni sponsorzy
to wiodące i uznane marki, takie jak
UBS, AxaArt oraz Netjets. Davidoff
będzie sponsorem stowarzyszonym
Art Basel zarówno targów sztuki
w Bazylei (Szwajcaria), jak i w Miami
Beach (Floryda). W strefach VIP
utworzone zostaną loże Davidoff,
każda o powierzchni 100 metrów
kwadratowych, których serce stanowić będzie walk-in humidor. Ponadto gości w świat cygar wprowadzi
mistrz z Dominikany, który zademonstruje sztukę komponowania
i zwijania cygar Davidoff. Dodatkowo dwie loże cygarowe zostaną
usytuowane na zewnątrz, nieopodal Klubu Kolekcjonerów Sztuki
(Art Collectors Lounge) i strefy dla
publiczności, zapewniając gościom
komfortowe miejsce do dyskusji,
refleksji i delektowania się wyśmienitymi cygarami. Swoje aktywności
związane ze wspieraniem sztuki,
Davidoff zamierza kontynuować
długofalowo i rozszerzyć zakres
współpracy z Art Basel poza Europę
i Amerykę Północną, aż po Azję.
Ogłaszając nawiązanie współpracy
Hans-Kristian Hoejsgaard, Prezes
Oettinger Davidoff Group, powiedział: „Davidoff i Art Basel świetnie
do siebie pasują. Partnerstwo opiera
się na ugruntowanej relacji pomiędzy firmami, których korzenie
wywodzą się z Bazylei. Nie mogliśmy życzyć sobie lepszego partnera niż Art Basel w budowaniu
bliższych relacji ze światem sztuki.
Cieszymy się na długoterminową
współpracę i globalną ekspansję
naszych marek.”
Produkty Davidoff są ściśle związane ze sztuką, zaczynając od tradycji
i kunsztu ręcznego zwijania cygar,
poprzez komponowanie najwybitniejszych mieszanek ze szlachetnych tytoni, aż po sztukę zdobniczą
(inkrustowane w drewnie wzory
na humidorach). Partnerstwo
z Art Basel otwiera nowy rozdział
w działalności firmy, ponieważ
celem sponsoringu staje się sztuka
współczesna. Jeszcze w tym roku
Davidoff ogłosi nową międzynarodową inicjatywę, która jeszcze
bardziej połączy firmę ze światem
współczesnych artystów i kolekcjonerów. Planowane inicjatywy
rozszerzą zaangażowanie firmy
Davidoff’ w sztukę wizualną o wiele
dalej niż tylko wsparcie targów.
Nawiązując do światowego kierunku, w Polsce marka Davidoff także
angażuje się w sztukę.
Jazzy Fridays to wspólny projekt
poznańskiej artystki Evy Nawrot,
hotelu Blow Up Hall5050 oraz
marki Davidoff. Wydarzenie
jest imprezą w ramach projektu
The Good Life by Davidoff.
Koncerty są dedykowane nie tylko
koneserom i pasjonatom jazzu,
ale też wszystkim głodnym niebanalnych dźwięków i tęskniącym za unikalnym brzmieniem
legend muzyki jazz’owej. Oprócz
wyśmienitej oprawy muzycznej
i wystroju, a także bogatej oferty
koniaków każdy zaproszony miał
okazję obcować z luksusowymi
cygarami Davidoff.
Po zakończeniu koncertu, każdy
zainteresowany miał szansę uczestniczyć w profesjonalnie przeprowadzonej degustacji cygar.

Więcej szczegółów na:
www.ttipoland.pl
W ramach pierwszej odsłony projektu, Eva wraz z gośćmi zatrzymała nas w czasie, zabierając nas
w podróż po swing’owych alejach
Nowego Orleanu z lat 30’ i 40’
XX w. Eva Nawrot i najzdolniejsi wokaliści poznańskiej sceny
wykonali piosenki z repertuaru
największych ikon tamtego okresu!
Wi 12/12-01/13
89
L I F E STY L E
Złoty MacBook
Cumować zamiast
budować
Ankern statt Bauen
Dysponujący pięcioma milionami
euro i mający ochotę na zakup
szczególnej r uchomości
wypoczynkowej, powinien
zainteresować się pływającą „Wyspą
Orsos” o powierzchni 1000 m2
z sześcioma sypialniami, kinem
i jacuzzi. Może na niej zamieszkać
12 osób wraz z czteroosobową
załogą. Dzięki nowoczesnym
technologiom wyspa jest
ekologiczna i uniezależniona
od dostaw energii ze stałego lądu.
Pierwsza wyspa powinna być
gotowa do wiosny 2014 roku. 
Wer 5 Millionen Euro ausgeben
will und Lust auf den Kauf einer
besonderen Freizeit-Mobilie hat,
sollte sich für die schwimmende
Luxus-Insel Orsos mit einer Fläche
von 1.000 m2, sechs Schlafzimmern,
Kino und Whirlpool begeistern.
12 Urlauber und eine vierköpfige
Crew können auf ihr wohnen.
Dank modernen Technologien ist
die Haus-Insel umweltfreundlich
und unabhängig von der
Stromversorgung vom Festland.
Im Frühjahr 2014 soll die erste Insel
vom Stapel laufen.

Rozmowa w stylu Prady
Gespräche im Prada-Stil
LG i Prada połączyły siły,
by stworzyć nowoczesny,
zaawansowany technologicznie
bezprzewodowy zestaw
słuchawkowy, w for mie
zaprojektowanej przez designerów
Prady. Bluetooth Prada to gładka,
czarna i chromowana konstrukcja,
która została zaprojektowana,
by idealnie komponować się
ze smartphonem LG. Krzykliwa,
ale i subtelna, wyrafinowana:
Prada Bluetooth będzie eleganckim
dodatkiem na każdą okazję już
za około 140 dolarów. 
LG und Prada haben ihre Kräfte
vereint, um ein modernes und
technisch hochleistungsfähiges
Bluetooth-Headset zu entwickeln.
Die Form stammt von den
Designern von Prada. Bluetooth
Prada ist eine glatte, schwarze,
verchromte Konstruktion, die
vollends mit LG-Smartphones
kompatibel ist. Auffällig, aber
gleichzeitig dezent und raffiniert
– Prada Bluetooth ist ein elegantes
Accessoire für jede Gelegenheit,
erhältlich bereits für ca. 140
Dollar.

Laptopy można kupić w różnych
typach i rozmiarach, jednak
w zasadzie wszystkie wyglądają
tak samo. Ale nie to „jabłuszko”!
MacBook został stworzony z 24
karatowego złota i ma wysadzane
diamentami logo. Jest on dostępny
w 3 rozmiarach, a każdego roku
produkuje się jedynie po 9 sztuk
każdego z nich. Ponadto można
na przykład wygrawerować
na nim własne imię
lub wysadzić
logo kolorowymi
kamieniami
szlachetnymi. 
Laptops sind in verschiedenen
Versionen und Größen erhältlich,
grundsätzlich sehen jedoch alle
gleich aus. Aber nicht dieser
„Apfel“! Das MacBook wurde aus
24-karätigem Gold geschaffen und
hat ein mit Diamanten
besetztes Logo. Jedes
Luksusowe narty
od Aston Martin
Luxus-Skier
von Aston Martin
„DBS Prague” to specjalistyczne
narty stworzone przez Astona
Martina, które zostały wykonane
ręcznie z aluminium, włókien
węglowych i kompozytów.
Są dostępne w wielu kolorach
(Morning Frost White, Quantum
Silver, Almond Green i Blonde
Silver) i rozmiarach (długość
od 159 do 180 cm.). Mogą zostać
dopasowane do indywidualnych
potrzeb, by zapewnić najwyższą
kontrolę zarówno dla
wyczynowych, jak i zwykłych
narciarzy. 
„DBS Prague” – das sind spezielle
Skier von Aston Martin, die per
Hand aus Aluminium, Kohlefasern
und Verbundwerkstoffen gefertigt
werden. Die Skier sind in vielen
verschiedenen Farben (Morning
Frost White, Quantum Silver,
Almond Green und Blonde
Silver) und Größen (159 bis
180 cm Länge) erhältlich. Sie
können an die individuellen
Bedürfnisse angepasst werden, um
sowohl Spitzensportlern als auch
durchschnittlichen Skiläufern volle
Kontrolle zu gewährleisten. 
LIFESTYLE
Goldenes
MacBook
Jahr werden lediglich 9 Stück
jeder Größe hergestellt. Darüber
hinaus kann man z.B. den eigenen
Namen eingravieren oder das Logo
mit bunten Edelsteinen bestücken
lassen.

Mon Dupont od S.T. Dupont
i Karla Lagerfelda
Mon Dupont von S.T. Dupont
und Karl Lagerfeld
Łącząc estetykę Karla Lagerfelda
z 135-letnią historią nieskazitelnej
stylistyki S.T. Dupont, otrzymamy
tą czarna, lakierowaną zapalniczkę,
która będzie najlepszym prezentem
dla znajomego lub członka rodziny.
Wykończona gustownym akcentem
palladu i zapierającymi dech
detalami, może być eleganckim
Hi-tech na stoku
Hi-Tech auf der Piste
przeciwmgielną, dzięki której
okulary automatycznie dopasowują
się do aktualnych warunków
oświetleniowych. 
Oprócz ochrony oczu,
nowoczesne gogle narciarskie
oferują mnóstwo innych funkcji:
od prędkościomierzy, czujników
temperatury, aż po profesjonalne
kamery. Zeal Optics oferuje
okulary hi-tech z wbudowanym
systemem GPS, aparatem z funkcją
nagrywania filmów HD, funkcją
Bluetooth, możliwością połączenia
ze smartphonem i wbudowanym
ekranem. Ekskluzywne modele
są wyposażone w specjalne
obiekt ywy z technologią
Außer Sichtschutz, bieten
moderne Skibrillen noch eine
Menge weiterer Funktionen:
von Geschwindigkeitsmessern,
Temperatursensoren bis hin zu
professionellen Kameras. Zeal
Optics bietet Hi-Tech-Brillen mit
eingebautem GPS, einer Fotokamera
mit HD-Videofunktion, Bluetooth,
Verbindungsmöglichkeit zum
Smartphone und eingebautem
Display. Die exklusiven Modelle
sind mit speziellen Objektiven
mit Anti-Nebel-Technologie
ausgestattet, dank derer sich die
Brille automatisch an die aktuellen
Lichtverhältnisse anpasst.

i ponadczasowym dodatkiem
do każdej kolekcji akcesoriów. Można
ją nabyć już za około 260 Euro. 
Durch die Verbindung der Ästhetik
Karl Lagerfelds mit der 135-jährigen
Tradition der makellosen Stilistik
von S.T. Dupont entstand dieses
schwarzlackierte Feuerzeug,
das ein exklusives Geschenk für
Bekannte oder Familienmitglieder
sein könnte. Vollendet mit
geschmackvollen PalladiumAkzenten und atemberaubenden
Details eignet es sich als elegantes
und zeitloses Extra für jede
Accessoires -Kollektion. Zu haben
schon für ca. 260 Euro.

Kolejne trofeum
testosteronu
Eine weitere
Testosteron-Trophäe
Nowe super auto Tuatara stworzone
przez Shelby American Inc. zostało
wyposażone w 6,8-litrowy silnik V8
z turbodoładowaniem o mocy 1350
koni mechanicznych. Drogowy
bolid osiąga w 2,9 sekundy prędkość
100 km/h, a przyspieszenie kończy
się dopiero na 443 km/h. Podczas
testów, prototyp osiągnął 200
mil, czyli 332 km/h w zaledwie
15,4 sekundy! Ponadto ten pojazd
charakteryzuje się stylowym
designem, aerodynamicznym
kształtem i luksusowym
wyposażeniem wnętrza. 
Das neue Top-Modell Tuatara
von Shelby American Inc. verfügt
über einen 6,8 Liter großen
V8-Motor mit Turbolader (1.350
PS). Der Straßenbolide erreicht in
2,9 Sekunden 100 km/h und sein
Vortrieb endet erst bei 443 km/h. Bei
Tests benötigte der Prototyp lediglich
15,4 Sekunden für den Spurt auf 200
Meilen pro Stunde, also 332 km/h!
Darüber hinaus zeichnet sich der
Wagen durch ein stilvollendetes
Design, eine aerodynamische
Form und luxuriöses Interieur im
Innenraum aus.

KALEJDO S K O P / K A L E I DOS KOP
Karuzela Cooltury
Wakacje z klasą
nad polskim morzem
Cooltur-Karussell
Erstklassige Ferien
am polnischen Meer
„Karuzela Cooltury? – wakacje
z klasą nad polskim morzem.
Będzie o czym opowiadać!” –
zapraszał w 2012 roku Krzysztof
Zanussi, współtwórca wydarzenia.
Reżyser wydawał zarazem wojnę
wulgarności, kiedy ustalił, że
na Karuzeli chce lansować
inteligencję kultury przeciw
głupocie chamstwa. Karuzela
Cooltury, która latem 2013 roku
odbędzie się w Świnoujściu już
5 raz, chce poszerzać horyzonty,
prezentując na 11 scenach
wyjątkowe zdarzenia kultury
popularnej, jak i wyższej, oferując
dorosłym i dzieciom zajęcia
warsztatowe, sportowe, udział
w eksperymentach Centrum
Nauki Kopernik, przejmujące
akcje specjalne, jak „konfesjonały”,
wreszcie arcyinteresujące debaty
i spotkania autorskie, koncerty,
spektakle. Wśród 150 punktów
programu, odbywających się na 11
scenach Karuzeli Cooltury
każde jest niepowtarzalnym
92
Wi 12/12-01/13
wydarzeniem, w którym udział
biorą ludzie o biegunowo różnych
osobowościach i światopoglądach:
co roku przeszło 80 osobistości
ze świata kultury wysokiej
i popularnej, nauki, sztuki, biznesu,
edukacji, polityki, ludzie różnych
orientacji, religii i poglądów.
Wracając z Karuzeli Cooltury
ma się poczucie jakby w 3 dni
przeczytało się 80 wartościowych
książek.

im Sommer 2013 schon zum
fünften Mal in Świnoujście
(Swinemünde) stattfindet, will
Horizonte erweitern, indem auf
elf Bühnen außergewöhnliche
Kulturevents präsentiert sowie
Erwachsenen und Kindern eine
breite Auswahl an Workshops,
Sportveranstaltungen, Teilnahmen
an Experimenten des KopernikusWissenschaftszentrums,
ergreifenden Spezialaktionen wie
Programmpunkte des auf elf
Bühnen stattfindenden CoolturKarussells bildet ein einzigartiges
Ereignis, an dem Personen
mit völlig unterschiedlichen
Persönlichkeiten und
Weltanschauungen teilnehmen:
jedes Jahr reisen über 80
Vertreter aus der Welt der
Kultur, Wissenschaft, Kunst,
Wirtschaft, Bildung und Politik an
– Menschen mit unterschiedlichen
„Cooltur-Karussell? –
Erstklassige Ferien am
polnischen Meer. Es
wird viel zu erzählen
geben!” Unter diesem Motto
lud Krzysztof Zanussi, ein
Mitveranstalter des Events, im
Jahr 2012 zur Teilnahme ein. Der
Regisseur erklärte gleichzeitig
vulgären Äußerungen den
Krieg, indem er betonte, dass
das Karussell eine intelligente
Kultur gegen Dummheit und
Rüpelhaftigkeit fördern will.
Das Cooltur-Karussell, das
den „Beichtstühlen“ und zudem
hochinteressanten Debatten,
Begegnungen mit Autoren,
Konzerten und Spektakel
geboten wird. Jeder der 150
Ausrichtungen, Religionen und
Ansichten. Nach dem CoolturKarussell fühlt man sich, als ob
man in drei Tagen 80 wertvolle
Bücher gelesen hätte.

K A L E J D O S K OP / K A L E I DO S KO P
Szczecińska „Trafostacja Sztuki”
Stettiner „Trafostation der Kunst“
Na wiosnę 2013 r. swoje podwoje
otworzy szczecińska Instytucja
Kultury „Trafostacja Sztuki”.
Dyrektorem jest Constanze
Kleiner, berlińska manager
kultury dotychczas pracująca przy
takich projektach kulturalnych
jak „Temporäre Kunsthalle”
na Placu Zamkowym i „36x27x10“
w dawnym Pałacu Republiki
w Berlinie.
Constanze Kleiner planuje
w „Trafostacji Sztuki” organizację
3-4 dużych oraz towarzyszących
im mniejszych wystaw rocznie
z udziałem artystów światowej
sławy. Na pierwszy kwartał
2014r. z okazji otwarcia nowego
budynku Filharmonii w Szczecinie
zaplanowany jest pierwszy
BALTIC Sea Concert of Visual
Art z udziałem artystów z krajów
nabałtyckich. Marzeniem nowej
dyrektor jest przyciągnięcie
do Szczecina uznanych na arenie
międzynarodowej artystów
oraz promowanie miejscowej
sceny twórczej na for um
międzynarodowym.
„Trafostacja Sztuki” jest
właścicielem histor ycznej
transformatorowni z 1910 r., będącej
w trakcie prac adaptacyjnych na cele
związane z prezentacją
sztuki współczesnej.
Zarządzać instytucją
będzie spółka BALTIC
Contemporary. Jest
to jeden z pierwszych
przypadków w Polsce,
kiedy to po wygraniu
publicznego przetargu,
zarządzanie publicznoprawną instytucją
kultur y przejął
podmiot prywatny. 
Im Frühjahr 2013 eröffnet die
Stettiner Kultureinrichtung
„Trafostation der Kunst“ ihre
Pforten. Ihre Direktorin ist
die Berliner Kulturmanagerin
Constanze Kleiner, die bisher
an Kulturprojekten wie der
„Temporären Kunsthalle“ auf dem
Schlossplatz und „36x27x10“ im
einstigen Palast der Republik in
Berlin mitgewirkt hat.
Constanze Kleiner plant, in
der „Trafostation der Kunst“
jährlich drei bis vier große sowie
begleitende kleinere Ausstellungen
international bekannter Künstler
zu veranstalten. Im ersten
Quartal 2014 ist anlässlich der
Eröffnung des neuen Gebäudes
der Philharmonie in Stettin das
erste BALTIC Sea Concert of
Visual Art geplant, an dem Künstler
aus Ostseeanrainerländern
teilnehmen. Die neue Direktorin
träumt davon, weltweit anerkannte
Künstler nach Stettin zu holen
und die örtliche Künstlerszene
auf der internationalen Bühne
zu fördern.
Die „Trafostation der Kunst” ist
Eigentümerin einer historischen
Transformatorenstation aus dem
Jahr 1910, die gerade umgebaut
wird, um als Ausstellungsfläche
für zeitgenössische Kunst
zu dienen. Die Institution
wird von der Firma BALTIC
Contemporary verwaltet. Dies
ist einer der ersten Fälle in Polen,
in denen ein Privatunternehmen
nach dem Ge winn einer
öffentlichen Ausschreibung die
Verwaltung einer öffentlichrechtlichen Kultureinrichtung
übernommen hat.

Wi 12/12-01/13
93
 Za nic na świecie nie
mógłbym...
Nie mam najmniejszego
pojęcia.
Nie im Leben könnte ich...
Ich habe überhaupt keine
Ahnung.
 Oddałbym wszystko za...
Nie znam takiej sytuacji.
Dafür würde ich alles geben...
Ich kenne keine solche Situation.
Ryszard Grzyb
Malarz / Maler
 Moja obecna kondycja
psychiczna...
Zwykle świetna ale czasem
gorsza.
Meine derzeitige
Geistesverfassung...
Normalerweise großartig, aber
manchmal auch schlechter.
 Pana główna cecha
charakteru?
Konsekwencja i dystans
do siebie samego
Ihr Hauptcharakterzug?
Konsequenz und Distanz sich
selbst gegenüber
 Najchętniej spędzam
wakacje...
W pracowni.
Am liebsten verbringe ich
meinen Urlaub...
Im Atelier.
 Pana marzenie
o szczęściu?
Nie ma czegoś takiego.
Ihr Traum vom absoluten
Glück?
So etwas habe ich nicht.
 Pieniądz jest dla mnie...
W labiryncie
pytań
Im Labyrinth
der Fragen
94
Wi 12/12-01/13
Środkiem do zabezpieczenia
podstawowych potrzeb.
Geld ist für mich...
Ein Mittel zur Absicherung der
Grundbedürfnisse.
 Praca to dla mnie...
Pasja i realizowanie siebie.
Droga życia.
Arbeit bedeutet für mich...
Leidenschaft und
Selbstverwirklichung. Mein
Lebensweg.
 Być szefem oznacza...
Nie wiem.
„Chef sein” heißt für mich...
Keine Ahnung.
 Konkurencja to...
Walka z innymi o bycie
w lepszej sytuacji.
Konkurrenz ist für mich...
Kampf mit anderen, um in einer
besseren Situation zu sein.
 Dla kariery zrobiłbym...
Nie mam najmniejszego
pojęcia.
Für die Karriere würde ich...
Ich habe überhaupt keine
Ahnung.
 Stresuję się, gdy...
Dzieje sie coś
niesprawiedliwego.
Stress ist für mich, wenn...
Etwas Ungerechtes passiert.
 Miłość jest...
Bezwarunkową akceptacją
drugiej osoby
Liebe ist...
Den anderen bedingungslos zu
akzeptieren
 W pracownikach cenię...
Nie mam pracowników
An meinen Mitarbeitern
schätze ich am meisten...
Ich habe keine Mitarbeiter
 Chciałbym u siebie
zmienić...
Niczego nie chcę u siebie
zmieniać bo jestem sobą
Ändern würde ich gerne an
mir...
Ich möchte nichts an mir ändern,
da ich einfach ich selbst bin.
 Nie toleruję...
Braku tolerancji
Ich dulde kein/keinen...
Mangel an Toleranz
 Wzrusza mnie...
Bezinteresowność,
współczucie, poczucie humoru.
Ich bin gerührt, wenn...
Selbstlosigkeit, Mitleid, Humor.
 Zazdroszczę ludziom,
którzy...
Nikomu nie zazdroszczę
niczego. Staram się.
Ich beneide Menschen, die...
Ich beneide niemanden um
nichts. Ich versuche es zumindest.
 Niecierpię...
Braku wyobraźni i narzucania
innym swoich ideałów.
Was ich überhaupt nicht mag:
Fantasielosigkeit und das
Aufdrängen der eigenen Ideale.
 Politycy to...
Dziwne stwory zbudowane
z innego białka
Politiker sind...
Seltsame Geschöpfe, geschaffen
aus einer anderen Materie
 Jakie reformy uważa Pan
za najbardziej istotne?
Stwarzenie warunków
do samodoskonalenie się
Welche Reformen bewundern
Sie am meisten?
Das Schaffen von Bedingungen
zur Selbstentfaltung
 Filmowe/literackie
Alter Ego
Nie wzoruję sie na nikim
konkretnym choć staram sie
poznawać wielu.
Mein filmisches/literarisches
Alter Ego
Ich nehme mir niemanden
bestimmten zum Vorbild, aber ich
versuche so viele Menschen wie
möglich kennenzulernen.
 Ulubiona książka...
„Zbyt głośna samotność“
Bohumila Hrabala
Ihr Lieblingsbuch...
„Allzu laute Einsamkeit” von
Bohumil Hrabal
 Najbardziej żałuję...
Niczego nie żałuję.
Was bedauern Sie am
meisten?
Ich bereue nichts.
 Jakie cechy ceni Pan
najbardziej u ludzi?
Współczucie,
wspaniałomyślność
Welche Eigenschaften
schätzen Sie an Menschen am
meisten?
Mitleid, Großzügigkeit
 Jestem...
Artystą i wojownikiem
Ich bin...
Künstler und Kämpfer
 Pana motto?
Mam trzy równorzędne motta:
„Ciekawość swoją trzeba
nieustannie doskonalić.“
Ezra Pound
„Ten świat jest opętańczo
piekny, nie dlatego że jest,
ale dlatego, że ja go takim
widzę.“
Bohumil Hrabal
„W sztuce trzeba być coraz
bardziej odważnym“
Joan Miro
Ihr Motto?
Ich habe drei ebenbürtige
Mottos:
„Seine Neugier sollte man
ständig perfektionieren.“
Ezra Pound
„Diese Welt ist schön, zum
Verrücktwerden schön. Nicht dass
es so wäre, aber ich sehe es so.“
Bohumil Hrabal
„In der Kunst sollte man viel
mutiger sein.“
Joan Miro
INFO
Kalendarium / Kalendarium
Grudzień / Dezember
4-7
Wtorek-Piątek
Dienstag-Freitag
Wycieczka firm bawarskiej branży
spożywczej w celu badania rynku
w Polsce
Markterkundungsreise für Firmen der
bayerischen Ernährungswirtschaft nach
Polen
Warszawa, Kraków
4
Wtorek
Dienstag
Christmas Evening
Wrocław
5
Środa
Mittwoch
Szkolenie: „Delegowanie
transgraniczne”
Schulung: „Entsendung von polnischen
Mitarbeitern nach Deutschland (in die
EU) und von deutschen Mitarbeitern
(EU-Bürgern) nach Polen”
Warszawa
6
Czwartek
Donnerstag
Spotkanie wigilijne
Weihnachtstreffen
Kraków
6
Czwartek
Donnerstag
Spotkanie świąteczne AHK Polska
Weihnachtstreffen der AHK Polen
Warszawa
7
Piątek
Freitag
Spotkanie Świąteczne
Weihnachtstreffen
Opole
11
Wtorek
Dienstag
Spotkanie Wigilijne
Weihnachtstreffen
Promnice
11
Wtorek
Dienstag
Bayerisch- Polnischer Weihnachtsabend
München
13-14
Czwartek-Piątek
Donnerstag-Freitag
Szkolenie: „Techniki w negocjacjach”
Schulung: „Verhandlungstechniken”
Wrocław
Szkolenia / Schulungen
Imprezy / Veranstaltungen
17
Poniedziałek
Montag
Weihnachtstreffen
Gdańsk
19
Środa
Mittwoch
Weihnachtstreffen
Poznań
Styczeń 2013 / Januar 2013
10
Czwartek
Donnerstag
Szkolenie: Podróże służbowe w kraju
i za granicą – zmiany od 1 stycznia 2013 r.
Schulung: Dienstreisen im In- und
Ausland – Änderungen ab 1. Januar 2013
Gliwice
15
Wtorek
Dienstag
Spotkanie Regionalne
Regionaltreffen
Wrocław
17
Czwartek
Donnerstag
Stammtisch
Kraków
23
Środa
Mittwoch
Szkolenie: Zabezpieczenie przed
niewypłacalnością kontrahentów
Schulung: Schutz vor Insolvenz der
Vertragspartner
Gliwice
23
Środa
Mittwoch
Szkolenie: „Korzystne rozwiązania
podatkowe dla działalności w Polsce
i w Niemczech”
Schulung: „Günstige steuerliche
Lösungen für Tätigkeiten in
Deutschland und Polen”
Wrocław
Giełdy kooperacji / Kooperationsbörsen
Komisje tematyczne i spotkania regionalne / Ausschüsse und Regionaltreffen
Wi 12/12-01/13
95
INFO
Wyniki Konkursu
Ergebnisse des Gewinnspiels
Parasol ogrodowy w kolorze ecru o średnicy
3 m wraz z podstawą oraz promiennikiem
do parasola firmy Ogrodowy Salon (www.
ogrodowysalon.pl) o wartości 2295 PLN wygrał:
Łukasz Pisarski
Serdecznie gratulujemy wygranej i zachęcamy
wszystkich do brania udziału w kolejnych
konkursach!
Einen Sonnenschirm für den Garten in der Farbe
Ecru mit einem Durchmesser von 3m
inklusive Schirmsockel von der Firma
Ogrodowy Salon (www.ogrodowysalon.pl) im Wert
von 2295 PLN hat
Łukasz Pisarski gewonnen
Wir gratulieren und möchten alle zur Teilnahme an
weiteren Gewinnspielen anregen!
W tym miesiącu w Wi
Diesen Monat in Wi
Deutscher Industrie- und
Dorotheum Düsseldorf
Dom Aukcyjny Abbey House
Handelskammertag e.V.
Südstraße 5
Al. Jana Pawła II 29
Breite Straße 29, 10178 Berlin
40213 Düsseldorf
00-867 Warszawa
Tel.: 0049/30/20308-0
Tel.: 0049/211/210 77 47
Tel:. 0048/22/110 00 29
www.dihk.de
www.dorotheum.com
www.abbeyhouse.pl
Germany Trade and Invest
Desa Unicum
Galeria Fibak
ul. Miodowa 14
ul. Marszałkowska 34/50
Krakowskie Przedmieście 5
00-246 Warszawa
00-554 Warszawa
00-068 Warszawa
Tel.: 0048/22/5310611
Tel. 0048/22/584 95 25
Tel.: 0048/22/3200297
www.gtai.de
www.desa.pl
www.galeriafibak.com.pl
W następnym numerze
In der nächsten Ausgabe
Branża ICT
Cebit 2013 – Polska krajem partnerskim
Wygraj ciekawą nagrodę w konkursie Wi
IKT Branche
Cebit 2013 – Polen als Partnerland
Gewinnen Sie interessante Preise in unserem Gewinnspiel
W ramach wsparcia niemieckiego
eksportu, AHK Polska, jako usługodawca
oferujący pomoc przy wejściu na rynek
polski i niemiecki, jest współfinansowana
przez federalne Ministerstwo Gospodarki
i Technologii.
Im Rahmen der deutschen Außenwirtschafts
förderung wird die AHK Polen als Dienstleister
des Markteintritts in Polen resp. Deutschland
durch das Bundesministerium für Wirtschaft
und Technologie finanziell unterstützt.
96
Wi 12/12-01/13
Kompleksowe usługi księgowe
i kadrowo-płacowe
Księgowość przez Internet
Księgowość bez barier Buchhaltung ohne Barrieren
Komplexe Leistungen
im Bereich der Buchhaltung
und des Rechnungswesens
Die Buchhaltung übers Internet
Centrum Finansowo-Księgowe Ekkom
Robotnicza 68 a, 53-608 Wrocław,
tel. (71) 785-91-30, fax (71) 785-91-90
www: ekkom.com.pl
Centrum Finansowo-Księgowe Ekkom
Robotnicza 68 a, 53-608 Wrocław,
tel. (71) 785-91-30, fax (71) 785-91-90
www: ekkom.com.pl
2010
Wir wünschen unseren Freunden, Geschäftspartnern und Kunden
Frohe Weihnachten und ein Glückliches Neues Jahr
Weso³ych Świ¹t Bo¿ego Narodzenia oraz Szczêśliwego Nowego Roku
Przyjacio³om, Partnerom i Klientom ¿yczy

Sztuka i biznes Kunst und Business

Transcrição

Documentos relacionados

WIRTUALNE MUZEUM TRZCIANKI http://www

Drukuj test

Nr. 3 (7)

PTAKI W ZABRZU BIRDS IN ZABRZE

Notatka nr 13

testy z gimnazjum

Nr. 1 (16)

reklamacja – reklamation

Uniwersytet Zielonogórski bud. A-16 przy Al. Wojska

POGODA