Madenlere filmlerle bakmak..

KADIKO?Y-6:Layout 2
6
5/29/14
11:47 AM
Page 1
Murat KATOĞLU
NÇN
KIBRIS?
ou Akdeniz’deki bu “yalnz ve
görkemli” ada, özellikle Ortaça’dan balayarak bütün Akdeniz ve Ortadou siyasetinde
önemli bir kilit ta olmutur. “Yalnz”
dememizin sebebi, bölgenin tek adas
oluundandr. Anadolu YarmadasSuriye-Msr’n ortasnda yer tutan konumuyla, her devrin jeopolitiinde varln hissettirmi ve korunmutur. Bugün de öyledir.
Akdeniz’in dünyann merkezi sayld çalarda; yani 1500’e kadar Yakndou ve Asya ticaret yollarnn stratejik bir balant merkeziydi. Dönemin
deniz ticaretinde söz sahibi gücü Venedik’in göz bebeiydi. Dou ticaret
güzergahnn güvenli, koruyucu, snmaya ve lojistie imkan veren üssüydü. Esas olarak Venedik Cumhuriyeti’nin kontrolünde 16. yüzyla kadar bu
önemini sürdürdü.
1500’lerde Avrupa’nn gemilerini
Cebeliltark’n dnda yüzdürerek okyanuslara ve yeni dünyalara açlmasndan sonra Akdeniz ve dolaysyla
Kbrs belki ihtiamn belli ölçüde kaybetse bile, zamann olaylar bu özel
adaya yeni ilevler verdi. Elbet eski ilevlerinin ortadan kalktn söylemiyoruz. Ama Venedik Cumhuriyeti büyük
Avrupa ülkelerinin Akdeniz dndaki
devasa corafyaya açlmasndan sonra gücünü ve önemini koruyamamt.
Kbrs da zaten 16. yüzyln ikinci yarsnda Osmanl Devleti’nin topra olmutu. Adann Yakndou/Akdeniz
ekonomik hayatndaki geleneksel rolü
devam etti. Yeryüzündeki o devrin yeni siyasal güçlerinin büyükleri ngiltere
ve Fransa’nn yan sra spanya, Hollanda gibi denizlere açlan ülkeler de
eski tarihin corafyasndaki Akdeniz
ve Kbrs’la pek ilgilenmiyorlard.
Ortadou’nun dünya tarihindeki
vazgeçilmezlii az sonra yine kendini
gösterdi. Güçlü emperyal ülkeler, okyanuslarla beraber tekrar Yakndou’ya yöneldiler. Asya’ya rahatça
uzanmak ve ulamak için 1869’da tarihsel skenderiye’den Hint Okyanusu’na topra kazp, karay delip Süvey Kanal araclyla Akdeniz’in ve
Kzl Deniz’in suyunu birbirine kavuturdular. Oradan mallarla yüklü gemilerini geçirmeye baladlar.
te Kbrs’a yeni ilev veya rol…
Süvey Kanal’na salam bir “sigorta
irketi” gerekliydi. Kanal kullanacak
“gemi kervanlar”nn güvenliini salayacak, elbet kanal bölgesine kolayca
eriecek deniz gücünü barndracak
bir stratejik mekan gereklidir. Dünyay
yöneten, diplomasi kurallarn yeryüzüne benimseten “ngiliz akl” hiç kukusuz buna çare bulacakt ve bulmutur. 1878’de Kbrs, Osmanl idaresinden ngilizlere geçiverir… Ada artk
Ortadou için de mükemmel bir ngiliz
ileri karakolu olmutur. Zaten, ‘Birleik
Krallk’n Ortadou sevdas yalnzca
Süvey deil, “siyah altn”a kar da
kabarm deil miydi? Ksacas Kbrs,
19. Yüzylda bu defa Bat emperyal
gücünün Ortadou’daki ‘kontrol kulesi’ görevini yüklenmitir. in özüne
inerseniz, bütün sonraki çalkalanmalara, oluumlara ramen ‘ada’nn bu konumu halen sürmektedir. Kbrs’ta u
anda da ngiliz topra ve orada ngiliz
‘askeri üssü’ bulunmaktadr. ‘Bat akl’
için aslolan budur. O akl, orada yaayan insanlarn huzur ve mutluluu ile
pek megul deildir. Çünkü amac
Kbrs’n Yakndou’daki Batl zenginliinin ekonomik, siyasal çkarlarn korumada son derece önemli mevkini
sürdürmektir.
Kbrs serüvenlerinin u günlerdeki
aamas ise yeni boyutlar kazanmtr.
Bu defa son birkaç ylda Akdeniz’de
srail-Kbrs arasndaki deniz havzasnda çkartlan doal gazn Türkiye ve
Kbrs üzerinden Avrupa’ya ulam konusu ortaya çkmtr.
Güya Kbrs’da çözüm ad verilen
diplomatik aray çabalarnn yeniden
canlanmas sebepsiz deildir. ABD’nin
ünlü Bakan Yardmcs Biden’in aday ziyareti; Kuzey Kbrs’a da uramas
bouna deildir.
Üstelik koca Amerika’nn iki dönemdir bakan yardmcln sürdüren
etkin politikac Biden’in olu, Kbrs
Rum kesimindeki yeni kurulmu bir
doal gaz irketinin yönetimindedir.
Hemen hatrlayalm, daha önceki
Amerikal ara bulucu Holbrooke’un da
bir Kbrs bankasyla ortakl mevcuttu.
‘Dünyay yöneten akl’ için Kbrs’n
önemi, esas itibariyle kendi çkarlarna
ulamay salayacak ‘gerekli bir araç’
olmaktan ibaret gibi görünmektedir.
Orada yaayan insanlarn derdi sanki
“bahsi dier”dir. Hele Türk topluluunun ki…!
D
KÜLTÜR SANAT
30 MAYIS - 5 HAZRAN 2014
ŞiiRiSTANBUL küresel
vicdana sesleniyor!
● Semra ÇELEB
arih ve Toplum Bilimleri Enstitüsü’nün bu yl dokuzuncusunu düzenledii Uluslararas stanbul iir Festivali
(RSTANBUL 2014), 1-4 Haziran tarihleri arasnda Kadköy, Kartal, ili ve Beikta’ta gerçekletirilecek.
Türkiyeli airlerin yan sra sava bölgesi Suriye’den airlerin de davetli olduu festivalde Brezilya, Bosna, Bulgaristan, talya,
Yunanistan ve Birleik Arap Emirlikleri’nden airler, kendi dillerinde iirler okuyacak, etkinliklere katlacak.
Festival komitesi, Soma’da yaanan maden katliamn da unutmad. Madenci kask
ve fenerinin yer ald afile tantm yaplan
iirstanbul, küresel kapitalizme kar küresel
vicdan koalisyonuna dikkat çeken bir bildiri
yaymlad.
“nsanlk için iir, iir için küresel vicdan
koalisyonu!” balyla yaynlanan bildiride
u ifadelere yer veriliyor:
“Gelecein ilk kez bir biçimi yok diye
yazmt Octavio Paz bundan on yllar önce.
imdi o gelecek gözlerimiz önünde biçimleniyor. Dehet içinde. Utanç içinde. nsana dair bildiimiz hereyi yeniden düünmemize
neden olan bir panik hali içinde, o gelecee
bakyoruz.
Uçuruma bakar gibi. Uçurumun da bize
baktn bilerek.
“YAASIN NSANLIK ÇN R!”
Küresel kapitalizmin insan varoluu üzerinde kurduu tahakkümü her alanda reddediyoruz! Artk nesnelerin deil moleküllerin
bile telif hakk alnarak irket envanterine
kaydedildii bir dünyadayz. Yeryüzü, toprak, kutuplar, denizler, uzay. Hepsi küresel
kapitalizmin arsz saldrs altnda. Dinmeyen
igal giriimleri altnda.
Toplumlar, insanlar snrlara hapsolmu,
küresel sermaye ise snr tanmadan dünyann, corafyalarn tüm dokularna szarak hayatlarmza el koyuyor. Dünyann %1’i,
dünyann %99’unun alnterini, yaratt kat-
T
ma deeri yüzsüzce çalyor.
Her eyi görüyor ve “hayr!” diyoruz.
Dünyann, devletlerin, uluslarn, dinlerin, dillerin, kültürlerin “insanlk hapishanesine” dönütürülmesine izin vermeyeceiz.
Çünkü biz airler bulut ulusuyuz.
Snrlar tanmayz. Pasaportlar tanmayz. irketleri, devletleri, ordular, kurumlar
tanmayz.
9. Uluslararası stanbul iir Festivali, 1-4 Haziran 2014 tarihleri
arasında kentin pek çok noktasında iirli günler vaat ediyor.
Festival bu yıl “nsanlık için iir, iir için küresel vicdan
koalisyonu” balııyla düzenleniyor.
Diller, dinler, kültürler bizi ayramaz.
nsana ait ve insanln mal olmayan,
vicdan olmayan her ey bizim doal dümanmzdr.
nsanln bu alacakaranlnda diyoruz
ki; insan oldukça iir de olacak!
nsana inandmz için iire inanrz! Yaasn airler, yaasn insanlk için iir!”
RSTANBUL 2014 PROGRAMI
31 Mays 2014 Cumartesi: Festival
Açl
Yer: Akatlar Kültür Merkezi
Saat: 19:30-22:30
Sunucu: Pelin Batu
Konumalar: Güven Karata (Festival
Genel Koordinatörü), S. Zeki Tombak (Festival Direktörü)
iir Okumalar: Antonio Della Rocca
(talya), Maram al Masri (Suriye), Stevka
Smitran (Bosna), Pelin Özer (Türkiye), Hüseyin Peker (Türkiye)
Konser: Jehan Barbur
1 Haziran 2014 Pazar
iir Okuma Etkinlii
Saat: 18:30-20:30
Yer: Kadköy Belediyesi Kouyolu Mahalle Evi
airler: Gerard Cartier (Fransa), (Türkiye), Ece Apaydn (Türkiye), Hulűd el-Mualla (Birleik Arap Emirlikleri), Sotirios
Pastakas (Grek), Antonio Della Rocca (talya), Hüseyin Alemdar (Türkiye), Maram al
Masri (Suriye), Stevka Smitran (Bosna), Pelin Özer (Türkiye), Lucas Guimaraens (Brezilya), Hüseyin Peker (Türkiye), Daniela
Serafini (talya), Kristin Dimitrova (Bulgaristan), smail Biçer (Türkiye), Volkan Hacolu (Türkiye), Salih Aydemir (Türkiye),
Hilal Karahan (Türkiye).
2 Haziran Pazartesi
iir Okuma Etkinlii
Saat:14:00-16:00
Yer: Kadköy Belediyesi Caddebostan
Kültür Merkezi
Müzik Dinletisi
Dr. Deniz Güne, (TÜ, Türk Musukisi
Devlet Konservatuar Öretim Görevlisi)
Moderatör: Sinan Türker
airler: Gerard Cartier (Fransa), (Türkiye), Ece Apaydn (Türkiye), Hulűd el-Mualla (Birleik Arap Emirlikleri), Sotirios
Pastakas (Grek), Antonio Della Rocca (talya), Hüseyin Alemdar (Türkiye), Maram al
Masri (Suriye), Stevka Smitran (Bosna), Pelin Özer (Türkiye), Lucas Guimaraens (Brezilya), Hüseyin Peker (Türkiye), Daniela
Serafini (talya), Kristin Dimitrova (Bulgaristan), Volkan Hacolu (Türkiye), Salih
Aydemir (Türkiye), Hilal Karahan (Türkiye).
Panel / “Cemal Süreya ve Papirüs Dergisi”
Saat: 15:00-16:30
Yer: Kartal Belediyesi Hasan Ali Yücel
Kültür Merkezi
Moderatör: smail Biçer
Konumaclar:Vedat Akdamar, Ali Rza
Gelirli
Cemal Süreya iirleri: Nalan Çelik
Saat:16:45-17:30
Yer: Kartal Belediyesi Hasan Ali Yücel
Kültür Merkezi
Saat :17:30-18:30
Müzik Dinletisi ve iir Okuma
Müzik: Dr. Deniz Güne, (TÜ, Türk
Musukisi Devlet Konservatuar Öretim Görevlisi)
airler: Gerard Cartier (Fransa), (Türkiye), Ece Apaydn (Türkiye), Hulűd el-Mualla (Birleik Arap Emirlikleri),
Sotirios Pastakas (Grek), Antonio Della Rocca (talya),
Hüseyin Alemdar (Türkiye),
Maram al Masri (Suriye),
Stevka Smitran (Bosna), Pelin
Özer (Türkiye), Lucas Guimaraens (Brezilya), Hüseyin Peker
(Türkiye),
Daniela
Serafini (talya), Kristin Dimitrova (Bulgaristan), Durmu
Türker (Türkiye smail Biçer
(Türkiye), Volkan Hacolu
(Türkiye), Salih Aydemir (Türkiye), Hilal
Karahan (Türkiye), Dilruba Nuray Erenler
(Türkiye).
3 Haziran 2014 Sal
Panel / “iir Çevirisi”
Saat: 14:00-15:30
Yer: Beikta Belediyesi Ortaköy Kültür
Merkezi
Moderatör: Pelin Batu
Konumaclar: Volkan Hacolu (Rosetta Literatura Dergisi Yayn Yönetmeni),
Kadriye Özgür Cesur, Doç.Dr. Mehmet Hakk Suçin (Gazi Üni. Arap Dili Eitimi Ana
Bilim Dal Bk), Nilgün CÖN, Hilal Karahan, Eleftheria Binikou (Rodos Yazarlarevi
Direktörü), Nelly Georges Picot (Paris iir
Bienali Direktörü)
iir Okuma Etkinlii
Saat 15:30-16:30
Yer: Beikta Belediyesi Ortaköy Kültür
Merkezi
Moderatör: Sinan Türker
airler: Gerard Cartier (Fransa), (Türkiye), Ece Apaydn (Türkiye), Hulűd el-Mualla
(Birleik
Arap
Emirlikleri), Sotirios Pastakas (Grek), Antonio Della
Rocca (talya), Hüseyin
Alemdar (Türkiye), Maram
al Masri (Suriye), Stevka
Smitran (Bosna), Pelin Özer
(Türkiye), Lucas Guimaraens (Brezilya), Hüseyin Peker (Türkiye), Daniela
Serafini (talya), Kristin Dimitrova (Bulgaristan), smail Biçer (Türkiye), Volkan
Hacolu (Türkiye), Salih Aydemir (Türkiye), Hilal Karahan (Türkiye).
Panel / “Kbrs iiri ve Fikret Demira
Ansna”
Saat:19:30-21:30
Yer: KIBES Dernei Lokali ili
Moderatör: Ayten Mutlu
Konumaclar: Nee Yan, Salih Aydemir, Mustafa Köz, Ouz Özdem
4 Haziran 2014 Çaramba
Yeni Renkler / iir Okuma Etkinlii
Saat: 15:00-17:00 Yer: Beikta Köyiçi
Meydan (Beikta Çar Meydan)
Moderatör: Anl Cihan
airler: Ali C. Yoksuz, Anl Cihan, Burak Albayrak, Engin Hamamc, Elif Kark,
Emre Gürkan Kanmaz, Hdr Ik, smet Yalçn, Öztekin Düzgün, Onur Bayrakçeken.
Madenlere filmlerle bakmak..
● Gökçe UYGUN
KADIKÖY’DE Kouyolu Mahalle Evi
Nükhet Eren Yaratc Yazarlk Atölyesi,
iyilemesi uzun sürecek ve hiç
unutulmayacak Soma faciasnda
yaamn yitiren madencileri anmak ve
madencilerin dünyasn biraz daha
tanmak için ücretsiz olarak film ve
belgeseller gösteriyor. Kadköylü yazar
Nükhet Eren, “Atölyemizin etkinlikleri
devam ediyor. 3-4 Mays hafta sonu
atölye olarak Zonguldak’ta ilk içi
romann yazan ve maalesef halen hiçbir
kitabnn basm yaplmayan Mahmut
Yesari’nin yaam belgeseli sunumunu
yapmtk. Biz ekip olarak içi emekçi
kenti Zonguldak’tan döndükten 9 gün
sonra maalesef Soma’daki bu çok ac
olay yaand. Bu sebeple bizler de bir
ey yapmak istedik ve bu gösterim
programn hazrladk” dedi.
NSANLIK TARHNE
RONK BR YAKLAIM
Gösterimler dizisi, 24 Mays Cumartesi
günü Germinal filmiyle balad. Emile
Zola’nn ayn isimli çarpc romanndan
uyarlanan film, kitapta olduu gibi 1884
ylnda Fransa’nn Voreux madenlerinde
yaanan dram, tüm çarpcl ve safi
gerçekliiyle beyaz perdeye yanstyor.
1993 Fransa yapm olan ve gelmi
geçmi en gerçekçi maden filmlerinden
biri olarak kabul edilen Germinal,
yönetmen Claude Berri’nin imzasn
tayor. Etkinlikler kapsamnda 31 Mays
Cumartesi günü saat 20.00’da “16 Ton”
adl belgesel gösterilecek. “Vicdan ve
serbest piyasaya dar bir film” olarak
tanmlanan belgesel, “Sava arklarnda
bile hep zaferden söz edilir ama
madencinin arks hep attr” temas
üzerinde ilerliyor. Yönetmen Ümit Kvanç,
belgesele ad olarak da Amerikal
madencilerin hikâyesini anlatan Merle
Travis'in ünlü “Sixteen Tons” (16 Ton) adl
arksn seçmi. Kvanç, “Gele gele
vardmz serbest piyasa ve özgürlük
ça yoksa bütünüyle halkla ilikiler
faaliyeti ürünü mü? Madencilerin
sefaletini anlatrken gözde bir hit parças
oluveren ‘16 Ton’, yoksa sadece bir ark
m?” sorularn soruyor.
7 Haziran Cumartesi akam gösterilecek
film ise “Vadim O Kadar Yeildi Ki”
olacak. Britanya-Galler bölgesinde
maden ocanda çalarak geçimini
salayan Morgan ailesinin yaantsnn,
ailenin en küçük bireyi Huw tarafndan
anlatld film, 1941 ylnda yönetmen
John Ford tarafndan çekilmi. 5 Oscar’l
filmin orijinal metni, 1939 ylnda,
Richard Llewellyn’n ayn adla yazd
romana dayanyor.
MADENCY
EN ÇOK ÜZEN CÜMLE…
Etkinlik dizisinin som gösterimi ise 14
Haziran Cumartesi günü saat 20.00’da
yaplacak. Bu kez de “nci Dili Kardeim”
filmi izlenecek. Gül Büyükbee’nin
yönettii belgesel, Zonguldak maden
içisini ve çalma koullarn anlatyor.
Büyükbee, “Zonguldak’ta madencilik
erkekler için neredeyse kaderdir. Bu
topraklarda, babas madenci olan içinin
olu da, muhtemelen madenci olacaktr.
Yaanan; tehlikeli, acmasz, sert bir
öyküdür. Madenciler ölümle yüz yüze
yaar; çalr. Kaza geçirir; iyileir ve
çalr. ten atlr; baka bir madende i
bulur, çalr. Madenci kimi kez de ölür.
Arkasndan “güzel öldü!” diyenler çkar.
Maden içisini en çok yaralayan ite bu
cümle olur” diyor.
Kadıköylü bir
Yeşilçam emektarı
ESKiEHiR Anadolu
Üniversitesi letiim
Fakültesi’nin düzenledii 16'nc
Uluslararas Eskiehir Film
Festivali’nde Kadköylü
hemehrimiz Güngör Özsoy’un
duygulandran görüntüler
yaand. Sinemamza yllarn
veren Özsoy’a “Emek” ödülü
verildi. 73'üncü ya gününü de
sürpriz doum günü pastasyla
kutlayan Özsoy, örenci ve
akademisyenlerin kendisine
gösterdii sevgi karsnda
gözyalarn tutamad. Özsoy,
kentte 'Yeilçam’da 50 Yl' adl
bir de fotoraf sergisi açt.
Uluslararas Film Festivali'nde
kendisine verilen “Emek”
ödülünü almak için Eskiehir’e
davet edilen Güngör Özsoy’un,
aralarnda Fatma Girik, Türkan
oray, Hülya Koçyiit, Ylmaz
Güney, Kartal Tibet'in de
bulunduu sinema
sanatçlarnn fotoraflarnn yer
ald “Yeilçam'da 50 Yl'” adl
fotoraf sergisi Eskiehirlilerin
youn ilgisiyle karlat. Sanat
hayatma 1960 ylnda
baladn belirten Özsoy, “50
yl akn süredir fotoraf
çekiyorum. Çok geni bir
arivim var. Türk sinemasnda
100 filmde çaltm, set
fotorafçsydm. 5 bine yakn
sinema, 40 bine yakn da
Türkiye fotoraflar arivim var.
‘Yeilçam’da 50 Yl’ adl kitap
çkardm. imdi de Yeilçam’n
100’üncü yl kitabn çkarmak
için hazrlk yapyorum.
Eskiehir Anadolu Üniversitesi
letiim Bilimleri Fakültesi’nin bu
ödüül vermesi beni onurlandrd.
Teekkür ediyorum” dedi.