Untitled - La Santa Sede

Transcrição

ACTA
APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM OFFICIALE
An. et Vol. XCV
TYPIS VATICANIS
MMIII
An. et vol. XCV
7 Ianuarii 2003
N. 1
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico – Città del Vaticano – Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
EPISTULA APOSTOLICA
Episcopis clero fidelibus de Mariali Rosario data
PROOEMIUM
1. Rosarium Virginis Mariae paulatim altero in millennio sub Dei Spiritus
afflatu enucleatum pluribus Sanctis precatio amatissima exsistit atque ipso
Magisterio Ecclesiae adiuta. Sua in simplici profundaque structura etiam
tertio hoc nuper incohato Millennio manet magnae efficaciae oratio quae
sanctitatis est allatura fructus. Optime quidem cum spiritali itinere quadrat
christianae religionis quae post annorum duo milia nihil sane amisit originum
suarum vigoris seseque impelli a Dei Spiritu percipit ut « ducat in altum » et
Christum toti orbi repraesentet, quin immo “proclamet” Dominum et Servatorem, uti « viam, veritatem et vitam » (cfr Io 14, 6), tamquam « finem humanae historiae, punctum in quod historiae et civilizationis desideria vergunt ».1
Etenim quantumvis figura mariali sua signetur Rosarium, precatio tamen
ex animo oritur christologico. Suarum enim in partium sobrietate colligit in
se totius Evangelici nuntii altitudinem, cuius est veluti breviarium.2 Resonat
quidem in ea Mariae ipsius oratio, perennis eius cantus Magnificat, propter
Incarnationis redimentis opus in virginali ipsius sinu inceptum. Christianus
populus per illud Mariae ingreditur scholam ut ad contemplationem se perduci
sinat venustatis vultus Christi nec non ad magnitudinis amoris illius experientiam. Nam per Rosarium abundantiam gratiarum credens fidelis haurit,
quasi ipsis de manibus Matris Redemptoris eas suscipiens.
1
2
Cfr Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 45.
Paulus VI, Adhort. Ap. Marialis cultus, 42: AAS 66 (1974), 153.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
6
Pontifices Romani ac Mariale Rosarium
2. Tot Nostri Decessores magnum huic precationi adsignaverunt momentum. Qua in re optime meritus est Pontifex Leo XIII qui Kalendis Septembribus anno mdccclxxxiii, Encyclicas Litteras Supremi apostolatus officio,3 emisit declarationem quidem celsam qua alias simul praenuntiavit sententias hac
de Mariali precatione, cum eam efficax designaret spiritale instrumentum contra societatis mala. Recentiores vero inter Pontifices Concilii tempore, qui
Rosarii fautores eminuerunt, commemorare cupimus beatum Ioannem
XXIII,4 at in primis Paulum VI qui sua in Apostolica Adhortatione Marialis
cultus indolem evangelicam Rosarii eiusque notionem christologicam extulit,
cum Concilii Oecumenici Vaticani II hortationibus consentiens.
Nos praeterea Ipsi nullam omisimus opportunitatem quin ad crebram
Rosarii recitationem incitemus. Iam inde ab iuvenilibus vitae annis precatio
haec Nostra in spiritali vita praecipuum locum habuit. Huius memoriam
recreavit recens Nostrum in Poloniam iter maximeque salutatio apud Sanctuarium Kalvariae. Temporibus enim laetitiae sicut et tristitiae Nos est corona haec precatoria comitata, cui tot commendavimus sollicitudines, in qua
magnam semper repperimus consolationem. Viginti quattuor abhinc annos,
die xxix mensis Octobris anno mcmlxxviii, duabus vix hebdomadis ab electione Petri ad Sedem, aperientes animum fere Nostrum sic sumus elocuti:
« Carissima Nobis precatio Rosarium est. Oratio mirabilis! Miranda nempe
sua in simplicitate atque etiam altitudine [...]. Dici quodammodo potest
Rosarium commentatio et oratio extremi capituli Constitutionis Lumen gentium Concilii Oecumenici Vaticani II, quae singularem Matris Dei praesentiam pertractat tum Christi in mysterio tum Ecclesiae. Etenim post Ave
Maria sonitum ante oculos animi principales vitae Iesu Christi transeunt
eventus. Colliguntur enim in summa mysteriorum gaudiosorum, dolorosorum
et gloriosorum nosque consociant vivo modo cum Iesu ipso per Matris Eius
Cor — si ita loqui licet —. Eodem autem tempore concludere potest animus
noster in has Rosarii decades cuncta eventa quae vitam singulorum hominum
et familiae, nationis ipsius, Ecclesiae et totius hominum generis constituunt:
uniuscuiusque hominis eventus tum etiam proximi atque praesertim eorum
qui nobis proximi sunt magisque sunt cordi. Simplex igitur Rosarii precatio
eundem ictum ac vitae humanae pulsat ».5
3
Cfr Acta Leonis XIII, 3 (1884), 280-289.
Memoratu perdigna praesertim est Epistula ipsius Apostolica super Rosario cui titulus
Il religioso convegno (29 Septembris 1961): AAS 53 (1961), 641-647.
5
Angelus 29 Octobris 1978: Insegnamenti, I, 1978, 75-76.
4
Acta Ioannis Pauli Pp. II
7
Fratres et sorores carissimi, hisce vocibus ipsis in cursum cotidianum
Rosarii inseruimus Pontificatus Nostri annum primum. Hodie, anno ineunte
xxv ministerii Nostri tamquam Petri Successoris, tantundem efficere gestimus.
Quot his superioribus annis per Rosarium Nos a Virgine Sancta accepimus
gratias: Magnificat anima mea Dominum! Gratum sic animum Nostrum Domino testari cupimus Ipsius Sanctissimae Matris vocabulis, cuius tutelae
Petrinum Nostrum ministerium concredidimus: Totus tuus!
Rosarii Annus: a mense Octobri mmii ad Octobrem mmiii
3. Hanc ob causam permoti Nos deliberatione illa in Apostolica Epistula
Novo millennio ineunte, ubi Dei populum iubilarem celebrationem iam expertum hortati sumus ut « a Christo iterum procederet » 6 necesse esse sensimus
meditationem de Rosario enodare veluti coronam Marialem eiusdem Apostolicae Epistulae unde incitare omnes possimus ad Christi contemplandum
vultum in ipsa societate atque schola Matris Sanctissimae eius. Persolvere
enim Rosarium Mariale nihil aliud plane est nisi Christi vultum una cum
Maria contueri. Quo plus autem ponderis huic hortationi addatur, opportunitate capta venturae memoriae anniversariae cxx ab Litteris Leonis XIII
editis, volumus ut volvente hoc anno precatio haec maxime proponatur et
varias apud communitates christianas aestimetur. Quocirca annum a mense
hoc Octobri ad anni mmiii Octobrem mensem Rosarii Annum indicimus.
Singulis vero ecclesialibus communitatibus hanc pastoralem incitationem
commendamus earumque propriis inceptis. Nolumus autem impedire, sed
complere potius et confirmare ecclesiarum particularium pastoralia consilia.
Fore confidimus ut magno promptoque animo ipsa suscipiatur. Nam si suam
plenam secundum significationem denuo Rosarium invenitur, ad medullam
quasi vitae christianae inducit occasionemque ordinariam sicut etiam fecundam praebet indolis spiritalis et paedagogicae ad singulorum hominum contemplationem, Dei populi educationem nec non evangelizationem novam.
Inculcare id etiam iuvat ob alterius anniversariae memoriae gaudium: quadragesimus completur annus ab incohato Concilio Oecumenico Vaticano II
(xi Octobris mmii), quae fuit « gratia permagna » a Dei Spiritu praeparata
nostri temporis Ecclesiae.7
6
AAS 93 (2001), 285.
Annis Concilium praecedentibus non omiserat communitatem christianam Pontifex Ioannes XXIII ad Rosarium recitandum cohortari ut eventus hic ecclesialis feliciter transigeretur:
cfr Epistula Cardinali Vicario reddita die 28 Septembris 1960: AAS 52 (1960), 814-817.
7
8
Obiectationes Rosario factae
4. Idonea occasio huius Nostri incepti variis profluit ex rationibus. Prima
quidem urgentem tangit necessitatem occurrendi cuidam certo huius precationis discrimini quae in hodiernis historiae ac theologiae adiunctis periculum
est ne perperam suo in momento minuatur ideoque rarius novo saeculo proponatur. Sunt qui putent primarium Liturgiae locum, merito quidem a
Concilio Oecumenico Vaticano II laudatum, secum necessario deminutum
importare Rosarii momentum. Verumtamen, quemadmodum Paulus VI
explanavit, haec oratio non modo se Liturgiae Sacrae non opponit, sed illi
etiam tamquam fulcrum deservit, quandoquidem introducit eam atque repetit dum plena interiore participatione permittit ut ea vivatur eiusque percipiantur cotidiana in vita fructus.
Forsitan etiam quidam metuat ne suam propter naturam manifesto Marianam evadere possit minus oecumenica. Re autem vera, lucido potius collocatur in prospectu Matris Dei cultus quem Concilium ipsum descripsit:
cultum videlicet ad christologicum fidei christianae cor directum ita ut
« cum Mater honoratur, Filius [...] rite noscatur, ametur, glorificetur ».8 Si
consentaneo modo iterum detegitur Rosarium, adiumentum est, nullum vero
oecumenismi impedimentum!
Contemplationis via
5. Attamen multo gravior causa cur Rosarii consuetudo vehementer inculcetur inde exsistit quod efficacissimum exhibet instrumentum ad iuvandum illud officium contemplandi christianum mysterium intra fidelium communitatem, quod ipsi Nos in Apostolica Epistula Novo millennio ineunte
exhibuimus tamquam “sanctitatis paedagogiam”: « Indiget [...] affectu christiano qui cum primis arte precationis praecellit ».9 Nova intra societatem
hodiernam, licet tot impediatur repugnantiis, cooriente spiritualitatis postulatione, quae aliarum religionum impulsionibus provocatur, plus quam alias
umquam oportet christianae nostrae communitates « germanae scholae orationis » 10 efficiantur.
In optima profecto probatissimaque contemplationis christianae traditione ipsum reponitur Rosarium. In occidentali orbe natum et progressum, illud
8
9
10
Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 66.
N. 32: AAS 93 (2001), 288.
Ibid., 33, l.m., 289.
9
manet oratio proprie meditativa et quadamtenus « orationi cordis » vel etiam
« Iesu precationi » respondet quae in christiani Orientis orbis humo effloruit.
Pro pace familiaque prex
6. Quaedam historiae adiuncta huc accedunt unde maior praestantia Rosario denuo provehendo addatur. Inter ea primum quidem numeratur premens necessitas a Deo pacis donum flagitandi. Saepius enim et a Decessoribus
Nostris et a Nobismet Ipsis ostensum tamquam precatio est pro pace. Ad
Millennii principium, quod terrificis iniit eventibus illius sceleris diei xi mensis Septembris anno mmi quodque singulis ferme diebus tot in orbis regionibus
novas sanguinis et violentiae spectat scaenas, Rosarium denuo reperire significat in contemplationem mysterii Ipsius sese immitere qui « est pax nostra,
qui fecit utraque unum et medium parietem maceriae solvit, inimicitiam »
(Eph 2, 14). Recitare proinde Rosarium non licet quin certo quodam officio
quis obligari se sentiat paci ipsi inserviendi, animo praesertim in terram Iesu
Nazareni intento quae adhuc tam vehementer affligitur tamque christianorum affectui est cara.
Simile officii atque precationis urgens onus ex alia temporis nostri parte
praecipua exoritur, nempe humanae familiae, cellulae ipsius societatis cui
magis magisque disgregantes vires tum philosophiae tum usus cotidiani insidiantur; hae enim efficiunt ut futura aetas huius principalis et inexstinguibilis institutionis in periculum adducatur simulque universae societatis fortuna. Christianis in familiis Rosarii restitutio, intra fines latioris cuiusdam
actionis pastoralis pro familia, sese veluti efficax praestat auxilium unde
exitiosi huius memorabilis discriminis effectus arceantur.
« Ecce mater tua! » (Io 19, 27)
7. Commonstrant indicia plura quantopere etiam hodie cupiat Virgo
Sanctissima per hanc proprie precationem exsequi maternam illam sollicitudinem cui iamiam moriturus Redemptor omnes Ecclesiae filios ac filias in
praedilecti discipuli persona credidit: « Mulier, ecce filius tuus! » (Io 19, 26).
Diversae iam condiciones innotuerunt inter undevicesimum et vicesimum
saeculum, quibus quodammodo Christi Mater sua praesentia fecit ut perciperetur et sua pariter vox qua Dei Populum ad hanc orationis contemplativae instigabat formam. Nominatim commemorare volumus visiones Lapurdi
ac Fatimae propter gravem impulsum quem adhuc in christianorum vitam
adservant nec non propter approbationem magna cum auctoritate ab Eccle-
10
sia receptam; 11 earum nunc Sanctuaria metae sunt plurimorum peregrinatorum consolationem ac spem quaerentium.
In testium vestigiis
8. Haud licet innumerabilem Caelitum multitudinem recensere qui veram
sanctificationis viam in Rosario reppererunt. Satis meminisse est sanctum
Ludovicum Mariam Grignion de Montfort, qui super Rosario opus magni
pretii contexuit,12 ac nobis propiorem nempe patrem Pium de Pietrelcina
quem nuperius Nobis admodum iuvit inter caelitos sanctos adnumerare.
Peculiarem praeterea gratiam habuit uti verus Rosarii apostolus beatus
Bartholus Longo. Innititur eius sanctitatis semita affirmationi in intimo
perceptae animo: « Salvus quicumque Rosarium disseminat ».13 Post hoc
fundamentum destinari se intellexit ad excitandum Pompeis templum Virgini ipsi Rosarii sancti dicatum iuxta antiquae urbis rudera quam christianus modo tetigit nuntius priusquam eadem civitas anno lxxix conflagratione Vesuvii est sepulta atque multis post saeculis suis de cineribus eruta in
testificationem luminum atque umbrarum classicae humanitatis. Suis operibus omnibus ac praesertim consuetudine « quindecim sabbatorum » mentem christologicam et Rosarii contemplativam enodavit Bartholus Longo,
impulsus maxime ac sustentus a Leone XIII, « Rosarii Pontifice ».
Caput I
CUM MARIA CONTEMPLARI CHRISTUM
Splendida facies sicut sol
9. « Et transfiguratus est ante eos; et resplenduit facies eius sicut sol »
(Mt 17, 2). Evangelica Transfigurationis Christi scaena, ubi tres videlicet
apostoli Petrus, Iacobus et Ioannes Redemptoris pulchritudine quasi rapti
videntur, tamquam contemplationis christianae imago accipi potest. Etenim in
Christi vultum oculos figere, ipsius mysterium in communi et acerbo huma11
Constat estque repetendum privatas revelationes haud eiusdem esse naturae ac revelationem publicam quae universae Ecclesiae statuit normam. Magisterii ipsius est distinguere et
agnoscere tum veritatem tum etiam privatarum revelationum utilitatem ad christifidelium
pietatem.
12
Le secret admirable du très saint Rosaire pour se convertir et se sauver: S. Louis Marie
Grignion De Montfort, Œuvres complètes, Paris (1966), pp. 263-389.
13
Beatus Bartholus Longo, Storia del Santuario di Pompei, Pompeis 1990, p. 59.
11
nitatis eius itinere agnoscere, ita ut divinus splendor in perpetuum ostentatus
apud Resuscitatum ad dexteram Patris sedentem comprehendatur, munus
cuiusvis Christi discipuli est; nostrum propterea etiam officium. Hanc namque contemplantes faciem aperimus nos ipsos ad vitae trinitariae suscipiendum mysterium, ut nova semper ratione Patris amorem experiamur Spiritusque Sancti laetitia efferamur. Ita etiam nobis sancti Pauli affirmatio
impletur: « Gloriam Domini speculantes, in eandem imaginem transformamur
a claritate in claritatem tamquam a Domini Spiritu » (2 Cor 3, 18).
Contemplationis exemplar Maria
10. Reperit in Maria Christi contemplatio specimen insuperabile suum.
Filii enim facies peculiari omnino ad eam pertinet titulo. In utero enim ipsius
conformatus erat humanamque ab illa recepit similitudinem quae spiritalem
etiam multo maiorem coniunctionem elicit. Nemo tanto impendio umquam
se quanto Maria Christi vultui contemplando dedidit. Cordis enim eius aspectus quadamtenus in ipsum iam ab Annuntiatione collineatur, cum Spiritu
operante Sancto eum concepit; sequentibus vero mensibus incipit eius persentire praesentiam illiusque pariter iam tractus oris praesentire. Cum denique tandem apud Bethlehem in lucem eum prodidit, carnei etiam oculi eius in
Filii faciem tenere conversi sunt dum pannis eum involvit et reclinat eum in
praesepio (cfr Lc 2, 7).
Quo ex tempore conspectus eius semper adoranti quodam stupore repletus ab eo amplius numquam divelletur. Nonnumquam erit intuitus interrogationis, quemadmodum in eventu Filii in templo amissi: « Fili, quid fecisti
nobis sic? » (Lc 2, 48); semper tamen erit penetrans intuitus, qui in intimis Iesu
sensibus legere valet, quin immo et absconditos percipere affectus et voluntatem etiam divinare, perinde ac in nuptiis Canae (cfr Io 2, 5); alias erit
intuitus perdolens, potissimum sub cruce, ubi erit iterum quodammodo aspectus “parturientis”, quoniam non solum particeps erit Maria passionis mortisque Unigeniti, verum novum quoque excipiet filium sibi in discipulo praedilecto traditum (cfr Io 19, 26-27); in Paschatis deinde aurora intuitus
radiatus propter Resurrectionis gaudium erit ac denique per Spiritus effusionem die Pentecostes erit ardens prospectus (cfr Act 1, 14).
Mariae recordationes
11. Oculis in Christo defixis vivit iam Maria magnique facit quodque eius
verbum: « Maria autem conservabat omnia verba haec conferens in corde suo »
12
(Lc 2, 19; cfr 2, 51). De Iesu memoriae ipsius insculptae in animo Mariam
comitatae sunt omni in vitae eventu eamque siverunt cogitationibus varia
tempora percurrere suae iuxta Filium vitae. Illae namque recordationes aliquo modo “Rosarium” confecerunt quod perpetuo suae terrestris vitae diebus
Ipsamet persolvit.
Nunc similiter inter laetificos Hierosolymorum caelestium cantus gratiae
ipsius laudisque causae nihil mutatae persistunt. Maternam enim eius sollicitudinem excitant erga peregrinantem Ecclesiam in qua suae uti evangelizatricis “nuntiationis” iter producit. Filii enim sui “mysteria” sine intermissione
credentibus exhibere pergit Maria, optans nempe ut ea contemplentur unde
omnis eorum salvifica virtus erumpere possit. Recitans ideo Rosarium concordat christiana communitas cum recordatione Mariae atque intuitione.
Rosarium contemplativa precatio
12. Initio a Mariae ipsius experientia facto, Corona Marialis exsistit prex
praecipue contemplativa. Hac sublata ratione, suam amitteret naturam,
proinde ac monuit Paulus VI: « (Contemplatio) si deest, corpori sine anima
Rosarium assimulatur estque periculum, ne recitatio evadat iteratio
formularum atque hortamento repugnet Iesu Christi, qui dixit: Orantes autem, nolite multum loqui sicut ethnici; putant enim quod in multiloquio suo
exaudiantur (Mt 6, 7). Rosarium enim natura sua requirit, ut tranquilla precatione et quasi cogitabunda tarditate volvatur, quo facilius orans meditationi insistat mysteriorum vitae Christi, velut corde illius perspectorum, quae
Domino omnium proxima fuit, utque eorundem mysteriorum investigabiles
divitiae reserentur ».14
Praestat immorari nos hac in alta Pauli VI cogitatione ut quidam Rosarii
aspectus emergant quibus melius natura eius propria christologicae contemplationis illuminatur.
De Christo cum Maria recordari
13. Mariae contemplatio — quemadmodum iam diximus — in primis est
recordatio. Haec autem dicta sensu biblico memoriae (zakar) sunt comprehendenda; illa enim opus a Deo in salutis historia peractum repraesentat. Nam
Biblia Sacra narrationes salutarium eventuum sunt qui ipso in Christo suum
attingunt cacumen. Non solum eventus illi efficiunt tempus “hesternum”;
etiam salutis sunt “hodierna”. Haec temporum adimpletio praesertim in Li14
Adhort. Ap. Marialis cultus (2 Februarii 1974) 47: AAS 66 (1974), 156.
13
turgia sacra contingit: id nempe quod Deus plura abhinc saecula perfecit non
solos respicit proximos eventuum testes verum proprio gratiae dono hominem cuiusvis afficiunt temporis. Hoc aliquo modo valet de omni alio devoto
eosdem ad eventus accessu: eorum celebrare in fide et amore « memoriam »
significat semetipsum illi gratiae aperire quam nobis suis vitae mysteriis et
mortis et resurrectionis Christus impetravit.
Quam ob causam, dum iterum asseveratur praeeunte Concilio Oecumenico Vaticano II Liturgiam sacram, uti officii sacerdotalis Christi cultusque
publici exercitationem, esse « culmen ad quod actio Ecclesiae tendit et simul
fons unde omnis eius virtus emanat »,15 meminisse illud quoque oportet videlicet: « Vita spiritualis non unius sacrae Liturgiae participatione continetur.
Christianus ad communiter orandum vocatus, nihilominus debet etiam intrare in cubiculum suum ut Patrem in abscondito oret (cfr Mt 6, 6), immo,
docente Apostolo, sine intermissione orare (cfr 1 Thess 5, 17) ».16 Sua ex proprietate collocatur Rosarium hac in multiplici summa precationis “sine intermissione”, et si Liturgia sacra, Christi nec non Ecclesiae actio, est salutifera ante omnia actio, uti “meditatio” cum Maria de Christo Rosarium ipsum
evadit contemplatio salutaris. Etenim in Redemptoris vitam de mysterio in
mysterium dum immergitur, sic accidit ut, quantumcumque operatus ille est
atque Liturgia praesens reddit, penitus recipiatur et cuiusque vitam conformet.
Christum a Maria discere
14. Magister est Christus praestantissimus, simul Revelator ipse simul
Revelatio. Non modo ea discere interest quae ille docuit verum etiam « discere
eum ipsum ». Atqui hic quae magistra peritior est Maria? Si autem divina ex
parte Spiritus interior est Magister qui plenam ad Christi veritatem nos
perducit (cfr Io 14, 26; 15, 26; 16, 13), nemo inter creaturas melius Christum
novit quam Illa, nemo sicut Mater ipsa altiorem nos inducere valet ad mysterii ipsius cognitionem.
Sese omnino in magistrae forma nobis praebet ante primum “signorum” a
Iesu completorum, nempe aquae in vinum commutationem apud Cananenses
nuptias, dum servos ea cohortatur ut Christi voluntates exsequantur (cfr Io 2,
5). Fingere etiam animo possumus idem officium Mariam pro discipulis absolvisse post Iesu Ascensionem, cum inter eos Spiritum Sanctum exspectans
remaneret eosque prima confirmaret in apostolica missione. Per Rosarii sta15
16
Const. de Sacra Liturgia Sacrosanctum Concilium, 10.
Ibid., 12.
14
tiones cum Maria transire idem fere est ac Mariae adsistere “scholae” ut
Christus legatur, eius inspiciantur secreta, nuntius ipsius intellegatur.
Haec Mariae schola eo est efficacior si ipsa existimatur scholam explicare,
Spiritus Sancti dona nobis abundanter obtinens simulque exemplum proponens illa « in peregrinatione fidei » 17 cuius est incomparanda doctrix. Coram
singulis Filii mysteriis nos Maria hortatur, sicut suae Annuntiationis tempore, ut humili animo interrogationes ponamus quae nos ad lucem aperiant, ut
semper ex fidei oboedientia sermonem concludat: « Ecce ancilla Domini; fiat
mihi secundum verbum tuum » (Lc 1, 38).
Christo configurari cum Maria
15. Tamquam constitutivam suam proprietatem habet christiana doctrina spiritalis illud discipuli officium ut plenius usque suo se Magistro “conformet” (cfr Rom 8, 29; Philp 3, 10.21). Sancti Spiritus in baptismate effusio
credentem veluti palmitem in vitem quae Christus est inserit (cfr Io 15, 5),
eumque Corporis mystici eius efficit membrum (cfr 1 Cor 12, 12; Rom 12, 5).
Huic tamen incipienti consociationi respondeat oportet crescentis semper
cum eo assimilationis iter quod discipuli nempe mores magis magisque ad
“logicam” Christi rationem moderetur: « Hoc sentite in vobis, quod et in
Christo Iesu » (Philp 2, 5). Necesse praeterea est ex Apostoli verbis « induere
dominum Iesum Christum » (cfr Rom 13, 14; Gal 3, 27).
Hoc in spiritali Rosarii cursu, qui perpetuam persequitur — una cum
Maria — vultus Christi contemplationem, hoc propositum, quod conformationem cum Ipso postulat, contenditur per semitam quam appellare possumus “amicalem”. Naturaliter enim nos in Christi vitam inducit sinitque simul
eius “respirare” sensus. Hac de re affirmat beatus Bartholus Longo: « Haud
secus atque amici duo, crebro simul convenientes, sese etiam propriis moribus
conformare solent, ita profecto et nos cum Iesu familiariter viventes et cum
Virgine, dum Rosarii ponderamus Mysteria unamque, et eandem per Communionem vitam constituentes, evadere possumus illis similes, quantum quidem humilitas nostra permittit, et a supremis his exemplaribus modum comprehendere vivendi humilem et pauperem, absconditum, patientem et
perfectum ».18
Toto porro in hoc nos Christo configurandi opere per Rosarium, maternae
Virginis Sanctissimae opitulationi in primis nos committimus. Ipsa enim quae
Christi est Mater, quantumvis ad Ecclesiam « ut supereminens prorsusque sin17
18
Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 58.
I Quindici Sabati del Santissimo Rosario, 27 ed., Pompeis 1916, p. 27.
15
gulare membrum » 19 pertinet, eodem tamen tempore “Mater Ecclesiae est”.
Talis enim ut Mater continenter filios filiasque Corpori mystico Filii sui
“generat”. Id quidem deprecatione sua perficit cum inexhaustam Spiritus
in eos effusionem implorat. Ecclesiae maternitatis imago perfecta est illa.
Mystica ratione iuxta Mariam Rosarium nos ipsos transfert diligenter
quae studet nempe progressionem Christi humanam in Nazarethana domo
prosequi. Hoc illi permittit ut nos vicissim educet eademque sollicitudine
instituat donec « formetur Christus » (Gal 4, 19) penitus in nobis. Hic Mariae
actus, qui totus ad Christum adnititur funditusque ei subicitur, « unionem
autem immediatam credentium cum Christo nullo modo impedit sed fovet ».20
Fulgidum est hoc a Concilio Oecumenico Vaticano II declaratum principium
quod tam valide Nostra experti sumus in vita, cum rationem episcopalis
Nostri insignis haberemus: Totus tuus.21 Uti constat, hoc enuntiatum doctrina
sancti Ludovici Mariae Grignion de Montfort penetratur, qui partes Mariae
ita in processu conformationis cum Christo pro unoquoque nostrum definivit:
« In eo omnis nostra consistit perfectio quod conformes, coniuncti Iesu Christo
consecrati sumus. Quocirca omnium devotionis formarum perfectissima sine
dubitatione illa est quae conformat, coniungit Iesu Christo nos perfectiusque
consecrat. Cum autem sit Maria creatura Iesu Christo maxime conformis,
sequitur inde ut universas inter pietatis consuetudines habeatur pietas erga
Mariam eius Matrem illa scilicet quae devovet et configurat Domino nostro
animam nostram, et ut quanto magis ei consecretur anima tanto Iesu Christo
ea dedicetur ».22 Numquam sic uti in Rosario ipso Christi via atque Mariae ita
alte cohaerere videntur. Non enim vivit Maria nisi in Christo ac pro Christo!
Cum Maria supplicare Christo
16. Hortatur nos Christus ut ad Deum instanter fidenterque convertamur
ut exaudiamur: « Petite, et dabitur vobis; quaerite et invenietis; pulsate, et
aperietur vobis » (Mt 7, 7). Huius precandi efficacitatis causa bonitas Patris
est, verum etiam apud eum intercessio Christi ipsius (cfr 1 Io 2, 1) nec non
Spiritus Sancti motio, qui « interpellat pro nobis » secundum Deum (cfr Rom
8, 26-27). Nam « quid oremus, sicut oportet, nescimus » (Rom 8, 26), immo
nonnumquam idcirco quod “male petimus” haud exaudimur (cfr Iac 4, 2-3).
19
20
21
22
Conc. Oecum. Vat. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 53.
Ibid., 60.
Cfr Primus radiophonicus nuntius Urbi et orbi (17 Octobris 1978): AAS 70 (1978), 927.
Traité de la vraie dévotion à Marie, n. 120, Paris (1966) pp. 562-563.
16
Ad precationem sustinendam, quae Christus et Spiritus faciunt ut nostro
ex animo consurgat, maternis suis precibus intervenit Maria. « Oratio Ecclesiae quasi ab oratione fertur Mariae ».23 Re quidem vera si unicus Mediator
Iesus nostrae precis exsistit Via, Maria perlucida Ipsius imago illam demonstrat Viam atque « inde ab hac singulari Mariae cooperatione actioni Spiritus
Sancti, Ecclesiae ad sanctam Matrem Dei excoluerunt orationem, eam ad
Personam Christi, in Eius mysteriis manifestatam, dirigentes quasi ad centrum ».24 Deprecationis verum Mariae efficaciam Evangelium comprobat in
nuptiis Canae, quae humanarum necessitatum se apud Iesum praestat interpretem: « Vinum non habent » (Io 2, 3).
Meditatio simul et supplicatio est Rosarium. Instans enim Matris Dei
flagitatio ex illa oritur fiducia, ipsius nempe maternam intercessionem omnia
in Filii corde efficere posse. Ipsa enim « omnipotens per gratiam » est quemadmodum sua in Supplicatione ad Virginem beatus Bartholus Longo 25 asseverabat audaci quidem locutione quae bene intellegitur. Haec praeterea certitudo ab Evangelio profecta per populi christiani experientiam est
corroborata. Summus enim poeta Dantes mirabiliter eam ad sancti Bernardi
mentem interpretatur decantans: « Domina, tam magna es tantumque vales
ut quicumque gratiam velit et ad te non decurrat sua voluntate volare sine
alis cupiat ».26 Sancti Spiritus mulier (cfr Lc 1, 35) in Rosario Maria, cum a
nobis imploratur, ante Patrem pro nobis statuitur qui gratia eam cumulavit
et ante Filium suo natum ex gremio nobiscum precans atque pro nobis.
Christum cum Maria annuntiare
17. Curriculum annuntiationis et inquisitionis est etiam Rosarium in quo
Christi mysterium continenter variis in experientiae christianae ordinibus
praebetur. Specimen est alicuius demonstrationis orantis simul et contemplantis quae eo spectat ut secundum Christi animum christianus ipse componatur. Reapse, si in recitando Rosario omnia ad efficacem meditationem
elementa convenienter aestimantur, inde praesertim in communitaria recitatione apud paroecias et sanctuaria enascitur significans opportunitas catechetica quam Pastores scire debent apte adhibere. Rosarii enim Virgo etiam hoc
23
Catechismus Catholicae Ecclesiae, 2679.
Ibid., 2675.
25
Supplicatio ad Reginam Sancti Rosarii, quae sollemniter bis in anno mense Maio atque
Octobri persolvitur, a beato Bartholo Longo anno 1883 conscripta est tamquam responsio Pontifici Leoni XIII catholicos concitanti suis primis in Encyclicis Litteris de Rosario ad spiritalem
operam qua societatis malis occurrere possent.
26
Divina Commedia, Par. XXXIII, 13-15.
24
17
modo producit suum Christi annuntiandi opus. Rosarii annales luculenter
ostendunt quo more praesertim a Dominicanis sodalibus haec prex usurpata
sit temporibus Ecclesiae difficilibus propter diffusas haeresias. Consistimus
autem hodie novas ante provocationes. Cur igitur Coronam precatoriam in
manum non sumimus cum eorum fide qui nos antecesserunt? Suam universam virtutem servat Rosarium manetque vis et ops non negligenda pastorali
in instrumento omnis probati evangelizatoris.
Caput II
CHRISTI MYSTERIA - MYSTERIA MATRIS
« Evangelii compendium » Rosarium
18. Ad Christi contemplandum vultum nemo adducitur nisi Patris voce in
Spiritu audienda, quoniam « nemo novit Filium nisi Pater » (Mt 11, 27). Apud
locum Caesareae Philippi, reddita a Petro confessione, tam lucidi suae naturae intuitus originem designavit Iesus: « Caro et sanguis non revelavit tibi, sed
Pater meus, qui in caelis est » (Mt 16, 17). Quapropter revelatio superna
necessaria est. Verum ut ipsa percipiatur, pariter oportet aures praebere:
« Silentii precationisque experientia dumtaxat aptam fert condicionem, in
qua absolvi et evolvi verissima potest cognitio, adhaerens congruensque,
illius mysterii ».27
Una exstat Rosarium ex viis traditis christianae precationis quae ad vultus Christi adhibetur contemplationem. Ita enim eam descripsit Paulus VI:
« Rosarium igitur cum in Evangelio innitatur et ad mysterium Incarnationis
hominumque redemptionem tamquam ad centrum pertineat, oratio est
putanda, quae ad rem christologicam prorsus convertitur. Id enim quod
eiusdem proprium est et peculiare, videlicet angelicae salutationis litanica
iteratio Ave, Maria in Christi quoque laudem indesinentem cedit, ad quem
ut ad terminum extremum respicit Angeli nuntium ac matris Baptistae salutatio: Benedictus fructus ventris tui (Lc 1, 42). Quin immo, iteratio verborum Ave, Maria velut textura est, in qua mysteriorum contemplatio progreditur. Etenim qui Christus in unaquaque salutatione angelica significatur,
27
Ioannes Paulus II, Epist. Ap. Novo millennio ineunte (6 Ianuarii 2001), 20: AAS 93
(2001), 279.
18
idem ipse est, quem ex ordine enuntiata mysteria ut Filium Dei proponunt et
ut Filium Virginis ».28
Complementum opportunum
19. Tot vitae Christi mysteriorum quaedam dumtaxat indicat Rosarium,
quemadmodum compositum est in latissimo pietatis usu auctoritate ecclesiali
comprobato. Electio haec imposita est pristina huius precationis forma, quae
secundum numerum centesimum quinquagesimum constituta est Psalmorum
videlicet numero respondentem.
Nihilominus ut christologica Rosarii substantia augeatur, consentaneam
esse arbitramur aliquam perfectionem quae, libero singulorum atque communitatum iudicio relictam, eam sinat etiam mysteria publicae vitae Christi
Baptismum inter et Passionem complecti. Intra horum enim mysteriorum
complexionem partes personae Christi praecipuas contemplamur veluti ultimi Dei revelatoris. Ipse enim, Filius dilectus Patris in Baptismate apud
Iordanem declaratus, Regni nuntiat adventum, quem operibus suis testatur
cuiusque postulata praedicat. Annis quidem publicae vitae Christi mysterium
peculiari titulo demonstratur tamquam lucis mysterium: « Quamdiu in mundo
sum, lux sum mundi » (Io 9, 5).
Ut autem plenius appellari possit Rosarium “Evangelii compendium”
expedit ut, commemoratis Incarnatione ac vita Christi abscondita (quae sunt
gaudii mysteria), et priusquam suppliciis passionis insistatur (quae sunt doloris mysteria), nec non resurrectionis triumphis (quae sunt gloriae mysteria),
nos perducere meditatio debet quaedam ad excellentiora vitae publicae eventa (quae sunt lucis mysteria). Haec mysteriorum novorum expletio, non detrahens ullam necessariam rem traditae huius precationis formulae, illuc potius spectat ut ea renovato studio in spiritualitate christiana vivatur
tamquam vera initiatio in cordis Christi altitudinem quod est gaudii et lucis,
doloris et gloriae abyssus.
Gaudii mysteria
20. Primus circulus, qui est “mysteriorum gaudiosorum”, signatur revera
laetitia ex Incarnationis eventu effulgente. Hoc iam ab ipsa patet Annuntiatione ubi Gabrielis salutatio Virgini Nazarethanae data cum adhortatione coniungitur ad messianicum gaudium: « Laetare, Maria ». Hunc accedit ad nuntium universa salutis historia, immo vero tota orbis quadamtenus historia. Si
28
Adhort. Ap. Marialis cultus (2 Februarii 1974), 46: AAS 66 (1974), 155.
19
enim Patris id est consilium ut omnia in Christo recapitulentur (cfr Eph 1,
10), cunctus orbis aliquo modo attingitur beneficio divino quo in Mariam
Pater inclinatur ut sui Filii Mater reddatur. Omne vicissim hominum genus
in illo fiat concluditur quo alacriter Dei voluntati Ipsa respondet.
Sub exsultationis signo agitur etiam congressio cum Elisabeth, ubi ipsa
Mariae vox Christique eius in utero praesentia efficiunt ut Ioannes « exsultet
in gaudio » (cfr Lc 1, 44). Spectaculum similiter Bethlemiticum laetitia perfunditur, ubi Parvuli divini, hominum Servatoris, nativitas ab angelis cantatur pastoribusque renuntiatur prorsus uti « gaudium magnum » (Lc 2, 10).
Haec vero duo posteriora mysteria quamvis gaudium prae se ferant, indicia tamen dramatis praedicunt. Infantis enim praesentatio in templo, dum
consecrationis eius exprimit laetitiam senemque Simeonem in iubilationem
immergit, vaticinium nihilominus indicat tum « signi contradictionis » quod
erit Israeli Infans tum etiam gladii qui Matris transibit animam (cfr Lc 2, 3435). Eventus de Iesu duodecim annorum in templo laetificus simul est et
dramaticus. Qui sua in divina sapientia comparet auscultans nempe et interrogans, maxime eminet in vestitu alicuius “docentis”. Mysterii eius tamquam
Filii negotiis Patris omnino dediti revelatio est simul illius evangelicae gravitatis nuntiatio qua in discrimen etiam carissima hominis vincula ducuntur
coram absolutis Regni postulationibus. Ipsi Ioseph et Maria, trepidi anxiique, « non intellexerunt » illius verba (Lc 2, 50).
Significat igitur “gaudiosa” ponderare mysteria, nempe in ultimas intrare
rationes significationemque christianae laetitiae intimam. Significat etiam
oculos in veritatem concretam dirigere Incarnationis mysterii atque etiam
in mysterii salvifici doloris praenuntiationem obscuriorem. Eo ducit nos Maria ut gaudii christiani secretum comprehendamus et reminiscamur christianum nomen in primis esse euangelion, “nuntium bonum”, quod medium suum
elementum immo ipsum suum magisterium in Christi persona, qui est Verbum caro factum, unicus orbis Salvator.
Lucis mysteria
21. Ab infantia et vita Nazarethana ad publicam Iesu vitam transiens
contemplatio ad ea mysteria nos conducit quae peculiari nomine nuncupari
licet “lucis mysteria”. Re quidem vera, totum Christi mysterium lumen est.
Ipse est « lux mundi » (Io 8, 12). Haec tamen emergit pars potissimum publicae
vitae per annos, nuntiante Illo Regni Evangelium. Si communitati christianae
significare cupimus quinque praecipua tempora — mysteria videlicet luminosa — huius vitae Christi intervalli, designari apte credimus haec: 1. Eius in
20
Baptismate apud Iordanem; 2. in sui ipsius autorevelatione apud Canense
matrimonium; 3. in Regni Dei proclamatione coniuncta cum invitamento ad
conversionem; 4. Ipsius in Transfiguratione ac denique 5. in Eucharistiae
institutione, quae nempe sacramentalis est paschalis mysterii declaratio.
Horum quodque mysteriorum est Regni iam instituti in ipsa Iesu persona
revelatio. Mysterium lucis ante omnia est Baptismus Iordane in flumine. Ibi
enim, descendente Christo uti viro innocente qui se pro nobis “peccatum”
fecit (cfr 2 Cor 5, 21) in aquam fluminis, aperitur caelum et Patris eum vox
Filium dilectum nominat (cfr Mt 3, 13 par), dum super eum Spiritus descendit
quem munere eum initiet quod manet. Lucis mysterium est signorum initium
apud Canam (cfr Io 2, 1-12), cum Christus in vinum aquam commutans
animum discipulorum fidei recludit propter Mariae intercessionem, credentium scilicet primae. Est insuper lucis mysterium ipsa praedicatio qua Dei
Regni nuntiat adventum atque ad conversionem hortatur (cfr Mc 1, 15),
eorum condonans peccata qui humili fiducia ad Eum accedunt (cfr Mc 2, 313; Lc 7, 47-48); hoc initium fuit misericordiae ministerii quod usque ad
mundi terminum exercere perget praesertim per Reconciliationis sacramentum Ecclesiae suae concreditum (cfr Io 20, 22-23). Suam dein ob excellentiam
eminet lucis mysterium illa Transfiguratio quae secundum traditionem in
Monte Tabor contigit. Divinitatis enim gloria Christi in vultu erumpit, cum
apostolis extra se fere versantibus illum Pater commendat ut eum « audiant »
(cfr Lc 9, 35) atque cum Illo se praeparent ad dolorosum Passionis tempus
transigendum unde ad gloriam Resurrectionis cum Illo adveniant vitamque a
Spiritu Sancto transfiguratam. Lucis postremo mysterium est Eucharistiae
institutio, qua cibum se reddit Christus Corpore ac Sanguine suo sub panis et
vini signis suam testatus dilectionem in homines « in finem » (Io 13, 1), quorum in salutem se mox oblaturus erat in sacrificio.
Hisce in mysteriis, excepto Cananensi eventu, in umbra manet Mariae praesentia. Leviter tantum indicant Evangelia praesentiam quandam eius hoc aliove praedicationis Iesu tempore (cfr Mc 3, 31-35; Io 2, 12) neque quidquam de ea
forsitan in Cenaculo adstante cum Eucharistia institueretur. Tamen munus
ipsum quod apud Canam absolvit totum quodammodo Christi iter comitatur.
In ipsius ore Canae iam invenitur revelatio, quae a Patre recta via edita est in
Baptismate apud Iordanem quaeque a Ioanne Baptista est repetita et haec
magna evadit monitio materna quam omnium temporum Ecclesiae Ipsa aperit: « Quodcumque dixerit vobis, facite » (Io 2, 5). Haec praeterea hortatio quae
verba Christi signaque inducit publicam per Eius vitam, quasi picturae fundum Marialem statuit omnium “lucis mysteriorum”.
21
Doloris mysteria
22. Magnum quidem pondus Christi mysteriis doloris tribuunt Evangelia.
A primis iam temporibus christiana pietas, praesertim Quadragesimae tempore, per pium Viae Crucis usum, singulis commoratur in Passionis eventibus,
quoniam hic revelationis amoris ipsum culmen esse intellegit et hic etiam
salutis nostrae originem. Quaedam dumtaxat Passionis momenta eligit Rosarium in quae precantem movet ut animi oculos convertat et eadem vivat.
Meditationis cursus ab hortis Gethsemani proficiscitur ubi discrimen maxime
dolorosum perpatitur Christus ob Patris voluntatem, cui carnis infirmitas ad
rebellionem sollicitaretur. Ibi enim Christus se in contextu omnium temptationum hominum collocat nec non ante omnia hominum peccata ut Patri
dicat: « Non mea voluntas sed tua fiat » (Lc 22, 42 par). Haec eius “affirmatio”
“negationi” protoparentum in hortis Eden opponitur. Et sequentibus ex
mysteriis elucet quanti hic cum Patris voluntate consensus ei constiterit in
quibus per flagellationem et spinarum coronationem, ad Calvariam ascensionem mortemque in cruce in maximam Ille proicitur animi abiectionem: Ecce
homo!
Recluditur in hac humilitate non modo Dei amor, verum ipsa etiam hominis significatio. Ecce homo: qui hominem cognoscere cupit, eiusdem hominis
sensum radicem complementum agnoscere debet in Christo, Deo nempe illo
qui ex amore humiliavit semetipsum « usque ad mortem, mortem autem
crucis » (Philp 2, 8). Adducunt credentem doloris mysteria ut Iesu mortem
iterum vivendo experiatur seque iuxta Mariam infra crucem collocet, ut in
profundum Dei amorem erga homines cum Ea pervadat omnemque illius
percipiat regenerantem virtutem.
Gloriae mysteria
23. « Sistere haud potest eius Christi vultus contemplatio ad Ipsius cruci
adfixi imaginem. Etenim est Ille Resuscitatus! ».29 Iam hanc fidei conscientiam semper exprimit Rosarium cum credentes incitat ut ultra Passionis
obscuritatem procedant suosque animos in Christi gloriam Resurrectionis
et Ascensionis dirigant. Resuscitatum enim Dominum contemplans suae causas fidei detegit iterum christianus (cfr 1 Cor 15, 14), rursusque percipit non
solum gaudium eorum quibus se spectandum dedit Christus — Apostolis,
Mariae Magdalenae, discipulis Emmaus —, sed etiam Mariae laetitiam, quae
29
284.
Ioannes Paulus II, Epist. Ap. Novo millennio ineunte (6 Ianuarii 2001) 28: AAS 93 (2001),
22
non minus vehementer experiri debuit novam Filii sui glorificati vitam. Hanc
postea ad gloriam, qua per Ascensionem Iesus ad Patris collocatur dexteram,
Ipsa per Assumptionem attolletur per privilegium singulare illuc adveniens
ut sortem omnibus iustis ex carnis resurrectione reservatam praecipiat. Gloria ad extremum coronata — quemadmodum postremo patet in glorioso
mysterio — tamquam Angelorum Sanctorumque resplendet Regina veluti
anticipatio et consummatio eschatologici Ecclesiae status.
In medium huius cursus gloriae Filii Matrisque locum inserit Rosaria
corona nempe tertio in glorioso mysterio ipsam Pentecosten quae Ecclesiae
speciem tamquam familiae cum Maria consociatae praebet, quae efficaci Spiritus effusione reficitur ad munusque evangelizandi componitur. Huius mysterii contemplatio, sicut et ceterorum mysteriorum gaudiosorum, credentes
eo movere debet ut magis semper vivam sibi conscientiam sumant novae suae
in Christo vitae, verum nihilominus intra Ecclesiae statum, cuius quidem
vitae Pentecostes eventus magnam efficit “imaginem”. Sic enim in credentibus nutriunt mysteria gloriosa metae eschatologicae spem ad quam uti Populi
Dei per historiam peregrinantis membra progrediuntur. Hoc facere non potest quin eos ad animosam impellat illius « laeti nuntii » testificationem quae
omni eorum vitae significationem adiungit.
De “mysteriis” ad “Mysterium”: Mariae via
24. Non totum certe argumentum exhauriunt hi meditationis Sancti Rosarii circuli, verum res necessarias sive essentiales revocant, hominum animos
ad gustum Christi conscientiae perducentes quae de puris locorum Evangelicorum fontibus deducitur. Ex Christi enim vita singula elementa, quemadmodum ab Evangelistis narrantur, illius nempe mysterii, quae superat omnium scientiam (cfr Eph 3, 19), emicant. Mysterium enim est Verbi carnis
facti in quo « inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter » (Col 2, 9).
Qua de causa Catechismus Catholicae Ecclesiae tantum Christi mysteriis tribuit momentum docens: « Totum in vitae Iesu signum est Eius mysterii ».30
Illud « duc in altum » Ecclesiae tertii Millennii ad christianorum aptatur facultatem penetrandi perfectam « in agnitionem mysterii Dei, Christi, in quo
sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi » (Col 2, 2-3). Etenim
omnibus baptizatis fervidum adfertur optatum Epistulae Pauli ad Ephesios:
« Habitare Christum per fidem in cordibus vestris, in caritate radicati et
30
N. 515.
23
fundati, ut valeatis comprehendere [...] supereminentem scientiae caritatem
Christi, ut impleamini in omnem plenitudinem Dei » (3, 17-19).
Huic proposito deservire vult Marialis corona, instrumentum praebens
seu “secretum” unde quis altae et rapienti Christi cognitioni se aperiat. Appellare illud licet Mariae viam. Via namque est Virginis Nazarethanae exempli quae fidei et silentii et auscultationis fuit mulier. Pietatis Marianae item
est via quae conscientia movetur indelebilis coniunctionis qua Christus suae
Matri Sanctissimae coniungitur: Christi mysteria etiam quodammodo mysteria Matris sunt etiam quotiens non directo ibi occupatur idcirco nempe quod
ex Ipso et pro Ipso Ea vivit. In oratione Angelica Ave Maria sermones Angeli
Gabrielis nec non sanctae Elisabethae nostros dum facimus, instigari etiam
percipimus nos ut in Maria, in brachiis videlicet eius atque animo, « benedictum fructum ventris eius » (cfr Lc 1, 42) quaeramus.
Mysterium Christi - hominis mysterium
25. In testimonio anni mcmlxxviii de Rosario tamquam carissima Nobis
prece notionem protulimus ad quam nunc redire placet. Diximus enim eo
tempore « simplex igitur Rosarii precatio eundem ictum ac vitae humanae
pulsat ».31
Praefulgentibus cogitationibus de Christi mysteriis iam explicatis, altius
non difficile est hanc Rosarii anthropologicam rationem perscrutari. Haec
coniunctio altior est quam primo intuitu videtur. Quicumque enim Christum
contemplans eiusque vitae percurrens eventa, non facere potest quin in Ipso
etiam de homine veritatem deprehendat. Magna est haec Concilii Oecumenici
Vaticani II affirmatio quam Nos iam inde a Litteris Encyclicis Redemptor
hominis magisterii Nostri argumentum saepissime fecimus: « Reapse nonnisi
in mysterio Verbi incarnati mysterium hominis vere clarescit ».32 Ad hanc
lucem adiuvat Rosarium ut pateamus. Christi iter persequens, quo hominis
via « recapitulatur » 33 et recluditur et redimitur, sese ante hominis veri imaginem collocat credens. Sanctitatem vitae discit ipsius ponderanda nativitate; domo Nazarethana inspicienda priscam capit veritatem de humana familia secundum Dei consilium; vitae publicae in mysteriis audiens Magistrum
percipit lumen unde in Regnum Dei ingrediatur et in via ad Calvariam eum
subsequens doloris salvifici intellegit sensum. Denique tandem Christum illiusque Matrem in gloria contuens introspicit quoque finem ad quem nostrum
31
32
33
Angelus diei 29 Octobris 1978: Insegnamenti I (1978), 76.
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 22.
Cfr S. Irenaeus Lugdunensis, Adversus haereses, III, 18, 1: PG 7, 932.
24
unusquisque destinatur, si se a Spiritu Sancto sanari sinit ac transformari.
Ita quidem Rosarii mysterium unumquodque, recte ponderatum, dici potest
in hominis mysterium lucem proicere.
Eodem autem tempore natura fit ut ad hanc cum sancta Redemptoris
humanitate congressionem aliae difficultates et curae, fatigationes et proposita adferantur quibus vita nostra signatur. « Iacta super Dominum curam
tuam, et ipse te enutriet » (Ps 55, 23). Affectui clementi Christi eiusque Matris
credere nostras sollicitudines significat cum Rosario meditari. Iam post viginti quattuor annos, repetitis animo doloribus qui neque ministerii Nostri
Petrini exercitationi defuerunt, Nostrum esse iterum inculcare arbitramur
tamquam fervidam omnibus factam cohortationem ut idem ipsi singillatim
experiantur; ita est, revera, Rosarium « ictum vitae humanae pulsat », ut cum
vitae divinae ictu congruat in laeta Sanctissimae Trinitatis communione, fine
ac vitae nostrae desiderio.
Caput III
« MIHI VIVERE CHRISTUS EST »
Rosarium: mysterii assimilandi via
26. Mysteriorum Christi ponderatio in Rosario propria ratione proponitur
quae suapte natura eorum favet assimilationi. Haec ratio in repetitione innititur. Hoc in primis pertinet ad precationem Ave Maria, quae decies sub
unoquoque iteratur mysterio. Si leviter tantum hanc quis repetitionem considerat, Rosarium facile habere potest consuetudinem ieiunam et molestam.
Aliud omnino e contra iudicium excoli potest de Corona hac precatoria, si
aestimatur illa tamquam amoris significatio qui numquam ad amatam redire
cessat personam declarationibus quae licet aspectu similes novae semper sunt
propter affectum eas penetrantem.
Revera « cor carneum » in Christo Deus assumpsit. Non divinum dumtaxat cor habet, misericordia indulgentiaque dives, sed etiam humanum cor,
aptum ad omnes affectuum motiones. Si opus hac in re est Evangelii testificatione, non difficulter invenitur in colloquio illo permovente quidem Christi
cum Petro post Resurrectionem: « Simon Ioannis, diligis me? ». Ter quidem
eadem ponitur interrogatio quibus ter item respondetur: « Domine, tu scis
quia amo te » (cfr Io 21, 15-17). Ultra propriam huius loci significationem,
qui tantum ad Petri munus valet, neminem sane pulchritudo praeterit, cuius
triplicis repetitionis, ubi instans rogatio ac responsio reddita vocabulis bene
25
notis in universali humani amoris experimento exprimuntur. Ut Rosarium
intellegatur, oportet in actuosam psychologiam amoris propriam ingredi.
Hoc unum patet: si precis Ave Maria iteratio recta via in Mariam dirigitur,
cum Ipsa et per Ipsam denique amoris actus ad Iesum pervenit. Alitur enim
repetitio ipsa voluntate sese plenius usque conformandi cum Christo qui est
vitae christianae vera “forma”. Hanc iam sanctus Paulus formam enuntiavit
fervidis illis vocibus: « Mihi enim vivere Christus est et mori lucrum » (Philp 1,
21). Et alias: « Vivo autem iam non ego, vivit vero in me Christus » (Gal 2, 20).
Ut crescamus in hac conformatione adiuvat Rosarium nos usque ad sanctitatis metam.
Ratio valida ...
27. Nihil sane mirandum quod necessitudo cum Christo uti etiam aliqua
ratione seu methodo potest. Cum homine enim Deus communicat, modum
essendi nostrae naturae observans eiusque motus vitales. Quam ob rem christiana spiritualitas, formas etiam maxime sublimes mystici silentii comprehendens, quibus imagines universae et voces et gestus tamquam vi ipsa coniunctionis ineffabilis hominis cum Deo exceduntur, plerumque distinguitur
implicatione totius personae secundum veritatem ipsius multiplicem tum in
corpore et in animo, tum in necessitudinibus cum aliis.
Luculenter hoc in Liturgia elucet. Pluribus enim ritibus Sacramenta et
Sacramentalia contexuntur quae varios personae humanae aspectus attingunt. Etiam precatio non liturgica eandem aperit necessitatem. Hoc inde
confirmatur quod in Orbe Orientali precatio maxime propria christologicae
meditationis quae videlicet in verbis vertitur « Iesu, Christe, Fili Dei, Domine, miserere mei, peccatoris! »,34 plerumque coniungitur cum ipsa pulmonum
respiratione, quae dum constantiam invocationis corroborat, veluti corpoream soliditatem illi desiderio adiungit ut Christus ipse spiritus et anima et
“summa” totius fiat vitae.
... quae tamen melior reddi potest
28. Litteris in Nostris Novo millennio ineunte memoravimus etiam hodie in
Orbe Occidentali novam meditationis necessitatem emergere, quae nonnumquam aliis etiam in religionibus significationes admodum allicientes reperit.35
Non desunt christiani qui conscientia carentes traditionis istius christianae
34
35
Catechismus Catholicae Ecclesiae, 2616.
Cfr n. 33: AAS 93 (2001), 289.
26
contemplativae se capi patiuntur illis sententiis. Quamquam elementa prae se
ferunt positiva et christianam experientiam complentia, illae tamen saepius
in se fundamentum ideologicum haud acceptandum abscondunt. Iis etiam in
experientiis multum frequentatur ratio et via quae altae spiritalis intentionis
finem respicientes utuntur modis alicuius indolis psycho-physicae, qui repetuntur et symbola secum afferunt. In hunc prospectum communem phaenomenologiae religiosae ingreditur Rosarium verumtamen suis fingitur cum
proprietatibus quae postulatis respondent christianae proprietatis.
Non ipsum quidem aliud est revera quam contemplandi via. Et tamquam
talis via adhibenda est solum finem respiciens neque finis ex se ipsa fieri
potest. At cum fructus sit experimentorum per saecula haec via non minoris
aestimari debet. Pro ea innumerabilium Sanctorum testatur experientia. Id
autem non vetat quin in novam transeat melioremque formam. Illuc quidem
spectat completio in mysteriorum circuitu per novam seriem mysteriorum
lucis, una cum propriis consiliis de eorum recitatione quae his proponimus
in Litteris. Hinc nempe plurimum iam confirmatam huius precationis structuram Nos reverentes volumus tamen fideles adiuvare ut eam in symbolis
etiam propriis intellegant cumque vitae cotidianae necessitatibus coniungant. Hoc nisi fit, periculum imminet ne Rosarium spiritales effectus non
modo generare nequeat optatos, sed etiam ut eadem Corona precatoria, quacum recitari solet, percipiatur tamquam amuletum vel magicum quoddam
instrumentum, significatione eius et munere penitus inverso.
Mysterii proclamatio
29. Mysterium enuntiare ac forsitan etiam opportunitatem habere eadem
in re imaginem statuere, quae illud mysterium ostendat, est tamquam scaenam aperire in quam animus dirigatur. Vim mentis atque affectum verba ipsa
inclinant illud in certum eventum vel vitae Christi momentum. Spiritalem
intra doctrinam, quae in Ecclesia enucleata est, simul veneratio imaginum
simul plures pietatis formae sensibilibus elementis copiosae, quemadmodum
etiam ipsa ratio a sancto Ignatio de Loyola in Spiritalibus Exercitiis exhibita,
ad partem quandam visivam et prospectivam (quae compositio loci nuncupatur), decurrunt quippe quam admodum utilem esse censeant ad fovendam
animi intentionem in mysterium ipsum. Est via praeterea quae structurae
Incarnationis logicae ipsi convenit: in Iesu enim decrevit Deus hominis induere
formas. Per corpoream eius veritatem illuc adducimur ut mysterium ipsius
divinum contingamus.
27
Variorum Rosarii mysteriorum nuntiatio huic rerum solidarum necessitati
respondet. Nimirum non in Evangelii sufficiuntur locum neque omnes illius
quidem repetunt paginas. Quapropter non removetur Rosario lectio divina,
immo contra poscit eam provehitque. At, si mysteria in Rosario ponderata,
additis etiam lucis mysteriis, vitae Christi praecipuis circumscribuntur lineamentis, inde tamen facile potest per reliquum Evangelium mens divagari,
praesertim cum persolvitur Rosarium quibusdam longioris silentii temporibus.
Verbi Dei auditio
30. Ut biblicum fundamentum maiorque meditationi altitudo adiungatur,
expedit mysterii pronuntiationem augeri cuiusdam loci respondentis biblici
lectione qui, secundum adiuncta, longior breviorve esse potest. Numquam
enim consequuntur aliena verba sermonis inspirati propriam efficacitatem.
Hic enim audiatur oportet, cum certo constet Verbum esse Dei in hodiernum
tempus ac « pro me » prolatum.
Sic acceptus sermo divinus in ipsam repetitionis Rosarii ingreditur viam
neque taedium gignit quod simplici appellatione ad rerum notitias iam diu
comparatas gigneretur. Nullo modo: non interest in memoriam revocare rei
cuiusdam cognitionem, verum Deum “loqui” sinere. Aliqua data sollemni et
communitaria opportunitate illustrari convenienter hic sermo divinus brevi
commentatione potest.
Silentium
31. Silentio aluntur auditio ac meditatio. Consentaneum est ut mysterio
nuntiato Verboque proclamato aliquamdiu consistatur ut mens in mysterium
propositum dirigatur, priusquam vocalis precatio incipiat. Silentii utilitas
iterum detecta unum est ex secretis ad contemplationem et meditationem
exercitandam. Intra societatis limites, quae technologia funditus permeatur
instrumentisque universalis communicationis, patet etiam difficilius usque
evadere ipsum silentium. Sicut enim in Liturgia silentii commendantur intervalla, ita etiam in Rosarii recitatione brevior mora opportuna est post
Verbum Dei auditum, dum nempe in certi cuiusdam mysterii doctrina animus immoratur.
« Pater noster »
32. Sermone divino auscultato ac mysterio diligenter inspecto, iam natura
fit ut ad Patrem animus ascendat. Suo namque in omni mysterio ad Patrem
28
Iesus nos semper reducit, ad quem continenter Ipse se convertit, quoniam in
“sinu” Patris requiescit (Io 1, 18). In intimam Patris consortionem nos inducere vult ut cum Ipso dicamus « Abbà, Pater » (Rom 8, 15; Gal 4, 6). Ad
Patrem spectans nos Ipse suos fratres facit inter nosque etiam fratres, Spiritum communicans qui eius simulque Patris est. Oratio « Pater noster », tamquam meditationis christologico-marianae fundamentum posita quae per repetitam precem Ave Maria progreditur, in experimentum ecclesiale convertit
totam mysterii meditationem, etiam cum in solitudine agitur.
Decades « Ave Maria »
33. Haec pars Rosarii solidissima est eodemque tempore illud efficit praecipue Marialem precationem. Verum sub lumine eiusdem Ave Maria recte
intellectae clare animadvertitur indolem Marianam non solum christologicae
rationi opponi verum ipsam efferre et extollere. Nam prior precationis Ave
Maria pars, desumpta ex verbis Mariae ab Angelo Gabriele nec non sancta
Elisabetha prolatis, adorans est mysterii contemplatio quod in Nazarethana
peragitur Virgine. Ut ita dicamus, admirationem caeli terraeque declarant et
quodammodo efficiunt ut Dei ipsius miratio eluceat contemplantis nempe
praestantissimum suum opus — Filii in virginali Mariae sinu Incarnationem — secundum laetificum illum libri Genesis prospectum (cfr Gn 1, 31),
secundum pristinam animi « commotionem qua Deus illucescente creatione
suarum manuum opus respexit ».36 Repetitio Ave Maria in Rosario immittit
nos in Dei admirationem: iubilatio est et stupor et agnitio simul maximi
totius historiae miraculi. Est vaticinii Mariae impletio: « Ex hoc beatam me
dicent omnes generationes » (Lc 1, 48).
Medium maxime punctum Ave Maria, quasi prioris et posterioris partis
cardo est Iesu nomen. Nonnumquam in festina recitatione hoc nos fugit
punctum eodemque propterea tempore coniunctio cum Christi mysterio quod
contemplamur. Tamen ex ipsa plane vi quae Iesu nomini eiusque mysterio
tribuitur denotatur significans et frugifera Rosarii persolutio. Iam Paulus VI
in Adhortatione apostolica Marialis cultus consuetudinem commemoravit
quibusdam in regionibus adhibitam ut nomen Christi peculiari poneretur in
luce, sententia ibi addita quae mysterium meditandum celebrat.37 Laudabilis
profecto consuetudo praesertim cum Rosarium publice recitatur. Vehemen36
Ioannes Paulus II, Epistula artificibus inscripta (4 Aprilis 1999), 1: AAS 91 (1999), 1155.
Cfr n. 46: AAS 66 (1974), 155. Nuperius hic etiam usus a Congregatione de Cultu Divino et
Disciplina Sacramentorum est laudatus, videlicet in opere Direttorio su pietà popolare e liturgia.
Principi e orientamenti (17 Decembris 2001), 201, in Civitate Vaticana 2002, p. 165.
37
29
ter enim christologicam fidem declarat variis vitae Redemptoris temporibus
applicatam. Fidei professio est simulque adiumentum unde meditatio sustineatur et permittatur munus assimilationis exsequi quod inest in Ave Maria
iteratione super Christi mysterio. Nominis enim Iesu frequentatio — quod unicum est datum in hominibus in quo oportet nos salvos fieri (cfr Act 4, 12) —
contexta cum Mariae Sanctissimae nomine, cui Ipsi licet illud nobis suadere,
viam assimilationis efficit illuc quidem spectantem ut altius usque in Christi
vitam introeamus.
Ex peculiari nempe necessitudine cum Christo, quae Mariam Dei Matrem
constituit, Theotòkon, potentia supplicationis colligitur qua ad eam in altera
precationis parte convertimur eiusque Maternae deprecationi nostram vitam
committimus atque etiam mortis horam.
« Gloria »
34. Finis omnis christianae contemplationis est trinitaria doxologia. Via
namque Christus est quae in Spiritu nos ducit ad Patrem. Hanc si usque ad
extremum percurrimus viam, continenter ante mysterium trium Personarum
divinarum consistimus quae laudandae sunt adorandaeque et quibus referendae gratiae. Interest valde ut invocatio Gloria, contemplationis culmen, clara
reponatur in luce intra ipsum Rosarium. In publica autem recitatione cantari
etiam potest ut opportuna vehementia accedat ad hanc partem structurae et
proprietatis omnium christianarum precum.
Quatenus mysterii meditatio attenta est et alta et viva — de Ave in Ave —
ex amore scilicet erga Christum et Mariam, eatenus Trinitatis glorificatio in
unaquaque decade tam longe abest ut ad celerem redigatur conclusionem ut
suum rectum contemplativum modum obtineat, velut si ad Paradisi altitudinem levetur mens et quodammodo experientia montis Tabor iterum vivatur, quae est futurae contemplationis praenuntiatio: « Bonum est nos hic
esse! » (Lc 9, 33).
Postrema elocutio
35. Hodierna in Rosarii celebratione post trinitariam doxologiam perbrevis sequitur exclamatio quae secundum usus passim variatur. Nihil quidem
detrahentes utilitati harum invocationum, opportunum tamen arbitramur
hoc inculcare: mysteriorum contemplatio totam suam melius significare poterit fecunditatem, si opera dabitur ut unumquodque terminetur mysterium
prece facta ut effectus proprii meditationis eiusdem mysterii impetrentur. Hoc
pacto efficacius valebit suum cum vita christiana vinculum Rosarium testi-
30
ficari. Hoc etiam suadet pulchra liturgica precatio quae nos instigat ut petamus unde possimus mysteria Rosarii meditantes eo advenire ut « imitemur
quod continent, et quod promittunt assequamur ».38
Talis ad finem invocatio legitima ditari potest varietate, sicut iam accidit. Sic enim figuram sibi induit Rosarium magis accommodatam ad diversas traditiones spiritales tum etiam ad varias christianas communitates.
Hac in re optatur ut consentaneo pastorali iudicio disseminentur maioris
momenti proposita, fortasse iam probata in locis et sacellis Marianis ubi
Rosarii usus praesertim colitur ita ut Dei Populus inde valeat omnibus veris
spiritalibus divitiis perfrui ac alimentum contemplationis singillatim percipere.
“Corona”
36. Instrumentum ad Rosarii recitationem traditum est nempe precatoria
corona. Secundum usum quendam leviorem, saepius evadit haec corona tantummodo numerandi instrumentum ut preces Ave Maria sibi succedentes
computentur. Tamen utilis etiam est ad signum aliquod exhibendum quo
plenior substantia contemplationi addatur.
Qua in re primum notandum est quomodo ad Crucifixum corona appropinquet, quoniam ita aperit clauditque ipsum orationis cursum. In Christo
enim vertuntur vita credentium et preces. Omnia ab Ipso procedunt ad
Eumque contendunt; omnia per Illum in Spiritu Sancto ad Patrem perveniunt.
In hoc numerandi instrumento, quae progredientem signat precationem,
numquam cessans contemplationis perfectionisque christianae iter indicat
eadem corona. Eam etiam tamquam “catenam” beatus Bartholus Longo
habebat quae nos cum Deo alligat. Catena quidem est verum dulcis; coniunctionem semper ea revelat cum Deo qui est Pater. Catena insuper est “filialis”
quae nos cum Maria concinere sinit, « ancilla Domini » (Lc 1, 38) et ad extremum cum Christo ipso qui, licet Deus esset, « servum » ob nostri amorem sese
fecit (cfr Philp 2, 7).
Significationem symboli in corona etiam placet extendere ad necessitudinem inter nos mutuam dum ibi conspicitur communionis fraternitatisque
vinculum quod universos nos consociat in Christo.
38
« ... concede, quaesumus, ut haec mysteria sacratissimo beatae Mariae Virginis Rosario recolentes, et imitemur quod continent, et quod promittunt assequamur »: Missale Romanum 1960, In
festo B.M. Virginis a Rosario.
31
Inceptio atque conclusio
37. In vigente Ecclesiae usu multiplices exstant modi Rosarium inducendi
secundum diversa adiuncta ecclesialia. Quibusdam locis Rosarium incipi solet
invocatione Psalmi 69: « Deus, in adiutorium meum intende; Domine, ad
adiuvandum me festina », ut in orante quasi humilis conscientia propriae
indigentiae nutriatur; alibi contra, principium fit per symbolum apostolicum
Credo tamquam si fidei professio iaciatur uti viae contemplativae fundamentum quae suscipitur. Hi et similes modi quatenus mentem recte ad contemplationem conformant sunt pariter liciti. Terminatur deinde prece secundum
Pontificis mentem ut precantis oculi in latissimum prospectum aperiantur
Ecclesiae totius necessitatum. Et ut haec ecclesialis Rosarii ratio proveheretur, voluit illud Ecclesia sanctis indulgentiis locupletare pro debito modo
recitantibus.
Si ita vivendo completur Rosarium, revera curriculum spirituale evadit
ubi se praestat matrem, magistram, ducem Maria fideles sua valida deprecatione sustentans. Quid igitur mirandum si necesse sibi esse animus arbitratur,
expleta nempe hac precatione ubi interiorem Mariae maternitatis experientiam fecit, in laudes Virginis Sanctae sese proicere tum illius splendidae formulae Salve Regina tum etiam in versus Litaniarum Lauretanarum? Est enim
interioris peregrinationis consummatio quae ad consortium vivum cum Christi mysterio eiusque sanctissimae Matris promovit fideles.
Temporis partitio
38. Totum cotidie recitari licet Rosarium nec desunt qui id faciant. Sic
enim precatione replet dies tot contemplativorum hominum atque infirmos
et senes comitatur quibus satis est temporis. Patet tamen — et magis hoc
valet si novus circuitus additur mysteriorum lucis — plures non persolvere
posse nisi partem tantum secundum certum quendam hebdomadis ordinem.
Haec tandem divisio singulis hebdomadae diebus dabit suum quendam “colorem” spiritualem, perinde ac Liturgia sacra ipsa facit variis anni liturgici
temporibus.
Communem secundum consuetudinem, destinantur « gaudii mysteriis »
dies Lunae et Iovis, Martis ac Veneris dies « mysteriis doloris », Mercurii,
Saturni et Solis dies « gloriae mysteriis ». Ubi igitur « lucis mysteria » collocabuntur? Quandoquidem gloriosa mysteria et Saturni et Solis diebus imponuntur, et Saturni dies secundum traditionem praecipuam habet indolem
Marialem, suadendum videtur ut in diem Saturni altera hebdomadalis mysteriorum gaudii meditatio differatur, in quibus nempe Mariae praesentia
32
magis significatur. Sic enim superest Iovis dies omnino ad lucis mysteriorum
ponderationem.
Non vult tamen hoc consilium libertatem consentaneam in singulorum
atque communitatum meditatione circumscribere, videlicet secundum spiritales pastoralesque necessitates at in primis liturgicas celebrationes quae
aptationes suadere possunt opportuniores. Id tamen quod summi interest
hoc est, ut semper magis concipiatur et vivatur Rosarium tamquam contemplationis via. Per illam enim, perficiens ea quae in Liturgia sacra aguntur,
christianorum hebdomada ad diem Dominicum nempe Resurrectionis adhaerens transit in cursum quendam per vitae Christi mysteria, atque Ille sic se in
vita suorum discipulorum affirmat veluti temporis historiaeque Dominum.
CONCLUSIO
« Benedictum Mariae Rosarium - vinculum nos coniungens
cum Deo dulcissimum »
39. Quae adhuc sunt omnia dicta, affatim divitias huius traditae precationis declarant, quae popularis quidem precis prae se fert simplicitatem
verum precationis etiam theologicam altitudinem iis nempe idoneam qui
maturioris cuiusdam contemplationis sentiunt necessitatem.
Peculiarem semper tribuit Ecclesia efficaciam huic precationi cui casus
difficillimos eiusque chorali recitationi et usui perpetuo commisit. Cum christiano ipsi nomini maxima imminerent pericula, huius precationis virtuti
declinatum periculum adscribebatur atque Rosarii Virgo tamquam salutis
conciliatrix salutabatur.
Eiusdem huius precis efficacitati libenter — quemadmodum principio ediximus — causam commendamus pacis in orbe nec non omnium familiarum.
Pax
40. Quas universi orbis prospectus hoc novo ingrediente Millennio difficultates ostentat, adducunt nos ut credamus solam ex Alto intercessionem
facere posse ut minus obscurum nos posthac tempus speremus, quoniam
animos illa sola moderari potest eorum qui in disputationum condicionibus
versantur nec non qui Nationum sortes gubernant.
Suapte natura ad pacem intenditur precatio Rosarii quia ipsa in Christi contemplatione constat qui Princeps est pacis et « nostra pax » (Eph 2, 14). Qui
Christi mysterium sibi assimilat — et hoc omnino efficere vult Rosarium —,
33
pacis comprehendit secretum suaeque inde facit vitae propositum. Sua ex
meditandi natura, singulis Ave Maria placide progredientibus, Rosarium afficit ipsos orantes affectu pacifico qui aptos eos reddit ad suscipiendam experiendamque suo intimo in animo ac diffundendam circa se veram illam
pacem quae Resuscitati Domini praecipuum est munus (cfr Io 14, 27; 20, 21).
Pacis etiam oratio est propter caritatis fructus quos gignit. Si bene enim
recitatur Rosarium uti meditativa precatio, provehens nempe congressionem
cum Christo ipso eius in mysteriis, facere non potest quin etiam Christi vultum in fratribus sororibusque indicet, praesertim maxime patientibus. Quo
enim pacto in gaudii mysteriis cogitari potest Infantuli apud Bethlehem orti
mysterium quin etiam simul voluntas sentiatur suscipiendi defendendi promovendi vitam ipsam, in se doloribus omnium per orbis regiones infantium
receptis? Quomodo Christi passus sequi revelatoris in lucis mysteriis licet,
quin etiam in cotidiana vita testimonium ipsius « beatitudinibus » retribuatur? Et quis Christum cruce oneratum ipsumque crucifixum contemplari
valet quin simul se oportere iudicet « Cyrenaeum » esse cunctis dolore adflictis
fratribus et sororibus desperationeve oppressis? Quomodo tandem in gloriam
Christi resuscitati inque Mariam Reginam coronatam quis oculos intendere
potest qui simul etiam non cupiditatem persentiat hunc mundum pulchriorem iustiorem Deique consilio propiorem efficiendi?
Ad summam: dum nos cogit in Christum mentem intendere, etiam pacis in
orbe opifices nos Rosarium constituit. Sua namque repetitionis constantis et
choralis proprietate, dum Christo obsequitur hortanti ut « semper oremus et
non deficiamus » (cfr Lc 18, 1), permittit nobis ut etiam hodie speremus victoriam de “proelio” tam difficili, quam est pacis ipsius reportari posse. Nihil
quidem huius mundi difficultates fugiens e contrario impellit nos Rosarium,
ut eas conscio et magnanimo sensu respiciamus, nobisque simul vires suppetit
unde ad illas reverti possimus adiumento Dei confisi firmiterque intenti ad omni
tempore testandam « caritatem, quod est vinculum perfectionis » (Col 3, 14).
Familia: parentes ...
41. Pro pace precatio Rosarium est etiam semper oratio ipsius familiae et
pro familia. Aliquando erat haec prex praesertim familiis christianis carissima earumque certe fovebat cohaerentiam. Hanc magni pretii hereditatem
perdere dedecet. Redire oportet ad precationem in familia et pro familia,
etiam hac precandi usurpanda forma.
Si Epistula Nostra in Apostolica Novo millennio ineunte hortati sumus ut
Liturgiam horarum etiam laici in cotidiana vita communitatum paroecialium
34
variorumque coetuum christianorum peragerent,39 idem profecto de Rosario
monere cupimus. Non de duabus agitur viis diversis, sed inter se complentibus christianae contemplationis. A singulis igitur petimus, qui operae pastorali apud familias se dedunt, ut magna cum persuasione Rosarii recitationem
proponant.
Quae iuncta precatur familia remanet coniuncta. Ex pristina traditione sanctum se Rosarium exhibet uti precationem in qua familia se consociatam invenit.
Eius enim singula membra, Iesum nempe unum spectantia, facultatem etiam
recuperant ut inter se denuo respiciant, ut communicent, consentiant, mutuo
ignoscant, ut ex foedere amoris a Dei Spiritu renovato iterum procedant.
Familiarum huius temporis complures quaestiones praesertim in Nationibus oeconomica ratione progressis inde profluunt quod difficilius semper
communicare evadit. Simul consistere non possunt et fortasse rariores simul
conversandi opportunitates imaginibus apparatus televisifici obscurantur. Si
vero iterum incipiunt Rosarium in familia persolvere, inicere possunt cotidianam in vitam alias omnino imagines, eas videlicet quae salutem afferunt:
imaginem Redemptoris, eiusque Matris sanctissimae speciem. Familia quae
una simul Rosarium recitat aliquo modo ambitum recreat Nazarethanae
domus: in medio Iesus locatur cum eoque communicantur gaudia et dolores,
eius praeterea curis commendantur necessitates et propositiones, ab eo spes
hauritur et fortitudo pro reliquo itinere.
... ac proles
42. Iucundum est atque frugiferum iter incrementi filiorum similiter huic
precationi commendare. Nonne forsitan etiam Rosarium est vitae Christi iter
a conceptione usque ad mortem ac deinde ad resurrectionem et gloriam?
Difficilius hodie parentibus usque fit liberos variis in vitae statibus sequi.
In technologiae progressae societate nec non instrumentorum communicationis
nec non universalis in globum compactionis omnia ita velocia facta sunt et
hiatus inter culturae formas in ipsis generationibus maior fit in dies. Latius
spatium semper occupant varia nuntia et experimenta magis semper improvisa in vita puerorum et adulescentium parentibusque nonnumquam anxietas maxima est periculis obviam progredi quibus obiciuntur. Crebrius amarissime decipiuntur, cum proprios filios falsos esse comprobant coram
medicamentorum illecebris, hedonismi effrenati invitamentis, ad violentiam
impulsionibus, diversissimis sensus nullius desperationisque significationibus.
39
Cfr n. 34: AAS 93 (2001), 290.
35
Rosarii recitatio pro filiis, et magis etiam cum liberis — dum a teneris
etiam annis ad cotidianum hoc educantur tempus « orantis intervalli » familiae — non certe est omnium difficultatum dissolutio, adiumentum tamen
spiritale est non despiciendum. Obici potest Rosarium precationem videri
minus gustui iuvenum et puerorum huius temporis aptam. Sed haec obiectatio rationem fortasse ducit alicuius modi quo recitatur Rosarium haudquaquam accommodate. Ceterum, postquam in tuto collocata eius structura est,
nihil prohibet quin pro pueris et iuvenibus Rosarii recitatio — tum in familia
tum in coetibus — locupletetur consentaneis quibusdam indiciis signorum et
usuum unde Rosarii intellegentia aestimatioque adiuvetur. Cur experiri non
licet? Actio pastoralis in iuvenes intenta, quae nihil negat sed fervet resque
efficit — sicut Dies Mundiales Iuventutis abunde Nobis persuaserunt! —
perficere adiuvante Deo res reapse praeclaras potest. Sapienter si praebeatur
Rosarium, certo scimus ipsos adulescentes posse etiam aliquando admirationem adultis inicere, cum hanc precationem suam faciant eamque studio aetatis suae proprio frequentent.
Rosarium iterum detegendus thesaurus
43. Carissimi fratres ac sorores! Adeo facilis precatio eodemque tempore
sic dives reapse dignissima est ut a communitate christiana denuo reperiatur.
Hoc potissimum anno id faciamus, dum idem propositum accipimus veluti
confirmationem sententiae iam in Epistula Apostolica Novo millennio ineunte
delineata, secundum quam tot Ecclesiarum particularium pastoralia consilia
iam promota sunt ad venturi temporis etiam statuenda officia.
Ad vos nominatim, cari in episcopatu Fratres, sacerdotes et diaconi nec
non variis in ministeriis pastorales operatores convertimur ut ipsi singillatim
Rosarii pulchritudinem experti eiusdem fautores evadatis studiosi.
Vobis pariter, theologi, confidimus ut deliberationem adhibentes strictam
simul et sapientem, quae Dei Verbo innititur populique christiani vitam
persentit, faciatis ut huius traditae precationis fundamenta biblica tum etiam
spiritales divitiae ac pastoralis efficacia deprehendantur.
In vobis plurimum reponimus, consecrati viri mulieresque consecratae,
qui nomine proprio ad Christi vultum in Mariae schola contemplandum destinamini.
Vos omnes, cuiuslibet condicionis fratres sororesque, spectamus, sicut
etiam vos, familiae christianae, tum etiam aegrotantes et senes ac vos iuvenes
respicimus: in manus fidenter sumite denuo Rosarii coronam, sub Sacrarum
36
Scripturarum lumine eam rursum invenientes, cum Liturgia sacra congruentem atque cum vita cotidiana consentientem.
Utinam ne appellatio haec Nostra surdis cadat auribus! Vicesimo enim
quinto Pontificatus Nostri ingrediente anno, hanc Apostolicam Nostram Epistulam manibus Virginis Mariae sapientibus tradimus, spiritali affectu ipsius
coram imagine Nos prosternentes Sanctuario in splendido illo a beato Bartholo
Longo ei aedificato, Rosarii apostolo. Nostras libenter voces permoventes illas
facimus quibus pernotam claudit Supplicationem ad Virginem Rosarii Sancti:
« O benedictum Mariae Rosarium, dulcis cum Deo nos alligans catena, amoris
nos vinculum cum Angelis coniungens, salutis turris contra inferorum impetus, tutus communi in naufragio portus, te non amplius deseremus umquam.
In agoniae hora nobis eris solacio. A te extremum vitae evanescentis osculum.
Et postremum labiorum nostrorum erit effatum suave tuum nomen, o Regina
Rosarii Pompeiani, o cara Mater nostra, o peccatorum Refugium, o Princeps
maerentium consolatrix. Esto ubique benedicta, et hodie et in sempiternum,
terris item atque in caelis ».
Ex Aedibus Vaticanis, die xvi mensis Octobris, anno bismillesimo altero,
vicesimi quinti Pontificatus Nostri principio.
IOANNES PAULUS PP. II
CONSTITUTIO APOSTOLICA
RODRIGUENSIS
In Mauritio novus conditur Vicariatus Apostolicus Rodriguensis.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
servus servorum dei
ad perpetuam rei memoriam.
Ad aptius consulendum evangelizationis operi in Mauritio, Congregatio
pro Gentium Evangelizatione, omnibus mature perpensis habitoque faventi
voto Venerabilis Fratris Brunonis Musarò, Archiepiscopi titulo Abaritani
atque in eadem Natione Apostolici Nuntii, censuit ibidem novum Vicariatum
Apostolicum esse condendum. Nos igitur, Qui gravissimo fungimur munere
Pastoris et Patris universi populi Dei, talem sententiam ratam habentes,
summa Nostra potestate sequentia decernimus. In Mauritii insula patrio
37
sermone « Rodrigues » nuncupata novum constituimus Vicariatum Apostolicum Rodriguensem, quem, separatum a dioecesi Portus Ludovici, ipsius Sedis
concredimus curae atque iurisdictioni Congregationis pro Gentium Evangelizatione subicimus cuiusque Pro-Cathedram episcopalem ponimus in templo
Sancti Archangeli Gabrielis, quod in urbe « Saint-Gabriel » exstat. Haec omnia perficienda committimus Venerabili Fratri Brunoni Musarò, quem diximus, onere imposito authenticum exemplar actus peractae exsecutionis memoratae Congregationi remittendi. Hanc denique Apostolicam Constitutionem
nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non
obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die undecimo mensis Octobris,
anno Domini bis millesimo secundo, Pontificatus Nostri vicesimo quarto.
e Angelus card. Sodano
Crescentius card. Sepe
Secretarius Status
Congr. pro Gentium Evang. Praef.
Marcellus Rossetti, Protonot. Apost.
Franciscus Bruno, Protonot. Apost.
Loco e Plumbi
In Secret. Status tab., n. 530.445
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Dei Servo Sigismundo Gorazdowski Beatorum honores decernuntur.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Ego praecipio tibi, ut aperias manum
fratri tuo egeno et pauperi » (Dt 15, 11).
Venerabilis Dei Servus Sigismundus Gorazdowski, Dei voluntatem solummodo adimplere cupiens, clamantem lugentemque humilioris ordinis gentem
auscultavit atque ad dolentium hominum levandas aerumnas totam vitam
dicavit, cum in iis relatum Christi vultum videret. Die i mensis Novembris
anno mdcccxlv ipse in oppido Sanok dioecesis Premisliensis Latinorum in
Polonia Meridiana a pientissima familia ortus est. Gymnasio completo, in
studiorum Universitate Leopolitana iuris disciplinae dedit nomen, sed paulo
38
post decrevit se sacerdotem futurum atque illius urbis Seminarium ingressus
est. Quamquam haud bona valetudine laborabat, die tamen xxv mensis Iulii
anno mdccclxxi ordine sacro auctus est. Veluti vicarius paroecialis in agro
tunc temporis Galiciae peculiarem in infimi ordinis homines dilectionem
ostendit. Ingruente in oppido Wojnilów cholera morbo, perquam impigre
aegrotis assedit, absque metu contagionis adiens periculum. Leopolim translatus, complura de caritate incepta suscepit. Editoris et compositoris quoque
sustinuit opus, plura scripta foram dans, ut magis magisque Evangelii nuntius inter homines diffunderetur itemque parentes magistrique in educationis
provincia iuvarentur. Officium quoque ei commissum est secretarii Instituti
Pauperum Christianorum atque, cum civium Leopolitanorum indicia cognoscere posset, multa ingeniose varieque suscepit incepta, ut omnium ordinum
indigentes in animo et corpore iuvarentur: scilicet mendici, infirmi, matresfamilias pauperes, pueri deserti, viduae, studentes et opifices. Acta quoque
catholica condere nisus est, sed ex hac re censurae et omnium generum offensiones obvenerunt, quas ille fortiter et calumniatoribus ignoscens sustinuit. Ut condita instituta aptissime moderaretur, die xvii mensis Februarii
anno mdccclxxxiv Congregationem Sororum S. Ioseph fundavit, cuius sodales
ex illius exemplo ad Christi misericordiam testificandam inducuntur. Dei
Servus Leopoli die i mensis Ianuarii anno mcmxx de hoc mundo demigravit.
Per sacrae Eucharistiae, Iesu Passionis, Beatae Virginis Mariae devotionem
suam ipse firmam fidem aluit. Firmissima divinae misericordiae spe innixus,
toto corde Dominum dilexit, in proximi beneficium suam tradens vitam.
Studiose ut Dei regnum per catechetica incepta praesertim pro iuvenibus
diffunderetur contendit. Tam ipse animose caritatis rebus operam dedit, ut
« pater pauperum » et « tecto carentium sacerdos » vocaretur. Christianas veritates pure integreque docuit, Ecclesiae Magisterio religiose obtemperans.
Usque prudens fuit atque in omnes aequus. Christum pauperem, castum,
oboedientem sectatus est.
Eius propter sanctitatis famam anno mcmlxxxix dioecesana inquisitio incohata est. Cunctis absolutis a iure statutis rebus, Nobis coram die xx mensis
Decembris anno mcmxcix Decretum de virtutibus heroum in modum exercitis
prodiit, die autem xxiv mensis Aprilis anno mmi, Decretum de miraculo evulgatum est. Statuimus igitur ut Beatificationis ritus Leopoli die xxvi mensis
Iunii eiusdem anni, Nostri pastoralis itineris tempore, celebraretur.
Hodie igitur inter sacra hanc ediximus formulam:
Spełniaja˛c życzenie naszego brata Mariana Jaworskiego, Arcybiskupa
Lwowskiego Obrza˛dku Łacińskiego jak również wielu innych braci w biskup-
39
stwie, oraz licznych wiernych, za rada˛ Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych,
nasza˛ Władza˛ Apostolska˛ zezwalamy, aby odta˛d Czcigodnym Sługom Bożym:
Józefowi Bilczewskiemu oraz Zygmuntowi Gorazdowskiemu przysługiwał
tytuł błogosławionych, i aby ich świe˛ta obchodzono w miejscach i w sposób
określony przez prawo. Dla Józefa Bilczewskiego be˛dzie to corocznie 20 marca, a dla Zygmunta Gorazdowskiego 26 czerwca. W imie˛ Ojca i Syna, i Ducha
Świe˛tego.
Actuositatem, liberalitatem, pietatem insignis huius viri extollere placet,
qui sua opera luculenter in humilioris ordinis homines conferre studuit. Exoptamus igitur ut huius caelitis testificationibus incitati homines qui nunc sunt
ad superna mansuraque certo gradu contendant.
Quae autem his Litteris decrevimus nunc et in posterum rata et firma esse
volumus, contrariis rebus minime obstantibus.
Datum Leopoli, sub anulo Piscatoris, die xxvi mensis Iunii, anno mmi,
Pontificatus Nostri tertio et vicesimo.
De mandato Summi Pontificis
Loco e Sigilli
II
Nuntiatura Apostolica Benini ac Togi conditur.
Ad perpetuam rei memoriam. — Quo expeditius efficiantur publicae necessitudinis rationes quae iam diu intercedunt feliciter inter hanc Apostolicam Sedem et Beninensem ac Toganam Civitates simulque promptius consulatur evangelizationis operi atque spirituali saluti Christifidelium illic
degentium, Nobis peropportunum videtur memoratis pro Nationibus Apostolicam Nuntiaturam condere, seiungendo eas a competentia Nuntiaturae
Apostolicae in Gana. Summa igitur Nostra potestate harumque Litterarum
virtute Nuntiaturam Apostolicam Benini ac Togi constituimus, factis cunctis
iuribus, privilegiis, honoribus, praerogativis et indultis, quae huiusmodi Legationum, praesertim earum sub iurisdictione Congregationis pro Gentium
40
Evangelizatione positarum, propria sunt, mandantes ut ipsius sedes in urbe
Cotonuensi, in Benino, ponatur. Has denique Litteras, in forma Brevis maioris expeditas, iugiter ratas esse volumus, contrariis quibuslibet rebus non
obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv
mensis Octobris, anno mcmii, Pontificatus Nostri vicesimo quinto.
De mandato Summi Pontificis
Loco e Plumbi
ALLOCUTIONES
I
Apud Cracoviam in dedicatione templi sanctuarii a Divina Misericordia.*
O niepoje˛te i niezgłe˛bione Miłosierdzie Boże, Kto Cie˛ godnie uwielbić i
wysławić może. Najwie˛kszy przymiocie Boga Wszechmocnego, Tyś słodka
nadzieja dla człowieka grzesznego.1
1. Drodzy bracia i siostry! Powtarzam dzisiaj te proste i szczere słowa św.
Faustyny, by wraz z nia˛ i z wami wszystkimi uwielbić niepoje˛ta˛ i niezgłe˛biona˛ tajemnice˛ Bożego miłosierdzia. Podobnie jak ona, chcemy wyznać, że nie
ma dla człowieka innego źródła nadziei, jak miłosierdzie Boga. Pragniemy z
wiara˛ powtarzać: Jezu, ufam Tobie!
To wyznanie, w którym wyraża sie˛ ufność we wszechmocna˛ miłość Boga,
jest szczególnie potrzebne w naszych czasach, w których człowiek doznaje
zagubienia w obliczu wielorakich przejawów zła. Trzeba, aby wołanie o Boże
miłosierdzie płyne˛ło z głe˛bi serc ludzkich, pełnych cierpienia, niepokoju i
zwa˛tpienia, poszukuja˛cych niezawodnego źródła nadziei. Dlatego przychodzimy dziś tutaj, do łagiewnickiego sanktuarium, aby na nowo odkrywać w
Chrystusie oblicze Ojca, który jest « Ojcem miłosierdzia oraz Bogiem wszelkiej pociechy ».2 Pragniemy oczyma duszy wpatrywać sie˛ w oczy Miłosiernego
Jezusa, aby w głe˛bi Jego spojrzenia znaleźć odbicie własnego życia oraz
* Die 17 Augusti 2002.
1
2
Dzienniczek, 951.
por. 2 Kor 1, 3.
41
światło łaski, która˛ już po wielokroć otrzymaliśmy i która˛ Bóg zachowuje dla
nas na każdy dzień i na dzień ostateczny.
2. Za chwile˛ dokonamy konsekracji tej nowej świa˛tyni poświe˛conej miłosierdziu Bożemu. Zanim to nasta˛pi, pragne˛ serdecznie podzie˛kować wszystkim, którzy przyczynili sie˛ do jej powstania. Dzie˛kuje˛ szczególnie ks. kard.
Franciszkowi, który tyle troski włożył w to dzieło, daja˛c dowód osobistego
nabożeństwa do miłosierdzia Bożego. Serdeczna˛ myśla˛ obejmuje˛ siostry Matki Bożej Miłosierdzia, dzie˛kuje˛ im za dzieło rozpowszechniania przesłania,
jakie pozostawiła św. Faustyna. Pozdrawiam obecnych tu kardynałów i biskupów z Polski z Kardynałem Prymasem na czele, jak również biskupów z
różnych stron świata. Ciesze˛ sie˛ z obecności kapłanów diecezjalnych i zakonnych jak też seminarzystów.
Serdecznie pozdrawiam wszystkich, którzy uczestnicza˛ w tej liturgii, a
szczególnie przedstawicieli Fundacji Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, która
administruje jego budowa˛, jak też samych budowniczych z różnych przedsie˛biorstw. Wiem, że wielu spośród tu obecnych szczodrze wspierało materialnie te˛ budowe˛. Prosze˛ Boga, aby wynagrodził wasza˛ hojność i wasz trud
swoim błogosławieństwem!
3. Bracia i siostry! Kiedy konsekrujemy te˛ nowa˛ świa˛tynie˛, możemy zadawać sobie pytanie, jakie nurtowało króla Salomona, gdy oddawał Bogu na
zamieszkanie świa˛tynie˛ jerozolimska˛: « Czy jednak naprawde˛ zamieszka Bóg
na ziemi? Przecież niebo i niebiosa najwyższe nie moga˛ Cie˛ ogarna˛ć, a tym
mniej ta świa˛tynia, która˛ zbudowałem ».3 Tak, na pierwszy rzut oka wia˛zanie
obecności Boga z pewnym określonym miejscem może sie˛ wydawać niestosowne. A jednak trzeba pamie˛tać, że czas i miejsce należa˛ całkowicie do Boga.
Choć każdy czas i cały świat można uważać za Jego « świa˛tynie˛ », to jednak sa˛
czasy i sa˛ miejsca, które Bóg obiera, aby w nich w sposób szczególny ludzie
doświadczali Jego obecności i Jego łaski. A ludzie wiedzeni zmysłem wiary
przychodza˛ do tych miejsc, bo maja˛ pewność, że rzeczywiście staja˛ przed
Bogiem, który jest tam obecny.
W tym samym duchu wiary przybyłem do Łagiewnik, aby konsekrować
te˛ nowa˛ świa˛tynie˛. Jestem bowiem przekonany, że jest to także szczególne
miejsce, które Bóg obrał sobie, aby tu wylewać łaski i udzielać swego miłosierdzia. Modle˛ sie˛, aby ten kościół był zawsze miejscem głoszenia ore˛dzia o
miłosiernej miłości Boga; miejscem nawrócenia i pokuty; miejscem sprawowania ofiary eucharystycznej — źródła miłosierdzia; miejscem modlitwy —
3
1 Krl 8, 27.
42
wytrwałego błagania o miłosierdzie Boże dla nas i całego świata. Modle˛ sie˛
wie˛c słowami Salomona: « O Panie, Boże mój, (...) wysłuchaj to wołanie i te˛
modlitwe˛, w której dziś Twój sługa stara sie˛ ubłagać Ciebie o to, aby w nocy i
w dzień Twoje oczy patrzyły na te˛ świa˛tynie˛. (...) Wysłuchaj błagania Twojego sługi i Twojego ludu, (...) ilekroć modlić sie˛ be˛dzie na tym miejscu. Ty
zaś wysłuchaj w miejscu Twego przebywania — w niebie. Nie tylko wysłuchaj, ale też i przebacz! ».4
4. « Nadchodzi (...) godzina, owszem już jest, kiedy to prawdziwi czciciele
be˛da˛ oddawać cześć Ojcu w Duchu i prawdzie, a takich to czcicieli chce mieć
Ojciec ».5 Kiedy odczytujemy te słowa Pana Jezusa w sanktuarium Miłosierdzia Bożego, w szczególny sposób uświadamiamy sobie, że tu człowiek nie
może stana˛ć inaczej, jak w Duchu i prawdzie. To Duch Świe˛ty, Pocieszyciel i
Duch Prawdy, wprowadza nas na drogi Bożego miłosierdzia. Przekonuja˛c
świat « o grzechu, o sprawiedliwości i o sa˛dzie »,6 równocześnie odsłania pełnie˛
zbawienia w Chrystusie. To przekonywanie o grzechu dokonuje sie˛ w dwojakim odniesieniu do Krzyża Chrystusa. Z jednej strony Duch Świe˛ty pozwala
nam przez Krzyż Chrystusa poznać grzech, każdy grzech, w pełnej skali zła,
jakie w sobie zawiera. Z drugiej strony, przez Krzyż Chrystusa Duch Świe˛ty
pozwala nam zobaczyć grzech w świetle « mysterium pietatis », czyli miłosiernej, przebaczaja˛cej miłości Boga.7
Tak oto « przekonywanie o grzechu » staje sie˛ równocześnie przekonywaniem o tym, że grzech może być odpuszczony, a człowiek może odzyskać
poczucie godności umiłowanego dziecka Bożego. Krzyż bowiem «stanowi najgłe˛bsze pochylenie sie˛ Bóstwa nad człowiekiem (...). Krzyż stanowi jakby
dotknie˛cie odwieczna˛ miłościa˛ najboleśniejszych ran ziemskiej egzystencji
człowieka » — jak napisałem w Dives in misericordia.8 Te˛ prawde˛ be˛dzie stale
nam przypominał kamień we˛gielny tej świa˛tyni, który został wzie˛ty z góry
Kalwarii — niejako spod krzyża, na którym Jezus Chrystus pokonał grzech i
śmierć.
Gora˛co wierze˛, iż ta nowa świa˛tynia pozostanie na zawsze miejscem, w
którym ludzie be˛da˛ stawać przed Bogiem w Duchu i w prawdzie. Be˛da˛ przychodzić tu z ufnościa˛, jaka towarzyszy każdemu, kto z pokora˛ otwiera swe
serce na działanie miłosiernej miłości Boga — tej miłości, której najwie˛kszy
4
5
6
7
8
1 Krl 8, 28-30.
J 4, 23.
J 16, 8.
por. Dominum et vivificantem, 32.
N. 8.
43
grzech nie zdoła przezwycie˛żyć. Tu w ogniu Bożej miłości ludzkie serca pałać
be˛da˛ pragnieniem nawrócenia, a każdy, kto szuka nadziei, znajdzie ukojenie.
5. « Ojcze Przedwieczny, ofiaruje˛ Ci Ciało i Krew, Dusze˛ i Bóstwo Twojego Syna Najmilszego, a Pana naszego Jezusa Chrystusa za grzechy nasze
i świata całego; (...) dla Jego bolesnej Me˛ki miej miłosierdzie dla nas i
świata całego » — słowa z Dzienniczka Siostry Faustyny.9 Dla nas i świata
całego... Jak bardzo dzisiejszy świat potrzebuje Bożego miłosierdzia! Na
wszystkich kontynentach z głe˛bin ludzkiego cierpienia zdaje sie˛ wznosić
wołanie o miłosierdzie. Tam, gdzie panuje nienawiść, che˛ć odwetu, gdzie
wojna przynosi ból i śmierć niewinnych, potrzeba łaski miłosierdzia, która
koi ludzkie umysły i serca i rodzi pokój. Gdzie brak szacunku dla życia i
godności człowieka, potrzeba miłosiernej miłości Boga, w której świetle
odsłania sie˛ niewypowiedziana wartość każdego ludzkiego istnienia. Potrzeba miłosierdzia, aby wszelka niesprawiedliwość na świecie znalazła
kres w blasku prawdy.
Dlatego dziś w tym sanktuarium chce˛ dokonać uroczystego aktu zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu. Czynie˛ to z gora˛cym pragnieniem, aby
ore˛dzie o miłosiernej miłości Boga, które tutaj zostało ogłoszone za pośrednictwem Siostry Faustyny, dotarło do wszystkich mieszkańców ziemi i napełniało ich serca nadzieja˛. Niech to przesłanie rozchodzi sie˛ z tego miejsca na
cała˛ nasza˛ umiłowana˛ Ojczyzne˛ i na cały świat. Niech sie˛ spełnia zobowia˛zuja˛ca obietnica Pana Jezusa, że sta˛d ma wyjść «iskra, która przygotuje świat
na ostateczne Jego przyjście » 10
Trzeba te˛ iskre˛ Bożej łaski rozniecać. Trzeba przekazywać światu ogień
miłosierdzia. W miłosierdziu Boga świat znajdzie pokój, a człowiek szcze˛ście!
To zadanie powierzam wam, drodzy bracia i siostry, Kościołowi w Krakowie i
w Polsce oraz wszystkim czcicielom Bożego miłosierdzia, którzy tutaj przybywać be˛da˛ z Polski i z całego świata. Ba˛dźcie świadkami miłosierdzia!
6. Boże, Ojcze Miłosierny,
który objawiłeś swoja˛ miłość
w Twoim Synu Jezusie Chrystusie,
i wylałeś ja˛ na nas w Duchu Świe˛tym, Pocieszycielu,
Tobie zawierzamy dziś losy świata i każdego człowieka.
Pochyl sie˛ nad nami grzesznymi,
ulecz nasza˛ słabość,
9
10
N. 476.
por. Dzienniczek, 1732.
44
przezwycie˛ż wszelkie zło,
pozwól wszystkim mieszkańcom ziemi
doświadczyć Twojego miłosierdzia,
aby w Tobie, Trójjedyny Boże,
zawsze odnajdywali źródło nadziei.
Ojcze przedwieczny,
dla bolesnej me˛ki i zmartwychwstania Twojego Syna,
miej miłosierdzie dla nas i całego świata!
Niech be˛dzie pochwalony Jezus Chrystus!
II
Cracoviae in beatificatione quattuor Servorum Dei.*
1. « To jest moje przykazanie, abyście sie˛ wzajemnie miłowali, tak jak Ja
was umiłowałem ».1
Drodzy Bracia i siostry! Te słowa Pana Jezusa, które słyszeliśmy przed
chwila˛, wpisuja˛ sie˛ w szczególny sposób w temat dzisiejszego liturgicznego
spotkania na krakowskich Błoniach: « Bóg bogaty w miłosierdzie ». To hasło
jest niejako streszczeniem całej prawdy o tej miłości Boga do człowieka,
która przyniosła ludzkości odkupienie. « Bóg, be˛da˛c bogaty w miłosierdzie,
przez wielka˛ swa˛ miłość, jaka˛ nas umiłował, i to nas, umarłych na skutek
wyste˛pków, razem z Chrystusem przywrócił do życia ».2 Pełnia tej miłości
objawiła sie˛ w ofierze krzyża. Nikt bowiem « nie ma wie˛kszej miłości od tej,
gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich ».3 Taka jest miara miłosiernej miłości! Taka jest miara miłosierdzia Bożego!
Kiedy uświadamiamy sobie te˛ prawde˛, zdajemy sobie sprawe˛, iż Chrystusowe wezwanie do miłości wzajemnej na wzór Jego miłości wyznacza nam
wszystkim te˛ sama˛ miare˛. Doznajemy niejako przynaglenia, abyśmy korzystaja˛c z daru miłosiernej miłości Boga, sami z dnia na dzień oddawali życie,
czynia˛c miłosierdzie wobec braci. Uświadamiamy sobie, że Bóg, okazuja˛c
nam miłosierdzie, oczekuje, że be˛dziemy świadkami miłosierdzia w dzisiejszym świecie.
1
2
3
J 15, 12.
Ef 2, 4-5.
J 15, 13.
45
2. Wezwanie do dawania świadectwa miłosierdziu brzmi szczególnie wymownie tu, w umiłowanym Krakowie, nad którym góruje sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach — nowa świa˛tynia, która˛ wczoraj było mi
dane konsekrować. Tu to wezwanie brzmi znajomo, bo odwołuje sie˛ do wielowiekowej tradycji tego miasta, której szczególnym znamieniem była zawsze
gotowość do niesienia pomocy potrzebuja˛cym. Nie można zapomnieć, że z tej
tradycji wyrosło wielu świe˛tych, błogosławionych — kapłanów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich — którzy poświe˛cili swe życie posłudze
miłosierdzia. Od biskupa Stanisława, Królowej Jadwigi Wawelskiej, Jana
Kantego, Piotra Skargi SJ, aż do Brata Alberta, Anieli Salawy i kardynała
Sapiehy kolejne pokolenia wiernych mieszkańców tego miasta podejmowały
dziedzictwo miłosierdzia. Dziś to dziedzictwo zostało przekazane w nasze re˛ce
i nie może pójść w zapomnienie.
Dzie˛kuje˛ kard. Franciszkowi, że zechciał nam przypomnieć o tej tradycji
w skierowanych do mnie słowach pozdrowienia. Jestem wdzie˛czny za zaproszenie do mojego Krakowa i za gościne˛. Pozdrawiam wszystkich tu zebranych z kardynałami i biskupami na czele, jak też tych, którzy uczestnicza˛ w
tej Eucharystii za pośrednictwem radia i telewizji.
Pozdrawiam cała˛ Polske˛. W myślach przemierzam ten świetlisty szlak, na
którym św. Faustyna Kowalska przygotowywała sie˛ do przyje˛cia ore˛dzia o
miłosierdziu — szlak od Łodzi i Warszawy, przez Płock, Wilno, po Kraków
— wspominaja˛c również tych, którzy na tym szlaku służyli św. Faustynie
pomoca˛.
Pragne˛ pozdrowić naszych gości. Słowa pozdrowienia kieruje˛ do Pana
Prezydenta Rzeczypospolitej, do Pana Premiera oraz przedstawicieli władz
państwowych i terytorialnych. Sercem obejmuje˛ wszystkich moich rodaków,
szczególnie dotknie˛tych cierpieniem i choroba˛. O mej duchowej bliskości i o
stałym towarzyszeniu w modlitwie pragne˛ zapewnić wszystkich doświadczonych wielorakimi trudnościami, zwłaszcza bezrobotnych, bezdomnych, ludzi
w podeszłym wieku, ludzi samotnych, rodziny wielodzietne. Pozdrowieniem
obejmuje˛ naszych rodaków rozsianych po całym świecie. Serdecznie pozdrawiam również pielgrzymów, którzy przybyli tutaj z różnych krajów Europy i
świata. Szczególne pozdrowienie kieruje˛ do obecnych tutaj prezydentów Litwy i Słowacji.
3. Kościół od pocza˛tku swego istnienia, odwołuja˛c sie˛ do tajemnicy Krzyża i zmartwychwstania, naucza o Bożym miłosierdziu, które jest re˛kojmia˛
nadziei i źródłem zbawienia człowieka. Wydaje sie˛ jednak, że dzisiaj jest
46
szczególnie wezwany, by głosić światu to ore˛dzie. Nie może zaniechać tej
misji, skoro wzywa go do tego sam Bóg przez świadectwo św. Faustyny.
A wybrał Bóg do tego nasze czasy. Może dlatego, że wiek XX, mimo
niewa˛tpliwych osia˛gnie˛ć w wielu dziedzinach, naznaczony był w szczególny
sposób « misterium nieprawości ». Z tym dziedzictwem dobra, ale też i zła
weszliśmy w nowe tysia˛clecie. Przed ludzkościa˛ jawia˛ sie˛ nowe perspektywy
rozwoju, a równocześnie nowe zagrożenia. Człowiek nierzadko żyje tak, jak
gdyby Boga nie było. Uzurpuje sobie prawo Stwórcy do ingerowania w tajemnice˛ życia ludzkiego. Usiłuje decydować o jego zaistnieniu, wyznaczać
jego kształt przez manipulacje genetyczne i w końcu określać granice˛ śmierci.
Odrzucaja˛c Boże prawa i zasady moralne, otwarcie wyste˛puje sie˛ przeciw
rodzinie. Na wiele sposobów usiłuje sie˛ zagłuszyć głos Boga w ludzkich sercach, a Jego samego uczynić « wielkim nieobecnym » w kulturze i społecznej
świadomości narodów. « Tajemnica nieprawości » wcia˛ż wpisuje sie˛ w rzeczywistość świata, w którym żyjemy.
Doświadczaja˛c tej tajemnicy, człowiek przeżywa le˛k przed przyszłościa˛,
przed pustka˛, przed cierpieniem, przed unicestwieniem. Może właśnie dlatego, przez świadectwo skromnej zakonnicy z Łagiewnik, Chrystus niejako
wchodzi w nasze czasy, ażeby wyraźnie wskazać na to źródło ukojenia i
nadziei, jakie jest w odwiecznym miłosierdziu Boga.
Trzeba, ażeby Jego ore˛dzie o miłosiernej miłości zabrzmiało z nowa˛ moca˛.
Świat potrzebuje tej miłości. Nadszedł czas, żeby Chrystusowe przesłanie
dotarło do wszystkich, zwłaszcza do tych, których człowieczeństwo i godność
zdaja˛ sie˛ zatracać w mysterium iniquitatis. Nadszedł czas, aby ore˛dzie o Bożym miłosierdziu wlało w ludzkie serca nadzieje˛ i stało sie˛ zarzewiem nowej
cywilizacji — cywilizacji miłości.
4. To ore˛dzie Kościół pragnie niestrudzenie głosić nie tylko żarliwym
słowem, ale także gorliwa˛ praktyka˛ miłosierdzia. Dlatego też nieustannie
wskazuje na przykłady tych, którzy w imie˛ miłości Boga i człowieka « szli i
owoc przynosili ». Dziś doła˛cza do nich czworo nowych błogosławionych.
Różne były czasy, w których żyli, różne były ich osobiste dzieje. Jednak
jednoczy ich ten szczególny rys świe˛tości, jakim jest oddanie sprawie miłosierdzia.
Bł. Zygmunt Szcze˛sny Feliński, arcybiskup warszawski w trudnym czasie
niewoli narodowej, wytrwale wzywał do ofiarności na rzecz ubogich, do otwierania instytucji wychowawczych i zakładów dobroczynnych. Sam otworzył sierociniec i szkołe˛ w stolicy, które oddał pod opieke˛ założonego przez
siebie w 1857 r. Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Po
47
upadku powstania styczniowego, wiedziony miłosierdziem wobec braci, otwarcie wysta˛pił w obronie prześladowanych. Cena˛ za te˛ wierność miłości było
zesłanie w gła˛b Rosji, które trwało dwadzieścia lat. Również tam pamie˛tał o
ludziach biednych i zagubionych, okazuja˛c im wielka˛ miłość, cierpliwość i
wyrozumiałość. Napisano o nim, że « w czasie swego wygnania, w ucisku
wszechstronnym, w ubóstwie modlitwy trzymał sie˛ tylko cia˛gle u stóp krzyża
i oddawał sie˛ miłosierdziu Bożemu ».
Oto przykład duszpasterskiej posługi, który dziś w sposób szczególny
pragne˛ powierzyć moim braciom w biskupstwie. Drodzy bracia, niech arcybiskup Feliński patronuje waszym wysiłkom maja˛cym na celu tworzenie i
realizacje˛ duszpasterskiego programu miłosierdzia. Ten program niech
kształtuje wasze zaangażowanie w życie Kościoła, a także w życie społeczne,
polityczne na arenie narodowej, europejskiej i światowej.
W duchu tak pojmowanej miłości społecznej arcybiskup Feliński głe˛boko
angażował sie˛ w obrone˛ wolności narodowej. Potrzeba tego i dziś, kiedy różne
siły — cze˛sto kieruja˛ce sie˛ fałszywa˛ ideologia˛ wolności — staraja˛ sie˛ ten teren
zagospodarować dla siebie. Kiedy hałaśliwa propaganda liberalizmu, wolności bez prawdy i odpowiedzialności nasila sie˛, również w naszym kraju, pasterze Kościoła nie moga˛ nie głosić jednej i niezawodnej filozofii wolności, jaka˛
jest prawda Krzyża Chrystusowego. Taka filozofia wolności jest istotowo
zwia˛zana z dziejami naszego narodu.
5. Pragnienie niesienia miłosierdzia najbardziej potrzebuja˛cym zaprowadziło bł. Jana Beyzyma — jezuite˛, wielkiego misjonarza — na daleki Madagaskar, gdzie z miłości do Chrystusa poświe˛cił swoje życie tre˛dowatym. Służył dniem i noca˛ tym, którzy byli niejako wyrzuceni poza nawias życia
społecznego. Przez swoje czyny miłosierdzia wobec ludzi opuszczonych i
wzgardzonych dawał niezwykłe świadectwo Ewangelii. Najwcześniej odczytał je Kraków, a potem cały kraj i emigracja. Zbierano fundusze na budowe˛
na Madagaskarze szpitala pod wezwaniem Matki Boskiej Cze˛stochowskiej,
który istnieje do dziś. Jednym z promotorów tej pomocy był św. Brat Albert.
Ciesze˛ sie˛, że duch solidarności w miłosierdziu wcia˛ż panuje w polskim
Kościele, czego dowodem jest wiele dzieł pomocy społecznościom dotknie˛tym
przez kle˛ski żywiołowe w różnych regionach świata, czy też niedawna inicjatywa skupu nadwyżek zboża, aby można było przekazać je głoduja˛cym w
Afryce. Mam nadzieje˛, że ta szlachetna idea doczeka sie˛ realizacji.
Dobroczynna działalność bł. Jana Beyzyma była wpisana w jego podstawowa˛ misje˛: niesienie Ewangelii tym, którzy jej nie znaja˛. Oto najwie˛kszy dar — dar miłosierdzia — prowadzić ludzi do Chrystusa, pozwolić im
48
poznać i zakosztować Jego miłości. Prosze˛ was zatem, módlcie sie˛, aby w
Kościele w Polsce rodziły sie˛ coraz liczniejsze powołania misyjne. W duchu
miłosierdzia wspierajcie nieustannie misjonarzy pomoca˛ i modlitwa˛.
6. Służba˛ miłosierdziu było również życie bł. Jana Balickiego. Jako kapłan miał zawsze otwarte serce dla wszystkich potrzebuja˛cych. Jego posługa miłosierdzia przejawiała sie˛ w niesieniu pomocy chorym i ubogim, ale
szczególnie mocno wyraziła sie˛ przez posługe˛ w konfesjonale. Zawsze z cierpliwościa˛ i pokora˛ starał sie˛ zbliżyć grzesznego człowieka do tronu Bożej
łaski.
Wspominaja˛c o tym, zwracam sie˛ do kapłanów i seminarzystów: prosze˛
was, nie zapominajcie, że na was, szafarzach Bożego miłosierdzia, spoczywa
wielka odpowiedzialność, ale też pamie˛tajcie, że sam Chrystus umacnia was
obietnica˛, która˛ przekazał przez św. Faustyne˛: « Powiedz Moim kapłanom, że
zatwardziali grzesznicy kruszyć sie˛ be˛da˛ pod ich słowami, kiedy be˛da˛ mówić
o niezgłe˛bionym miłosierdziu Moim, o litości, jaka˛ mam dla nich w sercu
Swoim ».4
7. Dzieło miłosierdzia wyznaczało również droge˛ powołania zakonnego bł.
Sancji Janiny Szymkowiak, serafitki. Już z domu rodzinnego wyniosła gora˛ca˛ miłość do Najświe˛tszego Serca Jezusowego i w tym duchu była pełna
dobroci dla wszystkich ludzi, a szczególnie dla najbiedniejszych i najbardziej
potrzebuja˛cych. Przynależa˛c do Sodalicji Mariańskiej i Kółka Miłosierdzia
św. Wincentego, niosła im konkretna˛ pomoc, zanim jeszcze wsta˛piła na droge˛
życia zakonnego, by potem jeszcze pełniej oddać sie˛ na służbe˛ innym. Cie˛żkie
czasy hitlerowskiej okupacji przyje˛ła jako okazje˛ do całkowitego oddania
siebie potrzebuja˛cym. Swoje powołanie zakonne zawsze uznawała za dar
Bożego miłosierdzia.
Pozdrawiaja˛c Zgromadzenie Córek Matki Bożej Bolesnej — serafitek,
zwracam sie˛ do wszystkich sióstr zakonnych i osób konsekrowanych: niech
bł. Sancja be˛dzie wam przykładem, patronka˛. Przyjmijcie na swój sposób jej
duchowy testament, który zawarła w jednym prostym zdaniu: « Jak sie˛ oddać
Bogu, to oddać sie˛ na przepadłe ».
8. Bracia i siostry! Wpatruja˛c sie˛ w postaci tych błogosławionych, pragne˛
przypomnieć raz jeszcze słowa, które napisałem w encyklice o Bożym miłosierdziu: « Człowiek dociera do miłosiernej miłości Boga, do Jego miłosierdzia
o tyle, o ile sam przemienia sie˛ wewne˛trznie w duchu podobnej miłości w
4
Dzienniczek, 1521.
49
stosunku do bliźnich ».5 Obyśmy na tej drodze odkrywali coraz pełniej tajemnice˛ miłosierdzia Bożego i żyli nia˛ na co dzień!
W obliczu współczesnych form ubóstwa, których jak wiem nie brakuje w
naszym kraju, potrzebna jest dziś — jak to określiłem w liście Novo millennio
ineunte — « wyobraźnia miłosierdzia » w duchu solidarności z bliźnimi, dzie˛ki
której pomoc be˛dzie « świadectwem braterskiej wspólnoty dóbr ».6 Niech tej
« wyobraźni » nie zabraknie mieszkańcom Krakowa i całej naszej Ojczyzny.
Niech wyznacza duszpasterski program Kościoła w Polsce. Niech ore˛dzie o
Bożym miłosierdziu zawsze znajduje odbicie w dziełach miłosierdzia ludzi.
Trzeba spojrzenia miłości, aby dostrzec obok siebie brata, który wraz z
utrata˛ pracy, dachu nad głowa˛, możliwości godnego utrzymania rodziny,
wykształcenia dzieci doznaje poczucia opuszczenia, zagubienia i beznadziei.
Potrzeba « wyobraźni miłosierdzia », aby przyjść z pomoca˛ dziecku zaniedbanemu duchowo i materialnie; aby nie odwracać sie˛ od chłopca czy dziewczyny, którzy zagubili sie˛ w świecie różnorakich uzależnień lub przeste˛pstwa;
aby nieść rade˛, pocieszenie, duchowe i moralne wsparcie tym, którzy podejmuja˛ wewne˛trzna˛ walke˛ ze złem. Potrzeba tej wyobraźni miłosierdzia wsze˛dzie tam, gdzie ludzie w potrzebie wołaja˛ do Ojca miłosierdzia: « Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj ». Oby dzie˛ki bratniej miłości tego chleba
nikomu nie brakowało! « Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia
dosta˛pia˛».7
9. Podczas mej pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny w 1979 roku tu, na
tych Błoniach mówiłem, że « gdy jesteśmy mocni Duchem Boga, jesteśmy
także mocni wiara˛ w człowieka — wiara˛, nadzieja˛ i miłościa˛: sa˛ one nierozerwalne i jesteśmy gotowi świadczyć sprawie człowieka wobec każdego,
któremu ta sprawa prawdziwie leży na sercu ». Dlatego też prosiłem was
wówczas, « abyście nigdy nie wzgardzili ta˛ Miłościa˛, która jest ’najwie˛ksza’,
która sie˛ wyraziła przez krzyż, a bez której życie ludzkie nie ma ani korzenia, ani sensu » — słowa te były powiedziane 10 czerwca 1979 r., a dziś je
przypominam.
Bracia i siostry! Dziś powtarzam to wezwanie: otwórzcie sie˛ na najwie˛kszy dar Boga, na Jego miłość, która przez krzyż Chrystusa objawiła sie˛
światu jako miłość miłosierna. Dzisiaj — już w innych czasach, na progu
nowego wieku i tysia˛clecia — nadal ba˛dźcie « gotowi świadczyć sprawie
człowieka ». Dziś z cała˛ moca˛ prosze˛ wszystkich synów i córki Kościoła, a
5
6
7
N. 14.
por. n. 50.
Mt 5, 7.
50
także wszystkich ludzi dobrej woli, aby « sprawa człowieka » nie była nigdy,
przenigdy odła˛czona od miłości Boga. Pomóżcie współczesnemu człowiekowi zaznawać miłosiernej miłości Boga! Niech w jej blasku i cieple ocala
swoje człowieczeństwo!
III
Ad quosdam Brasiliae sacros praesules.*
Veneráveis Irmãos no episcopado
1. É com grande alegria que vos dou as boas-vindas, Bispos do Regional
Sul II do Brasil, ao vos reunir em Roma para a visita ad Limina Apostolorum.
Ela está destinada a expressar o vı́nculo de comunhão que une cada um de
vós e as vossas comunidades locais ao Sucessor de Pedro, chamado a confirmar os seus irmãos e irmãs na fé.1 É com afeto fraterno que vos saúdo com as
palavras do Apóstolo: a graça e paz da parte de Deus, nosso Pai, e do Senhor
Jesus Cristo estejam convosco.2 Através de vós dirijo esta mesma saudação
aos sacerdotes, religiosos e fiéis leigos das Igrejas particulares do Paraná,
sobre os quais presidis na caridade.
2. Agradeço as amáveis palavras do Senhor Arcebispo de Cascavel, D.
Lúcio Ignácio Baumgaertner, que em representação do vosso Regional, quis
dirigir-me, pois bem exprimem os sentimentos de fraterna união de todos os
Bispos com o Sucessor de Pedro e com a Igreja que, dos quatro pontos
cardeais, está unida a esta Sé Apostólica. Não foi este, porventura, o cerne
de uma das conclusões que o Sı́nodo dos Bispos do ano passado quis manifestar?
« Somente se for claramente perceptı́vel — dizia eu na solene concelebração Eucarı́stica de encerramento — uma profunda e convicta unidade dos
Pastores entre si e com o Sucessor de Pedro, assim como dos Bispos com os
seus sacerdotes, poderá dar-se uma resposta credı́vel aos desafios que provêm
do atual contexto cultural ».3
A Igreja que está no Paraná enfrenta certamente as perspectivas lançadas
pelas Diretrizes Gerais da Ação Evangelizadora do Brasil, como fruto da
1
2
3
Cf. Lc 22, 32.
Cf. Rm 1, 7.
Homı́lia, n. 4.
51
Tertio millennio adveniente. Ao ler os vossos relatórios qüinqüenais, pude
constatar evidentes progressos na organização das dioceses e no desenvolvimento de numerosas pastorais, que cada Ordinário local, junto com os seus
agentes de pastoral, vem assumindo com coragem e determinação, para fazer
frente as exigências da nova evangelização. Disto quero referir-me sem dúvida, mas a premissa básica estará sempre naquela eclesiologia de comunhão
preconizada insistentemente no último Sı́nodo. A Igreja universal quer recomeçar, neste inı́cio de milênio, unida com o Sucessor de Pedro e com os Bispos
entre si.
3. Unidos para a missão!
Em diversas ocasiões ao longo do Pontificado, quis referir as duas
grandes colunas das exigências de comunhão: « conservar o depósito da
fé na sua pureza e integridade », bem como a « unidade de todo o Colégio
dos Bispos sob a autoridade do Sucessor de Pedro »,4 visto que o pleno
exercı́cio do Primado de Pedro é fundamental para a identidade e a vitalidade da Igreja.
De resto, é próprio da Conferência nacional dos Bispos do Brasil, manifestar a solicitude para com a Igreja e sua missão universal, por meio da
comunhão e colaboração com a Sé Apostólica e pela atividade missionária,
principalmente ad gentes. Por isso, cada Bispo deverá urgir que os evangelizadores da sua diocese, e sobretudo ele mesmo, sejam plenamente fiéis a
doutrina católica, comprovando constantemente se a explicação da Palavra
é conforme com a Revelação confiada pelo divino Mestre ao Magistério eclesiástico. Acrescente-se que tal identidade supõe uma clara sintonia disciplinar
e doutrinal com o Episcopado mundial, para assim manter, junto com este, o
vı́nculo essencial com o Papa.
No marco dos projetos pastorais que poderão ser alinhavados nestes próximos anos decorrentes deste nosso encontro fraterno, e em consideração do
Projeto de Evangelização da Igreja no Brasil, subordinado ao tema « Ser
Igreja no novo milênio », aprovado pela CNBB em 2000, faço votos de que
possa haver esse « caminho comum da Igreja inteira » que o episcopado brasileiro subscreveu.
4. « No alvorecer do terceiro milênio, a figura ideal do Bispo, com que a
Igreja continua a contar, é a de Pastor que, configurado com Cristo na
santidade da vida, se dedica generosamente em favor da Igreja que lhe foi
4
Cf. Exor. ap. pós-sinodal Ecclesia in America, 33.
52
confiada tendo no coração, ao mesmo tempo, a solicitude por todas as Igrejas
espalhadas pela terra ».5
Desta afirmação surge o fundamento e a esperança daquilo que o Sı́nodo,
rompendo as barreiras de uma formulação circunscrita a uma simples diocese
ou a um paı́s, quis propor a todos os Bispos, Sucessores dos Apóstolos. Duc in
altum, remai mar adentro! Lançai-vos a empresas corajosas, ousai grandes
metas, certos de que Deus não perde batalhas! Mas, por sua vez, aspirai a
carismas melhores; e qual não será o melhor dos carismas, senão o da santidade pessoal?
Retorna aqui a imagem do Bom Pastor, que dá a vida pelas suas ovelhas.6
O Bom Pastor, não é só o eficiente e organizado condutor das ovelhas, embora sejam estes elementos necessários em todo trabalho humano, e muito
mais quando se trata de dirigir almas. Ele deve ser sobretudo bom. Todo e
qualquer programa pastoral, a catequese em todos os nı́veis, a cura animarum
em geral de todo o povo fiel, haurindo sua santidade em Jesus, supremo
Pastor, deve ter na vida e testemunho do seu Bispo e do clero seu estı́mulo
imediato, seu modelo orientador. Sem isto, todo trabalho será vão. « Só Deus
é bom » 7 diz o Senhor, mas por Ele, com Ele e n’Ele participamos da graça
que nos foi dada, para fazê-la frutificar, não como propriedade mas como
dom a administrar. Toda a bondade e todo o bem vem do Altı́ssimo, doador
de todos os bens.8
Com razão, o Bispo de Hipona notava a insistência do Senhor com Pedro
ao perguntar: amas-Me? Apascenta as minhas ovelhas, pois constitui uma
séria advertência, para todos os que têm responsabilidade de pastorear uma
grei. « Quer dizer: se Me amas, não penses em apascentar-te a ti mesmo, mas
sim as minhas ovelhas: apascenta-as como minhas, não como tuas; procura
nelas a minha glória e não a tua; a minha propriedade e não a tua; os meus
interesses e não os teus; não sejas daqueles que nos tempos de perigo só se
amam a si mesmos e tudo o que deriva deste princı́pio, que é a raiz de todo
mal. Os que apascentam as ovelhas de Cristo não se amem a si mesmos; não as
apascentem como próprias, mas como de Cristo ».9 Daı́, a grande responsabilidade de saber como são administrados os bens que lhes forem entregues.
5
Cf. 2 Cor 11, 28; Homı́lia no encerramento do Sı́nodo dos Bispos, 27/10/2001, L’Osservatore
Romano n. 44, 3.
6
Jo 10, 15.
7
Mc 10, 18.
8
Cf. Tg 1, 17.
9
Tratado sobre o Ev. de S. João. 123, 5; CCL 36, 678-680.
53
A cada qüinqüênio os Bispos vêm a Roma, não por mera questão de
rotina administrativa a fim de apresentar um relatório sobre o estado da
própria diocese. O que está alı́, por detrás, é o estado da própria alma e,
conseqüentemente, da santidade pessoal e a do seu rebanho. Não pode um
Bispo esquivar-se daquela exigência divina redde rationem villicationis tuae:
presta conta do teu ministério e das almas que te foram confiadas.10 Por isso,
a fidelidade ao seu compromisso, os propósitos de ação, as experiências hauridas aqui na Sé Apostólica, hão de ser confiados ao divino Consolador, para
que no futuro fortaleçam a alma de toda a diocese, levando-a a aproximar-se,
sempre mais, da Pátria celestial.
5. Com estas premissas, volto a repetir-vos: Duc in altum! O amor de Deus
nos urge! « A vossa luz brilhe diante dos homens, para que vejam vossas boas
obras e glorifiquem vosso Pai que está nos céus ».11
Ao longo destes anos, muitas vezes tenho repetido o apelo a nova evangelização. E faço-o agora uma vez mais para inculcar sobretudo que é preciso
reacender o zelo apostólico em todas as camadas da sociedade paranaense e
de todo o Brasil, exortando indivı́duos e comunidades a um compromisso
diário de empenho missionário. A proposta seja feita — como já o dizia —
« aos adultos, as famı́lias, aos jovens, as crianças, sem nunca esconder as
exigências radicais da mensagem evangélica ».12
Conheço bem o esforço deste Regional no serviço destinado a todos os
homens e mulheres, particularmente aos pobres e marginalizados; no diálogo
dirigido aos cristãos não católicos e aos de religiões e culturas diferentes; no
verdadeiro e próprio anúncio, que tem como destinatários os católicos afastados; e no testemunho de comunhão eclesial, a ser vivido pelos que participam da vida da Igreja.
Assim mesmo, nos diversos planos de ação pastoral pude constatar os
destaques dados a juventude, a famı́lia, a catequese, as vocações e aos meios
de comunicação social. Faço votos também que se prossiga no esforço por um
adequado acompanhamento da Pastoral da Criança.
Por outro lado, dentro do quadro do Regional Sul II, o episcopado paranaense tem-se distinguido na preparação dos planos e na sua execução, com
boa organização, dinamismo, equilı́brio e afeto colegial, demonstrado nas
assembléias, no trabalho conjunto, nas comemorações diocesanas, destacando-se a promoção vocacional e dos seminários. O Paraná, está bem servido de
10
11
12
Cf. Lc 16, 2.
Mt 5, 16.
NMI, 40.
54
clero, contribuindo, inclusive, para a distribuição dos novos presbı́teros para
além das suas fronteiras estaduais, e no assessoramento e intercâmbio com as
comunidades nipo-brasileiras, tanto do Brasil como do Japão.
Na linha desta ação, cabe também prosseguir no empenho pela Catequese
a todos os nı́veis, de modo especial na vivência dos sacramentos. Sei que em
algumas dioceses os fiéis preferem praticar as formas de religiosidade popular
(procissões, novenas, etc...), custando-lhes mais participar ativamente da
liturgia. Por isso, renovo o apelo de que sejam postos todos os meios para
que o povo possa aceder aos sacramentos, especialmente da Penitência e da
Eucaristia, quando devidamente preparados. A presença de Movimentos
apostólicos, numerosos e dinâmicos, quando atuam « em plena sintonia eclesial e obediência as diretrizes autorizadas dos Pastores »,13 tem dado particular ajuda a Pastoral diocesana; sua ação pode ser, em muitos casos, determinante para contribuir para este processo permanente de conversão, que é
próprio da evangelização e conseguir assim uma sociedade mais justa e reconciliada com Deus. Por isso, o apostolado dos leigos vem assumindo uma
importância determinante para aproximar a Deus tantos homens e mulheres,
pois é no ambiente que lhes é familiar — no trabalho, no lar e na sociedade em
geral — onde o papel do leigo se torna imprescindı́vel e, muitas vezes, insubstituı́vel.
Tenham em conta, também, que o fenômeno da imigração, certamente
não desconhecido há diversas gerações, recebe hoje o influxo crescente e
fronteiriço de populações latino-americanas em busca do melhor teor de vida
do vosso paı́s. Dou graças a Deus, pela vossa constante preocupação em
manter intercâmbios com as Conferências episcopais dos paı́ses vizinhos, a
fim da harmonizar gradualmente as diversas pastorais e para uma acolhida
generosa e digna dos mais carentes. A ação dos Pastores e presbı́teros confio
também a missão de vigiar contra toda influência deletéria das seitas, de um
lado e de outro da fronteira. A ı́ndole boa e acolhedora da vossa gente, não
pode deixar-se arrastar por uma visão conformista e utilitarista de soluções a
curto prazo. Nunca é demais reiterar aqui que « é necessário fazer uma revisão
dos métodos pastorais adotados, para que cada Igreja particular preste aos
fiéis uma assistência religiosa mais personalizada, reforce as estruturas de
comunhão e missão, e aproveite as possibilidades evangelizadoras que oferece
uma religiosidade popular purificada, tornando assim mais viva a fé de todos
os católicos em Jesus Cristo ».14
13
14
NMI, 46.
Ecclesia in America, 73.
55
Neste mesmo espı́rito de comunhão que deve nortear a vida pastoral de
cada diocese, destacam-se as numerosas congregações religiosas que, mormente no campo educacional, têm dado uma fundamental contribuição na
formação da juventude e, entre outras, na Pastoral vocacional. Conheço o
esforço empregado pelos religiosos neste sentido, e particularmente na missão
ad gentes. O Brasil poderá certamente ser o berço de generosas vocações
missionárias para a África e a Ásia. E se, as vezes, o Senhor permite que
irriguem com o seu sangue aquelas terras, saiba toda a Igreja que o martı́rio,
singular comunhão com Cristo Redentor, é fonte de inauditas graças para o
Povo de Deus.
6. Queridos Irmãos, estas são as breves reflexões que hoje compartilho
convosco, procurando oferecer-vos todo encorajamento no Senhor e animarvos no vosso ministério em prol do Seu povo.
Tudo o que nestes anos realizastes é precioso aos olhos de Deus. A ocasião,
porém, deste nosso encontro constitui um momento providencial para dar
impulso ao vosso empenho pastoral. Oro com muito fervor para que obtenhais bom êxito nesta importante tarefa pastoral, de maneira que a Igreja
que está no Paraná resplandeça com toda a sua glória, como Esposa de Cristo,
que Ele escolheu com amor infinito. Ao confiar a vossa missão apostólica a
intercessão da Virgem Maria, que em todas as épocas é a esplendente Estrela
da Evangelização, concedo de coração a todos vós, aos sacerdotes, aos religiosos e aos fiéis leigos das vossas dioceses, a minha Bênção Apostólica.
IV
Ad quosdam Brasiliae episcopos.*
Caros Irmãos no episcopado
1. Neste tempo forte do vosso ministério episcopal, que é a visita ad
Limina, é para mim uma grande alegria acolher a vós que tendes o encargo
pastoral da Igreja na Região Leste 1 do Brasil, da qual fazem parte as
dioceses do Estado do Rio de Janeiro e a « União São João Maria Vianney »,
que eu quis constituir em Campos como Administração Apostólica Pessoal.
Viestes recolher-vos junto ao túmulo dos Apóstolos Pedro e Paulo, para
fazerdes crescer em vós o impulso apostólico que os animava e os conduziu
* Die 5 Septembris 2002.
56
até aqui, para serem as testemunhas do Evangelho de Cristo, aceitando para
isto fazer o dom total da sua vida. Ao encontrardes o Bispo de Roma e os seus
colaboradores, quereis também manifestar a vossa comunhão com o Sucessor
de Pedro e a Igreja universal. O Senhor abençoe a vossa iniciativa e seja o
vosso apoio no serviço ao povo que vos foi confiado.
Ao agradecer ao Cardeal Eugênio Sales as palavras que me foram dirigidas, para exprimir sentimentos de afeto e de devoção, saúdo todos vós aqui
presentes e, por vosso intermédio, dirijo meu pensamento aos sacerdotes,
religiosos, religiosas, catequistas e demais leigos das vossas dioceses. O Senhor
lhes dê força e audácia para serem, em todas as circunstâncias, vigilantes
testemunhas do amor de Deus no meio dos seus irmãos!
2. Tanto a arquidiocese de Niterói quanto a do Rio de Janeiro possuem
uma rica e dinâmica tradição. Nesta última, desde a aurora da história do
Brasil, quando meu venerável predecessor, o Papa Gregório III, criou em 19
de Julho de 1575 a Prelazia de São Sebastião, até hoje, a Igreja católica
incentivou numerosas iniciativas pastorais, graças à generosa dedicação de
eminentes figuras como as dos Cardeais Arcoverde, Sebastião Leme, Jaime de
Barros Câmara e Eugênio Sales, para não citar todos. Esta Sé de Pedro quer
prestar homenagem a todos, Prelados, Bispos e Arcebispos de ambas arquidioceses, que serviram a causa do Reino de Deus entre o povo desta grande
Nação, fazendo crescer as sementes do Verbo, até se transformar em árvore
frondosa.1 Na esteira desta tradição, faço votos por que este Regional continue exercendo seu influxo positivo sobre toda a Igreja no Brasil, fomentando
um intenso espı́rito de comunhão com o Episcopado nacional e com a Santa
Sé. A ocasião me é propı́cia para estender também os meus votos de felicidades ao Senhor Arcebispo do Rio de Janeiro, D. Eusébio Oscar Scheid, agora
que está iniciando sua missão como novo Pastor da arquidiocese.
3. É dentro do marco destes auspı́cios, que desejaria tecer algumas considerações a respeito dos Seminários na formação dos futuros presbı́teros no
Brasil, como absoluta prioridade para uma pastoral renovada e missionária.
Ainda permanece viva na memória o grande encontro de 1992 em Santo
Domingo, com o Episcopado Latino-Americano. Os temas abordados naquela
ocasião abrangiam circunstâncias e situações da Igreja, que superavam os
estreitos limites de uma ou de poucas nações. Neles eu retomava um dos
principais motivos que exigiram aquela grande assembléia. Dizia naquela
1
Cf. Mt 13, 31-32.
57
ocasião que é « condição indispensável para a nova evangelização, poder contar com evangelizadores numerosos e qualificados. Por isso, a promoção das
vocações sacerdotais e religiosas, bem como de outros agentes de pastoral, há
de ser uma prioridade dos Bispos e um compromisso de todo o povo de
Deus ».2
Passados já quase dez anos, não há dúvida de que muito tem sido feito
neste sentido, especialmente na vossa terra, onde o crescimento demográfico
segue em ritmo acelerado, e as exigências de delimitar as novas fronteiras
eclesiásticas têm procurado acompanhar, a duras penas, tal evolução. Pensando na imensidade do território brasileiro e na carência de sacerdotes,
vossos imediatos colaboradores no ministério profético, sacerdotal e real,
quero compartilhar convosco, como quem deve confirmar na fé os seus irmãos, este problema que é da Igreja universal. Nossos sentimentos devem ser
os mesmos do Senhor que, « vendo a multidão, teve compaixão » e disse: « A
messe é grande, mas os operários são poucos. Pedi, pois, ao Senhor da messe
que envie operários ».3 A fraqueza humana, pela oração, se transforma em
potência divina, pois tudo podemos naquele que nos dá força.4
Na força de Deus e no trabalho humano, feito com sabedoria, está o
segredo para obterem-se bons resultados. São sábios os pastores que unem
suas forças, através de seminários diocesanos abertos a alunos de outras
dioceses, ou através de seminários interdiocesanos, desde que tenham uma
orientação de clara e bem definida comunhão com as normas da Igreja universal. São sábios os Pastores que não hesitam em colocar na « sementeira de
sacerdotes » seus melhores « agricultores » preparados intelectual, espiritual e
pastoralmente, a fim de constituı́rem a equipe de formadores de que a Igreja
necessita, em número adequado para cada seminário. É sabedoria potenciar
os centros de formação, e louvável prudência não se descuidar da qualidade
da formação ao buscar o aumento da quantidade, mesmo considerando a
imensidade da messe.
4. Houve, sem dúvida, uma constante preocupação desta Sé Apostólica,
em sintonia com os Pastores e a Conferência nacional dos Bispos do Brasil,
para fazer frente às exigências de criação ou de revitalização de seminários
em diversas Provı́ncias Eclesiásticas. De fato, é na região norte-oriental do
Paı́s, devido à precária situação econômica dos territórios e, como conseqüên2
3
4
Discurso inaugural, n. 26.
Mt 9, 37-38.
Cf. Fl 4, 13.
58
cia, à dificuldade real dos Bispos, de assegurar uma adequada e eficiente
atividade e funcionalidade dos seminários, onde estão sendo concentrados
os esforços mais prementes. Neste contexto, é certamente digno de louvor o
empenho em poder dispor de estruturas, pelo menos mı́nimas, para o recrutamento, a seleção e a formação das vocações sacerdotais, de que teriam
urgente necessidade. Por isso, tenho acompanhado a evolução do que poderia
vir a ser uma verdadeira « campanha » em prol do seminário no Brasil.
5. Na realidade, este problema não é totalmente alheio às regiões onde
existem melhores estruturas não só formativas, mas também materiais. Não
basta, como eu dizia antes, potenciar os centros de formação, se não se
procura insistir tanto sobre o espı́rito eclesial que deve reger o seminário,
como também sobre a qualidade do ensino; a carência de meios econômicos
foi sempre suprida, com o esforço e a boa vontade de todos, inclusive das
forças vivas de cada diocese; por isso, peço a Deus que queira recompensar a
todos quantos não se pouparam, e não se poupam, para ajudar os seminários,
que serão sempre deficitários em suas gestões.
Cabe, porém, fixar um olhar de fé sobre a situação das vocações sacerdotais. Por um lado, encontramo-nos perante a confortadora realidade do
aumento, em número e qualidade, de vocações sacerdotais. Existem muitas
e válidas experiências novas, como jornadas vocacionais, discernimentos
vocacionais, acompanhamento dos possı́veis candidatos antes da sua entrada no seminário, e outras. Há também a consoladora experiência do aumento de vocações nas dioceses, cujos seminários procuram seguir com rigor a
orientação do Concı́lio Vaticano II e da Santa Sé e, de modo especial, da
aplicação da Exortação apostólica Pastores dabo vobis, que insiste sobre o
cultivo das dimensões humano-afetiva, espiritual, intelectual e pastoral; as
próprias Diretrizes Básicas da CNBB,5 têm proporcionado válidos subsı́dios
para tal fim.
Mas, por outro lado, o impacto que o mundo moderno, com sua tendência
secularista e hedonista, exerce sobre os cristãos, mormente sobre os jovens,
deverá ser enfrentado com maior decisão para evocar e cultivar nos vocacionados o profundo amor a Cristo e ao seu Reino. É fundamental uma sólida
formação para a vida de oração e para a Liturgia pela qual, desde já, a Igreja
participa da Liturgia na Glória do Céu.
Neste sentido, a fidelidade à doutrina sobre o celibato sacerdotal pelo
Reino dos Céus deve ser encarada « com grande estima pela Igreja, especial5
Cf. n. 55.
59
mente na vida sacerdotal »,6 quando se trata de discernir nos candidatos ao
sacerdócio a chamada a uma entrega incondicionada e plena. É necessário
lembrar-lhes que o celibato não é um elemento extrı́nseco e inútil — uma
superestrutura — ao seu sacerdócio, mas uma conveniência ı́ntima para a
participação na dignidade de Cristo e no serviço da nova humanidade que
nele e por Ele dá origem e conduz à plenitude.
É meu dever, portanto, encarecer uma renovada atenção na seleção das
vocações para o seminário, pondo todos os meios a disposição para um adequado conhecimento dos candidatos, mormente sob os pontos de vista moral
e afetivo. Que nenhum Bispo se sinta excluı́do desse dever de consciência, do
qual deverá prestar contas diretamente a Deus; seria lamentável que, por
uma tolerância mal entendida, chegassem a ser ordenados jovens imaturos,
ou com evidentes sinais de desvios afetivos que, como é tristemente conhecido, poderiam causar graves anomalias na consciência do povo fiel, com
evidente dano para toda a Igreja.
A existência, em algumas escolas teológicas ou até em seminários, de
professores pouco preparados, inclusive vivendo em desacordo com a Igreja,
causa profundas tristeza e preocupação. Confiamos na misericórdia de Deus,
que dirige as consciências dos jovens generosos, mas não é possı́vel concordar
que os formandos sejam expostos a desvios de formadores e professores sem
explı́cita comunhão eclesial, e sem um testemunho claro de busca da santidade. As próprias visitas apostólicas aos seminários ficariam sem efeito significativo e duradouro, se os Bispos não assumissem decididamente a imediata introdução das mudanças solicitadas pelo Visitador. Convém, enfim, que
os Bispos que enviam seminaristas para seminários de outra diocese ou provı́ncia conheçam bem o espı́rito do seminário e o apoiem integralmente.
6. Nunca é demais repetir aqui que, através da « teologia, o futuro sacerdote adere à Palavra de Deus, cresce na vida espiritual e se dispõe a desempenhar o seu ministério sacerdotal ».7 Daı́, a importância de que haja um acompanhamento atento e vigilante de toda a vida do seminarista, mas
especialmente dos estudos teológicos, pois cabe ao Bispo zelar pela boa doutrina proporcionada no seminário.
De modo especial, juntamente com a cristologia, a eclesiologia é hoje a
pedra angular de uma formação sadia dos candidatos ao sacerdócio. O estudo
e o ensino da teologia têm exigências hauridas da sua mesma natureza; uma
6
7
Cf. Presbyterorum ordinis, 16.
PDV, 51.
60
delas, sem dúvida imprescindı́vel, é que a teologia deve conservar na Igreja
sua própria identidade, que não depende intrinsecamente do momento histórico que está atravessando.
Os esforços, certamente legı́timos e necessários, para unir a mensagem
cristã à mentalidade e à sensibilidade do homem moderno, e de expor a
verdade da fé com instrumentos extraı́dos da filosofia moderna, das ciências
positivas, ou partindo da situação do homem e da sociedade contemporânea
podem, se não forem devidamente controlados, comprometer a própria natureza da teologia e até mesmo o conteúdo da fé. É necessário que a razão,
movida pela Palavra de Deus e pelo seu maior conhecimento, seja orientada a
fim de evitar « percursos que poderiam conduzi-la para fora da Verdade revelada ».8
Em algumas partes do mundo, e parece que também no Brasil, em certas
Faculdades ou Institutos de Teologia, foi defendida uma visão mutilada da
Igreja, segundo determinadas ideologias reinantes, esquecendo-se do essencial: que a Igreja é participação no mistério de Cristo encarnado. Eis por que
urge insistir sobre a necessidade de a teologia conservar, na Igreja, sua
própria identidade.
Assumiu, portanto, um verdadeiro profetismo o princı́pio alcançado na
Assembléia, conciliar segundo o qual o mistério de Cristo e a história da
salvação devem constituir o centro de convergência das várias disciplinas
teológicas.9 O tema da Igreja, como mistério divino, não é apenas o primeiro
capı́tulo da Lumen gentium, mas é o que permeia todo o documento. Cabe aos
Bispos uma atitude de vigilância, para que as aulas de teologia não se reduzam a uma visão humana da Igreja no meio dos homens.
Isto não impede de confirmar a finalidade pastoral dos estudos teológicos,
a fim de que « todos os aspectos da formação espiritual, intelectual e disciplinar sejam ordenados de forma harmônica para este fim pastoral, e todos os
Superiores e professores, fielmente obedientes à autoridade do Bispo, se dêem
à consecução deste fim, numa ação diligente e concorde ».10
Isto leva, em última análise, ao elemento formal, que está no próprio
âmago da teologia: o da missionariedade. O Concı́lio foi muito explı́cito a
este respeito quando, no Decreto Ad gentes sobre a atividade missionária,
exortou os professores de Seminários e Universidades a pôr sempre em evidência, de modo especial nas disciplinas dogmáticas, bı́blicas, morais e histó8
9
10
Carta enc. Fides et ratio, 73.
Cf. Decr. Optatam totius, 16.
Ibid., n. 4.
61
ricas, « aqueles aspectos missionários nelas contidos, para desse modo se ir
formando a consciência missionária dos futuros sacerdotes » 11 A adequada
formação nos seminários será de grande benefı́cio para a Igreja, tanto para
a ação evangelizadora, como para uma autêntica promoção humana.
7. Caros Irmãos no episcopado, no final do nosso encontro, dirijo-me
ainda ao vosso Paı́s bem amado e, de modo especial, aos filhos dessa terra
do Estado do Rio e da sua Capital, cada um no nı́vel de responsabilidade que
lhe é próprio, para que se empenhem com resolução a edificar o Reino de
Deus neste mundo.
Neste inı́cio de milênio, desejo para todos um tempo de graça que está
anunciando uma nova primavera de vida cristã e lhes permita responder com
audácia aos apelos do Espı́rito. Confio à Virgem Maria, Mãe do Redentor, o
vosso ministério e a vida das vossas comunidades eclesiais, a fim de que guie
vossos passos para o seu Filho, Jesus. Do ı́ntimo do coração, douvos a Bênção
Apostólica, que faço extensiva aos sacerdotes e seminaristas, religiosos, religiosas, catequistas e todos os fiéis diocesanos.
V
Ad quosdam Brasiliae antistites.*
Queridos Irmãos no episcopado
1. Com prazer vos recebo hoje, Pastores da Igreja que está no Brasil, em
representação dos Regionais Norte 1 e Noroeste da Conferência Nacional dos
Bispos do Brasil. A visita ad Limina oferece a ocasião para vos encontrardes
com o Sucessor de Pedro e os seus colaboradores, e receberdes deles o apoio
necessário para a vossa ação pastoral.
De todo o coração agradeço a D. Luiz Soares Vieira, Arcebispo de Manaus, as amáveis palavras que me dirigiu em nome de todos, para renovar as
vossas expressões de afeto e estima e me fazer partı́cipe das preocupações e
esperanças da Igreja que pastoreia naquela região. Por meio de vós, saúdo
igualmente os sacerdotes, as religiosas, os religiosos e os fiéis das vossas
dioceses. Levai-lhes a recordação cheia de afeto do Papa, que os tem presen11
N. 39.
——————
* Die 14 Septembris 2002.
62
tes na sua oração para que cresçam na fé em Cristo e na caridade com o
próximo.
2. A nota distintiva da vossa missão de Pastores do povo que vos foi
confiado é a de ser, antes de tudo, promotores e modelos de comunhão. Como
a Igreja é una, assim também o Episcopado é um só e, como afirma o Concı́lio
Vaticano II, o Papa constitui « o princı́pio e fundamento perpétuo e visı́vel da
unidade, não só dos Bispos mas também da multidão dos fiéis ».1 Por isso, a
união colegial do Episcopado entre si é um dos elementos constitutivos da
unidade da Igreja.
Esta união entre os Bispos é particularmente necessária nos nossos dias,
uma vez que as iniciativas pastorais têm múltiplas formas e transcendem os
limites da própria diocese. A comunhão deve concretizar-se, além disso, numa
cooperação pastoral em programas e projetos comuns, « em temas de maior
relevo, sobretudo naqueles que se referem aos pobres ».2 A região amazônica é
sem dúvida sensı́vel aos problemas do desenvolvimento ligado ao aproveitamento das riquezas do seu subsolo, e é também conhecida como o celeiro da
biodiversidade. Por isso, há um conjunto de fatores ligados ao homem e ao
seu habitat que requerem a devida atenção, para proporcionar o justo amparo de boa parte de sua gente, inclusive daquela que vive nos limites ı́nfimos
da pobreza.
Por outro lado, as comunidades eclesiais necessitam de pastores que sejam
homens de fé e estejam unidos entre si, capazes de enfrentar os desafios de
uma sociedade cada vez mais propensa à secularização e ao consumismo. Com
efeito, ainda que boa parte do povo tenha recebido o batismo na Igreja
católica e pratique uma variada religiosidade popular, carece, às vezes, de
uma fé sólida e esclarecida. Neste sentido, a falta de um vigor vivencial e
eclesial da fé e a indiferença frente aos valores religiosos e aos princı́pios éticos
são um forte obstáculo para a evangelização. Tudo isto se torna ainda mais
difı́cil pela presença de seitas e de novos grupos pseudo-religiosos, cuja
expansão tem lugar também em ambientes tradicionalmente católicos. Este
fenômeno exige um profundo estudo « para se descobrir os motivos por que
bastantes católicos abandonam a Igreja ».3
Como mestres da sã doutrina, chamados a indicar o caminho seguro que
leva ao Pai, e como servidores da luz que é Cristo, « imagem de Deus invisı́vel »,4
1
2
3
4
Lumen gentium, 23.
Exor. ap. Ecclesia in America, 37.
Ecclesia in America, 73.
Cl 1, 15.
63
não deixeis de oferecer unidos, como sucessores dos Apóstolos, o ensinamento
do Magistério eclesial.
3. « O cálice de bênção que benzemos, não é ele a comunhão do sangue de
Cristo? E o pão que partimos, não é ele a comunhão do corpo de Cristo?
Porque somos um só pão e um só corpo, apesar de muitos, pois todos participamos desse único pão ».5 Esta afirmação do Apóstolo das Gentes, dirigida
precisamente a todo o Povo de Deus, adquire maior relevo quando se trata de
referir àquela espiritualidade da comunhão entre os Bispos chamados a viver,
com especial empenho, a colegialidade.6
A Igreja é Una como o Corpo de Cristo é Uno. A unidade da Igreja não é
só uma « nota » para ser reconhecida no mundo, mas « sua mesma natureza ».
Desta forma, ela é o inı́cio da sua existência, seu fundamento e meta, dom
original e tarefa para realizar e resolver. Os fiéis, « alimentados pelo Corpo de
Cristo na Eucaristia, manifestam visivelmente a unidade do Povo de Deus,
que neste augustı́ssimo sacramento é perfeitamente significada e admiravelmente realizada ».7 Não é só a comunidade local dos fiéis que se reúne diante
do altar, mas verdadeiramente a Igreja católica, toda inteira e no seu conjunto, que se faz presente em cada celebração do sacramento da unidade.
Unindo mais estreitamente os homens a Cristo, a Eucaristia faz deles um
só Corpo, o Corpo Mı́stico de Cristo, que é a Igreja, a ponto de poder chamar à
Eucaristia, sacramentum unitatis.8 Recolhendo o ensinamento bı́blico-patrı́stico, meu predecessor São Pio X afirmará com vigor que a « Eucaristia é
sı́mbolo, princı́pio e raiz da unidade católica, fator de concórdia entre os
espı́ritos ».9 O mesmo Concı́lio Vaticano II ressaltou, como sabemos, que ela
é « sinal de unidade e vı́nculo de caridade ».10
Estas conclusões, que certamente não vos escapam, quis recordá-las, pensando precisamente naquelas imensas regiões que vos são bem familiares e
que, por obra e graça do Espı́rito Consolador, foram confiadas ao vosso zelo
pastoral. Não deveis sentir-vos distantes uns dos outros, apesar da vastı́ssima
superfı́cie que frequentemente deveis percorrer, não só para atingir as zonas
mais remotas do Estado, mas para manter esse contato necessário, aliás
indispensável, no exercı́cio do múnus episcopal. Desejo manifestar aqui
5
6
7
8
9
1 Cor 10, 16-17.
Cf. Carta ap. Novo millennio ineunte, 44.
LG, 11.
Cf. S. Tomás de Aquino, Supplementum, q. 71, a. 9.
Const. ap. Tradita ab antiquis, de SS. Eucharistia promiscuo ritu sumenda: AAS 4/1912,
615.
10
SC, 47.
64
meu sincero apreço pelo grande esforço missionário realizado por vós e por
tantos presbı́teros, religiosos, religiosas e leigos nessas regiões do Norte
brasileiro. Que Deus vos recompense, com abundantes frutos de alegria e
de paz.
4. Diz o Profeta Isaı́as, « non est abbreviata manus Domini »,11 não se tornou
mais curta a mão de Deus. Ele não é hoje menos poderoso do que em outras
épocas, nem é menos verdadeiro seu amor pelos homens. Sua ação, também
hoje, é uma realidade que o fiel sabe reconhecer à luz dos sinais dos tempos, e
à qual ele procura corresponder com júbilo e gratidão.
Cristo deu à sua Igreja a segurança da doutrina, cuidou que houvesse
pessoas que orientassem com sua luz, que conduzissem e trouxessem constantemente à memória o caminho por Ele traçado. Dispomos de um tesouro
infinito de ciência: a Palavra de Deus, conservada pela Igreja; a graça de
Cristo, confiada aos seus pastores, através da administração dos Sacramentos. E, como não recordar o testemunho e o exemplo dos que vivem com
retidão ao nosso lado, e que souberam construir com suas vidas um caminho
de fidelidade a Deus?
Esta é a Igreja de Cristo, veneráveis Irmãos no episcopado, que nos gerou
e que agora nos acompanha, perdoando nossos pecados e animando-nos para
uma vida nova, confiantes naquele que « ressuscitou verdadeiramente ».12
A esta Igreja é inevitável demonstrar-lhe nosso amor e nossa veneração. É
a atitude natural de filhos pela própria mãe. Aos seus pastores cabe um amor
de predileção, uma dedicação sem limites, um serviço abnegado, sentido-se
capazes de renunciar a qualquer interesse pessoal para viver a mesma obediência com que Cristo padeceu no alto da Cruz.
5. Além desta dimensão da koinonia eclesial afetiva, cumpre também
recordar a dimensão efetiva pois, como sabemos, existe uma única Igreja,
que subsiste na Igreja católica, governada pelo sucessor de Pedro e pelos
Bispos em comunhão com ele.
Retorna aqui, veneráveis Irmãos no episcopado, a servir-nos de luz para
este nosso encontro fraterno, a eclesiologia eucarı́stica, de inegável transcendência, quando se trata de ressaltar que na unidade da Igreja está também
radicada a unidade do episcopado.
Ao aprovar a Carta que dirigi ao Episcopado mundial, precisamente sobre
este tema, fazia minha a afirmação em que « a unidade da Eucaristia e a
11
12
59, 1.
Mt 28, 6.
65
unidade do episcopado com Pedro e sob Pedro não são raı́zes independentes
da unidade da Igreja, porque Cristo instituiu a Eucaristia e o Episcopado
como realidades essencialmente vinculadas. O Episcopado é um só, assim
como uma só é a Eucaristia: o único Sacrifı́cio do único Cristo morto e
ressuscitado ».13 E mais adiante, concluı́a-se: « Toda celebração válida da
Eucaristia exprime esta comunhão com Pedro e com toda a Igreja... ».14
Com patente objetividade São Cipriano alertava: « Devemos manter e
defender com toda energia esta unidade, especialmente nós bispos, que fomos
colocados à frente da Igreja, para provar que o mesmo Episcopado é uno e
indivisı́vel ».15 Por isso, esse vosso esforço em deslocar-vos a Roma para, « em
obediência à fé »,16 ir a Pedro e viver, no vosso ministério, sob Pedro, só
poderá traduzir-se naquela unidade de espı́rito e de ação, que se convertirá
em obras, para a maior edificação do Reino de Deus neste mundo.
6. Ao longo deste pontificado, o Senhor permitiu-me, na esteira dos meus
imediatos predecessores na Sé de Pedro, avaliar com maior profundidade
aquelas verdades que sempre estiveram implı́citas na consciência eclesial,
como o papel dos leigos na Igreja, a origem sacramental da potestade de
jurisdição dos bispos, a necessidade de uma cristianização das estruturas
terrestres e de uma « positivação » das diretrizes sobre os direitos do homem,
da famı́lia, o respeito à vida, a relevância extraordinária de todas as sinceras
manifestações da liberdade, etc...
Poder-se-á dizer que são muitos os documentos publicados por esta Sé
Apostólica, e, ante a urgência dos trabalhos pastorais, não há tempo para
aprofundá-los, como seria de esperar. Como já tive ocasião de dizer, « o Pontı́fice Romano cumpre a sua missão universal, ajudado pelos organismos da
Cúria Romana e em particular pela Congregação para a Doutrina da Fé, no
que se refere à doutrina sobre a Fé e a Moral ».17 Assim, compete aos Bispos
explicitar autorizadamente, eles próprios ou através dos presbı́teros e da
catequese, essa missão intransferı́vel de ensinar a Verdade evangélica.
A ocasião me é propı́cia para recordar então a importância da prioridade
na formação das vocações, através de uma adequada formação dos candidatos ao sacerdócio.18 Ao mesmo tempo, convém empenhar-se no acompanha13
Congr. para a Doutrina da fé: Carta aos Bispos da Igreja católica sobre alguns aspectos da
Igreja entendida como comunhão, 14.
14
Ibid.
15
Sobre a unidade da Igreja católica, 4-6.
16
Rm 1, 5.
17
Cf. Cons. ap. Pastor bonus, 28.6.1988, 48-55.
18
Cf. Exor. ap. Ecclesia in America, 40.
66
mento dos presbı́teros nas suas funções ministeriais, com uma apropriada e
permanente formação humana, espiritual, intelectual e pastoral, dentro dos
limites das possibilidades de cada diocese, ou com iniciativas de caráter
regional ou nacional.
Enfim, às vezes, ouve-se dizer que o Papa desconhece a realidade local, ou
aquela mais ampla do continente Latino-americano. Ele, porém, procura
prestar a máxima atenção àquilo que os seus irmãos bispos lhe dizem periodicamente, nas visitas ad Limina. Além disso, as numerosas ocasiões em que,
com a graça de Deus, Lhe foi possı́vel visitar a América Latina, e manter
contacto direto com as populações daquela terra rica de promessas evangelizadoras, asseguraram uma vez mais a confiança que o Sucessor de Pedro
deposita na vossa missão de Pastores. Faço votos, portanto, de que as mensagens que vos são dirigidas possam colaborar na orientação dos fiéis daquele
que é considerado o Continente da esperança.
7. Caros Irmãos no episcopado, somos chamados a ouvir como discı́pulos o
que o Espı́rito está a dizer às Igrejas,19 a fim de falarmos como mestres em
nome de Cristo, declarando repletos de alegria, como o fez São João Damasceno: « E vós, nobre vértice da mais ı́ntegra pureza, ilustre assembléia da
Igreja, que esperais a ajuda de Deus, vós, em quem Deus habita, recebeis
das nossas mãos a doutrina da fé, que fortifica a Igreja, tal como no-la transmitiram os nossos pais » 20 Peço a Deus que tenhais sucesso nesta importante
tarefa pastoral, para que a Igreja no Brasil, e mais particularmente do Amazonas, resplandeça com toda a sua glória, como Esposa de Cristo, que Ele
escolheu com amor infinito. Ao confiar vossa missão apostólica à intercessão
da Virgem Maria, que em todas as épocas é a esplendente Estrela da Evangelização, concedo de coração a minha Bênção Apostólica a vós, aos sacerdotes, religiosas, religiosos e leigos das dioceses.
19
20
Cf. Ap 2, 7.
Exposição sobre a fé, 1.
Congregatio de Causis Sanctorum
67
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
NEAPOLITANA
Beatificationis et canonizationis Servae Dei Iuliae Salzano fundatricis Congregationis Sororum Doctrinae Christianae Institutricum a SS. Corde Iesu (1846-1929)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« In universum affirmari potest catechesim esse educationem in fide impertiendam pueris, iuvenibus, adultis, potissimum per institutionem doctrinae christianae, quae plerumque cohaerenti fit via atque ratione, eo nempe
consilio ut credentes christianae vitae plenitudini initientur » (Ioannes Paulus
II, Adhort. Apost. Catechesi tradendae, 18: AAS LXXI [1979], 1292).
Famula Dei Iulia Salzano catechismo tradendo vitam suam dicavit utpote quae zelo Regni Christi dilatandi inflammata, missionem pastoralem Ecclesiae actuose participaret, hoc Domini Iesu mandatum ad se ipsam pertinere statuens, qui dixit: « Euntes docete omnes gentes » (Mt 28, 19);
quapropter Congregationem Sororum Doctrinae Christianae Institutricum
a SS. Corde Iesu condidit, quibus hoc officii praeceptum reliquit: « Soror
Doctrinae Christianae Institutrix semper singulis horis paratam se debet
sentire parvulos et indoctos erudire, neque rationem ducat incommodorum
quae eiusmodi ministerium secum fert, quin immo percupere debet acta vitam amittere, si ita est placitum Deo ».
Iulia Salzano, quarta e septem filiis, nata est die 13 mensis Octobris anno
1846 in oppido S. Mariae Capuae Veteris, intra fines archidioecesis Capuanae
sito, e Didaco Salzano, praefecto equitum hastatorum exercitus Ferdinandi
II, et Adelaide Valentino, qui eam religione christiana probe instituerunt. In
sinu familiae infantia serena est usa, sed cum quartum ageret annum aetatis,
patre orbata, in regium pupillorum Hospitium est recepta, cui titulus S.
Mariae a Gratiis in loco S. Nicolai “La Strada”, intra fines Casertanae provinciae, cuius cura Sororibus a Caritate erat commissa. Die 8 mensis Decem-
68
bris anno 1854, quo dogma Immaculatae Conceptionis B. M. V. est definitum,
primum ad Eucharisticum convivium accessit.
Cum cresceret aetate et gratia, ostendere coepit peculiarem propensionem
ad tradendam doctrinam christianam seu catechesim, quam collegii sodalibus
impertiit. In familiam anno 1881 reversa, pietatis officia persolvit, ad opera
caritatis et ad studium incubuit, qua ex parte diploma magistrae ludi litterarii est adepta. Anno subsequente una cum familiaribus concessit in oppidum Casoriam, intra fines archidioecesis Neapolitanae situm, ubi munus magistrae municipalis gessit. Quamvis esset in flore aetatis, eximiam se praebuit
educatricem, utpote quae totam se dederet institutioni alumnorum eorumque
educationi humanae atque christianae. Extra horas scholares pueros puellasque in habitatione sua congregavit, quos christianam vitae rationem,
precationem et participationem celebrationum liturgicarum doceret. Magna
cum diligentia, animo patienti et suavi hunc obiit apostolatum, in paroecia
ad varia incepta ineunda alios inflammavit, semper autem primas tribuit
catechesi, pueris puellisque, adultis tradendae.
Anno 1877 beatam Catharinam Volpicelli cognovit, quacum ultra decennium opus sociavit, devotionem erga SS. Cor Iesu atque auxilia, quae ecclesiis
pauperibus ferrentur, promovendo. Divinitus etiam accidit ut beatum Ludovicum a Casoria conveniret, qui post congressionem cum ea dixit: « Cave ne in
temptationem incidas eo pertinentem ut pueros dilecti nobis oppidi Casoriae
derelinquas, quia in voluntate Dei est positum ut inter eos vivas et moriaris ».
Nimius labor ac rarior quies salutem Famulae Dei confecerunt, quae anno
1888 a docendi munere sese prudenter amovit. Deinde Iosepho Piccirelli S.I.,
eius moderatore spirituali, suadente, clarius perspexit a Deo se ad vitam Ei
consecratam ducendam vocari. Postquam salutem recuperavit, apostolatui
suo ardenter se dedidit. Ab auctoritate ecclesiastica facultatem est consecuta
habendi domi suae oratorium privatum non solum ad cuiusvis precationes
fundendas, sed etiam ad congregandos circa se pueros puellasque, quibus
catechismi doctrina erat tradenda, necnon eas quae nomen dederant “Unioni
Parvarum Ancillarum” e Consociationi Filiarum Mariae, cuius institutionem
canonicam anno 1890 est consecuta. Quae statuerat vitam Domino eiusque
Regno impendere, anno 1893 domum suam reliquit atque die 5 mensis Maii
subsequentis anni Casoriae Piam Domum Catecheticam aperuit, probante
Villelmo Cardinali Sanfelice, Archiepiscopo Neapolitano. Quamquam multae
obstabant difficultates, opus est firmatum propter regimen prudens, humile,
docile Famulae Dei, quae die 20 mensis Novembris anno 1905 habitum religiosum induit una cum aliquot feminis, quae eius erant discipulae, participes
69
eius praeclari perfectionis studii et apostolicae navitatis. Anno 1907 Famula
Dei una cum magistra novitiarum vota paupertatis, castitatis et oboedientiae
est professa. Deus autem eam experiebatur et purificabat multis rebus adversis et cruciatibus moralibus, e quibus emersit firmior in persequendis
propositis et in ministerio familiae religiosae a se conditae, quae anno 1910
hoc nomen est sortita: “Congregatio Sororum Christianae Doctrinae Institutricum a SS. Corde Iesu”. Variae adulescentulae novo Instituto nomen dederunt habentes Matrem Iuliam exemplum vitae et educatricem fervore incensam. Eas ad missionem catecheticam componens, haec eas docuit: « Spiritus
Christianae Doctrinae Institutricum proprie consistit in continuo se devovendi studio; Apostolos imitantes, non parcent laboribus vel incommodis, usque
ad consummationem vitae, ut animas ad Iesum perducant ».
Dum Institutum suum super solida fundamenta constituit, variis inceptis
finem imposuit: complevit conscriptionem Regularum, a Iosepho Cardinali Prisco anno 1920 approbatarum; Casoriae construxit ecclesiam SS. Cordi Iesu dicatam, quae anno 1916 est dedicata; domos religiosas in locis Calvizzano (1922)
et Striano (1928) constituit; operam contulit ad felicem exitum Primi Conventus
Catechetici, Neapoli celebrati (1928). In omni incepto ineundo non se ipsam
quaesivit, sed gloriam Dei et bonum animarum, quibus non solum apostolatu
ad virtutem praeluxit, sed etiam exemplo vitae suae, penitus Deo consecratae,
disseminando Evangelio impensae, et cotidie deditae sanctitati adipiscendae. Re
quidem vera Famula Dei inde a teneris annis annisa est ut perfecta evaderet
discipula Christi, vitam ducens cum Domino amore coniunctam atque virtutes
christianas magnanimiter, perseveranter, laetanterque exercens.
Inde a tempore, quo iuvenem egit ludi magistram municipalem, fides
caput eius cogitationum, eius consiliorum, eius navitatis fuit.
Credidit firmiter in Deum, veritates revelatas, Ecclesiae magisterium. Id
quod credidit, in vitae usum traduxit et incessanter operam dedit, ut fidem
inter incolas Casoriae disseminaret, praesertim ope catechismi. Scripsit haec
verba: « Semper catechismum tradam, donec exiguum vitae spatium habebo.
Ceterum vobis persuasum esse volo me contentissimam fore, si catechismum
tradens moriar ». Ut vehemens desiderium efficeret eo pertinens ut Deus
innotesceret, amaretur eique ministraretur subiit labores, iacturas, humiliationes, derisiones, etiam a quibusdam viris ecclesiasticis illatas, qui eius fundationem et apostolatum impediebant. Attamen amor, quo Famula Dei in
Christum ferebatur, tam erat firmus ut omnia impedimenta superaret et
usque ad mortem in missione sua perstaret. Utebatur omnibus rerum adiunctis, secundis et adversis, ut in oboedientia Dei voluntati adhibendae profice-
70
ret et intimam coniunctionem cum Eo penitus experiretur. Alimenta eius
animae fuerunt SS. Eucharistia, Sacrae Scripturae, pietas in passionem Christi, in Beatam Mariam Virginem, praesertim vero in SS. Cor Iesu. Sorores
Instituti sui monuit ut essent quasi totidem flammae ardentes amore in SS.
Cor Iesu et subiunxit: « Confugite saepe ad fontem illum perennem Amoris, ad
eam Arcem pacis, ad illud receptaculum gratiarum scilicet ad SS. Cor Iesu, et
inde haurite vires et fortitudinem ut sanctitatem consequamini ».
Caritas, qua Deum est complexa, fuit veluti fecunda humus, in qua nascebatur et florebat amor proximi. Exemplo Divini Pastoris, qui non venit ministrari, sed ministrare (cf. Mt 20, 28), adiuvavit familias, scholae alumnos,
ecclesias pauperes, Sorores suas, oppidanos Casoriae et quoquot eam convenirent. Operibus caritatis et spiritualis patravit, non paucos peccatores ad bonam frugem reduxit, omnibus viam veritatis et salutis demonstravit. Non
viribus suis neque patrocinio potentium huius saeculi est fisa, fiduciam in
divina Providentia collocavit, quae ei adiumentum praebuit in rebus adversis.
His verbis afflictos solari solebat: « Ne cogitemus lacrimas huius terrae, sed
cogitemus paradisum, qui nos felices reddet in sempiternum ». Ad Sorores suas
dixit: « Omne, quod non est aeternitas, vanitas est » quam ob rem bona aeterna
affectavit, quae promereri est nisa bonis operibus, amore in crucem Christi
necnon fidelitate, qua consecrationi suae religiosae et consiliis evangelicis haesit. Erat prudens in deligendis subsidiis idoneis ad suam sanctificationem, in
apostolatu inter populum exercendo et in regimine Congregationis suae; erat
tenax propositorum, perseverans in laboribus, fortis in casibus adversis, temperans in utendis bonis huius terrae, iusta respecta Dei et proximi.
Usque ad vitae exitum Mater Iulia ambulavit cum Deo et cum Ecclesia.
Die autem 17 mensis Maii anno 1929 lucernam ardentem gerens, in vitam
aeternam est ingressa. Fama sanctitatis, qua, cum viveret, erat insignis, post
eius mortem est aucta. Quapropter Archiepiscopus Neapolitanus inivit Causam beatificationis et canonizationis et Processum Ordinarium Informativum celebravit (1937-1954). Lato decreto super Causae Introductione
(1974), institutus est Processus Apostolicus (1977-1978). Auctoritas et vis
iuridica harum Inquisitionum Canonicarum a Congregatione de Causis Sanctorum decreto diei 12 mensis Iulii anno 1991 probatae sunt. Confecta Positione, disceptatum est ex norma an Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset. Die 29 mensis Ianuarii huius anni 2002, prospero cum exitu,
Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum factus est. Patres Cardinales porro et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 5 mensis Martii subsequentis,
audita relatione Exc.mi Laurentii Chiarinelli, Episcopi Viterbiensis, Causae
71
Ponentis, professi sunt Servam Dei virtutes theologales, cardinales iisque
adnexas in modum heroum coluisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Cardinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et
Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia,
Iustitia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae
Dei Iuliae Salzano, Fundatricis Congregationis Sororum Doctrinae Christianae
Institutricum a SS. Corde Iesu, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis
Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 23 mensis Aprilis A. D. 2002.
Iosephus card. Saraiva Martins
Praefectus
L. e S.
e Eduardus Nowak
archiep. tit. Lunensis, a Secretis
PASTOPOLITANA
Beatificationis et canonizationis Ven. Servae Dei Mariae a Caritate (in saec.:
Mariae Iosephae Carolinae Brader) fundatricis Congregationis Sororum Franciscanarum a Maria Immaculata (1860-1943)
DECRETUM SUPER MIRACULO
Venerabilis Serva Dei Maria a Caritate (in saec.: Maria Iosepha Carolina
Brader) in lucem est edita in loco Kaltbrunn intra fines pagi Helvetii Sancti
Galli, die 14 mensis Augusti anno 1860. Annos nata 29, Sororibus Tertiariis
Franciscanis Regularibus in monasterio Mariae Auxiliatricis (“Maria Hilf”) in
loco Altstätten se aggregavit, apud quas votis religiosis Deo se obligavit,
nomine sibi imposito Mariae a Caritate et a Spiritu Sancto. Una cum Beata
72
Maria Bernarda Bütler ut missionaria in Aequatoriam se contulit. Varias
post vicissitudines, condidit in Columbia Congregationem Sororum Franciscanarum a Maria Immaculata, praesertim ad christiane educandas adulescentulas pauperes. Sancte obiit die 23 mensis Februarii anno 1943.
Ioannes Paulus II, Pontifex Maximus, die 28 mensis Iunii anno 1999,
declaravit Servam Dei virtutes theologales, cardinales et adnexas in gradu
heroico coluisse.
Causae Postulator nuper examini huius Congregationis de Causis Sanctorum proposuit miram, ut ferebatur, sanationem, quae contigit puellulae Ioannae Mariae de Mercede Melo, quae nata est (1986) affecta encephalopathia
perinatali, indolis hypoxymico-ischaemicae, quae nimiam amplitudinem capitis, crura inferiora parva, diffusam “hypotoniam” musculorum, tarditatem
incrementi, amissionem progressionis psychicae atque loquelae effecit. Habitus clinicus non est mutatus. Mater puellulae mense Decembri anno 1989
novendiales supplicationes adhibere coepit Famulae Dei Mariae a Caritate
ut sanationem filiae impetraret; quae insequente die 15 mensis Decembris
necopinato ac sponte ambulare et post duos fere menses loqui coepit. Postmodum status puellulae Ioannae Mariae de Mercede pergebat melior fieri,
nulla adhibita curatione.
De hoc casu, statim prodigiali habito, apud Curiam Pastopolitanam Inquisitio dioecesana est instituta, cuius vis iuridica agnita est a Congregatione
de Causis Sanctorum, decreto die 20 mensis Novembris anno 1998 edito.
Consilium Medicorum huius Dicasterii in sessione die 18 mensis Octobris anno
2001 habita, edixit, ad altioris doctrinae rationem, improvisam renovationem
motorii, id est facultatis se movendi, explicari non posse, quam insecuta sit
sanatio plena et mansura. Die 15 mensis Februarii anno 2002 celebratus est
Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum atque die 9 mensis Aprilis
subsequentis acta est Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum,
Causae Ponente Em.mo Henrico Card. Schwery. Et in utroque Coetu, sive
Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio an de miraculo
divinitus patrato constaret, responsum affirmativum prolatum est.
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut decretum de praedicta mira sanatione conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Cardinali Praefecto necnon Causae Cardinali Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi-
73
mus Pater sollemniter declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato per
intercessionem Ven. Servae Dei Mariae a Caritate (in saec.: Mariae Iosephae
Carolinae Brader), Fundatricis Congregationis Sororum Fraciscanarum a Maria Immaculata, videlicet de improvisa, plena ac mansura renovationi motorii
puellulae Ioannae Mariae de Mercede Melo, affectae “da encefalopatia perinatale
su base asfittica con marcati deficit motori e neuropsichici”.
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta
Congregationis de Causis Sanctorum referretur.
Praefectus
L. e S.
e Eduardus Nowak
PLACENTINA in HISPANIA
Beatificationis et canonizationis Servae Dei Mathildis a S. Corde (in saec.: Mathildis Téllez Robles) fundatricis Congregationis Sororum Filiarum Mariae Matris
Ecclesiae (1841-1902)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Sit tota vita nostra actus amoris ».
Quae Serva Dei Mathildis a S. Corde (in saec.: Mathildis Téllez Robles)
filiabus spiritualibus suis dictitabat verba, haec authentica fuerunt omnis
actus eius ratio. Oboedienter enim divinae gratiae subiecta, animum Domino
contulit et, in proximo imaginem Christi ipsius inspiciens, benigna cum sedulitate oeconomico maxime ac spirituali egenorum auxilio se tradidit.
Testis haec Christi die 30 mensis Maii anno 1841 in vico Robledillo de la
Vera prope Cáceres, in dioecesi Placentina in Hispania, e parentibus nata est,
qui convenientem educationem christianam ei suppeditaverunt. Decimum
annum circiter agens aetatis cum familia in oppidum Béjar prope Salmanticam commigravit, ubi institutionem suam culturalem et religiosam perfecit.
Iuventutis vero tempore, Consociationi Filiarum Mariae interfuit, cuius diutius antistes fuit, et infirmis assidendo puellisque pauperibus ac iuvenibus
instituendis et catechesim impartiendo omnibus viribus et opibus laborem
impendit.
74
Vocatione ad vitam consecratam consummata, adversatio patris saltem
in primis ei obeunda fuit, cuius aer in Hispania illius temporis intererat clero
strenue infensus, sed divinae Providentiae funditus confisa, numquam animo
cecidit, nec in angustissimis quidem illis difficultatibus, certa Deum eam
haud derelicturum esse. Patris aliquando adepto consensu, Congregationem
religiosam instituere pro Sanctissimo Sacramento adorando et humilissimis
societatis coetibus consulendo sibi subiecit. Moderatore eius spirituali atque
auctoritatibus ecclesiasticis consentientibus, die 19 mensis Martii anno 1875
operam incepit. Die autem destinato, septem ex octo iuvenibus, quae Servae
Dei proposito initio adhaeserant, primum suum consilium abiecerunt, sed
etiam in his experitis aerumnis nihil Mathildis defecit, inusitatam praebens
animi fortitudinem et liberali corde ignoscens cui ei nocuerat. Die 20 mensis
Ianuarii anno 1878 una cum prima sua socia Maria Briz habitum religiosum
induit et in vicum dehinc Don Benito prope Badajoz se contulit, ubi novitiatum instituit. Annis insequentibus, in operam solidandam incubuit, quae die
19 mensis Martii anno 1884 canonice erecta est utpote Institutum iuris dioecesani Amantium Iesu et Filiarum Mariae Immaculatae, quod nomen dein in
Institutum Filiarum Mariae Matris Ecclesiae mutavit. Die 29 mensis Iunii
eiusdem anni, professionem religiosam iunctim cum aliis Sororibus emisit,
quae deinceps plures constituerunt domus variis in dicionibus Hispaniae.
Virtutem fidei, quam sedula aluit vita orationis ac fervida devotione erga
Eucharistiam et Beatissimam Virginem, constanter coluit. Uberem, praesertim inter pauperrimos, adimplevit apostolatum, praecipue sibi proponens
gloriam Dei ac salutem animarum. Una cum filiabus suis spiritualibus summa cum caritate aegrotis assidebat, egenis subveniebat et puellas derelictas
ita benigne tollebat, ut eam tamquam veram matrem spectarent. Prudenter
Congregationem ab ipsa fundatam rexit, mira utens prudentia in iuvenibus,
quae vitam religiosam peterent, moderandis. Parca et iusta mente, discrimen
magis idoneum in omnibus adiunctis discernere sciebat. Aequam in quemquam se gessit et gratam iis, qui in eam beneficia contulissent. Temperans
semper fuit in cibo atque in habitu; laeta mortificationes et paenitentias
adivit. Alacri oboedientia mandatis Ecclesiae et Superiorum ecclesiasticorum
respondit et summa cum sedulitate Regulam Instituti servavit. Cum spiritum Sacrae Familiae Nazareth imitari vellet, paupertatem evangelicam laete
vixit, nihil cupiditati permittens. Valde humilis, nullam sibi quaesivit laudem
vel honorem, quidquid meriti tribuens Cui omne bonum largitur. Christum
Sponsum toto indivisoque corde dilexit, quem semper ac quovis modo gratificari conata est. Dum ad discessum e vita se parabat, iucunde Sororibus de
75
praesenti sua profectione ad Caelum loquebatur, spem declarans Deo quam
primum occurrendi. Saevo sanguinis ictu correpta, animam efflavit die 17
mensis Decembris anno 1902.
Fama sanctitatis Servae Dei perspecta, Episcopus Placentinus in Hispania Causam beatificationis et canonizationis inivit et annis 1979-1980 Processum Ordinarium Informativum celebravit, cuius auctoritas et vis iuridica
a Congregatione de Causis Sanctorum decreto diei 13 mensis Novembris anno
1992 probatae sunt. Confecta Positione, disceptatum est, ut ex norma, an
Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset. Die 22 mensis Februarii anno 1994 acta est Consultorum Historicorum sessio, postea disceptatum est ut ex norma an Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset. Die 4 mensis Decembris anno 2001, prospero cum exitu, Congressus
Peculiaris Consultorum Theologorum factus est. Patres Cardinales porro et
Episcopi in Sessione Ordinaria diei 15 mensis Ianuarii anno 2002, audita
relatione Causae Ponentis, Excellentissimi Domini Andreae Mariae Erba,
Episcopi Veliterni-Signini, professi sunt Servam Dei Mathildem a S. Corde
virtutes theologales, cardinales iisque adnexas in modum heroum coluisse.
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, mandavit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die infrascripto Cardinali Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus Beatissimus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum
in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei Mathildis a S.
Corde (in saec.: Mathildis Téllez Robles), Fundatricis Congregationis Sororum
Filiarum Mariae Matris Ecclesiae, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de Causis
Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Praefectus
L. e S.
e Eduardus Nowak
76
SOPHIAE
Beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Petri Vitchev et Pauli
Djidjov necnon Iosaphat Chichkov sacerdotum professorum Congregationis Augustinianorum ab Assumptione († 1952).
DECRETUM SUPER MARTYRIO
« Omnis lingua confiteatur: “Dominus Iesus Christus!”, in gloriam Dei
Patris » (Philp 2, 11).
Divinus Praeceptor, a mortuis surrectus, discipulis suis munus commisit laetum nuntium ubique proclamandi, nempe ut omnes docerent
homines baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti (cfr
Mt 28, 19).
Domini Iesu mandato obsequens, Ecclesia populo quoque Bulgaro
Evangelium tradidit. Marxistae quidem, altero mundiali bello composito,
hunc populum subegerunt, saevam contra christianos persecutionem concitantes. Presbyteri et religiosi exteri ex nationis finibus expulsi sunt et publicae auctoritates communistae catholicos Bulgaros omni ope coegerunt ut
tacerent. Statim arbitrariae subsecutae sunt in carcerem inclusiones, physica et psychologica tormenta contra detentos in carcere nec non poenae
capitis ex simulatis causis incitatae. Quamvis perdifficilis evaserit hic rerum
contextus, plures fideles omne genus vexationes subire maluerunt quam
fidem abiurare. Quos inter recensentur servi Dei Petrus Vitchev, Paulus
Djidjov et Iosaphat Chichkov, presbyteri professi ex Congregatione Augustinianorum ab Assumptione, qui Dei virtute firmati robur invenerunt ut
testimonium redderent de amore erga Christum et Ecclesiam usque ad proprium fundendum sanguinem. De coniuratione contra regimen Bulgarum
struenda ad secretas missiones Francogallicam et Vaticanam iuvandas iniuste accusati, processu breviter praehabito, mensibus Septembri et Octobri
anni 1952 capitis damnati sunt. Idcirco noctu, inter dies 11 et 12 mensis
Novembris eiusdem anni, in vestibulo carceris Sophiae interempti sunt simul cum Vincentio Eugenio Bossilkov, Episcopo Nicopolitano, quem Summus Pontifex Ioannes Paulus II die 15 mensis Martii anno 1998 inter Beatos
rettulit caelites.
1. Petrus Vitchev in pago v.d. Srem, intra fines olim Vicariatus Apostolici
Traciae Bulgarorum sito, die 23 mensis Maii anno 1893 ex orthodoxis paren-
77
tibus ortus est. Die 8 mensis Septembris anno 1910 habitum induit Augustinianorum ab Assumptione in Belgico oppido v. d. Gempe. Die 22 mensis
Decembris anno 1921 sacro auctus est presbyteratus Ordine ritus orientalis.
Philosophiam, theologiam et Bulgaricas litteras docuit; deinde Philippopoli
munera sibi assumpsit praefecti studiorum et rectoris Collegii Sancti Augustini. Claras ob dotes tam ad institutionem quam ad formationem tradendam, unanimam alumnorum sociorumque praeceptorum existimationem sibi
conciliavit. In pastorali explicando ministerio, singularem convertit mentem
ad eos qui corporis et spiritus necessitatibus magis affligebantur. Unitatem
studiose promovit inter Ecclesiam Catholicam et Orthodoxam sub regimine
Romani Pontificis. Postquam communistae imperium sunt adepti hacque de
causa omnes religiosi exteri e Bulgaria sunt expulsi, Servus Dei nominatus est
Vicarius Provincialis Missionis Orientis. Comprehensus est die 4 mensis Iulii
anno 1952.
2. Paulus Djidjov e catholica familia ritus latini die 19 mensis Iulii natus
est anno 1919 Philippopoli, ex olim Vicariatu Apostolico eiusdem nominis.
Die 2 mensis Octobris anno 1938 habitum sumpsit Augustinianorum ab Assumptione in Francogallico loco v. d. Nozeroy. Die 26 mensis Ianuarii anno
1945 sacerdotalem recepit ordinationem secundum ritum latinum. Primum
apud Collegium Sancti Augustini ac deinde apud Vicariatum Orientis oeconomi functus est munere, quod exercuit maxime diligentem se praebens in
bonis tum suae Congregationis tum Ecclesiae tuendis. Postquam contra christianos exarsit insectatio, fiducia Deo dedita roboratus aequum animum
mirabiliter ostendit. Die 4 mensis Iulii anno 1952 captus est simul cum Servo
Dei Petro Vitchev.
3. Iosaphat Chichkov die 9 mensis Februarii Philippopoli anno 1884 in
vitam venit e catholica familia ritus latini. Die 24 mensis Aprilis anno 1900
veste Augustinianorum ab Assumptione indutus est et die 11 mensis Iulii
anno 1909 presbyteratus Ordine ritus latini est insignitus. Docendi munus
frugifere explicavit et varia typis exscripta catholica vulgavit. Anno 1949,
quandoquidem plurimi religiosi coacti sunt Bulgariam relinquere, parochus
nominatus est communitatis pagi v.d. Varna. Solida eminuit et authentica
fide, quam ardenti cultu nutrivit erga Beatissimam Virginem Mariam. Prehensus est mense Decembri anno 1951.
Simul atque hi Dei Servi necati sunt, christianus populus fidei martyres
habuit illos, quorum fama annorum decursu non minuit. Anno 1995, cum
Ecclesia in Bulgaria ob mutatas rerum condiciones a clandestino statu di-
78
scedere potuit, Episcopus Sophiae Causam incohavit beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei, Dioecesanam instruens Inquisitionem
quae ad finem est perducta anno 1996 cuiusque iuridicam auctoritatem
Congregatio de Causis Sanctorum approbavit per decretum datum die 5
mensis Februarii anno 1999. Prolata Positione, disceptatum est, secundum
normam, de asserto martyrio Servorum Dei. Die 22 mensis Februarii anno
2002 actus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum favorabili
quidem cum exitu. Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria
congregati die 12 mensis Martii anno 2002, audita relatione Ponentis Causae, Exc.mi D.ni Aemilii Eid, Episcopi titulo Sarepteni Maronitarum, agnoverunt Servos Dei Petrum Vitchev, Paulum Djidjov et Iosaphat Chichkov
in odium fidei interemptos fuisse. De hisce omnibus rebus, referente subscripto Cardinali Praefecto, certior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens,
praecepit ut decretum super martyrio Servorum Dei rite conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die infrascripto Cardinali
Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Congregationis
ceterisque de more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de martyrio eiusque causa Servorum Dei Petri Vitchev, Pauli
Djidjov et Iosaphat Chichkov, sacerdotum professorum Congregationis Augustinianorum ab Assumptione, anno 1952 interfectorum, in casu et ad effectum de
quo agitur.
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in acta
Congregationis de Causis Sanctorum referretur.
Praefectus
L. e S.
e Eduardus Nowak
Congregatio pro Episcopis
79
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus
Ioannes Paulus Pp. II, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros praefecit praesules:
die 27 Novembris 2002. — Metropolitanae Ecclesiae Salisburgensi Exc.mum P.D. Aloisium Kothgasser, Societatis Sancti Francisci Salesii sodalem,
hactenus Episcopum Oenipontanum.
die 28 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Aurelianensi Exc.mum P.D.
Andream Fort, hactenus Elnesem Episcopum.
die 30 Novembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Respectensi, R.P. Iosephum Oudeman O.F.M. Cap., hactenus adiutorem curionis paroeciae « Guardian Angels », in civitate vulgo « Wynnum » atque nederlandianae communitatis in archidioecesi Brisbanensi curionem, quem deputavit Auxiliarem
eiusdem archidioecesis.
die 3 Decembris. — Coadiutorem archidioecesis Victoriensis Spiritus Sancti Exc.mum P.D. Aloisium Mancilha Vilela, SS.CC., hactenus Episcopum
Cachoëirensem de Itapemirim.
die 6 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Caldensi, Exc.mum P.D. Iosephum Soleibe Arbeláez, hactenus Episcopum titulo Sullectinum et Auxiliarem Caliensem.
die 7 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Strigoniensi-Budapestinensi
Exc.mum P.D. Petrum Erdő, hactenus Episcopum titularem Puppitanum et
Auxiliarem Albae Regalensis.
— Cathedrali Ecclesiae Novalichesinae, noviter erectae, Exc.mum P.D.
Theodorum C. Bacani, hactenus Episcopum titularem Gaurianensem et Auxiliarem archidioecesis Manilensis.
— Cathedrali Ecclesiae Paranaquensi, noviter erectae, Exc.mum P.D.
Jesse E. Mercado, hactenus Episcopum titularem Talaptulensem et Auxiliarem archidioecesis Manilensis.
80
die 7 Decembris 2002. — Cathedrali Ecclesiae Antipolensi, Exc.mum P.D.
Gabrielem V. Reyes, hactenus Episcopum Kalibensem.
die 10 Decembris. — Episcopum Coadiutorem dioecesis Grandicataractensis in Michigania Exc.mum P.D. Coëmgenum Michaëlem Britt, hactenus
Episcopum titularem Oescensem et Auxiliarem archidioecesis Detroitensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Florianensi, R.D. Petrum Andream Dumas, e clero archidioecesis Portus Principis, ibique rectorem seminarii maioris
interdioecesani, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Lamdiensi, R.D. Simeonem Saint-Hillien,
Congregationis a Sancta Cruce sodalem, hactenus a secretis Episcoporum conferentiae Haitiae, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Portus Principis.
— Metropolitanae Ecclesiae Ianuensi Exc.mum P.D. Tharsicium Bertone, S.D.B., hactenus Secretarium Congregationis pro Doctrina Fidei.
die 11 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Gagensi, Exc.mum P.D. Lilium
Felı́cio, hactenus Episcopum titularem Iliberritanum et Auxiliarem archidioecesis Sancti Salvatoris in Brasilia.
— Titulari episcopali Ecclesiae Auziensi R.D. Dominicum Marium Ioannem Dionysium You, e clero dioecesis Tutelensis, quem deputavit Auxiliarem
archidioecesis Sancti Salvatoris in Brasilia.
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatione
pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Litteras
praefecit:
die 13 Septembris 2002. — Metropolitanae Ecclesiae Fianarantsoaënsi
Exc.mum P.D. Fulgentium Rabemahafaly, hactenus Episcopum Ambositrensem.
Congregatio pro Gentium Evangelizatione
81
die 13 Septembris 2002. — Titulari episcopali Ecclesiae Vadesitanae R.D.
Lucam Kim Un-hoe, e clero archidioecesis Seulensis, quem constituit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
die 30 Septembris. — Exc.mum P.D. Soterem Phamo, Episcopum Loikavensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae
Sedis » dioecesis Yangonensis.
die 1 Octobris. — Exc.mum P.D. Philibertum Randriambololona, S.I.,
Archiepiscopum emeritum Fianarantsoaënsem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem archidioecesis usquedum novus Archiepiscopus possessionem capiat.
die 10 Octobris. — Exc.mum P.D. Ioannem-Mariam Keletigui, Episcopum
emeritum Katiolaënsem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad
nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis usquedum novus Episcopus possessionem capiat.
— Cathedrali Ecclesiae Katiolaënsi Exc.mum P.D. Mariam Danielem
Dadiet, hactenus Episcopum titularem Sitipensem et Auxiliarem dioecesis
Korhogoënsis.
die 11 Octobris — Metropolitanae Ecclesiae Gandhinagarensi, noviter erectae in India, P.D. Stanislaum Fernandes, S.I., hactenus Episcopum Ahmedabadensem.
— Cathedrali Ecclesiae Ahmedabadensi R.D. Thomam Ignatium Macwan, e clero eiusdem dioecesis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Forconiensi R.D. Alanum Harel e clero
Portus Ludovici quem constituit primum Vicarium Apostolicum Rodrigensem.
die 6 Novembris — Metropolitanae Ecclesiae Samoa-Apianae R.D. Alapati
Mataeliga, e clero eiusdem archidioecesis.
— Cathedrali Ecclesiae Ngongensi R.P. Cornelium Schilder, M.H.M., hactenus provincialem Societatis Missionariorum « S. Joseph de Mil Hill » in
Uganda et in Kenya.
— Cathedrali Ecclesiae Auchianae, noviter conditae in Nigeria, R.D. Gabrielem Iacobum Dunia, hactenus professorem in Seminario maiore et parochum in oppido vulgo Okpeke.
82
die 6 Novembris 2002. — Cathedrali Ecclesiae Haiphongensi R.D. Iosephum Vu Van Thien, in Seminario maiori Hanoiensi professorem theologiae.
— Episcopum coadiutorem Canthoënsem R.D. Stephanum Tri Buu
Thien, in Seminario maiori Canthoënsi professorem theologiae moralis.
— Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae
Sedis » dioecesis Diliensis Exc.mum P.D. Basilium do Nascimento, hactenus
Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis »
dioecesis Baucanae.
die 19 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Abomeiensi R.P. Renatum-Mariam Ehuzu, C.I.M., hactenus parochum cathedralis templi Cotonuensis.
die 20 Novembris. — Exc.mum. P.D. Evaristum Pinto, Episcopum titularem Castraseverianensem et Auxiliarem archidioecesis Karachiensis,
Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis »
eiusdem archidioecesis.
die 1 Decembris. — Exc.mum P.D. Fulgentium Rabemahafaly, Archiepiscopum Fianarantsoaënsem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et
ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis Ambositrensis.
Diarium Romanae Curiae
83
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza
Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Sabato, 30 Novembre 2002, S.E. il Signor Ivan Z. Misic, Ambasciatore di Bosnia ed Erzegovina presso la Santa Sede.
Ha, altresı̀, ricevuto in Udienza:
Lunedı̀, 2 Dicembre 2002, S.E. il Signor Alfred Moisiu, Presidente della Repubblica di Albania.
Giovedı̀, 5 Dicembre 2002, l’On. dott. João Bosco Soares de
Nota Amaral, Presidente della Repubblica di Portogallo.
Giovedı̀, 5 Dicembre 2002, S.E. il Signor Leszek Miller, Primo Ministro della Repubblica di Polonia.
Sabato, 7 Dicembre 2002, S.E. il Signor Alejandro Toledo,
Presidente della Repubblica del Perú.
Con Bolla Papale del 30 Novembre 2002 l’Em.mo Signor Cardinale Joseph
Ratzinger, Decano del Collegio Cardinalizio, è stato nominato Vescovo del
titolo della Chiesa suburbicaria di Ostia ritenendo il titolo della Chiesa suburbicaria di Velletri-Segni.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha
nominato:
9
11
novembre 2002
»
»
Il sig. Elmar Theodor Mäder, Capitano Comandante della
Guardia Svizzera Pontificia.
Gli Em.mi Signori Cardinali Camillo Ruini, e Jan Pieter
Schotte, Membri dell’Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica « ad quinquennium ».
84
25 novembre 2002.
30
»
»
1 dicembre
»
2
»
»
»
»
»
L’Em.mo Signor Cardinale Jorge Mario Bergoglio, S.E. mons.
Eusébio Oscar Scheid, Arcivescovo di São Sebastião
do Rio de Janeiro, Consiglieri della Pontificia Commissione per l’America Latina « ad quinquennium ».
Mons. Pietro Parolin, Sotto-Segretario della Sezione per i Rapporti con gli Stati della Segreteria di Stato « ad quinquennium ».
Il P. Michael Tavuzzi, O.P. Consultore della Congregazione
delle Cause dei Santi « ad quinquennium ».
Il P. Ferdinand Pratzner, S.S.S., Segretario del Pontificio Comitato per i Congressi Eucaristici Internazionali « ad
quadriennium ».
Mons. Jair Ferreira Pena; Don Miguel Vasco Costa de Salis
Amaral; P. Fernando José Monteiro Guimarães,
C.SS.R., Consultori della Congregazione delle Cause
dei Santi « ad quinquennium ».
Protonotari Apostolici soprannumerari
14
19
23
7
28
30
6
11
14
28
2
26
gennaio
febbraio
marzo
maggio
»
»
giugno
»
»
»
agosto
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Frederick A. Miles (Westminster)
Antoni Łassa (Włocławek)
Francis Lau (Singapore)
Gonzalo Dı́az Hernández (Mayagüez)
Thomas McGovern (Nottingham)
Luigi Crivelli (Milano)
Vicente Ponce Rubio (Tulcan)
Andrea Ruggiero (Nola)
Juan López Albanes (Maturin)
Giuseppe De Stefani (Adria-Rovigo)
Bernard C. Gerhardt (Washington)
Adolf Setlak (Warmia)
Prelati d’onore di Sua Santità
7 dicembre 2001.
»
»
»
21 gennaio 2002.
» febbraio
»
»
»
»
27
»
»
»
»
»
11
marzo
»
»
»
»
23
»
»
27
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
John Patrick Carty (Kingston)
Matthew Joseph Lynch (Kingston)
Alfons Hardt (Paderborn)
Zigmunt Gil (Sandomierz)
Michał Józefczyk (Sandomierz)
Lamla Tamsanqa (Umtata)
André Havugimana (Kigali)
Michael S. Flannery (Jackson)
Francesco Galdi (Napoli)
Benedetto Abate (Nocera Inferiore-Sarno)
Francesco Abbiati (Como)
Konrad Hölzl (Augsburg)
Andrzej Wawrzyniak (Toruń)
5
»
»
»
26
»
»
»
»
27
6
»
13
»
28
»
»
»
30
6
»
»
9
10
13
15
»
»
»
»
28
»
13
»
19
2
»
»
»
»
»
»
»
»
»
26
29
»
aprile
»
»
»
»
»
»
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
giugno
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
luglio
»
»
agosto
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Mons.
Jan Guzowski (Warmia)
Józef Lisowski (Legnica)
Bogusław Wermiński (Legnica)
Franciszek Krosman (Legnica)
Juan Norberto Forero Castillo (Chiquinquirá)
Domingo Gándara (Cartagena)
David Cappo (Adelaide)
James O’Loughlin (Adelaide)
Robert Joseph Egar (Adelaide)
Alejandro Cavero Cavero Bustamante (Ayacucho)
Fernando Colomer Ferrándiz (Cartagena)
José Manuel Lorca Planes (Cartagena)
Bernard Campbell (Saint Thomas)
Timothy Corcoran (Perth)
Joseph Phelan (Nottingham)
Jonathan Eric Moore (Nottingham)
Gabriele Orsini (Teramo-Atri)
Ferenc Paviekovics (Pecs)
Marcel Wolfe (Gatineau-Hull)
Daniel Segura Espinoza (Tlalnepantla)
Marco Emilio Mencias Chaves (Tulcan)
Karel Simandl (Brno)
Bertrand de la Soujéole (Carcassonne)
Eugene Martin Nugent (Killaloe)
Luis Mariano Montemayor (Buenos Aires)
Johann Koller (Wien)
Wilhelm Müller (Wien)
Karl Hoffegger (Wien)
Leopold Kaupeny (Wien)
Martı́n Adrian González (Mérida-Badajoz)
Patrick Mary Anene Mmuoh (Abakaliki)
Claudio Gatti (Adria-Rovigo)
José Miguel Abad Vallejo (Cádiz y Ceuta)
Mesias Neyra Huaman (Tacna y Moquegua)
Camillus Ratnakar Prabhu (Jamshedpur)
Joseph Kariyil (Cochin)
Boniface Kim Kyeong-Sik (Taegu)
Jean Pak Chang-Su (Taegu)
Stanisław Jurek (Tarnów)
Georges Marovitch (Istanbul dei Latini)
Marcel Corinthios (Istanbul dei Latini)
Etienne Sarria (Istanbul dei Latini)
Stephen Brislin (Kroonstad)
Elio Daniele Antelmi (Brindisi-Ostuni)
Mario Guadalupi (Brindisi-Ostuni)
Alois Haas (Augsburg)
Martı́n De Zabala y Salegui (Bilbao)
Wayne Joseph Peters (Armidale)
85
86
Cappellani di Sua Santità
19
»
»
»
»
»
»
»
»
»
21
»
»
»
»
»
»
»
»
»
27
11
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
22
23
»
»
»
»
»
»
»
»
»
febbraio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
marzo
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Edward Niedbach (Włocławek)
Stefan Maczak (Włocławek)
Lech Stanislaw Król (Włocławek)
Jan Andrzejczak (Włocławek)
Jerome A. Haberek (Providence)
Carlo F. Montecalvo (Providence)
Vincent de Paul Burns (Philadelphia)
Vito Tiboni (Newark)
William R. Charbonneau (Hartford)
Benno Reis (Cachoeira do Sul)
Manan Balicki (Sandomierz)
Franciszek Buczyński (Sandomierz)
Waldemar Gała˛zka (Sandomierz)
Wiesław Gucwa (Sandomierz)
Zdzisław Janiec (Sandomierz)
Marian Molga (Sandomierz)
Kazimierz Skawiński (Sandomierz)
Stanisław Szczerek (Sandomierz)
Piotr Tarnowski (Sandomierz)
Mieczysław Wolanin (Sandomierz)
Luigi Patrizi (Subiaco)
Lucio Sembrano (Sorrento-Castellamare di Stabia)
Francisco Fabris (Curitiba)
Diniz Mikosz (Curitiba)
Antônio Carlos Baggio (Curitiba)
Domingos Salomão Kahel (Curitiba)
Giuseppe Busani (Piacenza-Bobbio)
Claudio Giuliodori (Ancona-Osimo)
Vittorio Nozza (Bergamo)
Bolesław Stefan (Kalisz)
Czesław Majorek (Kalisz)
Władisław Czamara (Kalisz)
Jerzy Adamczak (Kalisz)
Alfred Ma˛ka (Kalisz)
Andrzej Gaweł (Kalisz)
Francis Ishola Ogunmodede (Lagos)
Saverio Bravin (Concordia-Pordenone)
Francesco Pepe (Nocera Inferiore-Sarno)
Giovanni Battista Borsato (Vicenza)
Domenico Piccoli (Vicenza)
Richard John Urizalqui (Fresno)
Patrick McCormick (Fresno)
Daniel Martinez Lopez (Fresno)
John Charles Griesbach (Fresno)
Myron Cotta (Fresno)
Herman Bezunartea (Fresno)
27
5
»
»
»
»
»
»
20
»
26
»
27
»
marzo
aprile
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
6
11
13
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
20
23
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
87
Stanisław Majewski (Toruń)
Wiesław Kropiewnicki (Warmia)
Robert Dziewiatowski (Warmia)
Adam Czarciński (Warmia)
Lech Lachowicz (Warmia)
Marek Mendyk (Legnica)
Tadeusz Gadżała (Legnica)
Czesław Włodarczyk (Legnica)
Domenico Vittorio Perin (Vittorio Veneto)
Denis Isizoh (Onitsha)
Timothy Finbarr O’Leary (Cardiff)
Flores Manuel Plazola (Tepic)
Ales Opatmy (Praha)
Pasquale Potenza (Potenza - Muro Lucano - Marsico
Nuovo)
Alessandro Rudi (Milano)
Giovanni Invernizzi (Milano)
Alfredo Francescutto (Milano)
Luigi Volpi (Milano)
Ferrario Gianpaolo (Milano)
Emilio Iannotta (Cerreto Sannita - Telese - Sant’Agata dei Goti)
Lorenz Kastenhofer (München und Freising)
Luis Miguel Muñoz Cárdaba (Toledo)
Domenico Rinaldi (Pompei)
Jerome Feudjio (Saint Thomas)
Jesús González de Zárate Salas (Caracas)
Carlos A. Rodrı́guez (Caracas)
Henry W. Padilla (Caracas)
Jesus R. Crespo (Caracas)
Willy Polders (Caracas)
Juan Manuel Fuentes (Caracas)
Antônio Rezende de Souza (Aracaju)
Claudionor de Brito Fontes (Aracaju)
José Carvalho de Souza (Aracaju)
Luigi Venturi (Roma)
Alberto Ortolani (Roma)
Nicola Loiudice (Roma)
Vincenzo Josia (Roma)
Giancarlo Casalone (Roma)
Antonio Bragato (Roma)
Giorgio Ratti (Como)
Enrico Luppi (Como)
Giovanbattista Levi (Como)
Vittorio Vai (Imola)
Rui Cavalcante Barbosa (Palmas)
Romualdo Kujawski (Palmas)
Jones Ronaldo do Espı́rito Santo (Palmas)
Claudemir José dos Santos (Osasco)
88
23
»
28
»
»
»
»
»
»
»
»
30
»
»
»
6
»
»
15
»
»
»
»
»
17
27
28
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
1
»
»
»
»
11
»
13
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
giugno
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
luglio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Danilo José de Oliveira (Osasco)
Angelo Grando (Osasco)
Stephan Hünseler (Köln)
Francesco Steri (Ales-Terralba)
Patrick Lynch (Nottingham)
Pier Enrico Stefanetti (Velletri-Segni)
Carmine Citarella (Nocera Inferiore-Sarno)
Frederic F. Elkin (Syracuse)
William Can (Richmond)
Joseph P. Lehman (Richmond)
Francis Muench (Richmond)
Benedetto Bernardo (Caserta)
Alberto Marchesi (Como)
Pasquale Cantalupo (Conversano-Monopoli)
Luigi Ruperto (Nardò-Gallipoli)
Humberto López Bonilla (Mayagüez)
Jorge Orozco Garcı́a (Tlalnepantla)
Vincenzo Lo Duca (Monreale)
Giorgio Giuffrida (Catania)
Lambert Nouwens (Wien)
Josef Neumayer (Wien)
Walter Pischtiak (Wien)
Herbert Samm (Wien)
Heinrich Hahn (Wien)
Guillermo Javier Karcher (Buenos Aires)
Johannes Salzl (Eisenstadt)
Sebastiano Raciti (Acireale)
Stefano Sanchirico (Tricarico)
Joseph Quinn (Tuam)
Zsolt Cziglányi (Pecs)
Carlo Chiarenza (Acireale)
Giuseppe Albano (Acireale)
Juan Enrique Zordan Lorenzini (Salto)
Lothar Schlegel (Paderborn)
Alphonsus Iwueke (Abakaliki)
Emmanuel NnaNna Egwu Eze (Abakaliki)
Guido Lucchiari (Adria-Rovigo)
Luciano Rametta (Otranto)
Ryszard Kurek (Tarnów)
Zdzisław Sadko (Tarnów)
Józef Leśniak (Tarnów)
Bolesław Klaus (Tarnów)
Antoni Mikrut (Tarnów)
Ednaldo Araújo dos Santos (Paraı́ba)
Ulderico Belli (Como)
Mario Santini (Terni-Narni-Amelia)
Henrique Neuredo Freire (Paraı́ba)
Virgilio Bezerra de Almeida (Paraı́ba)
Ernando Luiz Teixeira de Carvalho (Paraı́ba)
13
»
»
»
»
»
»
»
19
»
»
»
»
2
»
»
»
»
13
»
luglio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
agosto
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
Il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
89
Gabriele Amorosi (Terni-Narni-Amelia)
Nazzareno Cifoletti (Terni-Narni-Amelia)
Aldo Giordano (Cuneo)
Benito Terzuoli (Montepulciano-Chiusi-Pienza)
Mosè Mannelli (Montepulciano-Chiusi-Pienza)
Mario Dionori (Montepulciano-Chiusi-Pienza)
Henao José Angel Montoya (Tacna y Moquegua)
Maselino Paulo (Samoa-Pago Pago)
Mario Sciarretta (Ordinariato Militare d’Italia)
Mario Mucci (Ordinariato Militare d’Italia)
Bruno Gagliarducci (Ordinariato Militare d’Italia)
Antonio Flavio (Ordinariato Militare d’Italia)
Giovanni Bartolini (Ordinariato Militare d’Italia)
Ezio Del Grosso (Avezzano)
José Anaya Rodriguez (El Salto)
Kevin T. Hart (Washington)
Pedro Roger Quiroga Marinero (San Juan de Cuyo)
Guerrino Marta (Udine)
José Geraldo da Silva (Niterói)
Domenico Ricci (Castellaneta)
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Giovanni Paolo II ha
conferito:
Il Collare dell’Ordine Piano
27
febbraio
2002.
A S.E. il sig. Constantinos Stephanopoulos (Grecia)
La Gran Croce dell’Ordine Piano
27
»
»
»
2
18
febbraio
»
»
»
maggio
»
2002.
»
»
»
»
»
A
A
A
A
A
A
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
28
16
»
»
»
»
»
»
»
»
ottobre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
A
A
A
A
A
A
A
A
A
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
S.E.
il
il
il
il
il
il
sig. Michel Chrissohodis (Grecia)
sig. Georges Papandreou (Grecia)
sig. Apostolos Kaklamanis (Grecia)
sig. Constantinos Simitis (Grecia)
sig. Stelios Rocanas (Grecia)
sig. Ludwig Hoffmann von Rumerstein (Sovrano Militare Ordine di Malta)
il sig. Julio César Lupinacci (Uruguay)
il sig. Isidro Gómez Santos (Cuba)
il sig. Vicente Espeche Gil (Argentina)
il sig. Pedro José Rivera Saavedra (Bolivia)
il sig. Widodo Sutiyo (Indonesia)
il sig. Acisclo Valladares Molina (Guatemala)
il sig. Farouk Hussein Raafat (Egitto)
il sig. Yosef Neville Lamdan (Israele)
il sig. Wilfrid Guy Licari (Canada)
90
La Commenda con Placca dell’Ordine Piano
6
maggio
2002.
Al sig. Pius Segmüller (Stato Città del Vaticano)
La Croce di Dama di Gran Croce dell’Ordine Piano
16
»
ottobre
»
2002.
»
Alla sig.ra Edda Victoria Martinelli de Dutari (Panama)
Alla sig.ra Blanca Elida Zuccolillo de Rodrı́guez Alcalá
(Paraguay)
La Gran Croce dell’Ordine di San Gregorio Magno
12
24
16
»
»
»
giugno
»
ottobre
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Alfredo Santini (Ferrara-Comacchio)
Sergio Zaninelli (Milano)
Bjarne Bladbjerg (Danimarca)
Ampalavanar Selverajah (Singapore)
Henry Marie Joseph Lopes (Rep. del Congo)
Tayyab Siddiqui (Pakistan)
La Croce di Dama di Gran Croce dell’Ordine di San Gregorio Magno
19
21
luglio
agosto
2002.
»
Alla sig.ra Johanna Gräfin von Westfalen (Paderborn)
Alla sig.ra Waltraud Klasnik (Graz-Seckau)
La Commenda con Placca dell’Ordine di San Gregorio Magno
9
22
27
17
18
aprile
»
»
maggio
»
2002.
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
»
21
»
»
31
6
27
6
20
26
»
»
»
»
»
»
giugno
»
luglio
agosto
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Carlo Cabigiosu (Ordinariato Militare d’Italia)
Wilhelm von und zu Liechtenstein (Graz-Seckau)
Rodolfo Martı́n Villa (Madrid)
Luis Sagrera y Martinez-Villasante (Spagna)
Carlo Arditi di Castelvetere (Sovrano Militare Ordine
di Malta)
Carl E. Paar (Sovrano Militare Ordine di Malta)
E. Lisk Wyckoff, Jr. (New York)
Frederick Massimi (Newark)
Francesco Nicola Totino (Newark)
Maurizio Carlotti (Roma)
Danilo Di Gregorio (Roma)
José Bouza Serrano (Portogallo)
Rodolfo José Martin Saravia (Argentina)
Boniface Yohou Gopré (Costa D’Avorio)
José Gómez Mata (Segorbe-Castellón de la Plana)
Gerald Gleeson (Sydney)
La Commenda dell’Ordine di San Gregorio Magno
14
23
»
25
gennaio
marzo
»
»
2002.
»
»
»
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
Giovanni Belardi (Roma)
Ubaldo Filotto (Vicenza)
Innocenzo Mazzarella (Tursi-Lagonegro)
Mario Patricio Arriagada de Lafuente (Cile)
20
26
»
27
»
»
6
13
21
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
28
30
31
5
6
7
15
28
1
»
»
»
»
»
»
16
21
»
aprile
»
»
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
giugno
»
»
»
»
luglio
»
»
»
»
»
»
»
agosto
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
91
Werner O. Ciocarelli (Svizzera)
Angelo Bona (Italia)
Fabrizio Rindi (Roma)
Dino De Poli (Treviso)
Bernard Ducamin (Nanterre)
Christian Lavialle (Toulouse)
Elmar Theodor Mäder (Stato Città del Vaticano)
Rafik Yassa (Alessandria dei Copti)
Shim Wai Lew (New York)
Sho Obkagawa (New York)
Jonathan O’Herron (New York)
George Doty (New York)
David Weyrich (Monterey in California)
Jude T. Barbera (Rockville Centre)
Martin J. Moran (Rockville Centre)
Augusto Strianese (Salerno-Campagna-Acerno)
Ugo Carpinelli (Salerno-Campagna-Acerno)
Alfonso Andria (Salerno-Campagna-Acerno)
Daniel E. Meehan (Milwaukee)
Gilles Deliance (Francia)
Jacques Fontaine (Nanterre)
Carl herzog von Württemberg (Rottenburg - Stuttgart)
Branislav Pekić (Yugoslavia)
Franco Reale (Monreale)
Chu Hui-Chin (Taiwan)
Francisco José Amorim de Carvalho Guerra (Porto)
John Rogers (Mosca)
David Louis Alexis Lloyd (Saint George’s in Grenada)
Byron A. Red Adams, Sr. (Houma-Thibodaux)
Charles Mack (Houma-Thibodaux)
David Richard (Houma-Thibodaux)
Richard M. Haydel (Houma-Thibodaux)
Allen Danos, Jr. (Houma-Thibodaux)
Parker Conrad (Houma-Thibodaux)
Frank Savage (Port of Spain)
Thomas Chorherr (Austria)
Heinz Hafner (Austria)
La Croce di Dama di Commenda dell’Ordine di San Gregorio Magno
22
26
21
»
»
marzo
aprile
maggio
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
sig.ra Tawfik Salloum (Siria)
sig.ra Jan Ruff-O’Herne (Adelaide)
sig.ra Bertha McCan (New York)
sig.ra Catherine Gaisman (New York)
sig.ra Mary Therese Martin Weyrich (Monterey in California)
Alla sig.ra Mary T. Moran (Rockville Centre)
Alla sig.ra Claire J. Mutholland (Newark)
92
21
6
11
»
24
28
maggio
giugno
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
Amelia A. Massimi (Newark)
Maria Concetta Di Bella (Monreale)
Susan Lilian P. Cunliffe-Lister (Westminster)
Annamaria Conti (Milano)
Ana Virginia Hernández (Messico)
June Rogers (Mosca)
Il Cavalierato dell’Ordine di San Gregorio Magno
19
»
22
»
23
»
»
»
»
»
»
»
25
»
»
»
»
»
»
»
»
27
5
20
»
27
6
»
13
21
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
gennaio
febbraio
marzo
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
aprile
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig. Pascal Ralaitavy (Ambositra)
sig. Thomas J. Connelly (Stati Uniti d’America)
Sig. Mansour Azzam (Siria)
sig. Olatunji Onipede (Lagos)
sig. Italo Bona (Chieti-Vasto)
Sig. Arduino Cailotto (Vicenza)
sig. Claus Kühn (Hamburg)
sig. Günter Gorschenek (Hamburg)
sig. Brendan B. Nkanang (Calabar)
sig. Sunday Udoeyop (Calabar)
sig. Linus Okom (Calabar)
sig. Edet Francis Asuquo (Calabar)
sig. William Robert Coenen (Shreveport)
sig. Lev M. Dawson (Shreveport)
sig. William Henry Gallmann III (Shreveport)
sig. Philip Lee Israel (Shreveport)
sig. Michael McCarthy (Shreveport)
sig. Leon Norman Plette (Shreveport)
sig. Tom Ellsworth Pollard (Shreveport)
sig. Jack Joseph Procell (Shreveport)
sig. Paul Harmon Salvail (Shreveport)
Sig. Angelo Flavi (Città di Castello)
sig. Giuseppe Vincini (Piacenza-Bobbio)
sig. Paul Questier (Westminster)
sig. John Nasseff (Our Lady of Lebanon of Los Angeles)
sig. Paul Cluzeaud (Tulle)
sig. Robert Perez (Agen)
sig. Petrus Antonius Marinus De Jong (‘s-Hertogenbosch)
sig. Knolly Beszer (Saint Thomas)
sig. Donald J. Herdrich (New York)
sig. Richard J. Schmeelk (New York)
sig. Barry F. Sullivan (New York)
sig. Paul P. Woolard (New York)
sig. Robert C. Wright (New York)
sig. Francis C. Rooney, Jr. (New York)
sig. Timothy J. Rooney (New York)
sig. Frederic V. Salerno (New York)
sig. Kenneth G. Langone (New York)
sig. Wellington T. Mara (New York)
sig. Thomas S. Murphy, Sr. (New York)
31
»
»
»
11
maggio
»
»
»
giugno
2002.
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
»
15
31
19
2
»
21
»
»
»
»
»
»
»
26
»
»
»
»
luglio
agosto
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Josef Gronemann (Köln)
Francis Leonard Tombs (Birmingham)
Augustine Kolawole Onijamah (Lagos)
Charles Ashun (Cape Coast)
John Charles G. Grossmith (Saint Andrews and Edinburgh)
Michael Jarmułowicz (Westminster)
Emile Bourdin (Angers)
Johann Ramoser (Sankt Pölten)
Luciano Conti (Città di Castello)
Jack Sehl (Hamilton)
Bruno J. L. Richard (Paris)
Modestino Adamo (Italia)
Cosimo Baglivo (Italia)
Fabio Ferraro (Italia)
Paolo Ottomaniello (Italia)
Roberto Marino (Italia)
Andrea Scrivano (Italia)
Markus Langer (Austria)
Theodor Thanner (Salzburg)
Victor Orbán (Esztergom-Budapest)
Vidwan S. Adaikalamuthu (Jaffna)
La Gran Croce dell’Ordine di San Silvestro Papa
20
giugno
2002.
Al sig. Zsolt Semjen (Esztergom-Budapest)
La Croce di Dama dell’Ordine di San Gregorio Magno
23
»
25
»
»
»
»
»
26
21
»
11
»
1
13
marzo
»
»
»
»
»
»
»
aprile
maggio
»
giugno
»
luglio
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
Alla
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
sig.ra
Hildegard Schulz (Hamburg)
Regina Pabst (Hamburg)
Frances Mills Coenen (Shreveport)
Ruthie Norton Coenen (Shreveport)
Anne S. Dawson (Shreveport)
Karen Oden Evans (Shreveport)
Jody Marzula Pollard (Shreveport)
Evelyn Bernice Ridings (Shreveport)
Catherine Ann Black (Adelaide)
Catherine P. Joyce (New York)
Regina Quick (New York)
Agnese Bucchia (Milano)
Maria Teresa Archinti (Milano)
Yvonne Adams (Houma-Thibodaux)
Paloma Gómez Borrero (Madrid)
La Commenda con Placca dell’Ordine di San Silvestro Papa
22
5
marzo
aprile
2002.
»
93
Al sig. Ghassan Al Nseir (Siria)
Al sig. Paul Jeambart (Aleppo dei Greco-Melkiti)
94
27
26
aprile
agosto
2002.
»
Al sig. Sebastian Martı́n-Retortillo Baquer (Madrid)
Al sig. Ernst König (Ordinariato Militare d’Austria)
La Commenda dell’Ordine di San Silvestro Papa
11
22
»
»
»
26
6
»
»
30
marzo
»
»
»
»
aprile
maggio
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
»
»
»
31
»
11
»
»
»
»
11
»
»
»
»
»
19
»
»
»
»
»
giugno
»
»
»
»
luglio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Vincenzo Bertolotti (Roma)
Maan Haydar (Siria)
Alfred Adesanya Browne (Lagos)
Gregory Olaitan Anthony Deinde (Lagos)
Clement Okeke Iwuchukwu (Lagos)
Dazio Massimo Lucà (Roma)
Johannes Swinkels (’s-Hertogenbosch)
Stanislas Deriemaeker (Antwerpen)
Andreas Clemenz (Stato Città del Vaticano)
Hans-Friedrich Von Solemacher (Esztergom - Budapest)
Helmut Kopp (Innsbruck)
Heinz Wieser (Innsbruck)
Emmerich Beneder (Innsbruck)
Bernhard Bläsi (Rottenburg-Stuttgart)
Otto Herbert Hajek (Rottenburg-Stuttgart)
Hendricus ten Brink (Utrecht)
Oskar Mayer (Wien)
Helmut Htittler (Wien)
Walther Brauneis (Wien)
João Monteiro de Barros Filho (Botucatu)
Karl Stix (Eisenstadt)
Gerhard Jellasitz (Eisenstadt)
Alois Schwarz (Eisenstadt)
Josef Kimmeswenger (Sankt Pölten)
Ernst Strasser (Sankt Pölten)
Jean-Michel Lemoyne de Forges (Nanterre)
Kamal Toufic Saredar (Baghdad dei Siri)
La Croce di Dama di Commenda dell’Ordine di San Silvestro Papa
11
giugno
2002.
Alla sig.ra Annemarie Kury (Wien)
Il Cavalierato dell’Ordine di San Silvestro Papa
5
11
»
»
»
»
22
»
»
»
marzo
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Heinrich Steinkempen (Paderborn)
Ignazio Musumeci (Roma)
Massimo Sabbatucci (Taranto)
Massimo Notarnicola (Taranto)
Antonio Dragone (Taranto)
Dario Maniglia (Taranto)
Bassan Barabandi (Siria)
Najib Alji Mohamed (Siria)
Anthony Ibeggbunam Ibekwe (Lagos)
Leo Babarinde Da-Silva (Lagos)
22
»
»
»
»
23
»
»
»
»
»
27
»
»
»
»
5
»
»
9
20
26
»
29
6
»
»
»
13
»
»
»
»
21
28
30
31
»
»
»
»
6
11
»
»
15
28
»
»
marzo
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
aprile
»
»
»
»
»
»
»
maggio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
giugno
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
95
Joachim Macebong (Lagos)
Festus Olapade Adelabu (Lagos)
Philip Afolabi Kolawole (Lagos)
Andrew Olatunji Dada Makun (Lagos)
Francis Bamidele Ajiteru (Lagos)
Daniel Nyambi (Calabar)
Edmund Solomon (Calabar)
Lawrence Ita (Calabar)
Etin Okoko (Calabar)
William Archibong (Calabar)
Edet Bassey (Calabar)
Gonzalo Cruz Reyes (Agaña)
Jesus Sablan Leon Guerrero (Agaña)
Edward Salas Terlajne (Agalla)
Anton Ruf (Augsburg)
Karl Pömbachen (Augsburg)
Riccardo Gabba (Piacenza-Bobbio)
Teresio Cerini (Piacenza-Bobbio)
Alcide Gualazzini (Piacenza-Bobbio)
Cristiano Desideri (Italia)
Henrik Amberg (Stockholm)
Martinus Henricus J. Sijstermans (Roermond)
Attilio Bonaduce (Rieti)
Pierangelo Ubezzi (Vercelli)
Desmond Doherty (Down and Connor)
Antonius Johannes Janssen (‘s-Hertogenbosch)
Daniele Bisaro (Concordia-Pordenone)
Petrus Antonius Marinus de Jong (‘s-Hertogenbosch)
Loris Razzi (Pitigliano-Sovana-Orbetello)
Tarcisio Baldelli (Pitigliano-Sovana-Orbetello)
Stefano Busonero (Pitigliano-Sovana-Orbetello)
Giovanni Porlezza (Como)
Mario Luppi (Como)
Herbert Vlatten (Paderborn)
Carmelo Currò (Salerno-Campagna-Acerno)
Andreas Kössier (Innsbruck)
Vitale Cominotti (Brescia)
Dietrich Weber (Rottenburg-Stuttgart)
Alban Lämmle (Rottenburg-Stuttgart)
Gino Righi (Bologna)
Giorgio Masina (Bologna)
Emilio Marchetti (Roma)
Albert R. M. Gudde (Haarlem)
Aloysius Fring (Roermond)
Giovanni Santoro (Montepulciano-Chiusi-Pienza)
Giuseppe Catalani (Roma)
Bruno Ballini (Brescia)
Vigilio Belletti (Brescia)
Italo Fava (Brescia)
96
1
»
»
»
»
»
13
»
»
»
19
»
»
21
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
26
luglio
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
agosto
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2002.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
Al
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
sig.
Mario Cavaretta (Brescia)
Walter Manzon (Brescia)
Pasquale Villano (Velletri-Segni)
Ravetto Flugy (Velletri-Segni)
Salvatore Vincenzo Marino (Velletri-Segni)
Francesco Maria Mariano (Velletri-Segni)
Ibrahim Habib (Egitto)
Gabriel Hanna (Egitto)
Antoine Salama (Egitto)
Ephrem Kispotta (Jamshedpur)
Joseph Soy (Jamshedpur)
Luigi Nocilli (Pesaro)
Marco Mantovani (Milano)
Americo Isopo (Italia)
Claudio Vagnoni (Italia)
Stefano Ercoli (Italia)
Bartolomeo Grauso (Italia)
Fabrizio Palombi (Italia)
Philip La Barbera (Italia)
Giampiero Zazzaro (Italia)
Domenico Ricciardi (Italia)
Fabio Breccia (Italia)
Michele Passabı̀ (Italia)
Ciro Fecondo (Italia)
Fabio Troiani (Italia)
Pietro Di Biagio (Italia)
Ettore Frentano (Italia)
Claudio Ranaldi (Italia)
Hans Martin (Würzburg)
La Croce di Dama dell’Ordine di San Silvestro Papa
11
5
marzo
aprile
2002.
»
»
»
26
13
»
1
»
»
»
maggio
»
luglio
»
»
»
»
»
»
Alla sig.ra Anna Maria Centurelli (Roma)
Alla sig.ra Gerdina Antonia Vermeer-Van Hesst (‘s-Hertogenbosch)
Alla sig.ra Ingrid Bornewasser (Köln)
Alla sig.ra Margret Antweiler (Köln)
Alla sig.ra Adriana Marta M. Speetjens-Van Dongen (Roermond)
Alla sig.ra Valeria Elmi (Pitigliano-Sovana-Orbetello)
Alla sig.ra Antonietta Fanciulli (Pitigliano-Sovana-Orbetello)
Alla sig.ra Kate Redaelli (Brescia)
NECROLOGIO
27 novembre 2002
30
»
4 dicembre
9
»
»
»
»
Mons. Ronald G. Connors, Vescovo em. di San Juan de la
Maguana (Rep. Dominicana)
Mons. Eduardo Picher Peña, Arcivescovo tit. di Abitine.
Mons. Adolfo Gerstner, Vescovo em. di Concordia (Argentina).
Mons. Dante Sandrelli, Vescovo em. di Formosa (Argentina).

Untitled - La Santa Sede

Transcrição

Documentos relacionados

Verbale Consiglio di Istituto – 25 giugno 2014

wyalsatevebi da sazRvao gzebi

Sig. Amm. 013-04/2013-15/17 N° Pr. 2170-67-02

Descargar Español

ERA 31 S - 31 S PK - Lamborghini Calor

SI-6KS0A - Shimano

Umbauanleitung auf Mulchsystem

Il Nuovo Manuale Di Portoghese Brasiliano

24-28 MC W TOP /IT - Lamborghini Calor

A RESPONSABILIDADE PENAL DA PESSOA JURíDICA NO

Fabric Letters - King`s College London

20 N MCS W TOP U/IT

Istruzioni per l`uso

acta apostolicae sedis

Academic Calendar 2015 – 1st semestre

Mosaico di pace (N° 9 - Ottobre 2012)

Visualizzazioni

final program

Clavdii Galenii Protreptici qvae svpersvnt - MacSphere