Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen

Transcrição

Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen
Inhaltsverzeichnis
Hinweise für den Einsatz im Unterricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen
Übersicht: Hinweise, Ziele, Anregungen, Verknüpfungen (A–J) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
A Woran erkenne ich eine Fabel? (Blatt I–VII) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
Arbeitsblätter (Rabe und Fuchs/Der Sperling und der Strauß/
Der Löwe und die Maus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
19
B Bekannte Fabeln (Blatt I–III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Rabe und Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die Stadtmaus und die Feldmaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die beiden Frösche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Fuchs und die Katze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Fuchs und der Kranich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die beiden Ziegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
C Weniger bekannte Fabeln (Blatt I–IV)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
.............................................
Der Sperling und der Strauß . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die großen und die kleinen Fische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Esel auf Probe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Hund und der Wolf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Pfau und die Dohle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der mit Salz beladene Esel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Esel und das Jagdpferd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Hirsch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Das gute und das böse Tier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die Hornissen und die Bienen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Schwan, der Hecht und der Krebs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D Fabeln in Versform (Blatt I–IV)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
..................................................
Der Rabe und der Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die Frösche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ein weißer und ein schwarzer Hammel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fink und Frosch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Vom Frosch, der dem Stier an Größe gleichen wollte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Reiher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Bär und das Eichhorn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
E Fabeln, in denen nicht nur Tiere vorkommen (Blatt I–III)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
..............................
Das Schilfrohr und der Ölbaum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wind und Sonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Mensch und das Rebhuhn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwei Freunde und ein Bär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Fuchs und der Holzhacker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ein Fuchs und eine Bildsäule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Der Hahn und der Diamant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die Krähe und der Krug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
20
20
21
21
22
22
23
23
23
23
24
24
25
25
25
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
30
31
31
31
32
32
32
33
33
33
3
Inhaltsverzeichnis
F Tier-Texte (Blatt I–III)
1.
2.
3.
4.
5.
..........................................................
Oh, Verzeihung, sagte die Ameise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wer war es? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Schniefnase geht schlafen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Von der Fliege, die den Großvater und die Großmutter geärgert hat . . . . . . . . . . . . . . .
Der Spatz und die Eule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
34
34
35
35
36
G Interessantes zum Thema Fabel (Blatt I–III)
37
37
37
38
39
39
H Fabeln in englischer Sprache (Blatt I und II)
40
40
40
41
41
........................................
Was im Lexikon steht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mehr als 2000 Jahre Fabelgeschichte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fabeldichter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ein Gedicht zum Thema Fabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Woran du eine Fabel erkennst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
........................................
The Dog and the Shadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
The Oak and the Reeds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
The North Wind and the Sun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
The Lion and the Mouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I Bestimmte Tiere – immer wieder (Blatt I–VII)
......................................
Beispiele: Löwe und Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
Der Fuchs und der Ziegenbock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.
Der Fuchs und der Storch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.
Fuchs und Hähnchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.
Der Löwe und die Ziege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.
Die Löwin und die Füchsin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.
Der zum Kriege rüstende Löwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.
Der schlaue Richter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.
Der Löwe in der Höhle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.
Des Löwen Anteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Sag die Wahrheit! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Der alte Löwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
42
44
44
45
45
45
46
46
47
47
48
48
J Ein Ereignis – immer wieder anders erzählt (Blatt I–III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
49
49
1.–7. Der Löwe und die Maus – mehrere Versionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teil 2: Fabeln schreiben und (um-)gestalten
Übersicht: Hinweise, Ziele, Anregungen, Verknüpfungen (a–i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
a Selber Fabeln oder Fabelteile schreiben (Blatt I–XIV)
.................................
Worauf es bei einer Fabel ankommt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fabeln verändern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fabeln verlängern und verkürzen (Der Adler und der Sperling/
Der Fuchs und der Spatz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zu Bildern schreiben (Maus, Frosch und Weihe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bildhafte Ausdrücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zu einer Lehre schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Schreiben als Kritik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eine eigene Fabel schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
53
59
59
60
64
67
68
69
70
71
72
Inhaltsverzeichnis
b Versfabeln (um-)gestalten (Blatt I – IV)
73
73
74
c Fabel-Mix (Blatt I – VII)
77
77
79
80
81
83
d Knobelaufgaben & Co. (Blatt I – VI)
84
84
............................................
Gereimt oder erzählt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Verschiedene Gedichtformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
........................................................
Zwei vermischte Fabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ein Mix aus drei Fabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zwei verwobene Versfabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eine Fabel richtig zusammensetzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..............................................
Bilder „lesen“ (Wind und Sonne/Der schlaue Richter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Unsinnsätze entschlüsseln (Rabe und Fuchs/Die Löwin und die Füchsin/
Das Schilfrohr und der Ölbaum) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Satzsuche (Die großen und die kleinen Fische/Die Hornissen und die Bienen) . . . . . . . . . . . .
Der Lehre auf der Spur (Der Frosch und der Ochse/Die Maus und der Bulle/
Der Esel in der Löwenhaut) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
86
87
88
89
e Fabeln von früher – Ausdrücke von heute (Blatt I – II)
...............................
Redewendungen, die aus Fabeln stammen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90
90
91
f Fabeln am Computer gestalten (Blatt I – VII) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
92
92
95
96
97
98
Verschiedene Schriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Die Textanordnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hervorhebungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bilder einfügen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
g Ideen-Speicher (Blatt I – V)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Natur von A–Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Abc der Lehren, Sprichwörter, Redewendungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Lustige Figuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
h Fabeln vorstellen (Blatt I – III)
104
104
105
106
i Beispiele aus dem Leben der Menschen (Blatt I – IV)
107
...................................................
Eine Fabel vorspielen/vorlesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eine Themenmappe rund um eine Fabelfigur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fabeln als Produkt gestalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................
Einen Zusammenhang zwischen menschlichen Verhaltensweisen, Fabeln und
konkreten Beispielen aus dem Alltag herstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zu allgemein menschlichen und speziell in der heutigen Zeit vorkommenden
Verhaltensweisen eigene Fabeln schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
107
109
110
Quellenverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
5