The following report examines areas for improvement in the

Transcrição

The following report examines areas for improvement in the
Tvisobrivi kvlevis
angariSi
turizmis ganviTarebisaTvis saWiro resursebis Sefasebis proeqti
Semajamebeli mimoxilva
winamdebare angariSi mimoixilavs, rogorc saqarTvelos turistul industriaSi
arsebul sferoebs, romelTa gaumjobeseba gaxlavT aucilebeli, ase mcire da
saSualo sawarmoebis ganviTarebis SesaZleblobebs. dokumentSi moyvanili daskvnebi
da rekomendaciebi gaxlavT im kvlevis nawili, romelic amerikis savaWro palatam
(AmCham) 2007 wlis ivnisSi ganaxorciela USAID-is mier dafinansebuli mcire da
saSualo biznesis ganviTarebis (SME) proeqtis farglebSi. aRniSnuli kvlevis
Sedegad gamovlinda ramdenime ZiriTadi sfero, romelic unda ganviTardes an
gaumjobesdes, rac Tavis mxriv gamoavlens mcire da saSualo sawarmoebis (SME)
ganviTarebis SesaZleblobebs:
1. infrastruqturuli Seusabamoba
ƒ
gzebi, tualetebi, Robeebi, skamebi, soflis gzebi
2. turistuli
mimaniSnebeli
niSnebis
arasworad
ganTavseba
da
informaciis
gavrcelebis nakleboba
ƒ
inglisurenovani masalebis SezRuduli gavrceleba
3. garemos degradacia
ƒ
dabinZureba, mitovebuli Senobebi, gaJonvebi kanalizaciidan, gafuWebuli
milebi
4. mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebis gamouyenebeli SesaZleblobebi
ƒ
ƒ
movaWreebis mier organizaciuli sakiTxebis cudad mogvareba da susti
marketingi (inglisuris an momxmarebelTa momsaxurebis arcodna)
produqciis araswori SeTavazeba / distribuciis efeqturi arxebis
ararseboba
5. turistebis saWiroebebisa da gemovnebis arasworad gageba
ƒ aramimzidveli da araadeqvaturi sastumroebis momravleba
ƒ saTanado komunaluri momsaxurebis miwodebis SezRuduli saSualeba
1
aRniSnuli naklovanebebis gaTvaliswinebiT, warmoCindeba mTeli rigi konkretuli
SesaZleblobebi mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebisaTvis:
1) suvenirebi
- gaumjobesebuli marketingi (gaumjobesebuli sadistribucio qseli,
organizebuli bazrebi konkretul TemSi)
- Sesabamisi
produqtebis
SeTavazeba
(maRalxarisxiani,
unikaluri
xelnakeTi nivTebi, romelTa transportireba advilia)
- produqtis diversificireba regionebSi (mag. mcire mewarmeebis treningi
erTi regionidan, raTa awarmoos saqoneli meore regionSi)
2) turistuli saagentoebi
- erTgvarovani momsaxurebisaTvis standartebis SemuSaveba gidebisaTvis
- mogzaurobis Semdgomi kvlevis Catareba, raTa ukeT dakmayofildes
turistTa saWiroebebi da survilebi
- transportis gaumjobeseba (amortizatorebi, kondicioneri, sivrce,
erTnairi manqanebi)
3) turustuli adgilebis gaumjobeseba
- meti informacia turistuli adgilis Sesaxeb (inglisuri bukletebi
gasayidad)
- mcodne da pasuxismgeblobis grZnobiT savse menejmenti (xelnakeTi
nivTebis dacvis uzrunvelyofa)
- Semowirulobebis/mcire mosakreblebis dawesebis propaganda Semdgomi
ganviTarebis mizniT
4) sastumros tipis saxlebi (gesThauzebi) da sastumroebi
- ufro meti momsaxurebis SeTavazeba (mTis velosipedebi, cxeniT
gaseirneba, suvenirebi)
- meqanizmis Seqmna, raTa moxdes informaciis gacvla sastumros tipis
saxlebsa da sastumroebs Soris
- stumrebis mier azris gamoTqmis xelSewyoba da waxaliseba
5) turizmis bazris niSebis SemoqmedebiTi ganviTareba
- turebi
Sav
zRvaze,
sabWoTa
istoriuli
janmrTelobisaTvis / mineraluri wylebi, sxv.
turebi,
turebi
miuxedavad imisa, rom saqarTvelos turizmis seqtors sxvadasxva Zlieri mxareebi da
udidesi potenciali aqvs, misi ganviTarebisaTvis namdvilad bevri ram aris saWiro.
2
saqarTvelos turizmis departaments SeuZlia turizmis seqtoris ganviTarebaSi
ufro aqtiurad CaerTos, xolo mcire da saSualo sawarmoebis xelSewyoba
umniSvnelovanesi faqtoria ara mxolod saerTod saqarTvelos ekonomikis
gaZlierebis mizniT, aramed qveyanaSi mogzaurobis dros turistebSi dadebiTi
emociebis gamosawvevad (romlebic aseT SemTxvevaSi, savaraudod, albaT dabrundebian
da amis Sesaxeb mTels msoflios acnobeben).
turizmis departamentis moklevadian da SedarebiT naklebxarjian strategias
dauyovneblivi zegavlenis motana SeuZliaT. aseT iniciativad SesaZloa miCneul iqnas
sanagve urnebisa da skamebis ganTavseba, nagvisgan gawmenda da ukeTesi turistuli
niSnebis ganTavseba saqarTvelos ZiriTad gzebze. grZelvadiani zegavlenis misaRwevad
gansaxorcielebeli politika moicavs infrastruqturis mniSvnelovnad ganviTarebas,
sazogadoebasTan urTierTobis kampaniis warmoebas, rogorc saqarTvelos mosaxleobis,
aseve sastumroebis personalis gasanaTleblad saqarTvelos ekonomikisaTvis
turizmis mniSvnelobis Sesaxeb, SeRavaTiani sasesxo programebis ganxorcielebas
mcire da saSualo sawamoebisaTvis, mTavrobis mier dafinansebuli parkis
reinjerebisa da turistuli bazris konkretuli niSis SemoqmedebiTad ganviTarebas.
aRniSnul angariSSi gadmocemulia, rom saitebis gaumjobeseba sakmaod frTxilad
mosagvarebeli amocanaa, ramdenadac turizmisa da kurortebis departaments mWidro
koordinacia dasWirdeba sxva sajaro saagentoebTan, administraciul erTeulebsa da
kerZo firmebTan. Tumca, mocemul angariSSi Tavmoyrili masalis nawili am amocanis
SesrulebisaTvis gamosadegi namdvilad gaxdeba.
masStabi da meTodi
winamdebare proeqti warmoadgens ucxoeli mogzaurebis mier saqarTvelos
turistuli adgilebis daTvalierebis dros gamoTqmul mosazrebebs da maT Sejerebas.
misi mizania, gamoavlinos arsebuli SesaZleblobebi mcire da saSualo sawarmoebis
ganviTarebisaTvis. am kvlevis ganxorcielebaSi saqarTveloSi macxovrebelma Tormetma
eqspatriatma rezidentma monawileoba miiRo ordRian mogzaurobebSi saqarTvelos
eqvs yvelaze saukeTeso turistul adgilas, ris Sedegadac gamoyves is sakiTxebi,
romelic maTi azriT yvelaze ufro mniSvnelovania Sesabamisi momsaxurebisa da
turistebisaTvis dasamaxsovrebeli STabeWdilebis, aseve iseTi momsaxurebis
Sesaqmnelad, romelzec isini Tanxas daxarjavdnen da romelic Tavis mxriv, kargi
SesaZlebloba gaxdeboda mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebisaTvis.
3
turistebi ewvivnen imereTisa da kaxeTis regionebs, borjoms, quTaisisa da dmanisis
arqeologiuri gaTxrebis adgils. es mogzauroba organizebuli iyo levon Trevelisa
da kavkasus Trevelis mier. jgufebi sam yvelaze mniSvnelovan turistuli adgilebis
kategorias ewvivnen: kulturul/istoriuls, religiurs da arqeologiurs.
winamdebare angariSi mcire da saSualo biznesis mxardaWeris proeqtis mier
momzadebuli angariSebis erTgvari damatebaa, magram amavdroulad damoukideblad
warmogvidgens im ZiriTad rekomendaciebs, romlebic mniSvnelovania mcire da
saSualo sawarmoebis ganviTarebis meSveobiT mimzidveli turistuli adgilebis
Sesaqmnelad. rekomendaciebis ramdenime angriSSi Tanxvedra ufro TvalsaCinos xdis am
sakiTxebis mogvarebis saWiroebas.
vinaidan mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebisaTvis aucilebelia turistebis
raodenobis gazrda konkretul adgilebze, angariSSi aseve mocemulia zogadi
SeniSvnebi aseTi adgilebis Sesaxeb. am sakiTxebis mogvareba aucilebelia biznesis
warmatebiT ganviTarebisaTvis. mocemuli adgilebis mniSvnelovani gaumjobesebis
gareSe mcire da saSualo sawarmoebis ganviTareba ver moxerxdeba.
winamdebare angariSi warmogvidgens Zlier da sust mxareebs, aseve SesaZleblobebs
(gansakuTrebiT mcire da saSualo sawarmoebisaTvis) da zogierT, didi masStabis
safrTxes. es midgoma SeirCa im mizniT,
rom ukeT yofiliyo warmodgenili im
viTarebis masStabi, romelSic qarTul turizms uxdeba funqcionireba.
Mmopovebuli informacia
Zlieri mxareebi
monawileebma aRniSnes, rom maT moewonaT is RonisZiebebi da mogzaurobis is
aspeqtebi, romelsac WeSmaritad qarTuli saxe hqonda – qarTul Temaze agebuli
patara sastumroebi, iseTi kulturuli RonisZiebebi, rogoricaa kalaTebis dawvna da
CurCxelebis amovleba, qalebis mier qarTuli lavaSebis cxobis procesis dakvirveba
da qarTuli simRerebisa da cekvebis Sesrulebaze daswreba. turistebma araerTi
STabeWdileba miiRes qarTuli stumarTmoyvareobis Sesaxeb, vinaidan Semxvedrebi maT
yvels, Rvinosa Tu WaWas sTavazobdnen.
4
CurCxelis demonstracia
Tixis bazari
puris cxoba
rac Seexeba sastumroebs, monawileebis umravlesoba SedarebiT kmayofili iyo, xolo
ukmayofilebis SemTxvevaSi maT hqondaT sastumros Secvlis saSualeba. dadebiTi
momentebi iyo stumrebis Casvlis dros sastumros keTilganwyobili TanamSromlebis
mier Caisa da namcxvrebis SemoTavazeba (imereTi). sastumros sapirfareSoebi zogadad
akmayofilebda dasavlur standartebs, magram maTi raodenoba yovelTvis ar
Seesabameboda stumrebis ricxvs. ramdenime saojaxo tipis sastumroSi (kaxeTi da
imereTi) iyo iseTi damatebiTi momsaxureba, rogoricaa pirsaxocebi, saponi da
Sampuni. dekoraciebi zogadad mimzidveli iyo, xolo loginis TeTreuli ki sufTa,
miuxedavad imisa, rom erTgvarad gacveTili gaxldaT.
5
sastumro, imereTi
restornebis TvalsazrisiT iyo rogorc Zalian kargi, aseve arcTu ise kargi
gamocdileba. turistebma upiratesoba mianiWes mTavari trasidan moSorebiT, Ria cis
qveS gawyobil sufras, rac aseve bunebiT datkbobis saSualebas iZleoda. zog
adgilebSi restornebis TanamSromlebi swrafad emsaxurebodnen klientebs da
yuradRebas (zRapari) iCendnen, magram zogan momsaxureba neli da arc Tu Tavaziani
gaxldaT. sakvebi zogadad gemrieli da axali iyo, magram maTac ki, romelTac
hqondaT meniu, ar poepovebodaT misi inglisuri varianti. erT adgilas 4
adamianisagan Semdgar jgufs 180 lari gadaaxdevines msubuq sadilSi da ver SeZles
detaluri angariSis warmodgena, ris gamoc, bunebrivia, turistebi ukmayofiloebi
darCnen.
monawileTa komentarebidan gamomdinare, sasiamovno StabeWdilebis misaRebad saWiroa
saTanado codnis mqone da sasiamovno gidi, sasurvelia iumoris grZnobis mqone. erTi
gidi istoriis fakultetis studenti iyo, romelmac Zalian bevri icoda
konkretuli turistuli adgilebis Sesaxeb da es monawileebma Seafases, rogorc
Zalian Zvirfasi gamocdileba. rac Seexeba transportirebas, manqanis mdgomareoba da
marTvis xarisxi mniSvnelovan cvlad faqtors warmoadgens. monawileebis TqmiT, kargi
iqneboda manqanaSi moqmedi fanjrebis an kondicirebis, aseve fexis gasaSlelad
sakmarisi adgilis arseboba. gzebis cudi mdgomareobis gamo ormoebis Tavidan
acilebis mcdeloba mgzavrobis process Znelad asatans xdida. monawileebs moewonaT
maTi mZRolebis krTilganwyoba da gaCerebis SesaZlebloba suraTebis gadasaRebad.
monawileebma araerTxel aRniSnes, rom saqarTveloSi peizaJi yvelaze metad
STambeWdavia da aucilebelia am bunebrivi resursis SenarCuneba. zogadi konsensusi
iyo, rom saqarTveloSi turizmis ganviTarebis TvalsazrisiT didi potenciali
arsebobs, xolo ufro konkretuli rekomendaciebi mocemulia dokumentis Semdeg
6
nawilebSi. SeniSvnis saxiT monawileebma Tqves, rom usafrTxod grZnobdnen Tavs da
ar awuxebdaT jibis qurdebi.
turistebma turistuli industriis naklebad ganviTareba erTgvarad "mimzidveladac"
miiCnies, vinaidan aman maTTvis zogierTi adgili xelmisawvdomi da zedmetad
xelmisawvdomic ki gaxada.
susti mxareebi
yvelaze did uaryofiT mxared miCneul iqna nagvis Zalian didi raodenoba da sanagve
yuTebis ararseboba, romelSic SesaZlebeli iqneboda nagvis Cayra. erTma monawilem
Tqva: "ver vijereb ramdenad danagvianebulia es qveyana". erT-erT adgili
nagavsayrelsac ki miamsgavsa. ulamazes panoramul xeds dangreuli Senobebi afuWebda.
mogzaurebs diskomforts uqmnida ara mxolod gzebze arsebuli nagavi, aramed gzis
gaswvriv arsebuli uzarmazari Jangiani Senobebi da mitovebuli qarxnebi, rac bunebas
amaxinjebda. monawileebma aRniSnes, rom zogierT adgilas SedarebiT sisufTave
igrZnoboda, magram ufro kargad daTvalierebis dros aRmoCnda, rom nagavi xSirad
mimaluli iyo kedlebisa da gadasaxedebis ukan. es problema Zalian mniSvnelovania da
misi mougvareblobis SemTxvevaSi SeiZleba turistebis raodenoba Semcirdes. ufro
metic, mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebas SeuZlia am problemis kidev ufro
gamwvaveba, vinaidan meti ekonomikuri saqmianoba meti nagvis arsebobas gamoiwvevs.
problemas warmoadgens gzebze araswori miniSnebebi an maTi ararseboba da es
turistebis damoukideblad mogzaurobas saqarTveloSi TiTqmis SeuZlebels xdis.
xSirad qalaqebis miniSnebebi Zalian axlos iyo ganTavsebuli gadasaxvevebTan, xolo
ZiriTadi gzebidan gadaxvevis SemTxvevaSi ki saerTod aRar gvxvdeboda raime niSnebi.
gzebis mdgomareoba ufro uaresdeboda mTavari trasidan gadaxvevis dros,
gansakuTrebiT ki quTaisSi SemovliT gzaze. erT-erT mZRols erTi dRis ganmavlobaSi
7
saburavi gzebze arsebuli uamravi ormos gamo orjer gauskda. gzebis cudi
mdgomareobisa da mZRolebis mier manqanebis araadeqvaturad an saerTod
ardamuxruWeba mgzavrobas xSirad arakomfortuls da arasasiamovnos xdida.
naxevrad dazianebuli niSani
rogorc ukve aRiniSna, gidebi zogadad kargebi iyvnen, magram erT-erTi maTgani
isaqmebda buCqebSi ‘marSrutkis’ gverdiT, rac imaze miuTiTebs, rom saukeTeso
firmebis zogierT gids jer kidev arasworad esmis Tu ra saxis qceva aris miCneuli
misaRebad.
zogierT adgilas fexiT misvla xSirad Zalian rTuli iyo (da albaT SeuZlebeli
iqneboda xanSiSesuli an susti fizikuri momzadebis mqone turistebisaTvis)
SeukeTebeli da saSiSi gzebis gamo, romelic savse iyo nagviT da saTanadod daculi
ar iyo. mowameTaSi turistebma Tqves, rom eklesiamde misasvleli gza daxeTqili da
binZuri iyo, damcavi jebirebis gareSe da savse nagviT.
moSlili jebiri, ufliscixe
talaxiani gza, kaxeTi
8
nagviani Sesasvleli Zvel SuamTaSi
adgili Sesaxeb informaciis araseboba inglisurad Tu sxva romelime enaze udides
problemas warmoadgenda. zogierT SemTxvevaSi saerTod ar iyo raime axsna, Tu ras
warmoadgenda es adgili, xolo zog SemTxvevaSi
ki mocemuli informacia
absoluturad Seusabamo iyo. dmanisis arqeologiuri gaTxrebis vizitis dros erTma
monawilem aRniSna, rom adgilze ukiduresad mcire informacia iyo mocemuli imis
Sesaxeb Tu ra adgilia es da man amis Sesaxeb gacilebiT meti gaigo National
Geographic Jurnalidan, romelic saqarTveloSi wamosvlamde waikiTxa.
kidev erT did saCivars tualetebis mdgomareoba warmoadgenda. turistebi Zalian
ukmayofilo darCnen Turquli stilis tualetebiT, magram ufro asatanad miiCnies,
roca isini SedarebiT sufTa mdgomareobaSi iyo. maTi azriT, tualetebis mdgomareoba
ara mxolod miuRebeli, aramed janmrTelobisaTvis saSiSic ki iyo.
saerTo tualeti varZiaSi
9
gamoJonili kanalizacia da nagavi, bakuriani
parkingi aseve problemas warmoadgenda, vinaidan taqsebi, marSutkebi Tu avtobusebi
qaoturad iyvnen gaCerebulebi sxvadasxva adgilebSi. am sakiTxis mogvareba
SesaZlebelia parkingis adgilebSi personalis ganTavsebiT da mcire Tanxis gadaxdiT.
monawileebs ar moewonaT suvenirebis SeZenis naklebi saSualeba. movaWreebi umetes
SemTxvevaSi ver saubrobdnen inglisurad, xSirad ar hqondaT gamokruli fasebi da
sruliad ar esmodaT klientebis momsaxurebis koncefcia. yvela turistma aRniSna,
rom surda fulis daxarjva, magram ubralod saamiso adgili ver ipoves.
suvenirebis gamosafeni adgili, Zveli SuamTa
10
SemaSfoTebeli iyo istoriuli Zeglebis daucvelobis xarisxi. muzeumebi savse iyo
nestiT. quTaisis erT-erT muzeumSi wignebsa da freskebs pirdapiri Sexeba hqondaT
sxvadasxva elementebTan da aqtiurad ziandeboda. erT-erTma turistma aRniSna, rom
es "Zalian fantavda yuradRebas". varZiaSi erT-erTi vizitis dros gidma daiwyo
kedlebis gamongreva, raTa eCvenebina rogor kveTdnen gamoqvabulebs saukuneebis win.
zogierT sastumroSi arasakmarisi pirobebi iyo. imereTSi oTaxebi ganiavebuli ar iyo
da saWiro gaxda fanjrebis gaReba miuxedavad imisa, rom am fanjrebze gisosebi ar
iyo, rac qurdebs Semosvlas gauadvilebda. bakurianis sastumro iyo erTaderTi,
romelSic iyo informacia turistebisaTvis, xolo sasturoebis umetesobas ar
hqonda telefonebi, romlis gamoyenebasac stumrebi SeZlebdnen. zogierT abazanaSi
erTad iyo ganTavsebuli tualeti da Sxapi. Sesabamisad, roca erTi adamiani miiRebda
Sxaps, mTeli abazana savse iyo TmebiT Tu mas droulad ar gawmendnen. monawileebma
aRniSnes, rom bevr abazanaSi saSxape yurmilis damagrebis saSualeba ar iyo. zogadad,
naTeli iyo rom zogierT adgilas remonti sakmaod swrafad iyo gakeTebuli, magram
detalebze meti yuradRebis daTmoba sastumros ufro sasiamovnos gaxdida.
komentarebi konkretuli adgilebis Sesaxeb
qvemoT mocemuli komentarebi konkretuli adgilebis Sesaxeb namvilad ar aris
amomwuravi da rekomendaciebis umravlesoba yvela adgilis mimarT SeiZleba iqnas
gamoyenebuli. bevri moxseniebuli problema sistemur xasiaTs atarebs, rac ufro
vrcel midgomas saWiroebs. mniSvnelovania aRiniSnos isic, rom am proeqtis mizani
aris gamokveTos iseTi problemebi, romlebic universaluria da erTian midgomas
moiTxovs da ara iseTi, romelTa mogvareba izolirebulad SeiZleba.
dmanisi
me-5 saukunis arqeologiuri adgilis daucvelobis done SemaSfoTebeli iyo. TviTon
adgili Zalian lamazi, magram mouvlelia, xolo mocemuli mcire informacia ki
Zalian zogadi iyo. monawileebi gaocebuli darCnen, ramdenad advili iyo Zvlebze
xelis Sexeba da erTma Tqva: "TiTqos bazarSi viyavi... me aviReb Zvlebs da kbilebs..."
meorem Tqva, rom "gancvifrebuli davrCi, ramdenad bevri turisti iyo am unikalur
arqeologiur adgilas. me megona, rom arqeologiuri adgilebi daculi da
xelSeuxebeli unda darCes." Zvlebi da istoriuli aRmoCenebi advilad xelmisawvdomi
iyo rogorc sxvadasxva nivTierebebisaTvis, aseve adamianebisaTvis. ar arsebobda raime
barierebi da monawileebi xedavdnen, Tu rogor abijebdnen adgilobrivi turisti
bavSvebi saukuneebis winandel adgilebs.
11
daucveli istoriuli masalebi, dmanisi
dmanisisaTvis umniSvnelovanesia, rom iq arsebuli eqsponatebis mTlianoba
SenarCundes, aseve uzrunvelyofil iqnas ufro detaluri inglisurenovani masala am
obieqtis istoriisa da mniSvnelobis Sesaxeb.
borjomi
varZia
erTma turistma aRniSna: "Cven ver vnaxavdiT adgils fulis dasaxarjad 3 dRec rom
gvecada". varZiaSi muzeumis "direqtori" ver gviwevda raime daxmarebas da saitze ar
arsebobda raime gamosadegi informacia. ar iyo sakmarisi Crdili, ase rom kargi
iqneboda erTgvari karavis mowyoba. erTma monawilem aRniSna, rom "varZia mxolod
Zalian mondomebuli turistebisTvisaa... Zalian Sorsaa Tbilisidan da gzebic Zalian
cudia... gzaze sxva araferia saintereso sanaxavi an gasakeTebeli da normaluri kafec
ki arsad aris." meorem aRniSna, rom "varZia Zalian mniSvnelovania qarTuli
kulturisaTvis, magram aq ar aris araferi, rac amaze miuTiTebda. ar aris raime
miniSnebebi, gza imdenad pataraa, rom SeiZleba gamogrCes da roca iqamde mixval,
araferi gxvdeba garda erTi mTvrali kacisa, romelsac aqvs yvela gasaRebi da
mxolod rusulad SeuZlia mogviyves am adgilis Sesaxeb. ra Tqma unda, TavisTavad es
Zalian STambeWdavi adgilia... magram ver xdeba misi mowodeba saTanado doneze".
monawileebi ewvivnen oqros/spilenZis sabados da wylis dasalevad SeCerdnen
"wyarosTan", magram Tqves, rom milebi daJanguli iyo da milebis cudi
12
infrastruqturisa da uyuradRebobis gamo wyaro nagviT iyo savse. maT araerTi aseTi
dazianebuli mili naxes.
erT-erT jgufs SekveTili hqonda oTaxebi borjomis sastumroSi, romelic aRweres
rogorc "sabWoTa kavSiris droindeli sastumro Tanamedrove masalebiT" (sastumro
"olimpi"). sastumro araefeqturi, oTaxebi saSualo donis, xolo restorani ki
Cabnelebuli iyo. jgufi gadavida bakurianSi, sadac mZRolma icoda sxva sastumro
(sastumro evrika), romelic jgufis wevrebma aRweres rogorc "fantastikuri".
monawileebma aRniSnes, rom miuxedavad imisa, rom Sendeba uamravi sastumro (da fasic
Zalian Zviria), maTi stili arc Tu ise kargia da akliaT originaloba da
momxibvleloba. axali Senobebi xSirad uxarisxoa. yvela aRniSnavda, rom TiTqos
sastumroebis mepatroneebi am sabWoTa tipis saSineli Senobebis agebiT inarCuneben
erTian iersaxes da didad ar esmiT ra esaWiroebaT an moswonT dasavlel stumrebs.
araerTxel aRiniSna, rom bevri sastumro ar aqcevda yuradRebas imas, Tu ramdenad
sasiamovno xedi iSleboda maTi fanjrebidan. ra Tqma unda, mogzaurebs sastumros
nomridan mxolod nagavsayrelebis, Jangiani da mitovebuli narCenebis danaxva ar
surT.
13
xedi borjomis sastumros fanjridan
sabWoTa stilis sastumro, borjomi
14
imereTis regioni
isini, vinc ewvivnen imereTis regions, aseve ukmayofiloebi darCnen gzebis cudi
mdgomareobiT, gansakuTrebiT ki ormoebiTa da adgilze manqanebisa da avtobusebis
mier erTmaneTis savali nawilis dablokviT. gzebi unda SekeTdes, raTa ufro meti
turisti moizidos am teritoriaze samogzaurod.
gori
zogadad yvelas moewona stalinis muzeumi, Tumca erTma monawilem aRniSna, rom
sagzao miniSnebebis ararsebobis gamo SeuZlebelia adamianma damoukideblad miagnos
muzeums kiTxvis gareSe. TviT muzeumSi teqsti TiTqmis mTlianad qarTulad da
rusulad iyo mocemuli, Tu ar CavTvliT ramdenime araswori inglisuriT da wvrili
asoebiT daweril suraTebis aRweras. aseve, sapirfareSoebSi wyali ar modioda. erTi
gidi cotas saubrobda inglisurad da eqskursia Zalian "sabWoTa" stilSi Catarda,
rac albaT unitereso iqneba Cveulebrivi turistisaTvis (Tumca, iyo garkveuli
saintereso momentebic). muzeumis axlandel direqtors kargad unda urCion, rom
gamofenili eqsponatebis saTaurebi ganaaxlos, ufro meti suveniri SesTavazos
turistebs da aseve tualetebic moawesrigos. amis miRweva SesaZlebelia muzeumSi
Sesasvleli gadasaxadis gazrdiT, radgan monawileebma aRniSnes, rom isini amgvar
gadasaxads gadaixdidnen.
Tavad muzeumi sakmaod dabinZurebuli iyo da kargi dalageba da gaprialeba
esaWiroeboda. muzeumis gareT kafeebis deficiti iyo imasTan SedarebiT, ra
raodenobis turistic Cadis stalinis muzeumSi, rac kidev erT SesaZleblobas
warmoadgens mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebisaTvis. maSinac ki, Tu vaWrebi
sasmelebisa da sakvebis minimum odenobas SesTavazebdnen turistebs gareT mowyobili
magidebiTa da skamebiT, es am adgils gansakuTrebulad mimzidvels gaxdida.
ufliscixe
aq stumrobis dros yvelaze SemaSfoTebeli iyo is uyuradReboba, romlis gamoc
saukuneebis winandeli Rvinis sawuri ludis boTlebiTa da nagviT iyo savse. swrafi
gasufTaveba da patara RobiT SemoRobva sakmarisi iqneboda im STabeWdilebis
Sesaqmnelad, rom am adgils kargad uvlian.
15
nagavi Rvinis uZveles sawurSi, ufliscixe
SesaZleblobebi
mogzaurobis dros gamoikveTa araerTi biznes-SesaZlebloba, romelic SeiZleba
ganxorcieldes, Tundac suvenirebis gayidva, mTavar trasaze sakvebis SeTavazeba Tu
xelnakeTobebis demonstrireba. mocemuli adgilebis "TanamSromlebs" absoluturad
ar SeeZloT warmatebiT warmoeCinaT TavianTi adgili, xolo movaWreebi TavianTi
saqonlis reklamirebas (kidec rom yofiliyo Rirebuli maTi yidva) ver axerxebdnen.
monawileebis TqmiT, imereTis erT-erTi monastris berebi gansakuTrebulad cudad
ganwyobilebi iyvnen.
SesaZlo suvenirebad SeiZleba ganxiluli iqnas mocemuli arealis rukebi – mTeli
qveyana, uaxloesi qalaqi, uaxloes teritoriaze ganlagebuli Saragzebi an
axlomdebare turistuli adgilebi. monawileebma aRniSnes, rom moewonaT xarisxiani
da unikaluri adgilobrivi xelnakeTi nivTebi, rogoricaa magnitebi, samkaulebi,
Tixis nawarmi, kalaTebi da Sesabamisad dasuraTebuli Ria baraTebi (ramdenimem
aRniSna, rom sxvadasxva adgilebSi, maT Soris monastrebSi, Ria baraTebi iyideboda
Tbilisis xedebiT). magaliTad, miuxedavad imisa, rom gorsa da stalinis muzeumSi
didi potenciali arsebobs turistebis mizidvis kuTxiT, gorSi ar iyideboda raime
wigni stalinis Sesaxeb.
16
SeiniSneboda Teqis produqciis simcire maSin, roca Teqa SeiZleba gamoyenebul iqnas
Zalian sasiamovno da mosaxerxebeli suvenirebis dasamzadeblad (isini warmatebiT
iyideba yazaxeTSi da aseve xelmisawvdomia saqarTveloSi). ucxoeli mogzaurisaTvis
Teqis nawarmi (qudebi, CanTebi, dasafenebi da sxv.) ufro mimzidvelia, vidre Tixis
nawarmi an kalaTebi, vinaidan isini ufro mCate da naklebad problemuria da maTi
moTavseba bargSi ufro advilia.
ukeTesi iqneboda centraluri maRaziis Seqmna borjomis maxloblad sofelSi, sadac
mosaxleoba gzis gaswvriv hyidda hamakebsa da loginebs. mogzaurTa azriT, Zalian
arapraqtikuli iyo loginebis gayidva gzis piras, vinaidan turistebs namdvilad ar
aqvT SesaZlebloba maTi transportirebisaTvis. axali SuamTa iyo erTaderTi adgili,
sadac xarisxiani suvenirebis SeZena SeiZleboda. monawileebma aRniSnes, rom naxatebi,
xatebi da Ria baraTebi iyides.
zogierT adgilebSi Tafli iyideba, magram maTi warmomavloba gaurkvevelia. ufro
metic, isini did qilebSi raime etiketis gareSe iyideba da xSirad Txeli saxuravi
aqvs. es SeiZleba saintereso iyos adgilobrivi gamoyenebis dros, magram ver
akmayofilebs ucxoeli mogzauris moTxovnilebas, romelsac ufro patara da kargad
Tavdaxuruli qila esaWiroeba ufro specifiuri aRweriT, sadac xazgasmulia misi,
rogorc suveniris xasiaTi.
sakvirvelia Tu ratom aris koncentrirebuli konkretuli produqcia saqarTvelos
konkretul adgilebSi: kalaTebi aris mxolod erT adgilas, hamakebi meore adgilas,
xolo Tixis nawarmi ki aseve erT wertilSi. cxvris bewvis qudebi da Salis windebi
ZiriTadad gudaurisaken mimaval gzaze iyideba. kargi iqneba ufro Sereuli saqonlis
SeTavazeba sxvadasxva adgilas da amaSi Sedis is ugemrielesi nazuqic, romelic
mxolod suramSi iyideba. sxva adgilebSi (vTqvaT, kaxeTSi) mcxovrebi mcire
mewarmeebisaTvis am nazuqis cxobis teqnikis swavleba SeiZleba amgvari produqtebis
gavrcelebisa da mimzidveli arCevanis Seqmnis erT-erTi gza iyos.
jgufis wevrebma informaciis xelmisawvdomobis sakiTxi arareTxel ganixiles.
fokusuri jgufebis wevrebi gamoTqvamdnen TavianT mosazrebebs, Tu rodis aris
yvelaze xelsayreli dro mocemuli adgilebis Sesaxeb informaciis gavrcelebis
kuTxiT. amJamad zogadad turistebs esaWiroebaT Tavad SeZlon informaciis moZieba
saitis Sesaxeb da es xSirad arc ise advilia specialuri mogzaurTa wignebis gareSe
(mag. Lonely Planet). saitebze darigebis (an mcire fasad gasayidad) mizniT sakmaod
advili unda iyos sainformacio masalebis inglisurad dabeWdva. turistul
saagentoebsac unda SeeZloT msgavsi inglisurenovani masalebis gavrceleba. imereTis
17
regionSi iyo mxolod erTi sainformacio dafa, sadac Sveicariis ganviTarebis
saagentos mier mocemuli adgilis ruka iyo gamokruli inglisuri miniSnebebiT.
Sveicariis ganviTarebis saagentos mier dafinansebuli sainformacio dafa,
samcxe-javaxeTi
ramdenime monawilem moisurva saqarTvelos florisa da faunis Sesaxeb informaciis
arseboba misi simdidrisa da mravalferovnebidan gamomdinare. ramdenime aseTi wigni
arsebobs, magaliTad, kargad Sesrulebuli ornitologiuri saxelmZRvanelo (ix.
www.gccw.org), magram igi mxolod Tbilisis 1 an 2 maRaziaSi iyideba, xolo
umetesoba mxolod erT wignis maRaziaSia Tavmoyrili.
ufro zogadad rom vTqvaT, es pretenziebi miuTiTebs, rom arsebobs gavrcelebis
qselis problema: miuxedavad imisa, rom arsebobs mimzidveli produqcia (wignebi,
rukebi, naxatebi, suvenirebi), igi adgilobriv saitebamde iSviaTad aRwevs. rogorc
dasawyisSi aRiniSna, es nawilobriv dabali moTxovnis bralic aris. Tumca, es aseve
mniSvnelovani SesaZleblobacaa, vinaidan distributorebs SeuZliaT zogierTi aseTi
mimzidveli produqti adgilobriv calobiT movaWreebs mihyidon, raTa maT arsebuli
produqciis maragi ufro gaamdidron. Tumca, es mainc frTxilad pilotirebas
saWiroebs, vinaidan unda gairkves, Tu vin iRebs risks da distributorebi Tanxas
winaswar/naRdi fulis saxiT miiReben Tu produqciis gayidvis Semdeg.
rac Seexeba moqnil infrastruqturas, ori yvelaze mniSvnelovani rekomendacia
gaxlavT adgilebze sanagve yuTebisa da skamebis mowyoba. aseve saWiroa Robeebisa da
sasiarulo gzebis usafrTxoebis gaumjobeseba. saSiSi asasvlelis an bilikis
arseboba Cveulebriv turists afrTxobs. iseTi adgilebi, rogoricaa dmanisi da
18
istoriuli da kulturuli memkvidreobis mqone muzeumebi, daculi unda iyos
amindisa da sxvagvari zemoqmedebisagan maTi bunebidan gamomdinare. monawileebma
aRniSnes, rom zogierTi qalaqi, romelsac isini damoukideblad ewvivnen, kargad iyo
dasufTavebuli.
gzebze mdebare restornebs xSirad ar aqvT Sesabamisi abra an normaluri meniu,
xolo sapirfareSoebi ki Turquli stilis dabinZurebul tualetebs warmoadgens.
restornebis irgvliv mawanwala cxovelebi xSirad gvxvdeba.
standartebisa da turistTa survilebis menejmenti
imisaTvis, rom turistulma saagentoebma TavianTi movaleoba kargad Seasrulon da
kmayofili klientura hyavdeT, mogzaurobis monawileebs sTxoves adgilebis
daTvalierebis Semdeg SeevsoT kiTxvarebi maTi azrebis da STabeWdilebebis gagebis
mizniT. (saqarTveloSi am kiTxvarebs iyenebda anabel bedli, roca is zaal qiqoZesTan
erTad muSaobda, magram kompania zaalis gardacvalebis Semdeg daixura). kargi
turistuli saagentoebi Zalian mniSvnelovan rols TamaSoben saqarTvelos turizmis
industriaSi im sirTuleebis gaTvaliswinebiT, romelic turistebs aqvT marto
mogzaurobis dros. turistulma saagentoebma kargad unda gaiazron da
gaiTvaliwinon klientebis saWiroebebi. rogorc erTma turistma Tqva, "Tu Cven maT
codnas vendobiT, maSin kargi adgili unda mogviZebnon dasarCenad! Cven ar gvinda
barSi wasvla saWmelad. gidma unda icodes ufro sanaxaobrivi adgili, da ara
advilad misadgomi. borjomSi kinaRam saSinel sastumroSi mogviwia darCena. ra Tqma
unda, aravis unda cixis msgavs adgilas Ramis gaTeva. maT mivyavarT im adgilas
imitom, rom iq maTi megobrebi arian da ara imitom, rom es adgili saukeTesoa
turistebisaTvis." yvela Tanaxma iyo, rom individualuri gidebis piradi manqanis
gamoyenebis magivrad kargi iqneboda, Tu turistul saagentoebs sakuTari axali
manqanebi eyolebodaT.
Zalian bevr adgilas Zneli iyo valutis gadamcvleli jixuris
turistebis mier nivTebis SeZenis SesaZleblobas aseve aferxebs.
moZebna,
rac
turistuli bazris niSa, romelic SeiZleba kidev ufro ganviTardes, moicavs
arqeologiur da RvinosTan dakavSirebul mogzaurobebs, monastrebis daTvalierebas,
Savi zRvis regions, qarTul "kulturul" eqspediciebs da SeiZleba "sabWoTa
istoriul turs", rodesac turistebi imogzaureben saqarTvelos irgvliv da naxaven
sabWoTa periodisaTvis damaxasiaTebel adgilebs, maT Soris gorsa da rusTavs,
rogorc sabWoTa gamocdilebis warmomadgenlebs.
19
monawileebma bevri imsjeles imis Taobaze, Tu rogor unda mieceT turistebs is,
rac maT undaT; maTi azriT, qarTul turistul industrias es namdvilad aklia.
erTma Tqva: "adamianebs ar undaT naxevari saqarTvelo gadaiaron varZiis sanaxavad.
yvelas unda miiRos hidromasaJis abazanebi. Cvens manqanaSi yvelas undoda es. ase rom,
Cven wavediT yvelaze axlo adgilas – bakurianis hidromasaJis abazanaSi da
jakuzSi..." saWiroa erTgvari saganmanaTleblo kampaniis Catareba sastumroebis
mepatroneebisa da gidebisaTvis im sakiTxze, Tu ra undaT turistebs. soflebSi
ganTavsebuli sastumroebis mepatroneebs SeiZleba ar esmodeT Tu ras moiTxoven
dasavleli stumrebi maTi sastumroebidan da Semogarenidan. iyo SemTxveva, roca
daqorwinebul wyvils surda ufro didi zomis sawoli, ris gamoc mepatroneebma maT
sakuTari oTaxi dauTmes, sadac yvelgan dayrili iyo maTi tanisamosi. es ar
warmoadgens sastumroSi problemebis mogvarebis karg saSualebas. (arsebobs masalebi
aseTi kampaniebsiaTvis. bibliografiaSi mocemulia Zalian kargi ilustrirebuli
resursebi saqarTvelos turizmis seqtoris TanamSromlebisaTvis, romelic Seqmnilia
treningebisa da konsultaciis centris mier).
ufro metic, kargi iqneba Tu sastumroebis personali ifiqrebs damatebiTi
momsaxurebis SeTavazebaze (mTis velosipedebi, eqskursia cxenebiT, rukebi, suvenirebi,
wignebi), raTa ufro didxans SeinarCunon stumrebi da amiT gazardon sakuTari
Semosavali. aseve unda arsebobdes sastumroebs Soris informaciis gaziarebis
meqanizmi imis Sesaxeb, Tu ra muSaobs kargad.
rekomendaciebi mTavrobis mier gasatarebeli zomebis Sesaxeb
moklevadiani taqtika SeiZleba moicavdes vaWrebisaTvis xelis Sewyobas maTi
produqciis gayidvis mizniT, rogoricaa maTTvis gadaxuruli adgilebis mowyoba.
zogierTi turistis azriT saWiroa mTavrobis turizmis mimarT damokidebulebis
detalurad gadaxedva – aucilebelia turizmis departamentma da ekonomikuri
ganviTarebis saministrom proaqtiuli roli Seasrulon saqarTvelos turizmis
industriis gaZlierebaSi. sxva SemTxvevaSi kerZo seqtori ver SeZlebs am sferoSi
Semosvlas, vinaidan mocemul momentSi fulis keTebis saSualeba ar aris. erTma
turistma aRniSna, rom "is, vinc pasuxismgebelia turizmis organizebaze
saqarTveloSi, ar uTmobs sakmaris yuradRebas amas... zogadad rCeba STabeWdileba,
rom saqarTvelos turizmi ar ainteresebs."
20
mTavrobam "memkvidreobis adgilebis" damaxasiaTebeli niSnebi unda Seqmnas, romelic
miuTiTebs, rom istoriul adgils uaxlovdebi. magaliTad, did britaneTSi naxavT
ara mxolod qalaqebis miniSnebebs masTan miaxlovebis dros, aramed miniSnebebs cixesimagreebsa da sxva adgilebTan miaxloebisas, romelic am adgilisaken mimaval gzas
aCvenebs.
mTavrobam (an bankebma an saerTaSoriso organizaciebma) ufro dabali saprocento
ganakveTis mqone sesxi unda SesTavazos kerZo pirebs da daemaros maT mcire biznesis
ganviTarebaSi. im sesxebsa da grantebze, romelic axla gaicema sastumroebze
prokredit bankTan erTad ganxorcielebuli programis farglebSi, SeiZleba dawesdes
winapiroba, rom msesxeblebi miiReben monawileobas treningebSi, raTa ukeT gaigon
potenciuri klientebis saWiroebebi sanam sesxis mopovebisaTvis saWiro saaplikacio
procesSi miiReben monawileobas. erTma adamianma aRniSna, rom sxva qveynebSi benzogasamarT sadgurebze kargi sapirfareSoebi (es xandaxan kanonis moTxovnaa, xolo
zogi am servisisaTvis safasurs awesebs) da xSirad mcire maRaziebi aris, sadac
mogzaurebs SeuZliaT SeiZinon sakvebi da wyali (saqarTveloSi amgvari momsaxurebis
Camoyalibeba ukve daiwyo zogierTma benzo-gasamarTma sadgurma).
saWiroa mTavrobis mier zogadi sazogadoebrivi kampaniis Catareba, raTa saqarTvelos
mosaxleobas gaacnos, Tu ramdenad mniSvnelovania turizmi zogadi ekonomikuri
ganviTarebisaTvis. iyo SemoTavazeba, rom mTavrobis daqvemdebarebis qveS myofi da
religiuri mniSvnelobis mqone adgilebi calke yofiliyo ganxiluli.
dabolos, mTavrobam unda uzrunvelyos turistul adgilebTan miniSnebebis
ganTavseba, romelic mouwodebs turistebs ar dayaron nagavi. saWiroa sajaro
politikis gamkacreba da dabinZurebis winaaRmdeg arsebuli kanonebis amuSaveba, raTa
am adgilebSi movizidoT turistebi.
rekomendebulia konkretul adgilebze Semowirulobebis mozidva am adgilis
mowesrigebis mizniT. fokus jgufis monawileebma Tqves, rom siamovnebiT gaiRebdnen
kontribucias zogadi sisufTavisa da movlisaTvis. Tumca, aucilebelia amis
profesionalurad ganxorcieleba, raTa ar gaCndes eWvebi, Tu sad midis es fuli.
amisaTvis SesaZlebelia naCvenebi iyos, Tu ras moxmarda ukve miRebuli Tanxebi.
aRsaniSnavia, rom am konteqstSi yofili sabWoTa kavSiris zogierTi sxva qveyana,
magaliTad yirgizeTi, istoriul adgilebSi Sesvlis dros mcire safasurs iTxovs,
romelic Semdgom am adgilebis dasufTavebisaTvis gamoiyeneba.
21
monawileebis azriT, aucilebelia garkveuli standartebis Camoyalibeba turistuli
gidebisaTvis. maTive rekomendaciaa, mTavrobam daasaqmos da Sesabamisad gamowvrTnas
parkis reinjerebis kadrebi, romlebic sxvadasxva adgilebSi ganTavsdebian,
waruZRvebian adamianebs da mouyvebian istorias. garda amisa, isini pasuxismgeblebi
iqnebian dabinZunrebis minimumamde dayvanaze.
kidev erTi rekomendacia Seexeba sastumroebis sareitingo sistemis SemoRebas,
romlis farglebSic turizmis departamenti da ekonomikuri ganviTarebis saministro
yvela sastumros Seamowmebs da maT garkveul xarisxs mianiWebs (qrTamis aRebis
gareSe), an Camoayalibebs sistemas, sasurvelia internetSi ganTavsebuls, sadac
stumrebs SeeZlebaT komentarebis ganTavseba TavianTi gamocdilebis Sesaxeb.
erT-erT SesaZleblobad aseve dasaxelda "dajildovebis" sistema, romlis
farglebSic moxdeba mocemuli adgilis, soflisa Tu sxvaTa aRiareba im
ZalisxmevisaTvis, romlis meSveobiTac maT mocemuli adgilis turistebisaTvis
mimzidvel adgilad gadaqceva moaxerxes. am adgilebis aRiarebisa da dajildovebis
Semdeg isini savaraudod ecdebian aseve warmatebiT gaagrZelon saqmianoba da sxvebsac
mouwodon Sesabamisi qmedebisaken. es aRiareba sajarod popularizirebuli iqneba, rac
am regionSi turizmis metad ganviTarebas xels Seuwyobs.
informaciis gavrceleba
monawileebis mier SemoTavazebuli iyo turizmis departamentisa da ekonomikuri
ganviTarebis saministoris mier turistuli kioskebis (turistuli sainformacio
erTeulebis) sponsoroba sul mcire TbilisSi, baTumsa da borjomSi. informacia
RonisZiebebis, festivlebisa da saqarTveloSi mimdinare sxva RonisZiebebis Sesaxeb
xSirad danawevrebulia da kiTxvis niSnis qveS dgeba samogzauro ganrigis
Camoyalibeba iseTi adgilebisaTvis, romlebic ar aris Setanili samogzauro wignebSi.
veb-gverdebi, romlebzec mocemulia informacia saqarTveloSi mimdinare movlenebis
Sesaxeb, ZiriTadad uyuradRebod aris darCenili da qrinikulad daZvelebulia. Tu
mTavroba
Camoayalibebda
turistul
kiosks
Tavisuflebis
moedanze,
misi
funqcionirebisaTvis saWiro iqneboda 2-3 adamiani da es adgili saqarTveloSi
Camosuli turistebis centraluri sainformacio resursi gaxdeboda. monawileebis
azriT, is adamianebi, romlebic turistulad Camodian saqarTveloSi, ukve erTgvarad
damoukidebel da Tavgadasavlebis gzas adganan da maTi kargi rukiTa da informaciis
soliduri wyaroTi uzrunvelyofa Zalian mniSvnelovani iqneboda. kioskis irgvliv
SeiZleba morigeobdnen gidebi, romlebic turistebs daxmarebas SesTavazebdnen da
amiT sakuTari dasaqmebis sakiTxebsac moagvarebdnen.
22
safrTxeebi
zogadad, is, ramac SeiZleba zegavlena moaxdinos saqarTvelos ganviTarebad
turizmze aris ara mxolod turistuli bazris mimarTulebis cvlileba, aramed
saqarTvelos zogadi politikuri da ekonomikuri viTarebis cvlileba. aseve, Zalian
mniSvnelovania usafrTxoebasTan dakavSirebuli sakiTxebi, vinaidan saqarTvelos
mougvarebelma konfliqtis kerebma da CeCneTTan siaxlovem SeiZleba Searyios misi,
rogorc usafrTxo turistuli adgilis reputacia.
rogorc ukve aRiniSna, axali da Zalian Zviri sastumroebis garkveul stilSi aSeneba
(romelic aRweres rogorc "cementis saSinelebebi") damafiqrebeli mimdinareobaa.
erTma monawilem aRniSna: "me ufro siamovnebiT davrCebi qarTul xis ojaxur
sastumroSi, magram is, rac Cven SemogvTavazes im mosazrebiT, rom es moewondebodaT
turistebs, iyo absoluturad aramimzidveli. me vfiqrob, saqarTvelo cdilobs
ucxoelebs daanaxos fufuneba, magram amiT igi kargavs Tavis Sarms – am usaxuri da
maxinji sastumroebiT."
arsebobs erTgvari tendencia, romlis mixedviTac progresis swrafad misaRwevad
gamoiyeneba arasakmarisi da droebiTi RonisZiebebi. erTma turistma SeamCia gzebis
gansakuTrebulad saSiSi adgilebis droebiTi da arakeTilsindisieri SekeTebis
faqtebi, rasac gzis kidev ufro metad dazianeba da momavalSi ufro Zviri remontis
saWiroeba SeuZlia gamoiwvios.
am angariSis momzadebis dros naTeli gaxda, rom erTdroulad ramdenime msgavsi
proeqti mimdinareobs, magram ar xdeba raime koordinacia am proeqtebis
ganmaxorcieleblebs Soris da ar arsebobs informaciisa da saqmianobebis Sesaxeb
erTiani sainformacio banki. es Tavis mxriv saqarTvelos ganviTarebas xels uSlis,
vinaidan politikis Semqmnelebi, praqtikosebi da donorebi xelaxla igoneben
velosipeds da ver axdenen arsebul codnaze zedSenebas. unda iyos saqmianobis
koordinaciisa da informaciis gacvlis ufro sistematuri Zalisxmeva. TandarTul
bibliografiaSi mocemulia ramdenime resursi, romelic Cven am angariSis momzadebis
dros aRmovaCineT da romelsac am sferoSi momuSave yvela adamiani aucileblad unda
gaecnos.
23
samomavlo RonisZiebebi
proeqti industriis bevr aspeqts Seexo da Tavis mxriv bevri damatebiTi sakiTxi
wamoWra. amJamad amerikis savaWro palatis turizmis komiteti saqarTveloSi,
romelic mravalgvarad akavSirebs saqarTveloSi turizmis industriaSi CarTuli
organizaciebis umetes nawils, mosurnea ganixilos ramdenime sakiTxi da ecados
pasuxi gasces wamoWril SekiTxvebs. Cveni survilia, vipovoT gamosavali da
rekomendaciebi mivceT mTavrobis Sesabamis warmomadgenlebs imis Sesaxeb, Tu rogor
SeiZleba gadaiWras nagvis, gzebze aRmniSvneli warwerebis, sufTa tualetebis
problemebi regionSi, asee dawesdes standartebi mniSvnelovani turistuli
adgilebis/Zeglebis SenaCunebisaTvis, aseve sastumroebis/restornebisaTvis yvelaze
efeqtiani gziT. aman SeiZleba saerTaSoriso gamocdilebis gaziareba da sxva
ganviTarebuli qveynebis saukeTeso magaliTebis Seswavla moiTxovos. mosalodnelia,
rom unda arsebobdes saWiroeba amgvari gamosavlis adaptaciisaTvis, raTa
uzrunvelyofil iqnas, rom isini kargad ergeba saqarTveloSi arsebul konkretul
garemos.
unda ganvixiloT idea SesaZlo molaparakebebisa da daTmobebis Sesaxeb, razec
mTavroba unda wamovides da rac xels Seuwyobs kerZo seqtors, raTa man mixedos da
monawileoba miiRos turizmis industriisa da saqarTvelos saerTo keTildReobis
gaumjobesebaSi.
aRniSnuli Tema Zalian Rrmaa, savaraudod am momentisaTvis veravin SeZlebs
gaiTvaliswinos im diskusiebis faqtobrivi Sedegebi, romlebsac komiteti gamarTavs
Tavis Semdeg Sexvedrebze. Tumca, komitetma ar unda daagrovos Tavisi Zalisxmeva
saukeTeso SesaZlo gamosavlis ZiebaSi.
24
Zlieri mxareebi
o
o sanaxaobrioba da
geografiuli
mravalferovneba
o gamorCeuli
qarTuli
kultura,
folklori da
stumarTmoyvareoba
o xarisxiani
xelnakeTi nawarmi
o mdidari
kulturuli,
istoriuli da
arqeologiuri
memkvidreoba
o unikaluri
turistuli
saitebi (mag.
stalinis muzeumi)
o samzareulos da
Rvinis kultura
o kriminalis dabali
done
o zrdis udidesi
SesaZlebloba
o
o
o
o
o
o
o
o
o
susti mxareebi
SesaZleblobebi
saSiSroebebi
garemos degradacia/nagavi
dabinZurebuli tualetebi♣♣
arasakmarisi informacia
araadeqvaturi miniSnebebi
cudi infrastruqtura,
gansakuTrebiT ki gzebis
TvalsazrisiT
dasavleli turistebis
survilebisa da saWiroebebis
araswori gageba
klientebis momsaxurebis
deficiti (inglisuris
arcodna, fasebis arqona)
xelidan gaSvebuli
komerciuli SesaZleblobebi,
gansakuTrebiT ki suvenirebis
kuTxiT (da xSirad am
suvenirebis Zalian dabali
xarisxi)
saqarTveloSi turizmis
profesionaluri marketingis
nakleboba
o nagvis yuTebisa da skamebis darigeba
o infrastruqturis gaumjobeseba (gzebi,
Robeebi, bilikebi da sxva)
o sazogadoebis sainformacio kampaniis
ganxorcieleba turizmis, rogorc
saqarTvelos ekonomikisaTvis
mniSvnelovani sferos warmosaCenad
o sastumros mepatroneebisaTvis
informaciis miwodeba, Tu rogor
moemsaxuron dasavlel turistebs.
o arsebuli sagzao niSnebis gaumjobeseba
da maTi raodenobis gazrda,
gansakuTrebiT ki inglisurad
o turizmis niSis ufro metad
ganviTareba (Rvino, jandacva,
arqeologiuri, kulturuli,
religiuri)
o mTavrobis mier dafinansebuli park
reinjerebi, romlebic Caatareben
eqskursiebs da daicaven
dabinZurebisagan (aseve Seqmnian
standartebs turistuli
gidebisaTvis)
o inglisur-enovani informaciis metad
gavrceleba
o adgilobrivi da regionaluri
turistuli da sastumros
asociaciebis xelSewyoba
o aramimzidveli
sastumroebis kvlav
Seneba
o infrastruqturis
swrafad da
uxarisxod SekeTeba
o saqarTveloSi
turizmTan
dakavSirebuli
donorebis
saqmianobis
koordinaciis
nakleboba
o politikuri da
ekonomikuri
arastabiluroba
saqarTveloSi da
regionSi
o saerTaSoriso
mosazrebebi
saqarTvelos
usafrTxoebis Sesaxeb
o saqarTveloSi
CamosvlisaTvis
saWiro
transportirebis
Zviri xarjebi
25
bibliografia
literatura qarTuli turizmis Sesaxeb
“amerika-saqarTvelos biznes sabWos mier SemuSavebuli erovnuli turizmis
strategia saqarTvelosaTvis,” amerika-saqarTvelos biznes sabWo internetSi, 2007
wlis 22 ivnisi
(ixileT: http://www.agbdc.com/Notice1.asp, bolos naxes 2007 wlis 3 ivliss)
“momxmarebelTa kvleva ertovnuli turizmis potencialis Sesaxeb: raodenobrivi
kvleva,” momzadebuli saqarTvelos turizmis saministros mier 2007 wlis martSi.
(ix: http://www.iesc.ge/index.php?article_id=235&clang=0. bolos naxes 2007 wlis 3
ivliss)
Henze, Paul. “turizmi saqarTveloSi: aRmouCeneli potenciali ekonomikuri
ganviTarebisaTvis” (ix: www.agbdc.com/publications/PaulHenzeTourism.doc. bolos naxes
2007 wlis 3 ivliss)
International Executive Service Corps, IESC/SME mxardaWeris
saqarTveloSi (www.iesc.ge/index.php?article_id=242&clang=0)
proeqti
-
turizmi
nino facuria, “mcire da saSualo sawarmoebis ganviTarebis fokusireba turizmsa da
samuSao
adgilebis
Seqmnaze.”
GeorgiaToday,
2007
wlis
8
ivnisi
(ix:
http://www.georgiatoday.ge/article_details.php?id=3012. bolos naxes 2007 wlis 3
ivliss)
revaz ormocaZe. “Provide TA to BSOs on TOT for Tourism Development Year Two Work
Plan Deliverable,” 2007 wlis 15 maisi (ix:
http://www.iesc.ge/index.php?article_id=244&clang=0, bolos naxes 2007 wlis 3 ivliss)
“regionuli kvleva kavkasiaSi saTemo turizmis Sesaxeb,” samxreT kavkasiis regioni,
msoflio banki. (ix:
http://lnweb18.worldbank.org/eca/eca.nsf/d1e666886eb626e2852567d100165168/780a475beed6
1c07852568fc005df707/$FILE/Regional%20Studies%20on%20CommunityBased%20Tourism%20in%20the%20Caucasus.pdf. bolos naxes 2007 wlis 3 ivliss)
Stephl, Marion. “klasteruli midgoma memkvidreobiTi turizmisadmi saqarTveloSi:
sicocxlisunariani turizmi, rogorc gardamavlobis periodSi myofi ekonomikis
eqsport-diversifikaciis
strategia” Diss. FHS Kufstein Tirol, 2004.
(ix:
26
http://www.members.aon.at/mstephl/documents/htgeorgia.pdf. bolos naxes 2007 wlis 3
ivliss.)
UNESCO-moskovis ofisi, “kulturuli menejmenti da inovaciuri kulturuli
politika turizmisaTvis” mrgvali magidis angariSi, Tbilisi, 2005 (ix:
www.unesco.ru/files/docs/georgiaseminareng.pdf. bolos naxes 2007 wlis 3 ivliss)
angariSebi, romelTa miRebac SesaZlebelia moTxovnis SemTxvevaSi
“saqarTvelos brendingi: erTiani xedvisaken,” fond evraziis mier dafinansebuli
seminari, gudauri, 2005 wlis 27-29 oqtomberi.
biznes
sakonsultacio
jgufi
(www.bcng.ge),
“saerTaSoriso
mogzaurebis
upiratesobebi: aeroportSi gamarTuli kvleva 1000 respondentTan", 2007 wlis maisi
fondi evrazia, "donorebis saqmianoba turizmis ganviTarebis sferoSi", donorTa
sakoordinacio Sexvedra, 2007 wlis 13 Tebervali
fondi evrazia/treningebisa da konsultaciis centri, "mister predis mogzauroba
saqarTveloSi" [ilustrirebuli saxelmZRvanelo saqarTvelos turizmis industriis
TanamSromlebisaTvis ucxoeli stumrebis saWiroebis Sesaxeb], Tbilisi, 2006.
fondi evraziis saqarTvelos ofisi: programireba turizmis sferoSi. 2006-2007
axlaxans dasrulebuli proeqtebi
"turizmis seqtoris kvleva (donorebis matrica da TIC dokumenti)", saboloo
angariSi. momzadebuli ACT International-isa da eqspert ivane vaSaymaZis mier fond
evraziisaTvis, 2005 wlis dekemberi.
"turizmis
strategiuli
ganviTareba
saqarTveloSi,"
teqnikuri
daxmareba
Tanamegobrobis damoukidebeli qveynebisaTvis (TACIS) saboloo angariSi, 2002.
turizmTan dakavSirebuli qarTuli veb-gverdebi
samTavrobo gverdebi
saqarTvelos turizmis departamenti
www.tourism.gov.ge
saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro
www.mfa.gov.ge
aWaris regionis turistuli departamenti
www.tourismajara.com
27
qarTuli gverdebi
borjom-xaragaulis erovnuli parki
www.nationalpark.ge
kolxeTis erovnuli parki
www.nkp.ge
TuSeTis, vaSlovnis, lagodexis erovnuli parkebi
www.gpadc.org
erovnuli muzeumi
www.museum.ge
frinvelebis movla saqarTveloSi
www.birding-georgia.com
tur-operatorebi
argo turi
www.argotour.ge
berika
www.berika.ge
kavkasus Treveli
www.caucasustravel.com
eqsturi
www.exotour.ge
eqsplor jorjia
www.exploregeorgia.com
jorjian disqaveri Tuarz
www.gdt.ge
jorjika Treveli
www.georgica.caucasus.net
levon Treveli
www.levontravel.ge
Tbilisis turistuli centri
www.ttc.ge
vizit jorjia
www.visitgeorgia.ge
lounli planet Turizm gaid
http://www.lonelyplanet.com/worldguide/destinations/europe/georgia
ieqsplore jorjia
http://www.iexplore.com/dmap/Georgia+(Caucasus)
www.etbilisi.com
28

Documentos relacionados

adamianis uflebaTa prioriteti

adamianis uflebaTa prioriteti rom saxelmwifom erTjeradad gamoyo 150 kv. eleqtroenergia. Tumca, es maTTvis sakmarisi ar aris. aqve aRsaniSnavia is faqti, rom mosaxleobis nawili amasTan dakavSirebiT ar aris informirebuli. am mxri...

Leia mais

RE/MAX Brasil

RE/MAX Brasil kāda veida garantijas vai pārstāvības. | Created by iList. Powered by GryphTech.

Leia mais

nankineli qriste 1 Semodgomis Rame iyo nankinSi, Zivan Zes

nankineli qriste 1 Semodgomis Rame iyo nankinSi, Zivan Zes nankinSi gautarebia Rame erT qristian meZavTan, da roca mas tkbilad CasZinebia, Cumad aTesila. amas winaT rom nankinSi viyavi, is swored Cems sastumroSi gaCerda, ase rom, misi saxe aqamde maxsovs. ...

Leia mais

Cveni misia adgilobrivi saTemo cxovrebis gaaqtiurebis xelSewyoba

Cveni misia adgilobrivi saTemo cxovrebis gaaqtiurebis xelSewyoba kodis centri dRes proeqtis dasrulebis Semdeg centri daregistrirda da agrZelebs funqcionirebas, rogorc damoukidebeli arasamTavrobo organizacia. proeqtis farglebSi 4300-mde beneficiarma miiRo monawil...

Leia mais

Tbilisis kulturisa da turizmis koncefcia

Tbilisis kulturisa da turizmis koncefcia Camosayalibebeli, rac Tavis mxriv kidev erTxel adasturebs koncefciisa da strategiis Seqmnis aucileblobas. zogadad Tbilisis kulturis mTavari niSan-Tviseba amgvarad SeiZleba aRiweros: qalaqis kulturi...

Leia mais

list of implemented Projects of GTA_ GEO

list of implemented Projects of GTA_ GEO 1. kavkasiis turistuli gamofena (CTF) aprili 2008 saqarTvelos turizmis asociaciam aWaris da guriis turizmis asociaciebTan erTad monawileoba miiRo kavkasiis turstul gamofenaSi (CTF). RonisZiebis mxa...

Leia mais