Es dat Kölsch? - Akademie för uns kölsche Sproch
Transcrição
Es dat Kölsch? - Akademie för uns kölsche Sproch
Es dat Kölsch? von Alice Herrwegen (Infoheft Akademie för uns kölsche Sproch, Nov. 2005 - April 2006, S. 21) Wann alles am Schöpen es: met Träne en de Auge, do han mir Kölsche jo mih Trone en de Auge. Ich weiß bloß nit esu richtig ov vör Laache oder vör Kriesche. Un dobei hatten die Brings-Junge et god gemeint noh däm Motto: Die Imis wesse secher nit, wat Trone heiß, do maache mer et inne ens jet leichter. Enzwesche han se ävver engesinn, dat mer de Sproch nit verschängeliere darf. Wann mer et de Lück verkeht beibrängk, künne se et jo nie liere. Bei Live-Konzääte singe se jetz "Trone". Et hat sich ävver och bei ander bekannte Gruppe wie de Bläck Fööss un de Höhner esu manche Fähler engeschleche. Och em Alldag weed vill einfach vum Deutsche üvvernomme ohne dat mer sich em Klore es, dat et Kölsche do jet anders zo beede hät. Ich han ens e paar Fähler zosammegestallt, die immer widder zo hüre sin. E Stäänche bovve links heiß, dat Wood oder dä Usdrock es verkeht. AIsu sid esu god un luurt die linke Spald bloß met einem Aug aan, vergesst se widder un merkt üch die räächte Spald: verkeht richtig a) *Lääve Levve b) *klääve klevve c) *zom ... gonn bei der/ de/ et /; nohm, noh der gonn d) *zom ... sage för der/ de/ et e) *zom + Ort nohm f) *Name ohne Artikel der Pitter, et Marie, de Müllers g) *(ver)stecke (ver)steche h) *als wie i) *de (mask.) der (mask.) j) *e kölsches Mädche e kölsch Mädche k) *kölsche Mädche kölsche Mädcher l) *ich wööd sage ich dät sage m) *ich gangk ich gonn n) *de Brell / Brill der Brell / Brill Beispill för richtige Usdröck un Sätz: a) b) Mer klevve am Levve. Aber: Hä kläv am Levve. Hä läv gesund. c) Hä geiht bei singe (noh singem) Fründ / bei et (nohm) Marie / bei de (noh der) Friseuse. d) Ich sage för mi Mutter: Mamm, wat häs de dich en der Lack geschmesse. Dä Pitter säht för mich, ... . Dat hät för in gesaht, ... e) Mer gonn nohm Maat (noh der Kirch, nohm Kinema). f) Der Pitter hät dem Marie verzallt, dat der Düres dem Jupp eine gezopp hät. g) Dat stich esu en im dren. Mer verstechen uns em Gebösch. h) Der Pitter kann besser spille wie der Düres. Wie hä kom, ben ich gegange. i) Ich gonn en der Zolonische. Se mäht der Suurbrode met Päädsfleisch. j) Dat es e god Boch. Mer schrieven e koot Breefche. Dat es e lecker Brud. k) Sprüütcher sin lecker. Krig der e paar Kamellcher. l) Dat dät ich nit sage. Wann ich do wör, dät ich noch waade. m) Ich gonn nohm Bedd. Ich gonn heim. Aber: Gangk heim! n) Ich han der Brill / Brell verlaht. Gevv mer ens minge Brill / Brell! Alice Tiling-Herrwegen De kölsche Sproch Kurzgrammatik Kölsch - Deutsch kölsch-edition Sprache im J.P. Bachem Verlag 2002 ISBN 3-7616-1604-X Christa Bhatt Kölsche Schreibregeln. Vorschläge für eine Rechtschreibung des Kölschen kölsch-edition Sprache im J.P. Bachem Verlag 2002 ISBN 3-7616-1605-8