O Jemesa Kei Na Tukutuku Vinaka

Transcrição

Lesoni Ni Wilivola Vakasigatabu
OKOTOVA - TISEBA 2014
AI VOLA I JEMESA
Vola: CLINTON
WAHLEN
Lotu Kavitu Lesu Vakarua Mai
AI VOLA I JEMESA
[Ulutaga Ni Veimacawa]
1
Ulutaga Ni Veimacawa
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
*
O Jemesa, Na Taci Jisu
Seviteba 27–Okotova 35 .....................................................5
link
Me Vinaka Sara Na Noda Vakabauta
Okotova 4–10 ...................................................................12
link
Vosota Na Veitemaki
Okotova 11–17 ..................................................................19
link
Noda Bula Kei Na Ka E da Cakava
Okotova 18–24 .................................................................26
link
Na Loloma Kei Na Vunau
Okotova 25–31 .................................................................33
link
Na Vakabauta E Cakacaka
Noveba 1–7 .......................................................................40
link
Vakamanoataki Na Yameda
Noveba 8–14 .....................................................................47
link
Na Yalomalumalumu Ni Taukeni Na Vuku Vakalomalagi
Noveba 15-21 ...................................................................54
link
Dua Ga Na Daubulilawa Kei Na Turaganilewa
Noveba 22–28 ...................................................................61
link
Tagi Ka Qoqolou!
Noveba 29–Tiseba 5 .........................................................68
link
Vakarau Ki Na Tatamusuki
Tiseba 6–12.......................................................................75
link
Masu, Vakabulai, Vakasukai Tale
Tiseba 13–19.....................................................................82
link
Na Tukutuku Vinaka E Sega Ni Oti Rawa
Tiseba 20–26.....................................................................89
link
Wili Vola Tabu Vakayabaki, Vakatawa Ni Mataka
Dromu Ni Siga Kei Na Wiligusu Ni AY ..........................96
link
AI VOLA I JEMESA
2
Kena i Kau
Ai “Vola Beka Vaka Na Vu Ni Sila Madu”?
Na i Vola e vola o Jemesa e dua nai vola e sega ni matata vakaoti ka dau
vakadewataki cala mai vei ira kece nai vola e volai e na Vola Tabu. E na Veitarotarogi
Mai Leipzig e na yabaki 1519, E a vakayagataka o Johann Eck, e dua na
Daunivolatabu e na Lotu vaka Roma me bolea ka vakacala kina, na i le nei Martin
Luther ni da vakadonui na tamata e na vakabauta taudua ga, ka nona i le o Johann
Eck ni dodonu me wili kina na cakacaka.
Sa vakavuna kina na nona cakitaka o Luther na kena ceguvi vakalomalagi nai
vola i Jemesa, e na vuku ni vakavuvuli cala ni tokona na noda vakadonui e na vuku
ni cakacaka. E na i kau ni nona vakadewataka na Veiyalayalati Vou e na vosa vaka
Jamani e na yabaki 1522, e vakaraitaka kina o Luther na nona taleitaka nai vola e
vola o Joni, 1 Joni, Roma, Kalatia, Efeso, kei na 1 Pita, ka ra vakatakilai Karisito ka
vakatavulica “na veika e yaga ka veivakalougatataki . . . me da kila.”
Na nona vakamacala me baleta nai vola i Jemesa e sega so ni vinaka. E vakatoka
o Luther me “i vola vaka na vu ni sila madu” baleta ni “sega kina nai tukutuku
vinaka.” Dina ga ni sega ni biuta laivi o Luther nai vola i Jemesa mai na Vola Tabu, e
vakatikitikitaka o koya mai vei ira kece na vo ni vola e ra volai.
Na nona vakabibitaka o Luther na i vola nei Paula, me vaka nai vola vei ira na
kai Roma kei Kalatia, kei na nona biliraka nai vola i Jemesa, me vaqa ga vakayalo, sa
vakavuna me lewe vuqa na Lotu va-Karisito me ra ciqoma na rai nei Luther.
O cei sara mada o Jemesa? E dua beka e muria na matanivola ni vunau, me saqata
na vakavuvuli nei Paula, noda vakadonui e na vakabauta, nona kaya ni da vakadonui
e na cakacaka? E vakaraitaka tiko beka o Jemesa e dua na rai e duidui e na ulutaga
oqo, me vaka ga na duidui ni rai me baleta na vakavuvuli i Jisu e da kunea e na
Tukutuku Vinaka? E rawa ni da kaya, ni o Jemesa e wili ki nai karua ni kumukumu.
Sega ni o ira kece na Vakavuna Na Veisau e ra tokona na nona raici Jemesa sobu
o Luther. O Melanchthon, na nona i tokani voleka o Luther, e vakabauta ni sega ni
veisaqasaqa nai vola nei Paula kei nai vola i Jemesa. O Jemesa e veikilai vakavoleka
sara kei Jisu. E rawa ni da kaya, ni nona i vola e dua e volai duadua e liu, ka nona i
vola e seraka vakavoleka na vei vakavuvuli i Jisu e kune e na Tukutuku Vinaka. E
vakataka na vosa vakaibalebale nei Jisu, ni tiko kina nai yaloyalo ni dauteitei kei na
vuravura ni bula vakailavo. Okati talega kina e so na yavu bibi me vaka na vuku,
masu kei na vakabauta.
AI VOLA I JEMESA
3
E kilai tani o Jemesa e na so tale na ka, ka dolava vei keda e dua na katuba leka
me da siqema rawa e so na dredre e ra sotava na Lotu va-Karisito taumada. Sa curu
mai e na loma ni lotu na vei vuvutaki, veiqati kei na bula vaka vuravura, ka laurai ni
dre ni bula vakaisoqosoqo kei nai tovo vakavanua sa vaka me yaco kina na duidui e
na kedra maliwa na Lotu va-Karisito vutuniyau kei ira e ra dravudravua. E da raica
talega na kena matanataki na veiraravui levu, e na nona dusia vakadodonu o Jemesa
na vakabauta kei na vuku e sega ni va-Kalou ka veivakacalai.
E ka bibi vei keda na Lotu kavitu Lesu Vakarua Mai, ni vola i Jemesa e laveta na
veivakadeitaki e na vuku ni lesu mai nei Jisu; e vakaraitaka e so na rai bibi me baleta
na vunau, na veilewai, kei na Lesu Vakarua Mai. E bau vakaraitaki talega mai o Ilaija,
me i vakarau, me da vakadamurimuria. Oqo e vakaibalebale vakalevu vei keda na
Lotu Kavitu Lesu Vakarua Mai, ka ni tataunaki vei keda nai tavi me da vakarautaka
na sala ki na Nona lesu vakarua mai o Karisito.
E da na raica, ni noda lakolako ni vuli e na vula tolu oqo e kovuta na
veitabagauna kece ni Lotu va-Karisito, ka wili kina e so na vunau makawa sara, kei
na rai me baleta nai otioti ni gauna.
O Clinton Wahlen, PhD, e daireketa veivuke ni Biblical Research Institute e na
General Conference. E kena dau o koya e na Veiyalayalati Vou kei na kena veiwekani
kei na Lotu makawa vaka Jiu. E turaga ni Amerika, ia e bula ka cakacaka mai Rusia,
Niusiladi, Peritania kei na Philippines. Na watina o Gina, e cakacaka e na Adventist
Review, ka rua na luvedrau, o Daniel kei Heather.
AI VOLA I JEMESA
4
LESONI 1
Seviteba 27–Okotova 3
O JEMESA, NA TACI JISU
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Joni 7:2–5; 1Koronica 15:5–7; Jemesa 1:3;
2:5; 1 Pita 2:9, 10; Maciu 7:24–27.
Wiligusu: “Dou sa wekaqu, kevaka dou sa kitaka na ka kecega kau sa vakarota vei
kemudou.” (Joni 15:14).
O keda nikua sa yawa sara mai e na gauna e tekivu kina na Lotu va-Karisito, e na
vakasama ni dede ni gauna kei na kena i tovo. Ka da sega ni siqema rawa se vakacava
tu na veika e ra sotava o ira na lewe ni Lotu va-Karisito se qai tauyavu vou, ka vuqa e
ra sota ka lotu e na veivale, ka levu vei ira e ra Jiu, e ra vakacacani mai vei ira na kai
nodra, na Isireli. Nai vola i Jemesa e solia vei keda e dua na rai taumada ni Lotu vaKarisito vaka Jiu, ni bera ni yali yani e na kabu ni veiraravui ni Lotu va-Karisito vaka
Jiu, ka bera na nodra vakaduiduitaki na Jiu mai na Lotu nodra na Kai Matanitu E Sau
e na karua ni senitiuri me lako yani.
E sega ni yaco e dua na leqa se dua na gagadre tubu koso me vakavuna na kena
volai nai vola nei Jemesa oqo. Ia e volai vei ira na lewe ni Lotu va-Karisito “e ra sa
duiveiseyaki.” (Jemesa 1:1).
Ni bera ni da lade yani me da vulica nai vola i Jemesa, e na macawa oqo, e na
daumaka me da vulica na veika me baleti koya e volavola. E so na taro e da na
tovolea me da sauma o ya: o cei sara mada o Jemesa? Na veika me baleta na nona
cakacaka? Na cava na nona sema ni veiwekani kei Jisu? Ka cava na nonai tutu se
lesilesi e na loma ni soqosoqo lotu?
*Vulica na lesoni oqo ka mo vakarau e na Sigatabu, Okotova 4.
AI VOLA I JEMESA
5
SADE
Seviteba 28
O Jemesa Na Taci Jisu
O koya e vola nai vola oqo, e rairai kilai levu e na loma ni soqosoqo lotu baleta ni
sega ni dua tale na vakamacala me baleti koya, na kena ga e volai e na Jemesa 1:1:
“Koi au ko Jemesa, nai talatala ni Kalou kei na Turaga ko Jisu Karisito sa loloma yani
vei ira na yavusa e tinikarua era sa Duiveiseyaki.”
Kena i balebale ni rawa vei keda me da biuta vata na ka e kilai me baleti koya.
E lewe va e na Veiyalayalati Vou e ra vakatokai e na yaca Jemesa: e lewe rua e rau
tisaipeli i Jisu ka wili e na lewe tinikarua (Marika 3:17, 18); sa qai tiko na tamai
Jutasa (dua vei iratou na tisaipeli, ia sega ni o Jutasa Isikarioti, Luke 6:16) ka dua e
taci Jisu (Marika 6:3). Mai vei iratou na lewe va oqo, o koya ga na taci Jisu e bula
balavu ka kilai e na loma ni soqosoqo lotu me rawa vua me vola nai vola oqo. Oqo
na vuna e da vakabauta kina ni o Jemesa na taci Jisu e a vola nai vola oqo ka tiki ni
Veiyalayalati Vou.
Ni luve ni matai (Maciu 13:55), o Jemesa e na levu cake na nona madigi me
vuli mai vei ira na gone dravudravua. E na Veiyalayalati Vou, na nona i vola e kilai
tani e na vuku ni totoka ni vosa vaka Kiriki e vakayagataki kina. Na sautu ni vosa e
vakayagataki, totoka ni vakamacala kei na kilai vinaka ni Veiyalayalati Makawa, e
uasivi cake ga vakalailai nai vola vei ira na kai Iperiu. E rairai ulumatua nei Josefa
o Jemesa baleta ni volai e liu na yacana, ni volai na yacadratou na taci Jisu. Ia, e na
vuku ni Nona tataunaki tinana o Jisu vei Joni, na tisaipeli sa daulomana (Joni 19:26,
27), e vakaraitaka ni oratou na taci Jisu eratou sega ni luvei Meri kece, ia e ratou
luvei Josefa mai na watina e liu.
Wilika na tikina oqo, ka vakasamataka na veiqaravi nei Jisu: “Ia ni ratou sa
rogoca ko iratou na wekana, eratou sa lako mai me ratou tauri koya: ni ratou
sa kaya, Sa lialia ko koya.” (Marika 3:21, Joni 7:2–5). Na cava e tukuna vei keda
na veitikina oqo me baleta na nodratou rai na lewe ni matavuvale nei Jisu? Na
lesoni cava e rawa ni da dreta mai me noda, ke yaco me cala na nodra rai me
baleti keda o ira e da lomani ira?
“Na nodratou sega ni kila vinaka na nona cakacaka na Mesaia, kei na lailai ni
nodratou vakabauta nai tovo vakalomalagi nei Jisu, e vakavuna na nodratou cikevi
Koya me vakaraitaki Koya vei ira na tamata e na Solevu ni Vale Vakacevaceva.”
Ellen G. White, The Desire of Ages, pp. 485, 486.
AI VOLA I JEMESA
6
MONITI
Seviteba 29
O Jemesa, Na Tamata Vakabauta
Wilika na 1 Koronica 15:5–7 kei na Cakacaka 1:14. Na cava e tukuna vei keda
me baleta na veisau e yaco vei Jemesa?
O Jisu E a rairai vei ira e lewe vuqa e na Nona tucake tale mai na mate ka wili
kina o Pita kei iratou “na Tinikarua” (sega ni wili e ke o Jutasa Isikarioti). E rairai vei
ira e 500 vakacaca na tamata e na dua ga na gauna. O Jemesa e rairai sega ni wilivata
kei ira na lima na drau na tamata, ia o Jisu e rairai vua, ka yaco me dua na sota e talei,
baleta ni volai me kilai. E sega ni vakaraitaka na Vola Tabu na ka e yaco e na sota o
ya. E tara na bula nei Jemesa na nodrau sota kei Jisu, baleta ni yaco o koya me dua
na tisaipeli e muri Jisu e na yalodina ka yaco talega me dua na liuliu ni soqosoqo lotu
e kilai.
Na cava tale e da kila me baleti Jemesa? Cakacaka 12:16, 17; 15:13, 14, 19;
cakacaka 21:17–19; Kalatia 1:18, 19; 2:9.
Sega ni bera na nona sa cabeta cake o Jemesa nai tutu ni veiliutaki e na soqosoqo
lotu e Jerusalemi. Ni oti na nona sereki Pita mai na valeniveivesu na agilosi (A.D.
44), e vinakata o koya me kila o Jemesa na ka e yaco vua (Cakacaka 12:17). Ni
oti e lima na yabaki, sa dabe o Jemesa me liutaka na Matabose e Jerusalemi, ka
vakarogotaka talega na vakatulewa ni Matabose. Ni vakaraitaka o Paula na yacadra
na “duru ni lotu” e Jerusalemi (Kalatia 2:9) e cavuti Jemesa e liu, ni bera ni cavuta
na yaca i Pita kei Joni. Ni oti e vica tale na yabaki (A.D. 58), e na gauna e kumuna
mai kina o Paula nai solisoli mai na vei soqosoqo lotu me baleti ira na dravudravua
e Jerusalemi, o ira kece na mata mai na vei soqosoqo lotu e ra mai biuta e na yava i
Jemesa nai solisoli kecega (Ellen G. White, Sketches From the Life of Paul, pp. 208,
209).
E laurai ni ra dokai Jemesa ka raici koya cake na lewe ni lotu e na vica tale na
yabaki ni oti na nodratou sa mate ka takali yani na i apositolo. E da kila, ni levu na
ka e tukuni me baleta na lotu dina nei Jemesa, ka dua na yaca e kilai tani kina na
“Jemesa na Yalododonu.”Dina ga ni tekivu o Jemesa e na nona vakatitiqataka Jisu, ia
e yaco me dua na tuwawa vakayalo e na soqosoqo lotu taumada.
AI VOLA I JEMESA
7
TUSITI
Seviteba 30
O Jemesa Kei Na Tukutuku Vinaka
E ka ni rarawa, baleta beka nai le nei Luther, e vuqa na Lotu va-Karisito e ra
sega ni raica rawa na levu ni tukutuku bibi e tiko e nai vola i Jemesa. E da sega ni
vakalailaitaka na veika e cau kina o Luther ki na soqosoqo lotu e na nona gauna,
ia me da kakua ni guilecava “ni Veivakavoui e sega . . . ni mai tini vei Luther. E na
vakuri tiko me yacova ni sa na sogo na vola tukutuku kei vuravura, ” baleta e so na
“cala levu” e ra vakatavulica o ira na Veivakavoui ka vuqa na dina bibi e se bera ni
vakatakilai mai.”—Ellen G. White, The Story of Redemption, p. 353.
Oqo na vuna e yaco kina na Veivakayadrati Levu e na cakacaka nei Jonathan
Edwards, George Whitefield—Jone Wesele kei tacina, ka sucu kina na Lotu Wesele
kei na kena vakabibitaki nai vakarau savasava e na bula ni tamata Lotu va-Karisito.
Na cakacaka ni veivakavoui e tomani e na basika mai ni Karua Ni Veivakayadrati,
ka vakatubura kina na Kalou na Lotu Kavitu Lesu Vakarua Mai me kacivaka “nai
tukutuku ni katolu ni agilosi.” Na kacikacivaki oqo i vuravura taucoko e na basika
kina nodra vakadinadina o ira e ra vakasinaiti e na Yalo Tabu “e ra talairawarawa ki
na vunau ni Kalou, ka ra taura tikoga na vakabauti Jisu.” (Vakatakila 14:12).
Wilika na Jemesa 1:3; 2:5, 22, 23; 5:15. Cava na cakacaka ni vakabauta e na
veitikina oqo? Na cava e tukuna vei keda me i balebale ni bula e na vakabauta?
E vakaraitaka vakacava vei keda ni vakabauta e sega walega ni da vaka io e na
noda vakasama me baleta na vei dina e tukuni vei keda?
E na ka vakidacala vei keda, ni o Jemesa e vakayagataka na vakasama ni
vakadinata kei na vakabauta vaka 19 e na nona I vola lekaleka oqo, ka levu cake
mai na kena soqoni vata na vakasama ni cakacaka kei na veivakadonui! E da raica
na kena bibi na vakabauta, ni vakoti sara ga e na matai ni wase ni vola, ni semati
tiko kei na veika dredre e sotavi kei na kena kerei na loma vuku (tikina 3, 6). Oqo
e vakaraitaka ni sega walega ni volavola tiko o Jemesa vei ira na tamata vakabauta,
ia e gadreva me tiko vei ira e dua na vakarau ni vakabauta. E da na raica, ni noda
vakadinata, ni tu vakataki koya, e sega ni yaga; na vakabauta dina e tiko kina e so na
vakadinadina e da rawa ni raica. Ni dua sa vakadinata, sa na kune e nona bula kei nai
tovo na vakabauta dina.
Na cava o cakava e na veisiga, ka vakaraitaka na vakatagedegede kei na dina ni
nomu vakabauta? O na vakaraitaka vakacava na dina ni nomu vakabauta e na
“ka lalai?
AI VOLA I JEMESA
8
VUKELULU
Okotova 1
Ki Na Yavusa Tinikarua Sa Duiveisebayaki
Wilika na Jemesa 1:1; Cakacaka 11:19–21; kei na 1 Pita 2:9, 10. O cei o ira na
“yavusa tinikarua,” ka cava e vakavuna na nodra Duiveisebayaki?
Me vaka e da sa raica, o Jemesa e volavola vei ira na vakabauta. Ni tekivu, e
vagolei na cakacaka ni kacivaki ni tukutuku vinaka e Jerusalemi (Luke 24:47); ia
ni yaco na veivakacacani, sa qai levu cake ni oti na vakaviriki nei Sitiveni, e ra
duiveisebayaki na tamata vakabauta, ka vakavuna na kena teivaki na sore ni tukutuku
vinaka e na vei koro lelevu kei na vei vanua e kovuta na Matanitu o Roma.
E na Cakacaka 11, e vakaraitaka, ni tukutuku vinaka e vunautaki ka ciqomi totolo
vei ira na Kai Matanitu i Sau, me tekivu e Anitioki; kena i balebale, “na yavusa
tinikarua” e vagolei raraba tiko vei ira kece na Lotu va-Karisito. E sega ni laurai na
duidui ni lotu vakamatatamata, ka dua na vuna e vakatulewa kina na Matabose e
Jerusalemi, se me ra cilivi na Kai Matanitu i Sau e ra sa vakabauta, me ra wili vaka
Jiu (Cakacaka 15:1–6) me yaco rawa me ra Lotu va-Karisito.
Wilika na Cakacaka 15:13–21. E walia vakacava o Jemesa na leqa e ra sotava
tiko na lotu taumada?
Na Vosa ni Kalou e i wali me maroroya ka vakaduavatataka na soqosoqo lotu: o
Jemesa e vakayagataka na parofisai nei Emosi, nona vakaraitaka ni nona vakalesui
tale mai ka tete yani o Isireli, e ra na wili kina o ira na Kai Matanitu i Sau (Cakacaka
15:16, 17), ka dua na lewa e yavutaki e na lawa i Mosese ka kovuti ira era sa mai
tiko vakavulagi (VSoro 18–20). O Jemesa e kacivi ira era wilika na nonai vola
me ra “yavusa tinikarua” me vakananumi ira e na nodra kilai tani, ni ra taukei ni
vosaniyalayala e yalataki vei Eparama. O Pita e tiko talega vua na vakasama talega
oqo, e na nona vakaraitaka ni o ira na Lotu va-Karisito e ra “matanitu savasava” (1
Pita 2:9, Exod. 19:5, 6),ka vosa talega vei ira e ra sa “duiveisebayaki” (1 Pita 1:1).
Na vosa vaka Kiriki e vakayagataki e na tikina ruarua na diaspora se duiveisebayaki,
ka dau vagolei vei ira na Jiu e ra vakaitikotiko e na taudaku ni yalayala ni vanua o
Isireli (raica na Joni 7:35).
E dua na soqosoqo lotu e duiveisebayaki? Sa vakataki keda na Lotu Kavitu Lesu
Vakarua Mai. Dina ga ni tiko na duidui levu vakamatatamata, tovo vakavanua,
kei na duidui ni bula veimaliwai, na cava e vakaduavatataki keda na Lotu
Kavitu Lesu Vakarua Mai e na vuku i Karisito, me dua nai kumukumu Ribatani
mai na vakavuvuli cala, ka da kilai tani?
AI VOLA I JEMESA
9
LOTULEVU
Okotova 2
O Jemesa Kei Jisu
O Jemesa e kalougata ni rawa vua me sarava na bula nei Jisu e na Nona
gonelailai, cauravou ka qase cake mai. Ka sa yaco na gauna me sega walega ni
vakabauta o Jemesa ni o Jisu na Mesaia, ia e yaco me dua talega na liuliu vei ira na
Lotu va-Karisito e Jerusalemi. Ia e da raica, ni o Jemesa e sega ni kacivi Jisu me
tacina, ia me “tamata cakacaka” (Jemesa 1:1), nei Jisu. Sa matata e ke, ni o Jemesa sa
vulica na yalomalumalumu kei na vuku dina. Ka sega ni ka ni kurabui, ni oqo e tiki
ni ulutaga e na vosa kina e na nonai vola oqo (raica na Jemesa 1:9–11, 21; 3:13–18;
4:6–10).
Wilika ka dikeva na veitikina oqo ka vola na ka e ra tautauvata kina:
Jemesa 1:22 kei na Maciu. 7:24–27 _____________________________________
__________________________________________________________________
Jemesa 3:12 kei na Maciu 7:16 ________________________________________
__________________________________________________________________
Jemesa 4:12kei na Maciu 7:1 __________________________________________
__________________________________________________________________
Sa ciqomi ka kilai raraba na veiwekani voleka e kune e na i vola i Jemesa kei na
vakavuvuli nei Jisu, vakabibi na Vunau mai na Ulunivanua. “Na vakavuvuli raraba
kece nei Jisu e umani tu e na veika e vakatavulica o Jemesa.”—Peter H. Davids, The
Epistle of James (Grand Rapids, Mich.: Eerdmans Publishing Co., 1982), p. 50.
Ni da dikeva vakavoleka nai vola i Jemesa kei na Kosipeli e va, e laurai ni sega ni
vakararavi o Jemesa e na dua vei iratou. Ia, o Jemesa e volavola e na vuku ni nodrau
veiwekani voleka ka veimositi kei Jisu kei na Nona vakavuvuli, E na Nona dau
vakauqeti ira na vakarorogo me ra vakabauta ka bolei ira me ra cakacakataka.
Ni da vulica nai vola i Jemesa e na vula tolu oqo, e da na raica na salavata e dau
veivakavulici kina o Jisu. O Jemesa e sega ni vinakata na vakabauta e malumalumu,
sega ni vua, se lomalomarua. E da na raica e na macawa ka tu mai, ni vakabauta e
vakasinaita na matai ni wasewase ni vola, ka vakaraitaka o Jemesa ni tovo bibi oqo e
yavu bula ni veiwekani kei Karisito.
Vakasamataka nai vakarau kei na dina ni nomu vakabauta. E vakacava na kena
dina? E vakacava na kena titobu? E vukei iko vakacava mo bulataka na bula
va-Karisito? Na cava o rawa ni cakava se digitaka, me vukea nai vakarau kei na
titobu ni nomu vakabauta?
AI VOLA I JEMESA
10
VAKARAU
Okotova 3
Kuri Ni Vuli: “O ratou na tacina, e ratou dau kauta cake mai na nodra vakavuvuli
na Farisi, ka sa vaka tu nai sulu madra e na kena makawa, ka ratou nanuma me
ratou vakavulici Koya E kila na dina taucoko, ka matata tu Vua na veika vuni
kece ga. Eratou vosa vakacacana e na galala, na veika kece e sega ni ratou siqema
rawa. Na nodratou vosa ni veivakacacani E tara na yalona, ka yaco me lomabibi
ka nuiqawaqawa na Yalona. Eratou vakabauta na Kalou, ka ratou nanuma ni ratou
vakamarautaki Koya, ia eratou sega ni kila, ni Kalou sa Liatamata ka tiko vata kei
iratou.
“Na veika oqo e vakavuna me veico vakavotona na sala E lakova o Koya. E mosi
dina vei Karisito na vakavuvuli kei na vakadewa cala me baleti Koya e na loma ni
Nona matavuvale, ka sa yaco me dua na vakacegu Vua me lako e na vanua e sega
kina.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 326.
Taro Ni Veiwasei:
1. Nai vola i Jemesa e vola dusidusi ni bula va-Karisito. E rawa ni matai ni vola
e volai e na Veiyalayalati Vou (lomanibai ni A.D. 44 ki na 49). E sega walega
ni vakavulici keda me baleta na Kalou, e tukuna talega vei keda na sala me da
bulataka rawa kina na bula va-Karisito. Na cava e bibi kina na noda bulataka
na ka e da vakabauta, mai na noda vakabauta walega? Se bibi cake na ka e da
vakabauta mai na noda bulataka na vakabauta o ya? O cei e vinaka cake: e dua
e vakatabuya vakaoti na Siga Sade se dua e sega ni maroroya vinaka na Siga ni
Vakacecegu e na kavitu ni siga ka sega ni okata me ka bibi?
2. Me vaka e da sa raica oti e na Siga Moniti, o Jemesa e taci Jisu. E rawa ni
da kaya, ni dina ga ni Kalou o Jisu, E bulia na ka kecega, ka sa mai liatamata,
me wili me dua vei keda, ka tu talega o ira na tacina. E vukei keda vakacava
na vakasama veivakurabuitaki oqo, e na noda kila rawa na sala sa mai semati
kina na vuravura sa bale oqo kei lomalagi? Na cava e tukuna vei keda me baleta
na sala e bolea me muria na Kalou me rawa ni vakabulai keda? E vukei keda
vakacava me rawa ni da qaqa mai na valavala ca, na Nona sa mai liatamata o
Karisito? E vakadeitaka vakacava vei keda, ni kila vinaka na Kalou na veika
dredre e da lako curuma, na liatamata nei Karisito?
3. E na macawa oqo e da rogoca ni yalomalumalumu e dua na ulutaga e nai vola
i Jemesa. Na cava e sa rui bibi kina na yalomalumalumu e na bula va-Karisito?
Mai na rarama e cilavi keda mai na Kauveilatai kei na veika e yaco kina, e rawa
vakacava me kune vei keda na vakarau ni vakasama ni bula dokadoka kei na
nanumi koya vakaikoya, vakabibi e na veika vakayalo?
AI VOLA I JEMESA
11
LESONI 2
Okotova 4–10
ME VINAKA SARA NA NODA VAKABAUTA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 1:2, 3; 1 Pita 1:6, 7; Filipai 3:12–
15; Jemesa 1:19–21; Luke 17:5, 6; Luke 12:16–21.
Wiligusu: “Ka me da vakaraici Jisu, o koya sa vakatekivuna ena vaka vinakataka
sara na noda vakabauta; o koya, e na vuku ni marau sa viritu e matana, sa vosota na
kauveilatai, ka sa sega ni madua ni sa vakalialiai kina, a sa qai tiko sobu ko koya e na
liga i matau ni tikotiko-vakaturaga ni Kalou.” (Iperiu 12:2, NIV 1984).
E vakamacalataka e dua na daucakabati sui na vuna e savasava ka kaukauwa
vinaka tu ga kina na bati e bulia. “Au sega ni vakataki ira tale e so na dauveicavubati,
e sega ni dau leqa na batisui au bulia ni dau lesu mai e na kena vale ni buli batisui.
Ni’u bulia na batisui e vinaka sara, e na lesu ga mai na batisui e vinaka sara.” Na
daucakabati oqo e sega ni leqataka na bati e sa caka oti. E vagolea na nona kila kei na
maqosa ni nona cakacaka e na nona tekivuna na kena buli na batisui.
Sa vakakina o keda na Lotu va-Karisito, e sega ni dodonu me da lomaleqataka
se na vinaka beka se sega, na nodai tovo ni mai cava na bula. Oqori na cakacaka ni
Kalou. Na nodai tavi me da “ia ga nai valu vinaka ni vakabauta” (1 Timoci 6:12) e
na noda vakaraici Jisu matua, “o Koya e vakatekivuna ka na vakavinakataka sara
na noda vakabauta.” Na mataqali vakabauti Karisito vakaoqo, e vakavuna me rawa
Vua me cakacaka e lomada, “me vaka na nona lewa vinaka, mo dou nakita ka kitaka
talega” (Filipai 2:13) ka me vakaotia na cakacaka vinaka sa tekivuna (Filipai 1:6). Ni
sega na vakabauta, sa rawa ni da vakadrukai rawa tu baleta ni da na nuitaki keda ga
ka sega ni nuitaki Koya.
O Jisu E kaya, “Sai koya oqo na cakacaka sa vinaka vua na Kalou, mo dou
vakabauti koya sa tala mai o Koya” (Joni 6:29). O Jemesa, e na vukei keda me da
kila na dina bibi vakayalo oqo.
* Vulica na lesoni oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Okotova 11.
AI VOLA I JEMESA
12
SADE
Okotova 5
Na Vakabauta E Tudei
Wilika na Jemesa 1:2, 3; 1 Pita 1:6, 7; 4:12, 13. Na cava na vakarau ni vakasama
nei Jemesa kei Pita ni sotavi na veika dredre? E rawa vakacava me da bulataka
nai vakasala vaka Vola Tabu oqo?
Sega ni dua vei keda e taleitaka me kune rarawa; ke rawa, e da na saga me da
levea. Na vosa vaka Kiriki e na tikina 3, me baleta na kena vakatovolei na noda
vakabauta na dokimion. E kena i balebale, na kena vakatovolei na ka dina ni dua na
ka. O Pita e vakatautauvatataka na vakatovolei oqo ni noda vakabauta kei na kena
vakasavasavataki na koula e na bukawaqa; dina ga ni da na sega ni marautaka, na
Kalou e nuitaka ni na vinaka na ka e na basika kina. Na veika dredre e da sotava e
sega ni dodonu me vakayalolailaitaki keda; baleta ke da yalodina tiko, e da na “qai
lako mai me vaka na koula” (Jope 23:10, Vakaibalebale 17:3).
O koya gona me da reki ni basika mai na veika dredre, vakabibi ke vakatovolei
kina na noda vakabauta, ni kaya o Jisu:“dou reki, ka marau vakalevu: ni sa levu na
kenai sau vei kemudou mai lomalagi” (Maciu 5:12).
Kenai kuri, na veika dredre e da sotava, e vakatitobutaka na noda vakavinavinakataka
na levu mai vosota o Karisito e na vukuda. Na 1 Pita 4:13 e kaya ni vukei keda me da
vakaivotavota e na veika rarawa e sotava o Jisu.
Kena vakalekaleka, e dodonu me da rai basikata na veika dredre kece e da sotava
ka raitayaloyalotaka nai tinitini ni ka e vinakata na Kalou me yaco vei keda. Oqo
na vanua e curu mai kina na vakabauta. E dodonu me da vakadinata na Tamada
dauloloma, vakararavi E na Nona vuku, ka cakava na ka E kaya na Nona Vosa. Sa
rawa vei keda me da vakararavitaka na noda veisiga ni mataka Vua (Roma 8:28).
Me matata vei keda, e na vakabauta duaduaga, e na noda kila vakaikeda na loloma
ni Kalou, kei na noda bulataka na noda vakabauta e na rarama ni loloma o ya, e na
vakavuna me rawa ni da reki, ni da curuma na veika dredre.
E na Jemesa 1:3, na ka me taukeni e na vuku ni vakatovolei ni noda vakabauta na
“dauvosota.” Na vosa vaka Kiriki na hypomonē, e rawa ni vakadewataki me “vosota
vakadede” se “tabu soro.” Na vosa na hypomonē e vagolei ki na ka e tudei mai vei
ira na ka kece, baleta ni vakacegu tu e na nuinui ni Nona otioti ni veisereki na Kalou
(raica na Luke 21:19).
Sa dua mada ga na ka me da yalodina Vua na Kalou ka tatakube tiko Vua e na
gauna ni dredre. Ia e tukuni me da “reki” ni da curuma na dredre. Sa rui sivia
beka na ka e kerei tiko e ke vei keda? E da na vulica rawa vakacava me da reki,
ni reki nai otioti ni ka e tu ena noda vakasama ni sotavi na veika dredre?
AI VOLA I JEMESA
13
MONITI
Okotova 6
Vinaka Sara
Wilika na Jemesa 1:2–4. Raica na kena kabakaba: vakabauta, vakatovolei,
dauvosota, vinaka sara. O Jemesa e tekivu e na vakabauta baleta ni oqo na yavu ni
bula dina va-Karisito. Qai vakuria nona kaya ni gadrevi na veivakatovolei me laurai
kina na dina ni noda vakabauta. Tinia o koya nona kaya ni veika dredre e vakavulici
keda me da vosota vakadede, ka me da kakua ni vakidacalataki se rawai keda ke yaco
tale. Na Nona i naki na Kalou “mo dou vinaka taucoko sara kina, me kakua na ka e
yali” (Jemesa1:4). Sa cecere dina na tukutuku oqo. Na vosa vinaka sara (teleios), e
kenai balebale na matua vakayalo, na vosa taucoko (holokleros) e vagolei ki na dua
na ka e taucoko e na veiyasana kecega. Sa dina sara, ni rawa ni da vakaikuritaki mai
Vua na Turaga, ke da vakamatea na au ka vakatarai Koya me cakacaka e lomada “me
vaka na Nona lewa vinaka, mo dou nakita ka kitaka talega” (Filipai 2:13).
Wilika na Efeso 4:13 kei na Filipai 3:12–15. Na vakarau ni vakasama cava
me baleta na “vinaka sara” e vakauqeti vei keda na Lotu va-Karisito me da
taukena?
Me vakataki Paula, o ira e ra muri Karisito e ra tovolea me ra vakadamurimuria
na bula sega ni nanumi koya vakaikoya, kei na loloma veisorovaki e kune vua na
nodra i Liuliu. Ia e na sega vakadua ni basika mai na vakasama “ni da sa rawata” se e
da sa “vinaka sara.”
Mo raica talega e na veitikina oqo, na kena vakabibitaki kina na veisiga ni
mataka. O Paula e dusia tiko na ka sa tu mai e liu ka yalataki vua mai Vua na Kalou
e na vuku ni vakabauti Jisu. E na sega vakadua ni dua na gauna e na noda bula vaKarisito me da rawa ni kaya, “au sa vinaka sara,” vakabibi e na noda i tovo. (O sa bau
dikeva, ni o ira era kaya ni ra sa “vinaka sara” e ra dau vakadonui ira ka dredre na
veimaliwai kei ira?) O keda e vaka e dua na droini; e rawa ni vakavinakataki, ka sa
yalataka na Kalou ni na cakava vakakina, ke da gumatua tiko e na vakabauta, ka da
sorovaka noda bula ka vakararavi ka talairawarawa Vua e na veisiga.
Ke o mate e na gauna saraga oqo, o sa vinaka tu mo na vakabulai? Se, ke o a
mate e na macawa rua sa oti e na gauna o ciqomi Jisu kina, o sa na bau vinaka
tu mo na vakabulai? O kila ni loma ni vula ono e tu mai e liu, o sa na vinaka
cake kina? Na cava e tukuna vei iko nai sau ni nomu taro me baleta na nomu
gadreva na sulu ni yalododonu e vinaka sara nei Karisito, se vakacava nai tuvaki
ni “vinaka sara” o sa rawata?
AI VOLA I JEMESA
14
TUSITI
Okotova 7
Kerekere E Na Vakabauta
Wilika na Jemesa 1:5, 6. E duidui vakacava na vuku mai na kila ka? Nai sema
cava e cakava o Jemesa me baleta na vuku kei na vakabauta?
E vaka me veicalati na ka e tukuna o Jemesa, “Ke dua vei kemudou e lailai vua na
vuku.” E dua beka vei keda e kila ni sinai tu e na vuku? O Solomoni vakaikoya, e na
nona kila na ka e gadreva, e kerea “na yalo sa vuku…me’u kila na ka vinaka kei na
ka ca?” (1Tui 3:9). Qai vola e muri: “A rerevaki Jiova na vu ni vuku” (Vakaibalebale
9:10).
E da dau nanuma ni vuku sai koya na ka e da kila. E vakaraitaka vakacava na
veitikina oqo na yasana kadua ni vuku dina? Jemesa 1:19–21; 2:15, 16; 3:13.
Na Vosa Vakaibalebale kei Jemesa e rau vakamacalataka ni vuku e dua na ka e
laurai: e sega ni ka e da kila ia nai vakarau ni noda bula. Dua na kena i vakaraitaki,
na noda “kusarawa yadua me vakarorogo, mo dou berabera ga ni vosa” (Jemesa
1:19). O Plato e kaya, “E ra vosa na tamata vuku ni tiko na ka e ra via tukuna; o ira
na lialia, baleta ni ra via kaya e dua na ka.” E rawa ni da kaya, ni rawa vei keda me da
taukena kece na kila ka e solia o vuravura, ia e na lailai vei keda na vuku dina.
Sa dodonu, baleta ni Kalou na vu ni vuku dina kecega, ka da taukena na vuku e na
noda vakarorogo Vua—wilika na Nona Vosa ka da taura na gauna me da vakananuma
na bula i Karisito, “ o koya sa cakava na Kalou me vu ni vuku vei keda” (1Koronica
1:30). Noda vulica me da seraka na i tovo i Karisito e na noda bula, e da sa bulataka
na dina e kune vei Jisu. Oqo na vuku dina.
Wilika tale mada na Jemesa 1:6. E dodonu me da kerekere e na vakabauta ka
me kua na vakatitiqa. E dredre beka e na so na gauna? O cei vei keda e sega ni
dau vakatitiqa e na so na gauna? Ni yaco oqo vei keda, sa ka bibi me da masu
ka dabe na noda vakasama e na vei yavu kece e da teivaka tu kina na noda
vakabauta: na talanoa me baleti Jisu, na vei parofisai e na Vola Tabu, kei na
veika sa yaco oti vei keda. E na vukei keda vakacava na ka oqo me rawa ni
vakamalumalumutaka na vakatitiqa e basika cake mai?
AI VOLA I JEMESA
15
VUKELULU
Okotova 8
Na Yasana Kadua Ni Vakabauta
Wilika na Jemesa 1:6–8. Na cava e tukuna tiko o koya vei keda e ke?
Na vosa e vakadewataki me “vakatitiqa” e vagolei vua e dua e wase rua tu na
lomana: oqo e vukei keda me da kila na kena sema ki na vosa na lomalomarua. E
da raica na kena vakaraitaki mai Ketesa-Parinea. Sa tu vei Isireli na digidigi e kea:
me ra toso i liu e na vakabauta se ra vukitani mai Vua na Turaga. Ka ni kurabui,
ni ra digitaka na vuki tani ka ra vinakata me ra lesu tale ki na bobula i Ijipita. Ni
takoso mai na Kalou ka vosa vei Mosese ni ra na mate e lomaniveikau, sa ra qai
“vakadinata” o ira na tamata! E ra kaya, “keimami na lako cake ki na vanua ka
yalataka ko Jiova: ni keimami sa kitaka na ka ca.” (TVLekutu 14:40).
“Sa vaka me ra veivutunitaka dina na nodra valavala ca; ia e ra rarawa baleta
nai sau ni nodra valavala ca ka sega e na vuku ni nodra sega ni vakavinavinaka kei
na talaidredre. Ni ra sa kunea ni sega ni veisautaka na Turaga na Nona lewa, sa tubu
tale na nodra vakatulewa e loma, ka ra vakaraitaka ni ra na sega ni lesu tale ki na
lomaniveikau. Na Nona vakasalataki ira me ra lakotani mai na nodra vanua na nodra
meca, na Kalou e vakatovolei ira e na nodra mai soro Vua, ka vakadinadinataka ni
sega ni ka dina.”—Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 391.
Wilika na Luke 17:5, 6. Na cava e tukuna tiko vei keda o Jisu me baleta na
vakabauta?
O Jisu E kaya ni vakabauta e vaka na sore ni mosita e ka levu, e na gauna e ratou
kerei Koya kina na tisaipeli me vakalevutaki na nodratou vakabauta. Na ka e bibi, se
sa bula ka tubu tiko na noda vakabauta, ka na rawa me na yaco duadua ga e na noda
vakayagataka na noda vakabauta e na noda tatara yani ka vakararavi Vua na Kalou e
na veigauna kece.
Ia na vakatitiqa e dau vakalatilati e na so na gauna. Na vuravura oqo e
vakacuruosotaki keda e na levu ni vakatitiqa kei na tawa vakabauta; ka sega ni dua e
galala kina. Na ka eda rawa ni cakava, o ya me da masu me rawa ni da lako curuma,
ka da nanuma na Nona yalodina na Kalou e na veigauna sa oti, ka da vakararavi Vua
e na veisiga ni mataka.
Na cava so na ka o vakila ka vakavuna na nomu bula e na vakabauta na Kalou,
nomu vakararavi Vua kei na Nona vosaniyalayala? Vakasamataka, tugana e
yalomu, ka na tubu na nomu vakabauta.
AI VOLA I JEMESA
16
LOTULEVU
Okotova 9
O Ira Na Vutuniyau Kei Na Dravudravua
E nai vola lekaleka oqo, e vakaraitaka o Jemesa na nona kauwaitaki ira vakalevu
na tamata dravudravua; ka so e ra nanuma ni oqo na ulutaga levu e na nona i vola. Ia
e na daligadra na bula nikua, na ka e tukuna me baleti ira na vutuniyau kei na nona
tokoni ira na dravudravua, e vaka me sivia ka da kurabui kina. E na gauna vata o ya,
o Jemesa e sega ni duidui na ka e kaya, mai na vosa e vosataka o Jisu.
Vakatautauvatataka na: Jemesa 1:9–11 kei na Luke 8:14; na Jemesa
1:27 kei na Maciu 25:37–40; na Jemesa 2:15, 16 kei na Luke 10:29–37; na
Jemesa 5:1–4 kei na Luke 12:16–21. Na cava na tukutuku e tiko kina me noda?
Na vakasala kei na vei tataunaki cava e rawa ni da taura me noda, mai na veika
e vakaraitaki vakamatata e ke?
O Jemesa e sega ni sogota na katuba ni matanitu ni Kalou vei ira kece na tamata
vutuniyau. Ia me vakataki Jisu, E kila vinaka na veitemaki kaukauwa e tu e na i yau.
Se da vutuniyau se dravudravua, e dodonu me da coba tiko na matada ki na i cocovi
dina. Na leqa levu e tiko e nai lavo, sai koya ni dau vakacalai keda me da vakanamata
ki na veika e sega ni tudei ka da calata na ka e tawamudu (2Koronica 4:18).
E sega ni vakataratutu, na kena rawati nai yau, na vuli torocake, se na veimaliwai
kei ira na vakaicaqe e dau tawasea na tamata mai vei ira e ra “sega so ni rawa ka.”
Ia na soqosoqo lotu taumada e vakaduavatataka na kalasi e rua e na nodra vukica
vakatoboicu na veika e okati me bibi vakavuravura. O koya e taura nai tutu duadua
e ra, na bula ni yalomalumalumu, sai koya na tamata e dodonu me lagilagi na nona
vakacaucautaki.
“Na balavu ga ni nodra tiko e na vuravura ni Kalou o ira na viakana me ra
vakani, o ira na luvawale me ra vakasulumi, kei na yalo e ra vakarusai e na nodra
vinaka tu na madrai kei na wai ni veivakabulai, na vakayagataki ka e sega ni yaga,
na vei vuabale ni lavo e rawati, e vakamamasu me ra sotavi na dravudravua kei na
luvawale.”—Ellen G. White, Welfare Ministry, p. 269.
Vakacava o iko? Se o vutuniyau se dravudravua, e sega ni ka bibi; na ka bibi na
nomu veiwekani kei nai lavo. Na cava sara mada na ka me baleta nai lavo e ka
vakarerevaki ki na yaloda?
AI VOLA I JEMESA
17
VAKARAU
Okotova 10
Kuri Ni Vuli: “Na Kalou e vinakata vei ira na Nona tamata me ra kila ka dikeva na
nodra dui bula. Me rawa vei ira me ra vakila nai tuvaki dina ni lomadra, E vakatara
me yaco vei ira na bukawaqa ni veivakatovolei, me rawa ni ra vakasavasavataki. Na
dredre e sotavi e na veisiga, sa yaco me Nona tamata cakacaka na Kalou me savata
na dukadukali, malumalumu, kei na voravora mai na noda i tovo ni bula, me rawa ni
da vakarautaki me veimaliwai kei ira na savasava, na agilosi serau mai lomalagi. E
na gauna e da sa lako curuma kina na veika dredre, ka sa lutumi keda na bukawaqa
ni veivakatovolei; sa dodonu beka me vakaraica matua na ka e tawa kune, e na veika
tawamudu e da na taukena, na bula e sega ni vakaicavacava, na ka e uasivita na
veika kece e kilai rawa? Ia ni da vakayacora na ka oqo, e na sega ni vakarusai keda
na bukawaqa, ia e na kauta laivi na veika e tawa yaga, ka da na lako mai ni da sa
vakasavasavataki vakavitu, ka laurai vei keda nai tovo Vakalomalagi.”—Ellen G.
White, The Advent Review and Sabbath Herald, April 10, 1894.
Taro Ni Veiwasei:
1. O cei so e ra volai e na Vola Tabu e vakauqeti iko ni o sotava na veika rarawa?
O sa vulica mo reki tiko ni o sotava na veika dredre? Ke io, wasea vei ira na lewe
ni nomu kalasi na ka e vukei iko mo rawata. E na gauna vata o ya, ke o sega tiko
ni rawa ni reki e na gauna ni rarawa, wasea talega e na nomu kalasi (ke rawa vei
iko mo wasea).
2. Dabe mada e na vakasama ni vuku dina e sega walega ni kila ka e na noda
vakasama, ia na ka e da cakava e na vukui Karisito e na vakabauta. E na gauna
vata o ya, cava na vuna e sega ni kena i balebale oqo ni sega ni ka bibi na kila ka
ni vakasama? Rawa vakacava me vakaleqa na noda lako vata kei na Turaga ke
cala nai vakavuvuli e da vakabauta?
3. E dua na cauravou e tiko e dua na nonai tokani ka curuma vakalevu na
veika dredre. Dina ga ni ka mosimosi vua na nona sarava tiko na veika dredre
e curuma tiko na nonai tokani, e raica rawa ni sa tekivu me tubu cake na nonai
tokani e na loloma. Ni oti na veika dredre, sa veisau vakaoti na nonai tokanime vinaka cake! Na cava o vulica mai na veika dredre o sotava ka sa vukei iko
vakayalo? Tarogi iko mada, e rawa beka ni dua tale na sala me vakavulici au?
4. Na cava o rawa ni tukuna vua e dua e vaka me dina tu e na nona vakabauta,
ia e vakatusa, ni so na gauna e vesuki koya na vakatitiqa? O na vukei koya rawa
vakacava?
AI VOLA I JEMESA
18
LESONI 3
Okotova 11–17
VOSOTA NA VEITEMAKI
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 1:12–21,Same 119:11, Vakatekivu
3:1–6, Taito 3:5–7, Roma 13:12, Efeso 4:22.
Wiligusu: “Sa kalougata na tamata sa vosota ni sa vakatovolei, io, ni sa vakatovolei
oti, ena rawata nai sala ni bula o koya sa yalataka na Turaga kivei ira sa lomani
koya.” (Jemesa 1:12).
E da sa tovolea kece. E da yalataka ni da na sega ni bale ki na veitemaki, ia
e na katakata ni veiraravui, sa waicala na noda vakatulewa—ka da cudruvi ka
maduataki keda —noda sa bale ki na valavala ca. So na gauna e vaka ni levu ga ni
noda vakanamata me da kakua ni valavala ca, na levu ni noda vakila ni sega vei
keda na kaukauwa me da qaqa mai na veitemaki, ka vaka me sega na noda nuinui. E
da taroga se da sa vakabulai se sega. E vuqa vei keda na Lotu va-Karisito e da dau
vakasamataka na noda vakabulai, vakabibi ni da dau bale ki nai valavala ca.
Me da kua ni yalolailai, baleta ni rawa ni noda na qaqa e na veitemaki kece e
dau coriti keda vakarawarawa. Sega ni dua vei keda, se vakacava na levu ni valavala
ca e da bikai tu kina, e sega na nonai nuinui, baleta ni o Koya na “Tama ni rarama”
(Jemesa 1:17) e levu cake mai na noda malele ki nai valavala ca, ka E na Vukuna
duaduaga kei na Nona Vosa e rawa kina vei keda me da qaqa.
Oqori na i tukutuku mai na veitikina e da na vulica e na macawa oqo. Na
veitemaki e ka dina, e ka dina talega nai valavala ca, kei na kena valuti na au e ka
dina. Ia na Kalou E ka dina talega, ka E na Vukuna sa rawa vei keda me da qaqa mai
na veitemaki e bucini mai lomada, ka tu vakarau me vakaqiqici keda.
* Vulica na lesoni oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Okotova 18.
AI VOLA I JEMESA
19
SADE
Okotova 12
Na Wakatu Ni Veitemaki
Wilika na Jemesa 1:13, 14. Na cava e ka bibi kina Vua na Kalou me kakua ni
temaka e dua na tamata? E vu mai vei na veitemaki, ka vukei keda vakacava na
noda kila na vanua e vu mai kina, e na noda veiraravui kei na valavala ca?
O Jemesa e tukia vakabibi na vakasama ni veitemaki. Na Kalou E sega ni vu ni
ca, ka sega talega ni vu ni veitemaki. Na ca vakaikoya e vu ni veitemaki. Na tikina
oqo e vakamatatataka ni leqa e bucini e lomada, ka oqo na vuna e dredre me vorati.
Sa da raica eke, ni kena valuti nai valavala ca e tekivu e na vakasama. E levu
vei keda e da na sega ni via rogoca, ia na ka dina, ni o keda ga e da digitaka me da
valavala ca. E sega ni dua e vakasaurarataki keda (Roma 6:16–18). Na gagano ca, na
veika e da malele kina kei na ka e dreti keda e vesuka na noda vakasama. O Jemesa
e vakayagataka na vakasama ni dauvakasasa kei na dausiwa e na Jemesa 1:14, me
vakamacalataka nai dre ni lomada. Na noda garogaro ca e vecei ka bacani keda, ka
gauna e da vakalaiva me rawai keda, e da sa tacori e na kena batinisiwa.
Wilika na Efeso 6:17, Same 119:11, kei na Luke 4:8. Na vakasama cava e da
raica e na veitikina taucoko, ka veiwekani vakacava kei na sala e rawa ni da
qaqa kina mai na veitemaki?
E na veitikina e nai vola i Jemesa, e matata kina nona tawasea na valavala ca mai
na veitemaki. Na noda temaki mai loma e sega ni valavala ca. O Jisu vakaiKoya E
a temaki. Na leqa e sega ni tiko e na veitemaki vakaikoya, ia e na sala e da sotava
kina. Na noda taukena na yago e sa bale tu e nai valavala ca, e sega ni valavala ca
vakaikoya; ia na noda vakatara ga na yago sa bale oqo, me lewa na noda vakasama
ka vakatulewa e na noda digidigi. Oqo na vuna e da gadreva kina na vosaniyalayala e
kune e na Vosa ni Kalou, ka solia vei keda na veivakadeitaki ni qaqa, ke da okata ka
taura me noda ka tatakube kina e na vakabauta.
Dabe e na vakasama ni valavala ca e noda digidigi. (Ke sega ni noda na digidigi,
ia qai rawa vakacava me da beitaki ni da vakayacora? Na cava e so na ka eda
rawa ni cakava e na veisiga, me vukei keda me da kakua ni digidigi cala?
AI VOLA I JEMESA
20
MONITI
Okotova 13
Ni Kunekune Na Garogaro Ca
Wilika tale mada na Jemesa 1:13–15. Na gauna cava sa qai yaco kina me
valavala ca na veitemaki?
E vuqa na vosa vaka Kiriki e vakayagataki e na veitikina oqo me vakamacalataka
na kena kunekunetaki na valavala ca, ka ra sema kece ki na vakasama ni vakasucu.
Ni karoni tiko e dua na gagadre ca, sa “kunekunetaki” na i valavala ca, me vaka ga
e dua na gonelailai e na kete i tinana. “ Na valavala ca, ni sa tubu me taucoko, sa
vakasucuma na mate”(Jemesa 1:15, na nona vakadewa o koya e vola na lesoni oqo).
Na yaloyalo oqo e veicalati. Na cakacaka e dodonu me basika kina na bula sa
yaco kina na mate (raica na Roma 7:10–13). Na valavala va, me vaka na kenisa, e
taura na lewa ka vakarusai koya e susuga. E da kila kece na veitalanoa oqo, ka ni o
keda kece e da sa sotava na vakacaca ni valavala ca. Na yaloda e sinai tu e na ca, ka
da sega ni rawa ni veisautaka.
Wilika na Vakatekivu 3:1–6. Na ka e sotava o Ivi e vakaraitaki vakacaca ni
veiraravui kei na valavala ca. Cava so na kabakaba e liutaki koya me valavala
ca?
E na kena wakatu, na valavala ca e tekivu e na noda sega ni vakadinata na Kalou.
O Setani, e vakayagataka na sala vata ga e vakacalai ira kina e dua nai katolu na
agilosi (Vakatakila 12:4, 7–9), e na nona teivaka e na vakasama nei Ivi na vakatitiqa
me baleta nai tovo ni Kalou (Vakatekivu 3:1–5). Na nona toso voleka yani ki na
vunikau vakatabui e sega ni valavala ca, ia na nona betia ka kania e valavala ca. Na
vakasama cala sa vaka me liu taumada ni bera vakayacora na valavala ca (Vakatekivu
3:6). Sa ciqoma me nona na vakatutu nei Setani.
Na valavala ca e dau tekivu kece e na vakasama. Me vakataki Ivi, e na rawa ni
da vakasamataka na “veika vinaka” e da na rawata kina. Sa tekivu me veiliutaki na
noda vakanananu kei na noda gagadre. Sa da kania na baca ka da yaviti e na valavala
ca. Sa vakavuqa na noda dau kidroa se yaco vakacava. E rawarawa na kena i sau: o
keda ga e da vakatara me yaco. E sega ni dua e suguraka vei keda me da valavala ca.
“Na masu mai na vu ni yaloda kei na vakabauta e bula, e na rawa kina vei keda me da
vorata na gasau vidi nei Setani, ka maroroi na yaloda me savasava.
“Na veitemaki levu duadua e sega ni ulubale ni valavala ca. Se vakacava na
levu ni veitemaki me colata na yaloda, na talaidredre e noda vakatulewa. E sega
ni kaukauwa nei vuravura se eli me biligi keda me da valavala ca. Na lewa e loma
e dodonu me vaka io, ka me tokona na yaloda, baleta ni ka o taleitaka e na sega
ni uabaleta na vakatulewa ni nomu vakasama, se na valavala ca me qaqa vua na
yalododonu.”—Ellen G. White, “Christian Privileges and Duties,” Signs of the Times,
October 4, 1883.
AI VOLA I JEMESA
21
TUSITI
Okotova 14
Nai Solisoli Yaga Ka Vinaka Sara
“Dou kakua ni cala, oi kemudou na wekaqu lomani. Sa lako maicake nai
solisoli vinaka kecega kei nai solisoli kecega e yaga sara, a sa lako sobu mai vua
na Tama ni rarama, a sa sega vua na veivukiyaki, se yaloyalo ni veigoleyaki.”
(Jemesa 1:16, 17).
Dina ga ni vakasucuma na mate na valavala ca, na Kalou na i vurevure ni bula.
O Koya na “Tama ni rarama” (Jemesa 1:17), ka vagolea na noda rai ki na Veibuli
(Vakatekivu1:14–18). Na Kalou e solia vei keda na sucu vou, ka oqo e dua nai solisoli
levu e noda “mai cake” ( Jemesa1:17kei na Joni 3:3).
Me vakataki Paula, nona vakatoka na veivakabulai me rawati e na vuku ni
loloma ni Kalou (Roma 3:23, 24; Efeso 2:8; 2 Timoci 1:9), o Jemesa e na Jemesa
1:17 e vakatoka na veivakabulai me i “solisoli.” E da raica, ni tikina e tarava e
vakamatatataka o koya ni veivakabulai, na sucu vou, e yaco e na vuku ni Nona i naki
kei na Nona lewa e loma vei keda: “Sa vakatuburi keda ko koya e na nona lewa ga e
na Vosa ni dina”(Jemesa 1:18). Kena i balebale, ni Kalou e vinakata me da vakabulai.
E Nona lewa e loma, ni bera mada ga ni buli na tamata, me noda na veivakabulai kei
na bula vou E na Vukuna, e na siga nikua kei na veigauna tawamudu.
E vakatautauvatataki vakacava na vakamacala nei Jemesa me baleta na sucu
vou, kei na vakamacala nei Paula kei Pita? Raica na Taito 3:5–7, 1 Pita 1:23.
O Jisu, Paula, Pita kei Jemesa eratou sema na vakasama ni veivakabulai kei na
sucu vou. Na Nona i naki na Kalou E na Nona tuvatuva ni veivoli lesu, me semata
lesu na tamata sa yali ka buturaki e na valavala ca kei lomalagi. Na tawase e yaco, e
titobu ka rabailevu ka sega ni dua na ka e rawa ni cakava na tamata me semata lesu.
Na Vosa duaduaga ni Kalou sa mai liatamata, o Jisu, E rawa ni semati lomalagi tale
kei vuravura. Na Vosa sa ceguvi vakalomalagi (2 Timoci 3:16) e rawa ni ceguva na
bula vakayalo vei ira e ra dolava na yalodra me ciqoma na i solisoli.
Kena vakalekaleka, na “Tama ni rarama” e lomani keda vakalevu, ka dina ga
ni sega ni dodonu me da lomani, E solia vei keda “nai solisoli yaga ka vinaka sara”
(Jemesa 1:17), ka solisoli vinaka duadua o Jisu kei na sucu vou E solia.
Na solisoli cava e soli vei iko mai cake? Cava e bibi kina na noda vakasamataka
vakabibi? Cava e na yaco ke da sega ni taura vakabibi?
AI VOLA I JEMESA
22
VUKELULU
Okotova 15
Berabera Ni Vosa
Wilika na Jemesa1:19, 20. Na tikina bibi cava e vakaraitaki e ke?
E kaukauwa na Vosa ni Kalou. Ia, e vakatalega kina na vosa ni tamata. Sa
vakavica na noda tauca tu e so na vosa ka da qai veivutunitaka e muri? E ka ni
rarawa, ni noda kila na mosimosi ni vosa e dau tau, kei na kena rerevaki ni dua
e cudru, e sega ni vukei keda me rawa ni lewai keda vakavinaka. Ni da biu tu ga
vakaikeda, e na sega dina ga ni rawa ni da veisau. Oqo na vuna e dodonu kina me da
vakarorogo vakalevu Vua na Kalou ka laivi Koya me cakacaka e lomada.
“Ni sa galu na veidomo kecega, ka da vakagagalu e na noda waraki Koya, na
vakagagalu ni yaloda e na makaresese mai kina na domo ni Kalou. E vakananumi
keda, “Mo tu vakadua, ka mo kila ni o Au na Kalou.”—Ellen G. White, The Ministry
of Healing, p. 58.
Ni da dikeva, e dau yaco na leqa ni da sega ni vakarorogo Vua na Kalou ka da
sega ni rogoci ira e ra vakasalataki keda. Se da tiko e vale, vanua ni cakacaka, se
valenilotu, e dau basika na veiba ni sa leqa na vakarorogo. Ni yaco ka na oqo, sa na
kaukauwa vakalailai na veitalanoa ka sa tekivu me tubu cake mai na cudru. Na qakilo
sisisi ni veivosaki ca vakaoqo, me vaka ga garogaro ca ni yaloda e na Jemesa 1:14,
15, e na sega ni rawa ni kune kina na yalododonu ni Kalou.
Oqo na vuna e biuti rau vata kina na yalododonu ni Kalou kei na cudru ni
tamata o Jemesa. Na levu ga ni noda vakararavi ki na veika e vure cake mai e na
noda bula ni tamata valavala ca oqo, sa vakavuna me tasogo na kaukauwa ni veibuli
ni Vosa ni Kalou e na noda bula, ka na basika ga mai na vosa e sega ni veivukei
ka veivakamavoataki. Sa qai matata e ke, ni oti ga na nona vakaraitaka o Jemesa
na ka kece e cakava na “Tama ni rarama” e na vuku ni solisoli ni bula vou, e da
vakananumi tarava me da qarauna na vosa e da cavuta.
Na cava e vakatavulica na veitikina oqo me baleta na vosa? Vakaibalebale 15:1,
Aisea 50:4, Efeso 4:29, 5:4, Kolosa 4:6.
Vakasamataka nai otioti ni gauna e vakamavoataki iko kina e dua e na vosa
e cavuta. Na titobu ni kena tarai iko sa dodonu me vakaraitaka vei iko na
kaukauwa e tiko e na vosa, me yaco kina na vinaka se ca. Na cava o rawa ni
cakava, mo lewa vinaka tiko kina na vosa o cavuta? Cava sa rui ka bibi kina me
da vakasama vinaka ni bera ni da vosa?
AI VOLA I JEMESA
23
LOTULEVU
Okotova 16
Vakabulai E Na Noda Ciqoma
Wilika na Jemesa1:21. Na cava e tukuna tiko e ke o Jemesa ni nona i tavi na
“vosa?”
Na tikina oqo e soqoni ni veika kece e tukuni tiko me baleta na vakabauta kei na
veivakabulai. E vakamasuti keda me da biuta tani kece na ka dukadukali ka tawasei
keda mai na ca. Nai vakaro “biuta tani” e vakayagataki vaka vitu e na Veiyalayalati
Vou, ka kenai balebale me da kakua ni semati keda ki nai tovo ca e sega ni dodonu
me kune e na bula sa sorovaki Vei Karisito (Roma 13:12; Efeso 4:22, 25; Kolosa 3:8;
Iperiu 12:1; 1 Pita 2:1). E rawa talega vakayagataki ni luva e dua nai sulu (Cakacaka
7:58), ka basika kina na kena luva tani na noda i “sulu qeleqelewa” ni valavala ca
(Aisea 64:6). Na vosa qeleqelewa e vakayagataka o Jemesa me vakatoka kina na
nodra i “sulu qeleqelewa” na tamata dravudravua, ni vakatautauvatataka na nodra i
sulu savasava vinaka na tamata vutuniyau (Jemesa 2:2). Me vakataki Jisu, o Jemesa e
vatonaka nai tovo vakatamata, na noda kauwai vakalevu e na rairai e taudaku, baleta
ni Kalou, E kauwaitaka vakabibi duadua nai tuvaki ni yaloda.
E na vakadewa vaka Kiriki ni Veiyalayalati Makawa, na vosa qeleqelewa
(ryparos) e vakayagataki e na dua ga na tikina: Sakaraia 3:3, 4, ka laurai kina o Josua
na bete levu ni matataka na nodra valacala ca na Isireli. Na Kalou sa qai kauta laivi
na nona i sulu qeleqelewa na bete levu, ka vakaisulutaki koya e na i sulu savasava, ka
vakatakarakarataka na nodra sa vosoti ka vakasavasavataki na Isireli.
Nai yaloyalo oqo e duidui vakalevu mai na vakavuvuli kei nai yaloyalo e na
loma ni Lotu va-Karisito, ka da raici Jisu ni daramaka vua e dua na i sulu savasava,
ia e sega ni luva tani na i sulu qeleqelewa. O cei vei keda e dau cakava nai vakarau
vakaoqo? E sega ni dua vei keda e daramaka nai sulu savasava, ia e sega ni luvata
na sulu duka e dara tu. Me vakakina, e na Sakaraia, e luva tani na sulu qeleqelewa ni
bera ni daramaki nai sulu savasava. Oqo e sega ni kenai balebale me da tawacala, qai
rawa me da daramaka nai sulu ni yalododonu i Karisito. Ke dina na vakasama oqori,
o cei vei keda e na vakabulai? E sega ni kenai balebale talega, ni da na vakayalia na
noda vakabulai ke da bale ki nai valavala ca, ni oti na noda ciqomi Jisu. Ia e kenai
balebale, ni dodonu me da sorovaki keda vakaoti Vua, digitaka me da vakamatea e na
veisiga na noda tamata makawa, ka vakatarai Koya me buli keda me da vei ucui kei
Koya. E na ubi keda Nona sulu ni yalododonu o Jisu.
Wilika tale na Jemesa1:21. E vakacava na titobu ni nomu vinakata mo muria na
veika e da veitalanoataka tiko e ke? Na cava nai balebale ni kena “tei” na Vosa e
na yalomu, ka rawa vakacava mo cakava vakakina?
AI VOLA I JEMESA
24
VAKARAU
Okotova 17
Kuri Ni Vuli: “Nai naki ni veivoli lesu me rawa ni vakabulai keda vakaoti mai na
kaukauwa i Setani. O Karisito E dau tawasei ira tani mai na yalo yadua e veivutuni,
mai na valavala ca. E lako mai me vakarusa na cakacaka ni tevoro, ka sa tu na Nona
veivakarautaki me soli vei ira na vei yalo yadua e veivutuni na Yalo Tabu, me vukei
ira me ra kakua ni valavala ca.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 311.
“Ke o sa ciqomi Karisito me nomu iVakabula, mo guilecavi iko, ka tovolea mo
vukei ira na tani. Talanoataka na loloma i Karisito, wasea na Nona vinaka. Cakava na
vei tavi kece e basika mai. Colata nai colacola ni yalo e na lomamu, ka vakayagataka
na sala kece e tu e na nomu kaukauwa mo vakasaqara ka vakabulai ira na yali. Ni o
ciqoma Yalo i Karisito—na Yalo ni sega ni nanumi koya vakaikoya kei na cakacaka e
na vukudra na tani—o na tubu ka vua. Na loloma e na vuku ni cakacaka ni Yalo Tabu
e na nomu bula e na vakamatuataka na nomu i tovo. E na tubu na nomu vakabauta,
ka na titobu na nomu dinata na Kalou, ka na yaco me vinaka sara na nomu loloma. Sa
na tubu cake tikoga na kena seraki tiko e na nomu bula nai tovo i Karisito e na veika
kece e savasava, vakaturaga ka totoka.”—Ellen G. White, Christ’s Object Lessons,
pp. 67, 68.
Taro Ni Veiwasei:
1. Vakasamataka na dina me baleta na kaukauwa e tu e na vosa. Cava e sa rui
kaukauwa kina? Rawa vakacava me vakayagataki cala na vosa? E bibi cake nai
vakarau se tautau ni noda vosa, se bibi cake na ka e da tukuna?
2. Mai na solisoli kece e soli vei iko “mai cake,” na kena cava e bibi duadua ka
cava na vuna?
3. Wilika na Jemesa1:12–21. Na cava na uto ni tukutuku e tiko eke? Na i nuinui
cava kei na vosaniyalayala cava e tiko kina me noda?
4. Na garogaro ca e basika kina na valavala ca, ka valavala ca e basika kina na
mate. E na vuku ni veivakarautaki ni Kalou e na vukuda, na cava na vuna e
da sega tiko kina ni taukena na qaqa e dodonu me noda? Cava so na sala e da
dau vakamamadataka kina na valavala ca, ka cava e sa rui rerevaki kina na
mataqali qito ni vakasama vakaoqo?
5. Wilika nai tukutuku nei Ellen G. White e cake. Na vakasala bibi cava e tiko
kina, vakabibi vei ira e ra malumalumu tiko na nodra vakabauta?
AI VOLA I JEMESA
25
LESONI 4
Okotova 18–24
NODA BULA KEI NA KA EDA CAKAVA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 1:23, 24; Maciu19:16–22; Luke
6:27–38; Roma 8:2–4; 12:9–18; 2 Pita1:4.
Wiligusu: “Ia dou muria na vosa ka kakua ni rogoca walega, ka vakaisini kemudou
kina vakai kemudou” (Jemesa 1:22).
O William Niblo, ka kilai e na yaca buli “The Great Blondin,” e rogo ka kilai levu
e na nona taubale takosova na Niagara Falls e na dua na dali. E na vula o Seviteba
1860, e a saravi Blondin na Ravouvou kei Bolatagane nona baci takosova na savu
levu oqo, ia oqo e vava toka e dakuna e dua na nona i vukevuke. Ni sa takosova
oti, sa vuki o Blondin vua na Ravouvou ni Bolatagane ka sureti koya me vava mai
dakuna me rau takosova vata na savu levu oqo. Dina ga ni sa rogoca na Ravouvou
na veika me baleti Blondin, ka sa mai vakadinadinataka e matana na ka e rawa ni
cakava, ia e se sega ni via biuta na nona bula e na liga i Blondin.
Na vakasama e tiko e na talanoa oqo, na noda veiwekani kei na Kalou e sega
walega ni ka ni noda rogoca se raica. E rawa vei keda me da ciqoma e na noda
vakasama ni tiko e dua na Kalou, na dina ni tukutuku vinaka, kei na Lesu Vakarua
Mai. Sa rawa vei keda me da raica na dina ni Nona loloma kei na veikaroni na Kalou.
Na veika kece e yaco, e da na sega ga ni tu vakarau me da sorovaka na noda bula ki
na liga ni Kalou, ka na vakadinadinataki e na cakacaka e da na cakava. Oqo na vuna e
vakabibitaka kina o Jemesa me da cakava na ka, ka me da kakua walega ni rogoca na
Vosa ni Kalou.
E na macawa oqo, e da na dikeva se cava sara mada na cakava na Vosa, e na
nodra bula na tamata vakabulai e na loloma.
* Vulica na lesoni ni macawa oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Okotova 25.
AI VOLA I JEMESA
26
SADE
Okotova 19
Mo Kila Na Nomu Meca
E dua na tamata e vakamacalataka na nona meca nona kaya: “Au raici koya e na
veisiga—e na gauna au torotoro kina.” Oqo dina na ka e vinakata o Jemesa me da
siqema: ni noda meca levu duadua o keda ga vakaikeda. Na noda vakabulai e tekivu e
na noda raici keda ka kilai keda, sega ni noda vakanananu se o cei e da vinakata me o
keda.
Wilika na Jemesa 1:23, 24. O cei e vakamacalataki e ke, ka cava na leqa?
Dina ga ni sega ni ca na noda samaki keda me da rairai totoka, e vuqa na tamata e
ra vakayagataka e dua na gauna levu kei na i lavo levu me ra vakavinakataka na kedra
i rairai. Ia, e dodonu me da qarauna me da kakua ni vakacalai keda. O Jemesa e kaya
ni dodonu me da dikevi keda vakavinaka, veitalia ga ke da sega ni taleitaka na ka e da
raica.
Wilika na Maciu 19:16–22 kei na 26:33–35, 69–75. Na cava na kedrau i rairai na
turaga e rua oqo ni vakatautauvatataki kei na nodrau tuvaki dina? Na cava e
vakaraitaka me baleta na nodrau bula, e na gauna e rau rogoca kina na vosa nei
Jisu?
O koya na cauravou vutuniyau e nanuma ni sa maroroya vinaka tiko na vunau. E
vakasauri na nona sa bolei me muria e dua na talairawarawa e duidui, ka sega ni bau
vakasamataka tu, na talairawarawa e titobu cake mai na muri lawa kei na vakaro e
taudaku (Raica na Roma 7:7.)
O Pita, me vaka ga na cauravou oqo, e tu talega vua nai yaloyalo e veivakacalai
me baleti koya. E na nona nuitaki koya, e yalataka ke ra bale ka yali o iratou na
kena vo, e na yalodina tiko——veitalia ke vakayalia na nona bula. Ia e rau sega ni
siqema rawa na kaukauwa ni vesu ni valavala ca e na nodrau bula. E rau vakacalai
ruarua vakairau. Ia o Pita, e yaco me saumaki ka veisau. Na ka e da kila, ni sega ni
veivutuni me veisau o koya na cauravou vutuniyau.
Sa rui rawarawa na noda raica na nodra cala kei na malumalumu na tamata, ia
e da sega ni dau raica na noda leqa. Ni da dikevi keda vinaka, e da kila vinaka tu
na noda leqa, ia e da sega ni via vakatusa. Dikeva ka sarava vinaka na yalomu.
Na cava e kaya vei iko na ka o raica e na nomu bula, kei na nomu gadreva na i
Vakabula, ke sega o na vakarusai tawamudu?
AI VOLA I JEMESA
27
MONITI
Okotova 20
Mo Dau Cakava
Wilika tale na Jemesa 1:22. Na vakadewa vaka Kiriki e kaya “me da dau
cakava” na Vosa. E na duidui vakacava na i tukutuku, ke a tukuna o Jemesa,
“Mo cakava na vosa”?
O Jemesa e semata na noda bula kei na cakava. E sega ni tawasei rau, se
vakabibitaka e dua mai na kena karua. E rau vaka ga na yasa ruarua ni lavo, e sega
ni rawa ne tawasei. O keda me da dau cakava se muria na Vosa. Me kena i kuri, na
vakasama e laveta na vakadewa vaka Kiriki, sai koya na bula ni talairawarawa e na
veisiga, ka namaki vei keda nikua, ka sega me qai yaco e na dua na gauna mai muri.
Na vakasama bibi e ke, ni dodonu me da yaco me da tamata vou Vua na Turaga,
ka vua ni veisau oqo, e da na cakava na ka e vinakata na Kalou me da cakava. Oqo
e duidui mai na noda muri vunau walega (na leqa e kune e na nona bula na cauravou
vutuniyau, ka da raica e na lesoni e nanoa).
Wilika na Luke 6:27–38. Na cava e so na ka me da cakava?
“Lomani ira na nomudou meca,” ia mo solia vei ira kecega sa mai kerekere vei
iko.” “O koya mo dou qai yalololoma, me vaka sa yalololoma na Tamamudou” (Luke
6:27, 30, 36). E rogorogo dredre beka? Io, e dredre e na noda kaukauwa. Na mataqali
loloma vakaoqo e sega ni da taukena na tamata valavala ca. Oqo na vuna e vosa kina
o Jisu me baleta e rua na vunikau duidui kei na vuana e rau vuataka (Luke 6:43–45).
Sa vakakina na Kalatia 5, nona vakatautauvatataka o Paula na cakacaka ni bula
vakayago (Kalatia 5:19–21) kei na vua ni Yalo Tabu (Kalatia 5:22, 23). E vaka me
levu ga ni noda vakanamata ki na ka me da cakava, na luluqa sobu ni vakarau ni noda
bula; ia, ni liutaki keda na Yalo Tabu, e kune e duatani na vuana—na loloma kei na
talairawarawa.
Vakasamataka e dua na gauna o cakava kina e dua na ka, baleta ni dodonu ga
mo cakava, se dua na lawa e dodonu mo muria. Vakatautauvatataka ki na gauna
o cakava kina e dua na ka o vinakata mo cakava, e dua na ka o cakava ka vaka
me vure ga mai e lomamu na nomu via cakava, e na vuku i Karisito sa bula e
lomamu. E vukei keda vakacava na vakatautauvata e rua oqo, me da kila na uto
ni vakasama ni lesoni nikua?
AI VOLA I JEMESA
28
TUSITI
Okotova 21
Na Vunau Ni Veisereki
Wilika na Jemesa 1:25. Na cava e tukuna me baleta nai tavi ni vunau?
O Jemesa e vaka voqataka na Same e na nona vakatoka na vunau me “vinaka sara”
(Same 19:7) ka sala ni veivakagalalataki (Same 119:45). Ia me matata, ni vunau e nai
vola i Jemesa e sega ni rawa ni vakabulai keda ka sega ni rawa ni vakasavasavataki
keda. E vakaraitaka vei keda na Nona vakatagedegede na Kalou, ia e sega ni rawa
me vakaukauwataki ke da me da muria, me vaka ga ni sega ni rawa vei keda me
da cakava na ka e cakava e dua na dau qito rogolevu e na noda saravi koya. E na
gadrevi na kaukauwa i Karisito e na noda bula, me rawa vei keda me da cakava na
Nona vakatagedegede na Kalou,
Wilika na Roma 8:2, 4 kei na 2 Koronica 3:17, 18. Na cava e kauta mai na
duidui, na kena yaco na vunau me yaragi ni mate se dua na ka e vakaraitaka na
sala ni veisereki kei na bula?
O Paula e vakadeitaka “ni ra sa sega ni dodonu e na mata ni Kalou ko ira era sa
rogoca walega na vunau, o ira ga era sa muria na vunau era na vakadonui” (Roma
2:13). Me vaka na ka e tukuna, e rawa walega ni da cakava e na vuku ni cakacaka
ni Yalo Tabu, e na Nona vola na vunau e lomada. Sa na yaco na vunau me ka ni
veisereki, ke da muria na vunau mai na vu ni yaloda.
E da raica ni leqa e sega ni tiko e na vunau, vei keda ga. E da guilecava nai tuvaki
ni noda bula: tamata valavala e gadreva na i Vakabula. E na taudaku i Karisito, e da
na rogoca ga na veibeitaki ni vunau. Ia ni da tu vata kei Karisito, sa da yaco me da
turaga se marama vou (2 Koronica 5:17) ka da sa sereki e na vuku i Jisu (Joni 8:36).
E da rogoca Nona wasea na vunau vei keda, “Mo dou veilomani, me vaka kau sa
lomani kemudou” (Joni 15:12). E na vukui Karisito, e da vakila na veisereki ni da
sa yaco me da luve ni Kalou sa vakabulai e na loloma, ka sa sega ni vinakata me sisi
lesu ki na bula ni veicudruvi kei na bobula ni valavala ca e da vesuki tu mai kina. Ni
da tu vata kei Karisito, e sega walega ni bokoci na noda valavala ca, e da sa taukena
na bula vou, na bula e rawa vei keda me da talairawarawa ki na vunau. E da muria
vakakina, sega me vakabulai keda, ia mai na galala e na noda kila ni da sa vakabulai
oti, ka sa sega ni qai beitaki keda na vunau.
Vakasamataka, e na vuku ni bula e da taukena, se na vakacava tu beka na noda
sasaga me da muria na vunau me vakabulai keda? E na vakavuna vakacava
me vei vakabobulataki na vunau? E sereki keda vakacava o Jisu mai na vei
vakabobulataki oqo, ka gauna vata o ya, E vakaroti keda me muria na vunau?
AI VOLA I JEMESA
29
VUKELULU
Okotova 22
Yaga Se Sega Ni Yaga?
Wilika na Jemesa 1:26, 27 ka vakatautauvatataka kei na Maciu 25:35,
36, 40 kei na Roma 12:9–18. Mai na rarama ni veitikina oqo, o na
vakamacalataka vakacava na lotu dina va-Karisito?
Ke dua na ka e vakabibitaka o Jisu, Jemesa kei Paula, o ya na bibi ni noda yaco
me da tamata yaga e na noda bula ni Lotu va-Karisito. Noda lomana “e dua sa lailai
vei ira na wekaqu oqo” (Maciu 25:40), noda taura na gauna me da sikovi ira e ra
sega ni dau kauwaitaki, nona ciqomi ira e ra lako mai noda vale—na vei sala oqo kei
na vuqa tale—e da vakatakila na loloma i Jisu ka da yaco me da dewadewa ni Nona
loloma.
“Na tamata Lotu va-Karisito e dauloloma ka daulomani, e vakadinadina
kaukauwa duadua me tokona na i tukutuku vinaka.”—Ellen G. White, The Ministry
of Healing, p. 470. E vakuria o Ellen White na nona vakamacala: “me rawa vei keda
me da bulataka na bula vakaoqo, me kune nai dre oqo e na noda bula, e na gadrevi
me da cavukalawa e na bula ni sorovaki keda kei na bula vakaivakarau.”—Page 470.
E sega ni basika ga mai vakaikoya. E sega ni yaga, ke noda bula vakalotu e ka ga ni
noda vakadeitaka na noda yavu ni vakabauta kei na rogo vunau.
O Jemesa e vakamacalataka na “bula vakalotu” e na tikina e 26, 27 e na vosa e
kena i balebale na tamata lotu vakaidina. Na mataqali vakarau ni lotu vakaoqo, e
laurai levu ka ra na vakila na tamata na kena duidui.
E dua na veisau levu e yaco sai koya na veisau ni vosa e da cavuta. Sa na sega
na vosa vakaveitalia kei na quraqura ni rorogo ni domo kei na vosa kaukauwa, ia e
da na qarauna na noda vosa me kakua ni mavoa kina e dua. Sa na “vakaivaraele” na
yameda, me kakua ni cici tu e liu me vakacaca e na kaukauwa ni dua na ose kila.
O Jemesa e dusia vei keda me da lomani ka karoni ira na luveniyali kei na yada,
ni ra gadreva vakalevu na noda veivuke. Mai na rai vakavuravura, e veicalati na
vakaro oqo, baleta ni sega ni yaga na noda vakalusia na noda i yaubula vei ira e sega
ni dua na ka era na cau lesu mai kina. Ia, mai na Nona rai na Kalou, sai koya saraga
oqo na sala me da veiqaravi kina vei ira e ra biliraki ka sega ni kauwaitaki e vuravura,
ka na laurai kina o ira na tisaipeli dina i Karisito: e na noda solia vakadinau nai lavo
vei ira e ra sega ni rawa ni sauma lesu; sureti ira me ra mai vakayakavi o ira era sega
ni rawa ni veisureti lesu; se noda vakalougatataki ka masulaki ira e ra vakacacani
keda (Luke 6:35, 14:12–14, Maciu 5:44). Me vaka e dusia o Paula, “sa caka me da tu
vata kei Karisito Jisu me ia nai valavala vinaka”(Efeso 2:10).
E vica na nomu gauna kei na kaukauwa o vakayagataka mo vukei ira e ra
gadreva tu na veivuke? Na cava e kaya vei iko na nomu saunitaro me baleta na
“yaga” ni nomu vakabauta?
AI VOLA I JEMESA
30
LOTULEVU
Okotova 23
Sega Ni Vakataki Ira Na Kai Vuravura
Na cava na kenai balebale me “kakua ni tauvi keda na duka ni veika
vakavuravura?” (Jemesa 1:27). E yaco rawa vakacava na ka oqo? (1 Joni 2:15,
16; 2 Pita 1:4).
E so na tamata e ra nanuma ni vinaka me ra toki yani vakayawa mai na vuravura,
me rawa ni ra yawa mai na kena veitemaki. Dina ga ni da tokona na vakasama oqo,
ka dodonu me da vorata na veitemaki e dredre vei keda me da vorata, e laurai ni noda
leqa kei na malumalumu e muri keda e na veivanua kece eda lako kina. Na leqa ni
valavala ca e sega ni tiko e taudaku, dina ga ni vakaitavi kina, ia e tiko e lomada. Oqo
na vanua e tubu tiko kina nai valu, ka dodonu me da na vala tiko, se veitalia na vanua
e da via toki kina.
E talei ni da raica, ni gauna e da walia rawa kina e dua na leqa, e ra na basika tale
mai eso tale. Ni da samaka na noda rumu, e na rairai duka na vo ni loma ni vale. Sa
vakakina na noda bula vakayalo: “na nona toro voleka vei Jisu, na nomu raica na levu
ni leqa e tu e na nomu bula; ni sa savasava na nomu rai, ka o na raica na vakamatata
na nomu bula e sega ni vinaka sara, ni vakatautauvatataki kei na Nona bula e vinaka
sara.”—Ellen G. White, Steps to Christ, p. 64.
Me da qarauna me da kakua ni vakadewataka cala na ka e tukuna tiko eke o Ellen
White. E sega ni kaya tiko eke, ni noda toro voleka vei Jisu, sa qai levu ga na noda
ca. E vakuria: “Na levu ni noda vakila na noda gadrevi Jisu kei na Vosa ni Kalou, na
levu ni noda raica na cecere ni Nona i tovo, kei na noda sa tekivu me da seraka na
bula vei ucui kei Koya.” Steps to Christ, p. 65.
Na lotu dina e na liutaka na tamata me “viakania ka viagunuva” na veikilai titobu
(Maciu 5:6). Me rawa vei Jisu me kila na loma i Tamana, E dau tiko na Nona gauna
taudua kei Koya na Tamana vakalomalagi. Ia, E sega ni sogoti Koya tani mai vei ira
na tamata. E lako e na vanua e ra tu kina na tamata. Na kena “kakana” me dodoliga
yani vei ira na vakaleqai, talaraka na bai ni vei vakaduiduitaki, ka wasea nai tukutuku
vinaka ni bula tawamudu (Joni 4:28–35).
Dina ga ni o Jisu kei ira na Nona lewenilotu va-Karisito taumada, e duidui na
kakana e ra kania kei na vakarau ni nodra bula, mai vei ira na kai Matanitu E Sau e
wavoliti ira, ia e sega ni tarova na nodra veiqaravi kei na wasei ni nodra vakabauta.
E ra lako e na veivanua kece, ka vunautaki ka tete ka teivaki na tukutuku vinaka e
na veimatanitu, wili kina na vanua e levu kina na veivakaqumi kei na vakarau ca me
vakataki Roma.
AI VOLA I JEMESA
31
VAKARAU
Okotova 24
Kuri Ni Vuli: “Na vunau sa Nona iloilo ni vakadodorairai ni vinaka kei na ca na
Kalou. Na tamata sa dodonu me vakatautauvatataka na nona vosa, na yalona, kei
na ka e cakava kei na Vosa ni Kalou.”-Ellen G. White Comments, The SDA Bible
Commentary, vol. 7, p. 935.
“Na vakabauta, ka vakabauta duadua, e vakavuna me rawa vei keda me da
vakaivotavota e na loloma i Karisito, ka vukei keda me da talairawarawa ka sega ni
vakagalalataki keda mai na talairawarawa.
“Na Kalou e vinakata vei ira e ra muri Jisu, me ra tautauvata kei Koya e na Nona
bula vakatamata. Me da bulataka na bula savasava ka vakaturaga me vaka na Nona
bula na i Vakabula, e na kaukauwa ni Kalou.”— Ellen G. White, Our Father Cares,
p. 69.
Taro Ni Veiwasei:
1. Dina ga ni da vakasalataki (ke rawa) me da toki tani mai e na vanua
vakavuravura, na cava na vuna e sega kina ni walia na leqa ni valavala ca kei na
veitemaki? E na vakacava na yawa ni vanua me da toki kina mai na veitemaki
kece ga? Na cava na i wali duadua ni valavala ca kei na veitemaki, veitalia ga na
vanua e da bula kina?
2. E ra biuta na ovisa e so na misini ni vakarorogo butako e na dua na
valenivolavola, ka ra nanuma ni ra cakacaka tiko kina e so na daubasulawa.
Na leqa e tiko, ni ra yadrava wavoki tu na lomanibai e tuba na koli daukata.
O ira na ovisa e ra sa qai vakania na koli e na veibogi e na hamburger. Ni se
qai tekivu, e ra viritaka yani e lima se ono na hamburger ki na lomanibai. Sega
ni dede, sa ra tekivu kana na koli daukata oqo e na ligadratou na ovisa, ka ra
bau dramica talega na ligadratou e na gauna sa ra mamau kina. Ni sa manoa o
ira na yadra, sa rawa vei ira na ovisa me ra curuma yani na valenivolavola ka
biuta na misini ni vakarorogo butako. Na lesoni cava e noda e na talanoa oqo,
me baleta na ka e rawa ni yaco, ke da sega ni qaqarauni ka sa tekivu me lutu na
noda sasabai?
3. Dikeva na vakasama me baleta na noda cakava na Vosa ni vakatautauvatataki
kei na noda vakabauta walega na Vosa. Na cava dina na duidui e na kedrau
maliwa?
4. Na cava o na kaya vei ira era vakabauta ni loloma i Karisito, e sa sereki ira
mai na vunau? Na cava sara mada na kenai balebale vei ira, ka o na sauma
vakacava?
AI VOLA I JEMESA
32
LESONI 5
Okotova 25–31
NA LOLOMA KEI NA VUNAU
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 2:1–13; Marika 2:16; VSoro 19:17,
18; Roma 13:8–10; Joni 12:48.
Memory Text: “Ni na lewai ka sega ni lomani, ko koya sa sega ni ia na loloma; ia na
dauloloma sa rawa na veilewai.”(Jemesa 2:13).
E da kila vinaka nai talanoa; na taro ga me tarogi, E katoni se sega?
Mai na gaunisala e Jerusalemi ki Jeriko, e a davo tu kina e dua na tamata sa mavoa
tu vakaca, qai liu yani kina e dua na bete, ni bera ni muria yani e dua na Livai. E rau
se qai vakaotia ga mai na nodrau veiqaravi vakalotu, ka sega ni dua vei rau e semata
rawa na nodrau i tavi vakalotu kei na veiqaravi vua na yalo e sa mavoa tu, ka rau
lako sivia. Sa qai lako mai e dua na kai Samaria, lotu pekani vakaveimama, e lomani
koya na tamata mavoa, vadretitaka na nona mavoa, ka sauma na i sau ni cili e na bure
ni vulagi, me vaka bulabula kina. E yalataka vua na taukei ni bure ni na sauma na
veiqaravi kece e na vakayacori (Luke 10:30–37).
O Jisu e talanoataka na talanoa buli oqo e na Nona sauma na taro mai vua e dua
na vu ni lawa me baleta na bula tawamudu. Sega ni tukuna o Jisu vua me “sasaga
vakaukauwa” se “cakava e levu na ka vinaka!”—E boroya o Jisu vua e dua nai
yaloyalo ni loloma e bulataki. O ya, me da loloma veitalia ga ke rerevaki se sega ni
vinaka na veika e yaco, ka me da lomani ira e da sega ni taleitaki ira.
Dina ga ni sega ni rawarawa, ka dau veisaqasaqa kei na noda i tovo, na loloma
dina e tiko kina na ririko ka kacivi keda me da basuraka sobu na bai e tawasei keda, e
taudaku ka vakabibi e na loma ni lotu. E na macawa oqo, e da na raica na ka e tukuna
o Jemesa me baleta na dina bibi oqo.
* Vulica na lesoni oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Noveba 1.
AI VOLA I JEMESA
33
SADE
Okotova 26
Na Tamata Vaka Mama Koula
Wilika na Jemesa 2:1–4. Oqo e dua na lesoni ni vakatautauvata. E dua na tamata
e vutuniyau, vakaisulu vinaka, ka kilai, ka dua e dravudravua, e madra na nonai sulu,
ka sega ni kilai. E dua e ciqomi e na yalo ni vei vakaturagataki, ka dua e sega ni
kauwaitaki. E dua e soli vua me dabe e na i dabedabe dakoba mai liu, ka dua e tukuni
vua me tucake tu ga mai muri se dabe e na buturara.
Na vakamacala oqo e sega ni rairai vinaka, baleta ni vaka me yaco tiko e na gauna
ni so-Kalou! Na vosa vaka Kiriki ni vosa e vakadewataki me “vale ni lotu” e na
tikina e 2 na synagōgē, ka vosa tiko me baleta e dua na nodra soqoni e na Siga ni
Vakacecegu o ira na Jiu e ra Lotu va-Karisito, ka vuqa na gauna e dau vakayacori e na
nodra dui veivale (Cakacaka 18:7, 8).
E na matai ni senitiuri, e bibi na nodra i tutu kei na nodra raici cake mai vei ira
na lewenivanua o ira na kai Kiriki kei ira na kai Roma. O ira e tu vei ira na i yau,
vuli vinaka se tu vei ira nai dre vakapolitiki, e ra dau vakayagataka na veika kece
oqo me tosoya cake kina na nona rogo, ka me yaga ki na veika e baleti koya. Ni dua
nai solisoli levu e soli me yaga ki na vei vakatorocaketaki raraba se ki na lotu, o
ira era ciqoma e ra dinau tu vei koya e solia, ka dodonu me ra na vakasaqara e dua
na sala me ra vakavinavinaka kina. Na yalovinaka e saumi lesu e na vakarokoroko
kei na veidokai mai vei ira na lewenivanua. O ira na lewe vica na tamata vakaicaqe
vakaoqo, e ra namaka me ra qaravi vakaturaga e na gauna e ra curu yani kina e na
soqoni ni lotu va-Karisito. Ni sega ni kauwaitaki na ka e namaki oqo, e na kauta
mai na madua ki na soqosoqo lotu. Ni sega ni vakayacori nai vakarau oqo se ni
vakatikitikitaki e so na ka e da okata me ka bibi, sa yaco me vu ni veibeitaki ka
basika kina na tawase.
Wilika na Marika 2:16 kei na Luke 11:43. Na cava e namaki e ke? E veisaqasaqa
vakacava kei na yavu ni tukutuku vinaka?
E sega ni valavala ca ke da dravudravua se vutuniyau, ia e dua na vakarau ni draki
e na noda bula va-Karisito, nai vakarau e da bulataka vei ira e da sega ni taba vata,
na vutuniyau, vuli vinaka, se duidui noda vakabauta vakalotu. E vaka me da rokovi
ira e da raica ni “cecere cake” mai vei keda, ka sega so na veidokai vei ira e ra “lailai
sobu” mai vei keda. Me da nanuma vinaka, ni rawarawa na noda dreti me da muria
nai vakarau ni vakasama vakaoqo, dina ga ni kacivi keda na Kalou me da duidui
(Roma 12:2).
E na sega beka ni laurai levu me vaka na ka e vakaraitaka o Jemesa, ia e sega li
ni da dau digitaka e so tamata e da taleitaka? E da na raica rawa vakacava na
leqa oqo e na noda bula ka vakavinakataka?
AI VOLA I JEMESA
34
MONITI
Okotova 27
Na Dredre Vaka Mata Kalasi
O ira na dauvolitaki vola e ra kila vinaka, ni o ira e lailai vei ira na ka, e ra bolea
me ra vakacaboisoro me rawa ni ra volia nai vola vakalotu. O ira e ra vakaitikotiko e
na yasa ni vanua nodra na tamata vutuniyau, e dau dredre kina na volitaki vola, baleta
ni ra sa mamau tu e na ka e ra taukena ka ra sega ni gadreva na Kalou, me vakataki
ira e lailai na ka era taukena. Na vakasama oqo e laurai e na tubu ni soqosoqo lotu:
na vanua e sotava na draki ni bula dredre kei na leqa ni bula veimaliwai, e kunei ni
tubu totolo kina na lotu. Ni da vakasamataka, e sega li ni dolavi na lomadra o ira era
sotava na leqa lelevu ki nai nuinui e kune e na talanoa kei Jisu, ka sega so o ira e ra
nanuma ni vinaka tu na ka kece e na nodra bula?
Wilika na Jemesa 2:5, 6. E vakarabailevutaka vakacava o koya e ke na ka e vola
e na va na tikina sa oti?
Ni da raica na tikina oqo, e da rawa ni siqema ni tiko e so na duidui e na loma ni
lotu, e na kedra maliwa na dravudravua kei na vutuniyau. Na Kalou e digitaki ira
na dravudravua, dina ga ni ra biliraki e vuravura, e ra “vutuniyau e na vakabauta,”
ia o ira na vutuniyau e ra vakayagataka na nodrai yau me ra “tabonaki” ira sobu na
dravudravua. Na leqa oqo, nodra vakayagataki na dravudravua me ra vakaiyau kina
na vutuniyau, e dua na vakarau ni bula e na gauna o ya. Qai leqa levu, ni nodra lawa
na kai Roma e vakatara na nodra vakaduiduitaki na dravudravua me vinaka vei ira na
vutuniyau.
“O ira e ra okati me ra kalasi ni tamata e ra, ka ra nanuma me cakava e so na ka
me rawa ni vakatorocaketaka kina na nodra bula, e sega ni rawa ni veibeitaki vua e
dua e tiko e na kalasi ni tamata e cecere cake, ni nodra lawa e vakatauca vakalevu na
totogi vei ira na tamata kalasi e ra, ke ra beitaki ka vakadinadinataki, ka sega so vei
ira na tamata kalasi e cecere cake.”—Craig S. Keener, The IVP Bible Background
Commentary: New Testament (Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1993), p. 694.
Wilika na Jemesa 2:7. Na vakasama bibi cava e dusia e ke me baleta na tatara ni
tovo ca oqo?
Na nodra vakarau ca e vosavakacacataka “na yaca vinaka” i Jisu. Na vakarau ca,
ni vakayacora o ira e ra vakatusa tiko na yaca i Jisu, e ca vakalevu. Ka ca vakalevu
o ira era vakayagataka na nodra i yau se kaukauwa e na yaca i Jisu me ra rawa ka
kina e na loma ni lotu, ka dau basika kina na veiba kei na tawase. Sa dodonu kina
me da qarauna na noda vosa kei na valavala, me salavata kei na “yaca vinaka” e da
veitokani kaya.
AI VOLA I JEMESA
35
TUSITI
Okotova 28
Lomani Ira Na Kai Nomu
Wilika na Jemesa 2:8, 9, Vunau Ni Soro 19:17, 18 kei na Maciu 5:43–45. Na i
tukutuku bibi cava e soli vei keda e ke?
O Jemesa e vakatoka na vunau ni Kalou me “vunau vakaturaga” (Jemesa 2:8)
baleta ni Nona vunau na “NODRA TUI NA TUI” (Vakatakila 19:16). Na vunau me
baleta na Nona matanitu e vakamatailalaitaki e na Vunau mai na Ulunivanua (Maciu
5–7), ka wili kina na matai ni ciwa ni vakasama e na Veiyalayalati Vou me baleta na
noda lomani ira na kai nomu.
Na vosa nei Jisu e na Maciu 5:43 e vakaraitaka nai vakarau ni nodra vakadewataka
ka kila na i balebale ni tikina e kune e na Vunau ni Soro 19:18. E da raica ni
vakaraitaka na tikina e 17: mo kakua ni cata na “tacimu,” kei na tikina e 18: mo
kakua ni nakita se naki ca vua e dua tale na Isireli, ka vakasama oqo e vagolei talega
vua na kai nomu.
Sa yaco kina me vakadewataki cala na tikina oqo, ni tara mo cudruva se cata e
dua e sega ni Isireli, baleta ni sega ni sega ni volai vakamatata e ke na vanua e ra lako
mai kina. Ka ni ra okati o ira e ra sega ni Isireli me ra kedra meca. E da kila nikua ni
vakarau ni vakasama oqo e bula vinaka tu vei ira nai kumukumu mai Qumran, e dua
nai lawalawa Jiu, e ra sa tawasei ira tani mai ka kaukauwa sara na nodra vakabauta
vakalotu. E ra vakavulici me ra cata na “gone e ra luve ni butobuto” kei ira na
“tamata e ra na vakarusai tawamudu” (The Community Rule 1QS 1:10; 9:21, 22), ka
sega walega ni ra okati e ke o ira na kai tani, ia o ira talega na Isireli e ra sa biliraka
tani na nodra vakavuvuli.
“Na ca levu duadua nai valavala ca, ka sa noda i tavi me da lomani ka vukei ira
e ra valavala ca. E ra lewe vuqa e ra cala ka ra vakila na nodra madua kei na lialia
ni cala e ra cakava. E ra vinakata tu na vosa ni vei vakayaloqaqataki. E ra raica
na nodra cala kei na leqa, ka ra sa biligi me ra vakasaqara na bula. Me da kakua
ni vakawaletaki ira na vei yalo vakaoqo. Ke da Lotu va-Karisito, e da na sega ni
vakatikitiki tani, me da yawaki ira e ra gadreva tu vakabibi na noda veivuke. Ni da
raici ira na tamata ni ra nuiqawaqawa, e na vuku ni veika dredre se valavala ca, e da
na sega ni kaya, E sega ni noqu leqa oqo.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p.
504.
Na bula nei Jisu e vakaraitaki cecere duadua ni loloma e sega ni nanumi Koya
vakaikoya e na vukudra na tamata e sega ni dodonu me ra lomani se rawa ni ra
dolea lesu. Rawa vakacava me da vakaraitaka na mataqali loloma vakaoqo, vei
ira e da okata me ra sega ni dodonu me ra lomani se me ra na lomani keda lesu
mai. Cava na vuna, ni kena i sau duadua ga, me da sa sorovaki keda vakaoti ka
me vakamatei na au e na noda bula?
AI VOLA I JEMESA
36
VUKELULU
Okotova 29
Na Vunau Taucoko
Wilika na Jemesa 2:10, 11. Qai wilika na veitikina e volai e ra, ka toqa se
vakabibitaka na “vunau taucoko,” se na “vunau ni loloma” se ruarua.
Vunau Taucoko
Vunau Ni Loloma
Maciu 5:18, 19
Maciu 22:36–40
Roma 13:8–10
Kalatia 3:10
Kalatia 5:3
Kalatia 5:14
E dredre vei keda me da siqema rawa na titobu ni Nona vakavuvuli o Jisu me
baleta na vunau. Vei ira na duru kaukauwa ni lotu vaka Jiu (wili kina o keda nikua),
e sega ni rawa ni da kaya ni da muria na i vunau ke sega ni da maroroya taucoko na
vunau e kune e nai vola i Mosese. E laurai e 613 kece na i vunau (e 248 na vunau e
veilaveti ka 365 na vunau e veivatonaki).
Na taro e tarogi vei Jisu me baleta na vunau levu duadua (Maciu 22:36), e tarogi
me bacani Koya. Ia, dina ga ni vakadeitaka o Jisu na vei “tikina lalai sara” (na tikina
lailai e na matanivola vaka Iperiu; Maciu 5:18) ni bibi, E vakatavulica ni loloma
Vua na Kalou kei na nodra lomani na kai noda e vunau levu duadua baleta ni oqo nai
soqoni kece ni vunau.
O Jisu e vakatavulica ni talairawarawa e sega ni tu taudua. E ka ni veiwekani, ke
sega e na sega ni vakaibalebale. E sega ni ka ni veiwekani, ke’u vakasuka na noqu
katini baleta ni dodonu ga me’u solia se au rerevaka ni’u na sega ni rawata na bula.
E na yasana kadua, ke’u vakasuka na noqu katini e na vuku ni noqu vakavinavinaka
Vua na Kalou e na Nona vakalougatataki au, na ka au cakava e yavutaki e na noqu
veiwekani kei Koya.
O Jisu e vosa talega e na “veika bibi e na vunau,” na “veilewai, loloma kei na
vakadinata” (Maciu 23:23). Oqo e ra vauca kece talega na veiwekani—Vua na Kalou
kei ira na tamata. O Jemesa e sega ni tukuna tiko e dua na ka e duidui mai na ka e
tukuna o Jisu se o Paula: na noda voroka na vunau ni Kalou e vakacacana vakatikina
na noda veiwekani kei na Kalou kei ira na tamata. E sega ni gadrevi kina me levu
na ka vinaka me da cakava me ubia na ka ca e da cakava. Oqori na talairawarawa e
tu taudua, ka da nanuma ni ka kece e wavoliti keda duadua ga. Ia ni da sa kilai Jisu,
sa tekivu me da vagolea tani na rai mai vei keda, ki na noda qarava na Kalou kei na
veiqaravi vei ira na tani.
E vica na nomu loloma e yavutaki e na nomu lomana na Kalou kei ira na
tamata, ka vica e na vuku ni oqo e dua ga nai tavi? E cala beka ke da veiqaravi
baleta ni oqo e dua ga nai tavi? E rawa ni o sega ni lomana e dua, ia o vukea
baleta ni dodonu ga vei iko mo vukea. Na cava o nanuma ni cala e na vakasama
oqo?
AI VOLA I JEMESA
37
LOTULEVU
Okotova 30
Lewai E Na Vunau
Wilika na Jemesa 2:12, 13. (Raica na Joni 12:48; Roma 2:12, 13; 2 Koronica 5:10;
Vakatakila 20:12, 13.) Na cava e vakatavulica na veitikina oqo me baleta na
veilewai?
E matata vinaka tu na vakavuvuli ni da na lewai e na vunau e na vuku ni ka e da
cakava, se vinaka se ca. E na gauna vata o ya, e matata tu nai Vola Tabu, ni o ira kece
e ra vakabauti Jisu e ra ubi e na Nona yalododonu.
E rua na ka e okati e nai sulu ni yalododonu oqo: veivosoti (vakadonui) kei na
talairawarawa (veivakatabui). “Ia ni dou sa vakabauti Karisito Jisu na Turaga, mo
dou ia tiko nai valavala sa vinaka Vua” (Kolosa 2:6); and “Ni sai Karisito dou sa
vakasulumi kemudou kina, oi kemudou yadua sa papitaisotaki vei Karisito” (Kalatia
3:27).
Sa dau tukuni wasoma ni da na lewai e na ka e da cakava kei na ka e da sega ni
cakava. Dina ga ni dina na vakasama oqo, ia e levu e ra cala na nodra vakanananu. E
sega ni ka ni levu na ka me da cakava. Oqori nai cori ni yalolailai kei na bula druka.
Dikeva nona vakamacalataka o Jemesa e na matai ni yatuvosa e na tikina 13: “Ni
na lewai ka sega ni lomani, ko koya sa sega ni ia na loloma” E da raica tale e ke na
“cakacaka” e veiwekani.
Ke da na vakasamataka vakabalavu na veilewai, sa rawa ni ca na uluda ka da
yacovi keda na yalolailai. Ia oqo e sega ni balebale ni vosa me da “rerevaka na
Kalou . . .ni sa yaco na Nona gauna me lewa” (Vakatakila 14:7)! Sa dodonu me
da vakararavi tikoga e na yalododonu i Karisito, ka veika sa cakava oti o Koya
sa noda i nuinui e na veilewai. Na noda lomana na Kalou ni vakabulai keda e na
Nona yalododonu, sa vakayavalati keda me da cakava na ka kece E kacivi keda
me da cakava. E na gauna vata o ya, na veivakasala kece e na Vola Tabu me baleta
na veilewai e volai me vukei keda, me da kakua ni vakacalai e na noda nanuma ni
sa vinaka tu na noda bula. O Jemesa e vakaraitaka, “Ia na dauloloma sa rawa na
veilewai” (Jemesa 2:13). Me da kakua ni guilecava na nona vosa, vakabibi ni da
veimaliwai kei ira e ra sa bale ki nai valavala ca lelevu.
O sa bau cakava e so na vakatulewa cala ka dodonu mo vatonaki ka lewai kina,
ia qai vuki na uto ka soli vei iko na loloma, yalololoma kei na veivosoti? Na cava
e yaco vei iko? O na qarauna vakacava mo kakua ni guilecava, kevaka o sotava
e dua e yaco talega vua na vakatulewa cala o cakava?
AI VOLA I JEMESA
38
VAKARAU
Okotova 31
Kuri Ni Vuli: “Na Kalou e sa ciqomi iko e na matadra na tamata kei ira na agilosi
ni o sa luvena; mo masulaka mo kakua ni vakatawayagataka “ na yaca vakarokoroko
dou sa vakatokai kina” Jemesa 2:7. Na Kalou e talai iko yani ki vuravura mo Nona
mata. E na veika o cakava e vuravura, mo matanataka na yaca ni Kalou . . . Oqo e na
rawa duadua ga ni o sa ciqoma na loloma kei na yalododonu i Karisito.”—Ellen G.
White, Thoughts From the Mount of Blessing, p. 107.
“E na vuku i Karisito, sa rawa na veivosoti e na vuku ni lewa dodonu, ka sega ni
kauta tani e dua na tiki ni kena savasava cecere.”— Ellen G. White Comments, The
SDA Bible Commentary, vol. 7, p. 936.
Taro Ni Veiwasei:
1. O Ghandi e vakaraitaka na nodra vakanananu e lewe vuqa, e na nona kaya,
Au taleitaka na nomu Karisito, ia au sega ni taleitaki ira na nomu Lotu vaKarisito. O ira na nomu Lotu va-Karisito e sega ni vakataka na nomu Karisito.”
Cava na vuna e sega kina ni dredre vei Ghandi me tauca na vosa vakaoqo? E
dina ni rawarawa na noda vakaraica na ka e ra cakava na tamata e na yaca i
Karisito, cava sa rui bibi kina na noda raici keda kei na veika e da cakava e na
yaca i Jisu? E vakacava na noda vakaraitaki Koya ki na vuravura e wavoliti
keda?
2. Sa yaco tiko beka na nomu soqosoqo lotu me vanua e ra vakila na lewena ni
ra yaga ka dokai se vakacava na duidui ni vanua e ra gole mai kina, tutu e na
bula vakaveimaliwai, se vakarau ni bula e ra duidui kina? Ke sega, na cava o
rawa ni cakava me kunei kina na veisau?
3. Na cava e so nai tovo vakavanua se nai vakarau ni bula ni veimaliwai e na
nomu vanua, e veisaqasaqa kei na yavu ni vakabauta vaka Vola Tabu? Na cava
so e laurai levu ka cava e sega ni laurai levu? Ni o sa kila, o na vulica rawa
vakacava mo bulataka na bula e uasivita na vei tovo oqo, mo
vakaraitaka na yavu ni kosipeli vei ira na tamata, ni solia tu vei keda o Jisu e
dua nai vakarau ni bula e uasivi cake?
4. E rawarawa na lomana na kai nomu, ia na cava nai balebale ni noda lomana
na Kalou? Veitalanoataka e na nomu kalasi nai balebale me da lomana na
Kalou, cava na vuna me da lomani Koya, kei na noda vakaraitaka vakacava na
loloma o ya.
5. “Ia na dauloloma sa rawa na veilewai.” Na cava na kena i balebale e na bula
ni veisiga, ni da vakatulewa me baleti ira e ra caka cala? Nai vakarau vakacava
e gadrevi eke, me kakua ni vakabi e na dua na yasana?
AI VOLA I JEMESA
39
LESONI 6
Noveba 1–7
NA VAKABAUTA E CAKACAKA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 2:14–26; Roma 3:27, 28; Taito 2:14;
2 Koronica 4:2; Roma 4:1–5; Josua. 2:1–21.
Wiligusu: “Me vaka sa mate na yago ni sa takali na yalo, sa mate vakakina na
vakabauta ni sa takali na cakacaka.” (Jemesa 2:26).
O koya e dua na vuniwai kilai levu e na vanua e veiqaravi kina ka talatala
soqosoqo lotu e na dua na soqosoqo lotu e lewena e vica vata na drau na lewenilotu.
E dua vei ira e dau soli ka vakalevu e na nodra dau kumuni lavo e na vuku ni vei
tuvatuva lelevu ni soqosoqo lotu, ka nona daulomasoli e vakauqeti ira na lewenilotu
me ra dausoli ka talega. E turaga dau vunau talega o vuniwai. Ni dau yali o talatala,
dau vunau o vuniwai ka dau marautaki nai tukutuku e dau wasea ni titobu, e dau
veitarai ka vakayalo.
E na dua na siga, sa basika kina na dina. Na nona yali o vuniwai e na Sigatabu
sa oti, e a sega ni lako tu vaka gade me vaka na ka e ra nanuma. E a kune ni davo
matemate koto e na nona bure vakagalala ka tiko e baravi, ni a sivia vua na wainimate
dauveivakamatenitaki.
E kunei e na nona rumu ni moce e vica vata na daseni na i vola kei na i yaloyalo
ca. E tara na nodra bula na lewenilotu vakabibi o ira na tabagone, ni ra dau raici koya
cake tu me dua nai vakaraitaki vinaka me ra vakadamurimuria. Dina ga ni dodonu me
da laiva Vua na liga ni Kalou na veilewai, na ka e cakava o vuniwai e vakaraitaka na
dina ni nona vakabauta.
Na cava e via tukuni tiko e ke? Dina ga ni da vakabulai e na vakabauta, e sega ni
rawa me da tawasei rau na vakabauta kei na cakacaka e na bula ni tamata Lotu vaKarisito, e dua na dina bibi ka dau vakadewataki cala, ia e vakamacalataki vinaka e
nai vola i Jemesa.
* Vulica na tikina oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Noveba 8.
AI VOLA I JEMESA
40
SADE
Noveba 2
Vakabauta E Mate
“Ena yaga vakacava, oi kemudou na wekaqu, kevaka sa kaya e dua ni sa tu vua
na vakabauta, kevaka sa sega vua na cakacaka? E na vakabulai koya beka na
vakabauta?” (Jemesa 2:14). E da vakamacalataka vakacava na tikina oqo, e na
vakasama ni da vakabulai e na vuku ni vakabauta taudua ga? Wilika na Jemesa
2:15–17; dikeva vata kei na Roma 3:27, 28; Efeso 2:8, 9.
Na vakabauta e sega ni cakacaka. O Jemesa e solia e dua na vakamacala ni
mataqali vakabauta lasu vakaoqo (Jemesa 2:15, 16). Me vaka e da sa raica oti, na
talairawarawa e na i vola nei Jemesa e veiwekani. Me qai vakacava na noda sotavi
ira na tacida e na loma ni lotu e ra gadreva tu na veivuke? Na vosa walega ga e sega
ni yaga. E sega ni rawa me da kaya walega, “Lako e na vakacegu, na Kalou e na
vakarautaka,” ke sa vakarautaka vei keda na Kalou na veika me rawa ni da veivuke
kina.
Sa dina, ni veika e gadrevi e levu ka sega ni rawa me da na sotava kece. Ia e tiko e
dua na yavu ka vakatokai na “kaukauwa ni dua.” O keda na liga kei na yava i Jisu, ka
rawa vei keda me da vukei ira me dua na tamata e na dua na gauna. Ke da dikeva,
oqo na ka e cakava o Jisu. E na Marika 5:22–34, e mai vakamamasu vei Jisu e dua na
tamanigone ni sa voleka ni mate o luvena yalewa. E na gaunisala, e lako mai dakuna
e dua na marama ka tara na bele ni Nona i sulu. Ni sa vakabulai na marama oqo, sa
rawa vei Jisu me lako ga, ka lako e na marau na marama vakabulai. Ia E kila o Jisu ni
sega walega ni gadreva na marama oqo na bula vakayago. E mani tu vakadua ka taura
na gauna me rawa ni vulica na marama oqo me yaco me dauvakadinadina i Jisu, me
wasea ni sa ciqoma. Oti sa qai tukuni vua na vosa e volai e na Jemesa 2:16: “Lako e
na vakacegu” (Marika 5:34). Ia na kena duidui ga, ni vakaibalebale cake na vosa e
tauca o Jisu!
Ni da raica na leqa, da qai sega ni cakava kina e dua na ka, e da sa calata tiko e
dua na gauna me bulataki kina na noda vakabauta. Sa na malumu na noda vakabauta
ka tekivu mate vakamalua. Ni vakabauta e sega ni cakacaka e na mate. O Jemesa e
kaya: sa mate rawa tu na vakabauta. Ke a bula tu, e na tu kina na cakacaka. Ke sega,
na cava na kena yaga? E taroga o Jemesa na taro me baleta na mataqali vakabauta
tawa yaga ka sega ni cakacaka vakaoqo, e na mua ni tikina e 14. E na vosa vaka
Kiriki e kaukauwa sara; “E sega ni rawa ni vakabulai koya na mataqali vakabauta
vakaoqo?” O Jemesa e namaka me da sauma vakamatata ni “sega” ni rawa.
E da na vulica vakacava me da vakaraitaka vakavinaka na noda vakabauta e na noda
cakacaka, ka gauna vata o ya me da taqomaki keda mai na veivakacalai ni rawa ni
vakabulai keda na noda cakacaka?
AI VOLA I JEMESA
41
MONITI
Noveba 3
Vakabauta E Veivakabulai
Wilika na Jemesa 2:18. Na cava na vakasama levu e dusimaka tiko o Jemesa? E
da vakaraitaka vakacava na noda vakabauta e na noda cakacaka?
O Jemesa e vakayagataka e dua na sala ni veivosaki me rawa vei koya e veisaqa
me basika cavu kalawa mai e liu. E na kisi oqo, o koya e veisaqa e saga me curumaka
e dua nai sele gata e na maliwa ni vakabauta kei na cakacaka, e nona vakatututaka ni
vinaka ka sega ni leqa ke dua e tu ena yasana oqo, se na yasana kadua. Ia na tikina
bibi e via tukuna tiko o Jemesa ni sega ni rawa vua na tamata Lotu va-Karisito e
nuitaka tiko me vakabulai e na vakabauta, ke sega ni salavata kei na cakacaka: “Mo
vakatakila mai vei au na nomu vakabauta ni sa sega ga na nomu cakacaka, ia ka’u na
vakatakila vei iko na noqu vakabauta e na noqu cakacaka.” (Tikina 18).
Na tikina bibi ni sega ni vakabauta kece e veivakabulai. Na vakabauta dina, na
vakabauta e veivakabulai, e kilai tani e na vuku ni cakacaka vinaka. Sa vakakina, ni
cakacaka e na cakacaka vinaka ke buroro cake mai e na vakabauta. Na vakabauta
kei na cakacaka e sega ni rau veitawasei rawa. Me vaka na yasana e rua ni lavo, e na
sega ni vakabau e dua ke yali na yasana kadua. E dua na yasana e uluna ka buina na
yasana kadua. E na liu mai na vakabauta, ka na liutaka na sala ki na cakacaka vinaka.
Vakasamataka na vakarau ni vakasama nei Paula me baleta na cakacaka e na
Efeso 2:10, 1 Cesalonaika 1:3, 1 Timoci 5:25, kei na Taito 2:14. Na cava e bibi
kina na cakacaka vinaka?
O Paula e sega ni saqata na cakacaka vinaka. E saqata na cakacaka vinaka me sala
ni veivakabulai (Kalatia 2:16). E vakamatatataka o Paula ni o ira era vakararavi e na
cakacaka ni vunau me rawa ni vakabulai ira e ra vakarurugi e na veivatonaki, baleta
ni sega ni dua e saga me vakabulai e na nona muria na vunau e sa bau rawata me
muria vakaoti (Kalatia 3:10). Na solisoli duadua ni Yalo Tabu e na rawati vinaka kina
na talairawarawa.
“E sega ni rawa vua na tamata me rawata na bula e na nona cakacaka vinaka, ia sa
rawa duadua ga e na loloma, e na gauna sa ciqomi ka vakabauti Jisu kina na tamata
valavala ca. E solisoli wale. Na veivakadonui e na vakabauta sa sega ni qai ka ni
veiba. E na vakaotia e levu na veiba, ke sa na matata vua na tamata sa bale, ni nona
cakacaka vinaka e na sega ni rawa ni vakabulai koya. ”— Ellen G. White, Faith and
Works, p. 20.
Na cava e dodonu me vakauqeti keda kina na tukutuku vinaka ni sega ni rawa
ni da cakacakataka na noda sala ki lomalagi, me da cakava na cakacaka vinaka
e da rawa ni da cakava, e na vuku ni noda lomana na Kalou?
AI VOLA I JEMESA
42
TUSITI
Noveba 4
Nodra “Vakabauta” Na Tevoro
Ke yali na cakacaka, e dua ga na sala e rawa ni “vakadinadinataki” kina na dina ni
nona vakabauta e dua: nona taura matua na yavu e vakabauti. Ke’u vakadinata na ka
e dodonu, kena i balebale ni sa tu vei au na vakabauta, e dina beka?
Wilika na 2 Koronica 4:2; 1 Timoci 2:4; Jemesa 5:19, 20; 1 Pita 1:22; kei na 1
Joni 3:18, 19. Na cava e tukuna vei keda na veitikina oqo me baleta na bibi ni
kena kilai na dina?
E da sega ni vakabekataka ni tiko e dua na tikina bibi me baleta na kena kilai
vaka vakasama na dina. Ia, na kila ka vaka vakasama oqori, e sega ni se rauta me
vakadinadina ni sa tiko vua na vakabauta e veivakabulai.
E na Jemesa 2:19, na vakasala cava e soli kina me baleta na vakadewa cala ni
vakabauta dina?
Na yavu ni vakabauta e na Veiyalayalati Makawa e kune e na Vakarua 6:4, “Mo
ni rogoca, na Isireli: O Jiova na noda Kalou ko Jiova sa dua bau!” Na tikina oqo e
vakatokai e na yaca na Shema (baleta ni oqo na vosa vaka Iperiu e tekivu kina), ka
soqona na tikina oqo na vakadinata ni dua ga na Kalou. Na vei vakavuvuli kece vaka
Vola Tabu e drodro mai na dina levu oqo.
Ia o ira talega na tevoro e ra vakadinata na dina oqo. E ra kila vinaka! Na cava e
cakava vei ira? E ra sautanini e na mata ni Kalou, me vaka ga na nodra sa vakaroti
mai vei Jisu me ra lakotani mai vei ira na tamata e ra curumi ira tu
(Marika 3:11, 5:7).
Na vakabauta e ka ni vakasama walega ka sega ni veisautaka nai vakarau ni bula
e tawa yaga; e rawa ni da kaya, ni tautauvata kei na vakabauta e ra taukena na tevoro,
ka ra cakacaka tiko vakaukauwa me ra vakacalai keda e na lasu kei na vakavuvuli
cala. Me vakataki ira na Isireli e na gauna i Jisu, o ira na tevoro e ra na vakauqeti ira
na tamata me ra vakadinata na nodra veivakacalai ka yavutaki e na nodra gagadre na
tamata me ra taura matua na i tovo tawa savasava ka sega ni dodonu: “Ia sa tukuna
vakamacala na Yalo Tabu ni na vuki tani eso mai na vakabauta e na gauna emuri, ni
ra vakarogoca eso na yalo e dauveivakacalai kei na nodra i vakavuvuli na tevoro” (1
Timoci 4:1).
Na vakabauta e dodonu me vakavotukana e na noda bula, ke sega, e sega ni
vakabauta e veivakabulai; e “vakabauta nodra na tevoro,” ka vakabauta vakaoqo e
sega ni vakabulai keda ka sega talega ni vakabulai ira.
AI VOLA I JEMESA
43
VUKELULU
Noveba 5
Na Vakabauta Nei Eparama
Wilika na Jemesa 2:21–24 qai vakatautauvatataka kei na Roma 4:1–5,
22–24. E vakamacalataki vakacava na vakabauta nei Eparama e na tikina oqo,
ka yavutaki e na cava na veivakadonui?
E talei ni o Jemesa kei Paula e rau vakayagataka na Vakatekivu 15:6, ia e vaka
e veibasai na vanua e rau dui tini kina. O Jemesa e vakaraitaka ni o Eparama e
vakadonui e na cakacaka, ia o Paula, e na Roma 4:2, e vaka me vakacala na vakasama
oqo (raica na tikina 24).
Na vakasama e vosa kina na Roma 4, na taro: e gadrevi e dua me cilivi me
rawa ni vakadonui; o ya me ra vuki na kai Matanitu E Sau me ra Jiu me rawa ni ra
vakabulai (Roma 3:28–30). O Paula e vakaraitaka ni vakabauta nei Eparama, sega ni
nona “cakacaka” e na nona cilivi, e yavu ni nona vakadonui, baleta ni a vakadinata
o Eparama ni bera ni qai cilivi. O Eparama qai cilivi e muri, me vakatakilakila e
taudaku ni nona vakabauta mai loma (Roma 4:9–11). Ia na cakacaka vakaikoya,
vakakina na cili, e sega ni da vakadonui kina, baleta ni o ira ga “e ra sa muria talega
nai vakarau ni vakabauta ko ya sa nei Eparaama” (Roma 4:12) e ra na vakadonui.
E duidui beka na vakasama oqo nei Paula kei na vakamacala nei Jemesa? O Paula
e vakuria nona vakamacala e na nona vakayagataka na “vakadinadina” me baleta na
vakabauta i Eparama, ka vakayagataka talega o Jemesa (Roma 4:17–21).O Eparama
e vakadinata ni rawa Vua na Kalou me vakaturi Aisake tale mai na mate, baleta ni
“o Koya sa vakabulai ira tale na mate, a sa kaciva na veika sa segai me vaka era
sa tu” (Tikina 17; Iperiu 11:17–19). O Paula e kaya ni vakabauta e veivakabulai e
“vakadinata sara, ni sa rawarawa vei Koya, me vakayacora na ka sa yalataka” (Roma
4:21). Na vakabauta e veivakabulai sai koya na vakabauta e vakararavi Vua na Kalou
me vakayacora na Nona vosaniyalayala ka muria e na talairawarawa na Nona vosa.
Na cakacaka oqo e sega ni “cakacaka e na muri vunau” ia e “cakacaka ni vakabauta.”
O Jemesa e kaya: “O sa raica beka ni sa veivuke na vakabauta kei na nona cakacaka,
a sa taucoko sara mai na vakabauta e na vuku ni cakacaka?” (2:22).
Na vakabibitaki na vakabauta kei na cakacaka, sa rawa me kune kina na tawase.
Na vakabauta dina, “na vakabauta sa daucakacaka yaco e na loloma” (Kalatia
5:6). Na cakacaka vinaka e sega walega ni vakatakilakila ni vakabauta e taudaku; e
cakacaka ni bulataki na vakabauta. O Eparama e talairawarawa ka cabora na luvena
e duabau o Aisake, e na nona vakabauta ni Kalou E a bulia na veikabula kece. O
Jemesa e vakaraitaka ni yaco me vinaka sara na vakabauta e na talairawarawa.
E tara vakacava na nomu vakabauta na nomu cakacaka (se na sega ni
cakacaka)?
AI VOLA I JEMESA
44
LOTULEVU
Noveba 6
Na Vakabauta Nei Reapi
“Sa vaka talega kina ko Reapi na yalewa ka dautagane, sa sega li ni vakadonui
e na vuku ni cakacaka, ni sa vakacegui rau nai talaki, ka vakatala yani e na
sala tani?” (Jemesa 2:25). Wilika na Josua 2:1–21. E da na kila vakacava
nai vakaraitaki oqo, e na vakasama ni da vakabulai e na vuku duadua ni
vakabauta?
Na Iperiu 11:31 e vakaraitaka ni ra sega ni vakadinata o ira na lewenivanua e
Jeriko. Levu na vakadewa ni Vola Tabu nikua e vakatokai ira me ra “talaidredre.” O
ira na vakaitikotiko e Jeriko e ra kila vinaka na nodra sa qaqa na Isireli vei ira na kai
Mitiani kei ira na Amoraiti, ka ra kila vinaka na kaukauwa ni nodra Kalou na Isireli.
Na Nona veicudruvi na Kalou vei ira na Isireli mai Peali-peori e vakavulica vei ira
na tiko e Jeriko na Nona savasava ka vakakina na Nona cata na nodra qaravi kalou
matakau kei na valavala tawa dodonu: “E ra kila na tiko e Jeriko na veika kece e
yaco oqo, ka vuqa vei ira e ra e tu vei ira na vakadinata e tu vei Reapi, ia e ra sega ni
muria.”—Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 492.
E sega ni vakabulai o Reapi e na vuku ni nona lasu ia na kena veibasai. E
vakabauta o koya na Kalou dina, ka cakacaka e na vakabauta o ya me taqomaki
ira na yamata vuni e ra talai mai vei Josua. E tiko na veika e gadrevi taumada: e
muria na vakasala me vakaliliga e dua na dali damudamu e na nona katuba leka.
Ka vakatakarakarataka na dra e boro kina na katuba e na nodra vale na Isireli, e na
Lakosivia gauna e ra a sereki kina mai Ijipita (lako Yani 12:21–24). Dina ga ni sega
ni se vinaka sara na vakabauta nei Reapi, na nona bula e vakaraitaki ni vakabauta e
vakaraitaka na dina ni veivosoti ni Kalou kei na loloma vei ira kece era digitaka me ra
cavukalawa e na vakabauta ka vakararavi Vua na Kalou e na ka e na yaco.
Wilika na Jemesa 2:26. E soqona vakacava na tikina oqo na veiwekani e tiko e
na vakabauta kei na cakacaka?
Me vaka ga ni yago ni mate, e yago walega ka sega tu kina nai cegu ni bula, sa
vakakina ni vakabauta e sega na cakacaka e mate. Kenai kuri, na “talairawarawa”
e da tovolea me da cakava, e na tautauvata ga kei na “cakacaka e mate”, ke sega na
vakabauta dina.” (Iperiu 6:1, 9:14), ka sega ni vakaibalebale e na mata ni Kalou.
Sa vakabulai e na vakabauta e dua na yalewa dautagane? Ke oqo nai
vakaraitaki duadua ni veivakabulai e na vakabauta e tu vei keda, na vakadewa
cala cava e rawa ni basika kina? Nai nuinui cava o rawa ni taura me nomu mai
na kena talanoa?
AI VOLA I JEMESA
45
VAKARAU
Noveba 7
Kuri Ni Vuli: “Sa na rawa mo taukena e dua na veiwekani vou ka vutuniyau, ke o
tekiduru e na ruku ni kauveilatai, ka raica na vinaka sara i Karisito, o na raica na levu
ni leqa e tu e na nomu bula ka o na vakatikitikitaka tani na au, ni o sa siqema rawa na
kena tawa yaga.
“E na nodra rai na Nona tamata, O Karisito e na laurai ka okati me totoka ka
vinaka sara; ka Kena yaloyalo oqo e na katoni e na vakasama kei na yalodra, ka na
laurai e na nodra i tovo. Na drega mai lomalagi e dodonu me dregata na yalo, ka
matanataki e na bula. Kauta mai vei Jisu na nomu i colacola, masu e na vakabauta e
bula, taura matua na liga kaukauwa mai lomalagi, vakadinata, mo vakadinata dina,
o na qai raica na veivakabulai ni Kalou. Ke gadrevi mo vakavulici, na Kalou e na
vakavulici iko; ke gadrevi mo liutaki, E na liutaki iko ki na vurevure ni wai bula.”—
Ellen G. White, Testimonies to Southern Africa, p. 26.
Taro Ni Veiwasei:
1. Wilika na Jemesa 2 e na dua ga na gauna. Nai tukutuku cava e tiko kina e
nodra o ira e ra vakararavi ki na yalododonu i Karisito e na nodra vakabulai?
2. E so e ra kaya ni o Jemesa e sega ni rogoci Paula e na nona vosa me baleta
na vakabauta kei na cakacaka, ka dodonu me da vakadewataka ni oqo na nona
rai ga o koya. Na cava na leqa e na mataqali vakasama vakaoqo? Na cava e sa
rui ka bibi kina na noda vulica ka kila na veika e ra kaya na veitikina tale eso
me baleta na vakabauta kei na cakacaka? E na gauna ni Veivakavoui kei na
Ribatani ni Lotu, o ira na tutaka na Lotu vaka Roma e ra dau cici ki nai vola i
Jemesa me tokona na nodra vakavuvuli. Na cava e vakatavulica vei keda, ni sa
ka bibi me da tara cake na noda yavu ni vakabauta e na veitikina kece e volai e
na Vosa ni Kalou?
3. E dau tukuni ni dodonu me “tiko e na veimama” ka me kakua ni vakabi e
na dua na yasana na vakabauta kei na cakacaka. E na rarama ni lesoni oqo, o
duavata kei na vakasama oqo? Veitalanoataka na nomu saunitaro e na nomu
kalasi.
4. Na cava e sega ni basika kina e na vola i Jemesa (se na Veiyalayalati Vou)
na leqa ni vakabauta nei Eparama e na vukui Isimeli se na lasu nei Reapi? Na
cava e vakatavulica vei keda na dina oqo me baleta na usutu ni noda ubi e na
yalododonu i Karisito?
AI VOLA I JEMESA
46
LESONI 7
Noveba 8–14
VAKAMANOATAKI NA YAMEDA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 3:1–12; Vakarua 6:6, 7; Luke 9:51–
56; Vakaibalebale 16:27; Maciu 7:16–18.
Wiligusu: “Ni ko na vakadonui e na vuku ni nomu vosa, ka ko na cudruvi e na vuku
ni nomu vosa ” (Maciu12:37).
Na vosa e tiko kina e dua na kaukauwa levu. “Na vosa e vosataki taudonu”
(Vakaibalebale 25:11)—vosa veilaveti, serekali, kei na talanoa e rawa ni bulia na bula
ni tamata e na so na sala veivakurabuitaki. Na ka e da tukuna e rawa ni ologa tu na
vakasama me vaka siga se vaka vula se vakayabaki. O ira na gonelalai e ra ciqoma
na vosa me vaka e dua na misini ni katokatoni. Oqo na vuna e na taladrodro mai vei
ira na vosa e ra rogoca tiko e na gauna e ra tubu cake tiko kina. Oqo talega na vuna,
ni tukutuku e ra rogoca me baleti ira e rawa ni vakadavora na nodra rawa ka e na
veigauna sa tu mai liu se e na vakavuna me ra sega ni rawa ka. Nai tautau ni vosa
mai vei rau na tubutubu ni gone e na kune na kena matanataki mai vei ira na gone, se
vinaka se ca.
Na vosa e volai e kaukauwa talega, ka rawa ni balavu na gauna na kena nanumi.
Na Vosa ni Kalou e kaukauwa taudua. Vakasamataka mada: “Na Nomuni vosa na cina
ki na yavaqu ka rarama ki na noqu sala” (Same119:105); kei na “Nomuni vosa au sa
tugana e lomaqu, me’u kakua ni cala vei kemuni” (Same 119:11). O Jisu e vagolea
tani na nodratou rai na tisaipeli mai na ka ni veivakalougatataki e sega ni tudei, ki na
dua na ka e bibi cake: “A vosa kau vosataka vei kemudou sa vakayalo, ka sa vu-nibula.” (Joni 6:63).
Na vosa e rawa ni kauta mai na vakacegu kei na veivakadeitaki se veivakagagai
kei na vei vakacacani. Sa vakavica na nomu tukuna e so na vosa o qai diva me rawa
ni o vakasuka tale mai?
E na macawa oqo, e da na vulica e so na ka e tukuna o Jemesa me baleta na vosa.
* Vulica na lesoni oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Noveba 15
AI VOLA I JEMESA
47
SADE
Noveba 9
O Na Saumi Taro
Wilika na Jemesa 3:1. Na tukutuku bibi cava e tukuni e ke me baleta na noda na
saumi taro?
O ira na qasenivuli e na loma ni soqosoqo lotu kei na koronivuli ni Lotu vaKarisito e ra taukena e dua na i tavi bibi, baleta ni ra na muloca na yalo kei na
vakasama e na sala e vuqa, me katoni tu e na vica vata na yabaki. Na veivakavulici
oqo, e wili kina na kena dewa yani na revurevu ni veika katoni tu vei ira e na taudaku
ni lomanibai ni veikilai. Na levu ni ka e da kila, na kena vakataqari vei keda nai
colacola me da wasea yani na ka e da kila.
E na matamata ni Tyndale House library e Cambridge, Igiladi, e tu kina e dua
na vatu ni vakananumi ka vakananumi ira kece na gonevuli: “A rerevaki Jiova
na vu ni vuku” (VBalebale 9:10). Na Kalou na i vakarau ni veika kece, sega ni
tamata; ka yavu ni vuli dina, E tekivu ka tini Vua. E ka ni rarawa, ni toso cake na
kila ka, sa vakavuna me lailai sobu na noda vakararavi Vua na Kalou. Sa bulataki
ka vakavuvulitaki tiko ni veika e kilai e na vakadidike, e cici e na taudaku ni Nona
vakatulewa na Kalou. E so na qasenivuli ni Vola Tabu, e na nodra vinakata me ra
rogo ka kilai, e ra dau vakayagataka e so na sala e vakalailaitaka se kauta tani na
vakabauta. E vakavuna me sa yali yani vakamalua na vakabauta e na nodra vakasama
kei na yalodra o ira na gonevuli kei ira na qasenivuli. Ia na vuli e na ka talei ka
veivakauqeti vei ira na qasenivuli kei na gonevuli, ke veika e vulici e vakarautaka na
tamata ki na bula tawamudu ka sega walega ni bula e na vuravura oqo.
O Paula talega e kila deivaki tu na i tavi oqo e na nona vakavulici ka tabaki ira
nai liuliu e na veisoqosoqo lotu e tea ka tubera cake (Caka. 14:23, Taito 1:5). E
vakasalataki Timoci me qarauna ka taqomaki ira na sipi ni Kalou mai vei ira na
vakatawa e ra sega ni loma vuku ka ra se gone e na veiqaravi (1Timoci 1:3–7; 3:2–6;
6:2–5; 2 Timoci 2:14, 15), ka nona vakasala ni so “era sa dauvakatavulici tiko, ka
sega ni rawata me ra kila na ka dina” (2 Tim. 3:7).
O ira na i tubutubu e nodra i tavi bibi me ra vakavulica na luvedra, ni o ira e ra
na matanataka vei ira na tani. O keda kece, e da rawa ni tara na nodra bula na tamata
mai na vakarau ni bula e da bulataka. Sa rui bibi kina na noda kerea na vuku mai Vua
na Kalou, sa yalataka oti tu (Jemesa 1:5), me rawa ni da bulataka na Nona sala ka
seraka na i tovo va-Kalou. Ni noda bula e rawa ni dewadewa ni vinaka se ca vei ira
na tamata.
Vakasamataki ira era tara na nomu bula e na yasana vinaka. Na cava e ra
cakava? E ra tara vakacava na nomu bula? Ka rawa vakacava vei iko mo
cakava na ka vata o ya vei ira na tani?
AI VOLA I JEMESA
48
MONITI
Noveba 10
Kaukauwa Ni Vosa
“Ni da sa cala kecega e na ka e vuqa” (Jemesa 3:2). Sa dua dina na vakatutusa
vinaka, vakabibi na nona dikeva tiko o Jemesa na i vakarau ni bula ni tamata! Ia
na noda vakila na noda gagadre “dina,’ me kakua ni buwawa na noda vakabauta na
Kalou kei na Nona i vakarau cecere, me da yaco me da matataki Koya e vuravura.
“Kevaka sa sega ni cala e dua e na vosa, sa tamata uasivi sara ko koya, a sa rawarawa
vua me tarova na yagona taucoko” (Tikina 2). Na vakasama e na vakadewa vaka
Kiriki e kaya tiko ni rawa vei keda me da kakua ni tarabe e na vosa. Na vosa e dua
dina na ka bibi. Na vakasama e basika kina na vosa, ka basika kina na ka e da cakava.
Na vosa e vakadeitaka na ka e tu e na noda vakasama. Oqo na vuna, e sega walega ni
tara na veika e da cakava, ia na veika e ra cakava na tani. E da veisemati tu e na vuku
ni vosa e da veivosaki kina.
Na tikina e na macawa oqo e tiko kina e vica nai vakaraitaki ni kaukauwa e tiko e
na yameda. Na matai ni tolu e vakaraitaka ni dua na ka lailai e rawa ni cakava e dua
na ka levu: na varaele e na gusu ni ose e rawa ni vagolea na ose, na i velovelo e rawa
ni vagolea na waqa lelevu, kei na bukawaqa lailai e rawa ni vakaudreva na veikau
levu.
Na mataqali “kaukauwa ni vosa” cava e da kunea e na Vola Tabu? Raica na
Vakarua 6:6, 7; 23:23;Same 40:3;VBalebale 10:20, 21; 12:25; Malakai 2:6, 7; Luke
4:22; Roma 10:6–8.
O ira na gonelalai e ra totolo ni ciqociqo, ia e ra vaka na vunikau e na nodra tubu
cake me kaukauwa ka tudei, ka laurai ni ra na saqata na veisau o ira na gone e na
nodra qase cake mai. E na dua na vakasama, o keda e da qasenivuli kece, mai vale se
na soqosoqo lotu. E na vuku ni kena tiko e na noda vosa na kaukauwa levu, sa ka bibi
kina me da vakasilima na noda vakasama e na Vosa ni Kalou e na veimataka lailai
kece. Na cava e vakania tiko na nomu vakasama kei na vosa: na Yalo ni Kalou se dua
tale na ka? Me da kakua ni vakawaletaka na veisau levu e rawa ni cakava na Vosa ni
Kalou (Same 33:6, 2 Koro. 4:6), ka duidui mai na veivurevure ni kakana tale e so.
Na vosa e ka kaukauwa, ni vica walega na mala ni vosa, o rawa ni vorolaka nona
bula e dua, me yacova saraga na mate. E na yasana kadua, na vosa vinaka e rawa ni
laveta cake na tamata, me yacova talega na mate.
Ke tiko e ligamu na dainimati, e na vakacava na nomu qaqarauni? Na cava e
tukuna vei iko na nomu saunitaro me baleta na nomu qaqarauni vinaka me
baleta e dua na ka e kaukauwa cake mai na dainimati?
AI VOLA I JEMESA
49
TUSITI
Noveba 11
E Ra Ka Levu “Na Ka Lalai”
Wilika na Jemesa 3:3–5. Na cava e rau tautauvata kina na i vakaraitaki e rua, ka rau
veiwekani vakacava kei na yame?
Na varaele e na gusu ni ose kei nai velovelo ni waqa e rau ka lailai ruarua
ni vakatautauvatataki kei na ka e vakatulewataka. Ni toso ga vakalailai na liga, na ose
se waqa sa mua e na matanicagi o vinakata. E na vakasama vata oqo, “Sa vaka talega
kina na yameda ni sa tikida lailai ga, ka ra ka vakaitamera na waqa” (Tikina 5). Rawa
ni da kaya, ni vosa se rairai ni matada e ka lailai wale ga, ia e rawa ni veisautaka
na nomu tokani me kemu meca se vukica e dua na tutu ni leqa me vinaka. “A vosa
vakayalovinaka sai vakamalumu ni cudru: Ia na vosa vakararawa sa vakatubura na
cudru.” (VBalebale 15:1). Vakasamataka e dua na ose kei na waqa e rau gutugutuwa
tu, ia e sala se matanicagi cala e rau mua tu kina. Na totolo ni kena cici e dua na ka,
na yawa ni vanua e tu kina mai na vanua dina e dodonu me yaco kina. Sa dodonu me
tu vakadua ka saumaki e na gauna totolo duadua. E dina talega na vakasama oqo me
baleta na noda vosa. Ke sa viavia tau vakatani na veivosaki, na totolo ga ni noda tinia
koso na kena vinaka.
Wilika na Luke 9:51–56. Na cava na saunitaro nei Jisu e na vakatutu nodratou
na tisaipeli? Na cava qai yaco, ka lesoni cava e da rawa ni da vulica e na talanoa
oqo?
O Jisu e sega ni ciqoma na vakatutu, dina ga ni yavutaki tu vaka Vola Tabu na
nodratou vakatutu na tisaipeli (2 Tui 1:10, 12). Na Nona vosa ni veivatonaki e
veisautaka na i tuvaki ni ka e yaco. Mai tini na talanoa oqo ni “ratou gole ki na dua
tale na koro” (Luke 9:56). O Jisu e vulica na nodratou biliraki mai na dua na nodra
koro na kai Samaria me ka ni vuli vei iratou na muri Koya. Ni tuburi keda na yalo
katakata, ka da vinakata me da sabai keda, me da nanuma na i vakaraitaki nei Jisu
oqo, ka toso “ki na dua tale na koro.”
“Me vaka ni turu lalai ni wai e basika kina na uciwai, na veika lalai e tara cake na
bula. Na bula e vaka na uciwai, e maravu, vakacegu ka marautaki, se vaka na uciwai
seuseuwa, ka basika cake mai kina qele lolobo kei na duka.”—Ellen G. White, That I
May Know Him, p. 209.
Na cava e so na “ka lalai” e na nomu bula, ka gauna o dikeva ka vakasamataka
vakabibi, o kunea ni sega ni “ka lailai” dina.
AI VOLA I JEMESA
50
VUKELULU
Noveba 12
Tataqomaki Ni Vakacaca
Sa da sotava oti keda. E dua na ka eda a tukuna sa laki vakalevutaki, vakuri me
yacova ni sa duidui kei na ka o a tukuna. Kaya o Jemesa, “Raica na kena vakamai e
dua na veikau levu e na dua na bukawaqa lailai” (Jemesa3:5).
Wilika vakavinaka ka masulaka na Jemesa 3:6. Na cava e kaya tiko me baleta
na kaukauwa ni yameda, na noda vosa, me “vakaduka” na veika kece baleti
keda? E vakavuna vakacava na tikina oqo me da sautanini ni bera ni da vosa?
Na bukawaqa, e vakatakarakara ni veivakasavasavataki (Aisea 4:4, Sakaraia
13:9), ka vakatakarakara talega na veivakarusai (Josua 6:24; 11:9, 11; 1Samuela
30:3; Maciu7:19), wili kina na vakacaca ni vosa e sega ni vakasamataki vinaka
(VBalebale 16:27, 26:21).
Sega walega ni tekivu e dua na kama levu mai na dua walega na lidi ni buka,
e rawa ni totolo na kena ravuravu ka veivakarusai. Oqo talega na sala, e vakarusa
kina na vosa na veitokani, vakawati kei na keda rogorogo. E rawa ni dabe e na nona
vakasama e dua na gone ka vakacacana na nona rai me baleti koya kei na nona
vakatorocaketaki e na veigauna sa tu mai liu.
Na valavala ca e tekivu e vuravura mai na dua na taro ni lecaika (Vakatekivu
3:1). Na sala vata ga e a tekivu kina mai lomalagi. O Lusefa e “tekivu me teivaka
na vakatitiqa me baleta na vunau e vauci ira na lewe i lomalagi.”—Ellen G.
White, Patriarchs and Prophets, p. 37. E rawa ni da kaya deivaki ni yameda “sa
vakacaudreva o eli” (Jemesa3:6).
Dina ga ni vosa e da sa cavuta oti e sega ni rawa ni vakasukai lesu mai, e dodonu
me da vakadodonutaka na ka e rawa ni vakadodonutaki ka cakava na ka me lailai
kina na vakacaca e vakayacori. Na noda vakadodonutaka na cala, e na vukei keda me
da kakua ni cakava tale na cala o ya. Dua na kena vakaraitaki o Necani na parofita,
nona lesu tale vei Tevita me vakadodonutaka e dua na ka e a tukuna, ni oti na Nona
vakaraitaka na Kalou vua (2 Samuela 7:1–17). O Pita e tagi e na vuku ni nona
cakitaki Karisito, ka vakaraitaka e na matana levu na dina ni nona sa veivutuni (Joni
21:15–17).
Dina ga ni “sega ni dua na tamata e rawa vakamanoataka na yame” (3:8),
e da vakasalataki me da “Tarova na yamemu mai na ca, kei na tebenigusumu me
kakua ni vosataka na ka lasu.” (Same 34:13). Na Yalo ni Kalou e rawa ni vukei keda
me da qarauna na vosa e da cavuta (Efeso4:29– 32).
Wilika na Jemesa 3:6–8. Mai na vakasama e na tikina oqo, na cava na vuna e
dodonu me da qarauna kina na vosa e da cavuta? Rawa vakacava me da vulica
ka kila deivaki ni gusuda e tiko kina na kaukauwa e rawa ni yaco kina na vinaka
se ca?
AI VOLA I JEMESA
51
LOTULEVU
Noveba 13
Veivakalougatataki Kei Na Veirukaki
Wilika na Jemesa 3:9–12. Na dina cava e vakaraitaka o Jemesa ka vakayagataka
kina na vurevure ni wai, na vuni lolo, kei na vu ni vaini?
E sega ni vakarau vinaka na vakasama me basika ruarua na veivakalougatataki kei
na veirukaki mai na gusuna e dua na Lotu va-Karisito. Vakacava na noda sarava na
yaloyalo yavala e sinai kina na vosavosa ca ka da laki lotu e na Siga ni Vakacecegu
me da rogoca na Vosa ni Kalou? Vakacava e dua e vosataka na dina kei na vosa
talei nei Jisu, ka qai talanoataka e so na talanoa lasa e vakasisila? Na yaloyalo oqo
e sega ni vinaka vakayalo baleta ni da kila ni sega ni dodonu. Na gusu vata ga e
vakalagilagia na Kalou qai wasea e dua na talanoa vakasisila? Na cava e cala kina
na i vakarau oqo?
O Jemesa e vakayagataka na yaloyalo me baleta na vurevure ni wai. Na vinaka ni
wai e na vakatau e na vanua e vure mai kina, kei na wakana e na basika kina na vuana
(Maciu 7:16–18). Sa vakakina, ke sa teivaki e na noda bula na Vosa ni Kalou, na kena
revurevu sa dodonu me kune e na noda bula. Na noda kila na dina oqo e sereki keda
mai na colacola ni noda “vakadinadinataka” na noda vakabauta. Na lotu savasava
dina e vakawakana tu e na vakabauta, ka vakadinadinataki koya, me vaka ga e dua na
mata ni wai savasava e sega tale ni gadreva me vakadinadinataki koya, ni da raica na
wai makare to tovure mai vua.
E na gauna vata o ya, e rawa ni da taroga, “Ke da taura e dua na “i taba,” nodra
bula e so na tamata ni Kalou e na gauna e tu kina e ra nodra bula vakalotu (Mosese
vakamatea e dua na kai Ijipita, Tevita kei Pacisepa etc), e da sega li ni taroga na nodra
bula vakalotu?”
Na Nona lewa e loma na Kalou me da kakua ni valavala ca (1 Joni 2:1). Ia, mai na
gauna e Bale kina o Atama kei Ivi, na Kalou sa vakarautaka na sala ni noda vosoti ke
da valavala ca, ka yavutaki e na noda vakabauta na i Soro e yalataki (Same 32:1, 2).
Sa dodonu me matata tiko, ni valavala ca e kauta mai na rarawa ka talairawarawa e
kauta mai na veivakalougatataki. O Mosese e taura e 40 na yabaki nona vakatawa sipi
me takali vua na vuli e vakavuna na nona laba, kei Tevita e kune rarawa e na mate
nei luvena ka vakasucuma o Pacisepa, ka tawase na nona matavuvale ka yavalata
tu na nona veiliutaki e na matanitu o Isireli me yacova na nona mate. Sa dina ni sa
bokoci na noda valavala ca e na gauna e da vakatusa kina, ia na leqa, na revurevu ni
valavala ca e na tu, ka dau vakatubu leqa, sega walega vei keda, vei ira talega na tani.
Sa dodonu kina me levu na noda tekiduru ka kerea na kaukauwa me da qaqa, mai na
noda kerea na veivosoti e muri ka masulaka me tarovi na kena revurevu.
AI VOLA I JEMESA
52
VAKARAU
Noveba 14
Kuri Ni Vuli: “Ni da tu e na maliwa ni veitalanoa vakalialia, sa noda i tavi, ke rawa,
me da veisautaka na ulutaga ni veitalanoa. E na veivuke ni loloma ni Kalou, me da
vaka lutuka yani vakamalua na vosa se dolava e dua na ulutaga ka rawa ni vukica na
veitalanoa e na dua na ka e yaga. . .
“Sa dodonu me vakalevutaki na noda wasea na veika vinaka e da dau sotava e
na noda bula. Me da talanoataka na yalololoma kei na loloma titobu ni Kalou, na
titobu ni Nona loloma na i Vakabula. Na noda vosa me vosa ni vei vakalagilagi kei na
vakavinavinaka. Ke sa vakasinaiti tu na vakasama kei na yalo e na loloma ni Kalou,
e na kunei votu ka vakatakilai e na veitalanoa. E na sega ni dredre ni wasei na veika
sa curuma na noda bula vakayalo. Na vei vakasama cecere, na vei sasaga vinaka, na
kena siqemi vakamatata na dina, na vei nakinaki e sega ni nanumi koya vakaikoya,
na gagadre me lotu vinaka ka savasava, e na vuataki mai na nona vosa e dua sa
kunei vua na i tovo nei Koya nai yau talei duadua e na noda bula. Ni sa vakatakilai o
Karisito e na noda vosa, e na tiko kina na kaukauwa me rawa na yalo ki Vua.”—Ellen
G. White, Christ’s Object Lessons, pp. 337, 338.
Taro Ni Veiwasei:
1. Na leqa e na noda vosa, o ya ni dau rawarawa na kena sikalutu mai. Vuqa na
gauna, e dau liu mai i tuba ni bera ni da vakasamataka na ka eda tukuna. E da
vulica rawa vakacava, e na vuku ni dina ni vakasama oqo, me da vulica me da
vakasamataka vakavinaka na vosa e da cavuta ni bera ni da dolava na gusuda?
2. Vakasamataka na kaukauwa e tiko e na nomu vosa, vei iko mada ga.
Vakayacora mada oqo: wasea vei ira na tamata na veika sa cakava e na nomu
bula na Kalou, na sala E vakalougatataki iko kina, na sala E vukei iko kina e na
gauna ni dradra, kei na vuqa tale. Cakava oqo e na dua se rua na siga, qai tarogi
iko e na taro, E tara cake vakacava na noqu vakabauta na noqu wasea na vinaka
ni Kalou vei ira na tamata?
3. Na cava o nanuma e vakaraitaka na nomu vosa vei ira era rogoca me baleta
na veika e yaco tiko e na yalomu? Era na vakaraitaka beka e dua na tukutuku e
levu cake mai na kena o namaka? Ke o katona na vosa kece o cavuta e na dua na
siga ka qai dolavi mo rogoca lesu, na cava e na vakatakila me baleti iko?
AI VOLA I JEMESA
53
LESONI 8
Noveba 15–21
NA YALOMALUMALUMU NI VUKU VAKALOMALAGI
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 3:13–4:10; Vakarua 4:6;Kalatia
5:17; Jeremaia 3:6–10, 20; Cakacaka 19:13–16; Same 24:3–6.
Wiligusu: “Dou vakamalumalumutaki kemudou e na mata ni Turaga, ka na laveti
kemudou cake o Koya” (Jemesa 4:10).
E na vuqa na bisinisi lelevu kei na kena e veimama, e dau kune kina nai vakarau
ni vakasama vaka “manidia e tu e na loma donu.” Nai vakarau ni vakasama vakaoqo
e yaco e na nodra nanuma na tamata cakacaka ni dodonu me soli vei ira eso na ka
e dodonu me nodra: me ra rokovi vakalevu cake, toso cake nai sau, toso cake nai
tutu, kei na vuqa tale. Nai vakarau ni vakasama oqo e taura na gauna na kena bucini
cake, e na nona sasaga e dua me sa toso i liu. E dau basika va kena vakatakilakila
ka wili kina na vosa muri me baleta na vakatulewa e tau mai cake kei na nodra vosa
becitaki o ira e ra cakacaka vata, ka veiwaki tu kina na yalo ni veiqati ni nanumi koya
vakaikoya. E na gauna e yacova kina e dua na kabani ni vakau tukutuku nai tutu ni
naba dua, ka sega ni dua e vakarusai me rawati kina nai tutu oqo, e vakaraitaka e dua
na kenai vakailesilesi: “E sega ni dua e vakamatei me rawati nai tutu oqo.”
Sa na dua dina na ka vinaka ke rawa ni da kaya ni galala na soqosoqo lotu e na
veiqati kocokoco vakaoqo, ka kune ga e na bisinisi kei na vei soqosoqo vakavuravura.
E ka ni rarawa, ni vakaraitaka nai Vola Tabu, ni vuqa na gauna, e cakacaka tu e na
kedra maliwa na tamata vakabauta na “vuku” vakavuravura.
E na macawa oqo, me da raica mada se cava e kaya na Vosa ni Kalou me baleta
nai tukutuku dina oqo.
AI VOLA I JEMESA
54
SADE
Noveba 16
Na Vuku Sa Yalomalua
“O cei vei kemudou sa vuku ka yalomatua? Me vakatakila e nai valavala
vinaka na nona cakacaka e na vuku sa yalomatua” (Jemesa 3:13). “Na vuku sa
yalomatua?” Na cava na kena i balebale?
E so na daunivakamacala e na i Vola Tabu e ra nanuma ni wase tolu ni vola
nei Jemesa, e vosa me baleta na ka e gadrevi me kune vei ira na qasenivuli se
dau veivakatavulici. O ira na “vuku kei na yalomatua” e ra digidigi donu me ra
qasenivuli, ia e laurai ni tikina oqo e rabailevu ka kovuti ira kece na lewe ni soqosoqo
lotu. Na vuku e vakamacalataka tiko e ke o Jemesa, e sega ni mataqali vuku e ra
laveta cake na kai Kirisi kei na lewe ni veimatanitu lelevu nikua. Ia, na vuku e
laurai e nai tuvaki kei nai vakarau ni bula, ka vakaraitaka na vosa vaka Kiriki na
anastrophe, ka vakadewataki me “vakarau” (vakayagataki e na 1 Timoci 4:12, Iperiu
13:7, 1 Pita 1:15, 2:12). Na noda i vakarau kei na ka e da cakava e vakadinadina ni
vuku e da taukena. O Jisu e vakatavulica na ka vata oqo, Nona kaya, “sa vakadonuya
na vuku o ira na luvena.” (Maciu11:19).
E talei, ni vanua duadua e na Veiyalayalati Makawa e kune kina na vosa ka
vakadewataki me “vuku kei na yalomatua” e kune e na vosa nei Mosese nona
vakasalataki ira na Isireli me ra muria na vunau kece E vakarota na Kalou:
“Ia mo ni vakabauta ka muria; kemuni na vuku kina ka yalomatua kina e matadra na
veimatanitu, era na rogoca nai lesilesi kecega oqo, a ra na kaya, E dina era sa tamata
vuku ka yalomatua na matanitu levu oqo” (Vakarua 4:6).
Ni da vakatautauvatataka, na “wai gaga” e tukuni e na Jemesa 3:11 e kauta mai
na “dauvuvu e gaga kei na nanumi koya vakaikoya” e na loma ni lotu(tikina 14).
Nai tovo e muri mai oqo e vakadewataki mai na vosa vaka Kiriki na eritheia, na
kena i balebale “na kena sasagataki na ka me baleti au taudua ga.”—Ceslas Spicq,
Theological Lexicon of the New Testament (Hendrickson Publishers), vol. 2, p. 70.
Oqo nai vakarau ni vakasama e tautauvata kei Setani mai lomalagi ka sega ni dodonu
me kune vei keda na Lotu va-Karisito e vuravura. Kevaka e da sega ni digitaka me
vakamatei na au ka sorovaki na noda lewa e loma Vua na Turaga, e na rawa ni laurai
vei keda kece nai tovo e vakasalataki keda tiko kina o Jemesa e na tikina oqo.
Dabe mada ka vakasamataka vakabibi na vosa “na vuku sa yalomalua.”E na
gauna sara ga oqo, na cava e so na ka o sotava tiko, ka rawa ni vukei iko kina na
mataqali vuku vakaoqo?
AI VOLA I JEMESA
55
MONITI
Noveba 17
Rua Na Mataqali Vuku
Wilika na Jemesa 3:15, 16. Na cava na nona vakamacala me baleta na vuku
vakavuravura? Na sala cava so e da dau raica kina na mataqali “vuku” vakaoqo
e vuravura kei na loma ni soqosoqo lotu?
Na vuku e da taukena vakayago e “vakavuravura” se “vakatevoro”, ka
yali kina na Yalo Tabu. Sega ni dodonu me da kidroa e na ka oqo. O Solomone e
vakaraitaka “na sala sa rairai dodonu vua na tamata” e “sala ga ni mate” (VBalebale
14:12, 16:25). Na vuku oqo e veivakarusai. Ke teivaki ka vakaraitaki na bula ni vuvu
kei na nanumi koya vakaikoya, e na basika ga na kasere kei na veisei, me vaka na ka
e yaco e Koronica (raica na 2 Koronica 12:20, ka vakayagataki talega eke na vosa
vata ga oqo).
Wilika na Jemesa 3:17, 18; Joni 3:3–7; Kolosa 3:1, 2. Ni soqoni vata, na cava e
tukuna me baleta na vuku “vakalomalagi.”
Dina ga ni sega ni cavuta vakadodonu e ke o Jemesa na Yalo Tabu, e laurai kina na
vakasama ni sucu vou. O Jemesa e vakayagataka na vosa vakatautauvata me baleta
na kena teivaki ka vua na ka e tei, ka rairai sema e na vosa vakaibalebale nei Jisu e na
kena “teivaki” na vosa ni Kalou e na yalodra na tamata e na gauna e ra rogoca kina na
tukutuku vinaka (raica na Maciu 13:3–9, 18–23).
Na vuku vakalomalagi e “sinai e na loloma” ka wili kina na “vua vinaka.” Me
vaka e da sa raica oti, dina ga ni vakabibitaka o Jemesa na talairawarawa kei na
cakacaka vinaka me vua ni vakabauta, na loloma e qaqa e na veilewai (Jemesa 2:13).
E rawa ni da kaya, o ira na vuku dina e ra na sega walega ni yalo malumalumu
ka yalo vakarokoroko me vakataki Jisu, ia e ra na bulataka na veimaliwai vinaka,
yalomalua, yalololoma, ka dau veivosoti, ka ra na sega ni raica na nodra cala na
tamata, se vosa muri, se vakalelewa kina.
Sa rawarawa dina na noda sikalutu ki na vakarau ni bula se sala vakavuravura.
Dikevi iko mada: e cava na levu ni kena tara na nomu bula na vuku
vakavuravura, ni vakatautauvatataki kei na vuku vakalomalagi?
AI VOLA I JEMESA
56
TUSITI
Noveba 18
Na Vu Ni Veivala Kei Na Veiba
“Sa vu maivei na veiba kei na veivala vei kemudou? sa sega li ni vuna na
nomudou gagadre ca sa veivala e na veitiki ni yagomudou?” (Jemesa 4:1, raica
talega na Kalatia 5:17.) Na veiraravui cava e vakamacalataka na tikina ruarua
oqo?
Ni dolavi na Jemesa 4, e laurai ni o ira na tamata vakabauta e ra tawase tu e na
vuku ni nodra veisei vakaira. E tiko e dua na vuna mai loma ka vakavuna me basika
mai taudaku na veiba e na loma ni lotu: na kusima taki ni marau vakayago (na
vosa vaka Kiriki e basika kina na vosa vaka Peritania na hedonism). Na gagano ni
valavala ca vakayago oqo, ka vakatoka o Paula me “tovo vakayago,” e veivala kei na
veivakauqeti cecere vakayalo e na noda bula. Na bula va-Karisito e okati kina e dua
nai valu balavu, ke sega ni veiliutaki kina na “vuku mai cake” (Jemesa 3:17), e na
tasova yani ki na soqosoqo lotu ka vakavuna na mavoa vakayalo e na kedra maliwa
na tamata vakabauta.
Wilika na Jemesa 4:2, 3. Na gagano ni valavala ca cava e vakaraitaki eke, ka
vakaleqa vakacava na soqosoqo lotu?
Na tikina oqo e cavuta na vosa e vakayagataki e na Vunau E Tini: “Dou sa
kocokoco, ka sega ni rawata: dou sa ravuravu, ka daugagadre, ka sega ni taura
rawa me nomudou” (Jemesa 4:2). Na kena cavuti tale na leqa ni vei vuvutaki, yalo
kocokoco, kei na kusima se gagano (vakatautauvatataka kei na Jemesa 3:14, 16)
e vakaraitaka na rai ka tautauvata kei nai tukutuku E wasea o Jisu e na Vunau Mai
Na Ulunivanua, ni ka bibi na veivakauqeti mai loma, sega ni kena ga e taudaku, me
na laurai. Kena i balebale, ni cavuti na laba, e na okati talega kina na cudru. E ra na
sega beka ni veivakamatei vakaira na lewe ni soqosoqo lotu taumada. Ia, e na yasana
kadua, e da vulica e na i Vola ni Cakacaka, ni so na gauna, vakabibi e Jerusalemi, na
soqosoqo lotu nei Jemesa, ni yaco kina na vei liumuritaki, ka rawa ni yaco kina na
vesu kei na nodra vakamatei na lewenilotu.
“Na tiko yavavala e dau vu mai na noda lomani keda ga vakaikeda. Ni
da sa sucu vou mai cake, e da na taukena na yalo i Karisito, na yalo vata ga e
vakayalomalumalumutaki Koya me rawa ni da vakabulai. Sa na sega kina ni da na
vakasaqara na vanua cecere. E da na gadreva me da dabe e na ruku ni yava i Jisu, ka
me da vuli mai Vua.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, pp. 330, 331.
AI VOLA I JEMESA
57
VUKELULU
Noveba 19
Veiwekani Kei Vuravura
Wilika na Jemesa 4:2–4. Na cava na vuna e vakatokai ira kina o Jemesa, me ra
“dautagane se dauyalewa” o ira era wilika na nonai vola”? Raica na Jeremaia
3:6–10, 20; Aisea 54:5; Jeremaia 2:2; Luke 16:13.
O Jemesa e vakayagataka na vakasama vaka Vola Tabu ni o Isireli na yalewa
vakawati, ka vakatoka me ra dautagane vakayalo e na nodra sa muria na i tovo
vakavanua kei na i vakarau ni vakasama vakavuravura o ira na tamata vakabauta. Era
sa digitaka tiko e dua tale na i liuliu kei na turaga.
E sega ni rawarawa na noda kila vakavinaka na tikina e tarava, na Jemesa 4:5. E
so e ra vakatoka me tikina dredre duadua e na Veiyalayalati Vou. Na duidui ni kena
rawa ni vakadewataki na vosa vaka Kiriki e volai kina, e kunei votu e na duidui
ni vakadewa vaka Peritania. E so e ra vakadewataka na “yalo” me Yalo Tabu (“na
Yalo. . .sa tiko e lomada sa gadreva vakavuvu,” E vuvutaka nona gadreva na Yalo.
. . ”). E so e ra vakadewataka me yalo ga ni tamata (“Na Kalou e vinakata e na yalo
vuvu me vakaitikotiko e lomada na yalo E a bulia”; “E na yalo vuvu e vinakata me
vakaitikotiko e lomada na yalo E vakavuna o Koya”). Nai otioti ni vakadewa oqo e
sema vakavinaka kei na veika e vakamacalataki tiko mai e na wase ni vola oqo, ia e
sega ga ni matata sara nai balebale ni tikina oqo. Ni vulici vakavinaka na tikina 5 kei
na 6, kei na kena semati mai na veitikina mai cake, e rawa ni vakadewataki me: “Dou
sa vakasama beka ni sa sega ni yaga na vosa ni Vola Tabu me baleta na vuvu? Na yalo
sa vakavuna o Koya me vakaitikotiko e lomada e gadreva, ia E solia vakalevu vei
keda na loloma. O Koya sa kaya kina, na Kalou sa vorati ira sa viavialevu, ia sa solia
na loloma vei ira era sa yalomalumalumu.”
Na tikina 1–4 e vakamatatataka ni yaloda e sinai kina na gagadre, e sega beka ni
ca, ia e rawa ni moica na valavala ca me basika kina na sala ni ca. Na loloma duadua
ga e i wali ni noda leqa. O ira na dokadoka, e ra sa biuti ira e na dua na vanua, e
dredre kina vei ira me ra ciqoma na loloma. E dua e kaya, ni da rawata na loloma me
vakataki ira na daukerekere e ra dulaki yani na nodra bilo kava e na ruku ni dua na
savu levu. O ira ga e ra yalomalumalumu, yalomalua, ka ra vakila na nodra gagadre
kei na vakararavi, e ra tadola me ciqoma na loloma, e soli wale vei ira e sega ni
dodonu me soli vei ira. O Ellen G. White e vola, “Na noda gagadre levu sai koya na
noda vinakata me noda na loloma ni Kalou”—The Desire of Ages, p. 317.
Dikevi iko mada. Na cava e tu vei iko e dodonu mo vakabulai kina? E vukei iko
vakacava na nomu saunitaro na nomu vakila ni o gadreva vakalevu na loloma ni
Kalou e na nomu bula? E walia vakacava na nomu gagadre na Kauveilatai, ka
kauveilatai taudua ga?
AI VOLA I JEMESA
58
LOTULEVU
Noveba 20
Sorovaki Na Bula Vua Na Kalou
“O koya mo dou qai vakamalumalumutaki kemudou vua na Kalou. Vorata na
tevoro, ena dro tani kina vei kemudou ko koya.” (Jemesa 4:7). Dikeva vinaka na i
vakaro oqo. Ke da vinakata me da vorata na tevoro e na noda kaukauwa ga, e na rawa
beka ni noda na qaqa? E na gauna eratou tovolea kina e lewe vitu na Jiu me ratou
sereka e dua na curumi tevoro e na nodratou cavuta na yaca i Jisu kei Paula, me yaca
mana ni vakasevi tevoro, eratou drotaki bula e na nodratou mavoa ka luvaiwale ni sa
vakacicivi iratou o koya e curumi tevoro (Cakacaka19:13–16). Sa dodonu kina me da
sorovaki keda Vua na Kalou kei na Nona lewa E loma, me rawa ni da vorata kina na
tevoro. Ni da sorovaki keda Vua na Kalou, sa da vorata sara tu ga na tevoro.
E na gauna vata o ya, me da kakua ni nanuma ni o ira e vagolei tiko vei ira nai
vola oqo nei Jemesa e ra se sega vakadua ni se bau sorovaka nodra bula Vua na
Kalou. O Jemesa e volavola tiko vei ira na tamata vakabauta. Sa dodonu kina me da
vakasamataka vakalevu na bibi ni noda sorovaki keda Vua na Kalou e na veisiga, ka
vorata na tevoro e na gauna e da temaki kina.
Wilika na Jemesa 4:8–10. Nai vakaro cava e solia o Jemesa, ka rau veiwekani
vakacava? E sema vakacava kei na bula sorovaki?
Na vakamamasu me yaco na veisau e na tikina oqo e soqoni ni veika kece a
tukuna tiko mai o Jemesa mai na Wase 3:13. E da vulica e na macawa oqo ni tiko na
vakatautauvata ni vuku vakalomalagi kei na vuku vakatevoro, kei ira na dokadoka
e ra laveti ira cake me vakataki Setani (Aisea 14:12–14) kei ira na dauveiqaravi e ra
sorovaka nodra bula Vua na Kalou e na yalo malumalumu. E ra beitaki ni ra voroka
na nodra veiyalayalati kei na Kalou nodra voroka na vosaniyalayala ni vakamau
(Jemesa 4:4), kei na vakaruataki ni veibeitaki ni lomalomarua (Jemesa 4:8,1:8). Na
kaci me da sorovaka na noda bula, e sega walega ni vakasala me baleta na ka vinaka
kei na ca; e kaci vei ira na valavala ca me ra veivutuni, me vaka ga na kaci nei Jisu
(Luke 5:32).
E da veivutuni vakacava? O Jemesa e solia na kena kabakaba ka yavutaki mai
na Same 24:3–6): (1) toro voleka Vua na Kalou, E na toro voleka vei iko; (2) me
vuluvulu na ligamu ka vakasavasavataki na yalomu (nomu vakasama kei na ka o
cakava); (3) tagicaka na veika o leqa kina Vua na Kalou, ni o kila ni nomu gagadre
sai koya na ka duadua o rawa ni dulaka Vua me nomu kina na Nona loloma.
“Dou vakamalumalumutaki kemudou e na mata ni Turaga, ka na laveti
kemudou cake ko koya” (Jemesa 4:10). Na cava na kenai balebale? O vulica
vakacava mo yalomalumalumu? E da vulica vakacava me da bulataka na
yalomalumalumu e kune vei Jisu?
AI VOLA I JEMESA
59
VAKARAU
Noveba 21
Kuri Ni Vuli: “E lewe vuqa e mosi na yalodra e na bibi ni nodra colacola, baleta ni
ra saga me ra yacova nai vakarau cecere ni bula vakavuravura. Era sa digitaka na
kena veiqaravi, ciqoma na kena veilecayaki, bulataka na kena vei vakarau. Sa yaco
me leqa na nodra i tovo, ka vodo na bula ni lomaocaoca. Nodra sasaga me sotavi
na nodra tatadra kei na gagadre vakavuravura, sa mavoa kina nodra lewa e loma, ka
ra vakuria vei ira nai colacola ni rarawa. Na bula vinaka e na tekivu me yavu mai
ni vakaikuritaki vei keda na lomaocaoca. Na noda Turaga E vinakata me da luvata
tani na i vua oqo ni bobula. . .Ka sureti ira me ra vakasaqara taumada na matanitu ni
Kalou kei na Nona yalododonu, ka Nona vosaniyalayala ni na vakarautaka vei ira na
veika kece e na yaga vei ira e na bula oqo.”— Ellen G. White, The Desire of Ages, p.
330.
Taro Ni Veiwasei:
1. Vakasamataka na rua na vuku e da vulica e na Siga Moniti, ka vola na
vakasama e kune kina. Vakasamataka na vei vakatulewa bibi se ka o cakava e
na macawa oqo. Na vuku cava o vakayagataka kina?
2. E da raica na Siga Sade ni Kalou E yalataka vei ira na Isireli ni ra na qoroi
mai na veimatanitu tani me ra “tamata vuku e na yalomatua” ke ra muria
na Nona i vakaro. Ia, e sega li ni yaco me ra dokadoka kina na Isireli? Oqo e
veisaqasaqa kei na vuku vakalomalagi ni basika kina na yalomalumalumu.
Na cava e yaco vei ira, ka rawa vakacava me da vuli mai na nodra leqa? Rawa
vakacava me yaco na nodra kila nai balebale dina ni veiqaravi e na valetabu me
vukea ka taqomaki ira mai na yalo dokadoka? Rawa vakacava me taqomaki
keda na Kauveilatai mai na dokadoka?
3. Wilika na ka e vola o Ellen G. White mai cake. E vica nai vakarau
vakavuravura e da sasagataka me da rawata? E donu se cala na vei vakarau
oqori? Sa vakavuqa noda wilika ni so na tamata e tu vei ira na ka kece
vakavuravura, ia na nodra bula e kavoro. Cava e tukuna vei keda me baleta na
veivakacalai ni veika e via solia o vuravura? Ka bibi duadua, e rawa vakacava
me da vulica me da vorata na vuravura ka vukei ira na luveda, me ra kakua ni
coko e na dai oqo kei na yalayala lasu kei vuravura?
4. Dabe mada e na vakasama ni yalomalumalumu. Cava sa rui bibi kina e na
bula ni tamata Lotu va-Karisito? Cava sa rui rerevaki kina na dokadoka e na
nodra bula o ira e ra via muri Jisu?
AI VOLA I JEMESA
60
LESONI 9
Noveba 22-28
DUA GA NA DAUBULILAWA KEI NA TURAGANILEWA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 4:11–17; Cakacaka 17:11;
Iperiu 4:15, 16; Luke 12:13–21; Dauvunau 2:15–19; Taito 2:14.
Wiligusu: “Sa dua bauga sa vakatura na vunau, ko koya sa rawata na veivakabulai,
kei na veivakarusai: o cei ko iko mo lewa na tani?” (Jemesa 4:12).
Nai vakarau ni noda vakasama me baleta na vunau, noda okata me vunau ni Kalou
se sega, e tara nai vakarau ni noda veimaliwai kei ira na tamata kei na Kalou talega.
O sa bau kila ni so vei ira na tamata rogo ka vutuniyau e ra nanuma ni ra cecere cake
mai na lawa? E so vei ira era daubulilawa, se o ira e ra tutaka na kena muri na lawa, e
ra dau vakasaqara e so na sala me vukici na lawa me yaga vei ira. Na lawa e vauca na
bula ni veimaliwai, ia ni sega ni rokovi na lawa e na vakavuna na kena sega ni rokovi
na bula veimaliwai kei ira na tamata.
E na gauna vata o ya, o ira e tu vei ira nai vakarau ni vakasama me ra muria
vakamatailalai na vakadodonu na lawa, e na dredre na nodra veimaliwai kei ira na
tamata. Ni da rai vakatitobu e loma, na noda rai me baleta na lawa e na vakatau e na
noda rokova na vuku nodra na daubulilawa kei na vinaka ni lawa e buli.
Na lesoni ni macawa oqo e tekivu e na noda dikeva na vunau, ia e na liutaki keda
ki na so na vosa bibi me baleta na vakarau ni vakamuri lomana kei na bula ni tu
vakaikoya, ka da sega tu ni vakila, ia e da vakasalataki ni valavala ca, ni sa voroka
tiko na vunau ni Kalou. E rawa ni da kaya, ni o Jemesa e dolava vei keda e dua na
sala ni noda raica nai valavala ca.
AI VOLA I JEMESA
61
SADE
Noveba 23
Veilewai Se Yalo Ni Kila Ka?
“Kakua ni dou veikaseti, na veiwekani. O koya sa kaseta na wekana, ka lewai
koya na wekana, sa kaseta na vunau talega, ka sa lewa na vunau: ia kevaka
ko sa lewa na vunau, ko sa qai sega ni muria na vunau, ko sa lewa ga” (Jemesa
4:11). Na cava e okati kina me turaganilewa e dua e vakalewa e dua tale na
tamata?
Na vosa e vakayagataki e na tikina 11 ka vakadewataki “kaseta” e wili kina e so
tale nai valacala ca e na vosa, wili kina na vosa ca, vakadinadina vakailasu, kei na
vosa ni cudru (raica na VSoro19:15–18). E na dua na yasana, e vaka me madada
na vosa e vakayagataka e ke o Jemesa ni vakatautauvatataki kei na Wase 3; ia e
vakaraitaka ni dua e vosa saqata e dua tale e sa rui cala bibi, ka ni vaka me taroga na
lawa vakataki koya. Ni da biuti keda e na dabedabe ni turaganilewa, e da sa cakitaka
na noda malumalumu (raica na Maciu 7:1–3) ka da vakanamata ki na nona cala e dua
tale na tamata, me vaka saraga ni da tu e na taudaku se cecere cake mai na lawa. Na
rai vakaoqo, e yali kina na noda lomani ira na kai noda me vaka na nona lomani keda
(VSoro19:18). E da sa sega kina ni muria na lawa.
E na gauna vata o ya, dina ga ni sega ni dodonu me da lewai ira na tamata, me da
vulica me da taukena na kila ka vakayalo.
Tovolea mo raica na gagadre ni kila ka vakayalo e na veitikina oqo: Cakacaka
17:11, 1 Koronica 6:1–5, 2 Koronica13:5,Filipai 1:9, 1 Joni 4:1, Kalatia 6:1.
Me da dikeva se kune e na Vosa ni Kalou na ka e ra vakatavulica ka vunautaka
na tamata. Sa dodonu me da vakauqeti ira na lewenilotu me ra walia na nodra duidui
vakaira, baleta ni kau e na mataveilewai, e da sega ni kila se liutaka se sega na
bula nei turaganilewa na Vosa ni Kalou. E ka bibi, me da dikevi keda e na vuku ni
bulabula vinaka ni noda veiwekani e na vakabauta, ka da taroga se da yavutaki tu e na
veika vinaka ka veilaveti se na veika e na vakaleqa na noda bula va-Karisito.
Sa rui ka rawarawa na noda vosataka ka vakalewai ira na tani, vakabibi ni ra
cakava na ka e da sega ni taleitaka. E da vulica rawa vakacava ke da sa takosova
na laini, mai na yalo ni kila ka ki na dabedabe ni turaganilewa ni vunau ni
Kalou?
AI VOLA I JEMESA
62
MONITI
Noveba 24
E Turaganilewa O Daubulilawa
O Jisu e solia kece na vunau e na Veiyalayalati Makawa. E vakatokai e na so na
gauna me lawa i Mosese baleta ni a soli mai vua (2Veigauna 33:8, Nemaia 10:29),
ia o Jisu E a liutaki ira na Isireli e na loma ni veikau ka vosataka na Vunau E tini
mai na Ulunivanua o Saineai (1Koronica 10:1–4). E na Vunau mai na Ulunivanua, E
vakamatatataka ka vakarabailevutaka kina o Jisu na vunau. O Koya na “Vosa…sa mai
tamata” (Joni 1:14), ka sa Nona Vosa e da na lewai kina (Joni 12:48).
“Sa dua bauga sa vakatura na vunau ka turaganilewa, ko koya sa rawata
na veivakabulai kei na veivakarusai. O cei ko iko mo lewa na tani?” (Jemesa
4:12). Na cava e tukuna vei keda na veitikina oqo me baleti Jisu na noda
Turaganilewa? Aisea 33:22; 11:1–5; Iperiu 4:15, 16; Vakatakila 19:11–16.
O koya ga e kila vinaka na lawa sa rawa ni digitaki me turaganilewa ka vakasala
me baleta na kena sa voroki se sega e dua na lawa. O ira na vunilawa e ra vulica na
lawa e na vica na yabaki ni bera ni ra dabeca na kena veitarogi me kilai kina ke ra sa
rawa ni ra tekivu veiqaravi. O ira na vunivola e na gauna nei Jisu (vuqa vei ira era
Farisi), e ra vulica talega na lawa i Mosese kei na nodra vakavuvuli na qase. E basika
na veisaqasaqa e na kedra maliwa na liuliu ni lotu kei Jisu baleta ni sega ni duavata
kei na vuqa na nodra vakavuvuli na qase. Ia, o Koya ga E a solia na vunau, ka sai
Koya ga E tu Vua na dodonu me vakamacalataka na kenai balebale ka vakatulewa se
sa voroki se sega. Ni gauna E sa na lesu mai kina, a sa tu ga Vua na ka, me solia vei
ira na tamata yadua me vaka na nodra i valavala (Vakatakila 22:12). Me kena i kuri,
sa rawa vei Jisu me vakabulai keda mai na valavala ca, E na Nona liatamata, bula
tawacala, mate me sosomitaki keda, ka vakaturi e na qaqa mai na valavala ca kei na
mate.
“Na Kalou sa lesia na veilewai Vua na Luvena, ka ni o Koya na Kalou sa mai
liatamata. “Na Kalou sa nakita me turaganilewa ni vuravura oqo na Ravouvou dau
kila ka rarawa. O Koya e lako mai e na mataveilewai mai lomalagi me vakabula na
tamata mai na mate tawamudu; . . . O Koya E vakatara me tucake ka beitaki e na
mataveilewai vakavuravura, ka vakararawataki e na mate beci e na kauveilatai—O
Koya duadua ga e na kacivaka na vakatulewa ni noda tauri cocovi se cudruvi.”—
Ellen G. White, Maranatha, p. 341. O Karisito E Dodonu ga me noda Turaganilewa
baleta ni Dausolilawa ka noda iVakabula.
Cocovi se cudruvi, e dua ga vei rau e na noda. Cava na noda nuinui duadua ni
vakaicocovi?
AI VOLA I JEMESA
63
TUSITI
Noveba 25
Nakinaki Taumada
Wilika na Jemesa 4:13. (Raica talega na Luke 12:13–21.) E da na
vakaveiwekanitaki rau vakacava na noda nakinaki ka tuvalaka na veika ni
veisiga ni mataka kei na noda bulataka e na veisiga na Nona voleka niu lesu
mai o Karisito? E da na levea vakacava nai cori me da tara ka vakalevutaki nai
lololo”?
E ka vinaka dina me da tuvana na noda i nakinaki me baleta na yabaki vou e tu e
na matada. O ira na vei bisinisi e dau tu na nodra tuvatuva leleka, balavu sara kei na
kena e veimama. Na matavuvale kei na tamata yadua e dodonu me vakabulailavo e
na vuku ni veisiga nimataka kei na kena sotavi na vei ogaoga tubukoso. E na yasana
kadua, e da vakabauta ni sa voleka ni lesu mai o Jisu, ka na vakarusai kece ena
bukawaqa na veika vakavuravura eda taukena (2Pita 3:10–12).
E rau sega ni veisaqasaqa na rai se vakasama e rua oqo. E dua e kaya, “Tuvalaka
na nomu tuvatuva me vaka ni na berabera na lesu vakarua mai nei Karisito, ia mo
bulataka na veisiga me vaka ga ni na basika mai nimataka.” E vinaka na i nakinaki
vakaoqo, dina ga ni tuvatuva vakabalavu vakaoqo e dau vakadredretaka na noda
cavukalawa e na veisiga yadua. Vuqa vei ira e ra rogoca na talanoa nei Jisu (keda
talega na Lotu va-Karisito nikua) e da na kaya ni o koya na tamata vutuniyau oqo
e vakalougatataki koya na Kalou, ka sa via vakalevutaka na nona lololo. Ia o Jisu e
vakatakila vei keda na vakanananu vuni ni lomana: “Yaloqu, sa levu na nomu i yau
sa bini tu ena rauta na yabaki e vuqa; mo vakacegu mada, mo kana, mo gunu, mo
marau tiko” (Luke 12:19). Na nona gagadre dina me binia na i yau e na vukuna ga
vakaikoya.
Sa rui ka bibi ni da tuvatuva ka, “Ia oqo mo dou kaya, Kevaka sa vinaka vua
na Turaga, eda na bula, ka kitaka na ka oqo, se na ka ko ya”(Jemesa 4:15). Oqo e
uasivia na noda vola na vosa “ke lewa na Kalou” ni mai cava na ka e da tuvalaka. E
kena i balebale ni dodonu me da sorovaka na noda i nakinaki se tuvatuva kece Vua
na Kalou. Me da masu ka kaya: “Kemuni na Kalou, au kila na Nomuni lewa. Ke o
ni sega ni marautaka nai tuvatuva oqo, ni vakaraitaka mai vei au.” Na Kalou e na
vakaraitaka vei keda ke sega ni vinaka na noda i nakinaki—ke da yadrava tiko ka tu
vakarau me da vakadodonutaka se veisautaka sara ga vakadua.
Wilika tale na Jemesa 4:13. Dina ga ni vaka me sega ni cala na ka e tukuni, e
tiko dina e dua na leqa—sega e na ka era via cakava ia e na vakarau ni nodra
vakasama. Rawa vakacava me da qarauna me da kakua ni coriti e na mataqali
vakarau ni vakasama vakaoqo?
AI VOLA I JEMESA
64
VUKELULU
Noveba 26
Na Kabu Walega
Wilika na Jemesa 4:14. Na tikina bibi cava e vakaraitaki e ke?
E sega ni ka tudei na bula. Na veigauna kece e da ceguva na cagi e solisoli. Na
Jemesa 4:14 e vakayagataka e dua na vosa vaka Kiriki makawa sara na atmis, ka
vakadewataki me “cawa” se “kabu.” E tautauvata ke na vosa vaka Iperiu na hebel
(“cegu, cawa”), ka basika vaka 38 e na Dauvunau ka vakadewataki me “tawa yaga,”
ni vosa me baleta na lekaleka walega ni bula. Ni da qase cake mai, e da kurabui e na
toso totolo kei na lekaleka ni bula. Ni sa vakalairoro sobu na bula nei Billy Graham,
na dauvunau rogo levu, e kaya, “Au sega ni kila ni bula e totolo wale tu ga na kena
cici.”
E rawa ni da kaya, ni voleka tu ga e na noda matanikatuba o mate. E dua ga na
tuki ni uto e tawasei kece mai vua. Sa rawa vei keda, e na dua ga na tiki ni gauna, kei
na vuna e vuqa, me da mate vakasauri. Sa dodonu vakavinaka kina na ka e tukuna
o Jemesa, “ia dou sa sega ni kila na ka sa na yaco e na mataka” (4:14), wili kina na
mate.
“Au na sega ni vosa e ke me baleta na lekaleka kei na veilecayaki ni bula; ia e tiko
e dua na leqa rerevaki—e dua na leqa rerevaki e da sega ni siqema rawa tiko—noda
vakaberabera tiko ni malele ki na domo ni vakamamasu ni Yalo Tabu ni Kalou, ka da
digitaka me da bula valavala ca, ka sai koya oqo na vu ni noda wawa vakabalavu.”—
Ellen G. White, Steps to Christ, p. 32. Kena i kuri ni sega walega ni lekaleka na bula
ia e rawa talega ni sega ni vakacegui keda.
Wilika na Dauvunau 2:15–19; 4:4; 5:10; 9:11, 12. E tokona vakacava na
tukutuku nei Jemesa o Solomoni e na veitikina oqo?
E da raica e levu na vakatulewa e sega ni dodonu, levu na ka e sega ni vakarautaki
vakatautauvata, ka levu na ka e sega ni vakaibalebale e na bula oqo. Sa vakavuna me
da gadreva na vosaniyalayala ni bula tawamudu e yalataka o Jisu ki vei keda. Ke sega
o ya, o keda e da vaka ga e dua na kabu, e da na seavu yani ka guilecavi vakadua.
Dikeva vakabibi na nomu bula: na cava se vica na ka e tu e na vuravura oqo e
vesuka tu na nomu bula? Rawa vakacava me tudei tiko e na nomu vakasama ni
bula oqo e ka lekaleka walega?
AI VOLA I JEMESA
65
LOTULEVU
Noveba 27
Kila Ka Cakava Na Ka E Vinaka
Wilika na Jemesa 4:15–17 ni semati kei na tukutuku e na veitikina mai cake. Na
tikina bibi cava e tukuni tiko eke?
O Jemesa e vosa tiko e ke e na vakarau ni vakasama ni tu vakaikoya. E vakatoka
na vakarau ni vakasama oqo me “vakilakila,” kei na vosa e vosataki e na “dokadoka,”
e kaya ni “ca.” Oqo e vakaraitaka na bibi ni nodra taukena na Lotu va-Karisito na i
vakarau ni vakasama donu ka vinaka.
Wilika na tikina 17. Na Vola Tabu e vakamacalataka nai valavala ca e na rua
na sala: (1) caka cala; (2) sega ni cakava na ka dodonu. Na matai ni vakamacala e
vakaraitaka o Joni: “nai valavala ca na talaidredre ki na vunau” (1 John 3:4). Vuqa
na vakadewa vou nikua e kaya ni “valavala ca na basulawa,” ia na vosa vaka Kiriki
na anomia e vagolei ki na voroki e dua na lawa ka sega ni vakarau ni bula sega ni
kauwaitaka na lawa (raica na kena vakayagataki e na Roma 4:7, Taito 2:14,Iperiu
10:17). Na karua ni vakamacala e kune e na Jemesa 4:17: “O koya sa ca kina vua sa
kila me caka vinaka, ka sega ni kitaka.” E sega ni da cala ni da vorata na veitemaki,
na gauna ga e da sa laiva me rawati keda. E da sa kacivi me da “luve ni rarama”
(Efeso 5:8) ka “me caudre vakakina na “noda” rarama e na matadra na tamata, me
ra raica na “noda” valavala vinaka, ka vakarokorokotaka na Tamada sa tiko mai
lomalagi ” (Maciu 5:16).
Sa rawa ni da na yalolailai, baleta ni sega ni dua vei keda e rawa ni cakava tiko
na veika vinaka e na veisiga kece. Ia, e sega ni leqa oqori. Na bula mada ga nei Jisu
e sega ni sa cakacaka tu ga ka sega ni cegu. E tiko na gauna E vakagalalataki Koya
me laki masu se me vakacegu (Luke 5:16, Marika 6:31). Ia e bibi duadua, ni vinakata
me yaco duadua na loma ni Kalou e na veika kece E cakava (Joni 5:30). O Jisu e
vakatautauvatataka na muri ni loma ni Kalou kei na kana: “A qau kakana meu kitaka
na loma i koya sa talai au mai; ka meu vakaotia na nona cakacaka” (Joni 4:34).
Me vaka ga ni vakaiyalayala na ka eda rawa ni kania e na dua na gauna ni kana, sa
vakaiyalayala talega na ka eda rawa ni cakava. Oqo na vuna e kaya kina o Jisu ni so
e ra teitei ka so e ra tatamusuki, ia e rau “marau vata” (tikina 36–38). Ni da cakacaka
Vua na Turaga, e da na vakauqeti me da cakacaka vakalevu, ka da masulaka me rawa
ni da vakayagataki e na veisala ni veiqaravi kecega.
E vukei keda vakacava na masu me mate na au, ka taukeni na vakarau ni
vakasama e sorovaki ki na loma ni Kalou? Se vakacava na nomu i nakinaki, o
vulica rawa vakacava mo sorovaka Vua na Turaga?
AI VOLA I JEMESA
66
VAKARAU
Noveba 28
Kuri Ni Vuli: “Me kakua ni dua vei kemudou e dokadokai koya nona tutaka na dina,
nona kaya ni yalo oqo (nona kila rawa na loma ca e na nodra bula na tamata), e sau ni
nona veiqaravi e na yalodina vei ira na caka cala kei na nona tu me taqomaka na dina.
E levu e ra taleitaka na mataqali vuku vakaoqo, ia e veivakacalai ka rerevaki. E sega
ni lako mai cake, ia e vua ni yalo e sega ni se vakavoui. E vu mai vei Setani na vuku
vakaoqo. Me kakua ni dua e dau beitaki ira na tani me kaya ni tiko vua na yalo ni
kila na ka e tu e lomadra na tani, baleta ni nona veibeitaki, e sa vakasuluma nai tovo
nei Setani e na sulu ni yalododonu.”—Ellen G. White Comments, The SDA Bible
Commentary, vol. 7, pp. 936, 937.
“O koya e tarai na lomana ni sa cala, e matai ni tamata e vakila ni cala na ka e
cakava. Nona beitaka tale e dua sa vakaraitaki ni nona vunitaka se vakaulubale e na
vuku ni ca e tiko e lomana. Na valavala ca e basika kina vua na tamata me kila na ca;
gauna ga e rau digitaka kina na vuda me rau valavala ca, e rau sa tekivu veibeitaki;
ka sai koya oqo na ka e na cakava na tamata ni sega ni veiliutaki kina na loloma i
Karisito.”—Ellen G. White, Thoughts From the Mount of Blessing, p. 126.
Taro Ni Veiwasei:
1. Dikeva tale na vakamacala nei Ellen G. White mai cake. Rawa vakacava me
da taqomaki keda mai na leqa vata oqo: noda lewai ka beitaki ira na tamata,
ka ubia na noda leqa ka vakalomavinakataki keda me da nanuma ni da vinaka
cake?
2. Dabe mada e na dina baleta na kena cici totolo na noda bula na tamata. Na
cava e tukuna vei keda me baleta na veika bibi me da vakayacora taumada? E
ra kaya na daunivakadidike ni gauna e rawa ni veisau, ka vakatau e na totolo
ni noda toso e na loma ni dua na gauna. Ia, e dua na ka e matata: se vakacava
na totolo, se berabera ni noda toso, ni toso o gauna, e sa gole vakadua. E
vakayadrati keda vakacava na vakasama oqo, e na vuku ni noda vakayagataka
na gauna?
3. E da na vakatulewa vakacava e na vukudra o ira e ra sa valavala ca, ka da
qarauna me da kakua ni sikalutu e na i cori e vakasalataki keda kina o Jemesa?
AI VOLA I JEMESA
67
Lesoni 10
Noveba 29–Tiseba 5
TAGI KA QOQOLOU!
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 5:1–6, Same 73:3–19, 1
Samuela 25:2–11, VSoro 19:13, Luke 16:19–31, Maciu 5:39.
Wiligusu: “Ni na tiko talega na yalomudou e na yasana sa tiko kina na nomudou i
yau.” (Maciu 6:21).
Na kena taleitaki na parokaramu e na retio yaloyalo na “Who Wants to Be a
Millionaire?” (O Cei E Vinakata Me Milionea) e vakaraitaka ni vuqa na tamata e
tatadrataka tu me rawa ni lade mai na bula dravudravua ki na vutuniyau e na dua na
siga.
Ia nai yau e sega ni ka taucoko e na bula oqo. E dua na vakadidike e vakatututaka
ni levu cake nai lavo e rawati e muria mai na lawa ni vakalailaitaki na ka e suka mai:
e na taudaku ni kena vukea na tamata me bula e na vakarau ni bula vutuniyau, na
levu ni ka e taukeni e sega ni kauta mai na bula marau. E levu cake na marau e kauta
mai vei keda na veiwekani e vakaibalebale, nomu taleitaka na nomu cakacaka, kei na
bula e vakaibalebale, ni vakatautauvatataki kei na levu ni yau e da taukena. Na veika
vinaka e dau sega ni saumi na kena soli, na vosa tau e na loloma, na mata dredredre,
na daliga dau vakarorogo, cakacaka ka ni loloma, veiciqomi, veidokai, na liga e tatara
me veivakacegui, kei na veitokani dina.
Sa ka talei cake na vei solisoli e solia na Kalou: vakabauta, vuku, vosota
vakadede, loloma, loma vinaka, kei na vuqa tale na veivakalougatataki e gole mai
Vua na Yalo Tabu e na noda bula. Levu vei keda na Lotu va-Karisito e da duavata
kei na vakasama oqo, ia e ka ni rarawa, ni noda bula e na veisiga e vakaraitaka ni
kaukauwa tiko vei keda na yalo kocokoco ni nanumi koya vakaikoya. E da na vulica
e na macawa oqo, ni dua na bula cala na kocokoco, ka tiko vata na kena i samu ni
dawa e vakadomobula.
* Vulica na lesoni oqo, ka mo vakarau e na Sigatabu, Tiseba 6.
AI VOLA I JEMESA
68
SADE
Noveba 30
E Na Vakayacori Na Lewa Dodonu!
Na wase 5 ni vola nei Jemesa e tekivu e na kacabote: “Dou lako mai, oi kemudou
na tamata vutuniyau, dou tagi ka qoqolou e na vuku ni nomudou ka rarawa ena
yaco mai!” (Jemesa 5:1). E sega ni da vakabekataka, ni oqo e dreta sara ga na nodra
vakasama o ira era wilika.
E na Jemesa 1:10, 11, e vakananumi ira na vutuniyau na kena sega ni tudei na i
yau. E na wase 5 oqo, e bolei ira e ra tatakube matua toka e na nodra i yau me ra “tagi
ka qoqolou.” E vaka me sa tekivu tau vei ira na kedra i totogi. E matata na kedra i
vakamacala e na veitikina e da na vulica e na macawa oqo, ka vakavotuya e na noda
vakasama na veisausaumi vakalomalagi e na tau vei ira na tamata ca, ni bera na Nona
lesu mai o Karisito (raica na Luke 17:27–29; 2 Timoci 3:1, 2;Vakatakila18:3, 7).
Na vakarau ni vakasama vata oqo e curuma tale tu ga na lotu ni Kalou e nai otioti ni
gauna (Vakatakila 3:17). E talei, ni vosa vaka Kiriki ka vakadewataki me “miseries”
(ka rarawa) e na Jemesa 5:1 e kau mai e na vosa vata ga e vakamacalataki kina o
Leotisea me “wretched” (yali vua na marau) e na Vakatakila 3:17.
Sa levu e vuravura na kena sa yali na lewa dodonu, vakabibi na kena yali na
lewa dodonu e na bula vakailavo. So na gauna e dredre me da siqema rawa se
cava na vuna e ra vutuniyau kina e so na tamata e na nodra butakoci ira na
tamata dravudravua, ka vaka me sega ni tarai ira na lawa! Wilika na Same
73:3–19. Nai nuinui cava e kune e na veitikina oqo me baleta na leqa makawa
oqo?
E na loma ni Veiyalayalati Makawa, e da kunea kina na kena tagici na lewa
dodonu kei na vosaniyalayala ni Kalou ni na vakadodonutaka. Ia na i nuinui ni
veivakadeitaki oqo, e sega ni vakarawarawataka na gauna ni kena waraki na Nona
curu takoso mai na Kalou. Dua na kena vakaraitaki, o Apakuki na parofita e a
vakataroga vakadodonu na Kalou, e na gauna sa levu tiko kina na nodra vukitani
na tamata ni Kalou, ka sa dokadoka cake kina o Papiloni ka marautaka na nona
kaukauwa kei na vutuniyau (raica na Apakuki 1:2– 4, 13, 14). Na Kalou E sauma
ga vakalekaleka me vakararavi Vua, ka wawa vakalailai tale (Apakuki 2:2–4). E
vakayacora vakakina na parofita (Apakuki 3:17, 18).
Na lewa cala cava e vakavuna me buebue e lomamu na cudru? (Ka levu na
ka e yaco tu o sega ni kila!) Dina ga ni dodonu me da cakava na ka e rawa ni
da cakava me vakagalalataki na lewa cala, e da vulica rawa vakacava me da
vakacegu e na vosaniyalayala, ni na tauca na Nona lewa dodonu na Kalou?
AI VOLA I JEMESA
69
MONITI
Tiseba 1
Sa Sega Ni Yaga Nai Yau
Wilika na Jemesa 5:2, 3. Na vakasala cava e kaya tiko e ke o Jemesa? Dina ni
vaka me kaukauwa na nona vosa, na mataqali yau vakacava e tukuna tiko? Na
cava na uto ni nona tukutuku?
Sa vuca mai nai yau, kania nai sulu na sarasara, ka sa veveka mai na koula kei na
siliva—oqo eso nai yaloyalo me da vakasamataka, ni toso tiko na cawiri totolo kei
vuravura, ka mua tiko ki na kena vakarusai.
Na bula vakailavo e vuravura e vaka me oti ga e dua na leqa ni bula vakailavo, sa
basika tale mai e dua tale na leqa; na “gauna vinaka” dau yaco, e sega ni tu vakadede,
ka dau muria mai e dua tale na leqa. Nai rairai kece ni bula sautu vakailavo kei
na rairai maravu ni makete ni veivoli e vuravura, e ka ga ni vakasama ka lekaleka
walega. Na bula ni tawa lomavinaka kei na yavavala e tubu cake ni sa kai vei yawaki
ga na bula e na kedra maliwa na vutuniyau kei na dravudravua. Oqo na ka e yaco tiko
e na gauna e volavola tiko kina o Jemesa, na nodra sa vakasaqara na bula vakayago
na dravudravua ka ra sega ni kauwaitaka na vutuniyau na nodra tagi.
Vakasamataki iratou na lewe tolu oqo ka vakamacalataka na revurevu ni yau (se
na kena sega nai yau) e na nodratou bula:
1. Nepali (1 Samuela 25:2–11)
2. Esekaia (2 Tui 20:12–19)
3. Pita (Cakacaka 3:1–10)
E na yaco na gauna, sa na sega ni qai malele na tamata ki nai yau kece
vakavuravura. E da vulica na kena vakaiyalayala kei na kena yasana butobuto. Nai
lavo e tu na vanua me dabe kina; na leqa vei keda ni da dau vakadaberi koya e na
dabedabe se vanua cala.
O Jemesa e kaya ni yau e na vakadinadina ni veibeitaki” vei ira era sega ni
vakayagataka vakadodonu (Jemesa 5:3). Dina ga ni soli tiko na vakasala oqo e na
rai ni veika e na yaco e nai otioti ni gauna, me matata vei keda: ni ka bibi na noda
vakayagataka nai yau. Nai tukutuku ni na kania na lewedra me vaka na bukawaqa, e
tau me vakayadrati keda ki na bibi ni noda digidigi me baleta na kena vakayagataki
nai yau. E da sa binia tiko nai yau ka na yaco me vakamai, se da maroroya me yaga ki
na bula tawamudu? ( Luke 12:33, 34.)
Vakasamataka vakabibi nai vakarau ni nomu vakasama me baleta nai yau kei
na kena tara na nomu bula ni veiwekani. Na cava e tukuna vei iko me baleta na
nomu vakayagataka?
AI VOLA I JEMESA
70
TUSITI
Tiseba 2
Nodra Tagi Na Dravudravua
Ni da wilika nai vola i Jemesa, e da raica ni vica nai wasewase ni tamata
vutuniyau e cavuti kina, wili kina na o ira na dauveivoli vutuniyau, ka ra na musuki
sobu e na maliwa ni nodra sasaga (James 1:11), o ira na tamata vakabisinisi ka ra
kauta ki na mataveilewai na nodra kisi me taqomaki na nodra vakatubuilavo (Jemesa
2:6), kei ira na dauteitei taukei ni qele e na nodra sega ni saumi ira vinaka na nodra
tamata cakacaka (Jemesa 5:4). Na veitikina oqo e vakaraitaka na veika era cakava e
na gauna sa oti o ira na vutuniyau, na vakarau ni nodra vakasama nikua, kei na totogi
e na tau vei ira. O ira oqo e ra “binia nai yau” (Jemesa 5:3) e na nodra vakayagataki
ka saumi vakaca na tamata dravudravua.
“Raica, sa tagi na kedrai voli na tamata daucakacaka, era sa tamusuka na
nomudou veiwere, o koya dou sa bureitaka” (Jemesa 5:4). Raica na VSoro 19:13;
Vakarua 24:14, 15; Jeremaia 22:13.
Na yavu bibi cava e laurai eke, sega walega e na veika e yaco tiko e na gauna nei
Jemesa, ka wili kina na noda veimaliwai vakararaba kei ira na tamata?
Vei ira na Isireli e na gauna vaka Vola Tabu, ni dau vakayacori na veisaumi, e vuqa
vei ira era dau vakayagataka na kedra i sau me ra volia kina na kakana me bula kina
na matavuvale. Ni sega ni caka na veisaumi, sa na yaco na via kana e na matavuvale.
Me da raica na bibi ni ka e via tukuna tiko e ke o Jemesa.
Sa rauta me vosa vakaukauwa o Jemesa me baleti ira e ra sega ni saumi ira na
nodra tamata cakacaka. E tovo ca ke dabui e dua na tamata e na dua na ka, ia e okati
me valavala ca, sega walega vei ira na dravudravua, ia e lomalagi talega, ke dua na
tamata vutuniyau me binia nona i yau e na nona butakoci ira na dravudravua. Ka
vakaraitaka o Jemesa ni na tau vei ira nai samu ni dawa e na kena gauna dodonu!
“Na i yau e salavata mai kei na i tavi levu. Ni taukeni nai yau e na sala cala, ni
sivia nai sau lavaki e na veivoli, nodra vakasaurarataki na yada kei na luveniyali, se
na kena bini na i yau ka sega ni kauwaitaki me sotavi na nodra leqa na dravudravua,
e na yaco kina na veisaumi e vakaraitaka na apositolo e na veivakauqeti ni Yalo Tabu:
‘Dou lako sara, oi kemudou na tamata vutuniyau, dou tagi ka qoqolou e na vuku ni
veika rarawa e na yaco vei kemudou.”—Ellen White, Testimonies for the Church,
vol. 2, p. 682.
Vakacava na nomu veiwekani kei ira na tamata me baleta nai lavo? Na cava e
vakaraitaka na veiwekani oqori me baleta nomu Lotu va-Karisito kei na nomu
seraka nai tovo i Karisito?
AI VOLA I JEMESA
71
VUKELULU
Tiseba 3
Levulevu Ka Marau (E Na Gauna Oqo)
“Dou a marau tikoga e vuravura, dou a daukana tiko; dou a dauvakania na
lomamudou, e na siga sa ia kina na dauveivakamatei.” (Jemesa 5:5, Isikeli 16:49,
Emosi 4:1).Na cava e sema na tikina oqo me baleta na bula vutuniyau?
E na vuravura makawa, e tiko na vakasama ni yau e tiko ga na kena i yalayala,
ka kena i balebale, ni sa levu cake na nodra i yau eso na tamata, sa na lailai sobu na
nodra i yau na vo ni tamata. E rawa ni da kaya, ni o ira na vutuniyau e rawa duadua
ni vakalevutaki na nodra i yau e na nodra vakadravudravuataki na dravudravua. E
vakasama vou na “vakatubu i yau” ka me sega ni tosoya sobu na nodra i yau na vo ni
tamata. E so era kaya ni nodra sa vutuniyau cake na vutuniyau, sa na rawa vei ira me
ra vukei ira na dravudravua me ra vutuniyau talega. E na yasana kadua, ni da raica
na veisisivi ni kena vakayagataki nai yau bula ka sa tekivu me lailai mai e na kedra
maliwa na matanitu torocake kei na matanitu se qai tekivu me vakatorocaketaki, sa
na vakaiyalayala kina na vakasama ni vakatubu i yau. Sa da sarava tu kina nikua na
duidui se sega ni votai vakatautauvata ni yau.
Na talanoa vakaibalebale me baleti Lasarusa kei na tamata vutuniyau e dua na
talanoa kilai levu e talanoataka o Jisu me baleta na leqa ni bula ni sega ni vei votai
vakatautauvata (Luke 16:19–31). E na gauna nei Jisu, e vuqa na tamata e ra kalougata
ke rua na nodrai sulu, ka ra marau ke ra kana magiti vakadua e na dua na yabaki. E na
talanoa, o koya na vutuniyau e vakaisulu e “nai sulu lokaloka kei na lineni matailalai”
(nai sulu sau levu) “ka kana magiti e na veisiga” (tikina 19). Dina ga ni laveti
yani o Lasarusa na tamata dravudravua ki na matamata ni vale nei koya na tamata
vutuniyau, e kerekere me bau soli vua e so na meme ni kakana me bula kina.
Me matata vei keda, ni usutu ni talanoa oqo e baleta tiko na bula oqo, sega ni bula
se bera mai. Nai lavelave taumada ni vosa vaka Kiriki e sega kina na vosa “lomalagi”
se “eli.” E rau tini ruarua e na dua vata na vanua (tikina 23)—nai bulubulu (etesi).
Na i keli titobu e tawasei rau e vakatakarakarataka na dina, ni sa mate na tamata,
sa macala na vanua e na tini kina. Nai vakarau e da vakarautaka vei ira na tamata e
na bula oqo (ka vakamacalataki e nai vola i Mosese kei ira na parofita,” tikina 29,
31) e sa rui ka bibi. E sega ni tiko tale e dua na bula e na taudaku ni bula oqo me da
vakavinakataka kina na cala e da cakava e na bula oqo: kevaka sa sega ni lomana na
wekana sa raica tiko ko koya, ena lomana vakaevei na Kalou ni sa sega ni raica?” (1
Joni 4:20).
Na cava e so na ka o veivutuni ni o cakava, ka dina ga ni rawa ni o
“vakadodonutaka” nikua, ia e na sega ni rawa ni vakadodonutaka e na veisiga
mai muri?
AI VOLA I JEMESA
72
LOTULEVU
Tiseba 4
Beitaki O Koya E Vakaleqai
Ni dua e cakava e dua na ka e cala, sa dau kena i vakarau me da tovolea me da
levea na kena samu ni dawa. Eda dau beitaka tale e dua —wili kina o koya e yaco
vua na leqa. O ira e ra laba, e ra dau kaya ni yaco na leqa e na nodra a taqomaki ira
se ra beitaka na leqa ni nodra susugi cake mai. O ira e ra kucu se vakayacora nai
vakarau kaukauwa vei ira na yalewa, e ra beitaki koya e vakaleqai, e na nodra kaya
ni ra a bacani. O ira na vakawati e ra dau veibeitaki vakaira ni dau yaco na kasere
ni vakamau. O ira e ra beitaki ni ra vakamatei ira na Lotu va-Karisito taumada, era
beitaki ira na Lotu va-Karisito ni ra vakatavuvulitaka nai vakavuvuli lasu. O Jisu
sa vakasala oti vei ira tou na tisaipeli, “ni na yaco na gauna, era na nanuma kina ko
ira yadua sa vakamatei kemudou ni ra sa qarava kina na Kalou” (Joni 16:2). E da
vakabauta ni o Jemesa e a mate talega e na vuku ni nona vakabauta.
Mai na rarama oqo, sa rui bibi kina na Jemesa 5:6:
“Dou a lewai koya sa yalododonu, dou a vakamatea; sa sega ni vorati kemudou
ko koya.” Sa vakavica na nomu beitaki ira na tani, ka qai kila e muri ni dodonu
mo beitaki e na cala o ya? Vakasamataka vakabibi nai otioti ni yatu vosa e na
tikina oqo. Kena i balebale oqo me da laivi ira na tamata me ra vakaveitaliataki
keda? E na yasana kadua, e vica beka na veiba o okati kina sa rawa me tarovi ke
o sega ni via sabaya? Na cava e balebale ni vosa nei Jisu me da “solia na baluda
kadua”? (Maciu 5:39). Rawa vakacava me da cakava vakakina (se da okata me
yaco e dua na ka, ka sega dina ga ni dodonu me dua na ka)?
E da raica ni levu na ka e vosa kina o Jemesa me baleti ira na vutuniyau kei na
dravudravua. Me matata tiko vei keda, ni sega ni vatonaki ira na tamata vutuniyau o
Jemesa baleta ni ra vutuniyau. E kauwai o lomalagi e na vakarau ni nodra vakasama
kei na ka era cakava. Sa vakatalega kina, na noda bula dravudravua e sega ni kenai
balebale ni lomani keda vakalevu cake na Kalou. O ira na “dravudravua vakayalo”
ka “vutuniyau e na vakabauta” e na “nodra na matanitu vakalomalagi” (Maciu 5:3,
Jemesa 2:5). Na bula e loma vakaoqo, e na sega beka ni tautauvata kei na bula
vakailavo e taudaku. Ia e rawa talega ni tautauvata. O ira era “vutuniyau ka levu na
ka era taukena” (Vakatakila 3:17) e rawa ni ra dravudravua tu vakayalo. Na Kalou
sa vakasalataki ira na Isireli me ra qarauna, ni na rawa me ra na guilecava ni veika
vinaka kece era sa mai marautaka kei na bula sautu e lako mai Vua, wili kina na
“kaukauwa me rawati kina nai yau” (Vakarua 8:11–18).
AI VOLA I JEMESA
73
VAKARAU
Tiseba 5
Kuri Ni Vuli: “E ka yaga nai lavo, baleta ni rawa ni cakava e so na ka vinaka. Ni
tiko e na ligadra na luve ni Kalou, e kakana vei ira na viakana, wainigunu vei ira
na karamaca, ka isulu vei ira na luvawale. E tataqomaki vei ira era vakasaurarataki,
ka sala ni veivuke vei ira na tauvimate. Ia nai lavo e sega ni levu cake na kena yaga
mai na nuku, ke sega ni vakayagataki me sotava na gagadre ni bula ni veisiga, me
vakalougatataki ira na tamata, ka tosoya na cakacaka i Karisito.
“Na i yau e burogi na kena maroroi, e sega walega ni sega na kena yaga, e kauta mai
na veivatonaki. Sa yaco me i cori e na bula oqo, ka dreta tani na malele mai na i yau
vakalomalagi. . . . “O koya e vakila ni nona i yau e solisoli mai Vua na Kalou, e na
vakayagataka vakavuku, ka na okata me nona i tavi me vakabula i lavo me rawa ni
solia.”—Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, pp. 351, 352.
Taro Ni Veiwasei:
1. Vakasamataka na vei yatuvosa oqo: “O koya sa vutuniyau sa lewai ira na
dravudravua, a sa veiqaravi ko koya sa kere ka vua sa soli ka vua” (VBalebale
22:7). “Vuqa na matavuvale e ra dravudravua baleta ni ra vakayagataka na
nodrai lavo e na gauna ga e ra taura kina. . . “Ni dua sa vesuki e na dinau, sa tu
o koya e na dua na i cori nei Setani, ka vakadavora tu me coriti keda.”—Ellen
G.White, The Adventist Home, p. 392. E tiki beka ni kena vunautaki na kosipeli
vei ira na dravudravua, na nodra vukei o ira na tamata me ra sereki mai na bula
dinau, se me ra kakua ni dinau”? (Luke 4:18). O duavata beka?
2. O na kila vakacava se qaravi keda nai yau se o qarava nai yau? Luke 16:10–
13.
3. Na duidui ni noda bula vakailavo e tara na veimatanitu kecega. So na tamata
e 2, 3, se 4 tu na nodra vale vinaka, ka vuqa e ra marau ni sa tuki vata e so na
kau me ra vakarurugi kina. Vakacava o ira sa levulevu sivia mai e na levu ni
kakana e ra sosomaka e ketedra, ia e dua nai wase levu ni gonelalai e vuravura
era moce e naviakana e na veibogi? E so era kaya ni noda kauta tani mai na ka
vei ira na vutuniyau, sa rawa kina ni da solia vakalevu vei ira na dravudravua.
E so era kaya ni nodra vutuniyau vakalevu na vutuniyau, e rawa ni ra veivuke
me vueti ira cake na dravudravua mai na bula dravudravua. Na cava e rawa ni
da cakava na Lotu va-Karisito me vukei ira e ra dravudravua sara vakalevu?
Na cava me da cakava me da veivuke kina, ka cava me da kakua ni cakava?
AI VOLA I JEMESA
74
LESONI 11
Tiseba 6–12
VAKARAU KI NA TATAMUSUKI
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa Oqo: Jemesa 5:7–12, Roma 13:11, 1Koronica 3:13,
Luke 7:39–50, Kolosa 4:6.
Wiligusu: “Dou wawa talega koi kemudou; vakataudeitaka na yalomudou: ni sa roro
mai na nona lako mai na Turaga.” (Jemesa 5:8).
E na nodra gauna na kai Kirisi-Roma (ka se kune tiko e na so na vanua nikua), e
ra dau maqusa na lewenivanua me ra vakavakarau ni vakarau tadu mai e dua na nodra
vulagi dokai. E vakagalalataki na gaunisala, qua vinaka na iloilo, tei na senikau, ka
yadravi na vinaka na vanua me kua na basu lawa. E soli kece na i gu me rawa ni rairai
totoka vakaoti na vanua, ni bera ni yaco mai na i vakailesilesi dokai.
Na vosa va-Kiriki na parousia, e vakayagataki e na Veiyalayalati Vou me
vakaraitaka na Nona “lako mai” o Karisito, me vaka e vakaraitaki e na Jemesa 5:7,
8, ka vakayagataki ni vakarau tadu mai na tui se dua e vakaitutu cecere. Ke sa rawa
me da vakavakarau vakaoqo e na vukudra nai liuliu ni matanitu e vuravura, sega li ni
dodonu me da vakarautaka vakaoti na yaloda, ni sa vakarau lako mai na noda Turaga
ka iVakabula?
Ia e rawa vakacava me da vakarau, ke da sega ni kila “na tiki ni siga se aua?
(Maciu 24:36)? Na cava nai balebale me da “vosota” ka “vakataudeitaka” na
yalomudou? E veiwekani vakacava na vakasama e rua oqo kei na “uca taumada kei
na uca taumuri” Jemesa 5:7)? Dina ga ni veitikina oqo e vosa tiko me baleta nai
vakataotioti ni gauna, na uto ni tukutuku e ganiti keda kece e na veitabagauna. E na
volatukutuku ni veitabagauna sa oti, o ira na parofita ka wili kina o keda e da bula
nikua, e da na sotava na veika dredre kei na rarawa, ia e kacivi ka vakananumi keda
me da tudei tiko e na vakabauta.
AI VOLA I JEMESA
75
SADE
Tiseba 7
Waraki Na “Uca”
O ira na dauteitei e ra vakararavi ki na uca me rawati kina na nodra bula ni
veisiga. Ke sivia na kaukauwa ni cila ni siga se sivia na tau ni uca, sivia na katakata
se sivia na batabata, e na vakaleqa na nodra i tei. E na vanua katakata ka mamaca
vakataki Isireli, sa rui bibi kina na kena tau e na kena gauna donu na uca. Veitalia ga
se teivaki nai tei e na dua na i teitei lailai ga se dua na were levu, na matua ni tei kei
na kena vuavua vinaka e na vakatau e na uca.
Na uca taumada, ka dau tau e na vula o Okotova – Noveba, e vakasuasuataka
ka vakarautaka na qele me rawa ni teivaki ka buroro mai na sore ni ka e tei. Na uca
taumuri e na vula o Maji se Epereli, e vakamatuataka na i tei me rawa ni tamusuki.
Wilika na Jemesa 5:7. (Vakarua 11:14, Jeremaia 5:24, 14:22, Joeli 2:23.) Na
vakasama cava e vakaraitaka na Veiyalayalati Makawa me baleta na uca? Cava
na vuna e vakayagataka kina o Jemesa nai yaloyalo oqo me semata kei na Nona
lako mai na Turaga? (Osea 6:1– 3; Joeli 2:28, 29).
“E na yaloyalo ni uca taumada kei na uca taumuri, ka dau tau e na vanua vaka
Tokalau e na gauna ni teitei kei na tatamusuki, sa ra parofisaitaka rawa tu mai o ira
na parofita ka ra Iperiu talega na kena sovaraki vakayauyau na loloma vakayalo ni
Kalou E na Nona lotu. Na sovaki ni Yalo Tabu e na nodratou gauna na apositolo
e tekivu ni uca taumada, ka lagilagi na veika e vakayacori kina. ..Ia ni voleka na
gauna me tamusuki kina o vuravura, e sa yalataki tu ni na sovaraki tale vakadua na
loloma vakayalo me vakarautaka na lotu ki na Nona tadu mai na Luve ni Tamata.
Na sovaraki oqo ni Yalo Tabu e vakatautauvatataki kei na tau ni uca taumuri; ka sa
dodonu kina vua na Lotu va-Karisito me vagolea na nona kerekere Vua na Turaga ni
tatamusuki “e na gauna ni uca taumuri,” na kaukauwa e vakaikuritaki oqo.” —Ellen
G. White, Our Father Cares, p. 212.
O Jisu e dusia tiko na “tatamusuki” e na “vakataotioti kei vuravura” (Maciu
13:39). Na Marika 4:26–29 e vakaraitaka e dua na i yaloyalo e tautauvata kei na
Jemesa 5:7. E na waraka na dauteitei me matua na itei: “sa liu mada na buroro, sa
tarava na sola, a sa qai muri na vuana e matua e na sola. Ia ni sa matua mai na vuana,
sa qai vakacuruma ko koya nai sele takelo, ni sa cava na yabaki” (tikina 28, 29). E na
qai kilai ga witi kei na co ca ni sa vakayacori na tatamusuki (Maciu 13:28–30; dikeva
vata kei na Malakai 3:17, 18).
Na cava e tukuna vei keda na kena kilai ga na duidui ni witi kei na co ca e
na gauna ni tatamusuki, ka dodonu kina vei keda me da bulataka na noda
vakabauta nikua, ni bera na tatamusuki?
AI VOLA I JEMESA
76
MONITI
Tiseba 8
Cava Na Voleka Ni Voleka?
Na Jemesa 5:8 e vakadeitaka ni Nona lako mai o Karisito e sa “roro mai” se
“voleka.” Ia, sa oti oqo e rua na udolu na yabaki; me da na vakadewataka vakacava
na i balebale ni vosaniyalayala oqo?
O Jisu e vakamacalataka na matanitu sa voleka mai (Maciu 4:17, 10:7, 24:33) E
na Nona talanoataka na vosa vakaibalebale me vakatavulica na veika e sega ni matata
“vakalomalagi” e na veika e da kila. Ni vulici vakavoleka na vosa vakaibalebale
oqo, e da raica ni rua na ka e kune e na matanitu : e dua na ka dina vakayalo e na
gauna oqo, kei na kena e lagilagi ka dina e na tadu mai. O ira kece na apositolo e
ra vakanamata ki nai nuinui ni lesu totolo mai nei Jisu (Roma 13:11, Iperiu10:25,
Jemesa 5:9), ia e ra sega ni kila deivaki sara na gauna e na yaco kina. Me vakataki
keda, era via kila na gauna cava, ia o Jisu E kaya vei iratou ni tukutuku oqo e
vinaka cake me ratou kakua ni kila (Cakacaka 1:6, 7). E na vakacava na nodratou
lomakatakata ni kauta na tukutuku vinaka i vuravura, ke ratou kila ni cakacaka oqo e
na sega ni se oti ni oti oqo e 2,000 na yabaki—ka da se wili yabaki tikoga?
Cava nai balebale ni vosa nei Jemesa nona kaya me “vakataudeitaka na
yalomudou” (Jemesa 5:8) ka cava e vakatokai kina o ira na vua ni were e waraki
me ra “talei” (timios; tikina 7)? (1Cesalonaika 3:13, 2 Cesalonaika 3:3, 1 Pita
1:19, 1 Koronica 3:12.)
Na vosa vakataudeitaka (stērizō), e kena i balebale me “tuki dei,” se
“vakaukauwataki.” Na yaloda me sema vakaoti Vua na Turaga, ka me sega ni rawa
ni yavalati, veitalia ga na levu ni veika dredre e sotavi. Na noda yavutaki dei e na
vakabauta (2 Pita 1:12), noda vorata na veitemaki, kei na noda vosota na veika dredre
kei na rarawa e na vuku ni noda vakabauta (Cakacaka 14:22), e ra veivuke kece e na
cakacaka oqo.
Na tubu vakayalo e sega ni ka rawarawa ia e basika kina na “vua talei.” O ira na
tamata vakabauta e ra voli “e na dra talei (timios) i Karisito”(1 Pita 1:19), e ra ka
vakamareqeti Vua na “Dauteitei” vakalomalagi. Na vosa na timios e vakayagataki
talega me vakamacalataka na “vatu talei” ka vakatakarakarataki ira na tamata
vakabauta e ra sa “tara cake” vei Karisito, na “yavu” ni Nona valenisoro vakayalo
na Kalou, na soqosoqo lotu (1Koronica 3:11, 12). O Paula e vakatautauvatataki ira
na tamata vakabauta yamekemeke ki na kau, co malai kei na vu ni sila, ka na sega ni
tudei, ka na vakamai ni sa lako mai o Karisito (1Koronica 3:12–15). Sa ka bibi kina
me da tarogi keda, se da vakagolea tiko na kaukauwa ki na veika e bibi vei keda, kei
Koya e talei duadua vei keda!
Wilika na 1Koronica 3:13. Dikeva na nomu bula. Mataqali cakacaka cava o
raica kina?
AI VOLA I JEMESA
77
TUSITI
Tiseba 9
Kudru, Vutugu, Kei Na Tubu
Gauna cava e na yaco kina na Lesu Vakarua Mai? Cava na vuna e da se tiko ga
kina e vuravura? Sega kina ni da kurabui ni sa levu mai na tamata vakatitiqa kei na
tawa vakabauta nikua. Sega ni ka vou oqo e na tukutuku ni veigauna me baleta na
lotu. Na veibolei rerevaki e yaco vei Isireli e na veitabagauna sa oti, e sega ni yaco
mai vei ira na meca, ia mai na kedra maliwa kei na dui yalodra. Sa vakakina ni roro
mai na lesu mai ni Turaga, “e da na rerevaka vakalevu na ka e na yaco e loma ka
lailai mai taudaku . . .Na bula ni tawavakabauta, vakaraitaki na vakatitiqa, nakaroni
ni butobuto e lomada, vakauqeti na nodra curu mai na agilosi yalo ca, kei na kena
dolavi na sala me vakayacora o Setani na nona cakacaka.”—Ellen G. White, Last Day
Events, p. 156.
E vakasalataki keda na Jemesa 5:9, “Dou kakua ni dui veikudruvi, na
veiwekani, de dou cudruvi: raica, sa tu e na mata ni katuba na Turaga-ni-lewa.”
Na cava o dau kudruvaka vei ira na tamata, kei na soqosoqo lotu (so na gauna
e na tiko beka e dua na vuna vinaka)? Na taro, “E vakacava na i vakarau ni
nomu walia? E na yalo malumalumu, lokomi, kei na veivosoti, me vaka na
nomu sa vosoti mai Vua na Kalou (raica na Luke 7:39–50) se e na i vakarau
vakavuravura? Mo dina na nomu sauma!
Mai na veika e da sa wilika ka vulica oti, e laurai ni tiko e so na ka era bolei
kina na tamata vakabauta, wili kina na nodra digitaki ira na tamata (Jemesa 2:1,
9), vakasama ca (2:4), na veirukaki (3:10, 4:11), dauvuvu (3:14), veiba (4:1),
vakavuravura (4:4, 13, 14). O Jemesa e vakasalataki keda e na i wali ni leqa:
vakabauta (Jemesa 1:3, 6), “na vosa sa tei e lomada” (Jemesa 1:21), vakaraica
matua na “vunau ni veisereki” (Jemesa 1:25, 2:12), yalo matua kei na vuku maicake
(Jemesa 3:13, 17), loloma (Jemesa 4:6), na liga kei na yalo e savasava (Jemesa 4:8).
E vakauqeta me kune e taudaku na cakacaka sa cakava e loma na Kalou (Jemesa
2:14– 26), wili kina nodra sikovi na tauvimate kei na guilecavi (Jemesa 1:27),
dauloloma (Jemesa 2:13), ka teivaki na bula ni veisaututaki ka sega na tiko yavavala
(Jemesa 3:18).
E da na saumi taro kece Vua na Kalou; Vua na Turaga ka noda Turaganilewa
talega, ka na vakatau e na noda cakacaka na keda i sau.
Ni da waraka na lesu mai ni Turaga, na cava eso na sala o rawa ni vakauqeti ka
laveti ira cake kina na tamata? Cava e bibi kina na nomu vakayacora vakakina?
AI VOLA I JEMESA
78
VUKELULU
Tiseba 10
Vakaraitaki Ni Vosota Vakadede
Wilika na Jemesa 5:10, 11. Na cava e tautauvata kina o Jope kei ira na parofita?
Na cava e cavuti kina nai vakaraitaki oqo? E na loma ni veika dredre e da
sotava, na lesoni cava e rawa ni da taura me noda mai na talanoa e cavuti eke?
O ira na parofita e Isireli e ra yalodina e na vunautaki ni vosa ni Turaga ka ra sega
ni veisautaka se vakaisosomitaka. Na i vola vei ira na Iperiu, ni laveta cake nodra
yalodina Vua na Kalou, e boroya e dua na yaloyalo matata: “E ra sa tabonaka na
gusu ni laioni (Taniela), era sa bokoca na bukawaqa rerevaki (Setareki, Mesake kei
Apeteniko, era sa bula mai nai seleiwau (Ilaija kei Ilaisa)… kei na biu ki na vale ni
veivesu(Jeremaia kei Mikaia); lauviri e na vatu (Sakaraia, luve i Jioiata), varomusuki
rua (Aisea),… era sa vakamatei e nai seleiwau [1Tui 19:10]” (Iperiu 11:33–37).
Na nona kune rarawa o Jope e kilai levu, kei na nona vosota vakadede, dina ga ni
vosataki mai vua na watina kei na veivakavulici mai vei iratou na nona tokani voleka.
Na cava e kilai tani kina o ira na tuwawa ni vakabauta vakaoqo, mai vei ira na vo
ni tamata vakabauta? O Jemesa e cavuta e so na i vakarau: vosota, tudei, ka levu
duadua, nuitaka ka vakararavi Vua na Kalou.
Dua na i vakarau na “vosota” (makrothymias), ka vakadewataki me “vosota
vakadede” se “colata vakadede.” Ka vagolei ki na noda rawa ni tucake tiko ni sotavi
na veikadredre, me vorata na veika kece e viriki keda mai kina na bula e veisiga se
na tevoro. O ira na parofita e ra vosota ka tudei tiko ni ra vakararawataki e na vuku ni
vosa ni Kalou (Jemesa 5:10). Na vosa oqo e vakayagataki vakalevu e na Veiyalayalati
Vou, wili kina na wawa e na “vosota” o Eparama, e na nona waraka tiko na Kalou
me vakayacora na Nona vosaniyalayala, me solia vua e dua na luvena tagane (Iperiu
6:12, 15). E vakamacalataki Jisu talega, Nona vosota na veivakararawataki e lako
curuma kei na mate e na kauveilatai (2 Pita 3:15).
Na tudei e na vosota (hypomonē), e vakanamata ki na ka e gadrevi me rawati, ni
yacovi nai tinitini ni lakolako. O Jope e dau vakaraitaki me sabolo ni vakarau ni bula
vakaoqo. Dina ga ni sotava na rarawa levu, o Jope e rai matua tikoga ki nai otioti ni
veivakagalalataki e namaka me na tau vua (Jope 14:13–15, 19:23–27).
Na dredre cava o sotava tiko nikua? Na cava o sa masulaka ia se sega ni saumi
mai? Sa vakavica na nomu vakila ni yali na nuinui? Vakasamataka e so na
dredre e ra curuma o ira era volai mai cake, vakasamataka na nodra vakila ni
vaka me yali nai nuinui e na so na gauna. Na cava o rawa ni taura mai na veika
dredre e yaco vei ira, me vukei iko mo tudei e na dredre o curuma tiko?
AI VOLA I JEMESA
79
LOTULEVU
Tiseba 11
Rai Basikati Vaka Na Rarama-ni-siga
Wilika na Jemesa 5:12. O ira na daunivakamacala e na Vola Tabu e ra kurabui se cava
e vakabibitaka tiko kina o Jemesa na ka me baleta na vosa bubului. Ke kena i naki me
vakatabuya na vosa bubului kecega, na cava e okata kina o koya me “bibi duadua”
e na nona vakamacala e na wase ni vola oqo se e na nona i vola taucoko? E ka bibi
dina? Me tiko e na noda vakasama na ka eda sa vulica oti, ni o Jemesa e sega ni dabe
e na vakabauta e vovodea wale tu ga, dina ga ni rawa ni da tauri koya vakamamada.
O Jemesa e ologi koya tu na tukutuku vinaka, ka vakadabera na i vakarau cecere ka
rawa ga ni yacovi e na kaukauwa ni Nona veivosoti kei na veivakaukauwataki loloma
ni Kalou. Na noda vosa e vakaraitaka na ka e tu e lomada: “ni sa vosataka na gusuda
na ka sa oso vakalevu kina na lomada” (Maciu 12:34). Na vakavuvuli nei Jemesa e
sinai tu e na vakasama nei Jisu, Nona vakarotai keda: “Dou kakua sara ni bubului:
kakua, ki lomalagi; ni sai tikotiko vakaturaga ni Kalou: kakua, ki vuravura; ni sai
tutu-ni-yavana: kakua, ki Jerusalemi; ni sa nona koro na Tui levu” (Maciu 5:34, 35).
E so era bubului ki na drauniuludra me vakadeitaka na nodra bubului (tikina 36). Ia o
Jisu e kaya ni ca kece oqo: “Me “Io” na “Io,” kei na nomu “Sega,” me “Sega”(Maciu
5:37).
Na ka kece e Nona na Kalou, wili kina na drauniulu kece e na ulumu, “ka sega ni
tu vei keda na dodonu me da bubuluitaka e dua, me vaka sara ga e nomu, me rawa ni
vakayacori kina na nomu vosa. . . .
“Na ka kece e cakava na tamata Lotu va-Karisito e dodonu me rai basikati me
vaka na rarama-ni-siga. Sa mai Vua na Kalou na dina; na veivakacalai, e na kena
veisala kece, sa mai vei Setani.”—Ellen G. White, Thoughts From the Mount of
Blessing, pp. 66, 68. Me matata, ni o Karisito E sega ni vakatabuya na vosa bubului
e na mataveilewai, baleta ni o Koya vakataki Koya, e na gauna e lewai kina ka
vakatarogi kina mai vua na Bete Levu, E sauma na taro, ka sega ni vatonaka nai
valavala ni veilewai, dina ga ni a sega ni muri vakadodonu e na siga o ya (Maciu
26:63, 64).
E so na ka me tiko e na noda vakasama ni da vosataka na dina, matai, me da kila
ni da sega ni kila taucoko na dina, me baleti keda sara mada ga, ka sa dodonu kina
me da yalo malumalumu. Kena i karua, ni da vosataka na dina, me tau e na dela ni
loloma ka me vakatatakicake o ira era rogoca.
Wilika na Efeso 4:15, 29 kei na Kolosa 4:6. Dabe ka masulaka nai tukutuku
kaukauwa e tiko e na tikina oqo. Vakasamataka na duidui (kei na vinaka!) e na
nomu bula, ke o muria na vakasala oqo e na kaukauwa ni loloma ni Kalou?
AI VOLA I JEMESA
80
VAKARAU
Tiseba 12
Kuri Ni Vuli: “Na lesoni e dodonu me ra vulica o ira nai liuliu e na cakacaka ni
Kalou, sai koya me ra wawa e na vosota, ka tudei tiko na nodra vakararavi, veitalia
ke sa butobuto vakalevu na ka kece. O lomalagi e na tu e yasadra ni yaco na veika
dredre. Na yalo e vakila nona tawayaga ka vakararavi vakaoti Vua na Kalou, e rairai
malumalumu ka sega nona i nuinui, ia e taukena na kaukauwa levu e tawakune...
“E na basika mai na veika dredre, ia mo toso tikoga ki liu. Na ka oqo e na
vakaukauwataka na nomu vakabauta ka vakarautaki iko ki na veiqaravi. E sega ni
volai tu e na Vola Tabu na veika e yaco e na veitabagauna sa oti, me wiliki walega ka
da qoroqoro kina, ia me rawa ni cakacaka vei keda na vakabauta vata ga e kune e na
nodra bula na tamata cakacaka ni Kalou taumada.”— Ellen G. White, Prophets and
Kings, pp. 174, 175.
Taro Ni Veiwasei:
1. E da kila kece na talanoa me baleta na witi kei na co ca, nodrau bula vata me
yacova na tatamusuki (Maciu 13). Ia na cava na kena i balebale e na vakasama
ni veivakavulici e na soqosoqo lotu? Na cava na kena i balebale ni yaco na
vukitani e na keda maliwa? Me da dabe ga, ka kua ni cakava e dua na ka, ka
kaya ni na walia na Turaga Nona lesu mai? Au sega ni vakabauta. Ni da raica
na vosa vakaibalebale oqo, kei na rarama ni veivakavulici e vakayacori e na
soqosoqo lotu mai Koronica kei Kalatia—me da cavuraki ira ga na co ca, era
kidomoki ira tiko na witi?
2. Na veitemaki kei na veikadredre e sotavi keda kece. Na vosaniyalayala
cava mai na Vola Tabu kei na i vola nei Ellen G. White, e kauta mai vei iko na
vakacegu ka vukei iko mo tudei ka toso tikoga ki liu e na vakabauta? O cei
so era volai e na Vola Tabu e ra vukei iko e na veikadredre o curuma, se nomu
vakanamata e na veika sa tu mai liu?
3. O Jemesa e vakasalataki keda me da “kakua ni vei kudruvi” (5:9). Ia, o ira
na tamata, wili kina o ira na Lotu va-Karisito e ra cakava na ka e vakasagai ka
vakacudrui keda. Rawa vakacava me da vulica me da loloma, me da veivosoti,
me da tudei ka da bula me cecere cake mai na veika “lalai” e na bula oqo, ka
dau vakavuna me dau veisau totolo na yaloda, votivoti na noda bula, ka yaco me
da sega ni tamata Lotu va-Karisito vakadinadina vinaka?
AI VOLA I JEMESA
81
LESONI 12
Tiseba 13–19
MASU, VAKABULAI, VAKASUKAI TALE
YAKAVI NI SIGATABU
Wilika Me Vulici E Na Macawa oqo: Jemesa 5:13–20; 1 Joni 5:14; 1 Koronica
15:54; Iperiu 12:12, 13; Joni 8:43–45; VBalebale 10:12.
Memory Text: “Dou dui veivakatusa na nomudou i valavala ca, ka veimasulaki, mo
dou vakabulai kina. Sa yaga vakalevu na nona masu gumatua na tamata yalododonu”
(Jemesa 5:16).
O keda na tamata e dau dreta na noda vakasama ni yaco na cakamana se na veika
veivakurabuitaki. E dreti keda me vakayadrata e lomada na yalo ni via sarava se via
kila na kena dina. O Jisu E sega ni vinakata me cakava e dua na cakamana me ka
ga ni veivakamarautaki (Luke 23:8, 9) se me vakadinadinataka ni Mesaia (Maciu
12:38–41) se me sotava e dua na Nona gagadre (Maciu 4:2–4). Na Yalo, ka vakavuna
me vunau ka veivakavulici o Jisu e na lewa ka yaco kina na cakacaka mana, e sega
ni kaukauwa me da vakayagataka; o keda me da yaragi ni cakacaka E na ligana. Na
Kalou e rawa ni vakabulai ira kece na tauvimate, ia E vinakata na veivakabulai e dei
ka dede.
E na vakasama oqo, e da na dikeva e so na taro bibi: na cava e da rawa ni kila me
baleta na vosa nei Jemesa me baleti ira na nodra vakabulai na tauvimate? E tiko na
veiwekani e na kedrau maliwa na veivakabulai kei na veivosoti me rawa ni saumi
na masu? O Ilaija e laurai me dua nai vakaraitaki vinaka me baleta na bula ni tamata
daumasu e na gauna ni vukitani. Na cava e rawa ni da vulica mai na nona bula ni
masu kei na cakacaka me kacivi ira na Isireli lesu mai Vua na Kalou kei na so-Kalou
dina?
AI VOLA I JEMESA
82
SADE
Tiseba 14
Yaragi Me Tiko Vua Na Lotu va-Karisito
Wilika na Jemesa 5:13. Na cava e vakatautauvatataka tiko e ke o koya? E da
vakayagataka vakacava na vakasala oqo e na veika eda sotava?
Dina ga ni rua na ka duidui e vakatautauvatataki (vakararawataki, marau), o
Jemesa e semai rau ki na masu kei na sere: masu ni sotavi na veika rarawa, sere ni o
marau. E sega ni duidui sara o rau na rua oqo, ni levu na same e na Vola Tabu e masu
talega, ka tekivuna o Jemesa na nonai vola e na nona vakauqeti ira na wilika me ra
“dou nanuma me ka ni reki sara”, ni dou sa lutu ki na ka e vuqa sa dauveivakatovolei;
“ni dou sa kila sa vakatubura na dauvosota na vakatovolei ni nomudou vakabauta”
(Jemesa 1:2, 3). E rawa ni rau veicurumaki na gauna ni masu kei na gauna ni sere.
Na vosa “vakararawataki” e na Jemesa 5:13 e basika mai e na yavu ni vosa
vata ga e vakayagataki me vakamacalataka na veivakararawataki e ra sotava na
parofita (Jemesa 5:10). E wili ruarua eke na veivakararawataki vakayago kei na
vakararawataki ni vakasama—“matai ka liu duadua na rerevaki kei na revurevu ni
valu” (Ceslas Spicq, Theological Lexicon of the New Testament, vol. 2, p. 239), kei
na vakayagataki ni kaukauwa taucoko e na cakacaka saumi. E vakayagataki talega
e na 2 Timoci 2:9 kei na 4:5, me vakamacalataka na “nodra cakacaka vakaukauwa
na apositolo ka sega ni vakalailaitaka na veikadredre se veivakararawataki”—
Theological Lexicon of the New Testament, vol. 2, p. 240. Ni dau yaco mai na leqa, e
da dau gole Vua na Kalou o keda na Lotu va-Karisito. Na masu e ka yaga ni yaco na
veikadredre, ia na lagasere se rogoci nai vakatagi vakalotu (na vosa vakayagataki eke
na psalletō, ka rau wili ruarua kina) e yaga talega.
“Na lagasere e tiki talega ni so-Kalou me vaka ga na masu. Sa dina sara, ni levu
na sere e qaqa ni masu.”—E G. White, Education, p. 168. Lewe vica vei keda, ni
dau yalobibi se galili, qai dau votu mai vua e dua na qaqa ni sere ka laveta cake na
yalona? Vuqa vei keda e da kune rarawa se da gadreva na veivakauqeti, qai dau
vakamarautaki keda na veisiko e sinai e na masumasu kei na sere. “Dou reki vata
kei ira era sa reki, ka tagi vata kei ira era sa tagi” (Roma 12:15). E rawa ni laveta na
yaloda ke sega ni dua tale na ka e rawata.
Na i vola ni Same e dua na valeniyau ni masu kei na sere, ka rawa ni ceguvi,
veivakauqeti, vakayaloqaqataki keda ka dusia na sala ke da sega ni kila na vanua me
da vukei mai kina.
E da kila kece ni rawa ni dreti keda voleka Vua na Turaga ni da kune rarawa
ka biligi keda me da masu. Na cava na leqa rerevaki vakayalo e rawa ni yaco ni
vinaka tu na bula? Cava e ka e bibi kina na sere e na gauna vakaoqo? Na cava e
vukei keda, me da kakua ni guilecava?
AI VOLA I JEMESA
83
MONITI
Tiseba 15
Masulaki Na Tauvimate
Wilika na Jemesa 5:14, 15. Na cava e kaya o Jemesa ni gadrevi e na nodra
lumuti na tauvimate, ka veika bibi vakayalo cava e kunei e na tikina oqo?
Na dina, nona kacivi iratou na qase ni lotu o koya na tamata tauvimate me ratou
lumuti koya “e na waiwai e na yaca ni Turaga” ka masulaki koya, e vakaraitaka na
nona gagadre vakayalo o koya e tauvimate kei na nodra duavata e na vakabauta ni
gadrevi na veivakabulai vakalomalagi (Marika 6:13). Na kena cavuti na vosoti ni
valavala ca, e vakaraitaka ni Kalou E na sega ni vakabula vakayago e dua na tamata
ke sega ni gadreva me vakabulai vakayalo. “Vei ira kece era gadreva na masu me
vakasukai tale mai na bulavinaka, e dodonu me matata vei ira ni kena voroki na
vunau ni Kalou, vakayago se vakayalo, e okati me valavala ca, ka sala duadua me
rawa vei ira me ra ciqoma na Nona veivakalougatataki sai koya me vakatusai ka
vosoti na i valavala ca.”—Ellen G. White, The Ministry of Healing, p. 228.
Na kerei ni veivakabulai vakalomalagi kei na nodra kacivi na qase ni lotu, e
vakaraitaka ni o koya e tauvimate e sa davo bibi, ka sega ni rawa ni waraka na na
gauna ni soqoni vata vakalotu. E rua na vosa duidui va-Kiriki e vakayagataki e ke: na
matai na astheneō e na tikina 14, e vakayagataki me vakamacalataki Tokasa “nona
tauvimate ka ciba”(Cakacaka 9:37); na kena karua na kamnō e na tikina 15, e vagolei
vei koya e tauvimate, ia e wili kina o ira sa voleka ni mate, se o ira era sa tekivu yavu
mai vakayago. Se na yaco na veivakabulai se sega, na cakamana ni veivakabulai e
rawa ni yaco me sau ni “masu e na vakabauta,” ka vakaraitaka ni sa muri na loma ni
Kalou (1 Joni 5:14). Ia, ni cavuti na “vakabulai” kei na “vakaturi” ni tauvimate (sa
vakabula…mai na mate e na Jemesa 5:20) e dusia na tucake tale mai na mate, ka ni
oqo duadua e na yaco kina na veivakabulai e taucoko, e na gauna “sa vakaisulu oti na
yago vuca oqo me kakua tale ni vuca rawa, ka sa vakaisulu oti na yago mate oqo me
kakua tale ni mate rawa” (1Koronica 15:54).
Vuqa vei keda e da kila na soqoni ni veilumuti, se da vakaitavi kina, ka yaco me
mate o koya e lumuti ka sega ni vakabulai. Cava na vuna, e noda nuinui dina ga
na tucake tale mai na mate, me vaka e basika tiko e na tikina oqo?
AI VOLA I JEMESA
84
TUSITI
Tiseba 16
Vakabulai Na Yalo
E bibi cake mai na kena vakabulai na yago sai koya na vakabulai ni yalo. Na
noda i naki o ya me ra vagolei na tamata valavala ca ki na bula tawamudu E kunei
vei Jisu, ka sega me ra tamata valavala ca bulavinaka. De dua, oqo na vuna e tikina
duadua e vosa me baleta na veivakabulai e na lesoni ni macawa oqo, e kunei e na
wiligusu (tikina 16), ka toso tani mai e na vakanananu e so e kune e na tikina 13–15.
Na vosa e vakayagataki me “veivakabulai” e na tikina oqo na iaomai, e okati kina
na veivakabulai e lako sivita na veivakabulai vakayago (raica na Maciu 13:15). Sa
vakacilava cake mai o Jemesa e na tikina 15 na vakasama raraba ni veivakabulai
(na tucake tale mai na mate), ia oqo, sa biuta mai na i sema e tiko e na tauvimate kei
na valavala ca, ka sai valavala ca na vu ni noda leqa kece na tamata—na tauvimate
e tauvi keda e sega ni kena i balebale ni dua na valavala ca e da a cakava, ia na
tauvimate kei na mate e vua ni o keda kece e da tamata i valavala ca.
Wilika na Marika 2:1–12 (raica talega na Iperiu 12:12, 13; 1 Pita 2:24,
25). Na mataqali veivakabulai vakacava e tukuni e ke, ka cava na yavu ni
veivakabulai?
Na vakabauti Jisu e kauta mai vei keda na veivakabulai mai na valavala ca kei na
malumalumu vakayalo. Ni da vakasamataka, na veivakabulai kece e cakava o Jisu
e tukutuku me rawa ni dreta na tamata ki na nona vakila vakatitobu ni ra gadreva
me ra vakabulai vakayalo. Na kisi me baleta na tamata paralasi e na Marika 2, e
da raica ni gadreva vakalevu o koya na veivakabulai vakayalo, ka oqo na vuna E
vakadeitaka vua o Jisu ni sa bokoci na nona i valavala ca. “E sega ni veivakabulai
vakayago e gadreva vakalevu o koya, ia na veivakacegui ni colacola bibi ni valavala
ca. Ke rawa walega ni raici Jisu, ka ciqoma mai Vua na veivakadeitaki ni veivosoti
kei na veivakadonui nei Lomalagi, sa na yalovakacegu me bula se mate, me yaco ga
na loma ni Kalou.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 267. Dina ga ni dodonu
vei ira na Nona dauveiveivakabulai na Kalou nikua me ra vakayagataka na veiqaravi
vakavuniwai, sa dodonu me segati na veivakabulai ni tamata taucoko, sega e na bula
ga oqo, ia e na bula sa bera mai.
Na veivakabulai e wili kina na vakabulai ni veiwekani, ka oqo na vuna e da
vakasalataki kina me da “duivakatusa na noda i valavala ca”(Jemesa 5:16), vei ira e
da cala vei ira (Maciu 18:15, 21, 22). Ke o cala se vakamavoataka na lomana e dua,
mo vakatusai iko vua. Na vakatutusa e okati kina na noda vakamatea na au, sa na qai
nomu na Nona veivakalougatataki na Kalou, ka bulataki o Karisito e lomamu.
AI VOLA I JEMESA
85
VUKELULU
Tiseba 17
Vakaraitaki Vinaka Ni Masu
Wilika na Jemesa 5:17, 18. Na cava e da vulica me baleta na masu e na
vakaraitaki nei Ilaija? E sema vakacava kei na veivakabulai, veivosoti, kei na
veivakasukai?
Na tikina oqo e vakaraitaka na veivakadeitaki e soli e na Jemesa 5:16 “sa yaga
vakalevu na nona masu gumatua na tamata yalododonu.” O Ilaija e sega ni tamata
kaukauwa sara vakayago, ia e tamata “yalododonu” ka kau bulabula ki lomalagi. E
tu vua nai vakarau ni bula kei na gagadre e tu vei keda. Na dina ni rogoca na Kalou
na nona masu, e dodonu me vakauqeti keda ni na rogoci talega na noda masu. O
Jemesa e kaya ni o Ilaija e “masu vagumatua” me kakua ni tau na uca (e sega ni
vakamatatataki e na Veiyalayalati Makawa), ka kerea me yaco na Vakarua 11:13–17
(ka dusimaki tiko e na Jemesa 5:18).
Na parofisai e na Vakarua, e bolei ira na Isireli, ni ra sa tekivu cuva ka qaravi
Peali, na kalou ni draki ca kei na livaliva. Dina ga ni da sega ni kila na levu ni siga
e masu kina o Ilaija, nib era ni rogoci, na nona vakatakekere e yavutaki e na nona
vulica ka vakasamataka vakabibi na Vosa ni Kalou, kei na gauna e bula donuya. De a
cavuta o koya e na nona masu na parofisai e na Vakarua, me vaka ga na nona masu o
Taniela me baleti Jerusalemi, e a yavutaki e na nona vulica na parofisai nei Jeremaia
(Taniela 9:2, 3). Na noda masu talega, e na mana vakalevu ke yavutaki e na noda
vakasamataka na veika e yaco vei keda kei na rarama ni Vosa ni Kalou.
Na tolu veimama na yabaki me kakua ni tau kina na uca cavuti talega e na Luke
4:25) e gauna kilai tani e na Vola Tabu me gauna kerei ni veivutuni (tautauvata
kei na gauna vakaparofisai e “veimama ni macawa,” se tolu veimama na yabaki
ni veiqaravi nei Jisu e na Taniela 9:27, kei na “tolu kei na veimama ni gauna” ni
vukitani nodra na Lotu va-Karisitova e na Taniela 7:25 kei na Vakatakila 12:14). Ni
mai oti na gauna oqo, na Kalou e vakayagataki Ilaija me tekivuna na cakacaka ni
veivakabulabulataki kei na veivakavoui, me vakayadrati ira na Isireli me ra vakila na
titobu ni nodra vukutani. Na cakacaka e vakatakarakarataka na cakacaka nei Joni na
Dauveipapitaisotaki e Isireli, e na matai ni senitiuri me vakarautaka na Nona lako mai
o Karisito e na matai ni gauna, kei na cakacaka sa tataunaka na Kalou ki na Nona lotu
kenavo nikua, me vakarautaka e dua na kumukumu tamata ki na Lesu Vakarua Mai
(Malakai 4:5, 6; Maciu 11:13, 14).
E da sa vakasaqara tiko na veivakabulabulataki kei na veivakavoui
vakasoqosoqo lotu? E dodonu me tekivu taumada vei keda vakayadudua, noda
bula e na veisiga. Na digidigi cava e rawa duaduaga ni o cakava, ka na vakatau
kina na sala o na muria kei na vanua o na cava kina na nomu bula?
AI VOLA I JEMESA
86
LOTULEVU
Tiseba 18
Veivosoti Kei Na Veivakasukai
Na Yalo ni Kalou e cakacaka vei Ilaija me vakasuka lesu na veiwekani e na kedrau
maliwa o Isireli kei na Kalou. Ia, e levu na cakacaka nei Ilaija e vakayacori e na
taudaku ni Ulunivanua o Kameli. Mai Kameli e kena tekivu walega! E tosoya o koya
na nona veiqaravi ni veivakabulabulataki kei na veivakavoui ki na veikoro lalai kei
na veivale kei na nona vakarautaki ira na liuliu vakayalo e na nodra koronivuli na
parofita.
Wilika na Jemesa 5:19, 20. E vakatautauvatataki vakacava na cakacaka
e vakamacalataki e ke kei na cakacaka e cakava o Ilaija, Joni na
Dauveipapitaisotaki, kei ira tale eso? Luke 1:16, 17; Cakacaka 3:19.
Vuqa vei keda eda guilecava na cakacaka malumu e na dela ni vosota e cakava
o Ilaija e na veiyabaki. Na cakacaka talega nei Joni na Dauveipapitaisotaki e
vakanamata ki na nodra vakasukai lesu mai ki na dina, vakauqeti ira ki na veivutuni
kei na papitaiso vakatamata yadua. O Jisu E vakamacalataka na Nona cakacaka
vakakina: Nona tuberi ira na tamata me ra lakotani mai na vakavuvuli cala ki na dina
(Joni 8:43–45).
Na vakasama e laveti e na Jemesa 5:19, 20, e vakayagataka e dua na i tuvatuva ni
yatuvosa vaka Kiriki, me vakamatatataka ni vukitani e sega walega ni nanumi ni na
yaco, ia e rawa ni yaco. Ni dua e sega ni muria na dina, e sa vukitani, sega walega
e nai vakavuvuli, e na i vakarau talega ni bula, ka matai ni kalawa, e muria yani
na kena i karua. Sa na tekivu na vakasama ni vakatitiqa e na vuku ni yavu ni noda
vakabauta, basika kina nai vakarau ni bula lomalomarua, ni bera ni matanataki na
vukitani. Na nona “vakasukai lesu mai na tamata valavala ca mai na nona lakosese,
e na vakabula na yalona mai na mate” (Jemesa 5:20). Sa mai soqona kece na veika
e sa vosa oti kina o Jemesa, ka vakamamasu vei ira na lewenilotu me ra cakava na
cakacaka e cakava o Ilaija, e na nona tuberi ira lesu na tamata Vua na Kalou.
Na cakacaka oqo e gadrevi kina na vosota, yalololoma, yalo ni veikaroni, kei
na yalo malumalumu: “Oi kemudou na veiwekani, kevaka sa vakidacalataki e dua
na tamata mei valavala ca, mo dou vakavinakataki koya e na yalo malumalumu, oi
kemudou sa vakayalo; ka mo vakaraici iko, de ko sa dauveretaki talega.” (Kalatia.
6:1). O Ilaija e vakagolea na yalo ni tamata Vua na Kalou ka sega ni vakagolei
ira tani. Vuqa na tamata e ra kila tu na nodra valavala ca ka sega ni ra gadreva me
dusimaki vei ira. E gadrevi kina na veivosoti e bulataka o Jisu ka vakarautaka e
na Nona mate. E rawa ga ni vakabulai na yalo mai na mate, ke sa “ubi” na nodra
valavala ca, e na kena bulataki na tukutuku vinaka e na noda bula, ka da yaco me da
yaragi ni cakacaka ni loloma (VBalebale 10:12).
Ke dua e cakava e dua na cala, ka sa kila tale ga. Na cava o rawa ni cakava se
tukuna, mo vukei koya me vakasukai lesu mai Vua na Turaga?
AI VOLA I JEMESA
87
VAKARAU
Tiseba 19
Kuri Ni Vuli: “O Karisito . . . e sureti keda me da duavata kei Koya e na nodra
vakabulai na kai vuravura. ‘Dou a rawata walega, mo dou solia walega’ Maciu 10:8.
Na i valavala ca e cala rerevaki duadua, ka sa gadrevi kina vei keda na yalololoma me
da vukea na tamata valavala ca. E ra lewe vuqa e ra cala ka vakila na nodra maduakei
na lialia. E ra via rogoca na vosa ni veivakayaloqaqataki. Era raica na nodra cala kei
na malumalumu ka ra tu e nai tutu ni vakasaqara na bula. Me da veiqaravi vei ira na
vei yalo oqo. . . “Vosataka na vosa ni vakabauta kei na veivakayaloqaqataki ka me
waiwai ni kena vakamavotaki na bula sa drakusi ka mavoa.”— Ellen G. White, The
Desire of Ages, p. 504.
Taro Ni Veiwasei:
1. Vakasamataka e na vuku ni nomu valavala ca ni o a digidigi cala, nomu
vakaleqa e vuqa na ka; o vakamavoataki iko kei ira na tani, kei na Turaga. E
vakacava na nomu rai me baleti ira na tamata, dina ga ni ira sega ni marautaka
na ka o cakava, ia e ra sasaga me ra vakauqeti ka laveti iko cake? Na cava
o nanuma rawa me baleta na veivuke vakaoqo vei iko, ka rawa vakacava
na vakanananu oqori, me vukei iko mo vakayacora na veitalevi kei na vei
vakayaloqaqataki vua e dua, e a digidigi cala talega?
2. Masulaka ka wilika vakavinaka na Jemesa 5:16. Na lesoni bibi cava vakayalo
e tiko kina me noda? Na cava e tukuna oqo vei iko me baleta na kaukauwa ni
masu kei na kena bibi e na noda bula vakayalo? Dina ga ni masu e ka ni tamata
yadua, veitalanoataka e na nomu kalasi na ka sa vakayacora vei iko na masu,
na nomu sa raica na sau ni masu, kei na nomu sa vulica mo vakararavi tikoga
Vua na Turaga, ke sega ni saumi na nomu masu me vaka na nomu gagadre. Na
cava o rawa ni kaya ni ka bibi ka yaga duadua e basika ni vakayacori na “masu
gumatua”?
AI VOLA I JEMESA
88
LESONI 13
Tiseba 20–26
NA TUKUTUKU VINAKA E SEGA NI OTI RAWA
YAKAVI NI SIGATABU
Wilka Me Vulici E Na Macawa Oqo: Iperiu 4:2; Same 130:3, 4; Luke 15:11–32;
Roma 3:24–26; Iperiu 10:1–4; Vakatakila 14:12.
Wiligusu: “Sa rairai eliu vei au ko Jiova ka kaya; Io, ka’u sa lomani iko e na loloma
sa sega ni mudu: o koya oqo ka’u sa vakadedetaka kina na loloma vei iko” (Jeremaia
31:3).
E na noda vulica tiko na i vola nei Jemesa, e da raica e so na leqa e sema tiko e na
tukutuku vinaka ka da vakatautauvatataka kei na ka e ra vola e so tale e ra volavola
e na Vola Tabu. E sega ni ka rawarawa me da kila vakamatata se sema vakacava na
ka e tukuna o Jemesa kei na veika e volai e na Vola Tabu, vakabibi kei na tukutuku
vinaka, ia e da sa raica rawa, ni vakakina. E ka bibi dina, baleta ni kosipeli e yavu ni
veiqaravi e da kacivi kina e nai otioti ni gauna oqo, me da “vunautaka na tukutuku
vinaka e sega ni oti rawa . . . ki na vei matanitu, kei na veimataqali kei na duidui vosa
kei na tamata” (Vakatakila 14:6).
E na i otioti ni macawa oqo, e da na vakanamata e na veitaro e kovuti e na
“tukutuku vinaka e sega ni oti rawa,” ka dua na yavu e vakavulici e na Vola Tabu
taucoko, wili kina o Jemesa, sai koya na noda vakabulai e na vuku ni vakabauta.
Na tikina bibi me da nanuma, ni Vola Tabu e sega ni veisaqasaqa vakaikoya,
vakabibi e na vakavuvuli rawarawa me vaka na veivakabulai. Na noda mai tinia na
vulatolu oqo e na noda raica na kena rairai mai e na Vola Tabu na tukutuku vinaka, sa
na vinaka cake kina na noda raica na nona sema o Jemesa nai yaloyalo levu ni Nona
nakinaki ni veivolilesu na Kalou.
AI VOLA I JEMESA
89
SADE
Tiseba 21
Na Tukutuku Vinaka E na Veiyalayalati Makawa
“Ni sa tukuni mai vei keda e dua na ka vinaka, me vaka talega vei ira: ia
ka sega ni yaga vei ira na vosa era sa rogoca, ni ra sa sega ni dua vata e na
vakabauta kei ira era sa vakarogoca. ” (Iperiu 4:2).
Na tikina oqo e vakurabuitaki keda e na veika e rawa ni siqemi mai kina. Matai, ni
kosipeli, e sega walega ni “tukutuku vinaka” ia na i tukutuku vinaka, e a vunautaki e
na Veiyalayalati Makawa. Kena i karua, ni a vunautaki talega e na Veiyalayalati Vou.
E sega ni dua na kena vakaraitaki ni sa veisau e dua na ka mai na tukutuku vinaka.
Na leqa, e sega ni tiko e na i tukutuku, ia mai na kena rogoci. Sa rawa talega vei keda
nikua me dua ga na i tukutuku vinaka, ia e duidui na ka era rogoca na duidui tamata.
Sa rui ka bibi kina na noda sorovaki keda vakaoti e na vakabauta ki na vakavuvuli
e na Vosa ni Kalou, me rawa vei keda me da rogoca vakadodonu e na gauna e
vunautaki kina.
Wilika ka dikeva na veitikina oqo, ka vola na tukutuku vinaka e tiko kina:
Vakatekivu 3:15 ____________________________________________________
Lako Yani 19:4–6 ___________________________________________________
Same 130:3, 4; Same 32:1–5 __________________________________________
Aisea 53:4–11 ______________________________________________________
Jeremaia 31:31–34 _________________________________________________
O bau raica e dua na ka e ra tautauvata kece kina? Na Kalou e curu takoso
me vakabulai keda; E vosota na noda valavala ca ka biuta e lomada na yalo ni
“veimecaki”kei na valavala ca, me rawa ni da “yalo rawarawa ka talairawarawa”
(Aisea 1:19). E dua (Jisu) E a mate e na vukuda, colata na noda i valavala ca, ka
vakadonui ira na tamata e sega ni dodonu me ra kauwaitaki. Na veiyalayalati vou
e duidui mai na veiyalayalati makawa, baleta ni vunau e volai e lomada, ka sega ni
qai “nanumi na i valavala ca” (Iperiu 8:12). Na veivosoti kei na sucu vou e dua nai
oloolo: veivakadonui kei na veivakatabui e matataka na I wali ni Kalou me baleta na
valavala ca. E rawa ni vakalevutaki na veitikina oqo, ka ni tautauvata na i tukutuku
e na Vola Tabu taucoko: dina ga ni da valavala ca, na Kalou e lomani keda, ka sa
cakava na ka taucoko me rawa ni vakabulai keda mai na ca.
E rawa vakacava vei keda, na i kumukumu e da tutaka na vunau ni Kalou,me
da taqomaki keda mai na cala ni vakabauta ni noda muri vunau e vakadonui
keda?Na cava e dredre kina vei keda?
AI VOLA I JEMESA
90
MONITI
Tiseba 22
Sa Liatamata Na Tukutuku Vinaka
E so e dredre vei ira me ra raica rawa na tukutuku vinaka e na Tukutuku Vinaka!
Sa rawa ni yaco me vaka na muri matanivola na vakavuvuli nei Jisu ke da sega
ni rogoca vakaoti na i kuri ni Nona talanoa. Vuqa vei ira na Isireli e na gauna nei
Jisu e ra okati ira me vinaka tu na kedra i tuvaki e na mata ni Kalou. Era tokona na
veiqaravi e na valenisoro, e na nodra solia na kena vakacavacava ka vakacabora na
nodra i soro. E ra sega ni kania na kakana e tawasavasava, e ra cilivi ira na luvedra
tagane, e ra maroroya na veisiga ni solevu kei na Siga ni Vakacecegu, ka ra muria
nai vunau me vaka e ra vakatavuliaca na nodra liuliu ni lotu. Basika mai o Joni ka
kacivaka, “Dou veivutuni,” ka papitaisotaki. Me kenai kuri, o Jisu E vakaraitaka ni
gadrevi na sucu vou (Joni 3:3, 5) ka “kevaka sa sega ni uasivi cake na nomudou i
valavala dodonu e na nodra na vunivola kei ira na Farisi, dou na sega sara ni curu ki
na matanitu vakalomalagi” (Maciu 5:20). Rawa ni da tukuna ni kaya tiko o Jisu, “O
gadreva na ka e sega ni tiko vei iko. E sega ni rauta na nomu cakacaka vinaka.”
Wilika na Luke 15:11–32, 18:9–17. E vakaraitaka vakacava na tukutuku vinaka
na vosa vakaibalebale oqo?
E na talanoa ni gone cidroi, e sega ni kila o gone ni yali tu. Sa qai yaco me
raica na loloma nei tamana e na dua na rai vou ka vinakata me lesu i vale. Sa yali
na nona dokadoka. Nona nuitaka me na ciqomi vaka e dua na tamata cakacaka, e
kurabui ni laveti e na rokovi mai vei tamana. E sega walega ni vakasukai lesu mai na
veiwekani. E vakavoui. Na i karua ni talanoa e kune talega kina na kena veisautaki
na ka e namaki. Na Farisi “yalododonu” e sega ni rogoci, ia na Kalou e ciqoma na
daukumuni vakacavacava valavala ca, ka suka o koya e na nona sa vakadonui, vosoti
ka galala mai na veibeitaki ni cala.
Na talanoa ruarua e vukei keda me raica vakamatata na Kalou, ni Tamada ka
Vakadonui ira na tamata cala. Na gauna e vakamacalataka kina o Jisu na bilo e Sinai
tu kina na vaini sa lobaki oti na kena wai me “Oqo na noqu dra ni veiyalayalati vou sa
liviraki e na vukudra e lewe vuqa, me bokoci nai valavala ca,” sa mai tau vei Jisu na
rarawa kei na mate e dodonu me noda, me Noda Lami ni Lako Sivia (Maciu 26:28,
Marika10:45). Na veivakabulai e soli wale vei keda, ni sa mai sauma na kenai sau
taucoko o Jisu.
Na i nuinui cava o rawa ni kauta me nomu mai na vosa vakaibalebale oqo? Na
sala cava o veiwekani kina kei ira eso era talanoataki, ka cava e vakaraitaka na
nomu saunitaro, me baleta na ka e dodonu me veisau e na nomu bula vakayalo?
AI VOLA I JEMESA
91
TUSITI
Tiseba 23
Na Tukutuku Vinaka E Vakaraitaka O Paula
Me vakataki ira na kainona, o Paula e nanuma ni vinaka tu na nona bula vakayalo.
Ia, e na gauna e raici Jisu me “Luve ni Kalou, o koya ka lomani au, ka soli koya e na
vukuqu” (Kalatia 2:20). Vakasauri na nona raica koya ni se sega ni vakabulai, e yali
tu; e sega ni tamata cakacaka ni Kalou, ia e meca ni Kalou; e sega ni yalododonu,
ia e nodra turaga na tamata valavala ca. Na nona wilika na Veiyalayalati Makawa,
sa tekivu me lutu laivi na ka e buwawa tu kina na matana. Na Kalou E veisautaka
na bula nei Paula ka vakavouia na yalona, E na Nona vakatakilai Koya kei na nona
vulica na Vosa ni Kalou. E da na sega ni kila vinaka nai vola nei Paula me yacova ni
da raica rawa e so na tukutuku lalai vakaoqo.
Wilika na 2 Koronica 3:14–16 e na rarama oqo, qai wilika na tikina 2–6. Na
kalawa bibi cava e vakaraitaka e ke o Paula?
Na i balebale ni veiyalayalati makawa e na matata “ke da saumaki oqo Vua na
Turaga” (tikina 16). O Jisu duadua na sala ni veivakabulai. E tekivu Vua, ka tini
Vua. O Isireli—e na nodra vakararavi ki na nodra talairawarawa, me vaka ga na ka
e cakava tu o Paula ni se bera ni saumaki—e ra vakila na veiyalayalati makawa me
minisita ni mate. Cava na vuna? Baleta ni da tamata “valavala ca kece” (Rom 3:23),
wili kina o ira na Isireli, ka beitaki ira talega nai vunau (2 Koronica 3:7). Ni da
vakatautauvatataka, o ira na tamata vakabauta mai Koronica “sai vola i Karisito… sa
sega ni volai e na wai ni volavola, sa volai ga e na Yalo ni Kalou bula; sa sega ga e na
dela ni vatu, ia e na dela ni yalomudou sa malumu” (tikina 3).
Wilika na Roma 1:16, 17; 3:24–26. E vakamacalataka vakacava o Paula na
tukutuku vinaka? Na cava e noda ni da ciqomi Karisito e na vakabauta?
Na kosipeli sai koya na kaukauwa ni Kalou me veivakabulai ira kece e ra
vakabauta. Na yalododonu e yavutaki e na ka E sa cakava oti o Karisito E na vukuda,
ka da okata me noda e na vakabauta, ka sega ni yavutaki e na ka eda cakava. Na
vakabauta e tubu mai na “vakabauta ki na vakabauta”(Roma 1:17). Nai balebale ni ka
e tukuna e ke o Paula e sereka e na vo ni vola vei ira na kai Roma, ka uto ni tukutuku
e kune e na mua ni wase 3. E na vuku i Karisito, e da sa volilesu (Na Kalou sa voli
keda lesu Nona sa sauma na nodai valavala ca), vakadonui (e da sa vakagalalataki
mai na veibeitaki ni cala ka vakasavasavataki e na loloma), ka vosoti (Sa ciqomi keda
lesu na Kalou ka “guilecava” na noda valavala ca sa oti). E na vakacaboisoro nei
Karisito, sa vakadinadinataka na Kalou ni lewa dodonu e na Nona veivakadonui vei
ira na tamata cala, e ra sa vakabauti Jisu.
AI VOLA I JEMESA
92
VUKELULU
Tiseba 24
Na Veiyalayalati “Vou”
Nai vola vei ira na Iperiu e vakamacalataka ni veiyalayalati vou e “vinaka cake”
mai na veiyalayalati makawa (Iperiu 8:1, 2, 6). Na taro levu e da na taroga, “Na
cava e caka kina na veiyalayalati makawa ke leqa tu? Na leqa e sega ni tiko e na
veiyalayalati, ia vei ira na tamata e ra vosa bubului kina.
Wilika na Iperiu7:19, 8:9, 10:1–4. Na leqa cava so e na veiyalayalati e cavuti
kina?
O ira na tamata e ra “sega ni yalodina ki na veiyalayalati” (Iperiu 8:9), ia e ra
talaidredre ka vukitani. Me kena i kuri, ni manumanu e vakacabori e na veiyalayalati
makawa e sega ni rawa ni bokoca na i valavala ca (Iperiu 10:4), ka kena i balebale
ni tu ga na i valavala ca. Na i “soro duadua ga ni yago i Jisu Karisito” E rawa ni
bokoca nai valavala ca, wili kina na kena e vakayacori e na veiyalayalati makawa
(Iperiu10:10; 9:15). Oqo baleta ni “ni sa sega ni vinaka sara e dua na ka e na vuku ni
vunau, ia sa kenai liuliu ni nuinui sa vinaka cake, o koya eda sa toro voleka kina vua
na Kalou” (Iperiu7:19) e na vuku ni vosaniyalayala ni veiyalayalati vou.
E na dua na vakasama, e sega ni ka vou na veiyalayalati vou, baleta —mai na
gauna e tau kina na vosaniyalayala e Iteni ni na o koya na kawa ni yalewa e na butu
qaqia na ulu ni gata—nai naki ni veivakabulai na Kalou e dusia tiko mai na mate nei
Karisito, :na lami e vakamatei mai na vakatekivu kei vuravura” (Vakatakila 13:8;
Jeremaia32:40;Iperiu 13:20, 21; Joni13:34).
“Na veiyalayalati ni loloma e sega ni dina vou, ka ni a sa bucini makawa tu e
na vakasama ni Kalou mai na gauna tawamudu. Oqo na vuna e vakatokai kina me
veiyalayalati e sega ni oti rawa.”— The Faith I Live By, p. 77.
Ena yasana kadua, e yaco e dua na ka talei e na gauna e da gole kina Vua na
Turaga, me vaka e da sa raica vei Paula. Sa yalataka tu na Kalou e na veiyalayalati
vou, “Au na tugana ga ki na lomadra na rerevaki au, me ra kakua ni vuki tani vei
Au” (Jeremaia 32:40). Ni sega na vakabauta, na vakacaboisoro e vaka ga na laki
saumi dinau ni valavala ca. Me da vakaraici Jisu matua , Nona “vosota na kauveilatai,
ka sa sega ni madua ni sa vakalialiai kina”ka “vosota ni sa vosavakacacataki Koya
vakalevu ko ira na tamata ca” (Iperiu 12:2, 3) e vakaraitaka na sau levu ni valavala
ca kei na tukutuku vinaka ni Dua sa sauma “e na vuku ni dra ni veiyalayalati
tawamudu”(13:20). Na veiyalayalati “vou” oqo e veisautaka na noda raica na ka
kecega, me vaka na vunau me da veilomani. E sega dina ni vunau vou (VSoro 19:18)
ia me da kakua walega ni lomani ira na kainoda me vakataki keda, ia me vaka Au sa
lomani kemudou” (Joni 13:34).
Rawa vakacava me da lomani ira na tani me vaka Nona lomani keda o Jisu?
AI VOLA I JEMESA
93
LOTULEVU
Tiseba 25
Na Usutu Ni Tukutuku Vinaka
“Ia e na gauna ni domo i koya nai kavitu ni agilose, ni sa vakatekivu ko koya me
uvuca, ena vakaoti vinaka na ka vuni ni Kalou, me vaka na nona vosa vinaka vei
ira na nonai talatala na parofita” (Vakatakila 10:7).
Na Vakatakila 10:7 e dua tale na qavu ni tikina e na vola ni Vakatakila (taudaku
ni Vakatakila 14:6) me vosa me baleta na vunautaki ni tukutuku vinaka (na vosa vaKiriki e vakadewataki me “vunautaki” na euangelizō, “me kacivakai na tukutuku
vinaka”). Na wase ni vola e rua oqo e talei vei ira na Lotu Kavitu Lesu Vakarua
Mai, baleta ni da kunea kina na noda kacivi kei na talai. E rawa ni da kaya ni Kalou
e kacivi keda vakatikitiki mai vei ira na kena vo, ka talai keda me da vunautaka na
“tukutuku vinaka e sega ni oti rawa.”
Me vaka e da sa raica oti, na kosipeli e tautauvata mai na i Vakatekivu ki na
Vakatakila. E tautauvata na vunau, ka tautauvata na veiyalayalati. O Jisu, Paula kei
Jemesa eratou vakadeitaka ni tukutuku vinaka e tautauvata kei na kena e vakabauta
o Eparama (Joni 8:56, Roma 4:13, Jemesa 2:21–23). E so e dredre me ra ciqoma
na vakasama oqo, baleta ni qiqo na nodra rai me baleta na tukutuku vinaka ni
vakatautauvatataki kei na Vola Tabu. Na vakabauta kei na talairawarawa nei Eparama
e yavutaki e na nona raica rawa vakayawa na vakacaboisoro nei Jisu. E sega ni
gadrevi me da vakarautaka e na noda bula na vakabauta kei na cakacaka me rawa
ni da vakabulai kina. Na vakabauta vakaikoya duaduaga sa rauti keda, e dodonu me
vakabauta e cakacaka, ia me kua ni mataqali vakabauta ga e na vakasama ka tiko vei
ira na tevoro, se na vakabauta e taura me nona na vosaniyalayala ni Kalou, ia e sega
ni muria na veika me vakayacori taumada e na vuku ni veivakabulai.
Ni vulici na tukutuku vinaka e sega ni oti rawa, na cava e bibi kina na vakasala
e kune e na Vakatakila12:17 kei na Vakatakila 14:12, me muri na i vunau, kei na
vakabauta nei Jisu?
Na taro levu duadua e na basika e na otioti ni gauna: o cei o na vakarokoroko kina
ka muria? Na Kalou E “bulia na lomalagi, na vuravura, na waitui kei na veivurevure
ni wai”? (14:7). Se na manumanu kei na nona matakau? O ira era na yalodina me
yacova na vakataotioti, e ra na talairawarawa ki na vunau kei na Siga ni Vakacecegu,
e na vuku ni vakabauti Jisu. Na lotu dina e gadrevi ruarua kina na vakabauta kei na
talairawarawa.
“Dina ga ni dau yaco na veisaqa kei na veivakararawataki, e toso tiko na kena
kacivaki na tudei ni vunau ni Kalou kei na kena vakatabui na Siga ni Vakacecegu mai
na veibuli.“Na dina oqo, me vaka e kune e na Vakatakila 14 ka sema ki na “tukutuku
vinaka e sega ni oti rawa,” e na kilai tani kina na Lotu i Karisito E na otioti ni gauna.
”—Ellen G. White, The Great Controversy, pp. 453, 454.
AI VOLA I JEMESA
94
VAKARAU
Tiseba 26
Kuri Ni Vuli: “E dodonu me da lako cake ki na vakatagedegede e cecere cake, ka
toso ki liu ka vakayacora na noda veikacivi cecere. Me da lakovata kei na Kalou e
na yalo malumalumu, kakua ni sakitaka ni sa vinaka sara na nomu i tovo, ia e na
vakabauta mo okata me nomu na vei vosaniyalayala kece e na Vosa ni Kalou; ka ni
soli tu vei ira na talairawarawa, sega ni o ira e ra talaidredre e na vunau ni Kalou.
Me da vakabauta na vosa ni Kalou, ka vakararavi vakaoti Vua, ka na kautani kina na
yalo dokadoka kei na vakalagilagi koya. E da vakabulai dina e na vakabauta, sega e
na vakabauta e moce, ia na vakabauta e cakacaka e na loloma, ka vakasavasavataka
na yalo. Na liga i Karisito e rawa ni yacova yani na tamata valavala ca kecega, ka
kauti koya lesu mai na talaidredre ki na talairawarawa; ia e sega ni dua na Lotu vaKarisito e cecere me sa uabaleta tale na veika e vakasala kina na vunau savasava ni
Kalou. O ira oqo sa na sega ni vukea rawa o Karisito, ka ni sa tu e na taudaku ni Nona
vakavuvuli kei na i vakarau; ni a kaya, “Au sa talairawarawa e na vunau nei Tamaqu,
ka tiko ga e na Nona loloma,”ka o ira kece e ra muri Karisito e ra na talairawarawa ki
na Nona vunau savasava na Kalou.”—Ellen G. White, Signs of the Times, March 31,
1890.
Taro Ni Veiwasei:
1. Veitalanoataka na veiyasana kece ni tukutuku vinaka e na vakavuvuli nei
Jisu, Jemesa kei Paula, wili kina na duidui kei na veika eratou tautauvata kina.
E vukei keda vakacava ke da biuta vata kece ka raica nai yaloyalo levu, me na
taqomaki keda mai na noda lade e na yasana ni muria na mata ni vola se na
yasana kadua ni loloma sau rawarawa?
2. Ni o dau yalolailai e na vuku ni nomu tuvaki ni bula vakayalo, na
vosaniyalayala cava ni tukutuku vinaka o dau taura me nomu, me vukei iko mo
kakua ni yalolailai? Na cava na vuna me da kakua ni soro kina, veitalia ga ke sa
butobuto na nomu vuravura, ka cava e vukei keda kina na vosaniyalayala me
baleta na yalododonu i Karisito, ni soli vakailoloma vei ira na tamata valavala
ca, e sega ni dodonu me lomani?
3. Na tukutuku ni agilosi lewe tolu e sema na Veibuli kei na noda volilesu kei
na vakabulai. Vakakina na Joni 1:1–14. Na cava e veiwekani voleka kina na vei
ulutaga oqo? Na cava e vakaraitaka na veiwekani oqo e na vuku ni kena yaco
na Siga ni Vakacecegu me dua na tikina bibi e na vunau ni Kalou? E vukei keda
vakacava na veiwekani voleka oqo e na noda kila na bibi ni Siga ni Vakacecegu e
nai otioti ni veiraravui ni bera ni mai oti na vuravura oqo?
AI VOLA I JEMESA
95
2014
WILI VOLA TABU VAKAYABAKI
OKOTOVA
1: Malakai
2: Maciu 1-4
3: Maciu 5-6
4: Maciu 7-8
5: Maciu 9-10
6: Maciu 11-12
7: Maciu 13-14
8: Maciu 15-17
9: Maciu 18-19
10: Maciu 20-21
11: Maciu 22-23
12: Maciu 24-25
13: Maciu 26
14: Maciu 27-28
15: Marika1-3
16: Marika 4-5
17: Marika 6-7
18: Marika 8-9
19: Marika10-11
20: Marika 12-13
21: Marika 14
22: Marika 15-16
23: Luke 1
24: Luke 2-3
25: Luke 4-5
26: Luke 6-7
27: Luke 8-9
28: Luke 10-11
29: Luke 12-13
30: Luke 14-16
31: Luke 17-18
AI VOLA I JEMESA
NOVEBA
1: Luke 19-20
2: Luke 21-22
3: Luke 23-24
4: Joni 1-2
5: Joni 3-4
6: Joni 5-6
7: John 7-8
8: Joni 9-10
9: Joni 11-12
10: Joni 13-15
11: Joni 16-18
12: Joni 19-21
13: Caka 1-3
14: Caka 4-6
15: Caka 7-8
16: Caka 9-10
17: Caka 11-13
18: Caka 14-15
19: Caka 16-17
20: Caka 18-20
21: Caka 21-23
22: Caka 24-26
23: Caka 27-28
24: Roma 1-3
25: Roma 4-7
26: Roma 8-10
27: Roma 11-13
28: Roma 14-16
29: 1Koro 1-4
30: 1Koro 5-8
TISEBA
1: 1Koro 9-11
2: 1Koro 12-14
3: 1Koro 15-16
4: 2Koro 1-4
5: 2Koro 5-9
6: 2Koro 10-13
7: Kalatia 1-3
8: Kalatia 4-6
9: Efeso 1-3
10: Efeso 4-6
11: Filipai
12: Kolosa
13: 1Cesalonaika
14: 2Cesalonaika
15: 1Timoci
16: 2Timoci
17: Taito-Filimoni
18: Iperiu 1-6
19: Iperiu 7-10
20: Iperiu 11-13
21: Jemesa
22: 1Pita
23: 2Pita
24: 1Joni
25: 2Joni-Juta
26: Vtakila1-3
27: Vtakila 4-8
28: Vtakila 9-12
29: Vtakila 13-16
30: Vtakila 17-19
31: Vtakila 20-22
96
VAKATAWA NI MATAKA Okotova 2014
YALO DINA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Yalodina o Jisu
Yalodina o Jisu me veivosoti
Jisu na dauvakadinadina yalodina
E bete levu yalodina
Vakaisulu e na yalodina na Mesaia
Levu na Nona yalodina na Kalou
Tara na lomalagi Nona yalodina
Tudei Nona yalodina na Kalou
Tevita kacivaka na yalodina ni Kalou
Tevita vakamamasu ki na Nona yalodina na Kalou
Tevita e seretaka na loloma kei na yalodina ni Kalou
Vosa ni Kalou e dina ka yalodina
Na Turaga e solia nai cocovi vei ira na yalodina
Yalataka na Kalou na yalodina vei ira na tamata
Mosese dua na dauveiqaravi yalodina
Yalodina o Taniela e Papiloni
Vua ni Yalo Tabu na yalodina
Yalataka na Kalou na kalougata vei ira na yalodina
Karisito vakauqeta na yalodina
Dautukutuku yalodina vakabulabulataka na yalo
Dautukutuku yalodina sega ni dau lasu
Yalodina Nona vakaro na Kalou
Yalodina nona mavoa nomu i tokani
Liuliu yalodina o Nemaia
O Tikiko e talatala yalodina
Kalou maroroi ira na yalodina
Onisimo e dua na tacida yalodina
Yalodina e na ka lalai-yalodina e na ka levu
Jisu na Tui E yalodina ka dina
Yalodina me yacova na mate
Tikovata kei Karisito ira na yalodina
AI VOLA I JEMESA
Iperiu 10:22,23
1 Joni 1:9
Vakatakila 1:4,5
Iperiu 2:17,18
Aisea 11:4,5
L.Jeremaia 3:22,23
Same 36:5
Same 119:90
Same 89:1,2
Same 143:1,2
Same 92:1,2
Vakatakila 21:5
1 Samuela 26:23
Osea 2:19,20
Iperiu 3:2,5
Taniela 6:4,5
Kalatia 5:22,23
Vakarua 11:12-15
Maciu 25:21
Vbalebale 25:13
Vbalebale 14:5
Same 119:137,138
Vbalebale 27:6
Nemaia 13:11-14
Efeso 6:21,22
Same 31:23,24
Kolosa 4:7-9
Luke 16:10-12
Vakatakila 19:11-13
Vakatakila 2:10
Vakatakila 17:14
97
VAKATAWA NI MATAKA Noveba 2014
YALODODONU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
O Jisu e taleitaka na yalododonu
Iperiu 1:8,9
Jisu noda vuku kei na yalododonu
1 Koronica 1:29-31
E da nona yalododonu na Kalou e na vukui Jisu
2 Koronica 5:20,21
Na Turaga noda yalododonu
Jeremaia 23:5,6
Sega ni vakabulai keda noda cakacaka ni yalododonu Taito 3:4,5
Noda yalododonu e vaka na sulu qeleqelewa
Aisea 64:6
Na yalododonu sega ni rawa e na muri vunau
Kalatia 2:20,21
Nai solisoli ni yalododonu
Roma 5:17, 18
Wili vei keda na Nona yalododonu na Kalou
Roma 4:6-8
Yalododonu e na vuku ni vakabauta
Roma 9:30-32
Yalododonu e na vuku ni vakabauti Karisito
Roma 3:21-23
Yalo Tabu e vakaraitaka na yalodododnu
Joni 16:7,8
Kalougata o ira e ra viakania na yalododonu
Maciu 5:6
Vakaqara na yalododonu
Sefanaia 2:3
Ubi e na i sulu ni yalododonu
Aisea61: 10,11
Qarai na yalododonu kauta mai na kalougata
Vbalebale 21:21
Sinai e na vua ni yalododonu
Filipai 1:10,11
Na yalododonu e laveta cake na matanitu
Vbalebale 14:34
Tatamusuki ni yalododonu
Jemesa 3:17,18
Yaragi ni yalododonu
2 Koronica 6:6,7,11
Sasabai ni lomasereda ni yalododonu
Efeso 6:13-15
Matanitu ni Kalou na yalododonu kei na vakacegu Roma 14:17,18
Bobula ni yalododonu
Roma 6:17,18
Vakasucumi mai Vua na Kalou na tamata yalododonu 1 Joni 2:29
Vunautaka o Noa na yalododonu
2 Pita 2:5
Paula e na nona nai sala ni yalododonu
2 Timoci 4:6-8
Buli vou na tamata e na yalododonu
Efeso 4:22-24
Yalododonu ni Kalou e tawamudu
Same 112:2-4
Yalododonu e na vakaitikotiko e na vuravura vou
2 Pita 3:13
Vukea na tamata me yalododonu- o vaka na kalokalo Taniela 12:3
AI VOLA I JEMESA
98
VAKATAWA NI MATAKA Tiseba 2014
ME VAKALIUCI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Vakasaqara taumada na matanitu ni Kalou
Vakararavi Vua na Kalou
Digitaka na bula
Vakadeitaka nomu kacivi kei na digitaki
Kerea na Yalo Tabu
Lomani ira me vaka Nona lomani iko
Qaravi ira vinaka na tamata
Qarava na Turaga
Digitaka na sala ni dina
Vulica ka vakadewataka vakadodonu
Talairawarawa e kauta mai na kalougata
Bulataka na guilecavi iko
Masu tikoga
Mo vakavinavinaka ka vakalagilagi Koya
Vakayagataka vinaka na veikatuba e tadola
Digitaka vakavuku nomu vosa
Kua ni lomaocaoca
Kua ni vakatulewa e na ka e na rairai i tuba
Muria na lewa dodonu
Kakua ni cudru
Biuta nomu colacola Vua na Turaga
Veivakayaloqaqataki vakaikemudou
Bulataka na veiciqomi e vale
Kana mo vakalagilagia na Kalou
Tiko vakasoqonivata
Kua ni vakaraitaka nomu veivakaduiduitaki
Soli ka vakalevu
Nai tavi taucoko ni tamata
Bulataka na lotu dina
Rai tikoga vei Jisu
Tudei tiko e na vakabauta
AI VOLA I JEMESA
Maciu 6:33
1 Timoci 4:10
Vakarua 30:19,20
2 Pita 1:10,11
Luke 11:10-13
Joni 15:12,13,17
Roma 12:9-11
Josua 24:15,21
Same 119:30,31
2 Timoci 2:15
Vakarua 11:26-28
Maciu 16: 24-26
1 Cesalonaika 5:16-18
Same 50:14,15,23
Efeso 5:15,16
Vbalebale 25: 11
Luke 12: 22,25,26
Joni 7:24
Vakarua 16: 18,19
Same 37;8,9
1 Pita 5:7
Iperiu 3:13
Roma 12:13
1 Koronica 10:31
Iperiu 10:25
Jemesa 2:1-4
Luke 6:38
Dauvunau 12:13,14
Jemesa 1:27
Iperiu 12:1-3
1 Koronica 16:13,14
99
Tiki Ni Siga
Dromu Ni Siga
Wiligusu Ni A.Y.
Okotova 4
6.04 pm
Marika 16:15
Okotova 11
6.06 pm
Aisea 43:10
Okotova 18
6.08 pm
Marika 5:19
Okotova 25
6.10 pm
Isikeli 3:17
Noveba 1
7.13 pm
Maciu 9: 37,38
Noveba 8
7.16 pm
1Koronica 3:9
Noveba 15
7.20 pm
Same 126:6
Noveba 22
7.24 pm
Maciu 4:19,20
Noveba 29
7.28 pm
Taniela 12:3
Tiseba 6
7.32 pm
1Pita 3:15
Tiseba 13
7.36 pm
Maciu 5:16
Tiseba 20
7.40 pm
-
Tiseba 27
7.44 pm
-
AI VOLA I JEMESA
100

O Jemesa Kei Na Tukutuku Vinaka

Transcrição

Documentos relacionados

Now - A Voice in the Wilderness

Text Only

Vuli ni Ekelesia

2 - Akamaihd.net

Presentación de PowerPoint

na ivolatabu - Akamaihd.net

maroroi kadavu kei na kena yaubula