Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen
Transcrição
Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen
Inhaltsverzeichnis Hinweise für den Einsatz im Unterricht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Teil 1: Fabeln lesen und kennenlernen Übersicht: Hinweise, Ziele, Anregungen, Verknüpfungen (A–J) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 A Woran erkenne ich eine Fabel? (Blatt I–VII) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Arbeitsblätter (Rabe und Fuchs/Der Sperling und der Strauß/ Der Löwe und die Maus) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 19 B Bekannte Fabeln (Blatt I–III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. 2. 3. 4. 5. 6. Rabe und Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Stadtmaus und die Feldmaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die beiden Frösche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Fuchs und die Katze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Fuchs und der Kranich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die beiden Ziegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C Weniger bekannte Fabeln (Blatt I–IV) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. ............................................. Der Sperling und der Strauß . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die großen und die kleinen Fische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Esel auf Probe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Hund und der Wolf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Pfau und die Dohle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der mit Salz beladene Esel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Esel und das Jagdpferd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Hirsch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Das gute und das böse Tier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Hornissen und die Bienen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Schwan, der Hecht und der Krebs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D Fabeln in Versform (Blatt I–IV) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. .................................................. Der Rabe und der Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Frösche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ein weißer und ein schwarzer Hammel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fink und Frosch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vom Frosch, der dem Stier an Größe gleichen wollte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Reiher . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Bär und das Eichhorn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E Fabeln, in denen nicht nur Tiere vorkommen (Blatt I–III) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. .............................. Das Schilfrohr und der Ölbaum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wind und Sonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Mensch und das Rebhuhn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwei Freunde und ein Bär . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Fuchs und der Holzhacker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ein Fuchs und eine Bildsäule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Der Hahn und der Diamant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Krähe und der Krug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 20 20 21 21 22 22 23 23 23 23 24 24 25 25 25 26 26 26 27 27 27 28 28 29 29 30 31 31 31 32 32 32 33 33 33 3 Inhaltsverzeichnis F Tier-Texte (Blatt I–III) 1. 2. 3. 4. 5. .......................................................... Oh, Verzeihung, sagte die Ameise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wer war es? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schniefnase geht schlafen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Von der Fliege, die den Großvater und die Großmutter geärgert hat . . . . . . . . . . . . . . . Der Spatz und die Eule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 34 34 35 35 36 G Interessantes zum Thema Fabel (Blatt I–III) 37 37 37 38 39 39 H Fabeln in englischer Sprache (Blatt I und II) 40 40 40 41 41 ........................................ Was im Lexikon steht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mehr als 2000 Jahre Fabelgeschichte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fabeldichter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ein Gedicht zum Thema Fabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Woran du eine Fabel erkennst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. 2. 3. 4. ........................................ The Dog and the Shadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . The Oak and the Reeds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . The North Wind and the Sun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . The Lion and the Mouse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I Bestimmte Tiere – immer wieder (Blatt I–VII) ...................................... Beispiele: Löwe und Fuchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Der Fuchs und der Ziegenbock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Der Fuchs und der Storch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Fuchs und Hähnchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Der Löwe und die Ziege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Die Löwin und die Füchsin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Der zum Kriege rüstende Löwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Der schlaue Richter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Der Löwe in der Höhle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Des Löwen Anteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Sag die Wahrheit! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Der alte Löwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 42 44 44 45 45 45 46 46 47 47 48 48 J Ein Ereignis – immer wieder anders erzählt (Blatt I–III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 49 1.–7. Der Löwe und die Maus – mehrere Versionen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Teil 2: Fabeln schreiben und (um-)gestalten Übersicht: Hinweise, Ziele, Anregungen, Verknüpfungen (a–i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a Selber Fabeln oder Fabelteile schreiben (Blatt I–XIV) ................................. Worauf es bei einer Fabel ankommt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fabeln verändern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fabeln verlängern und verkürzen (Der Adler und der Sperling/ Der Fuchs und der Spatz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zu Bildern schreiben (Maus, Frosch und Weihe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bildhafte Ausdrücke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zu einer Lehre schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schreiben als Kritik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eine eigene Fabel schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 53 59 59 60 64 67 68 69 70 71 72 Inhaltsverzeichnis b Versfabeln (um-)gestalten (Blatt I – IV) 73 73 74 c Fabel-Mix (Blatt I – VII) 77 77 79 80 81 83 d Knobelaufgaben & Co. (Blatt I – VI) 84 84 ............................................ Gereimt oder erzählt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verschiedene Gedichtformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................ Zwei vermischte Fabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ein Mix aus drei Fabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwei verwobene Versfabeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eine Fabel richtig zusammensetzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................. Bilder „lesen“ (Wind und Sonne/Der schlaue Richter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Unsinnsätze entschlüsseln (Rabe und Fuchs/Die Löwin und die Füchsin/ Das Schilfrohr und der Ölbaum) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Satzsuche (Die großen und die kleinen Fische/Die Hornissen und die Bienen) . . . . . . . . . . . . Der Lehre auf der Spur (Der Frosch und der Ochse/Die Maus und der Bulle/ Der Esel in der Löwenhaut) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 87 88 89 e Fabeln von früher – Ausdrücke von heute (Blatt I – II) ............................... Redewendungen, die aus Fabeln stammen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 90 91 f Fabeln am Computer gestalten (Blatt I – VII) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 92 95 96 97 98 Verschiedene Schriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Die Textanordnung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hervorhebungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bilder einfügen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g Ideen-Speicher (Blatt I – V) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Natur von A–Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Abc der Lehren, Sprichwörter, Redewendungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Lustige Figuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 h Fabeln vorstellen (Blatt I – III) 104 104 105 106 i Beispiele aus dem Leben der Menschen (Blatt I – IV) 107 ................................................... Eine Fabel vorspielen/vorlesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Eine Themenmappe rund um eine Fabelfigur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fabeln als Produkt gestalten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................. Einen Zusammenhang zwischen menschlichen Verhaltensweisen, Fabeln und konkreten Beispielen aus dem Alltag herstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zu allgemein menschlichen und speziell in der heutigen Zeit vorkommenden Verhaltensweisen eigene Fabeln schreiben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lösungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 109 110 Quellenverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 5