saqarTvelos kontrolis palata

sarCevi
winasityvaoba...................................................................................3
• sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ta
(sa­mar­Tleb­ri­vi da faq­tob­ri­vi ana­li­zi)..............................4
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis fun­qci­e­bi da sta­tu­si dRe­van­de­li ka­non­mdeb­lo­biT................................................4
• sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­lo fun­qcia ad­gi­lob­ri­vi bi­u­je­te­bis xar­jvis pro­ces­Si.........................5
• sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­lo fun­qcia sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­bis ga­mo­ye­ne­bis pro­ces­Si.....................6
• kon­tro­lis pa­la­tis eq­sper­tu­li fun­qcia sa­bi­u­je­to da sa­ka­non­mdeb­lo pro­ces­Si....................................................8
• sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­lo fun­qcia sa­xel­mwi­fo bi­u­je­tis xar­jvis pro­ces­Si................................8
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis sakontrolo uf­le­ba­mo­si­le­ba........................................................................9
kon­tro­lis pa­la­ta, ro­gorc ma­kon­tro­le­be­li or­ga­no­e­bis saq­mi­a­no­bis ko­or­di­na­ci­is gan­ma­xor­ci­e­le­be­li or­ga­no..............11
kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­bis we­si da for­me­bi............................12
• da­geg­mvis prob­le­me­bi.......................................................................................12
• re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis aq­te­bi................................................................................14
kon­tro­lis pa­la­tis ur­Ti­er­To­ba
sa­mar­Tal­dam­cav or­ga­no­eb­Tan.....................................................................14
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis au­di­to­ru­li saq­mi­a­no­ba......15
kon­tro­li sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­ba­ze.......16
kon­tro­lis pa­la­tis da­mo­u­ki­deb­lo­bis xa­ris­xi.................................17
das­kvna.........................................................................................................................18
• ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi (sa­mar­Tleb­ri­vi kvle­va).............................................................20
Se­sa­va­li......................................................................................................................20
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is re­for­ma..................................................................20
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis sta­tu­si..............................................................21
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis de­bu­le­be­bi......................................................22
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis fun­qci­e­bi.........................................................22
• q. Tbi­li­sis me­ri­is ka­no­ni­e­re­bis dac­vis ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­a.......23
• sa­qar­Tve­los Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­a.......................................................................................24
• sa­qar­Tve­los ge­ne­ra­lu­ri pro­ku­ra­tu­ris ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­a.......................................................................................24
• sa­qar­Tve­los Tav­dac­vis sa­mi­nis­tros sam­xed­ro po­li­ci­a...............24
 ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Si­da au­di­tis fun­qci­a..........................25
 ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­er gan­sa­xor­ci­e­le­be­li Se­mow­me­bis dawy­e­bis iu­ri­di­u­li sa­fuZ­vle­bi..................................26
 ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­er gan­sa­xor­ci­e­le­be­li Se­mow­me­bis dawy­e­bis faq­tob­ri­vi sa­fuZ­vle­bi................................27
 Se­mow­me­bis ma­sa­le­bi........................................................................................28
• re­es­tri...............................................................................................................28
• in­speq­ci­is an­ga­ri­Se­bi ga­we­u­li saq­mi­a­no­bis Se­sa­xeb..........................28
 ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis da­mo­u­ki­deb­lo­ba.....................................29
 ka­non­pro­eq­ti ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­xeb..........................30
 das­kvna.....................................................................................................................30
• sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­za­cia _ prob­le­me­bi da nak­lo­va­ne­be­bi!........................................32
Se­sa­va­li...............................................................................................................32
1. mi­za­ni da me­To­di.................................................................................................32
2. pri­va­ti­za­ci­is ma­re­gu­li­re­be­li ka­non­mdeb­lo­ba...................................33
3. mdgomareobis zogadi mimoxilva, 2005-2006 wlebi.................................34
4. pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­ba......................................35
5.ro­gor as­ru­le­ben qo­ne­bis Sem­Ze­ni pi­re­bi pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­biT dad­ge­nil da xel­Sek­ru­le­biT na­kisr pi­ro­bebs.......38
6. pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­ba, ro­mel­sac ar moh­yo­lia xel­Sek­ru­le­bis da­de­ba......................................................................................40
7. “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis gas­xvi­se­bis ten­den­ci­e­bi............................42
a) “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis ga­da­ce­ma gar­kve­u­li pi­ro­be­bis Ses­ru­le­biT........................................................43
b) “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis ga­da­ce­ma pi­ro­be­bis ga­re­Se, anu sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis ga­Cu­qe­ba..........................................................46
g) sim­bo­lur fa­sad qo­ne­bis gas­xvi­se­ba _ Tval­Tmaq­cu­ri ga­ri­ge­ba?!.........................................................................47
8. “in­ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­da­We­ris Se­sa­xeb” sa­qar­Tve­los ka­no­nis Ta­nax­mad qo­ne­bis gas­xvi­se­ba................................48
9.ija­ra-­ga­mos­yid­va da Sps “hid­ros” saq­me....................................................49
a) sa­i­ja­ro qi­ri­sa da ga­mo­sas­yi­di Tan­xis ga­dax­da................................51
b) kon­kur­sis me­o­re pi­ro­ba _ dev­nil­Ta sa­yo­facx­ov­re­bo pi­ro­be­bis ga­um­jo­be­se­ba............................................................................52
10. sa­xel­mwi­fos mi­er pri­va­ti­ze­bis pro­ce­sis kon­tro­li da sa­ka­non­mdeb­lo ber­ke­te­bi................................................................................54
das­kvna..................................................................................................................57
saia-s mier momzadebuli samarTlebrivi daskvna
saxelmwifo qonebis privatizebis maregulirebel kanonmdeblobaSi cvlilebebTan da damatebebTan dakavSirebiT...................................................................................................58
danarTebi...........................................................................................................64
winasityvaoba
saqarTvelom, rogorc evropis sabWos wevrma qveyanam, aiRo
valdebuleba, qmediTi RonisZiebebi gaataros efeqturi mmarTvelobis
gansaxorcieleblad. aRniSnuli SeuZlebelia angariSvaldebulebisa da
sajaroobis principebis, aseve, dakisrebul amocanaTa ����������������
srulfasovnad����
da
kanoniT dadgenili wesis Sesabamisad ganxorcielebis gareSe. am miznis
realizebisaTvis Cvenma saxelmwifom sasicocxlod mniSvnelovan amocanad
daisaxa korufciis, rogorc qveynis ganviTarebis erT-erTi ZiriTadi
Semaferxebeli faqtoris aRmosafxvrelad qmediTi reformebis gatareba.
saqarTvelos prezidentis 2005 wlis 24 ivnisis brZanebulebiT damtkicda
`saqarTvelos erovnuli antikorufciuli strategia”, romelmac
gansazRvra reformas daqvemdebarebuli ZiriTadi mimarTulebebi.
strategiis Sesabamisad, saqarTvelos prezidentis mier 2006 wlis 28 martis
gankargulebiT miRebul iqna `saqarTvelos erovnuli ���������������
antikorufciuli�
strategiis samoqmedo gegma”. aRniSnuli dokumentiT ganisazRvra
konkretuli RonisZiebebi da vadebi, romelTa ganxorcielebis SemTxvevaSi,
aSkara unda gamxdariyo antikorufciuli qmedebebis dadebiTi Sedegebi.
strategiis Tanaxmad, sxva antikorufciul RonisZiebebTan erTad,
saqarTvelos xelisuflebam saxelmwifo dawesebulebebis Sida da
gare auditis srulyofis, saxelmwifo qonebis privatizebis procesis
maqsimaluri gamWvirvalobis uzrunvelyofis valdebuleba aiRo.
swored amitom, winamdebare gamocemis mizania Cveni qveynis mier
antikorufciuli mimarTulebiT nakisri calkeuli valdebulebebis
Sesrulebis Sesaxeb arsebuli mdgomareobis mimoxilva. Sesabamisad, Cven
warmogidgenT, konkretulad ra RonisZiebebi gatarda makontrolebeli
institutebis (saqarTvelos kontrolis palata, generaluri inspeqciebi)�
�������������
reformirebasTan dakavSirebiT saqarTvelos mTavrobis xelisuflebis
mier; ra samarTlebrivi da faqtobrivi xarvezebi gamovlinda ukanaskneli
ori wlis ganmavlobaSi saxelmwifo qonebis privatizebis sferoSi
(gansakuTrebiT, pirdapiri miyidvis wesiT �����������������
privatizebisas).�
amasTan, unda aRvniSnoT, rom saqarTvelos mTavrobis mier, arsebuli
xarvezebis
aRmofxvris mizniT, mniSvnelovani
cvlilebebi iqna
inicirebuli�����������������������������������������������
saxelmwifo
qonebis
privatizebis
maregulirebel
kanonmdeblobaSi. kanonproeqti saqarTvelos parlamentma daamtkica
2007 wlis 11 ivliss. misi gansakuTrebuli mniSvnelobidan gamomdinare,
mizanSewonilad miviCnieT, gamogveqveynebina saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis daskvna inicirebul����������������������������
��������������������������������������
sakanonmdeblo cvlilebebTan
dakavSirebiT, romelic Tan erTvis winamdebare kvlevas.
saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia imeds gamoTqvams, rom
warmodgenili kvleva garkveul wvlils Seitans saxelmwifos mier
antikorufciuli mimarTulebiT saqmianobis ganxorcielebaSi.
saqarTvelos prezidentis 2007 wlis 2 ivlisis gankargulebiT, cvlilebebi Sevida `saqarTvelos erovnuli antikorufciuli strategiis samoqmedo gegmaSi” da ganisazRvra is
RonisZiebebi, romlebic unda ganxorcieldes 2007-2010 wlebSi.
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ta
(sa­mar­Tleb­ri­vi da faq­tob­ri­vi ana­li­zi)
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­
tis sta­tu­si da fun­qci­e­bi dRe­
van­de­li ka­non­mdeb­lo­biT
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis
kom­pe­ten­cia ga­ni­sazR­vre­ba sa­qar­
Tve­los kon­sti­tu­ci­iT, sa­qar­Tve­
los ka­no­niT “sa­qar­Tve­los kon­tro­
lis pa­la­tis Se­sa­xeb~ (Sem­dgom­Si
ka­no­ni) da mis sa­fuZ­vel­ze mi­Re­bu­li
aq­te­biT. kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­
no­bis sxva­das­xva sfe­ros­Tan da­kav­Si­
re­bu­lia sxva ka­no­ne­bic. ma­ga­li­Tad,
sa­qar­Tve­los sa­bi­u­je­to sis­te­me­bis
Se­sa­xeb”; “sa­me­war­meo saq­mi­a­no­bis
kon­tro­lis Se­sa­xeb”; “sa­ja­ro sam­sa­
xu­ris Se­sa­xeb” da mra­va­li sxva.
sa­qar­Tve­los kon­sti­tu­ci­is �����
97-e�
mux­li ad­gens, rom kon­tro­lis pa­la­
tis fun­qci­a­a:
sa­xel­mwi­fo sax­sre­bi­sa da sa­xel­
mwi­fos sxva ma­te­ri­a­lur fa­se­u­
lo­ba­Ta ga­mo­ye­ne­bi­sa da xar­jvis
ze­dam­xed­ve­lo­ba;
sa­fi­nan­so-­sa­me­ur­neo���������
kon­tro­
lis sxva sa­xel­mwi­fo or­ga­no­Ta
saq­mi­a­no­bis kon­tro­li;
sa­ga­da­sa­xa­do ka­non­mdeb­lo­bis
srul­yo­fis wi­na­da­de­be­bis war­
dge­nis uf­le­ba­mo­si­le­ba.
kon­sti­tu­cia ad­gens sa­qar­Tve­los
kon­tro­lis pa­la­tis da­mo­u­ki­deb­
lo­bas da an­ga­riS­val­de­bu­le­bas�����
�������������������������������
mxo­
lod par­la­men­tis wi­na­Se, rac ga­mo­i­
xa­te­ba:
par­la­men­tis Tav­mjdo­ma­ris eq­
sklu­zi­u­ri uf­le­ba­mo­si­le­biT,
miRebulia 1997 wlis 15 aprils, #626-I I s.
�����������������������������������������
palatis reglamenti, saatestacio komisiis
debuleba, saqarTvelos kontrolis palatis
prezidiumis saxelmZRvanelo dadgenilebebi, palatis Tavmjdomaris brZanebebi da a.S.
wa­rud­gi­nos par­la­ments da­sam­
tki­ceb­lad kon­tro­lis pa­la­tis
Tav­mjdo­ma­re;
kon­tro­lis pa­la­tis val­de­bu­
le­biT, we­li­wad­Si or­jer, bi­u­
je­tis Ses­ru­le­bis
wi­nas­wa­ri
da sru­li an­ga­ri­Sis war­dge­nis
dros, par­la­men­tSi ga­a­ke­Tos
mox­se­ne­ba mTav­ro­bis an­ga­riS­Tan
da­kav­Si­re­biT;
we­li­wad­Si er­Txel par­la­ments
wa­rud­gi­nos Ta­vi­si saq­mi­a­no­bis
an­ga­ri­Si.
ka­no­ni “sa­qar­Tve­los kon­tro­lis
pa­la­tis Se­sa­xeb” akon­kre­tebs sa­
qar­Tve­los kon­sti­tu­ci­iT gan­sazR­
vrul sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tis sa­kon­tro­lo sfe­ro­sa da uf­
le­ba­mo­si­le­bas:
“sa­qar­Tve­los kon­sti­tu­ci­iT gan­
sazR­vru­li amo­ca­ne­bis Se­sas­ru­
leb­lad kon­tro­lis pa­la­ta:
akon­tro­lebs sa­qar­Tve­los sa­
xel­mwi­fo bi­u­je­tis, av­to­no­mi­
u­ri res­pub­li­ki­sa da sa­qar­Tve­
los sxva te­ri­to­ri­u­li er­Te­u­
le­bis sa­bi­u­je­to sax­sre­bis xar­
jvis ka­no­ni­e­re­bas, miz­nob­ri­o­ba­
sa da efeq­ti­a­no­bas;
akon­tro­lebs sa­xel­mwi­fo va­le­
bis, ucx­o­u­ri sa­xel­mwi­fo kre­di­
te­bis da ses­xe­bis ga­mo­ye­ne­bas,
ra­ci­o­na­lu­ro­ba­sa da efeq­ti­a­
no­bas, sa­xel­mwi­fo kre­di­te­bis
ga­ce­mas;
akon­tro­lebs sa­xel­mwi­fo sa­
kuT­re­bis ga­mo­ye­ne­bis efeq­tu­
ro­ba­sa da mi­zan­Se­wo­ni­lo­bas;
swav­lobs da aa­na­li­zebs sa­bi­
u­je­to pro­ces­Si ga­mov­le­nil
dar­Rve­vebs, dad­ge­ni­li sa­bi­u­
je­to maC­ve­neb­le­bi­sa­gan ga­dax­
rebs da wa­rad­gens wi­na­da­de­bebs
am dar­Rve­ve­bi­sa da ga­dax­re­bis
aR­mo­saf­xvre­lad;
afa­sebs sa­xel­mwi­fo bi­u­je­tis
Se­mo­sav­li­sa da xar­jvis na­wi­le­
bis sa­fuZ­vli­a­no­bas;
akon­tro­lebs sa­xel­mwi­fo bi­u­
je­tis sax­sre­bis moZ­ra­o­bis ka­no­ni­e­re­bas da dro­u­lad ga­da­
ricx­avs sa­qar­Tve­los ban­keb­sa
da sxva sak­re­di­to da­we­se­bu­le­
beb­Si;
sa­qar­Tve­los par­la­men­tis ga­
dawy­ve­ti­le­biT, ata­rebs eq­sper­
ti­zas da iZ­le­va das­kvnebs im
sa­ka­non­mdeb­lo da nor­ma­ti­u­li
aq­te­bis pro­eq­teb­ze, ag­reT­ve,
im prog­ra­meb­ze, ro­mel­Ta da­sa­
fi­nan­seb­lad gan­sazR­vru­lia sa­
xel­mwi­fo bi­u­je­tis sax­sre­bis
ga­mo­ye­ne­ba an rom­le­bic gav­le­
nas ax­de­nen am sax­sre­bis for­mi­
re­ba­ze.”
•
kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­
lo fun­qcia ad­gi­lob­ri­vi bi­u­
je­te­bis xar­jvis pro­ces­Si
sa­in­te­re­soa “sa­qar­Tve­los kon­tro­
lis pa­la­tis Se­sa­xeb” ka­no­nis 83-e
mux­lis daT­qma, ro­me­lic acx­a­debs,
“sa­qar­Tve­los mTel te­ri­to­ri­a­ze
ad­gi­lob­ri­vi ar­Cev­ne­bis Ca­ta­re­bis
Sem­deg Se­ic­vle­ba kon­tro­lis pa­
la­tis mi­er sa­qar­Tve­los te­ri­to­
ri­u­li er­Te­u­le­bis bi­u­je­te­bis sax­
sre­bis kon­tro­lis we­si da ka­no­niT
ga­ni­sazR­vre­ba ad­gi­lob­ri­vi bi­u­je­
tis kon­tro­lis ad­gi­lob­ri­vi or­ga­
no­e­bis Seq­mni­sa da fun­qci­o­ni­re­bis
we­si.” aR­sa­niS­na­vi­a, rom “ad­gi­lob­
ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis~ da ad­gi­
“saqarTvelos kontrolis palatis Sesaxeb”
saqarTvelos kanonis me-5 muxli.
miRebulia 2005 wlis 16 dekembers.
lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­li er­Te­u­lis
bi­u­je­tis Se­sa­xeb~ ka­no­neb­ma prin­
cip­Si ga­a­uq­ma kon­tro­lis pa­la­tis
uf­le­ba­mo­si­le­ba _ ga­na­xor­ci­e­los
kon­tro­li ad­gi­lob­ri­vi er­Te­u­lis
bi­u­je­te­bis xar­jva­ze da, nac­vlad,
dam­tkic­da sa­fi­nan­so kon­tro­lis
gan­sxva­ve­bu­li for­me­bi:
au­di­to­ru­li Se­mow­me­ba, ro­
mel­sac sak­re­bu­los er­Ti me­sa­
me­dis moTx­ov­niT, ara ume­tes
we­li­wad­Si er­Txel, ata­rebs
mow­ve­u­li au­di­to­ri, xo­lo
das­kvna eg­zav­ne­ba kon­tro­lis
pa­la­tas da qvey­nde­ba sa­ja­rod;
sa­fi­nan­so Se­mow­me­ba, ro­mel­
sac axor­ci­e­lebs sak­re­bu­los
sa­fi­nan­so ko­mi­sia sax­sre­bis ga­
mo­ye­ne­bis Sem­deg, ma­Ti mi­Re­ba­ga­mo­ye­ne­bis ka­no­ni­e­re­bis, mi­zan­
Se­wo­ni­lo­bi­sa da efeq­ti­a­no­bis
dad­ge­nis miz­niT.
Se­sa­ba­mi­sad, kon­tro­lis pa­la­tis
mi­er ad­gi­lob­ri­vi bi­u­je­te­bis kon­
tro­lis Se­saZ­leb­lo­be­bi mniS­vne­
lov­nad Se­izR­u­da da, TviT­mmar­
Tve­lo­bis Se­sa­xeb ka­non­mdeb­lo­bis
mi­xed­viT, for­ma­lu­ri xa­si­a­Ti Se­i­
Zi­na. kon­tro­lis pa­la­tis uf­le­ba­
mo­si­le­ba, am mxriv, da­mo­u­ki­de­be­li
au­di­to­ris das­kvnis gac­no­biT ga­mo­
i­xa­te­ba.
mniS­vne­lo­va­ni si­ax­le­e­bia par­la­
men­tSi gan­sa­xil­ve­lad war­dge­nil
ka­non­pro­eq­teb­Sic. es uka­nas­kne­li
iT­va­lis­wi­nebs kon­tro­lis pa­la­tis
uf­le­ba­mo­si­le­bas _ Se­a­mow­mos ad­gi­
lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis sax­sre­
bi mxo­lod sa­xel­mwi­fo bi­u­je­ti­dan
da av­to­no­mi­u­ri res­pub­li­ke­bis bi­u­
je­te­bi­dan ga­da­ce­mu­li miz­nob­ri­vi
miRebulia 2006 wlis 24 maiss.
ix. “adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb” kanonis 57-e muxli.
igulisxmeba kanonproeqtebi moqmed kanonSi
cvlilebebis Setanis Sesaxeb; kanonproeqti
kontrolis palatis axali kanonis Sesaxeb.
da spe­ci­a­lu­ri tran­sfe­re­bis, sub­si­di­e­bi­sa da sub­ven­ci­e­bis far­gleb­
Si ma­Ti ka­no­ni­e­ri, miz­nob­ri­vi da
efeq­ti­a­ni ga­mo­ye­ne­bis kon­tro­lis
gziT.
Tum­ca, praq­ti­ka­Si xSi­ria Sem­Txve­
ve­bi, ro­de­sac kon­tro­lis pa­la­
ta, ka­no­nis ig­no­ri­re­biT, kvla­vac
ata­rebs ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­
Tve­lo­bis
or­ga­no­e­bis re­vi­zi­as.
ma­ga­li­Tad, 2006 wels aWa­ris a/r kon­
tro­lis pa­la­tis mi­er geg­mi­u­rad Se­
mow­me­bu­lia ara­er­Ti ad­gi­lob­ri­vi
TviT­mmar­Tve­lo­bis or­ga­no eq­sklu­
zi­ur uf­le­ba­mo­si­le­ba­Ta far­gleb­
Si, ri­Tac dar­Rve­u­lia 2006 wels
moq­me­di “ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­
Tve­lo­bi­sa da mmar­Tve­lo­bis Se­sa­
xeb” sa­qar­Tve­los or­ga­nu­li ka­no­ni,
rom­lis mi­xed­vi­Tac, ase­Ti Se­mow­me­
bis gan­xor­ci­e­le­ba Se­saZ­le­be­lia
mxo­lod sa­sa­mar­Tlos we­siT.
aR­sa­niS­na­vi­a, rom GRECO-s10 “me­o­
re Se­fa­se­bi­Ti ra­un­dis” far­gleb­Si
sa­qar­Tve­los Se­sa­xeb mom­za­de­bul
Se­fa­se­biT an­ga­riS­Si aR­niS­nu­li­a:
“ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis,
anu ko­ruf­ci­u­lad gan­sa­kuT­re­biT
mgrZno­bi­a­re do­ne­ze sa­xel­mwi­fo
au­di­ti sak­ma­od sus­ti­a,”11 Se­sa­ba­mi­
sad, GRECO-s eq­sper­tTa jgu­fis mi­
er sa­qar­Tve­lo­saT­vis mom­za­de­bul
14 re­ko­men­da­ci­a­Ta So­ris, er­T-erT
re­ko­men­da­ci­as war­mo­ad­gens “ad­gi­
lob­ri­vi xe­li­suf­le­bis au­di­tis
gaZ­li­e­re­bis uz­run­vel­yo­fa.”12
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 2005
wlis saqmianobis Semswavleli saqarTvelos
parlamentis droebiTi komisiis daskvna.
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 2006
wlis saqmianobis Semswavleli saqarTvelos
parlamentis droebiTi komisiis daskvna.
10
evropis sabWos korufciis winaaRmdeg saxelmwifoTa jgufi.
11
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis 59-e punqti.
12
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
•
kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­
lo fun­qcia sa­xel­mwi­fo sa­kuT­
re­bis ga­mo­ye­ne­bis pro­ces­Si
sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­bis ga­mo­ye­ne­bis
kon­tro­lis fun­qcia kon­sti­tu­ci­
iT da­cu­li de­bu­le­ba­a. kon­tro­lis
pa­la­ta ze­dam­xed­ve­lobs “sa­xel­mwi­
fos ma­te­ri­a­lur fa­se­u­lo­ba­Ta ga­
mo­ye­ne­ba­sa da xar­jvas”. Se­sa­ba­mi­
sad, ka­no­nis me-7 mux­li ad­gens kon­
tro­lis pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­bas,
Se­a­mow­mos ne­bis­mi­er fi­zi­ku­ri Tu
iu­ri­di­u­li pi­ri, ro­me­lic da­kav­Si­
re­bu­lia ra­i­me for­miT sa­xel­mwi­
fo sa­kuT­re­bis ga­mo­ye­ne­ba­sa da mis
mar­Tvas­Tan.
mi­u­xe­da­vad kon­sti­tu­ci­i­sa da ka­
no­nis moTx­ov­ni­sa, uze­na­es­ma sa­sa­
mar­Tlom gan­mar­ta, rom sa­war­mo­Si
wi­lob­ri­vi mo­na­wi­le­o­ba ar war­mo­
ad­gens ker­Zo sa­mar­Tlis iu­ri­di­u­
li pi­ris mi­er sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis
ra­i­me for­miT ga­mo­ye­ne­bas an mis
mar­Tvas.13
uze­na­e­si sa­sa­mar­Tlos gan­mar­te­bis
Sem­deg, sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tas, faq­tob­ri­vad, Ca­mo­er­Tva uf­
le­ba­mo­si­le­ba _ Se­a­mow­mos sa­xel­mwi­
fos wi­lob­ri­vi mo­na­wi­le­o­biT Seq­
mni­li sa­war­mo­e­bis saq­mi­a­no­ba, mi­u­xe­
da­vad imi­sa, rom ase­Ti sa­xis uf­le­ba­
mo­si­le­bas, ro­gorc uk­ve aR­vniS­neT,
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tas
sa­qar­Tve­los kon­sti­tu­cia sru­li­
ad naT­lad da cal­sa­xad ud­gens.
uze­na­e­si sa­sa­mar­Tlos ze­mo­aR­niS­
nu­li gan­mar­te­ba wi­na­aR­mde­go­ba­Si
mo­dis “fi­nan­su­ri kon­tro­lis di­
req­ti­ve­bis Se­sa­xeb” “li­mas” sa­er­
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore
SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis rekomendaciebis
95-e muxlis iv punqti.
13
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 2005
wlis saqmianobis Semswavleli saqarTvelos
parlamentis droebiTi komisiis daskvna, gv. 4.
Ta­So­ri­so dek­la­ra­ci­iT14 dad­ge­nil
nor­meb­Ta­nac, rom­lis Ta­nax­ma­dac,
“sa­xel­mwi­fo Ta­vi­si eko­no­mi­ku­ri
saq­mi­a­no­bis are­als afar­To­ebs ker­
Zo sa­mar­Tlis sa­war­mo­eb­Si mo­na­wi­
le­o­biT. am­gva­ri sa­war­mo­e­bis Se­mow­
me­bac eq­vem­de­ba­re­ba sa­an­ga­ri­So
kon­tro­lis umaR­le­si or­ga­nos kon­
trols, Tu sa­xel­mwi­fos mas­Si ar­se­
bi­Ti wi­li aqvs, flobs kon­tro­lis pa­
kets, an mis saq­mi­a­no­ba­ze gav­le­na aqvs.
am sa­war­mo­e­bis Se­sa­xeb par­la­men­ti­
sa da sa­zo­ga­do­e­bi­sad­mi an­ga­ri­Se­bis
war­dge­ni­sas ga­saT­va­lis­wi­ne­be­lia
sa­me­war­meo sa­i­dum­lo­e­bis dac­vas­
Tan da­kav­Si­re­bu­li SezR­ud­vis sa­
kiTx­i.~15
ase­ve, un­da aRi­niS­nos GRECO-s “me­o­
re Se­fa­se­bi­Ti ra­un­dis” far­gleb­Si
sa­qar­Tve­los Se­sa­xeb mom­za­de­bu­li
Se­fa­se­bi­Ti an­ga­ri­Si, sa­dac naT­qva­
mi­a, rom “sa­xel­mwi­fo sa­war­mo­e­bis,
maT So­ris, sa­xel­mwi­fos 50%-i­a­ni
wi­lob­ri­vi mo­na­wi­le­o­biT Seq­mni­li
sa­war­mo­e­bis au­di­tis gan­xor­ci­e­le­
ba sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­
tis mxri­dan sa­ka­ma­To­a, mi­u­xe­da­vad
imi­sa, rom ase­Ti sa­xis uf­le­ba­mo­si­
le­ba sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tas ka­non­mdeb­lo­bis sa­fuZ­vel­ze
ga­aC­ni­a.~16 Se­sa­ba­mi­sad, GRECO-s eq­
sper­tTa jgu­fis mi­er sa­qar­Tve­lo­
saT­vis mom­za­de­bul 14 re­ko­men­da­ci­
a­Ta So­ris, er­T-erT re­ko­men­da­ci­as,
ase­ve, war­mo­ad­gens “sa­xel­mwi­fo sa­
war­mo­e­bis efeq­tu­ri au­di­tis gan­
xor­ci­e­le­ba.~17
14
miRebulia saerTaSoriso umaRlesi saxelmwifo makontrolebeli organizaciis INTOSAI me-9 saerTaSoriso kongresze.
15
ix. “finansuri kontrolis direqtivebis
Sesaxeb” “limas” saerTaSoriso deklaraciis
23-e muxli.
16
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis 59-e punqti.
17
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore
ze­mo­aR­niS­nu­li
re­ko­men­da­ci­e­bis
gaT­va­lis­wi­ne­ba kon­tro­lis pa­la­
tam axa­li ka­non­mdeb­lo­bis mom­za­de­
bis pro­ces­Si sca­da, ker­Zod:
1. kon­tro­lis pa­la­tis mi­er mom­za­de­bu­li iq­na ka­non­pro­eq­ti “sa­qar­
Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­
xeb” moq­med ka­non­Si cvli­le­be­bis Se­
ta­nis Se­sa­xeb. ro­gorc kon­tro­lis
pa­la­tis mi­er mom­za­de­bul sa­er­To
gan­vi­Ta­re­bis stra­te­gi­a­sa da re­or­
ga­ni­za­ci­is gan­xor­ci­e­le­bis 5 wli­
an geg­ma­Sia mi­Ti­Te­bu­li (Sem­dgom­Si
sa­moq­me­do geg­ma), aR­niS­nu­li “ka­
non­pro­eq­tis sas­wra­fod war­dge­nis
au­ci­leb­lo­ba ga­mow­ve­u­lia imiT,
rom rig sa­ka­non­mdeb­lo aq­teb­Si Se­
ta­nil­ma cvli­le­beb­ma ar­se­bi­Tad
SezR­u­da pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­ba”.
ka­non­pro­eq­tSi pir­da­pir Ca­i­we­ra,
rom “sa­qar­Tve­los kon­sti­tu­ci­iT
gan­sazR­vru­li
re­ko­men­da­ci­e­bis
Se­sas­ru­leb­lad, kon­tro­lis pa­la­
ta amow­mebs... im ker­Zo sa­mar­Tlis
iu­ri­di­u­li pi­re­bis sa­fi­nan­so­-e­ko­
no­mi­kur saq­mi­a­no­bas, rom­leb­Sic
sa­xel­mwi­fo flobs wi­lis (aq­ci­a­Ta)
50%-s da mets.”
2. kon­tro­lis pa­la­tam mo­am­za­da,
ase­ve, “sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tis Se­sa­xeb” sru­li­ad axa­li ka­no­
nis pro­eq­ti,18 rom­lis Ta­nax­mad, kon­
tro­lis pa­la­ta uf­le­ba­mo­si­li­a,
Se­a­mow­mos ara mar­to is ker­Zo sa­mar­
Tlis iu­ri­di­u­li pi­re­bi, rom­leb­
Sic sa­xel­mwi­fo 50%-ze met wils
(aq­ci­ebs) flobs, ara­med, par­la­men­
tis moTx­ov­nis sa­fuZ­vel­ze, kon­
tro­lis pa­la­ta uf­le­ba­mo­si­li­a,
ga­na­xor­ci­e­los im or­ga­ni­za­ci­e­bis
SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis rekomendaciebis
95-e muxlis iv punqti.
18
kanonproeqti kontrolis palatam sakanonmdeblo winadadebis saxiT parlamentSi
2006 wlis 24 marts waradgina. amJamindeli
mdgomareobiT (16.05.07), igi safinanso-sabiujeto komitetSi damuSavebis stadiaSia.
Se­de­gi­a­no­bis au­di­ti, sa­dac sa­xel­
mwi­fo flobs wi­lis an aq­ci­e­bis 20%ze mets.19
•
kon­tro­lis pa­la­tis eq­sper­
tu­li fun­qcia sa­bi­u­je­to da
sa­ka­non­mdeb­lo pro­ce­seb­Si
aR­sa­niS­na­vi­a, rom sa­qar­Tve­los kon­
tro­lis pa­la­tis 2005 wlis saq­mi­a­no­
bis Sem­swav­le­li dro­e­bi­Ti sa­ga­mo­Zi­
e­bo ko­mi­si­is20 das­kvna­Si21 uar­yo­fi­
Tad aris Se­fa­se­bu­li pa­la­tis saq­mi­
a­no­ba sa­bi­u­je­to da sa­ka­non­mdeb­lo
eq­sper­ti­zis na­wil­Si. das­kvna­Si aR­
niS­nu­li­a, rom “pa­la­ti­dan ga­mog­zav­
ni­li das­kvne­bis um­rav­le­so­ba for­
ma­lur xa­si­aTs ata­rebs da ar Se­i­cavs
ara­vi­Tar Se­niS­vnas.” sa­ga­mo­Zi­e­bo
ko­mi­si­is das­kvna­Si aR­niS­nu­li­a, rom
“a­u­ci­le­be­li­a, gaZ­li­er­des mu­Sa­o­ba
am mi­mar­Tu­le­biT. vfiq­robT, rom
par­la­men­tma das­kvni­saT­vis pa­la­tas
un­da ga­da­ug­zav­nos mxo­lod eko­no­
mi­ku­ri xa­si­a­Ti­sa da, ag­reT­ve, ise­Ti
ka­non­pro­eq­te­bi, rom­le­bic sa­Wi­ro­
ebs bi­u­je­ti­dan da­ma­te­biT da­fi­nan­
se­bas.”
msgav­si xa­si­a­Tis Se­niS­vne­bi ga­mo­iT­
qva kon­tro­lis pa­la­tis 2006 wlis
saq­mi­a­no­bis Sem­swav­le­li dro­e­bi­Ti
sa­ga­mo­Zi­e­bo ko­mi­si­is das­kvna­Sic,
sa­dac naT­qva­mi­a, rom “ko­mi­si­am Se­
is­wav­la par­la­men­ti­sa­gan ga­dag­zav­
nil ka­non­pro­eq­teb­ze kon­tro­lis
pa­la­tis mi­er mom­za­de­bu­li das­kvne­
bis xa­ris­xi. 2006 wlis gan­mav­lo­ba­
Si sa­qar­Tve­los par­la­men­ti­dan
das­kvnis mo­sam­za­deb­lad ga­dag­zav­
ni­lia 215 ka­non­pro­eq­ti, sa­i­da­nac
kon­tro­lis pa­la­tam mxo­lod 30 ka­
non­pro­eq­tze mo­am­za­da Se­niS­vne­bi
19
aucileblad unda aRiniSos, rom xsenebuli
kanonproeqti parlaments jer ar ganuxilavs.
20
komisia Seiqmna saqarTvelos parlamentis
2005 wlis 14 dekembris #2259, 2005 wlis 27
dekembris #2503 da 2504 dadgenilebebiT.
21
daskvna parlamentis biuros waredgina
31.05.06 wlis #8450/7/4 weriliT.
da wi­na­da­de­be­bi, rac sa­er­To ra­o­de­
no­bis 14 pro­cents Se­ad­gens. da­nar­
Cen ka­non­pro­eq­teb­ze par­la­men­tSi
gag­zav­nil pa­su­xeb­Si mi­Ti­Te­bu­li­a,
rom kon­tro­lis pa­la­tas maT mi­marT
Se­niS­vne­bi ar ga­aC­ni­a. im ka­non­pro­eq­
te­bis mi­marT, rom­leb­zec ga­aC­ndaT
Se­niS­vne­bi, mTel rig Sem­Txve­veb­Si,
isi­ni for­ma­lur xa­si­aTs ata­re­ben.”
•
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tis sa­kon­tro­lo fun­qcia
sa­xel­mwi­fo bi­u­je­tis xar­jvis
pro­ces­Si
cal­ke un­da ga­mov­yoT kon­tro­lis
pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­ba _ wa­rud­
gi­nos par­la­ments mox­se­ne­ba mim­di­
na­re wlis sa­xel­mwi­fo bi­u­je­tis
Ses­ru­le­bis mim­di­na­re­o­bis Se­sa­xeb
(sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis
Se­sa­xeb ka­no­nis 59-e mux­li). sa­qar­
Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis 2006
wlis saq­mi­a­no­bis Sem­swav­le­li sa­qar­
Tve­los par­la­men­tis dro­e­bi­Ti ko­
mi­si­is das­kvna­Si uar­yo­fi­Tad aris
Se­fa­se­bu­li kon­tro­lis pa­la­tis saq­
mi­a­no­ba aR­niS­nu­li mi­mar­Tu­le­biT.
ker­Zod, an­ga­riS­Si naT­qva­mi­a, rom
kon­tro­lis pa­la­tam mox­se­ne­beb­Si
ver war­mo­ad­gi­na srul­yo­fi­li da,
rac mTa­va­ri­a, obi­eq­tu­ri Se­fa­se­ba
sa­xel­mwi­fo bi­u­je­tis Se­mo­sav­le­bis
da xar­jvis sa­fuZ­vli­a­no­bis Ta­o­ba­
ze; kon­tro­lis pa­la­tas bo­lom­de
sru­lad Se­fa­se­bu­li ar aqvs mTav­ro­
bis saq­mi­a­no­ba sa­xel­mwi­fo bi­u­jet­
Tan da, sa­er­Tod, eko­no­mi­kur gan­vi­
Ta­re­bas­Tan da­kav­Si­re­bul mniS­vne­
lo­van pro­ce­seb­Tan mi­mar­Te­biT,
ma­ga­li­Tad, la­ris kur­sis cvli­le­
bis ten­den­ci­e­bi, qve­ya­na­Si gan­xor­
ci­e­le­bu­li eq­spor­ti­sa da im­por­tis
Ta­na­far­do­bis mdgo­ma­re­o­ba da mi­si
gav­le­na sa­qar­Tve­los eko­no­mi­ka­ze;
ram­de­nad mi­sa­Re­bia mTav­ro­bis po­
li­ti­ka ka­pi­ta­lu­ri Se­mo­sav­le­bis
ga­mo­ye­ne­bis Se­sa­xeb da a.S.
kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­
lo uf­le­ba­mo­si­le­bis sfe­ro
wi­na­aR­mde­gob­ri­via kon­tro­lis pa­
la­tis sa­kon­tro­lo uf­le­ba­mo­si­
le­bis sa­kiTx­ic. ka­no­ni am­bobs, rom
“kon­tro­lis pa­la­tis sa­kon­tro­lo
uf­le­ba­mo­si­le­ba, mi­si kom­pe­ten­ci­is
far­gleb­Si vrcel­de­ba sa­ka­non­mdeb­
lo, aR­mas­ru­le­be­li da sa­sa­mar­Tlo
xe­li­suf­le­bis yve­la or­ga­no­ze,
mmar­Tve­lo­biT ad­gi­lob­riv or­
ga­no­eb­ze, spe­ci­a­lur sa­xel­mwi­fo
fon­deb­ze, sa­qar­Tve­los erov­nul
ban­kze da yve­la sxva or­ga­ni­za­ci­a­sa
da da­we­se­bu­le­ba­ze.”
kon­tro­lis pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­
ba ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis
or­ga­no­eb­ze ze­moT uk­ve gan­vi­xi­leT,
ami­tom aq aRar Sev­Cer­de­biT. Tum­ca,
prob­le­mas qmnis bun­do­va­ni de­bu­le­
ba imis Se­sa­xeb, rom sa­kon­tro­lo
uf­le­ba­mo­si­le­ba vrcel­de­ba “yve­la
sxva or­ga­ni­za­ci­a­sa da da­we­se­bu­le­
ba­ze”. Se­de­gad, xSi­ria da­va ima­ze,
ama Tu im or­ga­ni­za­ci­is Se­mow­me­ba
war­mo­ad­gens Tu ara kon­tro­lis pa­
la­tis uf­le­ba­mo­si­le­bas. ami­tom,
sa­er­Ta­So­ri­so do­no­ri or­ga­ni­za­ci­
e­bis re­ko­men­da­ci­a­Ta gaT­va­lis­wi­ne­
biT,22 kon­tro­lis pa­la­ta ara­erT
do­ku­men­tSi23 mo­iTx­ovs sa­ka­non­mdeb­
lo cvli­le­bebs sicx­a­dis Se­ta­ni­saT­
vis. ma­ga­li­Tad, kon­tro­lis pa­la­tis
2006-2010 wle­bis sa­moq­me­do geg­ma­Si
naT­qva­mi­a, rom kon­tro­lis pa­la­tis
Se­sa­xeb axal ka­non­pro­eq­tSi “un­da
da­kon­kret­des pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­ba sa­ja­ro sa­mar­Tlis iu­ri­di­u­
li pi­ris sa­fi­nan­so-­sa­me­ur­neo saq­
mi­a­no­bis kon­trol­Tan mi­mar­Te­biT.
“sa­ja­ro sa­mar­Tlis iu­ri­di­u­li pi­
ris Se­sa­xeb” ka­no­nis Ta­nax­mad, ma­Ti
saq­mi­a­no­bis kon­trols axor­ci­e­lebs
22
UNDP, GTZ da a.S.
kontrolis palatis 2005 wlis saqmianobis
angariSi; kontrolis palatis 2006-2010 wlebis samoqmedo gegma.
23
sa­qar­Tve­los nor­ma­ti­u­li aq­tiT
gan­sazR­vru­li sa­xel­mwi­fo or­ga­no.
aR­niS­nu­li nor­ma gar­kve­ul prob­
le­mebs uq­mnis kon­tro­lis pa­la­tas
am iu­ri­di­ul pir­Ta sa­fi­nan­so­-e­ko­
no­mi­ku­ri saq­mi­a­no­bis kon­trol­Tan
mi­mar­Te­biT. war­mod­ge­ni­li gan­mar­
te­ba uk­ve sa­ka­non­mdeb­lo do­ne­ze
gan­mar­tavs da da­a­kon­kre­tebs kon­
tro­lis pa­la­tis Se­sa­ba­mis uf­le­ba­
mo­si­le­bas.”
ze­moT Cven gan­vi­xi­leT “sa­qar­Tve­
los kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­xeb
ka­no­nis” me-5 mux­lSi Ca­moT­vli­li
uf­le­ba­mo­si­le­ba­ni, ro­mel­sac sa­
qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ta sa­
qar­Tve­los kon­sti­tu­ci­iT gan­sazR­
vru­li amo­ca­ne­bis Se­sas­ru­leb­lad
axor­ci­e­lebs. Tum­ca, ar­se­bobs kon­
tro­lis pa­la­tis ki­dev er­Ti kon­
sti­tu­ci­u­ri uf­le­ba­mo­si­le­ba _
“Se­a­mow­mos sa­fi­nan­so-­sa­me­ur­neo
kon­tro­lis sxva sa­xel­mwi­fo or­ga­
no­Ta saq­mi­a­no­ba”, ro­mel­sac sa­qar­
Tve­los “kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­
xeb” ka­no­nis 67-e mux­lic iT­va­lis­wi­
nebs. mi­u­xe­da­vad ami­sa, sa­qar­Tve­los
axa­li sa­ga­da­sa­xa­do ko­deq­sis mi­Re­
bis Sem­deg,24 ro­mel­mac da­ad­gi­na “sa­
ga­da­sa­xa­do sa­i­dum­lo­e­bis~25 cne­ba,
pa­la­tas Ca­mo­er­Tva uf­le­ba­mo­si­
le­ba, sa­ga­da­sa­xa­do da sa­ba­Jo or­
ga­no­e­bis saq­mi­a­no­bis Se­mow­me­bi­sas
Se­is­wav­los ga­dam­xdel­Ta sa­ga­da­sa­
xa­do saq­me­e­bi da da­ad­gi­nos sa­ga­da­
sa­xa­do da sa­ba­Jo or­ga­no­e­bis mi­er
ga­dam­xde­leb­Tan
ur­Ti­er­To­ba­Si
sam­sa­xu­reb­riv val­de­bu­le­ba­Ta aR­
sru­le­bis mdgo­ma­re­o­ba. ka­no­niT,
“sa­ga­da­sa­xa­do sa­i­dum­lo­e­bis” gac­
no­bis uf­le­ba mi­e­caT mxo­lod:
sa­qar­Tve­los fi­nan­sTa sa­mi­
nis­tros sis­te­mis Ta­nam­Srom­
leb­sa da sa­qar­Tve­los fi­nan­
sTa sa­mi­nis­tros­Tan ar­se­bu­li
24
25
miRebulia 2004 wlis 22 dekembers.
sagadasaxado kodeqsis 122-e muxli.
10
da­ve­bis gan­xil­vis sab­Wos wev­
rebs, am uka­nas­knel­Ta mi­er sam­
sa­xu­reb­ri­vi mo­va­le­o­bis Ses­ru­
le­bis miz­niT;
sa­mar­Tal­dam­cav
or­ga­no­ebs
– mo­sa­mar­Tlis brZa­ne­bis sa­
fuZ­vel­ze, im pir­Ta Se­sa­xeb,
rom­le­bic ka­no­niT idev­ne­bi­an
sa­ga­da­sa­xa­do sa­mar­Tal­dar­Rve­
vi­saT­vis;
sa­sa­mar­Tlos – ga­da­sa­xa­dis
ga­dam­xde­lis sa­ga­da­sa­xa­do val­
de­bu­le­be­bis an pa­su­xis­mgeb­lo­
bis gan­sazR­vris miz­niT sa­sa­mar­
Tlos war­mo­e­ba­Si ar­se­bul saq­
mes­Tan da­kav­Si­re­biT;
sxva sa­xel­mwi­fos sa­ga­da­sa­xa­
do or­ga­no­ebs ��������������������
–�������������������
sa­er­Ta­So­ri­so
xel­Sek­ru­le­ba­Ta Se­sa­ba­mi­sad;
sa­sa­mar­Tlos
aR­mas­ru­leb­
lebs – sa­ga­da­sa­xa­do da­vas­Tan
mi­Re­bu­li ga­dawy­ve­ti­le­bis aR­
sru­le­bis pro­ces­Si.26
ro­gorc vxe­davT, kon­tro­lis pa­la­
ta Ca­mo­naT­val­Si ar aris. “sa­ga­da­sa­
xa­do sa­i­dum­lo­e­bis” da “sa­ba­Jo sa­i­
dum­lo­e­bis” Sem­cve­li in­for­ma­ci­is
mi­Re­bis ga­re­Se ki, Se­uZ­le­be­li­a,
aR­srul­des sa­qar­Tve­los kon­tro­
lis pa­la­tis “sa­fi­nan­so-­sa­me­ur­
neo kon­tro­lis sa­xel­mwi­fo or­
ga­no­Ta saq­mi­a­no­bis” kon­tro­lis
kon­sti­tu­ci­iT gan­sazR­vru­li uf­
le­ba­mo­si­le­ba.
swo­red ami­tom, kon­tro­lis pa­la­tis
mi­er mom­za­de­bul ka­non­pro­eq­tSi27
pir­da­pir da naT­lad aris gaT­va­lis­
wi­ne­bu­li kon­tro­lis pa­la­tis uf­
le­ba­mo­si­le­ba:
ga­na­xor­ci­e­los sa­ga­da­sa­xa­do
da sa­ba­Jo or­ga­no­e­bis sam­sa­xu­
26
sagadasaxado kodeqsis 122-e muxlis me-2
punqti.
27
igulisxmeba kanonproeqtebi: moqmed kanonSi cvlilebebis Setanis Sesaxeb; kanonproeqti - kontrolis palatis axali kanonis
Sesaxeb.
re­bis saq­mi­a­no­bis, maT So­ris,
ga­da­sa­xa­de­bis ad­mi­nis­tri­re­bis
Se­mow­me­ba da au­di­ti;
sxva ma­kon­tro­le­bel sa­xel­mwi­
fo or­ga­no­Ta saq­mi­a­no­bis Se­mow­
me­ba da au­di­ti.
in­for­ma­ci­is ga­ce­mis igi­ve we­si da
Ca­mo­naT­va­li ga­mo­i­ye­ne­ba “sa­ba­Jo ko­
deq­siT” gaT­va­lis­wi­ne­bu­li in­for­ma­
ci­is ga­ce­mi­sas. Se­sa­ba­mi­sad, kon­tro­
lis pa­la­tis kon­sti­tu­ci­iT dad­ge­
ni­li sa­kon­tro­lo uf­le­ba­mo­si­le­ba
aRarc sa­ba­Jo or­ga­no­e­bis saq­mi­a­no­
ba­ze vrcel­de­ba.
kon­tro­lis pa­la­tis moTx­ov­ne­bi
srul Se­sa­ba­mi­so­ba­Sia msof­li­os
umaR­les ma­kon­tro­le­bel in­sti­tu­
ci­a­Ta sa­er­Ta­So­ri­so or­ga­ni­za­cia
“INTOSAI”-s “li­mas dek­la­ra­ci­is”
prin­ci­peb­Tan sa­fi­nan­so kon­tro­lis
sfe­ro­Si di­req­ti­ve­bis Se­sa­xeb, sa­
dac mi­Ti­Te­bu­li­a: “sa­an­ga­ri­So kon­
tro­lis umaR­les­ma or­ga­nom un­da
ga­na­xor­ci­e­los ga­da­sa­xa­de­bis ak­
re­fis yov­lis­mom­cve­li kon­tro­li
da, ama­ve dros, hqon­des ga­dam­xdel­
Ta in­di­vi­du­a­lu­ri aq­te­bis Ses­wav­
lis uf­le­ba.28 sa­xel­mwi­fo ga­da­sa­xa­
de­bis kon­tro­li, upir­ve­les yov­li­
sa, ka­no­ni­e­re­bi­sa da Se­sa­ba­mi­so­bis
kon­trols war­mo­ad­gens. Tum­ca,
sa­an­ga­ri­So kon­tro­lis umaR­les­ma
or­ga­nom sa­ga­da­sa­xa­do ka­non­mdeb­lo­
bis ga­mo­ye­ne­bis kon­tro­li­sas un­da
Se­a­mow­mos efeq­ti­a­no­ba, ga­da­sa­xa­dis
ak­re­fis or­ga­ni­ze­ba, ase­ve, Se­mo­sav­
le­bis geg­me­bis Ses­ru­le­ba da, Tu sa­
Wi­ro­a, sa­ka­non­mdeb­lo or­ga­nos Ses­
Ta­va­zos ar­se­bu­li ka­non­mdeb­lo­bis
ga­um­jo­be­se­bis wi­na­da­de­be­bi.”
“sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis
Se­sa­xeb ka­no­nis” sxva sa­ka­non­mdeb­lo
aq­teb­Tan Se­u­Tav­seb­lo­bis mTa­va­ri
28
ix. “finansuri kontrolis direqtivebis
Sesaxeb” “limas” saerTaSoriso deklaraciis
me-20 muxli.
11
mi­ze­zi is aris, rom kon­tro­lis pa­
la­tis uf­le­ba­mo­si­le­bas, kom­pe­ten­
ci­a­sa da saq­mi­a­no­bis wess ka­no­nis
Za­lis mqo­ne nor­ma­ti­u­li aq­ti gan­
sazR­vravs (da ara or­ga­nu­li ka­no­ni,
sxva kon­sti­tu­ci­u­ri or­ga­no­e­bis
msgav­sad).29 Se­sa­ba­mi­sad, sxva sa­ka­
non­mdeb­lo aq­teb­Si gan­xor­ci­e­le­
bu­li cvli­le­be­bi pir­da­pir ax­de­nen
ze­moq­me­de­bas kon­tro­lis pa­la­tis
sa­kon­tro­lo uf­le­ba­mo­si­le­ba­ze.
Tum­ca, sam­wu­xa­ro is aris, rom izR­
u­de­ba kon­tro­lis pa­la­tis ara mar­
to ka­no­niT, ara­med kon­sti­tu­ci­iT
dad­ge­ni­li uf­le­ba­mo­si­le­bac.
kon­tro­lis pa­la­ta, ro­gorc
ma­kon­tro­le­be­li or­ga­no­e­bis
saq­mi­a­no­bis ma­ko­or­di­ni­re­be­
���������������������
li����������
or­ga­no
“kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­xeb” ka­no­
nis Se­sa­ba­mi­sad,30 “sa­xel­mwi­fo sa­fi­
nan­so­-e­ko­no­mi­ku­rikon­tro­lisefeq­
tu­ri gan­xor­ci­e­le­bis, re­vi­zi­a-­Se­
mow­me­bis pa­ra­le­liz­mis aR­kve­Tis
miz­niT, sa­fi­nan­so­-e­ko­no­mi­ku­ri kon­
tro­lis sfe­ro­Si kon­tro­lis pa­la­
ta ko­or­di­na­ci­as uwevs sa­xel­mwi­fo
sa­fi­nan­so­-e­ko­no­mi­ku­ri kon­tro­lis
sxva or­ga­no­Ta saq­mi­a­no­bas.” am miz­
niT, iq­mne­ba ko­or­di­na­ci­a­Si Car­Tul
obi­eq­tTa
xel­mZRva­ne­le­bi­sa­gan
Seq­mni­li sa­ko­or­di­na­cio sab­Wo, ro­
mel­Tan Se­Tan­xme­bi­Tac, kon­tro­lis
pa­la­ta uf­le­ba­mo­si­li­a, ko­or­di­na­
ci­is obi­eq­tebs mis­ces re­ko­men­da­ci­
e­bi Se­mow­me­bis obi­eq­ti­sa da va­dis
29
aRsaniSnavia, rom kontrolis palatis mier
SemuSavebuli kanonis proeqti “saqarTvelos
kontrolis palatis Sesaxeb” parlamentSi
wardgenilia ara organuli kanonis, aramed
kanonis formiT, miuxedavad imisa, rom kontrolis palata araerT angariSSi aRniSnavs palatis momwesrigebeli sakanonmdeblo
aqtis organuli kanonis saxiT arsebobis aucileblobas.
30
“saqarTvelos kontrolis palatis Sesaxeb” kanonis 67-e, 68-e muxlebi.
Sec­vlis, kom­pleq­sur Se­mow­me­ba­Si
Car­Tvi­sa da sxva ope­ra­ti­ul Ro­nis­
Zi­e­ba­Ta Ta­o­ba­ze. Tum­ca, dRe­i­saT­
vis ka­no­nis es nor­me­bi umoq­me­do
nor­me­bad Se­iZ­le­ba Ca­iT­va­los. Cve­ni
Se­kiTx­vis pa­su­xad, mo­e­wo­de­bi­naT in­
for­ma­ci­a:
1. kon­tro­lis pa­la­tis mi­er ko­or­
di­na­ci­is obi­eq­te­bi­saT­vis bo­
lo 2 wlis man­Zil­ze ga­ce­mu­li
re­ko­men­da­ci­e­bis Se­sa­xeb;
2. ec­no­be­bi­naT, Tu ro­me­li sa­fi­
������
nan­so-­kon­tro­lis����������������
or­ga­no­e­bis
xel­mZRva­ne­le­bi­sa­gan Sed­ge­ba
dRes­dRe­o­biT sab­Wo;
3. mo­e­wo­de­bi­naT sab­Wos saq­mi­a­no­
bis ma­re­gu­li­re­be­li de­bu­le­
bis as­li,31
kon­tro­lis pa­la­tam gvi­pa­su­xa,32
rom kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­xeb”
ka­no­nis 68-e mux­lis Se­sa­ba­mi­sad,
sab­Wos saq­mi­a­no­ba re­gu­lir­de­bo­da
sab­Wos mi­er 1997 wlis 30 de­kem­bris
#1/1 ga­dawy­ve­ti­le­biT dam­tki­ce­bu­
li de­bu­le­biT, Tum­ca, aR­niS­nu­li
sab­Wo am­Ja­mad ar moq­me­debs. Se­sa­ba­mi­
sad, kon­tro­lis pa­la­tas ar ga­aC­nia
in­for­ma­cia ko­or­di­na­ci­is obi­eq­te­
bi­saT­vis bo­lo 2 wlis man­Zil­ze ga­
ce­mu­li re­ko­men­da­ci­e­bis Se­sa­xeb.
kon­tro­lis pa­la­tam ze­mo­aR­niS­nu­
li we­ri­liT ase­ve gan­gvi­mar­ta, rom
dRes­dRe­o­biT pre­zi­den­tTan moq­me­
debs eko­no­mi­ku­ri sab­Wo, rom­lis
wev­re­bic gan­sazR­vru­lia pre­zi­den­
tis Se­sa­ba­mi­si brZa­ne­bu­le­biT da
ro­mel­Sic sa­qar­Tve­los kon­tro­lis
pa­la­ta ar Se­dis.33
31
ix. saias 2006 wlis 25 maisis #g-04/241-07
werili saqarTvelos kontrolis palatidan
sajaro informaciis gamoTxovnis Sesaxeb.
32
ix. saqarTvelos kontrolis palatis Tavmjdomaris pirveli moadgilis, xaTuna kalandaZis 2007 wlis 12 ivnisis #87/17 werili.
33
ix. saqarTvelos prezidentis 2005 wlis 14
ianvris #15 brZanebuleba.
12
dRes­dRe­o­biT, kon­tro­lis pa­la­ta­
Si mim­di­na­re re­for­mebs So­ris, kon­
tro­lis pa­la­tis ma­ko­or­di­ni­re­be­
li ro­lis gaZ­li­e­re­ba er­T-erT mniS­
vne­lo­van mi­mar­Tu­le­bad Se­iZ­le­ba
Ca­iT­va­los. “sa­qar­Tve­los kon­sti­tu­
ci­i­sa da ka­non­mdeb­lo­bis moTx­ov­na­
Ta Se­sa­ba­mi­sad, un­da amaR­ldes kon­
tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­bis da­mo­u­
ki­deb­lo­bis xa­ris­xi da wi­na plan­ze
wa­mo­i­wi­os sa­fi­nan­so­-e­ko­no­mi­ku­ri
kon­tro­lis sfe­ro­Si mi­si ma­ko­or­di­
ni­re­be­li ro­li, ri­Tac Se­saZ­le­be­li
gax­de­ba re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis sfe­ro­
Si jer ki­dev ar­se­bu­li pa­ra­le­liz­
mis aR­mof­xvra.” - aR­niS­nu­lia sa­qar­
Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis 2005
wlis saq­mi­a­no­bis an­ga­riS­Si, Tum­ca,
dRes kon­tro­lis pa­la­ta ara­Tu ko­
or­di­na­ci­as uwevs sxva ma­kon­tro­
le­be­li or­ga­no­e­bis saq­mi­a­no­bas,
ara­med, Ta­vad aqvs SezR­u­du­li ka­
non­mdeb­lo­biT mi­ni­We­bu­li uf­le­
ba­mo­si­le­be­bis
gan­xor­ci­e­le­ba,
maT So­ris, ma­kon­tro­le­be­li or­ga­
no­e­bis saq­mi­a­no­bis kon­tro­li.
kon­tro­lis pa­la­ta aR­niS­nul sa­
kiTxs 2006 wlis saq­mi­a­no­bis an­ga­
riS­Sic exe­ba: “re­for­mis er­T-erT
uax­lo­es
amo­ca­nas
war­mo­ad­gens
sa­kon­tro­lo saq­mi­a­no­bis ko­or­di­
na­ci­is uz­run­vel­yo­fa qvey­nis mas­
Sta­biT. ro­gorc cno­bi­li­a, gar­da
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ti­sa,
sa­fi­nan­so-­sa­me­ur­neo
saq­mi­a­no­bis
kon­tro­lis fun­qci­as axor­ci­e­le­ben
msxvi­li mxar­ja­vi sa­bi­u­je­to or­ga­
ni­za­ci­e­bis sa­kon­tro­lo-­sa­re­vi­zio
(xSir Sem­Txve­va­Si, ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bi) sam­sa­xu­re­bi, fi­nan­sTa sa­
mi­nis­tros sa­ga­da­sa­xa­do sam­sa­xu­ri,
ius­ti­ci­is sa­mi­nis­tros eq­sper­ti­zi­
sa da spe­ci­a­lur ga­mok­vle­va­Ta cen­
tri da a.S. ro­gorc praq­ti­ka gviC­
ve­nebs, re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis aq­tis
Sed­ge­na xSi­rad xde­ba TviT­ne­bu­rad,
bun­dov­nad da ara­kom­pe­ten­tu­rad.
es Zi­ri­Ta­dad ga­mow­ve­u­lia ro­gorc
ma­kon­tro­le­bel­Ta da­ba­li kva­li­fi­ka­ci­iT, ase­ve imi­Tac, rom dRem­de
ar ar­se­bobs re­vi­zi­a-­Se­mow­me­be­bis
er­Ti­a­ni me­To­di­ka. ga­mom­di­na­re aqe­
dan, uax­lo­es mo­ma­val­Si sa­Wi­ro­a,
Se­iq­mnas ma­kon­tro­le­bel or­ga­no­
Ta er­Tob­li­vi ko­mi­si­a, ro­me­lic
imu­Sa­vebs
ro­gorc
fi­nan­su­ri
kon­tro­lis ko­or­di­na­ci­is, ase­ve,
kon­tro­lis er­Ti­a­ni me­To­di­kis
Se­mu­Sa­ve­bis sa­kiTx­eb­ze. amiT ga­mo­
i­ricx­e­ba pa­ra­le­liz­mi da ur­Ti­er­
Tdam­Txve­ve­bi sa­re­vi­zio saq­mi­a­no­ba­
Si da amaR­lde­ba re­vi­zi­is Se­de­ge­bis
sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­no­e­bis mi­er
ga­mo­ye­ne­bis xa­ris­xi.”34
kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­
bis we­si da for­me­bi
•
da­geg­mvis prob­le­me­bi
kon­tro­lis pa­la­tis, ro­gorc ma­
kon­tro­le­be­li in­sti­tu­ci­is, efeq­
tu­ro­ba di­dad aris da­mo­ki­de­bu­li
re­vi­zi­a-­Se­mow­me­be­bis swo­rad da­
geg­mva­ze. dRes moq­me­di ka­non­mdeb­
lo­biT kon­tro­lis pa­la­ta Ta­vis mu­
Sa­o­bas per­speq­ti­u­li da mim­di­na­re
geg­me­biT war­mar­Tavs.35 geg­me­bis Sed­
ge­nis dros au­ci­leb­lad un­da iyos
gaT­va­lis­wi­ne­bu­li sa­qar­Tve­los
pre­zi­den­ti­sa da par­la­men­tis wi­na­
da­de­be­bi. amas­Tan, geg­me­bis Sed­ge­nis
dros au­ci­leb­lad un­da iyos gan­
xi­lu­li par­la­men­tis ko­mi­te­te­bis
da ko­mi­si­e­bis wi­na­da­de­be­bi, Tum­ca,
ma­Ti gaT­va­lis­wi­ne­ba kon­tro­lis pa­
la­ti­saT­vis sa­val­de­bu­lo ar aris.
ara­geg­mi­u­ri Se­mow­me­ba ki, Se­iZ­le­ba
Ca­tar­des mxo­lod:
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis;
sa­qar­Tve­los par­la­men­ti­sa
34
saqarTvelos kontrolis palatis 2006
wlis saqmianobis angariSi, gv. 113, p. 16.
35
“saqarTvelos kontrolis palatis Sesaxeb”
kanonis VI Tavi.
13
da sa­qar­Tve­los par­la­men­
tis dro­e­bi­Ti sa­ga­mo­Zi­e­bo
ko­mi­si­is mi­mar­Tve­bis;
ase­ve, kon­tro­lis pa­la­tis
pre­zi­di­u­mis, af­xa­ze­Ti­sa da
aWa­ris av­to­no­mi­u­ri res­pub­
li­ke­bis pre­zi­di­u­me­bis, kon­
tro­lis pa­la­tis bi­u­ro­e­bis
ga­dawy­ve­ti­le­biT.
da­geg­mvis ze­mo­aR­niS­nu­li we­si mi­u­
Re­be­lia ro­gorc Ta­vad kon­tro­lis
pa­la­tis, ase­ve, kon­tro­lis pa­la­tis
2005 wlis saq­mi­a­no­bis Sem­swav­le­li
dro­e­bi­Ti ko­mi­si­is­Tvi­sac. das­kvna­Si
ko­mi­sia yu­radR­e­bas amax­vi­lebs wlis
gan­mav­lo­ba­Si ara­geg­mi­u­ri Se­mow­me­
be­bis sim­rav­le­ze, rac afer­xebs geg­
mi­u­ri Se­mow­me­be­bis gan­xor­ci­e­le­bas.
ko­mi­sia aR­niS­navs: “cal­ke gvin­da ga­
mov­yoT is, Tu ra sa­mar­Tleb­riv ba­
zas ey­rdno­ba kon­tro­lis pa­la­tis
mi­er Ca­ta­re­bu­li ara­geg­mi­u­ri re­vi­
zi­a-­Se­mow­me­be­bi da ri­Taa gan­pi­ro­
be­bu­li ase­Ti Se­mow­me­be­bis sim­rav­
le. ro­gorc aRi­niS­na, kon­tro­lis
pa­la­tis saq­mi­a­no­ba ga­ni­sazR­vre­ba
spe­ci­a­lu­ri ka­no­niT “kon­tro­lis pa­
la­tis Se­sa­xeb”, sa­dac mi­Ti­Te­bu­li­a,
rom ara­geg­mi­u­ri re­vi­zi­a-­Se­mow­me­
be­bis moTx­ov­nis uf­le­ba mxo­lod
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tsa da par­
la­ments ga­aC­ni­a, ag­reT­ve, ara­geg­mi­
u­ri re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis Ca­ta­re­bis
uf­le­ba­mo­si­le­ba aqvs Ta­vad kon­
tro­lis pa­la­tas, pre­zi­di­u­mis ga­
dawy­ve­ti­le­biT. ama­ve dros, sis­xlis
sa­mar­Tlis sap­ro­ce­so ko­deq­sis 55-e
mux­lis me-4 pun­qtis, 58-e mux­lis
me-5 pun­qti­sa da 59-e mux­lis “i” qve­
pun­qtis Ta­nax­mad, pro­ku­ro­ri da ga­
mom­Zi­e­be­li uf­le­ba­mo­sil­ni ari­an,
sa­Wi­ro­e­bis Sem­Txve­va­Si, mo­iTx­o­von
re­vi­zi­is, in­ven­ta­ri­za­ci­is, sa­uwy­e­bo
Se­mow­me­bis Ca­ta­re­ba ka­no­nis sa­fuZ­
vel­ze ga­mo­ta­ni­li dad­ge­ni­le­biT,
ro­me­lic sa­val­de­bu­loa Se­sas­ru­
leb­lad yve­la sa­war­mos, da­we­se­bu­
le­bis, or­ga­ni­za­ci­is, Ta­nam­de­bo­bis
pi­ri­sa da mo­qa­la­qi­saT­vis. amas­Tan,
ase­Ti dad­ge­ni­le­bis Se­us­ru­leb­lo­
ba iw­vevs ka­no­niT dad­ge­nil pa­su­xis­
mgeb­lo­bas. gar­da ami­sa, “sa­xel­mwi­
fo qo­ne­bis pri­va­ti­za­ci­is Se­sa­xeb”
ka­no­nis me-11 mux­lis me-4 pun­qtis
Se­sa­ba­mi­sad, mxo­lod kon­tro­lis pa­
la­tas aqvs uf­le­ba, Se­a­mow­mos pri­
va­ti­za­ci­is ka­no­ni­e­re­bis sa­kiTx­i. am
sa­mi nor­ma­ti­u­li aq­tis ur­Ti­er­TSe­
u­Tav­seb­lo­ba ga­na­pi­ro­bebs, er­Ti
mxriv, sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­no­e­bis
ka­no­ni­e­ri moTx­ov­ne­bis sim­rav­les
ama Tu im re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis Ca­ta­
re­bis kuTx­iT, me­o­re mxriv, ase­Ti
moTx­ov­ne­bis dak­ma­yo­fi­le­bis ga­mo
faq­tob­ri­vad Se­uZ­le­be­li xde­ba
pa­la­tis per­speq­ti­u­li da mim­di­na­
re geg­me­bis sta­bi­lu­ro­ba, rad­gan
pa­la­tas uwevs ga­dar­Tva ara­geg­mi­
u­ri re­vi­zi­is Ca­ta­re­ba­ze. am prob­
le­mis da­sa­re­gu­li­reb­lad, uax­lo­es
pe­ri­od­Si un­da mom­zad­des ise­Ti sa­
ka­non­mdeb­lo cvli­le­be­bi, ro­me­lic
xels Se­uwy­obs pa­la­tis saq­mi­a­no­bis
per­speq­ti­u­li da­geg­mvis prin­ci­peb­
ze ga­das­vlas da, ama­ve dros, ar iq­ne­
ba blo­ki­re­bu­li sa­ga­mo­Zi­e­bo saq­mi­
a­no­bac.”
ara­geg­mi­u­ri Se­mow­me­be­bis sim­rav­le­
ze sa­ub­robs, ase­ve, kon­tro­lis pa­la­
tis 2006 wlis saq­mi­a­no­bis Sem­swav­le­
li sa­qar­Tve­los par­la­men­tis dro­e­
bi­Ti ko­mi­si­ac.
da­geg­mva­Si ar­se­bul prob­le­mebs
kon­tro­lis pa­la­ta da mi­si do­no­ri
or­ga­ni­za­ci­e­bic aRi­a­re­ben da, am
kuTx­iT, re­for­me­bis au­ci­leb­lo­ba­
zec sa­ub­ro­ben. ga­zeT “re­zo­nan­si­
saT­vis” mi­ce­mul in­ter­vi­u­Si36 sa­qar­
Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis Tav­
mjdo­ma­ris mo­ad­gi­le ro­man bo­ke­ria
aR­niS­navs: “dRes kon­tro­lis pa­la­
tis wli­u­ri sa­re­vi­zio geg­ma sxva­das­
36
gazeTi” rezonansi”, 2006 wlis 12 oqtomberi.
14
xva sa­xel­mwi­fo uwy­e­bis moTx­ov­ne­
bis Se­sa­ba­mi­sad dge­ba. “UNDP”-sa da,
ase­ve, Cve­ni wi­na­da­de­ba­a, Se­iq­mnas
ga­sa­kon­tro­le­be­li or­ga­ni­za­ci­e­bis
mo­na­cem­Ta ba­za. spe­ci­a­lu­ri kom­pi­
u­te­ru­li sis­te­miT da­mu­Sav­de­ba,
ro­mel or­ga­ni­za­ci­a­Sia Se­saZ­le­be­li
ko­ruf­ci­is, TaR­li­To­bis, da­na­Sa­u­
li­sa da Sec­do­mis ris­ki. Se­mow­me­bis
pri­o­ri­te­te­bi swo­red ris­kis mi­xed­
viT da­i­yo­fa. ris­ki Sem­deg­na­i­rad ga­
ni­sazR­vre­ba: ra da­fi­nan­se­ba aqvs ama
Tu im or­ga­ni­za­ci­as, ro­go­ria Si­da
me­nej­men­ti da kon­tro­lis sis­te­ma,
ase­ve, ra dar­Rve­ve­bi yo­fi­la ad­re
am or­ga­ni­za­ci­a­Si da a.S.”
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ta
Ta­vis sa­moq­me­do do­ku­men­tSi37 yu­
radR­e­bas amax­vi­lebs pa­la­tis da­
mo­u­ki­deb­lo­bis sa­kiTx­ze re­vi­zi­a­Se­mow­me­bis geg­me­bis Sed­ge­ni­sa da
ko­req­ti­re­bis dros da aR­niS­nu­li
sir­Tu­le­e­bis aR­mof­xvris sa­Su­a­le­
bad mi­iC­nevs, rom: “sa­ka­non­mdeb­lo
do­ne­ze ga­ni­sazR­vros mi­si uf­le­ba,
ga­na­xor­ci­e­los ara­geg­mi­u­ri saq­
mi­a­no­ba mxo­lod sa­ku­Ta­ri Se­xe­du­
le­bi­sa­mebr, ar­se­bu­li re­sur­se­bi­sa
da mi­zan­Se­wo­ni­lo­bis gaT­va­lis­wi­ne­
biT, vinc ar un­da iyos ini­ci­a­to­ri
(par­la­men­ti, pre­zi­den­ti, sa­mar­Tal­
dam­ca­vi or­ga­no­e­bi da a.S.)... sa­sur­
ve­li­a, rom geg­mis ko­req­ti­re­bis
sa­kiTxi wi­nas­war ga­ni­xi­los sa­qar­
Tve­los par­la­men­tis Se­sa­ba­mis­ma ko­
mi­tet­ma (sa­fi­nan­so-­sa­bi­u­je­to) da
ko­req­ti­re­ba gan­xor­ci­el­des maT
das­kvna­Si mo­ce­mu­li re­ko­men­da­ci­is
gaT­va­lis­wi­ne­biT.”38
37
kontrolis palatis 5-wliani (2006-2010)
saerTo ganviTarebis strategia da reorganizaciis ganxorcielebis gegma, 2005 wlis
ivnisi.
38
kontrolis palatis 2005 wlis saqmianobis
angariSi.
re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis aq­te­bi
kon­tro­lis pa­la­tis re­vi­zi­a-­Se­mow­
me­bis aq­te­bis Si­na­ar­sob­riv mxa­res­
Tan da­kav­Si­re­biT, dro­e­bi­Ti ko­mi­sia
aR­niS­navs, pa­la­ta mxo­lod afiq­si­
rebs ka­non­dar­Rve­vis faq­tebs da ar
ax­dens maT sa­fuZ­vel­ze Se­fa­se­bebs,
ana­lizs da a.S. Ta­vad aq­tis mo­cu­lo­
ba xSi­rad gaz­rdi­lia for­ma­lu­ri
aR­we­ri­lo­bi­Ti na­wi­lis xar­jze, rac
Se­saZ­le­be­lia da­nar­Tis sa­xi­Tac yo­
fi­li­yo. Se­sa­ba­mi­sad, aq­ti mniS­vne­
lov­nad Sem­cir­de­bo­da da mxo­lod
dar­Rve­va-­nak­lo­va­ne­beb­ze iq­ne­bo­da
ori­en­ti­re­bu­li.39
kon­tro­lis pa­la­tis ur­Ti­er­
To­ba sa­mar­Tal­dam­cav or­ga­no­
eb­Tan
kon­tro­lis pa­la­tis 2006 wlis saq­
mi­a­no­bis Sem­swav­le­li dro­e­bi­Ti ko­
mi­si­is das­kvna­Si uar­yo­fi­Tad aris
Se­fa­se­bu­li kon­tro­lis pa­la­tis ur­
Ti­er­To­ba sa­mar­Tal­dam­cav or­ga­no­
eb­Tan, da­na­Sa­u­lis niS­nis Sem­cve­li
ma­sa­lis ga­dag­zav­nis mxriv. ker­Zod,
das­kvna­Si we­ri­a, rom: “pre­zi­di­u­mis
dad­ge­ni­le­ba­Si zus­tad ar aR­niS­na­
ven, aq­tis ro­mel na­wil­Si, kon­kre­
tu­lad ro­me­li faq­ti Se­i­cavs da­na­
Sa­u­lis niS­nebs. sa­ga­mo­Zi­e­bo or­ga­
no­eb­Si ig­zav­ne­ba mTe­li aq­ti, rac
uda­vod ga­ur­Tu­lebs maT saq­me­ze
obi­eq­tu­ri WeS­ma­ri­te­bis dad­ge­nis
pro­ce­du­rebs. uf­ro me­tic, ara­Tu
aq­ti, 2005 wel­Si pro­ku­ra­tu­ras
ga­da­eg­zav­na par­la­men­ti­saT­vis war­
dge­ni­li 271 gver­di­a­ni mox­se­ne­ba
bi­u­je­tis an­ga­riS­Tan da­kav­Si­re­biT,
imis mi­Ti­Te­biT, rom ena­xaT, zo­gi­er­
Ti ma­sa­la, rom­le­bic Se­iZ­le­ba Se­i­
cav­des da­na­Sa­u­lis niS­ne­bis Sem­cvel
faq­tebs. vfiq­robT, am sa­kiTx­ze pre­
39
saqarTvelos kontrolis palatis 2006
wlis saqmianobis Semswavleli saqarTvelos
parlamentis droebiTi komisiis daskvna.
15
zi­di­um­ma cal­ke un­da im­sje­los da,
ro­gorc umaR­les­ma au­di­to­rul­ma
in­sti­tut­ma, uf­ro me­ti pa­su­xis­mgeb­
lo­ba ai­Ros sa­ku­Tar Tav­ze.”
al­baT, swo­red ze­mo­aR­niS­nu­li da
sxva mra­va­li obi­eq­tu­ri mi­ze­zis
ga­mo, 2006 wels, ise­ve ro­gorc wi­na
wleb­Si, kon­tro­lis pa­la­ti­saT­vis
uc­no­bi iyo sa­mar­Tal­dam­cav­TaT­
vis re­a­gi­re­bi­saT­vis ga­dag­zav­nil
re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis ma­sa­leb­ze pa­
su­xe­bi.40 mi­u­xe­da­vad ami­sa, kon­tro­
lis pa­la­tam 2006 wlis saq­mi­a­no­bis
Se­ma­ja­me­bel an­ga­riS­Si da­de­bi­Tad
Se­a­fa­sa mi­si saq­mi­a­ni kav­Si­ri sa­mar­
Tal­dam­ca­veb­Tan: “re­a­gi­re­bi­saT­vis
ga­da­eg­zav­na 207 re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis
ma­sa­la, rac, wi­na wel­Tan Se­da­re­biT,
22 er­Te­u­liT me­ti­a.”41
kon­tro­lis pa­la­tis au­di­to­
ru­li saq­mi­a­no­ba
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis
re­for­mis er­T-erT yve­la­ze mniS­vne­
lo­van sa­kiTxs war­mo­ad­gens pa­la­tis
ze­dam­xed­ve­lo­bi­sa da kon­tro­lis
fun­qci­e­bis gar­daq­mna au­di­to­rul
saq­mi­a­no­bad. es sa­kiTxi Se­iZ­le­ba re­
for­mis yve­la­ze mTa­var mi­mar­Tu­le­
be­bad Ca­iT­va­los.
GRECO-s mi­er mom­za­de­bu­li “me­o­
re Se­fa­se­bi­Ti ra­un­dis” Se­fa­se­biT
an­ga­riS­Si aR­niS­nu­li­a, rom “sa­qar­
Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis mi­er
gan­xor­ci­e­le­bu­li kon­tro­li war­
mo­ad­gens post fac­to kon­trols... sa­
qar­Tve­lo­Si ar ar­se­bobs au­di­tis
er­Ti­a­ni stan­dar­te­bi (maT So­ris,
efeq­ti­a­no­bi­sa da fi­nan­su­ri au­di­te­
bi) da, Se­sa­ba­mi­sad, Ti­To­e­u­li sa­xel­
40
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 2006
wlis saqmianobis Semswavleli saqarTvelos
parlamentis droebiTi komisiis daskvna, gv.
7.
41
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 2006
wlis saqmianobis angariSi, gv. 110, p. 9.
mwi­fo uwy­e­ba au­dits sxva­das­xva stan­
dar­tis sa­fuZ­vel­ze axor­ci­e­lebs...
rad­gan sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­ta sxva­das­xva saq­me­Si sxva­das­xva
kon­tro­lis for­mas iye­nebs, au­di­
tis stan­dar­te­bis mra­val­fe­rov­ne­ba
xels uS­lis efeq­tu­ri da da­mo­u­ki­de­
be­li kon­tro­lis gan­xor­ci­e­le­bas.”42
ze­mo­aR­niS­nu­li Se­fa­se­bi­dan ga­mom­
di­na­re, GRECO-s eq­sper­teb­ma sa­
qar­Tve­lo­saT­vis Se­mu­Sa­ve­bul re­
ko­men­da­ci­eb­Si ga­iT­va­lis­wi­nes, rom
sa­qar­Tve­lom un­da uz­run­vel­yos
sa­ja­ro seq­to­ris au­di­tis gan­xor­
ci­e­le­bi­saT­vis er­Ti­a­ni stan­dar­
te­bi­sa da me­To­do­lo­gi­is Se­mu­Sa­ve­
ba.43
kon­tro­lis pa­la­tis sa­moq­me­do
geg­ma­Si aR­niS­nu­li­a, rom ar­se­bu­li
ka­non­mdeb­lo­ba
wi­na­aR­mde­go­ba­Si
mo­dis “a­u­di­to­ru­li prin­ci­pe­bis
Se­sa­xeb li­mas sa­er­Ta­So­ri­so dek­
la­ra­ci­as­Tan.” ma­Ti az­riT, ka­non­
mdeb­lo­ba­Si cvli­le­be­bis Se­ta­na,
au­di­tis sa­er­Ta­So­ri­sod aRi­a­re­bu­
li stan­dar­te­bis da­ner­gva, Si­da da
ga­re au­di­tis ga­mij­vna ga­aZ­li­e­rebs
kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­bas.
”kon­tro­li is fun­qci­a­a, ro­me­lic sa­
mi­nis­tro­ebs ekuT­vnis. ma­ga­li­Tad,
fi­nan­sTa sa­mi­nis­tro akon­tro­lebs
bi­u­je­tis mom­za­de­ba­sa da Ses­ru­le­
bas. fi­nan­sTa sa­mi­nis­tros saq­mi­a­no­ba
Sem­dgom­Si un­da Se­a­mow­mos kon­tro­
lis pa­la­tam, ris Sem­de­gac, an­ga­ri­Si,
ro­me­lic am au­dit­zea da­fuZ­ne­bu­li,
un­da mi­i­Ros par­la­men­tma. pa­la­tas
ar Se­iZ­le­ba er­Tdro­u­lad hqon­des
42
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli
SefasebiTi angariSis 59-e muxli.
43
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore
SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis rekomendaciebis
95-e muxlis iv punqti.
16
kon­tro­lis da au­di­tis fun­qci­e­bi,
rad­gan kon­tro­lis fun­qcia xels uS­
lis au­di­tis da­mo­u­ki­deb­lo­bas.”
mo­gex­se­ne­baT, dRes­dRe­o­biT pa­la­ta
uf­le­ba­mo­si­li­a, war­dgi­ne­biT da­a­va­
los au­di­tis obi­eq­tis me­nej­ments,
ga­ni­xi­los kon­kre­tu­li Ta­nam­de­bo­
bis pi­ris pa­su­xis­mgeb­lo­bis sa­kiTx­i.
re­for­mis Se­de­gad ki, pa­la­ta da­kar­
gavs war­dgi­ne­bis fun­qci­as, vi­na­i­dan
igi kon­tro­lis fun­qciaa da xels
Se­uS­lis pa­la­tis da­mo­u­ki­deb­lo­bas.
mis nac­vlad, pa­la­tas eq­ne­ba uf­le­ba,
Se­i­mu­Sa­os re­ko­men­da­ci­e­bi stan­dar­
tTan Se­sa­ba­mi­so­bis da dar­Rve­ve­bis
aR­mof­xvris Se­sa­xeb. au­di­tis obi­eq­
te­bi da ma­Ti mmar­Tve­li or­ga­no­e­bi
val­de­bul­ni iq­ne­bi­an, pa­la­tis re­ko­
men­da­ci­eb­ze mo­ax­di­non re­a­gi­re­ba
da gan­sazR­vron mo­ma­val­Si mi­sa­Re­bi
zo­me­bi. im Sem­Txve­va­Si, Tu au­di­tis
obi­eq­te­bi da ma­Ti mmar­Tve­li or­ga­
no­e­bi re­a­gi­re­bas ar mo­ax­de­nen pa­la­
tis re­ko­men­da­ci­eb­ze, pa­la­tam amis
Se­sa­xeb un­da Se­aty­o­bi­nos par­la­men­
tsa da mTav­ro­bas.44
mig­vaC­ni­a, miz­nis mi­saR­we­vad mxo­lod
Sety­o­bi­ne­bis for­ma ara­e­feq­tu­ri
me­qa­niz­mia da un­da ga­ni­sazR­vros pa­
su­xis­mgeb­lo­bis uf­ro kon­kre­tu­li
zo­me­bi, ra­sac par­la­men­ti da mTav­
ro­ba un­da ata­reb­des pa­la­tis Sety­
o­bi­ne­bis sa­fuZ­vel­ze.
kon­tro­lis pa­la­tis 2005 wlis saq­mi­
a­no­bis an­ga­riS­Si aR­niS­nu­lia is sa­va­
ra­u­do pe­ri­o­di, rom­lis gan­mav­lo­ba­
Sic, mi­zan­Se­wo­ni­lia ze­mo­aR­niS­nu­li
cvli­le­be­bis gan­xor­ci­e­le­ba: “a­u­
ci­le­be­li­a, fi­nan­su­ri kon­tro­lis
dRe­is­Tvis ar­se­bu­li for­me­bi­sa da
me­To­de­bis ga­mo­ye­ne­bis praq­ti­kis
Se­nar­Cu­ne­ba ma­nam, sa­nam qve­ya­na­Si
ar ga­mo­ik­ve­Te­ba fi­nan­sur sa­mar­Tal­
dar­Rve­va­Ta Sem­ci­re­bis ual­ter­na­
ti­vo ten­den­ci­a.”
44
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 20062010 wlebis samoqmedo gegma.
kon­tro­li kon­tro­lis pa­la­
tis saq­mi­a­no­ba­ze
moq­me­di ka­no­niT,45 kon­tro­lis pa­la­
tis saq­mi­a­no­bas amow­mebs sa­qar­Tve­
los par­la­men­tis mi­er yo­vel­wli­u­
rad Seq­mni­li spe­ci­a­lu­ri sa­ga­mo­Zi­
e­bo ko­mi­si­a, xo­lo an­ga­ri­Si sa­qar­
Tve­los par­la­ments wa­red­gi­ne­ba.
par­la­men­ti iRebs zo­mebs ko­mi­si­is
an­ga­riS­Si moy­va­nil sa­mar­Tal­dar­
Rve­veb­sa an sxva faq­teb­Tan da­kav­Si­
re­biT. Tu­ki sa­par­la­men­to ko­mi­si­e­
bis das­kvnebs ga­dav­xe­davT, ad­vi­li
Se­sam­Cne­vi­a, rom, ama Tu im sa­kiTx­ze
msje­lo­bi­sas, ko­mi­sia mov­le­ne­bis zo­
ga­di aR­we­ri­lo­biT Se­mo­i­far­gle­ba
da, Se­sa­ba­mi­sad, ara­kom­pe­ten­tu­ro­
bis STa­beW­di­le­bas to­vebs (ma­ga­li­
Tad, kon­tro­lis pa­la­tis 2005 wlis
saq­mi­a­no­bis Sem­swav­le­li ko­mi­si­is
das­kvna­Si sa­u­ba­ria uze­na­e­si sa­sa­mar­
Tlos ga­dawy­ve­ti­le­ba­ze, ro­mel­mac
kon­tro­lis pa­la­tas sa­xel­mwi­fos
wi­lob­ri­vi mo­na­wi­le­o­biT Seq­mni­li
sa­war­mo­e­bis Se­mow­me­ba auk­rZa­la,
Tum­ca, ko­mi­si­as mi­Ti­Te­bu­li ar aqvs
sa­sa­mar­Tlos ga­dawy­ve­ti­le­bis rek­
vi­zi­te­bi, rac mi­si iden­ti­fi­ka­ci­is
sa­Su­a­le­bas mog­vcem­da46). ami­tom, sa­
Wi­ro­a, pa­la­tis saq­mi­a­no­bis au­di­ti
ga­na­xor­ci­e­los Se­sa­ba­mi­si ga­moc­di­
le­bis mqo­ne kva­li­fi­ci­ur­ma ga­re
au­di­to­rul­ma or­ga­no­eb­ma, ro­mel­
Ta das­kvnac mom­zad­de­ba sa­er­Ta­So­
ri­sod aRi­a­re­bu­li we­se­bis dac­viT.
qvey­nis umaR­les sa­ka­non­mdeb­lo xe­
li­suf­le­ba­sac swo­red ase­Ti au­di­
to­ru­li das­kvna un­da wa­red­gi­nos.
45
ix. “saqarTvelos kontrolis palatis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis 63-e muxli. saqarTvelos parlamentis reglamentis 63-e
muxli.
46
saiam sasamarTlos gadawyvetilebis sxva
gziT mopoveba scada, Tumca, uzenaesma sasamarTlom gvacnoba, rom “miTiTebuli monacemebis mixedviT, aseTi gadawyvetileba ar
iZebneba” (ix. uzenaesi sasamarTlos 14.05.07
#8-60-07 werili).
17
am azrs izi­a­re­ben sa­er­Ta­So­ri­so eq­
sper­te­bic.47
amas­Ta­na­ve, kon­tro­lis pa­la­tis
reg­la­men­tis me-8 mux­lis Ta­nax­mad,
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­ta­Si
sa­fi­nan­so da ad­mi­nis­tra­ci­ul sa­
mar­Tal­dar­Rve­va­Ta pre­ven­ci­as da
sa­val­de­bu­lo au­dits, sa­ja­ro sax­
sre­bis mi­Re­ba-­ga­mo­ye­ne­bis ka­no­ni­e­
re­bis, mi­zan­Se­wo­ni­lo­bi­sa da efeq­
ti­a­no­bis Se­fa­se­bas axor­ci­e­lebs
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­a. Tum­ca, arc
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is mu­Sa­o­ba iq­na
Se­fa­se­bu­li par­la­men­tis dro­e­bi­Ti
ko­mi­si­is mi­er da­de­bi­Tad: “ga­sul
wels kon­tro­lis pa­la­tis xel­mZRva­
ne­lo­bis, maT So­ris, ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­is mxri­dan praq­ti­ku­lad ara­
fe­ri ga­ke­Te­bu­la sa­ku­Tar sis­te­ma­Si
ko­ruf­ci­is wi­na­aR­mdeg sab­rZol­ve­
lad, uwi­na­res yov­li­sa, Ca­ta­re­bul
re­vi­zi­a-­Se­mow­me­beb­ze kon­tro­lis
gaZ­li­e­re­bis mxriv, mi­Tu­me­tes,
hqon­daT ara­er­Ti ga­da­u­mow­me­be­li
in­for­ma­cia da eW­vi, ro­de­sac zo­gi­
er­Ti re­vi­zo­ri ma­lav­da da­na­Sa­u­lis
niS­ne­bis Sem­cvel ma­sa­lebs da yve­la
dar­Rve­vas ar afiq­si­reb­da aq­teb­Si.
ase­Ti eW­vi miT uf­ro un­da gas­Zli­e­
re­bo­daT, ro­de­sac, wlis gan­mav­lo­
ba­Si, mxo­lod er­Ti aq­ti iq­na ga­da­
mow­me­bu­li da iqac ga­mov­lin­da se­ri­o­zu­li dar­Rve­ve­bi.”
mar­Ta­li­a, kon­tro­lis pa­la­ta­Si Seq­
mni­lia “sa­re­for­mo da an­ti­ko­ruf­
ci­ul Ro­nis­Zi­e­ba­Ta da­geg­mvis, ko­or­
di­na­ci­i­sa da mo­ni­to­rin­gis ko­mi­si­a”,
Tum­ca, aR­niS­nul ko­mi­si­as Ca­ta­re­bu­
li aqvs mxo­lod ori sxdo­ma, isic
mim­di­na­re sa­kiTx­eb­ze da ko­ruf­ci­
is sa­wi­na­aR­mde­god, praq­ti­ku­lad,
arc er­Ti Ro­nis­Zi­e­ba ar da­geg­mi­la.
ko­mi­si­is az­riT, am mi­mar­Tu­le­biT pa­
47
ix. saqarTvelos kontrolis palatis 20062010 wlebis samoqmedo gegma.
la­tam sa­Ta­na­do Ro­nis­Zi­e­be­bi un­da
ga­na­xor­ci­e­los. vfiq­robT, ne­bis­mi­
e­ri prog­ra­mis as­li da, sa­Wi­ro­e­bis
Sem­Txve­va­Si, aq­tic un­da ig­zav­ne­bo­
des ge­ne­ra­lur in­speq­ci­a­Si, ra­Ta
mas hqon­des obi­eq­tis Se­mow­me­bis
dawy­e­bi­dan das­ru­le­bam­de re­vi­zi­is
msvle­lo­ba­ze mo­ni­to­rin­gis, maT So­
ris, aq­te­bis ad­gil­ze ga­da­mow­me­bis
gan­xor­ci­e­le­bis sa­Su­a­le­ba.”
kon­tro­lis pa­la­tis da­mo­u­ki­
deb­lo­ba
kon­tro­lis pa­la­tis re­for­mi­re­bis
amo­ca­na­Ta So­ris er­T-er­Ti yve­la­ze
mniS­vne­lo­va­ni sa­kiTxi sa­qar­Tve­los
kon­tro­lis pa­la­tis da­mo­u­ki­deb­
lo­bis gan­mtki­ce­ba­a. pa­la­tis da­mo­
u­ki­deb­lo­bis er­T-er­Ti mTa­va­ri kri­
te­ri­u­mi, mis fun­qci­ur da or­ga­ni­za­
ci­ul da­mo­u­ki­deb­lo­bas­Tan er­Tad,
fi­nan­su­ri da­mo­u­ki­deb­lo­bis uz­
run­vel­yo­fa­a. “sa­fi­nan­so kon­tro­
lis di­req­tvi­e­bis Se­sa­xeb” li­mas sa­
er­Ta­So­ri­so dek­la­ra­cia umaR­le­si
au­di­to­ru­li in­sti­tu­te­bis fi­nan­
su­ri Tu sxva sa­xis da­mo­u­ki­deb­lo­
bis uz­run­vel­sa­yo­fad ad­gens, rom
“u­maR­le­si ma­kon­tro­le­be­li or­ga­
no­e­bi mxo­lod ma­Sin ga­na­xor­ci­e­le­
ben Ta­vi­anT amo­ca­nebs efeq­tu­rad
da obi­eq­tu­rad, ro­de­sac isi­ni Ta­vi­
su­fal­ni iq­ne­bi­an ze­gav­le­ni­sa­gan.
mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom Se­uZ­le­be­lia
sa­xel­mwi­fo in­sti­tu­te­bis ab­so­lu­
tu­ri da­mo­u­ki­deb­lo­ba imis ga­mo,
rom isi­nic sa­xel­mwi­fos na­wi­le­bi
ari­an, umaR­le­si ma­kon­tro­le­be­li
or­ga­no­ebs Ta­vi­an­Ti uf­le­ba­mo­si­le­
bis gan­sa­xor­ci­e­leb­lad un­da ga­aC­
ndeT fun­qci­o­na­lu­ri da or­ga­ni­za­
ci­u­li da­mo­u­ki­deb­lo­ba.~48
48
ix. “finansuri kontrolis direqtivebis
Sesaxeb” “limas” saerTaSoriso deklaraciis
me-5 muxli.
18
dek­la­ra­cia yu­radR­e­bas amax­vi­lebs,
ase­ve, ma­kon­tro­le­be­li or­ga­nos fi­
nan­sur da­mo­u­ki­deb­lo­ba­ze da aR­niS­
navs, rom umaR­le­si ma­kon­tro­le­be­
li in­sti­tu­te­bi uz­run­vel­yo­fil­ni
un­da iy­vnen Ta­vi­an­Ti mo­va­le­o­be­bis
gan­sa­xor­ci­e­leb­lad
au­ci­le­be­li
fi­nan­su­ri re­sur­se­biT. sa­Wi­ro­e­bis
Sem­Txve­va­Si, maT un­da ga­aC­ndeT uf­
le­ba, Ta­vad­ve mi­mar­Ton bi­u­je­tis
Sed­ge­na­ze pa­su­xis­mge­bel sa­xel­mwi­
fo or­ga­nos Se­sa­ba­mi­si Tan­xe­bis ga­
mo­yo­fis moTx­ov­niT.49
moq­me­di ka­no­nis Ta­nax­mad, kon­tro­
lis pa­la­tis mo­ma­va­li wlis bi­u­jets
mTav­ro­bas par­la­men­ti wa­rud­gens.
anu, kon­tro­lis pa­la­tas Ta­vad ar
aqvs uf­le­ba­mo­si­le­ba, mTav­ro­bas
mo­ma­va­li wlis bi­u­je­tis pro­eq­ti
Ta­vad wa­rud­gi­nos. da­fi­nan­se­bis
sa­kiTx­is am­gva­ri re­gu­li­re­ba wi­na­
aR­mde­go­ba­Si mo­dis “a­u­di­to­ru­li
prin­ci­pe­bis Se­sa­xeb li­mas sa­er­Ta­So­
ri­so dek­la­ra­ci­as­Tan”, sa­dac aR­niS­
nu­li­a, rom pa­la­ta da­mo­u­ki­de­be­li
un­da iyos par­la­men­ti­sa­gan da mTav­
ro­bi­sa­gan, rac imas niS­navs, rom pa­
la­tis da­fi­nan­se­bis sa­kiTxi da­cu­
li un­da iyos. mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom
aR­niS­nu­li re­ko­men­da­cia mo­ce­mu­
lia ro­gorc kon­tro­lis pa­la­tis sa­
moq­me­do geg­ma­Si, ase­ve, kon­tro­lis
pa­la­tis 2005 wlis saq­mi­a­no­bis an­ga­
riS­Si, am prin­cip­ma asax­va ver hpo­va
kon­tro­lis pa­la­tis Se­sa­xeb axa­li
ka­no­nis pro­eq­tSi da es sa­kiTxi isev
Zve­le­bu­rad re­gu­lir­de­ba.50
daskvna
sa­bo­lo­od, Se­iZ­le­ba ki­dev er­Txel
ga­vus­vaT xa­zi im Zi­ri­Tad prob­le­
49
ix. “finansuri kontrolis direqtivebis
Sesaxeb” “limas” saerTaSoriso deklaraciis
me-7 muxli.
50
ix. kontrolis palatis Sesaxeb kanonis
proeqtis 57-e muxli.
mebs, ro­mel­Ta aR­mo­saf­xvre­la­dac
sa­Wi­roa re­for­me­bis gan­xor­ci­e­le­ba:
kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­bas­
Tan da­kav­Si­re­bul sa­ka­non­mdeb­
lo aq­teb­Si Se­su­li cvli­le­be­bi
xSi­rad wi­na­aR­mde­go­ba­Si mo­dis
ka­non­Tan “kon­tro­lis pa­la­tis
Se­sa­xeb”, Se­de­gad, ad­gi­li aqvs sa­
qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­tis
uf­le­ba­mo­si­le­bis SezR­ud­vas.
ga­mom­di­na­re aqe­dan, kon­tro­lis
pa­la­ta ver axor­ci­e­lebs:
• kon­sti­tu­ci­iT dad­ge­nil uf­
le­ba­mo­si­le­bas, ga­na­xor­ci­e­
los sa­fi­nan­so kon­tro­lis or­
ga­no­Ta saq­mi­a­no­bis kon­tro­li;
• kon­tro­lis pa­la­tis ro­li ad­
gi­lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis
or­ga­no­e­bis kon­tro­lis sa­kiTx­
Si mi­ni­mu­mam­dea day­va­ni­li;
• kon­tro­lis pa­la­tas sir­Tu­le­
e­bi eq­mne­ba sa­ja­ro sa­mar­Tlis
iu­ri­di­u­li pi­re­bis Se­mow­me­bis
dros;
• kon­tro­lis pa­la­ta ve­Rar amow­
mebs sa­xel­mwi­fos wi­lob­ri­vi
mo­na­wi­le­o­biT Seq­mnil sa­war­
mo­ebs, mi­u­xe­da­vad imi­sa, Tu ram­
den pro­cen­ti­an wils flobs
mas­Si sa­xel­mwi­fo.
kon­tro­lis pa­la­ta, faq­tob­ri­
vad, ver axor­ci­e­lebs ka­no­niT
dad­ge­nil uf­le­ba­mo­si­le­bas, ga­
u­wi­os ko­or­di­na­cia sa­fi­nan­so­e­ko­no­mi­ku­ri dat­vir­Tvis sxva
ma­kon­tro­le­bel or­ga­no­ebs;
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­
la­tis saq­mi­a­no­ba, sa­bi­u­je­to
da sxva sa­xis sa­ka­non­mdeb­lo
sa­kiTx­e­bis eq­sper­tu­li Se­fa­se­
bi­sa da das­kvne­bis war­dge­nis
mxriv, ara­e­feq­tu­ri­a;
ka­no­ni “sa­qar­Tve­los kon­tro­
lis pa­la­tis Se­sa­xeb” de­ta­lu­
19
rad ar ad­gens kon­tro­lis pa­la­
tis sa­kon­tro­lo uf­le­ba­mo­si­
le­bis sfe­ros, ris Se­de­ga­dac,
xSi­rad ad­gi­li aqvs uka­no­no
Se­mow­me­bebs, an _ pi­ri­qiT, kon­
tro­lis pa­la­ta ver amow­mebs
im da­we­se­bu­le­bebs, rom­lis kon­
tro­lic mi­si val­de­bu­le­ba­a;
kon­tro­lis pa­la­tis saq­mi­a­no­
bis ara­e­feq­tu­ro­ba,���������������
����������������������������������
Zi­ri­Ta­dad,
ga­mom­di­na­re­obs:
• Se­sa­mow­me­be­li obi­eq­te­bis da­
geg­mvis moZ­ve­le­bu­li for­me­
bi­dan;
• ad­gi­li aqvs �������������������
ara­geg­mi­u­ri����
Se­
���
mow­me­be­bis���������������������
sim­rav­les, rac ga­
na­pi­ro­bebs geg­mi­u­ri�����������
����������������������
����������
Se­mow­me­
be­bis���������������������
Se­us­ru­leb­lo­bas;
• kon­tro­lis pa­la­tis mo­xe­le­
ebs ar ga­aC­ni­aT Se­sa­ba­mi­si kva­
li­fi­ka­ci­a, rac sa­Wi­roa au­di­
tis gan­xor­ci­e­le­bi­saT­vis.
kon­tro­lis pa­la­tas ar ga­aC­nia
uf­le­ba­mo­si­le­ba, Ta­vad gan­
sazR­vros sa­ku­Ta­ri bi­u­je­ti,
rac pa­la­tis da­mo­u­ki­deb­lo­bis
SezR­ud­vis ma­ga­li­Tad Se­iZ­le­ba
gan­vi­xi­loT;
sa­qar­Tve­los kon­tro­lis pa­la­
ta­ze gan­xor­ci­e­le­bu­li kon­tro­
lis dRes­dRe­o­biT ar­se­bu­li
for­me­bi ara­e­feq­tu­ri­a;
kon­tro­lis pa­la­tis mo­xe­le­e­bi
sa­Wi­ro­e­ben kva­li­fi­ka­ci­is amaR­
le­bas mim­di­na­re re­for­me­bis Se­
sa­ba­mi­sad;
au­ci­le­be­li­a, kon­tro­lis pa­la­
ta, ma­kon­tro­le­be­li or­ga­no­
dan, gar­da­iq­mnas au­di­tis gan­ma­
xor­ci­e­le­bel or­ga­nod.
sa­bo­lo­od, Se­iZ­le­ba iT­qvas, rom:
kon­tro­lis pa­la­tis dRe­van­de­li
sta­tu­si da uf­le­ba­mo­si­le­ba, saq­
mi­a­no­bis for­me­bi ar Se­e­sa­ba­me­ba
sa­xel­mwi­fo kon­tro­lis sfe­ro­Si sa­
er­Ta­So­ri­sod aRi­a­re­bul stan­dar­
tebs da moTx­ov­nebs da, ga­mom­di­na­re
aqe­dan, sa­Wi­ro­ebs sa­Ta­na­do re­for­
mebs.
20
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi
(sa­mar­Tleb­ri­vi kvle­va)
Se­sa­va­li
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis re­for­mi­
re­bis au­ci­leb­lo­ba­ze sa­qar­Tve­lo­
Si di­di xa­nia sa­ub­ro­ben. sa­kiTx­is
mniS­vne­lo­bi­dan ga­mom­di­na­re, sa­er­
Ta­So­ri­so an­ti­ko­ruf­ci­u­li
or­
ga­ni­za­ci­e­bis re­ko­men­da­ci­a­Ta gaT­
va­lis­wi­ne­biT, mi­si re­for­mi­re­bis
sa­kiTxi erov­nul an­ti­ko­ruf­ci­ul
stra­te­gi­a­Si ga­ni­sazR­vra. Tum­ca,
na­kis­ri val­de­bu­le­be­bi xe­li­suf­
le­bas dRem­de ga­nu­xor­ci­e­le­be­li
rCe­ba.
mi­u­xe­da­vad ami­sa, axa­li erov­nu­li
an­ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­is Se­
mu­Sa­ve­bis pro­ces­Si, dRis wes­rig­Si
aRar dgas ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
re­for­mi­re­bis, ro­gorc ga­nu­xor­ci­e­
le­be­li an­ti­ko­ruf­ci­u­li Ro­nis­Zi­e­
bis gaT­va­lis­wi­ne­bis sa­kiTx­i.
mo­ce­mu­li kvle­vis mi­zans ge­ne­ra­
lur in­speq­ci­eb­Si ar­se­bu­li prob­
le­me­bis war­mo­Ce­na war­mo­ad­gens,
ra­Ta ki­dev er­Txel Se­vax­se­noT xe­
li­suf­le­bas na­kis­ri val­de­bu­le­bis
gan­xor­ci­e­le­bis au­ci­leb­lo­ba.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is
re­for­ma
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi, gan­sxva­
ve­biT sa­qar­Tve­los kon­tro­lis
pa­la­ti­sa­gan, Si­da or­ga­ni­za­ci­u­li
kon­tro­lis gan­ma­xor­ci­e­le­bel or­
ga­no­ebs war­mo­ad­gens. ma­Ti re­for­
mi­re­bis au­ci­leb­lo­ba, sa­qar­Tve­los
kon­tro­lis pa­la­tis msgav­sad, sa­qar­
Tve­los pre­zi­den­tis mi­er dam­tki­
ce­bu­li “sa­qar­Tve­los erov­nu­li
an­ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­iT” ga­
ni­sazR­vra. ker­Zod, erov­nul an­ti­
ko­ruf­ci­ul stra­te­gi­a­Si ko­ruf­ci­
is pre­ven­ci­is er­T-erT sa­Su­a­le­bad
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis re­for­
ma iyo da­sa­xe­le­bu­li: “mi­Re­bu­li
un­da iq­nes spe­ci­a­lu­ri ka­no­ni ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­xeb,
rom­lis sa­fuZ­vel­zec, mox­de­ba ar­
se­bu­li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
re­or­ga­ni­za­cia da da­mo­u­ki­de­be­
li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Ca­mo­
ya­li­be­ba. isi­ni uz­run­vel­yo­fil­ni
iq­ne­bi­an au­ci­le­be­li po­li­ti­ku­ri
da moq­me­de­bis da­mo­u­ki­deb­lo­bis ga­
ran­ti­e­biT da Se­sa­ba­mi­si ada­mi­a­nu­ri,
ma­te­ri­a­lu­ri da fun­qci­u­ri re­sur­
se­biT, ra­Ta da­ub­rko­leb­lad mox­des
maT kom­pe­ten­ci­a­Si Se­ma­va­li, maT So­
ris, yve­la­ze ma­Ra­li ran­gis struq­
tu­re­bis saq­mi­a­no­bis ga­mo­Zi­e­ba.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis er­T-er­Ti
Zi­ri­Ta­di fun­qcia un­da iyos Se­sa­ba­
mi­si sa­xel­mwi­fo da­we­se­bu­le­bis Si­
da au­di­ti.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis uf­le­ba­
mo­si­le­ba un­da ga­i­mij­nos pro­ku­ra­
tu­ri­sa da sa­qar­Tve­los kon­tro­lis
pa­la­tis uf­le­ba­mo­si­le­bi­sa­gan.”
”sa­qar­Tve­los erov­nu­li an­ti­ko­ruf­
ci­u­li stra­te­gi­is gan­xor­ci­e­le­bis
sa­moq­me­do geg­mis dam­tki­ce­bis Ta­o­ba­
ze” sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis 2006
wlis 28 mar­tis #155 gan­kar­gu­le­bis
sa­fuZ­vel­ze, ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­
e­bis qme­du­na­ri­a­no­bis gaZ­li­e­re­bi­sa
da efeq­tu­ro­bis amaR­le­bis miz­niT,
“ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­xeb”
strategia damtkicebulia saqarTvelos
prezidentis 2005 wlis 24 ivnisis #550 brZanebulebiT.
saqarTvelos erovnuli antikorufciuli
strategiis 2.5. punqti.
21
ka­non­pro­eq­tis mo­sam­za­deb­lad da
par­la­men­tSi war­sad­ge­nad pa­su­xis­
mge­bel da­we­se­bu­le­bad ga­ni­sazR­vra
ius­ti­ci­is sa­mi­nis­tro, xo­lo Ro­nis­
Zi­e­bis gan­xor­ci­e­le­bis bo­lo va­dad
– 2006 wlis ap­ri­li.
ram ga­na­pi­ro­ba ge­ne­ra­lu­ri in­speq­
ci­e­bis re­for­mi­re­bis au­ci­leb­lo­
ba? Se­e­sa­ba­me­ba Tu ara stra­te­gi­is
miz­ne­bis far­gleb­Si mom­za­de­bu­li
“ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­xeb”
ka­non­pro­eq­ti stra­te­gi­iT gaT­va­
lis­wi­ne­bul miz­nebs? ra­tom ar ga­ni­
xi­la igi sa­qar­Tve­los par­la­men­tma
da ra­tom aRar dgas sa­qar­Tve­los
xe­li­suf­le­bis wi­na­Se mi­si re­for­mi­
re­bis au­ci­leb­lo­bis sa­kiTx­i? mo­ce­
mul kvle­va­Si Cven Se­vec­de­biT, pa­su­
xi gav­ceT am da sxva mra­val kiTx­vas.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
sta­tu­si
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis sta­tuss,
uf­le­ba­mo­si­le­ba­sa da saq­mi­a­no­bis
wess sa­mi­nis­tro­e­bis, ge­ne­ra­lu­ri
pro­ku­ra­tu­ri­sa da q. Tbi­li­sis me­ri­
a­Si Seq­mni­li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­
bis ma­ga­liT­ze gan­vi­xi­lavT.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi sa­mi­nis­
tro­eb­Si mi­nis­tris brZa­ne­be­bis sa­
fuZ­vel­ze moq­me­de­ben. ma­Ti fun­qci­
e­bi da uf­le­ba­mo­si­le­ba­ni er­Tma­ne­
Ti­sa­gan ar­se­bi­Tad ar gan­sxvav­de­ba,
Tu ar Cav­TvliT sa­qar­Tve­los Si­na­
gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tro­sa da ge­ne­ra­
lu­ri pro­ku­ra­tu­ris ge­ne­ra­lur
in­speq­ci­ebs, ro­mel­Tac ga­mo­Zi­e­bis
uf­le­ba­mo­si­le­ba aqvT mi­ni­We­bu­li.
saqarTvelos erovnuli antikorufciuli
strategiis ganxorcielebis samoqmedo gegmis 2.5. punqti.
kanonproeqti saqarTvelos parlamentSi
saqarTvelos mTavrobis iniciativis wesiT
Sevida 2006 wlis 31 marts da parlamentis
sxdomaze ar ganxilula (ix. saqarTvelos
parlamentis aparatis 7.07.07 #11576/3-2/1332
werili saqarTvelos axalgazrda iuristTa
asociaciis mimarT);
ase­ve, gar­kve­u­li spe­ci­fi­ku­ro­biT
xa­si­aT­de­ba q. Tbi­li­si me­ri­is ka­no­
ni­e­re­bis dac­vis ge­ne­ra­lu­ri in­speq­
ci­is fun­qci­e­bi, rom­lis Se­sa­xe­bac
cal­ke vi­sa­ub­rebT.
da­sawy­i­si­saT­vis sa­in­te­re­so iq­ne­ba
ma­ga­li­Te­bis sa­fuZ­vel­ze gan­vi­xi­
loT prob­le­ma, ro­me­lic sis­te­mis
ara­a­dek­va­tu­ro­bas, sa­va­ra­u­dod, yve­
la­ze ukeT war­mo­a­Cens.
ro­gorc uk­ve iT­qva, ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bi uwy­e­bis struq­tu­ru­li er­
Te­u­lis sa­xiT ar­se­bo­ben. “sa­qar­Tve­
los mTav­ro­bis struq­tu­ris, uf­le­
ba­mo­si­le­bi­sa da saq­mi­a­no­bis we­sis
Se­sa­xeb” ka­no­nis Ta­nax­mad, mi­nis­tri
uf­le­ba­mo­si­li­a, ga­a­uq­mos struq­tu­
ru­li qve­da­na­yo­fis Ta­nam­de­bo­bis
pi­re­bis aq­te­bi ara mar­ti ma­Ti ka­
non­Tan da sa­mi­nis­tros nor­ma­ti­ul
aq­teb­Tan Se­u­sa­ba­mo­bis, ara­med ma­Ti
mi­zan­Se­u­won­lo­bis mo­ti­vi­Tac. uwy­
e­bis xel­mZRva­ne­li uf­le­ba­mo­si­li­a,
Ta­nam­de­bo­ba­ze da­niS­nos da ga­a­Ta­vi­
suf­los struq­tu­ru­li er­Te­u­lis
uf­ro­si.
am we­si­dan er­Ta­der­Ti ga­mo­nak­li­si
fi­nan­sTa sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­a­a, ro­me­lic fi­nan­sTa sa­mi­
nis­tros sa­xel­mwi­fo saq­ve­uwy­e­bo
da­we­se­bu­le­bas war­mo­ad­gens da rom­
lis uf­ros­sac, fi­nan­sTa mi­nis­tris
war­dgi­ne­biT, Ta­nam­de­bo­ba­ze niS­navs
da aTa­vi­suf­lebs pre­mi­er­-mi­nis­tri.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi pir­da­pir
eq­vem­de­ba­re­ba Se­sa­ba­mi­si uwy­e­bis
xel­mZRva­nel pi­rebs da pa­su­xis­mge­
be­lia maT wi­na­Se. ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis da­mo­u­ki­deb­lo­bis da­bal
xa­ris­xze mi­u­Ti­Tebs is faq­tic, rom
(gar­da fi­nan­sTa sa­mi­nis­tros ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­i­sa) ar ga­aC­ni­aT da­
saqarTvelos mTavrobis struqturis,
uflebamosilebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb” kanonis 32-e muxli.
ix. “saqarTvelos 2007 wlis saxelmwifo biujeti”, 25 01 04.
22
mo­u­ki­de­be­li bi­u­je­ti da in­speq­ci­is
uf­ro­se­bi, ro­gorc we­si, mi­nis­tris
wi­na­Se Su­am­dgom­lo­ben in­speq­ci­is
amo­ca­ne­bis Se­sas­ru­leb­lad sa­Wi­ro
sax­sre­bi­sa da ma­te­ri­a­lur sa­Su­a­le­
ba­Ta ga­mo­yo­fis Ta­o­ba­ze.
ase­ve, sa­in­te­re­soa is faq­ti, rom ius­
ti­ci­is sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lur in­
speq­ci­as mxo­lod mi­nis­trTan Se­Tan­
xme­bis Sem­deg aqvs uf­le­ba, mo­iTx­o­
vos Se­mow­me­ba­Si spe­ci­a­lis­tis mo­na­
wi­le­o­ba, an, Se­mow­me­bis Se­de­gad mo­
po­ve­bul ma­sa­leb­Si da­na­Sa­u­lis niS­
ne­bis ar­se­bo­bis Sem­Txve­va­Si _ ma­Ti
sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­no­e­bi­saT­vis
ga­dag­zav­na. Tum­ca, un­da aRi­niS­nos,
rom ar­se­bobs ga­mo­nak­li­sic. ma­ga­li­
Tad, fi­nan­sTa da ga­naT­le­bis sa­mi­
nis­tro­e­bis ge­ne­ra­lur in­speq­ci­ebs
uf­le­ba aqvT, mi­nis­tris Tan­xmo­bis
ga­re­Se, ga­mo­iTx­o­von do­ku­men­te­bi
sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­no­e­bi­saT­vis
ga­da­sa­ce­mad.10
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
de­bu­le­be­bi
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is de­bu­le­be­bi,
gar­da Si­na­ar­sob­ri­vi mxa­ri­sa, er­Tma­
ne­Ti­sa­gan mo­cu­lo­bi­Tac gan­sxvav­de­
ba. zo­gi­er­Ti maT­ga­ni uf­ro vrce­lia
ix. “saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros generaluri inspeqciis
debulebis damtkicebis Sesaxeb” 2005 wlis 14
aprilis #168 brZaneba, 10.1.”T”; “generaluri
inspeqciebis debulebis damtkicebis Sesaxeb”
saqarTvelos soflis meurneobis ministris
2006 wlis 31 maisis brZaneba, 7.2.”m”; da a.S.
ix. “iusticiis saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos iusticiis ministris 2006 wlis 30
ivnisis #645 brZaneba, 8.7. muxli.
ix. “iusticiis saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos iusticiis ministris 2006 wlis 30
ivnisis #645 brZaneba, 8.12. muxli.
10
ix. “saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros generaluri inspeqciis
debulebis damtkicebis Sesaxeb” 2005 wlis 14
aprilis #168 brZaneba, 7.”a” muxli.
da in­speq­ci­e­bis uf­le­ba-­mo­va­le­o­ba­
ni da saq­mi­a­no­bis we­se­bi uf­ro de­ta­
lu­rad aris gad­mo­ce­mu­li,11 Tum­ca,
Zi­ri­Ta­dad, gxvde­ba de­bu­le­be­bi,
sa­dac da­re­gu­li­re­bu­li ar aris ise­
Ti mniS­vne­lo­va­ni sa­kiTx­e­bi, ro­go­
ri­ca­a: ra aris re­vi­zi­a-­Se­mow­me­bis
dawy­e­bis faq­tob­ri­vi da iu­ri­di­u­li
sa­fuZ­vle­bi, vin niS­navs da aTa­vi­
suf­lebs ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is uf­
ross da mis mo­ad­gi­le­ebs12 da a.S.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is
fun­qci­e­bi
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis fun­qci­e­bi
Se­iZ­le­ba, Zi­ri­Ta­dad, Sem­deg­na­i­rad
da­vaj­gu­foT:
uwy­e­ba­Si dis­cip­li­ni­sa da ka­no­ni­
e­re­bis dac­va­ze sam­sa­xu­reb­ri­vi
kon­tro­li;
uwy­e­bis sis­te­ma­Si sa­qar­Tve­los
ka­no­ne­bis, sa­qar­Tve­los pre­zi­
den­tis, sa­qar­Tve­los mTav­ro­bi­
sa da mi­nis­tris nor­ma­ti­u­li aq­
te­bis Ses­ru­le­bis kon­tro­li;
uwy­e­ba­Si in­te­res­Ta Se­u­Tav­seb­
lo­bis faq­te­bis ga­mov­le­na;
uwy­e­bis mo­sam­sa­xu­re­Ta mi­er mo­
qa­la­qe­Ta kon­sti­tu­ci­u­ri uf­le­
be­bi­sa da ka­no­ni­e­ri in­te­re­se­bis
Se­lax­vis, sam­sa­xu­reb­ri­vi ga­dac­
do­mis faq­te­bis ga­mov­le­na;
11
magaliTad, “iusticiis saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis
Sesaxeb” saqarTvelos iusticiis ministris
2006 wlis 30 ivnisis #645 brZaneba; “saqarTvelos finansTa saministros generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis sesaxeb”
saqarTvelos finansTa ministris 2004 wlis
13 aprilis #247 brZaneba.
12
ix. “saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros generaluri inspeqciis
debulebis damtkicebis Sesaxeb” 2005 wlis 14
aprilis #168 brZaneba; “saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Taobaze” saqarTvelos sagareo saqmeTa ministris 2006 wlis
#39 brZaneba da a.S.
23
uwy­e­bis mo­sam­sa­xu­re­e­bis mi­er
ka­non­mdeb­lo­bis dar­Rve­vis faq­
te­bis xel­Sem­wyo­bi mi­ze­ze­bis ga­
mov­le­na da pre­ven­ci­a, uwy­e­bis
xel­mZRva­ne­li­saT­vis Se­sa­ba­mi­si
re­ko­men­da­ci­e­bis mi­wo­de­ba;
uwy­e­bis mi­er sa­bi­u­je­to da ara­sa­
bi­u­je­to sax­sre­bis mi­Re­bis, gan­
kar­gvis ka­no­ni­e­re­bi­sa da mi­zan­Se­
wo­ni­lo­bis kon­tro­li;
uwy­e­bis mo­sam­sa­xu­re­e­bis in­te­
res­Ta Se­u­Tav­seb­lo­bis faq­te­bis
ga­mov­le­na da eTi­kis we­se­bis dac­
vis kon­tro­li;
sa­mi­nis­tros saq­mi­a­no­bis gam­Wvir­
va­lo­bis uz­run­vel­yo­fa;
uwy­e­bis sa­xe­liT gan­xor­ci­e­le­bu­
li ne­bis­mi­e­ri Se­mow­me­bi­sa da in­
speq­ti­re­bis or­ga­ni­ze­ba;
uwy­e­bis ga­re ma­kon­tro­le­bel or­
ga­nos­Tan er­Tad uwy­e­bis struq­
tu­ra­Si Se­mow­me­bis ko­or­di­na­ci­a.
•
q. Tbi­li­sis me­ri­is������������
��������������������
ka­no­ni­e­
re­bis dac­vis ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­cia
spe­ci­fi­ku­ro­biT xa­si­aT­de­ba q. Tbi­
li­sis me­ri­is ka­no­ni­e­re­bis dac­vis
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­a. ker­Zod, me­ri­
is ka­no­ni­e­re­bis dac­vis ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­a, me­ri­is sis­te­mis sa­ja­ro
mo­sam­sa­xu­re­e­bis mi­er ka­no­ni­e­re­bis
dac­va­ze ze­dam­xed­ve­lo­bi­sa da kon­
tro­lis gar­da, axor­ci­e­lebs:
q. Tbi­li­si me­ri­is wi­lob­ri­vi mo­
na­wi­le­o­biT ar­se­bul sa­war­mo­eb­
Si da­saq­me­bul mo­sam­sa­xu­re­Ta
ka­no­ni­e­re­bis dac­va­ze ze­dam­xed­
ve­lo­ba­sa da kon­trols;13
ase­ve, Tbi­li­sis bi­u­je­tis xar­
jvis ka­no­ni­e­re­bas, miz­nob­ri­o­
13
q. Tbilisis meris 2006 wlis 26 dekembris
brZaneba “q. Tbilisis meriis saqalaqo samsaxuris – kanonierebis dacvis generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
2.1.”a”,“b”.
bas, mu­ni­ci­pa­lu­ri sa­kuT­re­bis
obi­eq­te­bis ga­mo­ye­ne­bis mar­Tvis,
gan­kar­gvis ka­no­ni­e­re­bis ze­dam­
xed­ve­lo­ba­sa da kon­trols;14
sa­Wi­ro­e­bis Sem­Txve­va­Si, q. Tbi­li­
sis mTav­ro­bis, Se­sa­ba­mi­si gam­ge­o­
be­bi­sa da sa­qa­la­qo sam­sa­xu­re­bis
mi­er ga­mo­ce­mu­li sa­mar­Tleb­ri­vi
aq­te­bis, maT mi­er da­de­bu­li ad­mi­
nis­tra­ci­u­li xel­Sek­ru­le­be­bis
da ker­Zo sa­mar­Tleb­ri­vi ga­ri­ge­
be­bis sa­mar­Tleb­riv an­/da sa­fi­
nan­so eq­sper­ti­zas;15
sa­xel­mwi­fo Ses­yid­vis Se­sa­xeb
xel­Sek­ru­le­be­bis Ses­ru­le­ba­ze
kon­trols.16
ag­reT­ve, aR­sa­niS­na­vi­a, rom q. Tbi­li­
sis me­ri­is ka­no­ni­e­re­bis dac­vis ge­ne­
ra­lur in­speq­ci­as aqvs spe­ci­a­lu­ri
uf­le­ba­mo­si­le­ba sa­bi­u­je­to pro­
ce­seb­Si mo­na­wi­le­o­bas­Tan mi­mar­Te­
biT.17 Tu­ki sa­mi­nis­tro­eb­sa da ge­ne­
ra­lur pro­ku­ra­tu­ra­Si sa­xel­mwi­fo
sax­sre­bis xar­jvis kon­tro­li ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­i­saT­vis da­xar­ju­
li da aT­vi­se­bu­li sax­sre­bis Se­mow­me­
ba-­kon­trol­Si ga­mo­i­xa­te­ba, me­ri­is
in­speq­cia sak­ma­od aq­ti­u­rad aris
Car­Tu­li qa­la­qis bi­u­je­tis Sed­ge­ni­
14
q. Tbilisis meris 2006 wlis 26 dekembris
brZaneba “q. Tbilisis meriis saqalaqo samsaxuris – kanonierebis dacvis generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
2.1.”g”.
15
q. Tbilisis meris 2006 wlis 26 dekembris
brZaneba “q. Tbilisis meriis saqalaqo samsaxuris – kanonierebis dacvis generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
2.1.”e”.
16
q. Tbilisis meris 2006 wlis 26 dekembris
brZaneba “q. Tbilisis meriis saqalaqo samsaxuris – kanonierebis dacvis generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
3.1.”d”.
17
q. Tbilisis meris 2006 wlis 26 dekembris
brZaneba “q. Tbilisis meriis saqalaqo samsaxuris – kanonierebis dacvis generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
muxli 4.
24
sa da xar­jvis mo­sam­za­de­bel sa­mu­Sa­o­
eb­Si. ker­Zod, in­speq­ci­a:
sa­fi­nan­so sa­qa­la­qo sam­sa­xurs
wa­rud­gens qa­la­qis bi­u­je­tis
Sed­ge­nis pro­ces­Si da­sa­bu­Te­
bul da­an­ga­ri­Se­bas da in­for­ma­
ci­as;
am­za­debs Tbi­li­sis mTav­ro­bis
dad­ge­ni­le­be­bis pro­eqts an sa­
fi­nan­so sam­sa­xu­ris mi­marT we­
rils, sam­sa­xu­ris dam­tki­ce­bul
bi­u­jet­Si cvli­le­be­bis Se­ta­nis
Se­sa­xeb;
mo­na­wi­le­obs qa­la­qis bi­u­je­tis
yo­vel­kvar­ta­lu­ri da wli­u­ri
an­ga­ri­Se­bis mo­sam­za­de­bel sa­mu­
Sa­o­eb­Si;
am­za­debs bi­u­je­ti­dan da­sa­fi­nan­
se­be­li xar­je­bi­saT­vis sa­Wi­ro
do­ku­men­ta­ci­ebs (xel­Sek­ru­le­
be­bi, mi­Re­ba-­Ca­ba­re­bis aq­te­bi,
an­ga­riS­faq­tu­ra da sxva) da a.S.
•
Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tros
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­cia
sa­qar­Tve­los Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­
tros ge­ne­ra­lu­ri in­speq­cia war­mo­
ad­gens da­mo­u­ki­de­bel ope­ra­ti­ul
struq­tu­rul da­na­yofs, mTa­va­ri
sam­mar­Tve­los uf­le­be­biT.18 “o­pe­ra­
ti­ul­-sam­Zeb­ro saq­mi­a­no­bis Se­sa­xeb”
ka­no­nis Ta­nax­mad, ope­ra­ti­ul­-sam­
Zeb­ro saq­mi­a­no­bas axor­ci­e­le­ben
Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tros ope­ra­
ti­u­li or­ga­no­e­bi.19 Se­sa­ba­mi­sad, ka­
no­ni­sa da ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
Se­sa­xeb de­bu­le­bis Ta­nax­mad, Si­na­gan
saq­me­Ta sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­cia uf­le­ba­mo­si­li­a, awar­mo­os
sa­ga­mo­Zi­e­bo moq­me­de­be­bi Si­na­gan saq­
18
ix. saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris
2002 wlis 18 ianvris brZaneba “saqarTvelos
Sinagan saqmeTa saministros generaluri inspeqciebis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
muxli 1.
19
ix. operatiul-samZebro saqmianobis Sesaxeb” kanonis 12.1. ”a” muxli.
me­Ta sa­mi­nis­tros Ta­nam­Sro­mel­Ta
mi­er ko­ruf­ci­i­sa da Ta­nam­de­bo­bis
bo­ro­tad ga­mo­ye­ne­bis, ase­ve, sxva sa­
mar­Tal­dar­Rve­ve­bis faq­teb­ze.
•
ge­ne­ra­lu­ri pro­ku­ra­tu­ris
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­cia
ge­ne­ra­lu­ri pro­ku­ra­tu­ris ge­ne­ra­
lur in­speq­ci­as sa­ga­mo­Zi­e­bo�������
�����������������������
uf­le­
ba­mo­si­le­bis far­gleb­Si Se­uZ­li­a:
Ca­a­ta­ros wi­nas­wa­ri ga­mo­Zi­e­ba
pro­ku­ra­tu­ris mu­Sak­Ta iseT
qme­de­beb­Tan da­kav­Si­re­biT, rom­
le­bic Se­i­cavs da­na­Sa­u­lis niS­
nebs;
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­er
ga­mo­Zi­e­bul sis­xlis sa­mar­Tlis
saq­me­ze ga­na­xor­ci­e­los sa­xel­
mwi­fo bral­de­bis mxar­da­We­ra
sa­sa­mar­Tlo­Si.
aR­sa­niS­na­via ge­ne­ra­lu­ri pro­ku­
ra­tu­ris ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is
uf­le­ba­mo­si­le­ba,
sam­sa­xu­reb­ri­vi
mo­Zi­e­bis an sis­xlis sa­mar­Tlis saq­
mis wi­nas­wa­ri ga­mo­Zi­e­bis pro­ces­Si
ga­a­uq­mos pro­ku­ro­re­bis da ga­mom­Zi­
eb­le­bis ka­non­sa­wi­na­aR­mde­go ga­dawy­
ve­ti­le­be­bi, an ga­ug­zav­nos isi­ni ge­
ne­ra­lu­ri pro­ku­ra­tu­ris Se­sa­ba­mis
sam­sa­xu­rebs ka­no­ni­e­re­bis Ses­wav­lis
miz­niT,20 ro­me­lic sxva arc er­Ti ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is uf­le­ba­mo­si­
le­ba­Si ar gvxvde­ba.
•
Tav­dac­vis sa­mi­nis­tros sam­
xed­ro po­li­cia
mo­ce­mul kvle­va­Si, ge­ne­ra­lur in­
speq­ci­eb­Tan er­Tad, Tav­dac­vis sa­
mi­nis­tros sam­xed­ro po­li­ci­is gan­
xil­va gan­pi­ro­be­bu­lia imiT, rom
mi­si fun­qci­e­bi gar­kve­ul sa­kiTx­
20
ix. saqarTvelos generaluri prokuroris
brZaneba “saqarTvelos generaluri prokuraturis generaluri inspeqciis debulebis
damtkicebis Sesaxeb”, 3.7. muxli.
25
eb­Si fa­ravs ama­ve sa­mi­nis­tros ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is fun­qci­ebs.
ker­Zod, de­bu­le­bis Ta­nax­mad, sam­
xed­ro po­li­ci­is amo­ca­ne­bi­a:21
sa­mi­nis­tros sis­te­ma­Si ad­mi­
nis­tra­ci­ulsa­mar­Tal­dar­Rve­
va­Ta pre­ven­cia da ga­mov­le­na;
sam­xed­ro mo­sam­sa­xu­re­Ta mi­er
dis­cip­li­nis dac­vis kon­tro­
li da a.S.
mo­ce­mu­li fun­qci­e­bi, faq­tob­ri­
vad, em­Txve­va Tav­dac­vis sa­mi­nis­
tros ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is fun­
qci­ebs _ ga­na­xor­ci­e­los sam­xed­ro
mo­sam­sa­xu­re­Ta mxri­dan ka­no­ni­e­re­
bis dar­Rve­vi­sa da sam­sa­xu­reb­ri­vi
ga­dac­do­mis faq­te­bis, ase­ve, sxva
mar­Tlsa­wi­na­aR­mde­go qme­de­be­bis
ga­mov­le­na, mo­ax­di­nos ma­Ti ga­mom­
wve­vi da xel­Sem­wyo­bi mi­ze­ze­bis
dad­ge­na da ma­Ti aR­mof­xvris Ro­nis­
Zi­e­be­bis ga­ta­re­ba.22
sam­xed­ro po­li­ci­as, sa­qar­Tve­los
Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tros ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­is msgav­sad, eva­
le­ba sa­qar­Tve­los sis­xlis sa­mar­
Tlis sap­ro­ce­so ko­deq­siT qvem­de­
ba­red gan­sazR­vru­li da­na­Sa­u­lis
ga­mo­Zi­e­ba.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Si­da
au­di­tis fun­qcia
ro­gorc uk­ve aR­vniS­neT, an­ti­ko­ruf­
ci­u­li stra­te­gi­is Ta­nax­mad, re­for­
mi­re­bu­li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
er­T-er­Ti mTa­va­ri fun­qcia uwy­e­bis
Si­da au­di­tis gan­xor­ci­e­le­ba un­da
iyos.
“fi­nan­su­ri kon­tro­lis di­req­ti­
ve­bis Se­sa­xeb” li­mas sa­er­Ta­So­ri­so
dek­la­ra­cia ad­gens,23 rom Si­da au­di­
tis sam­sa­xu­re­bi iq­mne­ba sam­Tav­ro­bo
da­we­se­bu­le­bis Tu sxva or­ga­ni­za­ci­e­
bis Sig­niT, ma­Sin, ro­de­sac ga­re au­di­
tis gan­ma­xor­ci­e­le­be­li or­ga­no­e­bi
ar war­mo­ad­gens im or­ga­nos struq­
tu­ris Se­mad­ge­nel na­wils, ro­mel­
sac isi­ni amow­me­ben.
Si­da au­di­tis gan­ma­xor­ci­e­le­be­li
or­ga­no­e­bi iq­mne­ba Se­sa­ba­mi­si uwy­e­
bis xel­mZRva­ne­lis daq­vem­de­ba­re­ba­
Si, Tum­ca, amas­Ta­na­ve, maT Ta­vi­an­Ti
uf­le­ba­mo­si­le­bis gan­sa­xor­ci­e­leb­
lad un­da ga­aC­ndeT fun­qci­u­ri da
or­ga­ni­za­ci­u­li da­mo­u­ki­deb­lo­ba.24
GRECO-s25 “me­o­re Se­fa­se­bi­Ti ra­un­
dis” far­gleb­Si sa­qar­Tve­los Se­sa­
xeb mom­za­de­bul Se­fa­se­biT an­ga­riS­Si
aR­niS­nu­li­a, rom sa­qar­Tve­lo­Si, kon­
tro­lis pa­la­tis gar­da, “a­u­di­tur
saq­mi­a­no­bas axor­ci­e­le­ben sxva­das­
xva sa­xel­mwi­fo uwy­e­beb­Si Seq­mni­li
Si­da au­di­tis gan­ma­xor­ci­e­le­be­li
or­ga­no­e­bi. mi­u­xe­da­vad ami­sa, sa­qar­
Tve­lo­Si ar ar­se­bobs au­di­tis er­Ti­
a­ni stan­dar­te­bi (maT So­ris, efeq­ti­
a­no­bi­sa da fi­nan­su­ri au­di­te­bi) da,
Se­sa­ba­mi­sad, Ti­To­e­u­li sa­xel­mwi­fo
uwy­e­ba au­dits sxva­das­xva stan­dar­
tis sa­fuZ­vel­ze axor­ci­e­lebs.~26
23
21
ix. saqarTvelos Tavdacvis ministris 2006
wlis 18 ivlisis #211 brZaneba “saqarTvelos
Tavdacvis saministros SeiaraRebuli Zalebis generaluri Stabis samxedro policiis
departamentis debulebis damtkicebis Sesaxeb”, 6. ”a”, ”b” ,”g” muxlebi.
22
ix. “saqarTvelos Tavdacvis saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos Tavdacvis ministris 2007 wlis 23 ianvris #38 brZaneba, 2.2.
muxli.
miRebulia saerTaSoriso umaRlesi saxelmwifo makontrolebeli organizaciis INTOSAI me-9 saerTaSoriso kongresze;
24
ix. “finansuri kontrolis direqtivebis
Sesaxeb” “limas” saerTaSoriso deklaraciis
is me-3 muxli;
25
evropis sabWos korufciis winaaRmdeg saxelmwifoTa jgufi;
26
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis 59 punqti.
26
ze­mo­aR­niS­nu­li Se­fa­se­bi­dan ga­mom­
di­na­re, GRECO-m sa­qar­Tve­los “me­o­
re Se­fa­se­bi­Ti ra­un­dis” er­T-erT re­
ko­men­da­ci­ad ga­nu­sazR­vra sa­ja­ro
seq­to­ris au­di­tis war­mo­e­bis er­Ti­
a­ni me­To­do­lo­gi­i­sa da stan­dar­te­
bis Se­mu­Sa­ve­ba.27
dRes­dRe­o­biT, ge­ne­ra­lu­ri in­speq­
ci­e­bis fun­qci­eb­Si au­di­tis gan­
xor­ci­e­le­bas um­niS­vne­lo ad­gi­li
uWi­ravs. ma­ga­li­Tad, igi gvxvde­ba
mxo­lod sa­qar­Tve­los Tav­dac­vis
sa­mi­nis­tros,28 sa­qar­Tve­los kul­
tu­ris, Zeg­lTa dac­vi­sa da spor­tis
sa­mi­nis­tros,29 sa­qar­Tve­los ge­ne­ra­
lu­ri pro­ku­ra­tu­ris fun­qci­eb­Si.30
rac Se­e­xe­ba sa­qar­Tve­los Si­na­gan
saq­me­Ta sa­mi­nis­tro­sa da sa­qar­Tve­
los fi­nan­sTa sa­mi­nis­tro­e­bis ge­
ne­ra­lur in­speq­ci­ebs, maT ga­aC­nia
struq­tu­ru­li er­Te­u­le­bi, rom­leb­
sac, Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­tros Sem­
Txve­va­Si, “a­na­li­zis, Si­da au­di­tis
da re­gi­o­na­lu­ri kon­tro­lis sam­sa­
xu­ri”, xo­lo fi­nan­sTa sa­mi­nis­tros
Sem­Txve­va­Si _ “a­u­di­ti­sa da mok­vle­
vis sam­mar­Tve­lo” ewo­de­ba. Tum­ca,
Tu­ki am sam­mar­Tve­lo­e­bis fun­qci­ebs
ga­dav­xe­davT, da­vi­na­xavT, rom mi­u­
xe­da­vad ma­Ti sa­xe­le­bi­sa, maT uf­le­
ba­mo­si­le­ba­Si nam­dvi­lad ar Se­dis
27
ix. GRECO-s 31-e plenarul sxdomaze
(strasburgi, 2006) damtkicebuli “meore
SefasebiTi angariSis” farglebSi momzadebuli SefasebiTi angariSis rekomendaciebis
95-e muxlis iv punqti.
28
ix. “saqarTvelos Tavdacvis saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos Tavdacvis ministris 2007 wlis 23 ianvris #38 brZaneba, 4.3.
muxli.
29
ix. saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa
da sportis saministros debulebis damtkicebis Sesaxeb saqarTvelos mTavrobis 2004
wlis 27 maisis #41 dadgenilebis 8.6. muxli.
30
ix. saqarTvelos generaluri prokuroris
brZaneba “saqarTvelos generaluri prokuraturis generaluri inspeqciis debulebis
damtkicebis Sesaxeb”, 3.9. muxli.
au­di­to­ru­li saq­mi­a­no­bis gan­xor­
ci­e­le­ba.31 dRes­dRe­o­biT ar­se­bu­li
ka­non­mdeb­lo­bis pi­ro­beb­Si (ma­Sin,
ro­de­sac ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
Ta­nam­Srom­lebs ar mo­eTx­o­ve­baT spe­
ci­a­lu­ri ga­naT­le­ba au­di­tis gan­sa­
xor­ci­e­leb­lad), Zne­li war­mo­sad­ge­
ni­a, Ta­nam­Sro­mel­Ta mom­za­de­bi­sa an
ga­dam­za­de­bis ga­re­Se, ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­e­bis mi­er Si­da au­di­to­ru­li
saq­mi­a­no­bis gan­xor­ci­e­le­ba.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­
er gan­sa­xor­ci­e­le­be­li Se­mow­
me­bis dawy­e­bis iu­ri­di­u­li sa­
fuZ­ve­li
sxva­das­xva uwy­e­bis de­bu­le­ba sxva­
das­xvag­va­rad are­gu­li­rebs ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­is uf­le­ba­mo­si­le­bas,
da­iwy­os sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­me­ba.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­er sam­sa­
xu­reb­ri­vi Se­mow­me­be­bis Ca­ta­re­bis
iu­ri­di­u­li sa­fuZ­ve­li Se­saZ­le­be­
lia ram­de­ni­me jgu­fad dav­yoT:
• ge­ne­ra­lur in­speq­ci­e­bad, ro­
mel­Tac sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­
me­bis gan­sa­xor­ci­e­leb­lad esa­
Wi­ro­e­baT uwy­e­bis xel­mZRva­ne­
lis Tan­xmo­ba, ma­ga­li­Tad:
o sa­qar­Tve­los sof­lis me­ur­ne­o­
bis sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lur in­
speq­ci­as uf­le­ba aqvs, Ca­a­ta­ros
dis­cip­li­nur­/sam­sa­xu­reb­ri­vi
Se­mow­me­ba mxo­lod mi­nis­tris da­
va­le­biT.32 mas, ase­ve, Se­uZ­li­a,
31
ix. saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris
2002 wlis 18 ianvris brZaneba “saqarTvelos
Sinagan saqmeTa saministros generaluri inspeqciebis debulebis damtkicebis Sesaxeb”,
10.3. muxli; “saqarTvelos finansTa saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos finansTa ministris 2004 wlis 13 aprilis #247 brZaneba,
me-15 muxli.
32
ix. ”saqarTvelos soflis meurneobis saministros generaluri inspeqciebis debulebis
damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos soflis
meurneobis ministris 2006 wlis 31 maisis #289 brZaneba, 3.”a” muxli.
27
mo­iTx­o­vos da Se­is­wav­los Ta­nam­
Sro­mel­Ta an mo­qa­la­qe­Ta­gan Se­mo­
su­li gan­cxa­de­be­bi da sa­Civ­re­bi
mxo­lod mi­nis­tris Tan­xmo­biT;33
o fi­nan­sTa sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­
ri in­speq­cia Se­mow­me­bas axor­ci­
e­lebs mi­nis­tris da­va­le­biT, an
mas­Tan we­ri­lo­bi­Ti Se­Tan­xme­bis
sa­fuZ­vel­ze.34
• ge­ne­ra­lur in­speq­ci­e­bad, ro­
mel­Tac sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­
me­bis gan­sa­xor­ci­e­leb­lad ar
esa­Wi­ro­e­baT mi­nis­tris Tan­xmo­
ba. ma­ga­li­Tad:
o ius­ti­ci­is sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­is uf­ro­si, mi­nis­
trTan Se­Tan­xme­bis ga­re­Se, Ta­vad
iRebs ga­dawy­ve­ti­le­bas sam­sa­
xu­reb­ri­vi Se­mow­me­bis dawy­e­bis
Ta­o­ba­ze.35 Tum­ca, igi uf­le­ba­mo­
si­li­a, Se­a­Ce­ros sam­sa­xu­reb­ri­vi
Se­mow­me­ba mxo­lod mi­nis­trTan
Tan­xmo­biT.36
o sa­ga­reo saq­me­Ta sa­mi­nis­tros ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­cia Ta­vis saq­mi­
a­no­bas axor­ci­e­lebs mi­nis­tris
brZa­ne­bis sa­fuZ­vel­ze.37
• ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bi, ro­
mel­Tac sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­
33
ix.”saqarTvelos soflis meurneobis saministros generaluri inspeqciebis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos
soflis meurneobis ministris 2006 wlis 31
maisis #2-89 brZaneba, 3. ”e” muxli.
34
ix. “saqarTvelos finansTa saministros generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis
Sesaxeb” saqarTvelos finansTa ministris
2004 wlis 13 aprilis #247 brZaneba, 4.1. ”a”
muxli.
35
ix. “iusticiis saministros generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”
saqarTvelos iusticiis ministris 2006 wlis
30 ivnisis #645 brZaneba, 12.2. muxli.
36
ix. “iusticiis saministros generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”
saqarTvelos iusticiis ministris 2006 wlis
30 ivnisis #645 brZaneba, 20. ”d”. muxli.
37
“saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Taobaze” saqarTvelos sagareo saqmeTa
ministris 2006 wlis #39 brZaneba, 3.3. muxli.
me­bis gan­xor­ci­e­le­ba Se­uZ­li­
aT ro­gorc da­mo­u­ki­deb­lad,
ase­ve uwy­e­bis xel­mZRva­ne­lis
da­va­le­biT:
o ma­ga­li­Tad, sa­qar­Tve­los Tav­
dac­vis sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­
ri in­speq­cia in­speq­ci­re­bas, sam­
sa­xu­reb­riv Se­mow­me­bas, fi­nan­
sur kon­trol­sa da mo­ni­to­rings
iwy­ebs Tav­dac­vis mi­nis­tris
an­/da ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is
uf­ro­sis in­di­vi­du­a­lu­ri sa­mar­
Tleb­ri­vi aq­tis sa­fuZ­vel­ze.38
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­
er gan­sa­xor­ci­e­le­be­li Se­mow­
me­bis dawy­e­bis faq­tob­ri­vi sa­
fuZ­ve­li
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis mi­er sam­sa­
xu­reb­ri­vi Se­mow­me­bis faq­tob­ri­vi
sa­fuZ­vle­bi yve­la uwy­e­ba­Si TiT­qmis
iden­tu­ri­a. es Se­iZ­le­ba iyos:
mo­qa­la­qe­Ta �������������������������
we­ri­lo­bi­Ti/­ze­pi­ri�
sa­Civ­re­bi/­gan­cxa­de­be­bi;
sa­sa­mar­Tlos aq­te­bi;
sxva ad­mi­nis­tra­ci­u­li or­ga­no­e­
bi­dan mi­Re­bu­li Sety­o­bi­ne­be­bi;
ma­sob­ri­vi in­for­ma­ci­is sa­Su­a­le­
be­biT mi­Re­bu­li cno­be­bi;
cxe­li xa­ziT mi­Re­bu­li in­for­ma­
ci­a;
Se­mow­me­bis pro­ces­Si ga­mov­le­ni­
li faq­te­bi;
uwy­e­bis­/in­speq­ci­is geg­mi­u­ri Se­
mow­me­bis gra­fi­ke­bi;
uwy­e­bis xel­mZRva­ne­le­bis da­va­
le­be­bi;
uwy­e­bis mo­xe­le­Ta mox­se­ne­bi­Ti
ba­ra­Te­bi;
da a.S.
38
ix. “saqarTvelos Tavdacvis saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos Tavdacvis ministris 2007 wlis 23 ianvris #38 brZaneba, 1.7.
muxli.
28
Se­mow­me­bis ma­sa­le­bi
•
re­es­tri
sa­in­te­re­so­a, ase­ve, is faq­ti, rom ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis de­bu­le­be­bi
er­Tma­ne­Ti­sa­gan gan­sxvav­de­ba in­speq­
ci­e­bis mi­er Seq­mni­li in­for­ma­ci­is
da­mu­Sa­ve­bi­sa da Se­nax­vis re­gu­li­re­
bis sa­kiTx­eb­Sic. de­bu­le­ba­Ta na­wi­li
de­ta­lu­rad gan­sazR­vravs ge­ne­ra­
lur in­speq­ci­a­Si ar­se­bu­li in­for­
ma­ci­is aR­ricx­vis val­de­bu­le­bas. ma­
ga­li­Tad, fi­nan­sTa sa­mi­nis­tro­sa da
Tav­dac­vis sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­e­bis de­bu­le­be­bi iT­va­lis­
wi­nebs ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is mi­er
Ca­ta­re­bu­li sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­
me­bis, ase­ve, in­speq­ci­a­Si Se­mo­su­li
cno­be­bis aR­ricx­vis re­es­tris war­
mo­e­bis val­de­bu­le­bas.39
sa­qar­Tve­los ius­ti­ci­is sa­mi­nis­
tros ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is de­bu­
le­ba ki­dev uf­ro de­ta­lu­rad are­gu­
li­rebs ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is mi­er
Ca­ta­re­bu­li sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­me­
bis ma­sa­le­bis Se­nax­vis da gac­no­bis
we­sebs da ad­gens, rom “ge­ne­ra­lur
in­speq­ci­a­Si ar­se­bu­li ma­sa­le­bi­sa da
do­ku­men­ta­ci­is gac­no­bi­sa da as­le­bis
moTx­ov­nis uf­le­ba aqvs ne­bis­mi­er
da­in­te­re­se­bul pirs. per­so­na­lu­ri
mo­na­ce­me­bi­sa da sxva sa­xis sa­i­dum­lo
in­for­ma­ci­is Sem­cve­li do­ku­men­te­
bis, an mi­si na­wi­lis gac­no­ba xde­ba ka­
no­niT gaT­va­lis­wi­ne­bu­li we­siT.~40
39
ix. “saqarTvelos Tavdacvis saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos Tavdacvis ministris 2007 wlis 23 ianvris #38 brZaneba, 1.8.
muxli; “saqarTvelos finansTa saministros
generaluri inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos finansTa ministris 2004 wlis 13 aprilis #247 brZaneba, 8.2.
muxli.
40
ix. “iusticiis saministros generaluri
inspeqciis debulebis damtkicebis Sesaxeb”
saqarTvelos iusticiis ministris 2006 wlis
30 ivnisis #645 brZaneba, 8.2. muxli.
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis ma­sa­le­bis
da­mu­Sa­ve­bi­sa da gac­no­bis am­gva­ri we­
si srul Se­sa­ba­mi­so­ba­Sia zo­ga­di ad­
mi­nis­tra­ci­u­li ko­deq­sis “in­for­ma­
ci­is Ta­vi­suf­le­bis” moTx­ov­neb­Tan,
gan­sxva­ve­biT sof­lis me­ur­ne­o­bis
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is de­bu­le­bi­
sa­gan, ro­me­lic ad­gens, rom “ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­is mi­er Ca­ta­re­bu­li
sam­sa­xu­reb­ri­vi Se­mow­me­bis ma­sa­le­bi
ina­xe­ba kan­ce­la­ri­a­Si da ma­Ti ga­moTx­
ov­na da­saS­ve­bia mxo­lod mi­nis­trTan
Se­Tan­xme­biT.~41
•
in­speq­ci­is an­ga­ri­Se­bi ga­we­u­
li saq­mi­a­no­bis Se­sa­xeb
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis TiT­qmis
yve­la de­bu­le­ba iT­va­lis­wi­nebs ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis (ma­Ti uf­
ro­se­bis) val­de­bu­le­bas, uwy­e­bis
xel­mZRva­nels gar­kve­u­li pe­ri­o­du­
lo­biT (6 Tvi­dan 1 wlam­de) wa­rud­
gi­non an­ga­ri­Se­bi gan­xor­ci­e­le­bu­li
Se­mow­me­be­bis Se­sa­xeb (ga­mo­nak­li­sia
sa­qar­Tve­los sa­ga­reo saq­me­Ta sa­
mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is
de­bu­le­ba). am mxriv, aR­sa­niS­na­via sa­
qar­Tve­los ius­ti­ci­is sa­mi­nis­tros
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is de­bu­le­ba,
ro­me­lic de­ta­lu­rad ad­gens im in­
for­ma­ci­a­Ta Ca­mo­naT­vals, ra­sac ge­
ne­ra­lu­ri in­speq­ci­is an­ga­ri­Si un­da
Se­i­cav­des.
mi­u­xe­da­vad de­bu­le­beb­Si ga­we­ri­li
in­for­ma­ci­is sa­ja­ro­o­bis val­de­bu­
le­bi­sa, ka­no­ni­sa da de­bu­le­be­bis
cal­sa­xa gan­mar­te­be­bi xels ar uS­
lis sxva­das­xva ran­gis Ta­nam­de­bo­bis
pi­rebs, ua­ri ga­nacx­a­don ka­no­niT
da­kis­re­bu­li val­de­bu­le­bis gan­xor­
ci­e­le­ba­ze. ma­ga­li­Tad, ius­ti­ci­is
sa­mi­nis­tros sa­ja­ro in­for­ma­ci­is ga­
41
ix.”saqarTvelos soflis meurneobis saministros generaluri inspeqciebis debulebis damtkicebis Sesaxeb” saqarTvelos
soflis meurneobis ministris 2006 wlis 31
maisis #2-89 brZaneba, 8.2. muxli.
29
ce­ma­ze pa­su­xis­mge­bel­ma pir­ma axal­
gaz­rda iu­ris­tTa aso­ci­a­ci­as ua­ri
uTx­ra sa­mi­nis­tros ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­is mi­er mi­nis­tri­saT­vis war­
dge­ni­li an­ga­ri­Se­bis as­lis mo­wo­de­
ba­ze42 im mo­ti­viT, rom ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­is mi­er ius­ti­ci­is mi­nis­tri­
saT­vis an­ga­ri­Sis war­dge­nas dRe­i­saT­
vis moq­me­di ka­non­mdeb­lo­ba43 ar iT­va­
lis­wi­neb­da.44 axal­gaz­rda iu­ris­tTa
aso­ci­a­ci­am ga­a­sa­Civ­ra ze­mo­aR­niS­
nu­li ua­ri,45 sa­Civ­ris sa­fuZ­vel­ze
ki, ius­ti­ci­is mi­nis­trma ba­Ti­lad
cno sa­ja­ro in­for­ma­ci­is ga­ce­ma­ze
pa­su­xis­mge­be­li pi­ris ua­ri sa­ja­ro
in­for­ma­ci­is ga­ce­ma­ze46 da da­a­va­la
mas sa­qar­Tve­los axal­gaz­rda iu­ris­
tTa aso­ci­a­ci­i­saT­vis in­for­ma­ci­is
mi­wo­de­ba.47
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis da­
mo­u­ki­deb­lo­ba
yve­la­ze mniS­vne­lo­va­ni sa­kiTx­i, ro­
me­lic ga­na­pi­ro­bebs ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis re­for­mi­re­bis sa­kiTx­is
se­ri­o­zu­lo­bas, ge­ne­ra­lu­ri in­speq­
ci­e­bis da­mo­u­ki­deb­lo­ba­a. Cven uk­ve
gan­vi­xi­leT ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­
e­bis sta­tu­si, uf­le­ba­mo­si­le­ba da
saq­mi­a­no­bis we­si da Se­iZ­le­ba ki­dev
42
ix. saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis 2006 wlis 22 ivnisis g-04/153-06.
43
im droisaTvis saqarTvelos iusticiis saministros generaluri inspeqciis saqmianobas awesrigebda iusticiis ministris 2002
wlis 11 Tebervlis #57 brZaneba, romlis
14.6. muxli iTvaliswinebda inspeqciis ufrosis valdebulebas, ministrisaTvis waredgina
inspeqciis mier gaweuli muSaobis Sedegebi.
44
ix. iusticiis saministros sajaro informaciis gacemaze pasuxismgebeli piris 2006
wlis 26 ivnisis #01/23/01-6410 werili.
45
ix. saqarTvelos axalgazrda iuristTa
asociaciis 2006 wlis 14 ivlisis #g-05/11-06
saCivari.
46
ix.
�����������������������������������������
saqarTvelos iusticiis ministris 2006
wlis 17 agvistos #686 brZaneba.
47
informacia saias miawoda saqarTvelos
iusticiis saministrom, 2006 wlis 29 seqtembris #01/23/01-9870 weriliT.
er­Txel ga­vus­vaT xa­zi im mi­ze­zebs,
rac, Cve­ni az­riT, xels uS­lis ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­e­bis da­mo­u­ki­deb­lo­
ba­sa da obi­eq­tu­ro­bas:
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­cia uSu­a­lod
eq­vem­de­ba­re­ba mi­nis­trs/uwy­e­bis
xel­mZRva­nels da pa­su­xis­mge­be­
lia mis wi­na­Se;
qvem­de­ba­ro­bis prin­ci­pi­dan ga­
mom­di­na­re,
mi­nis­tri­/uwy­e­bis
xel­mZRva­ne­li uf­le­ba­mo­si­li­a,
da­niS­nos da ga­a­Ta­vi­suf­los ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­is uf­ro­si, ga­a­
uq­mos mis mi­er mi­Re­bu­li aq­te­bi;
ge­ne­ra­lur in­speq­ci­ebs ar ga­aC­ni­
aT da­mo­u­ki­de­be­li bi­u­je­ti, maT
bi­u­jets am­tki­cebs mi­nis­tri­/uwy­
e­bis xel­mZRva­ne­li, ge­ne­ra­lu­ri
in­speq­ci­is uf­ro­se­bi Su­am­dgom­
lo­ben mi­nis­tris­/uwy­e­bis xel­
mZRva­ne­lis wi­na­Se ma­te­ri­a­lu­ri
Tu sxva sax­sre­bis ga­mo­yo­fis Ta­
o­ba­ze. Se­sa­ba­mi­sad, isi­ni ma­te­ri­
a­lu­ra­dac da­mo­ki­de­bul­ni ari­an
mi­nis­tris­/uwy­e­bis��������������
xel­mZRva­ne­
lis ga­dawy­ve­ti­le­ba­ze;
xSir Sem­Txve­va­Si, sam­sa­xu­reb­ri­
vi Se­mow­me­bis dawy­e­bi­sa da Sewy­ve­
tis, ma­sa­le­bis sa­mar­Tal­dam­ca­vi
or­ga­no­e­bi­saT­vis ga­da­ce­mis mi­
zan­Se­wo­ni­lo­bis sa­kiTxs wyvets
mi­nis­tri­/uwy­e­bis xel­mZRva­ne­li,
anu in­speq­ci­ebs ar ga­aC­ni­aT moq­
me­de­bis da­mo­u­ki­deb­lo­ba.
yo­ve­li­ve amis Sem­deg, kiTx­vis niS­nis
qveS dge­ba, ma­ga­li­Tad, ge­ne­ra­lu­
ri in­speq­ci­e­bis mi­er, uwy­e­bi­saT­vis
ga­mo­yo­fi­li sa­bi­u­je­to sax­sre­bis
ga­mo­ye­ne­bis kon­tro­lis fun­qci­
is gan­xor­ci­e­le­bis obi­eq­tu­ro­ba,
rad­gan es, xSir Sem­Txve­va­Si, mi­nis­
tris­/uwy­e­bis xel­mZRva­ne­lis aq­tis
sa­fuZ­vel­ze xde­ba, xo­lo daq­vem­de­
ba­re­bis aseT pi­ro­beb­Si Zne­li war­
mo­sad­ge­ni­a, ge­ne­ra­lu­ri in­speq­cia
30
mi­nis­tris­/uwy­e­bis xel­mZRva­ne­lis
wi­na­aR­mdeg ga­mo­vi­des, an­da mi­nis­
trma­/uwy­e­bis xel­mZRva­nel­ma ne­ba
mis­ces, da­na­Sa­u­lis niS­ne­bis ga­mov­le­
nis Sem­Txve­va­Si, ga­da­ug­zav­nos isi­ni
sa­mar­Tal­dam­cav or­ga­no­ebs.
ka­non­pro­eq­ti ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis Se­sa­xeb
ro­gorc uk­ve aR­vniS­neT, erov­nu­li
an­ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gia ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­xeb ise­Ti ka­
non­pro­eq­tis mom­za­de­bas gu­lis­xmob­
da, rom­lis sa­fuZ­vel­zec, mox­de­bo­
da ar­se­bu­li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­
ci­e­bis re­or­ga­ni­za­cia da da­mo­u­ki­
de­be­li ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis
Ca­mo­ya­li­be­ba, rom­le­bic uz­run­vel­
yo­fil­ni iq­ne­bod­nen au­ci­le­be­li
po­li­ti­ku­ri da moq­me­de­bis da­mo­u­
ki­deb­lo­bis ga­ran­ti­e­biT da Se­sa­ba­
mi­si ada­mi­a­nu­ri, ma­te­ri­a­lu­ri da
fun­qci­u­ri re­sur­se­biT, ra­Ta da­ub­
rko­leb­lad mom­xda­ri­yo maT kom­pe­
ten­ci­a­Si Se­ma­va­li, maT So­ris, yve­la­
ze ma­Ra­li ran­gis struq­tu­re­bis saq­
mi­a­no­bis kon­tro­li.48 par­la­men­tma
arc ki ga­ni­xi­la an­ti­ko­ruf­ci­u­li
stra­te­gi­is sa­moq­me­do geg­mis far­
gleb­Si mom­za­de­bu­li ka­non­pro­eq­ti.
Tum­ca, aq­ve un­da aRi­niS­nos, rom mi­
si war­mod­ge­ni­li sa­xiT mi­Re­bis Sem­
Txve­va­Si, si­tu­a­cia uke­Te­so­bis­ken
ma­inc ar Se­ic­vle­bo­da, rad­gan kvlav
uc­vle­li rCe­bo­da ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis qvem­de­ba­ro­bi­sa da SezR­u­
du­li moq­me­de­bis prob­le­ma. ker­Zod,
ka­non­pro­eq­tis Ta­nax­mad:
in­speq­ci­e­bi kvlav war­mod­ge­ni­
li iyo struq­tu­ru­li qve­da­na­
yo­fis for­miT, rom­le­bic eq­vem­
de­ba­re­ba da pa­su­xis­mge­be­lia
uwy­e­bis xel­mZRva­ne­lis wi­na­Se;
in­speq­ci­e­bi ar iyo aR­Wur­vi­li
sa­bi­u­je­to da­mo­u­ki­deb­lo­biT;
48
ix. saqarTvelos erovnuli antikorufciuli strategiis 2.5. punqti.
in­speq­ci­e­bi kvla­vac SezR­u­du­
li moq­me­de­bis are­al­Si rCe­bo­da.
ker­Zod, Se­mow­me­bis dawy­e­bi­sa da
ga­mov­le­ni­li sa­mar­Tal­dar­Rve­
ve­bis sa­mar­Tal­dam­ca­vi or­ga­
no­e­bi­saT­vis ga­da­ce­mis uf­le­ba
ge­ne­ra­lur in­speq­ci­ebs kvlav mi­
nis­tris Tan­xmo­bis Sem­Txve­va­Si
eZ­le­o­daT;
ar ic­vle­bo­da ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis uf­le­ba­mo­si­le­ba, saq­
mi­a­no­bis we­si, Se­mow­me­bis va­de­bi
da a.S.
das­kvna
mas Sem­deg, rac gan­vi­xi­leT ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­e­bis sa­mar­Tleb­ri­vi
mdgo­ma­re­o­bis Zi­ri­Ta­di sa­kiTx­e­bi,
das­kvnis sa­xiT Se­iZ­le­ba iT­qvas,
rom sa­qar­Tve­los erov­nu­li an­
ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­iT gaT­
va­lis­wi­ne­bu­li ge­ne­ra­lu­ri in­
speq­ci­e­bis re­for­mi­re­bis sa­kiTxi
ga­nu­xor­ci­e­le­be­li rCe­ba.49 ase­Ti
das­kvnis sa­fuZ­vels ram­de­ni­me ga­re­
mo­e­ba iZ­le­va:
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis Se­sa­
xeb ar­se­bu­li sa­mar­Tleb­ri­vi
ba­za ar Se­e­sa­ba­me­ba Si­da kon­tro­
lis sa­er­Ta­So­ri­sod aRi­a­re­bul
prin­ci­pebs;
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis saq­mi­
a­no­bis ma­re­gu­li­re­be­li aq­te­bi
ar eq­vem­de­ba­re­ba er­Ti­an sa­mar­
Tleb­riv stan­dar­tebs;
ar aris uz­run­vel­yo­fi­li ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis fun­qci­u­
ri da struq­tu­ru­li da­mo­u­ki­
deb­lo­ba;
ka­non­pro­eq­ti, ro­me­lic erov­nu­
li an­ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­
49
saqarTvelos erovnuli antikorufciuli
strategiis 2.5. punqti, strategia damtkicebulia saqarTvelos prezidentis 2005 wlis
24 ivnisis #550 brZanebulebiT.
31
is far­gleb­Si aris mom­za­de­bu­
li, ar Se­e­sa­ba­me­ba stra­te­gi­iT
gaT­va­lis­wi­ne­bul miz­nebs. Se­
sa­ba­mi­sad, sa­Wi­roa axa­li ka­non­
pro­eq­tis mom­za­de­ba;
iq­mne­ba STa­beW­di­le­ba, rom ar
ar­se­bobs sa­xel­mwi­fos ne­ba, re­
a­lu­rad gan­xor­ci­el­des ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis re­for­ma,
rac par­la­men­tSi pre­zi­den­tis
mi­er dam­tki­ce­bu­li an­ti­ko­ruf­
ci­u­li stra­te­gi­is far­gleb­Si
mom­za­de­bu­li ka­non­pro­eq­tis ga­
nu­xil­ve­lad da­to­ve­ba­Si ga­mo­i­
xa­te­ba;
am eWvs ki­dev uf­ro aZ­li­e­rebs is
faq­ti, rom axa­li erov­nu­li an­ti­
ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­is sawy­is
pro­eq­tSi aRar gvxvde­ba ge­ne­ra­
lu­ri in­speq­ci­e­bis re­for­mi­re­
bis gan­xor­ci­e­le­bis au­ci­leb­lo­
bis sa­kiTxi ma­Sin, ro­de­sac wi­na
erov­nu­li
an­ti­ko­ruf­ci­u­li
stra­te­gi­iT gaT­va­lis­wi­ne­bu­li
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis re­
for­mi­re­bis val­de­bu­le­ba kvlav
ga­nu­xor­ci­e­leb­lad rCe­ba.
Se­sa­ba­mi­sad, mig­vaC­ni­a, rom au­ci­le­
be­li­a, kvlav gag­rZel­des de­ba­te­bi
ge­ne­ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis, ro­gorc
da­mo­u­ki­de­bel Si­da uwy­eb­ri­vi kon­
tro­lis gan­ma­xor­ci­e­le­bel uwy­e­
bad gar­daq­mnas­Tan da­kav­Si­re­bul
sxva­das­xva stra­te­gi­ul sa­kiTx­ze da
kvla­vac dRis wes­rig­Si dad­ges ge­ne­
ra­lu­ri in­speq­ci­e­bis re­for­mi­re­bis
au­ci­leb­lo­ba.
32
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­za­cia _
prob­le­me­bi da nak­lo­va­ne­be­bi!
Se­sa­va­li
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gan­sa­xel­mwi­fo­
eb­ri­o­bis pro­ce­si sa­zo­ga­do­eb­ri­vi
de­ba­te­bis um­niS­vne­lo­va­nes sag­nad
iq­ca. in­te­re­si sru­li­ad bu­neb­ri­
via uka­nas­knel pe­ri­od­Si mim­di­na­re
pri­va­ti­za­ci­is bu­mi­sa da im wi­na­aR­
mde­go­be­bis gaT­va­lis­wi­ne­biT, rac am
pro­ce­sebs Tan sdevs.
pri­va­ti­za­ci­is pir­ve­la­di da mok­
le­va­di­a­ni Se­de­ge­bi Se­saZ­loa Zal­
ze efeq­tu­ri aR­moC­ndes. sa­bi­u­je­
to Se­mo­sav­le­bis er­Tje­ra­di zrda
er­T-er­Ti ma­xa­si­a­Te­be­li da­de­bi­Ti
efeq­ti­a, Tum­ca, arc Tu iS­vi­a­Tad,
swo­red pir­ve­lad efeq­tze gaT­vli­
li pri­va­ti­za­cia wa­ru­ma­te­be­lia da
Ta­vis fun­qci­as ver as­ru­lebs.
grZel­va­di­a­ni per­speq­ti­va, bu­neb­ri­
vi­a, qve­ya­na­Si Ta­vi­su­fa­li eko­no­mi­
kis maq­si­ma­lu­ri xel­Sewy­o­ba-­gan­vi­
Ta­re­ba­a, am uka­nas­kne­lis Tan­mde­vi
ki _ umu­Sev­ro­bis Sem­ci­re­ba, in­fras­
truq­tu­ris gan­vi­Ta­re­ba da a.S.
imi­saT­vis, rom sa­xel­mwi­fo­Si gan­xor­
ci­e­le­bu­li pri­va­ti­za­cia da­sa­xul
mi­zan­Tan Se­sa­ba­mi­so­ba­Si aR­moC­ndes,
au­ci­le­be­li­a, gas­xvi­se­bis pro­ces­Si
sa­xel­mwi­fos mxri­dan me­ti aq­cen­ti
swo­red grZel­va­di­an efeq­tze ga­keT­
des, vid­re er­Tje­ra­dad ga­dax­di­li
Tan­xis ode­no­ba­ze. xo­lo aR­niS­nu­
lis uz­run­vel­yo­fis sa­mar­Tleb­riv
sa­fuZ­vels un­da war­mo­ad­gen­des ka­
non­mdeb­lo­ba da, pir­vel rig­Si, sa­
qar­Tve­los ka­no­ni “sa­xel­mwi­fo qo­
ne­bis pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb”.
qo­ne­bis
gan­sa­xel­mwi­fo­eb­ri­o­bis
ka­no­ni­e­rad da miz­nob­ri­vad war­mar­
Tvis gan­sa­kuT­re­bu­li mniS­vne­lo­ba
mud­mi­vad sa­qar­Tve­los xe­li­suf­le­
bis ofi­ci­a­lu­rad dek­la­ri­re­bu­li
po­li­ti­kis ga­nu­yo­fe­li na­wi­lia.
wi­nam­de­ba­re naS­ro­mi sa­qar­Tve­lo­Si
2005-2006 wleb­Si gan­xor­ci­e­le­bu­li
pri­va­ti­za­ci­e­bis Se­fa­se­bis pir­vel
mcde­lo­bas war­mo­ad­gens. mcde­lo­
bas, vi­na­i­dan obi­eq­tu­ri mi­ze­ze­bis
ga­mo (sa­ja­ro in­for­ma­ci­is da­yov­ne­
ba, uka­no­nod ga­sa­i­dum­lo­e­ba, upa­su­
xo we­ri­le­bi), igi ver ga­nacx­a­debs ar­
se­bu­li su­ra­Tis srul­yo­fi­lad asax­
vis pre­ten­zi­as. Tum­ca, Se­vec­de­biT,
mkiTx­vels da­va­na­xoT kvle­vis pro­
ces­Si ga­mov­le­ni­li ten­den­ci­e­bi,
sa­xel­mwi­fos an­ga­riS­val­de­bu­le­bis
xa­ris­xi da is Se­saZ­lo uar­yo­fi­Ti Se­
de­ge­bi, rac Se­iZ­le­ba Tan ax­ldes qve­
ya­na­Si swraf, ag­re­si­ul (ma­sob­riv)
da mxo­lod mok­le­va­di­an efeq­teb­ze
gaT­vlil pri­va­ti­za­ci­as.
1. mi­za­ni da me­To­di
Cve­ni kvle­vis miz­ne­bi­saT­vis mniS­vne­
lo­va­ni iyo sa­mi faq­to­ris gar­kve­va:
1. ram­de­nad ga­mo­ricx­avs sa­qar­Tve­
los ka­non­mdeb­lo­ba su­bi­eq­tu­ri
ga­dawy­ve­ti­le­be­bis mi­Re­bis Se­
saZ­leb­lo­bas;
2. sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bis
gan­sa­kuT­re­bu­li _ pir­da­pi­ri
mi­yid­vis _ for­miT qo­ne­bis gas­
xvi­se­ba xde­ba Tu ara ka­non­mdeb­
lo­biT dad­ge­ni­li moTx­ov­ne­bis
far­gleb­Si;
3. ram­de­nad as­ru­le­ben sa­xel­mwi­
ixileT, saqarTvelos prezidentis 2005
wlis 24 ivnisis #550 brZanebuleba “saqarTvelos erovnuli antikorufciuli strategia”; aseve, saqarTvelos mTavrobis 2005 wlis
12 seqtembris #377 gankarguleba “saqarTvelo erovnuli antikorufciuli strategiis
samoqmedo gegma.”
33
fo qo­ne­bis Sem­Ze­ni pi­re­bi na­kisr
val­de­bu­le­bebs.
Se­sa­ba­mi­sad, mniS­vne­lo­va­ni­a, gan­vi­xi­
loT sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis gan­
kar­gu­le­be­bi pir­da­pi­ri gan­kar­gvis
we­siT sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­
bis Se­sa­xeb.
war­mod­ge­nil naS­rom­Si moy­va­ni­li
faq­te­bi da ar­gu­men­te­bi em­ya­re­ba,
zo­ga­di ad­mi­nis­tra­ci­u­li ko­deq­siT
dad­ge­ni­li we­siT, sa­ja­ro da­we­se­
bu­le­be­bi­dan mo­po­ve­bul sa­ja­ro in­
for­ma­ci­as.
kvle­vis pe­ri­od­Si sxva­das­xva sa­ja­
ro da­we­se­bu­le­ba­Si gag­zav­nil iq­na
65 gan­cxa­de­ba. maT­gan ka­no­niT dad­
ge­nil va­da­Si sa­ja­ro in­for­ma­cia
mog­va­wo­des 41 gan­cxa­de­ba­ze, dag­vi­a­
ne­biT _ 24-ze.
sa­ja­ro in­for­ma­ci­is ga­moTx­ov­nis
Se­sa­xeb gan­cxa­de­beb­ze pa­su­xis ga­u­
cem­lo­bas­Tan da­kav­Si­re­biT Se­ta­nil
iq­na sa­mi ad­mi­nis­tra­ci­u­li sa­Ci­va­
ri, rom­le­bic dak­ma­yo­fi­le­bul iq­na
ad­mi­nis­tra­ci­u­li or­ga­nos mi­er. ad­
mi­nis­tra­ci­u­li sa­Civ­re­bis dak­ma­yo­
fi­le­bis Sem­deg ar­se­bu­li praq­ti­ka
mkveT­rad Se­ic­va­la _ mdgo­ma­re­o­ba
sa­ja­ro in­for­ma­ci­is ga­moTx­ov­nis
Se­sa­xeb, gan­cxa­de­beb­ze re­a­gi­re­bis
Tval­saz­ri­siT, ga­mos­wor­da.
2. pri­va­ti­za­ci­is ma­re­gu­li­
re­be­li ka­non­mdeb­lo­ba
sa­qar­Tve­los ka­no­ni “sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb” Zi­
ri­Ta­di sa­xel­mZRva­ne­lo aq­ti­a, ro­
me­lic gan­sazR­vravs sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis gas­xvi­se­bis prin­ci­peb­sa da
for­mebs. ga­mo­nak­li­si, ro­mel­sac
ar awes­ri­gebs ka­no­ni “sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb”, mi­
wis pri­va­ti­za­ci­a­a. es uka­nas­kne­li
ix. saqarTvelos kanoni “saxelmwifo qonebis
privatizebis Sesaxeb”, muxli 6.
re­gu­lir­de­ba “sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­
ba­Si ar­se­bu­li sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo
da­niS­nu­le­bis mi­wis pri­va­ti­ze­bis Se­
sa­xeb” da “sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo
da­niS­nu­le­bis mi­wis mar­Tvi­sa da gan­
kar­gvis Se­sa­xeb” ka­no­ne­biT. amas­Ta­
na­ve, ka­non­mdeb­lo­biT mi­wis gan­kar­
gvis sru­li­ad gan­sxva­ve­bu­li we­se­bia
dad­ge­ni­li.
ase­ve, er­Tma­ne­Ti­sa­gan ga­mij­nu­lia
qo­ne­bis gan­mkar­ga­vi su­bi­eq­te­bi. “sa­
xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis Se­
sa­xeb” ka­no­nis Ta­nax­mad, sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis mar­Tva­sa da pri­va­ti­ze­bas
axor­ci­e­lebs eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­
re­bis sa­mi­nis­tro, xo­lo ra­i­o­neb­sa
da qa­la­qeb­Si _ Se­sa­ba­mi­si struq­tu­
ru­li qve­da­na­yo­fe­bi. rac Se­e­xe­ba
ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo
da­niS­nu­
le­bis mi­wis gan­kar­gvis sa­kiTx­ebs,
imis­da mi­xed­viT, Tu vin aris mi­wis
me­sa­kuT­re _ sa­xel­mwi­fo Tu ad­gi­
lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­ba _ pro­ce­
du­rac, Se­sa­ba­mi­sad, gan­sxva­ve­bu­li­a.
sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li
ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neoda­niS­nu­le­
bis mi­wis sar­geb­lo­ba­Si an sa­kuT­re­
ba­Si ga­ce­mis Se­sa­xeb ga­dawy­ve­ti­le­
bas iRe­ben “Se­sa­ba­mi­si ad­gi­lob­ri­vi
mmar­Tve­lo­bis ra­i­o­nis, qa­la­qis,
ro­me­lic ar Se­dis ra­i­o­nis Se­mad­
gen­lo­ba­Si,
TviT­mmar­Tve­lo­bi­sa
da mmar­Tve­lo­bis or­ga­no­e­bi”. sa­
ix. saqarTvelos kanonebi “sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis gankargvis Sesaxeb”,
“saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis marTvisa
da gankargvis Sesaxeb”.
mniSvnelovania, rom 2007 wlis 11 maiss
miRebul iqna kanoni “saxelmwifo qonebis
privatizebis Sesaxeb kanonSi cvlilebebis
Sesaxeb”, romlis Tanaxmad, saxelmwifos sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo
daniSnulebis miwis privatizeba eqceva aRniSnuli kanonis regulirebis sferoSi, aseve,
miwis Sesyidvis msurvelma gancxadebiT unda
mimarTos saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros an mis teritoriul organos. warmodgenili iniciativa gamowveul
34
xel­mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li sa­
sof­lo-­sa­me­ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­
wis gan­kar­gva ki xde­ba sa­qar­Tve­los
eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­
tros an sak­re­bu­los mi­er.
2005 wlis 16 de­kem­bris “ad­gi­lob­
ri­vi TviT­mmar­Tve­lo­bis Se­sa­xeb”
or­ga­nu­li ka­no­nis Ta­nax­mad, er­Tma­
ne­Ti­sa­gan ga­i­mij­na sa­xel­mwi­fo da
ad­gi­lob­ri­vi
TviT­mmar­Tve­lo­bis
sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li mi­we­bi. Se­sa­
ba­mi­sad, ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­
lo­bis sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li mi­wis
gan­kar­gva ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­
Tve­li er­Te­u­lis eq­sklu­zi­u­ri uf­
le­ba­a.
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
Se­sa­xeb” sa­qar­Tve­los ka­no­niT, dad­
ge­ni­lia sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­
ti­ze­bis oTxi for­ma:
• kon­kur­si;
• auq­ci­o­ni;
• ija­ra-­ga­mos­yid­va;�
• pir­da­pi­ri mi­yid­va.
iqna imiT, rom “adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb” organuli kanonis Tanaxmad,
adgilobrivi mmarTvelobis organoebi gauqmda. garda amisa, saqarTvelos organulma
kanonma erTmaneTisagan gamijna adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi
arsebuli da saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo daniSnulebis
miwebi. Sesabamisad, miRebuli cvlilebebi
miznad isaxavs, erTmaneTisagan gamijnos
gadawyvetilebis mimRebi uflebamosili
subieqtebi. Tumca, unda aRvniSnoT, rom
miRebuli cvlilebebi ar vrceldeba privatizaciebis gansaxilvel periodze.
ix. saqarTvelos organuli kanoni “adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb”, muxli 16,
punqti 2, qvepunqtebi “a-b”.
rogorc wesi, pirdapiri miyidvis wesiT
saxelmwifo qonebis (maT Soris, miwis) gasxvisebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs
saqarTvelos prezidenti, magram gamonaklisia sasoflo-sameurneo daniSnulebis
miwebi. sasoflo-sameurneo daniSnulebis
miwa pirdapiri gankargvis wesiT SeiZleba
gasxvisdes mxolod im SemTxvevaSi, Tu is ukve
ijariT aris gacemuli, anu saxelmwifosa da
moijares Soris arsebobs ijaris xelSekruleba da gadawyvetilebas pirdapiri miy-
mniS­vne­lo­va­ni­a, rom 2005 wlis 25 mar­
tis “ad­gi­lob­ri­vi TviT­mmar­Tve­li
er­Te­u­lis qo­ne­bis Se­sa­xeb” ka­no­niT,
qo­ne­bis gan­kar­gvis de­cen­tra­li­za­
cia gan­xor­ci­el­da, ker­Zod, ga­i­mij­
na TviT­mmar­Tve­li er­Te­u­lis qo­ne­ba
(gar­da mi­wi­sa) da TviT­mmar­Tvel er­
Te­u­lebs ga­da­e­caT am qo­ne­bis gas­xvi­
se­bis uf­le­ba­mo­si­le­ba, anu sa­kuT­re­
bis uf­le­bis gan­xor­ci­e­le­bi­sas mi­e­
ni­WaT da­mo­u­ki­deb­lo­ba.
sa­xel­mwi­fo Tu ad­gi­lob­ri­vi qo­ne­
bis gas­xvi­se­bis da­ma­te­biT we­sebs uf­
ro de­ta­lu­rad kon­kre­tu­li ma­ga­li­
Te­bis gan­xil­vi­sas Se­ve­xe­biT.
3. mdgo­ma­re­o­bis zo­ga­di mi­
mo­xil­va, 2005-2006 wle­bi
2005-2006 wleb­Si, eko­no­mi­ku­ri gan­
vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tros veb­-gver­
dze gan­Tav­se­bu­li in­for­ma­ci­is
Ta­nax­mad, sa­qar­Tve­lo­Si gas­xvis­da
da­ax­lo­e­biT 471 obi­eq­ti, aqe­dan 275
_ 2005 wels, xo­lo da­nar­Ce­ni (206)
- 2006 wels. obi­eq­te­bis gas­xvi­se­ba
Zi­ri­Ta­dad xde­bo­da kon­kur­si­sa da
auq­ci­o­nis for­miT. sa­qar­Tve­los
mTav­ro­bis mi­er 2005 wlis 12 seq­tem­
bers dam­tki­ce­bu­li erov­nu­li an­ti­
ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­is sa­moq­me­do
geg­mis mi­xed­viT, er­T-erT pri­o­ri­te­
tul mi­mar­Tu­le­bad miC­ne­ul iq­na “sa­
xel­mwi­fo qo­ne­bi­sa da sa­war­mo­e­bis
pri­va­ti­za­ci­is daC­qa­re­ba”. Se­sa­ba­
mi­sad, qo­ne­bis daC­qa­re­bu­li gas­xvi­
se­bis yve­la­ze xel­say­rel for­mad
idvis Sesaxeb iRebs saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro.
warmodgenili kvleva ar aris mkacrad Semofargluli 2005-2006 wlebiT. Seswavlili
privatizaciebi swored am periodSi ganxorcielda, Tumca, SegxvdebaT iseTi magaliTebi, romelsac adgili hqonda 2007 wels.
ix. www. privatization.ge
ix. saqarTvelos mTavrobis 2005 wlis 12 seqtembris #377 gankarguleba, muxli 4.
36
ka­no­niT gan­sazR­vru­lia ram­de­ni­me
sa­val­de­bu­lo moTx­ov­na:
1. dad­ge­ni­li pi­ro­be­bis sru­lad
Ses­ru­le­ba;
2. dad­ge­ni­li pi­ro­be­bis ke­Til­sin­
di­si­e­rad Ses­ru­le­ba.
kon­kur­sis we­siT qo­ne­bis gas­xvi­se­bis
Zi­ri­Ta­di sa­fuZ­ve­li qo­ne­bis im pi­ri­
saT­vis ga­da­ce­ma­a, vinc sa­u­ke­Te­so
pi­ro­bebs Ses­Ta­va­zebs sa­xel­mwi­fos.
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
Se­sa­xeb” ka­no­ni ar akon­kre­tebs kon­
kur­sis sa­fuZ­vel­ze Sem­Ze­ni­saT­vis
pi­ro­be­bis sru­lad da ke­Til­sin­di­
si­e­rad Ses­ru­le­bis val­de­bu­le­bas,
Tum­ca, es val­de­bu­le­be­bi xel­Sek­ru­
le­bis mxa­re­ebs sa­mo­qa­la­qo ko­deq­
siT ekis­re­baT. ar­se­bi­Ti gan­sxva­ve­ba
kon­kur­ssa da pir­da­pi­ri mi­yid­vis
for­mas So­ris aris is, rom, pir­vel
Sem­Txve­va­Si, obi­eq­te­bi ����������������
sap­ri­va­ti­za­
ci­od�����������������������������������
ga­mo­aqvs sa­xel­mwi­fos, wi­nas­
war ad­gens sa­xel­mwi­fo­saT­vis mniS­
vne­lo­van pi­ro­bebs da am far­gleb­Si
sa­u­ke­Te­so wi­na­da­de­be­bis �������������
Sem­Ta­va­ze­
be­li������������������������������������
xde­ba ga­mar­jve­bu­li. pir­da­pi­
ri mi­yid­vis Sem­Txve­va­Si ki, qo­ne­bis
Ses­yid­vis msur­ve­li Ta­vad mi­mar­Tavs
gan­cxa­de­biT eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­
re­bis sa­mi­nis­tros an ad­gi­lob­ri­vi
TviT­mmar­Tve­lo­bis or­ga­nos, es uka­
nas­kne­li ga­ni­xi­lavs da sa­ku­Tar das­
kvnas wa­rud­gens pre­zi­dents.
sa­qar­Tve­los ka­non­mdeb­lo­ba (Tu qo­
ne­bis gas­xvi­se­bis Se­de­gad sa­xel­mwi­
fo ar mo­i­zi­davs in­ves­ti­ci­ebs) ar
ad­gens pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT
qo­ne­bis ga­sas­xvi­seb­lad pi­ro­be­bis
gan­sazR­vris kon­kre­tul kri­te­ri­u­
mebs. sa­kiTxi mTli­a­nad pre­zi­den­tis
dis­kre­ci­is�������������������������������
sfe­ro­Si­a. Se­sa­ba­mi­sad,
sa­xel­mwi­fo qo­ne­biT ma­ni­pu­li­re­
bi­saT­vis xel­say­rel ni­a­dags qmnis.
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bis am
for­mis gan­sa­kuT­re­bu­li mniS­vne­lo­
bis xaz­gas­ma pir­vel rig­Si ima­Si ga­
mo­i­xa­te­ba, rom ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­
Re­bis uf­le­ba mxo­lod pre­zi­dents
aqvs. am uka­nas­knels ki, Se­Ta­va­ze­bu­
li pi­ro­be­bis gan­sa­kuT­re­bu­lo­bam­
de miv­ya­varT. qo­ne­bis pir­da­pi­ri mi­
yid­vis for­miT Ses­yid­vis msur­vel­ma
sa­xel­mwi­fo un­da da­ar­wmu­nos sa­ku­
Ta­ri Se­Ta­va­ze­bis upi­ra­te­so­ba­Si.
sa­mar­Tleb­ri­vi Tval­saz­ri­siT, mniS­
vne­lo­va­nia cvli­le­ba, ro­me­lic
“in­ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­
da­We­ris Se­sa­xeb” ka­non­Si Se­vi­da da
pir­da­pi­ri mi­yid­viT qo­ne­bis gas­xvi­
se­bi­saT­vis da­ma­te­bi­Ti moTx­ov­ne­bi
da­wes­da. ker­Zod, ar­se­bul kri­te­ri­
u­mebs da­e­ma­ta:
1. kon­ku­ren­tu­li Ser­Ce­vis sa­
fuZ­ve­li;
2. am for­mis ga­mo­ye­ne­bis au­ci­
leb­lo­bis da­sa­bu­Te­ba da sa­
ja­ro­o­bis uz­run­vel­yo­fa.
gar­da ami­sa, qo­ne­bis pir­da­pi­ri mi­
yid­va ar un­da gan­xor­ci­el­des, Tu:
1. ar ar­se­bobs in­ves­ti­ci­a­Ta
gan­xor­ci­e­le­bis pi­ro­be­bis
sim­rav­le;
2. pri­va­ti­ze­bis pi­ro­be­bi ar xa­
si­aT­de­ba gan­sa­kuT­re­bu­li
spe­ci­fi­ku­ro­biT;
3. in­ves­tor­Ta mi­er Se­mo­Ta­va­
ze­bu­li pi­ro­be­bi ar aris al­
ter­na­ti­u­li;
4. ar­se­bobs pi­ro­ba­Ta Se­fa­se­bis
wi­nas­war dad­ge­ni­li kri­te­ri­
u­mi.
Tum­ca, uar­yo­fi­Tia is, rom “in­ves­ti­
ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­da­We­ris Se­sa­
xeb” ka­no­ni ad­gens am we­se­bi­dan ga­mo­
nak­liss. me-8 mux­lis me-11 pun­qtis
mi­xed­viT: sa­qar­Tve­los pre­zi­den­
ti uf­le­ba­mo­si­li­a, qo­ne­bis pir­da­
pi­ri mi­yid­vis Ta­o­ba­ze ga­dawy­ve­ti­
le­ba mi­i­Ros ze­moT mi­Ti­Te­bu­li
37
Ro­nis­Zi­e­be­bis ga­re­Se. Tu­ki ga­viT­
va­lis­wi­nebT im faqts, rom am­gva­ri
ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­Re­bis uf­le­ba
mxo­lod qvey­nis pre­zi­dents aqvs,
Se­sa­ba­mi­sad, ga­u­ge­ba­ri xde­ba prog­
re­su­li cvli­le­be­bis re­a­lu­ri ar­si.
vis­Tvis da­wes­da da­ma­te­bi­Ti val­de­
bu­le­ba, vin un­da ga­mo­i­ye­nos da ra
Sem­Txve­va­Si?
ram­de­nad efeq­tu­ri aR­moC­nda “in­
ves­ti­ci­e­bis Se­sa­xeb sa­xel­mwi­fo
mxar­da­We­ris Se­sa­xeb” ka­no­nis amoq­me­
de­ba, amis ga­sar­kve­vad gan­vi­xi­loT
pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­be­bi ka­no­
nis amoq­me­de­bi­dan dRem­de pir­da­pi­
ri mi­yid­viT qo­ne­bis gas­xvi­se­bis Se­
sa­xeb. ten­den­cia cal­sa­xa­a, sa­ka­non­
mdeb­lo si­ax­le­e­bis Sem­deg kvle­vis
pe­ri­od­Si sul gas­xvi­se­bul iq­na 10
obi­eq­ti. pre­zi­den­tma pir­da­pi­ri
mi­yid­vis for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­
bi­sas aTi­ve Sem­Txve­va­Si isar­geb­la
ka­no­niT dad­ge­ni­li ga­mo­nak­li­sis
we­siT. qo­ne­bis arc er­Ti gan­kar­gva
ar mom­xda­ra ka­no­niT dad­ge­ni­li zo­
ga­di we­se­bis dac­viT. sa­qar­Tve­los
pre­zi­den­tma “gan­sa­kuT­re­bu­li” Sem­
Txve­ve­bi dad­ge­nil we­sad aq­ci­a.
gar­da aR­niS­nu­li­sa, gan­sa­xil­vel
pe­ri­od­Si, mTe­li qvey­nis mas­Sta­biT
pre­zi­den­tis mi­er mi­Re­bul iq­na 73
brZa­ne­bu­le­ba/­gan­kar­gu­le­ba qo­ne­
bis pir­da­pi­ri for­miT gas­xvi­se­bas­
Tan da­kav­Si­re­biT. aq­te­bis Ses­wav­
li­sas Cve­ni da­in­te­re­se­bis sfe­ros
swo­red sa­kuT­re­bis Sem­Ze­ni­saT­vis
dad­ge­ni­li pi­ro­be­bi war­mo­ad­gen­da.
ma­ga­li­Tad, Sps “sa­qar­Tve­los te­
le­ko­mis” sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li 51% wi­li kom­pa­nia “in­ter­
ne­i­Se­nel tel­sel inks” ga­da­e­ca mxo­
lod Zi­ri­Ta­di saq­mi­a­no­bis Se­nar­Cu­
ne­bis pi­ro­biT.11 mi­u­xe­da­vad imi­sa,
rom Se­sas­yi­di Tan­xa sak­ma­od mim­zid­
ve­lad ga­mo­i­yu­re­ba (5 mln aSS do­la­
ri), es faq­to­ri ma­inc ver Ca­iT­vle­ba
pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­mis ga­mo­ye­
ne­bis ga­mar­Tle­bad, rad­gan aR­niS­
nul fa­sad da ama­ve pi­ro­biT aq­ci­a­Ta
pa­ke­tis pri­va­ti­ze­ba Se­saZ­le­be­li
iyo kon­kur­sis meS­ve­o­bi­Tac. ase­ve,
pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT ga­da­e­ca
Sps “bor­jom­-li­ka­nis” sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li 100% wi­li SezR­u­du­li pa­
su­xis­mgeb­lo­bis am­xa­na­go­bas “yaz­mu­
na­i­gaz­-ser­viss”, ro­mel­sac pi­ro­bad
ga­ne­sazR­vra sam­kur­na­lo-­pro­fi­laq­
ti­ku­ri da ga­ma­jan­sa­Re­be­li kom­pleq­
sis aR­dge­na-­re­a­bi­li­ta­ci­a.12 moy­va­
nil Sem­Txve­va­Si, Ses­yid­vis fass (10
mln. aSS do­la­ri) ga­dam­wyve­ti mniS­
vne­lo­ba mi­e­ni­Wa. sa­xel­mwi­fos, ka­no­
nis moTx­ov­na­Ta sa­wi­na­aR­mde­god, ar
aux­snia da ar da­u­sa­bu­Te­bi­a, rom,
auq­ci­o­nis Ca­ta­re­bis Sem­Txve­va­Si,
ga­mo­ricx­u­li iyo am­gva­ri da uf­ro
me­ti in­ves­ti­ci­is mo­zid­va. amas­Ta­
na­ve, uyu­radR­e­bod ver dav­to­vebT
gan­kar­gu­le­bis im pi­ro­bas, rom­lis
Ta­nax­ma­dac, qo­ne­bis Sem­Ze­ni val­de­
bu­li­a, mo­ax­di­nos “bor­jom­-li­ka­
nis” sam­kur­na­lo-­pro­fi­laq­ti­ku­ri
da ga­ma­jan­sa­Re­be­li kom­pleq­sis aR­
dge­na-­re­a­bi­li­ta­ci­a. pre­zi­den­tis
gan­kar­gu­le­biT gan­sazR­vru­li pi­ro­
ba (da ki­dev uf­ro de­ta­li­ze­bu­li
pi­ro­be­bis ar­se­bo­ba) sru­lad ak­ma­yo­
fi­lebs sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis kon­kur­
sis we­siT pri­va­ti­ze­bis pi­ro­beb­sac.
Se­sa­ba­mi­sad, dad­ge­nil fa­sad da dad­
ge­ni­li pi­ro­be­biT Se­saZ­le­be­li iyo,
qo­ne­bis gas­xvi­se­ba mom­xda­ri­yo me­ti
kon­ku­ren­ci­is uz­run­vel­yo­fiT.
moy­va­ni­li msje­lo­ba miz­nad ar isa­
xavs imis mtki­ce­bas, Tu ro­me­li for­
maa sa­u­ke­Te­so sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis
pri­va­ti­ze­bi­sas.
mniS­vne­lo­va­ni­a,
rom sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­za­
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 21
aprilis #210 gankarguleba.
12
ix. saqarTvelos prezidentis 2005 wlis 24
ianvris #31 gankarguleba.
11
38
ci­is pro­ces­Si ga­mo­i­ricx­os su­bi­eq­
tu­ri ga­dawy­ve­ti­le­be­bis mi­Re­bis Se­
saZ­leb­lo­ba da Ser­Ce­u­li iq­nes for­
ma, ro­me­lic uz­run­vel­yofs grZel­
va­di­an eko­no­mi­kur efeqts.
5. ro­gor as­ru­le­ben qo­ne­bis
Sem­Ze­ni pi­re­bi pre­zi­den­tis
gan­kar­gu­le­biT dad­ge­nil
da xel­Sek­ru­le­biT na­kisr
pi­ro­bebs
wi­nam­de­ba­re kvle­va­Si, Se­vec­de­biT,
Se­mog­Ta­va­zoT Sem­syid­ve­li or­ga­ni­
za­ci­e­bis mi­er na­kis­ri val­de­bu­le­
bis Ses­ru­le­bis ana­li­zi.
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis gan­kar­
gu­le­be­bis sa­fuZ­vel­ze da­de­bu­li
xel­Sek­ru­le­bis me-2 mux­li iT­va­lis­
wi­nebs mxa­re­Ta ur­Ti­er­Tval­de­bu­
le­bebs. myid­vels xel­Sek­ru­le­biT
na­kis­ri val­de­bu­le­bis Ses­ru­le­bis
Se­sa­xeb an­ga­ri­Se­bis war­dge­nis mo­va­
le­o­ba ekis­re­ba.
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis 2006 wlis
13 mar­tis #119 gan­kar­gu­le­biT, pir­
da­pi­ri mi­yid­vis for­miT, uded­ma­mo
da mSob­le­bis mzrun­ve­lo­ba­mok­le­
bul bav­SvTa fond “i­av­na­nas” sa­kuT­
re­ba­Si ga­da­e­ca q. Tbi­lis­Si, we­reT­
lis gamz. #140-Si mde­ba­re Se­no­ba-­na­
ge­bo­ba _ sa­er­To far­Ti 4,104 kv.m da
mas­ze da­mag­re­bu­li 3,891 kv.m mi­wis
far­Ti, ase­ve, wyal­tu­bo­Si, ba­ra­TaS­vi­
lis q. #16-Si mde­ba­re yo­fi­li sa­bav­
Svo ba­Ris Se­no­ba mas­ze da­mag­re­bu­li
4240 kv.m mi­wis far­To­biT.13 qo­ne­bis
ga­da­ce­mis pi­ro­bad, ro­gorc gan­kar­
gu­le­biT, ase­ve eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­
re­bis sa­mi­nis­tro­sa da fonds So­ris
da­de­bu­li xel­Sek­ru­le­bis Ta­nax­mad,
ga­ni­sazR­vra:
1. Se­no­be­bis re­mon­ti da ke­Til­mowy­
o­ba;
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 13
martis #119 gankarguleba.
13
2. saq­vel­moq­me­do saq­mi­a­no­bi­sa da
miz­ne­bis gan­xor­ci­e­le­ba uded­ma­mo
da mSob­le­bis mzrun­ve­lo­ba­ mok­le­
bu­li bav­Sve­bi­saT­vis.
na­kis­ri pi­ro­be­bis Ses­ru­le­bis Se­sa­
xeb an­ga­ri­Sis war­dge­nis val­de­bu­le­
ba fonds yo­ve­li wlis bo­los da­e­kis­
ra. fond “i­av­na­nas” mi­er eko­no­mi­ku­
ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tro­saT­vis
2006 wlis 20 de­kem­bers gag­zav­ni­li
we­ri­li “a­sa­xavs” im Ro­nis­Zi­e­bebs,
rac xel­Sek­ru­le­bis Se­sa­ba­mi­sad un­
da ga­ne­xor­ci­e­le­bi­naT.14 we­ri­lis
gac­no­bi­sas Tval­Si­sa­ce­mi xde­ba, rom
mas for­ma­lu­ri xa­si­a­Ti aqvs. war­mod­
ge­ni­li an­ga­ri­Si­dan ga­mov­yofT ram­
de­ni­me prob­le­mas:
1. pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­bi­Ta da
eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­
nis­tros­Tan da­de­bu­li xel­Sek­ru­
le­bis Se­sa­ba­mi­sad, fonds sa­kuT­
re­ba­Si ga­da­e­ca ro­gorc Tbi­lis­
Si, ase­ve wyal­tu­bo­Si ar­se­bu­li
gar­kve­u­li qo­ne­ba, war­mod­ge­ni­li
an­ga­ri­Si ki mo­i­cavs mxo­lod Tbi­
lis­Si ar­se­bu­li qo­ne­bis gan­kar­
gvas­Tan da­kav­Si­re­bul Ro­nis­Zi­e­
bebs;
2. an­ga­ri­Se­bi mok­le, for­ma­lu­ri
da uSi­na­ar­so­a. xSir Sem­Txve­va­Si
_ aras­ru­lic, na­kisr val­de­bu­le­
beb­Tan Se­da­re­biT.
3. mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom mo­ni­to­rin­
gis pro­ces­Si Cven mi­er ga­moTx­ov­
nil iq­na xel­Sek­ru­le­be­biT na­kis­
ri val­de­bu­le­be­bis Ses­ru­le­bis
am­sax­ve­li do­ku­men­te­bis as­le­bi,
sa­mi­nis­tros mxo­lod aR­niS­nu­li
we­ri­li aR­mo­aC­nda, xo­lo imis da­
sa­das­tu­reb­lad, re­a­lu­rad ga­na­
xor­ci­e­la Tu ara fon­dma kon­kre­
tu­li Ro­nis­Zi­e­be­bi, do­ku­men­te­bi
war­mod­ge­ni­li ar yo­fi­la.
ix. danarTi #1, udedmamo da mSoblebis
mzrunvelobamoklebul bavSvTa fond `iavnanas~ 2006 wlis 20 dekembris #2/272-350 werili.
14
39
Cvens me­o­re mcde­lo­ba­ze, mog­ve­po­
ve­bi­na fon­dis mi­er xel­Sek­ru­le­biT
na­kis­ri pi­ro­be­bis Ses­ru­le­bis da­ma­
das­tu­re­be­li do­ku­men­te­bi,15 pa­su­
xad eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­
nis­tros­gan kvlav mo­ri­gi we­ri­li
mi­vi­ReT.16
am kon­kre­tu­li gas­xvi­se­bi­saT­vis ni­
San­dob­li­vi is aris, rom uded­ma­mo
da mSob­le­bis mzrun­ve­lo­ba­mok­le­
bul bav­SvTa fond “i­av­na­nas” sim­bo­
lur fa­sad qo­ne­ba ga­da­e­ca saq­vel­
moq­me­do saq­mi­a­no­bi­sa da miz­ne­bis
gan­sa­xor­ci­e­leb­lad, Tum­ca, am
miz­nis miR­we­vi­saT­vis, praq­ti­ku­lad,
na­Cu­qa­ri qo­ne­bis ga­mo­ye­ne­bis Se­sa­
xeb arc eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis
sa­mi­nis­tro da­in­te­re­se­bu­la da, Se­
sa­ba­mi­sad, arc fonds mo­u­wo­de­bia
in­for­ma­ci­a.17
pre­zi­den­tis 2005 wlis 21 ap­ri­lis
#291 gan­kar­gu­le­biT, Sps “sa­o­ke­a­
no sa­na­os­no kom­pa­ni­is” sa­xel­mwi­fo
sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li 100% wi­li
pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT ga­da­e­ca
“jor­ji­an tan­ker li­mi­Ted”-s. pir­da­
pi­ri for­miT mi­yid­vis pi­ro­be­bad ga­
ni­sazR­vra:
1. sap­ri­va­ti­za­cio Tan­xis 2005 wlis
22 ap­ri­lam­de ga­dax­da;
2. “sa­o­ke­a­no sa­na­os­no kom­pa­ni­a­Si”
upi­ra­te­sad sa­qar­Tve­los mo­qa­
ix. danarTi #2, saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis 2007 wlis 13 aprilis
#g-04/185-07 gancxadeba.
16
ix. danarTi #3, udedmamo da mSoblebis
mzrunvelobamoklebul bavSvTa fond `iavnanas~ 2007 wlis 23 aprilis #2/86 werili.
17
sazogadoebisaTvis cnobilia fond “iavnanas” saqvelmoqmedo saqmianobis Sesaxeb,
magram televiziisa Tu sxva masobrivi informaciis saSualebiT aRniSnuli fondis
saqmianobis amsaxveli informaciis gavrceleba ar SeiZleba miviCnioT ekonomikuri ganviTarebis saministros winaSe xelSekrulebiT nakisri valdebulebis Sesrulebad. igive
SeiZleba iTqvas saokeano-sanaosno kompaniasTan dadebuli xelSekrulebis pirobebis
Sesrulebazec.
15
la­qe mezR­va­ur­Ta da ofi­cer­Ta
da­saq­me­ba wi­lis Ses­yid­vi­dan ara­
nak­leb 12 wlis gan­mav­lo­ba­Si;
3. eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­
nis­tro­sa da “jor­ji­an tan­ker
li­mi­Teds” So­ris Se­Tan­xme­bu­li
sxva pi­ro­be­bis Ses­ru­le­ba.
pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­biT gan­
sazR­vru­li pir­ve­li pi­ro­ba (wi­lis
Ri­re­bu­le­bis ga­dax­da) sru­lad gan­
xor­ci­el­da 2005 wlis 25 ap­rils.
sxva moTx­ov­ne­bis Ses­ru­le­bis Se­sa­
xeb in­for­ma­ci­is war­mod­ge­na mxa­res
yo­vel 6 Tve­Si er­Txel da­e­kis­ra.
ni­San­dob­li­vi­a, rom eko­no­mi­ku­ri
gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tro ma­Ti Ses­
ru­le­bis mdgo­ma­re­o­biT mxo­lod
Cve­ni moTx­ov­nis Sem­deg da­in­te­res­
da.18 in­for­ma­ci­is mo­po­ve­bis miz­niT,
sa­mi­nis­tros gan­cxa­de­biT 2006 wlis
13 oq­tom­bers miv­mar­TeT, ra­zec
sa­mi­nis­trom mog­va­wo­da “jor­ji­an
tan­ker li­mi­Ted­”-i­saT­vis 2006 wlis
26 oq­tom­bers gag­zav­ni­li we­ri­li,
rom­li­Tac sa­mi­nis­tro me­o­re mxa­res
sTxov­da, war­mo­ed­gi­na in­for­ma­cia
2005 wlis 22 ap­rils da­de­bu­li xel­
Sek­ru­le­biT na­kis­ri val­de­bu­le­be­
bis Ses­ru­le­bis Se­sa­xeb.19
un­da aRi­niS­nos, rom “jor­ji­an tan­
ker li­mi­Ted­”-is mi­er 2007 wlis 18
ian­vars ga­mog­zav­ni­li in­for­ma­ci­is
gar­da sa­mi­nis­trom mog­va­wo­da ba­Tu­
mis sa­xel­mwi­fo sazR­vao aka­de­mi­is
req­to­ris mo­va­le­o­bis Sem­sru­leb­
lis we­ri­li, ro­mel­Sic igi adas­tu­
rebs, rom Sps “sa­o­ke­a­no sa­na­os­no
kom­pa­ni­is” kru­in­gis qveS myo­fi ge­
me­bis Ti­To­e­ul eki­paJ­Si Sey­va­ni­lia
aka­de­mi­is ori stu­den­ti, mTli­a­no­
ix. danarTi #4, saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis 2006 wlis 13 oqtombris 13 noembris #g-04/452-06 gancxadeba.
19
ix. danarTi #5, saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis ministris moadgilis 2006 wlis
26 #21/849 werili.
18
40
ba­Si we­li­wad­Si 60 stu­den­ti ga­dis
sa­war­moo praq­ti­kas gem­Tmflo­be­le­
bis xar­jze da a.S.20 ase­ve, mog­va­wo­
des sa­qar­Tve­los mezR­va­ur­Ta prof­
kav­Si­ris Tav­mjdo­ma­ris Sps “sa­o­ke­a­
no sa­na­os­no kom­pa­ni­is” ge­ne­ra­lu­ri
di­req­to­ri­sad­mi mi­we­ri­li we­ri­li,
ro­mel­Sic igi adas­tu­rebs qar­Tu­li
eki­pa­Je­biT da­kom­pleq­te­bul yve­la
gem­ze sa­qar­Tve­los mezR­va­ur­Ta kav­
Sir­Tan da­de­bu­li ko­leq­ti­u­ri xel­
Sek­ru­le­bis moq­me­de­bas.21
gar­da ami­sa, “jor­ji­an tan­ker li­
mi­Ted­”-is mi­er sa­mi­nis­tro­saT­vis
gag­zav­nil we­ril­Si sa­u­ba­ria ki­dev
bev­ri sxva Ro­nis­Zi­e­bis Se­sa­xeb, ro­me­
lic maT mi­er gan­xor­ci­el­da na­kis­ri
val­de­bu­le­be­bis Ses­ru­le­bi­saT­vis.
mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom aR­niS­nu­li mi­
mo­we­ra met­-nak­le­bad srul­yo­fi­lad
ga­mo­i­yu­re­ba, prob­le­ma kvla­vac sa­xe­
ze­a, vi­na­i­dan igi mTli­a­nad mxo­lod
sity­veb­zea da­fuZ­ne­bu­li. eko­no­mi­
ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tros ar
ga­aC­nia we­ri­leb­Si aR­we­ri­li saq­mi­
a­no­bis re­a­lu­rad gan­xor­ci­e­le­bis
da­ma­das­tu­re­be­li do­ku­men­te­bi. Se­
sa­ba­mi­sad, 2007 wlis 17 ap­rils Cven
da­ma­te­biT ga­mo­viTx­o­veT gan­xor­ci­
e­le­bu­li Ro­nis­Zi­e­be­bis da­ma­das­tu­
re­be­li do­ku­men­te­bis as­le­bi, Tum­
ca, pa­su­xad igi­ve we­ri­le­bis as­le­bi
mi­vi­ReT.
ar­se­bu­li mdgo­ma­re­o­ba Tval­naT­liv
gvaC­ve­nebs, rom sap­ri­va­ti­za­cio xel­
Sek­ru­le­be­biT mxa­re­TaT­vis dad­ge­ni­
li sa­val­de­bu­lo pi­ro­be­bis ar­se­bo­
ix. danarTi #6, baTumis saxelmwifo sazRvao akademiis 2006 wlis 20 dekembris #0109/329 werili.
21
ix. danarTi #6, saqarTvelos mezRvaurTa
profkavSiris 2006 wlis 20 dekembris #89 werili. gvinda, yuradReba gavamaxviloT bolo
danarTebis TariRebzec, radgan isini momzadebulia mxolod mas Semdeg, rac saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia dainteresda xelSekrulebis pirobebis Sesrulebis
mdgomareobiT.
20
ba, ase­ve, ma­Ti Ses­ru­le­bis Se­sa­xeb sa­
mi­nis­tro­saT­vis in­for­ma­ci­is mi­wo­
de­ba, rig Sem­Txve­veb­Si, for­ma­lur
xa­si­aTs ata­rebs.
6. pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­
ba, ro­mel­sac ar moh­yo­lia
xel­Sek­ru­le­bis da­de­ba
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis 2006
wlis 10 Te­ber­vlis #66 gan­kar­gu­le­
biT, qa­laq Tbi­li­sis me­ri­as da­e­va­la
q. Tbi­lis­Si ga­ga­ri­ni­sa da mar­Sal
ge­lo­va­nis pros­peq­tis mim­de­ba­re te­
ri­to­ri­a­ze ar­se­bu­li mi­wis nak­ve­Tis
ga­da­ce­mas­Tan da­kav­Si­re­bu­li ka­non­
mdeb­lo­biT gaT­va­lis­wi­ne­bu­li Ro­
nis­Zi­e­be­bis uz­run­vel­yo­fa22 (pre­zi­
den­tis gan­kar­gu­le­biT, mi­wis nak­ve­
Ti un­da ga­das­ce­mo­da fi­zi­kur pirs
gi­or­gi ja­va­xiS­vils). qo­ne­bis ga­da­
ce­mas­Tan da­kav­Si­re­biT, yu­radR­e­ba
mi­ipy­ro im faq­tma, rom gan­kar­gu­le­
ba­Si ar aris gan­sazR­vru­li arc qo­ne­
bis fa­si, arc mi­si gas­xvi­se­bis pi­ro­
be­bi. Cve­ni mcde­lo­ba, mog­ve­po­ve­bi­na
da­ma­te­bi­Ti in­for­ma­ci­a, uSe­de­god
dam­Tav­rda. q. Tbi­li­sis me­ri­is we­ri­
lis Se­sa­ba­mi­sad, “me­ri­is ur­ba­nu­li
da­geg­ma­re­bis sa­qa­la­qo sam­sa­xu­ris
sa­in­for­ma­cio ba­za­Si moq. g.G ja­va­
xiS­vi­lis gan­cxa­de­ba ar iZeb­ne­ba.”23
xo­lo mas­Tan ga­for­me­bu­li xel­Sek­
ru­le­bis as­lis mo­sa­po­veb­lad me­ri­
am eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­
nis­tros­ken mig­vi­Ti­Ta.24
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 10
Tebervlis #66 gankarguleba.
23
Cven mier meriidan gamoTxovnil iqna informacia saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis ministris 2004 wlis 20 seqtembris
#1-1/102 brZanebiT damtkicebuli “saxelmwifo qonebis pirdapiri miyidvis formiT
privatizebis Sesaxeb debulebis” me-2 muxlis Sesabamisad, romlis Tanaxmad, qonebis
Sesyidvis msurveli gancxadebiT mimarTavs
Sesabamis uwyebas.
24
ix. danarTi #7, q. Tbilisis meriis 2006 wlis
20 oqtombris #11/16218, 11/15959 werili.
22
41
Tu­ki aR­niS­nul we­rils sa­qar­Tve­
los ka­non­mdeb­lo­bas Se­vu­sa­ba­mebT,
na­Te­li­a, rom, yve­la­ze sa­u­ke­Te­so
Sem­Txve­va­Si, sa­xe­zea ga­u­geb­ro­ba. mi­
Ti­Te­bu­li brZa­ne­biT, me­ria val­de­
bu­li iyo, Svi­di dRis gan­mav­lo­ba­Si
Ta­vad ga­e­for­me­bi­na sa­Ta­na­do xel­
Sek­ru­le­ba. eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­
bis sa­mi­nis­tro mxo­lod mas Sem­deg
er­Tve­ba, Tu­ki me­ria ver SeZ­lebs mis­
Tvis ka­no­niT dad­ge­nil va­da­Si xel­
Sek­ru­le­bis ga­for­me­bas. rac Se­e­xe­
ba mi­wis Ses­yid­viT da­in­te­re­se­bu­li
pi­ris gan­cxa­de­bas, da­uS­ve­be­li­a, mis
ga­re­Se iq­nes mi­Re­bu­li ga­dawy­ve­ti­
le­ba mi­wis pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­
miT gas­xvi­se­bis Ta­o­ba­ze, rad­gan
gan­cxa­de­ba­Si da­sa­bu­Te­bu­li un­da
iyos mi­wis ga­mo­ye­ne­bis mi­za­ni. Se­sa­ba­
mi­sad, Se­mo­Ta­va­ze­bu­li wi­na­da­de­bis
sa­fuZ­vel­ze, sa­xel­mwi­fos pir­vel­ma
pir­ma un­da gan­sazR­vros qo­ne­bis gas­
xvi­se­bis sa­kiTxi da sa­val­de­bu­lo pi­
ro­be­bic.
me­ri­is pa­su­xiT er­Ti mniS­vne­lo­va­
ni sa­kiTxi ga­ir­kva _ pre­zi­den­tma
da q. Tbi­li­sis me­ri­am ga­dawy­ve­ti­
le­ba mi­i­Res “sa­xel­mwi­fo sa­kuT­
re­ba­Si ar­se­bu­li ara­sa­sof­lo­sa­me­ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­wis
mar­Tvi­sa da gan­kar­gvis Se­sa­xeb” ka­
no­nis dar­Rve­viT, Tu ar Cav­TvliT
im ga­re­mo­e­bas, rom gan­kar­gu­le­ba
ar pa­su­xobs “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis
pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT pri­va­
ti­ze­bis Se­sa­xeb de­bu­le­bis” sxva
moTx­ov­neb­sac.25
saxelmwifo qonebis pirdapiri miyidvis
formiT privatizebis Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis ministris mier 2004 wlis 20
seqtembris #120 brZanebiT damtkicebuli
debulebis me-2 muxlis Tanaxmad, dadgenilia prezidentis mier gadawyvetilebis miRebamde savaldebulod gansaxorcielebeli
RonisZiebebi. kerZod, saxelmwifo qonebis
Semsyidveli valdebulia, waradginos gancxadeba (Tu iuridiuli piria, sadamfuZneblo dokumentebi), agreTve, sxva dokumen25
gi­or­gi ja­va­xiS­vil­Tan sa­xel­mwi­fos
mi­er da­de­bu­li xel­Sek­ru­le­bis mo­
po­ve­bis ime­di gag­vic­rua eko­no­mi­
ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tro­mac.
sa­mi­nis­tro­dan gvec­no­ba, rom aR­niS­
nu­li xel­Sek­ru­le­ba sa­er­Tod ar ga­
for­me­bu­la.26
#66 gan­kar­gu­le­bas­Tan da­kav­Si­re­bu­li ga­u­geb­ro­ba moy­va­ni­li dar­
Rve­ve­biT ar amo­i­wu­re­ba. aR­niS­nu­li
ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo
da­niS­nu­
le­bis mi­wa jer ki­dev 2005 wlis 9
seq­tem­bris #708 pre­zi­den­tis gan­
kar­gu­le­biT un­da ga­das­ce­mo­da Sps
“van der ve­e­ni da kom­pa­ni­as”. Sem­deg,
sru­li­ad ga­ur­kve­ve­li da aux­sne­li
mi­ze­ze­bis ga­mo, pre­zi­den­tma Sec­va­
la Ta­vi­si ga­dawy­ve­ti­le­ba da igi­ve
te­ri­to­ri­iT (nak­le­bi far­To­biT),
sxva pi­ri da­a­sa­Cuq­ra.27 2006 wlis 20
Te­ber­vli­dan 7 mar­tam­de xse­ne­bul
te­ri­to­ri­as (1 heq­tar far­Tob­ze)
tacia, romelic SeiZleba moTxovnil iqnes
saministros mier. gancxadebasa da TandarTul dokumentebs ixilavs ekonomikuri ganviTarebis saministro. analogiuri wesebia
dadgenili saqarTvelos iusticiis ministris 2000 wlis 10 maisis brZanebiT damtkicebuli debulebis me-7 muxliT. miwis nakveTis
pirdapiri gankargviT Sesyidvis msurvelma
gancxadeba unda warudginos gamgeobas an saministros, gancxadebaSi naCvenebi unda iyos
“miwis gamoyenebis mizani”.
26
ix. danarTi #8, saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis saministros 2006 wlis 1 noembris #18/2549/9-6 werili.
27
saqarTvelos prezidentma, 2006 wlis 7 martis #111 gankargulebiT, Zaladakargulad
cno Sps “van der veenisaTvis” gagarinis quCisa da marSal gelovanis gamz. mimdebare teritoriaze 10 ha miwis gadacemis Sesaxeb 2005
wlis 9 seqtembris #708 gankarguleba. marTalia, gankargulebis Zaladakargulad cnobis
samarTlebriv safuZvlad aqtSi miTiTebulia saqarTvelos zogadi administraciuli
kodeqsis 61-e muxli, magram amave muxlis
meore punqti iZleva aRmWurveli administraciul-samarTlebrivi aqtis Zaladakargulad cnobis amomwurav CamonaTvals. saqarTvelos prezidentis mier aqtSi zogadad
mxolod 61-e muxlis miTiTebiT gaurkveveli
xdeba, konkretulad romeli safuZvliT iqna
cnobili aRniSnuli aqti Zaladakargulad.
42
hyav­da er­Tdro­u­lad ori Se­saZ­lo
me­sa­kuT­re. er­Ti Se­xed­viT es “um­niS­
vne­lo” de­ta­li Zal­ze se­ri­o­zu­li
da sa­va­la­lo das­kvne­bis ga­ke­Te­bis
Se­saZ­leb­lo­bas iZ­le­va: pre­zi­den­ti
ga­dawy­ve­ti­le­bebs iRebs da­u­sa­bu­
Teb­lad da ga­da­mow­me­bis ga­re­Se da,
ase­ve, adas­tu­rebs sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis gan­kar­gvis dros su­bi­eq­ti­viz­mis
ma­Ral xa­risxs.
7. “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis
gas­xvi­se­bis ten­den­ci­e­bi
2005-2006 wleb­Si pir­da­pi­ri mi­yid­vis
for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­bis Se­sa­xeb
pre­zi­den­tis aq­te­bis Ses­wav­li­sas,
ara­er­Txel Seg­xvde­baT ga­dawy­ve­ti­
le­ba ama Tu im qo­ne­bis kon­kre­tu­li
pi­ri­saT­vis “sim­bo­lur” fa­sad sa­kuT­
re­ba­Si ga­da­ce­mis Se­sa­xeb.
upir­ve­les yov­li­sa, un­da aRi­niS­
nos, rom “sim­bo­lur” fa­sad qo­ne­bis
ga­yid­vis Se­sa­xeb ga­dawy­ve­ti­le­ba
sa­xel­mwi­fos qo­ne­bis gas­xvi­se­bis
sru­li­ad ga­ur­kve­ve­li for­maa da ka­
no­niT ar re­gu­lir­de­ba. Se­iZ­le­ba ga­
mov­yoT sa­mi ti­pis gan­kar­gu­le­be­bi.
ker­Zod:
1. “sim­bo­lur” fa­sad qo­ne­bis ga­da­
ce­ma, gar­kve­u­li pi­ro­be­bis Ses­ru­
le­biT;
2. “sim­bo­lur” fa­sad qo­ne­bis ga­da­
ce­ma, sa­nac­vlod sxva qo­ne­bis
mi­Re­bis pi­ro­biT (re­a­lu­rad gac­
vlis xel­Sek­ru­le­ba);28
3. “sim­bo­lur” fa­sad qo­ne­bis ga­da­
ce­ma yo­vel­gva­ri pi­ro­bis ga­re­Se.
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­
bis Se­sa­xeb” ka­no­nis me-10 mux­lis
“simbolur” fasad qonebis gadacemis am
formaze ar SevCerdebiT, radgan samoqalaqo
kodeqsis Tanaxmad, gacvlis xleSekrulebaze
vrceldeba nasyidobis xelSekrulebisaTvis
dadgenili wesebi. gacvlis xelSekrulebiT
adgili aqvs ekvivalenturi qonebis urTierTgacvlas.
28
pir­ve­li pun­qtis Se­sa­ba­mi­sad: “kon­
kur­siT, auq­ci­o­ni­Ta da pir­da­pi­ri
mi­yid­vis for­miT sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis pri­va­ti­ze­bi­sas (gar­da auq­ci­
o­nis for­miT aq­ci­e­bis ga­yid­vi­sa),
myid­vel­sa da gam­yid­vels So­ris
ide­ba sa­no­ta­ro we­siT da­mow­me­bu­
li xel­Sek­ru­le­ba, ija­ra-­ga­mos­
yid­vis for­miT pri­va­ti­ze­bi­sas ki
_ sa­i­ja­ro xel­Sek­ru­le­ba.” ama­ve ka­
no­nis Ta­nax­mad, pri­va­ti­ze­ba aris fi­
zi­ku­ri da iu­ri­di­u­li pi­re­bis an ma­
Ti ga­er­Ti­a­ne­be­bis mi­er sa­xel­mwi­fo
qo­ne­ba­ze sa­kuT­re­bis uf­le­bis Se­Ze­
na, ris Se­de­gad sa­xel­mwi­fo kar­gavs
pri­va­ti­ze­bu­li qo­ne­bis flo­bis,
sar­geb­lo­bi­sa da gan­kar­gvis, xo­lo
sa­xel­mwi­fo or­ga­no­e­bi _ mi­si mar­
Tvis uf­le­bebs. “sa­xel­mwi­fo sa­kuT­
re­ba­Si ar­se­bu­li ara­sa­sof­lo-­sa­me­
ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­wis mar­Tvi­sa
da gan­kar­gvis Se­sa­xeb” ka­no­nis me-11
mux­lis me-5 pun­qtis Ta­nax­mad, mi­wis
Sem­Zen­sa da sa­xel­mwi­fos, ro­gorc
me­sa­kuT­res, So­ris for­mde­ba nas­yi­
do­bis xel­Sek­ru­le­ba sa­mo­qa­la­qo
ko­deq­siT dad­ge­ni­li we­siT. mar­Ta­
li­a, sa­mo­qa­la­qo ko­deq­si qo­ne­ba­ze
sa­kuT­re­bis uf­le­bis Se­Ze­nis sxva­
das­xva for­mas ic­nobs, mag­ram sa­xel­
mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bis ma­re­gu­
li­re­be­li ka­non­mdeb­lo­biT dad­ge­ni­
li­a, rom sa­xel­mwi­fos sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li qo­ne­bis gas­xvi­se­ba un­da
mox­des (am Sem­Txve­va­Si, sa­kuT­re­ba­Si
ga­da­ce­ma) mxo­lod nas­yi­do­bis for­
miT, anu ro­gorc ze­moT mi­Ti­Te­bu­
li nor­mi­dan Cans, pri­va­ti­ze­bis Se­
sa­xeb ga­ri­ge­ba, ka­no­niT dad­ge­ni­li
for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­bi­sas, xde­
ba gam­yid­vel­sa da myid­vels So­ris,
es uka­nas­knel­ni ki ari­an nas­yi­do­bis
xel­Sek­ru­le­bis mxa­re­e­bi (sa­mo­qa­la­
qo ko­deq­sis 477-e mux­li).
ker­Zo sa­mar­Tleb­ri­vi ur­Ti­er­To­ba
pir­Ta Ta­nas­wo­ro­ba­ze dam­ya­re­bu­li
ur­Ti­er­To­ba­a. Se­sa­ba­mi­sad, qo­ne­
43
bis gas­xvi­se­bi­sas me­sa­kuT­re Ta­vad
wyvets sa­ku­Ta­ri qo­ne­bis Ri­re­bu­le­
bas. Tum­ca, nas­yi­do­ba xel­Sek­ru­le­
bis ise­Ti for­ma­a, rom­lis au­ci­le­
bel pi­ro­bas war­mo­ad­gens fa­si. “sim­
bo­lu­ri fa­sis” cne­bas sa­qar­Tve­los
ka­non­mdeb­lo­ba ar ic­nobs. me­tic, sa­
qar­Tve­los ka­no­nis “sa­no­ta­ro moq­me­
de­ba­Ta Ses­ru­le­bi­saT­vis sazR­a­u­ris
Se­sa­xeb” Ta­nax­mad, “mxa­re­Ta mi­er
sag­nis aS­ka­rad Se­u­sa­ba­mo Ri­re­bu­
le­bis gacx­a­de­bis Sem­Txve­va­Si, ga­
ri­ge­bis Ri­re­bu­le­bis gan­sazR­vris
sa­fuZ­ve­lia sa­qar­Tve­los sa­ga­da­
sa­xa­do ko­deq­siT gaT­va­lis­wi­ne­bu­
li sag­nis sa­baz­ro Ri­re­bu­le­ba.”29
mo­ce­mu­li nor­miT ka­non­mde­be­li
cdi­lobs, da­a­ba­lan­sos Ta­nas­wo­ro­
bis prin­ci­pi sa­mo­qa­la­qo brun­vi­sas.
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bi­sas
sa­xel­mwi­fo (Se­sa­ba­mi­si or­ga­no­e­
bis meS­ve­o­biT) moq­me­debs, ro­gorc
ker­Zo sa­mar­Tlis ur­Ti­er­To­bis mo­
na­wi­le mxa­re, mag­ram, ga­mom­di­na­re
iqi­dan, rom mxa­re­ebs So­ris sru­li
Ta­nas­wo­ro­bis dac­va Se­uZ­le­be­li­a,
swo­red ami­tom sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis
gas­xvi­se­bis pro­ce­du­re­bi ka­non­mdeb­
lo­biT mkac­rad re­gu­lir­de­ba.
aR­niS­nu­li­dan ga­mom­di­na­re, pre­zi­
den­tis ga­dawy­ve­ti­le­ba, aS­ka­rad Se­
u­sa­ba­mo fas­Si ga­as­xvi­sos qo­ne­ba kon­
kre­tul pir­ze, un­da mi­viC­ni­oT sa­mo­
qa­la­qo ur­Ti­er­To­be­bis er­T-er­Ti
Zi­ri­Ta­di prin­ci­pis _ Ta­nas­wo­ro­bis
_ dar­Rve­vad. ra kon­kre­tul mi­zans
em­sa­xu­re­ba pre­zi­den­tis ga­dawy­ve­ti­
le­be­bi qo­ne­bis “sim­bo­lur fa­sad”
gas­xvi­se­bas­Tan da­kav­Si­re­biT da ram­
de­nad efeq­tu­ria ma­Ti Se­de­ge­bi, amis
ga­a­na­li­ze­bas qve­moT Se­vec­de­biT.
ix. saqarTvelos kanoni “sanotaro moqmedebaTa SesrulebisaTvis sazRauris Sesaxeb”,
muxli 5, punqti 4.
29
a) “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis ga­da­
ce­ma gar­kve­u­li pi­ro­be­bis Ses­ru­
le­biT
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pir­da­pi­ri mi­
yid­vis for­ma gan­sxvav­de­ba pri­va­ti­
ze­bis sxva da­nar­Ce­ni for­mi­sa­gan ro­
gorc ga­dawy­ve­ti­le­bis mim­Re­bi su­
bi­eq­tiT, ase­ve dad­ge­ni­li pro­ce­du­
re­biT. ka­non­mde­be­li ga­mo­nak­liss
ad­gens im Sem­Txve­vi­saT­vis, ro­de­sac
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­ba ga­
mo­ir­Ce­va Ta­vi­si gan­sa­kuT­re­bu­li
mniS­vne­lo­biT da sxva for­miT qo­
ne­bis pri­va­ti­ze­bi­sas Se­uZ­le­be­lia
im po­zi­ti­u­ri Se­de­gis mi­Re­ba, rac
ar­se­bul kon­kre­tul Sem­Txve­va­Si
surs sa­xel­mwi­fo­sa da me­o­re pirs
er­Tdro­u­lad. “sim­bo­lur fa­sad”
qo­ne­bis ga­da­ce­ma gar­kve­u­li pi­ro­be­
bis Ses­ru­le­biT _ es is Sem­Txve­va­a,
ro­de­sac pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­
be­bi for­ma­lur Se­sa­ba­mi­so­ba­Sia ka­
non­Tan, mag­ram ga­ur­kve­ve­li rCe­ba
mi­za­ni, ra­tom iyo ga­mo­ye­ne­bu­li pri­
va­ti­ze­bis swo­red es gan­sa­kuT­re­bu­
li for­ma, ra kon­kre­tu­li pi­ro­be­bi
ga­ni­sazR­vra me­o­re mxa­ri­saT­vis, ro­
mel­Ta ukeT gan­xor­ci­e­le­ba ver mo­
xer­xde­bo­da auq­ci­o­nis an kon­kur­sis
for­miT.
gan­sa­xil­vel pe­ri­od­Si pre­zi­den­tis
mi­er mi­Re­bul iq­na 10 gan­kar­gu­le­ba
sa­qar­Tve­los
sa­pat­ri­ar­qo­saT­vis
qo­ne­bis sa­kuT­re­ba­Si ga­da­ce­mis Se­sa­
xeb, maT So­ris mxo­lod er­Ti gan­kar­
gu­le­ba iT­va­lis­wi­nebs sa­pat­ri­ar­qo­
saT­vis qo­ne­bis sim­bo­lur fa­sad _
1000 la­rad ga­da­ce­mas. sxva da­nar­Cen
Sem­Txve­va­Si, sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­
xvi­se­bis fa­si, Tun­dac “sim­bo­lu­ri”,
mi­Ti­Te­bu­li ar aris.
ni­San­dob­li­via isic, rom qo­ne­bis gas­
xvi­se­bis er­Ta­derT Zi­ri­Tad pi­ro­bas
sa­pat­ri­ar­qos mi­er ek­le­si­is aSe­ne­ba
war­mo­ad­gens. ma­ga­li­Tad, sa­qar­Tve­
los pre­zi­den­tis 2006 wlis 31 de­
44
kem­bris #842 gan­kar­gu­le­biT, q. Tbi­
li­sis me­ri­is Su­am­dgom­lo­bis sa­fuZ­
vel­ze, sa­qar­Tve­los sa­pat­ri­ar­qos
ek­le­si­is mSe­neb­lo­bi­saT­vis pir­da­pi­
ri gan­kar­gvis we­siT ga­da­e­ca q. Tbi­
lis­Si, glda­ni-­na­Za­la­de­vis ra­i­on­Si,
sa­ra­jiS­vi­lis q. #6-Si mde­ba­re 1000
kv.m. ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo da­niS­
nu­le­bis mi­wa.30 ama­ve, gan­kar­gu­le­bis
me­o­re pun­qtis Ta­nax­mad, q. Tbi­li­sis
me­ri­as da­e­va­la mi­wis nak­ve­Tis ga­da­
sa­ce­mad sa­qar­Tve­los ka­non­mdeb­lo­
biT gaT­va­lis­wi­ne­bu­li Ro­nis­Zi­e­be­
bis gan­xor­ci­e­le­ba. q. Tbi­li­sis me­ri­
am 2007 wlis 7 marts gvac­no­ba, rom
mas­sa da sa­pat­ri­ar­qos So­ris da­de­
bu­li xel­Sek­ru­le­bis Ta­o­ba­ze un­da
mig­ve­mar­Ta eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­
bis sa­mi­nis­tro­saT­vis (sa­qar­Tve­los
ius­ti­ci­is mi­nis­tris #65 brZa­ne­bis
me-7 mux­lis me-5 pun­qti).”31
sa­pat­ri­ar­qos­Tan sa­ra­jiS­vi­lis qu­Ca
#6-Si mde­ba­re 1000 kv.m mi­wis gas­xvi­
se­bas­Tan da­kav­Si­re­bu­li xel­Sek­ru­
le­bis Se­sa­xeb, sa­qar­Tve­los eko­no­mi­
ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­trom 2007
wlis 23 ap­rils gvac­no­ba, rom “mi­wis
nak­ve­Tis ga­da­ce­mis xel­Sek­ru­le­ba
dRe­i­saT­vis da­de­bu­li ar aris, Se­sa­
ba­mi­si xel­Sek­ru­le­ba sa­pat­ri­ar­qos­
Tan ga­for­me­bu­li iq­ne­ba aR­niS­nu­li
mi­wis nak­ve­Tis nor­ma­ti­u­li Ri­re­bu­
le­bis ga­dax­dis Sem­deg.”32 sav­se­biT
lo­gi­ku­ri pa­su­xi­a, Tum­ca _ ara­ka­no­
ni­e­ri.33 sa­qar­Tve­los sa­ga­da­sa­xa­do
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 31
dekembris #842 gankarguleba.
31
ix. danarTi #9, q. Tbilisis meriis 2007
wlis 7 martis #11/2115 werili.
32
ix. danarTi #10, saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis saministros q. Tbilisis saxelmwifo qonebis aRricxvisa da privatizebis
sammarTvelos 2007 wlis 23 aprilis #2-6/652
werili.
33
mocemuli Tavi Zalze gadatvirTulia normatiuli aqtebis citirebiT, magram aRniSnuli ganapiroba samarTlebriv aqtebSi xSiri
periodulobiT cvlilebebis ganxorcielebam. imavdroulad, isini winaaRmdegobrivic
iyo. arsebuli samarTlebrivi da faqtobri30
ko­deq­sis Ta­nax­mad, da­beg­vris obi­eq­
ti aris mi­wa da, ase­ve, dad­ge­ni­lia
ga­da­sa­xa­dis ga­dax­dis Se­sa­ba­mi­si ga­
nak­ve­Te­bi. gar­da ami­sa, mi­wis nor­ma­
ti­u­li fa­si dad­ge­ni­lia q. Tbi­li­sis
sak­re­bu­los ga­dawy­ve­ti­le­biT “q.
Tbi­li­sis te­ri­to­ri­a­ze sa­xel­mwi­fo
sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li ara­sa­sof­
lo-­sa­me­ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­wis
nor­ma­ti­u­li fa­sis Se­sa­xeb”. Se­sa­ba­
mi­sad, mi­wis Sem­Zen­ma un­da ga­da­i­xa­
dos moy­va­ni­li aq­te­biT dad­ge­ni­li
sa­val­de­bu­lo ga­da­sa­xa­di, Tum­ca,
mniS­vne­lo­va­ni­a, rom, Tu 7 dRis va­da­
Si q. Tbi­li­sis me­ria ar ga­a­for­meb­da
sa­qar­Tve­los sa­pat­ri­ar­qos­Tan nas­
yi­do­bis xel­Sek­ru­le­bas, aR­niS­nu­li
val­de­bu­le­bis Ses­ru­le­ba ekis­re­bo­
da sa­qar­Tve­los eko­no­mi­ku­ri gan­
vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tros, ro­mel­mac
ka­non­mdeb­lo­biT dad­ge­nil (30 dRe)
va­da­Si un­da ga­a­for­mos xel­Sek­ru­
le­ba me­o­re mxa­res­Tan. am­de­nad, sa­
mi­nis­tros mi­er mo­wo­de­bu­li pa­su­xi
em­sa­xu­re­bo­da mxo­lod da mxo­lod
ka­non­mdeb­lo­biT da­kis­re­bu­li mo­va­
le­o­bis Se­us­ru­leb­lo­bis Se­niR­bvas.
ase­Ti das­kvnis ga­mo­ta­nis sa­fuZ­
vels gvaZ­levs ara mxo­lod moq­me­di
ka­non­mdeb­lo­ba, ara­med ar­se­bu­li
praq­ti­kac.
mo­ce­mu­li msje­lo­bis sa­mar­Tleb­ri­
vi da­das­tu­re­baa “sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb” sa­qar­Tve­
los ka­no­nis me-7 mux­lis me-7 pun­qti,
rom­lis Ta­nax­mad, “sa­xel­mwi­fo qo­
ne­bis pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT
pri­va­ti­ze­bi­sas, myid­ve­li Tan­xas
ix­dis xel­Sek­ru­le­bis ga­for­me­bi­
dan er­Ti wlis gan­mav­lo­ba­Si”. da­ma­
te­biT igi­ve wess ad­gens sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT
pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb de­bu­le­bis me3 mux­lis me-3 pun­qti.
vi mdgomareobis srulyofilad asaxvis mizniT, iZulebuli gavxdiT mkiTxvelisaTvis am
formiT agveRwera arsebuli problemebi.
45
ius­ti­ci­is mi­nis­tris “sa­xel­mwi­fo
sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li ara­sa­sof­
lo-­sa­me­ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­wis
sa­kuT­re­ba­Si an sar­geb­lo­ba­Si gan­
kar­gvis we­sis dam­tki­ce­bis Se­sa­xeb”
brZa­ne­bis me-7 mux­lis me-4 pun­qti
ad­gen­da: “mi­wis pir­da­pi­ri gan­kar­
gvis Ta­o­ba­ze sa­qar­Tve­los pre­zi­
den­tis sa­mar­Tleb­ri­vi aq­tis ga­
mo­ce­mis Sem­deg, ad­gil­ze mox­de­ba
mi­wis ga­mij­vna pi­re­bi­saT­vis, Tu
ga­dax­di­li iq­ne­ba, sa­qar­Tve­los
eko­no­mi­ki­sa da fi­nan­sTa sa­mi­nis­
tro­e­bis mi­er dam­tki­ce­bu­li me­
To­di­kis Se­sa­ba­mi­sad, ad­gi­lob­ri­
vi war­mo­mad­gen­lo­bi­Ti or­ga­nos
mi­er gan­sazR­vru­li nor­ma­ti­u­li
fa­si.”34 Tum­ca, ar­se­bu­li nor­ma ar
ga­mo­ricx­avs, rom sa­qar­Tve­los eko­
no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tro­
sa da sa­qar­Tve­los sa­pat­ri­ar­qos
So­ris un­da ga­for­me­bu­li­yo xel­Sek­
ru­le­ba ka­non­mdeb­lo­biT dad­ge­nil
va­da­Si, rad­gan ima­ve mux­lis me-5
pun­qtSi cal­sa­xad dad­ge­ni­li­a, rom
“sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis sa­mar­
Tleb­ri­vi aq­tis ga­mo­ce­mis Sem­deg
Se­sa­ba­mi­si ra­i­o­nis da qa­la­qis,
ro­me­lic ar Se­dis ra­i­o­nis Se­mad­
gen­lo­ba­Si, gam­ge­o­ba (mTav­ro­ba) 7
dRis va­da­Si uz­run­vel­yofs sa­Ta­
na­do xel­Sek­ru­le­bis ga­for­me­bas
mi­wis gan­kar­gvis Ta­o­ba­ze.”
aRniSnuli norma moyvanili iqna #31 sqolioSi, 2006 wlis 27 dekembers saqarTvelos
iusticiis ministris #65 brZanebaSi Sesuli
cvlilebebis Tanaxmad. me-7 muxlis me-4 punqtis Tanaxmad, miwis fasi dgindeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos mier, romelic ar unda iyos miwis normatiul fasze
naklebi da romelic aisaxeba miwis pirdapi-­
ri gankargvis Taobaze prezidentis gankar-­
gulebaSi.” aqtSi Sesulma cvlilebebma kidev
erTxel daadastura, rom miwis fasis gadaxda ar ukavSirdeba xelSekrulebis dadebas,
radgan fasi jer ganisazRvreba aqtiTa da am
aqtis safuZvelze dadebuli xelSekrulebiT, xolo fasis gadauxdeloba samarTlebrivad iwvevs sakuTrebis damadasturebeli
mowmobis gaucemlobas Sesabamis pirze.
34
xel­Sek­ru­le­bis ga­for­me­ba rom ar
ukav­Sir­de­ba mi­wis nor­ma­ti­u­li fa­
sis ga­dax­dis sa­kiTxs, das­tur­de­ba
“sa­qar­Tve­los qa­la­qe­bis (ra­i­o­ne­bis)
mak­rom­de­ba­re­o­bis in­deq­se­bis, te­ri­
to­ri­e­bis zo­ni­re­bi­sa da sa­xel­mwi­
fo sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li ara­sa­sof­
lo-­sa­me­ur­neo da­niS­nu­le­bis mi­wis
nor­ma­ti­u­li fa­sis da wli­u­ri sa­i­ja­
ro qi­ris gan­sazR­vris Se­sa­xeb” brZa­
ne­bis pir­ve­li mux­lis me-4 pun­qtiT,
rom­lis Ta­nax­mad: “mi­wis nak­ve­Tis
fa­sis ga­dax­da xde­ba mi­wis nak­ve­Tis
ker­Zo sa­kuT­re­ba­Si ga­da­ce­mis da­ma­
das­tu­re­be­li do­ku­men­tis war­dge­
nis­Ta­na­ve.”
pre­ce­den­tad Se­iZ­le­ba mo­viy­va­noT
pre­zi­den­tis 2006 wlis 28 iv­li­sis
#412 gan­kar­gu­le­ba, rom­lis Ta­nax­
mad, pir­vel­ma pir­ma sa­qar­Tve­los sa­
pat­ri­ar­qos pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­
miT ga­das­ca de­dof­lis­wya­ro­Si yo­fi­
li sam­xed­ro na­wi­lis sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li Se­no­ba-­na­ge­bo­be­bi maT­ze
da­mag­re­bu­li mi­wis far­To­be­biT.35
eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­
trom ka­non­mdeb­lo­biT dad­ge­nil va­
da­Si, 2006 wlis 16 ag­vis­tos, sa­pat­ri­
ar­qos­Tan ga­a­for­ma xel­Sek­ru­le­ba.
xel­Sek­ru­le­biT gan­sazR­vru­lia sap­
ri­va­ti­ze­bo qo­ne­bis “sim­bo­lu­ri fa­
si” da mi­si ga­dax­dis va­da. gar­da ami­
sa, sa­kuT­re­bis uf­le­ba “myid­vels”
ga­da­e­ce­ma xel­Sek­ru­le­biT na­kis­ri
val­de­bu­le­bis Ses­ru­le­bis pi­ro­biT,
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis Ri­re­bu­le­bis
sru­lad da­far­vis Sem­deg. na­Te­li­a,
rom xel­Sek­ru­le­bis ga­for­me­ba ar
aris da­kav­Si­re­bu­li qo­ne­bis sa­fa­su­
ris ga­dax­das­Tan. “myid­ve­lis” mi­er
qo­ne­bis sa­fa­su­ris ga­da­ux­de­lo­ba iw­
vevs qo­ne­ba­ze sa­kuT­re­bis uf­le­bis
ga­da­u­cem­lo­bas.
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 28
ivlisis #412 gankarguleba.
35
46
das­kvnis sa­xiT Se­iZ­le­ba iT­qvas, rom
gar­kve­u­li pi­ro­be­bis Ses­ru­le­biT
qo­ne­bis ga­da­ce­mis Se­sa­xeb pre­zi­den­
tis gan­kar­gu­le­be­bis Ses­wav­li­sas,
ga­mov­lin­da ram­de­ni­me mniS­vne­lo­va­
ni prob­le­ma:
1. ka­non­mdeb­lo­ba­Si
xar­ve­ze­bis
sim­rav­le;
2. pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­miT qo­
ne­bis gas­xvi­se­bi­sas dad­ge­ni­li
pi­ro­be­bis for­ma­lu­ri xa­si­a­Ti
(xSir Sem­Txve­va­Si, pi­ro­be­bi mxo­
lod imi­tom aris gan­sazR­vru­
li, rom ka­no­nis moTx­ov­na for­
ma­lu­rad iq­nes Ses­ru­le­bu­li);
3. su­bi­eq­tu­ri ga­dawy­ve­ti­le­be­bis
mi­Re­bis ma­Ra­li sa­ka­non­mdeb­lo
Se­saZ­leb­lo­be­bi.
b) “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis ga­da­
ce­ma pi­ro­be­bis ga­re­Se, anu sa­xel­
mwi­fo qo­ne­bis ga­Cu­qe­ba
pre­zi­den­tis mi­er pir­da­pi­ri mi­yid­
vis for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­bas­Tan
da­kav­Si­re­biT mi­Re­bu­li gan­kar­gu­le­
be­bis Ses­wav­lam dag­va­na­xa, rom prob­
le­ma mxo­lod ka­non­mdeb­lo­ba­Si ko­
li­zi­u­ri nor­me­bis ar­se­bo­ba an dad­
ge­ni­li pi­ro­be­bis for­ma­lu­ri xa­si­a­
Ti ara­a. 2006 wlis 23 ian­vris gan­kar­
gu­le­biT sa­xel­mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si
ar­se­bu­li 5 av­to­man­qa­na “ni­va” 5 aSS
do­la­rad ga­da­e­caT Si­na­gan saq­me­Ta
sa­mi­nis­tros sa­pat­ru­lo po­li­ci­is
de­par­ta­men­tis Ta­nam­Srom­lebs.36 av­
to­man­qa­ne­bis ga­da­ce­mi­saT­vis, bu­neb­
ri­vi­a, pi­ro­be­bi dad­ge­ni­li ar yo­fi­
la, mxo­lod ga­ni­sazR­vra, rom Se­sa­
ba­mis pi­rebs sap­ri­va­ti­za­cio Tan­xa
un­da ga­da­e­xa­daT er­Ti Tvis va­da­Si.
ana­lo­gi­u­ri gan­kar­gu­le­ba mi­i­Ro sa­
qar­Tve­los pre­zi­den­tma 2007 wlis
29 ian­vars, rom­lis Ta­nax­mad, sa­kon­
sti­tu­cio sa­sa­mar­Tlos yo­fil mo­
ix. saqarTvelos prezidentis 2006 wlis 23
ianvris #27 gankarguleba.
36
sa­mar­Tle­ebs “sim­bo­lur fa­sad” 1
la­rad ga­da­e­caT av­to­man­qa­ne­bi.37
ku­ri­o­zu­lia sa­kon­sti­tu­cio sa­sa­
mar­Tlos
mo­sa­mar­Tle­e­bi­saT­vis
“som­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis pir­da­pi­
ri mi­yid­vis for­miT pri­va­ti­ze­bis
ze­mox­se­ne­bul gan­kar­gu­le­ba­Si cvli­
le­bis Se­ta­nas­Tan da­kav­Si­re­biT, pre­
zi­den­tis 2007 wlis 12 mar­tis gan­kar­
gu­le­ba. cvli­le­be­bis Ta­nax­mad, pir­
ve­li gan­kar­gu­le­bi­dan amo­Re­bul iq­
na me-2 da me-3 pun­qte­bi. amo­Re­bu­li
pun­qte­bi iT­va­lis­wi­neb­da sap­ri­va­ti­
za­cio Tan­xis ga­dax­das xel­Sek­ru­le­
bis ga­for­me­bi­dan 30 ka­len­da­ru­li
dRis va­da­Si da eko­no­mi­ku­ri gan­vi­
Ta­re­bis sa­mi­nis­tros mi­er, gan­kar­gu­
le­bis Ses­ru­le­bis miz­niT, moq­me­di
ka­non­mdeb­lo­biT gaT­va­lis­wi­ne­bu­li
Ro­nis­Zi­e­be­bis gan­xor­ci­e­le­bis uz­
run­vel­yo­fas, anu amo­Re­bul iq­na
sim­bo­lu­ri fa­sis, er­Ti la­ris ga­dax­
dis val­de­bu­le­ba.38
pre­zi­den­tis mi­er sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis gas­xvi­se­bis Se­sa­xeb moy­va­ni­li
ma­ga­li­Te­bis gan­xil­vi­sas, ga­dav­wyvi­
teT, er­Tgva­ri pa­ra­le­li gag­vev­lo
pre­zi­den­tis mi­er sa­re­zer­vo fon­
di­dan Tan­xe­bis ga­ce­mas­Tan da­kav­Si­
re­biT mi­Re­bul gan­kar­gu­le­beb­Tan.
ma­Ti Se­da­re­ba Tval­sa­Ci­nos xdis sa­
xel­mwi­fo mar­Tvis er­Tgva­rov­ne­bas.
pre­zi­den­tis sa­re­zer­vo fon­di
(mTav­ro­bis sa­re­zer­vo fon­dTan er­
Tad) Se­ad­gens sa­qar­Tve­los mTe­li
bi­u­je­tis 2%-s da mi­si da­niS­nu­le­ba
aris Tan­xe­bis gan­kar­gva iseT gan­sa­
kuT­re­bul Sem­Txve­veb­Si, ro­go­ri­
caa bu­neb­ri­vi da sxva sa­xis ka­tas­
tro­fe­bi da ga­uT­va­lis­wi­ne­be­li sa­
xel­mwi­fo­eb­ri­vi val­de­bu­le­be­bi.39
ix. saqarTvelos prezidentis 2007 wlis 29
ianvris #29 gankarguleba.
38
ix. danarTi #11, saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis saministros 2007 wlis 30 martis #1-1/561 brZaneba.
39
ix. saqarTvelos kanoni “sabiujeto sistemebis Sesaxeb”, muxlis 13.
37
47
pre­zi­den­tis sa­re­zer­vo fon­dSi ar­
se­bu­li Tan­xe­bis gan­kar­gvis ka­non­
mdeb­lo­biT dad­ge­ni­li sazR­vre­bi
ara­sak­ma­ri­sad “e­feq­tu­ri” aR­moC­nda
imi­saT­vis, ra­Ta pre­zi­den­tis ga­dawy­ve­ti­le­be­bi da ka­non­mdeb­lo­ba Se­
sa­ba­mi­so­ba­Si yo­fi­li­yo. swo­red ami­
tom ka­non­mdeb­lo­ba­Si mrav­lo­bi­Ti
cvli­le­ba gan­xor­ci­el­da.40
pre­zi­den­tma 2006 wlis 21 ap­ri­lis
#214 da 2006 wlis 7 ag­vis­tos #434
gan­kar­gu­le­be­biT sa­re­zer­vo fon­di­
dan ga­mo­yo Tan­xe­bi ope­ra­ti­ul­-sam­
Zeb­ro saq­mi­a­no­ba­Si miR­we­u­li war­ma­
te­be­bi­saT­vis Si­na­gan saq­me­Ta sa­mi­nis­
tros Ta­nam­Srom­le­bis wa­xa­li­se­bis
miz­niT. ase­ve, gul­rif­Sis ra­i­o­nis
ko­do­ris xe­o­ba­Si an­tik­ri­mi­na­lu­ri
spe­ci­a­lu­ri ope­ra­ci­is mo­na­wi­le­e­bi­
saT­vis pre­zi­den­tis mi­er ga­da­sa­ce­mi
fa­si­a­ni sa­Cuq­re­bis Se­sa­Ze­nad _ 5,410
la­ri.
moy­va­ni­li gan­kar­gu­le­be­bi adas­tu­
rebs pre­zi­den­tis mar­Tvis sti­lis
er­Tgva­rov­ne­bas. sa­xel­mwi­fos pir­
ve­li pi­ri “u­Sur­ve­lad” gan­kar­gavs
sa­xel­mwi­fo ma­te­ri­a­lur Tu fu­lad
re­sur­sebs. mar­Ta­li­a, sa­qar­Tve­los
ka­no­ni “po­li­ci­is Se­sa­xeb” iT­va­lis­
wi­nebs uf­le­ba­mo­si­li pi­re­bis mi­er
fa­si­a­ni jil­do­e­bis ga­da­ce­mas, mag­
ram pre­zi­den­tis sa­re­zer­vo fon­
di­dan ase­Ti “jil­do­e­bis” ga­ce­mis
ka­no­ni­e­re­ba se­ri­o­zul kiTx­vebs war­
mo­Sobs.
rac Se­e­xe­ba, sa­kon­sti­tu­cio sa­sa­mar­
Tlos mo­sa­mar­Tle­e­bi­saT­vis man­qa­ne­
bis ga­da­ce­mis faqts, sa­qar­Tve­los
ka­non­mdeb­lo­ba iT­va­lis­wi­nebs maT­
Tvis so­ci­a­lur ga­ran­ti­ebs, mag­ram
sa­kon­sti­tu­cio sa­sa­mar­Tlos mo­sa­
mar­Tle­TaT­vis cxov­re­bis Rir­se­u­li
ix. saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciis 2006 wlis saqarTvelos prezidentis
sarezervo fondis finansuri monitoringis
Sualeduri angariSi, gv.3-5.
40
pi­ro­be­bis uz­run­vel­yo­fis miz­niT
sa­xel­mwi­fo xar­je­bi gaT­va­lis­wi­ne­
bu­lia sa­xel­mwi­fo bi­u­jet­Si. ka­no­ni
“sa­kon­sti­tu­cio sa­sa­mar­Tlos wev­
rTa so­ci­a­lu­ri dac­vis ga­ran­ti­e­bis
Se­sa­xeb” iT­va­lis­wi­nebs so­ci­a­lu­ri
dac­vis sa­xiT sa­kon­sti­tu­cio sa­sa­
mar­Tlos wev­rTa uf­le­ba­mo­si­le­bis
Sewy­ve­tis Sem­deg maT­Tvis sa­mis­dRe­
Sio pen­si­is da­niS­vnas 1200 la­ris
ode­no­biT da sxva sa­xis Se­Ra­va­Tebs,
mag­ram, “po­li­ci­is Se­sa­xeb” ka­no­nis
msgav­sad, ar aris gaT­va­lis­wi­ne­bu­li
sxva ra­i­me fa­si­a­ni jil­do­e­bis ga­ce­ma.
pre­zi­den­tis mi­er ga­dawy­ve­ti­le­ba­
Ta mi­Re­bis mrav­lo­bi­Ti ma­ga­li­Ti­
dan ik­ve­Te­ba su­bi­eq­tu­ri da TviT­
ne­bu­ri ga­dawy­ve­ti­le­be­bis mi­Re­bis
praq­ti­ka. sam­wu­xa­rod, swo­red am­gva­
ri praq­ti­ka iq­ca mar­Tvis Zi­ri­Tad
mi­mar­Tu­le­bad.
g) “sim­bo­lur fa­sad” qo­ne­bis gas­
xvi­se­ba _ Tval­Tmaq­cu­ri ga­ri­ge­
ba?!
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bi­sas
mxa­re­Ta So­ris nas­yi­do­bis xel­Sek­
ru­le­bis da­de­bis da sa­mo­qa­la­qo ka­
non­mdeb­lo­biT dad­ge­ni­li we­se­bis
dac­vis val­de­bu­le­ba da­ma­te­biT
msje­lo­ba­sa da da­sa­bu­Te­bas ar sa­Wi­
ro­ebs.41 nas­yi­do­bis xel­Sek­ru­le­bis
ar­se­bi­Ti pi­ro­ba aris xel­Sek­ru­le­
bis sag­nis Ri­re­bu­le­ba anu fa­si.
“sa­no­ta­ro moq­me­de­ba­Ta Ses­ru­le­bi­
saT­vis sazR­a­u­ris Se­sa­xeb” ka­no­nis
me-5 mux­lis me-4 pun­qtis Ta­nax­mad,
“mxa­re­Ta mi­er sag­nis aS­ka­rad Se­u­
sa­ba­mo Ri­re­bu­le­bis gacx­a­de­bis
Sem­Txve­va­Si, ga­ri­ge­bis Ri­re­bu­le­
bis gan­sazR­vris sa­fuZ­ve­lia sa­qar­
Tve­los sa­ga­da­sa­xa­do ko­deq­siT
gaT­va­lis­wi­ne­bu­li sag­nis sa­baz­ro
Ri­re­bu­le­ba”. ni­San­dob­li­vi­a, rom
41
ix. gverdebi 14-15.
48
ka­no­nis es moTx­ov­na asa­xu­lia nas­yi­
do­bis xel­Sek­ru­le­be­bis da­mow­me­bis
Se­sa­xeb sa­no­ta­ro aq­teb­Sic. ker­Zod,
2006 wlis 16 ag­vis­tos sa­no­ta­ro aq­
tSi aR­niS­nu­li­a: “nas­yi­do­bis fa­sis
Sem­ci­re­ba, ga­da­sa­xa­dis ode­no­bis
Sem­ci­re­bis miz­niT, is­je­ba ja­ri­miT
sa­qar­Tve­los sa­ga­da­sa­xa­do ko­deq­
siT dad­ge­ni­li we­siT. Tu am xel­Sek­
ru­le­biT ifa­re­ba sxva ga­ri­ge­ba,
ma­Sin, da­vis Sem­Txve­va­Si, ga­mo­i­ye­ne­
ba da­fa­ru­li ga­ri­ge­bis we­se­bi. im
Sem­Txve­va­Si, Tu mxa­re­e­bi am­ci­re­ben
nas­yi­do­bis fass, da­vi­sas mo­sar­Ce­le
mxa­rem un­da da­am­tki­cos fa­sis Sem­ci­
re­bis faq­ti.~42
sa­mo­qa­la­qo ko­deq­sis 56-e mux­lis
me-2 pun­qti ad­gens: “Tu mo­saC­ve­ne­be­
li ga­ri­ge­biT mxa­re­ebs surT sxva
ga­ri­ge­bis da­far­va, ma­Sin ga­mo­i­ye­
ne­ba da­fa­ru­li ga­ri­ge­bis mi­marT
moq­me­di we­se­bi (Tval­Tmaq­cu­ri ga­
ri­ge­ba).”
pre­zi­den­tisgan­kar­gu­le­basa­xel­mwi­
fo qo­ne­bis pir­da­pi­ri mi­yid­vis for­
miT gas­xvi­se­bis Se­sa­xeb in­di­vi­du­a­
lu­ri ad­mi­nis­tra­ci­ul­-sa­mar­Tleb­
ri­vi aq­ti­a, ro­me­lic mxa­re­ebs So­ris
nas­yi­do­bis xel­Sek­ru­le­bis da­de­bis
sa­fuZ­vels war­mo­ad­gens. pre­zi­den­
tis mi­er sa­ku­Ta­ri uf­le­ba­mo­si­le­
bis gan­xor­ci­e­le­bi­sas ad­mi­nis­tra­
ci­ul­-sa­mar­Tleb­ri­vi aq­tiT imis
gacx­a­de­ba, rom sa­xel­mwi­fo qo­ne­ba
“sim­bo­lur fa­sad” ga­da­e­ce­ma kon­kre­
tul pirs sa­mo­qa­la­qo sa­mar­Tleb­
ri­vi xel­Sek­ru­le­bis da­de­bis gziT,
aris qvey­nis pir­ve­li pi­ris sa­ja­ro
ga­nacx­a­di Tval­Tmaq­cu­ri ga­ri­ge­bis
da­de­bis Ta­o­ba­ze, rad­gan, ro­gorc
moyvanili ganmarteba Tan erTvis yvela
nasyidobis xelSekrulebas, magram mocemul
konkretul SemTxvevaSi citireba movaxdineT
saqarTvelos sapatriarqosTan saxelmwifo
qonebis “simbolur fasad” _ 1000 larad qonebis nasyidobis xelSekrulebis dadebisas,
notariusis mier damowmebuli aqtidan.
42
uk­ve ara­er­Txel aR­vniS­neT, nas­yi­do­
bis xel­Sek­ru­le­bi­saT­vis au­ci­le­be­
li pi­ro­baa fa­si, xo­lo sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis gas­xvi­se­bi­sas nas­yi­do­bis
xel­Sek­ru­le­bis da­de­ba, ro­mel­Sic
sag­nis TviT­Ri­re­bu­le­bas­Tan aS­ka­
rad Se­u­sa­ba­mo fa­sia gan­sazR­vru­li,
ka­no­nis ena­ze sxva ara­fe­ri­a, Tu ara
Cu­qe­bis da­far­vis miz­niT da­de­bu­li
nas­yi­do­bis xel­Sek­ru­le­ba.
8. ~in­ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­
fo mxar­da­We­ris Se­sa­xeb~
sa­qar­Tve­los ka­no­nis Ta­nax­
mad qo­ne­bis gas­xvi­se­ba
Se­sa­val­Si uk­ve aR­vniS­neT, rom ~in­
ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­da­We­
ris Se­sa­xeb~ ka­no­nis amoq­me­de­bi­dan
dRem­de, in­ves­ti­ci­e­bis mo­zid­vis
miz­niT, sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis
mi­er mi­Re­bul iq­na 10 gan­kar­gu­le­
ba da aTi­ve sa­ga­mo­nak­li­so we­siT.43
vfiq­robT, rom es faq­ti sak­ma­ri­sad
war­mo­a­Cens er­Tpi­rov­nu­li da su­bi­
eq­tu­ri ga­dawy­ve­ti­le­be­bis mi­Re­bis
ten­den­ci­ebs.
pre­zi­den­tis 2006 wlis 6 no­em­bris
#696 da #697 gan­kar­gu­le­be­biT
“in­ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­da­
We­ris Se­sa­xeb” ka­no­nis Se­sa­ba­mi­sad,
azer­ba­i­ja­nis sa­er­Ta­So­ri­so ban­kma 4
mi­li­on aSS do­la­rad iyi­da kos­ta­vas
q. #65 mde­ba­re Se­no­ba-­na­ge­bo­be­bi
maT­ze da­mag­re­bu­li 1398 kv.m mi­wis
nak­ve­TiT, xo­lo azer­ba­i­ja­nis res­
pub­li­kis nav­To­bis sa­xel­mwi­fo kom­
pa­ni­am _ 3 mi­li­on aSS do­la­rad 300
arag­ve­lis q. #24-Si mde­ba­re Se­no­ba­na­ge­bo­be­bi maT­ze da­mag­re­bu­li 4,178
mi­wis nak­ve­TiT.
azer­ba­i­ja­nis sa­er­Ta­So­ri­so ban­kma
pre­zi­den­tis gan­kar­gu­le­bi­sa da
2006 wlis 26 de­kem­bers ga­for­me­bu­
li xel­Sek­ru­le­bis sa­fuZ­vel­ze,
43
ix. gverdi 8.
49
2008 wlis 1 ian­vram­de un­da ga­na­xor­
ci­e­los 25 mi­li­o­ni la­ris sa­in­ves­ti­
cio prog­ra­ma, xo­lo azer­ba­i­ja­nis
nav­To­bis sa­xel­mwi­fo kom­pa­ni­am ima­
ve va­da­Si _ 30 mi­li­o­ni la­ris Ri­re­bu­
le­bis sam­Se­neb­lo, sa­vaW­ro da sxva
sa­in­ves­ti­cio prog­ra­ma.44
sa­xel­mwi­fos mi­er azer­ba­i­ja­nis
res­pub­li­kis sa­xel­mwi­fo nav­To­bis
kom­pa­ni­a­sa da azer­ba­i­ja­nis sa­er­Ta­
So­ri­so ban­kTan da­de­bu­li xel­Sek­
ru­le­be­bi war­ma­te­bul ga­ri­ge­be­bad
Se­iZ­le­ba mi­viC­ni­oT, rad­gan sa­xe­zea
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
pir­ve­la­di efeq­ti, anu sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis gas­xvi­se­ba mox­da so­li­dur
fa­sad da, imav­dro­u­lad, pri­va­ti­ze­
bi­sas gaT­va­lis­wi­ne­bul iq­na sa­xel­
mwi­fos grZel­va­di­a­ni in­te­re­se­bi _
myid­vel­ma kom­pa­ni­eb­ma ai­Res sa­qar­
Tve­lo­Si in­ves­ti­ci­is val­de­bu­le­
ba.45 Tum­ca, imi­saT­vis, rom esa Tu is
ga­ri­ge­ba war­ma­te­bu­lad Ca­iT­va­los,
mniS­vne­lo­va­ni­a, ga­var­kvi­oT, ram­de­
nad in­for­mi­re­bu­lia qar­Tu­li sa­
xel­mwi­fo im in­ves­ti­ci­e­bis Se­sa­xeb,
ro­mel­Ta gan­xor­ci­e­le­bis ime­da­dac
da­i­do aR­niS­nu­li ga­ri­ge­ba. Cven da­
vin­te­res­diT, ar­se­bobs Tu ara ga­we­
ri­li geg­ma, kon­kre­tu­lad ra­Si da
ra for­miT un­da mox­des 25 da 30 mi­
li­o­ni la­ris in­ves­ti­re­ba, ra sa­xis
mSe­neb­lo­bas an sa­vaW­ro saq­mi­a­no­bas
da­a­fi­nan­sebs nav­To­bis kom­pa­ni­a, an,
sa­er­Tod, ra sa­xis in­ves­ti­re­ba un­da
Cven mier gamoTxovnil iqna saqarTvelos
prezidentis mier gankargulebis miRebamde
yvela savaldebulo dokumenti. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministrom
2007 wlis 18 ianvars gamogvigzavna mis xelT
arsebuli yvela dokumenti, Sesabamisad,
azerbaijanis respublikis saxelmwifo navTobis kompaniis gancxadeba ar iqna mowodebuli TandarTul masalebSi.
45
ix. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
saministrosa da azerbaijanis respublikis
saxelmwifo navTobis kompanias Soris dadebuli 2006 wlis 26 dekembris xelSekruleba.
ga­na­xor­ci­e­los azer­ba­i­ja­nis sa­er­
Ta­So­ri­so ban­kma. eko­no­mi­ku­ri gan­
vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­trom46 gvi­pa­su­xa:
mxa­re­ebs So­ris ga­for­me­bu­li xel­
Sek­ru­le­be­bis Se­sa­ba­mi­sad, ~myid­
vel­ma~ na­kis­ri val­de­bu­le­be­bis Ses­
ru­le­bis Se­sa­xeb yo­vel eqvs Tve­Si
er­Txel un­da war­mo­ad­gi­nos in­for­
ma­cia sa­mi­nis­tro­Si.~47 sa­mi­nis­tros
pa­su­xi na­Tels xdis, rom kom­pa­ni­as,
ro­mel­mac pri­o­ri­te­tu­lad mi­i­Ro
sa­xel­mwi­fo qo­ne­ba sa­qar­Tve­lo­Si,
“sity­va­ze en­dnen” da ara­vi­Ta­ri kon­
kre­tu­li sa­in­ves­ti­cio geg­ma da xed­
va ar war­mo­ud­ge­ni­a.
moy­va­ni­li faq­te­bi cxad­yofs, rom
am sa­xis ga­dawy­ve­ti­le­be­bis efeq­
tu­ro­ba Se­mo­i­far­gle­ba myi­si­e­ri
Se­de­ge­biT, xo­lo rac Se­e­xe­ba grZel­
va­di­an in­te­re­sebs, is yo­vel­Tvis Se­
iZ­le­ba dad­ges kiTx­vis niS­nis qveS,
vi­na­i­dan mo­la­pa­ra­ke­be­bis pro­ces­Si
sa­xel­mwi­fos ara­vi­Ta­ri kon­kre­tu­
li pi­ro­be­bi da xed­va arc Ta­vad Se­u­
Ta­va­ze­bia da arc in­ves­to­re­bi­sa­gan
mo­uTx­o­vi­a.
9. �����������������������������
ija­ra-­ga­mos­yid­va��������
da ����
Sps�
“hid­ros”�������
saq­me48
ija­ra-­ga­mos­yid­va sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis pri­va­ti­ze­bis er­T-er­Ti mniS­vne­
lo­va­ni for­ma­a, Tum­ca, ze­moT moy­
va­ni­li sta­tis­ti­ka cxad­yofs, rom
gan­sa­xil­vel pe­ri­od­Si qo­ne­bis gas­
xvi­se­bis es for­ma aq­tu­a­lu­ro­biT
44
ix. danarTi #12, saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis 2007 wlis 5 Tebervlis
#g-04/31-07 gancxadeba.
47
ix. danarTi #13, saqarTvelos ekonomikuri
ganviTarebis saministros 2007 wlis 14 Tebervlis #18/315/9-7 werili.
48
konkretuli privatizebis faqti Cven mier
Seswavlil iqna ori garemoebis gamo. kerZod:
1. xelSekrulebis dasrulebis vada dadga winamdebare kvlevisaTvis SerCeul periodSi
da 2. dokumentebis pirveladi gacnobisTanave aRmovaCineT mniSvnelovani darRvevebi.
46
50
ar ga­mo­ir­Ce­o­da. Se­saZ­le­be­li­a, es
imi­Tac aix­snas, rom igi xan­grZliv pe­
ri­od­zea gaT­vli­li, xo­lo sa­xel­mwi­
fos pri­o­ri­te­ti qo­ne­bis daC­qa­re­bu­
lad gan­sa­xel­mwi­fo­eb­ri­o­ba iyo.
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
Se­sa­xeb” ka­no­nis me-6 mux­lis me-4
pun­qtiT: “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis ija­
ra-­ga­mos­yid­vis for­miT ga­yid­vis
mi­za­nia ga­mos­yid­vam­de ma­te­ri­a­lu­
ri fa­se­u­lo­bis va­di­a­ni da sas­yid­
li­a­ni mflo­be­lo­ba da sar­geb­lo­ba
sa­me­ur­neo saq­mi­a­no­bis da­mo­u­ki­
deb­lad war­mar­Tvis­Tvis.” mi­si mom­
xib­vle­lo­ba mdgo­ma­re­obs:
1. qo­ne­biT sar­geb­lo­bis sas­yid­li­
�����������
a­no­ba­sa����
da
2. sa­me­ur­neo saq­mi­a­no­bis gan­xor­
ci­e­le­bis Se­saZ­leb­lo­ba­Si.
ija­ra-­ga­mos­yid­vis for­miT sa­xel­
mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis po­zi­ti­
u­ro­ba mxo­lod ze­moT Ca­moT­vli­liT
ar Se­mo­i­far­gle­ba. “sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis ija­ra-­ga­mos­yid­vis for­miT
pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb de­bu­le­bis
me-2 mux­lis Ta­nax­mad: “sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis ija­ra-­ga­mos­yid­viT ga­ce­
ma xde­ba kon­kur­siT, sa­xel­mwi­fo
qo­ne­bis kon­kur­sis for­miT pri­va­
ti­ze­bis Se­sa­xeb” de­bu­le­bis moTx­
ov­na­Ta Se­sa­ba­mi­sad.” kon­kur­sSi ga­
mar­jve­bu­lis ga­mov­le­nis kri­te­ri­u­
mi ki sa­kon­kur­so pi­ro­be­bis sru­lad
dak­ma­yo­fi­le­ba da ga­mo­sas­yid sa­i­ja­
ro qo­ne­ba­ze maq­si­ma­lu­ri fa­sis ga­
dax­da­a.
ija­ra-­ga­mos­yid­va sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis gas­xvi­se­bis yve­la­ze moq­nil for­
mad Se­iZ­le­ba mi­viC­ni­oT. sa­i­ja­ro
ur­Ti­er­To­bis pe­ri­od­Si mxa­re­ebs
Se­saZ­leb­lo­ba aqvT, Se­a­fa­son, Tu
ram­de­nad mom­ge­bi­a­ni ga­ri­ge­ba Sed­ga
sa­xel­mwi­fo­sa da Sem­syid­vel ker­Zo
pirs So­ris, SeZ­lebs Tu ara Sem­syid­
ve­li mis mi­er sa­kon­kur­so pi­ro­be­bis
sru­lad Ses­ru­le­bas. sa­kon­kur­so pi­
ro­be­bis da xel­Sek­ru­le­biT na­kis­ri
val­de­bu­le­be­bis Se­us­ru­leb­lo­bis
Sem­Txve­va­Si, sa­xel­mwi­fos Se­saZ­leb­
lo­ba eZ­le­va, cal­mxri­vad Sewy­vi­tos
xel­Sek­ru­le­ba sa­mo­qa­la­qo ko­deq­
siT dad­ge­ni­li nor­me­bi­sa da da­de­bu­
li xel­Sek­ru­le­bis sa­fuZ­vel­ze.
ija­ra-­ga­mos­yid­vis for­miT qo­ne­bis
gas­xvi­se­bis, xel­Sek­ru­le­be­biT na­kis­
ri val­de­bu­le­be­bis da sa­xel­mwi­fos
mxri­dan sa­ku­Ta­ri mo­qa­la­qe­e­bis in­
te­re­se­bis dac­vis sa­i­lus­tra­ci­od,
gvsurs, gan­vi­xi­loT da­ba wyneT­Si
“saq­hid­ro­e­ner­gom­Se­nis” ba­lan­sze
ricx­u­li Se­no­bis pri­va­ti­ze­bis ma­ga­
li­Ti.
qo­ne­bis mar­Tvis sa­mi­nis­trom ga­zeT­
Si “ka­ba­do­ni-8” 1997 wlis 24-26 ma­
i­sis ga­mo­aq­vey­na gan­cxa­de­ba sa­xel­
mwi­fo sa­kuT­re­ba­Si ar­se­bu­li r/g
“saq­hid­ro­e­ner­gom­Se­nis” ba­lan­sze
ricx­u­li, d. wyneT­Si mde­ba­re da­sas­
ve­ne­be­li sax­le­bis ija­ra-­ga­mos­yid­
viT ga­ce­mis miz­niT, ko­mer­ci­u­li
kon­kur­sis ga­mocx­a­de­bis Se­sa­xeb.
ko­mer­ci­u­li kon­kur­sis pi­ro­be­bad
ga­ni­sazR­vra:
a) da­sas­ve­ne­bel­-ga­ma­jan­sa­Re­be­li�
kom­pleq­sis mowy­o­ba;
b)sa­a­ga­ra­ko
bi­neb­Si
mcxov­reb
ltol­vil­Ta sa­yo­facx­ov­re­bo pi­
ro­be­bis ga­um­jo­be­se­ba;
g) vi­na­i­dan aga­rak­Si gan­Tav­se­bu­li
ari­an ltol­vi­le­bi, aR­niS­nul
obi­eq­tze ar vrcel­de­ba 1997
wlis 31 de­kem­bram­de sa­i­ja­ro qo­
ne­bis 51%-is au­ci­le­be­li ga­mos­
yid­vis moTx­ov­na da sa­i­ja­ro xel­
Sek­ru­le­bis va­da ga­ni­sazR­vre­ba
10 wliT;
d)“mo­i­ja­ris” mi­er xel­Sek­ru­le­
bis moq­me­de­bis pir­ve­li wlis gan­
mav­lo­ba­Si qo­ne­bis ga­mo­sas­yi­di
Tan­xis (mi­si na­wi­lis) ga­dax­dis
51
Sem­Txve­va­Si, sa­i­ja­ro qi­ra ga­da­ix­
de­ba 1 wlis sa­i­ja­ro qi­ris mTli­a­
ni mo­cu­lo­biT.49
kon­kur­sSi mo­na­wi­le­o­ba­ze ga­nacx­a­
di wa­rad­gi­na hol­din­gur­ma kom­pa­
ni­am “hid­ro­e­ner­gom­Se­ni”. sa­i­ja­ro
ga­nacx­ad­Si aR­niS­nu­li­a, rom “am­xa­
na­go­ba da­sas­ve­ne­bel sax­leb­Si gan­
Tav­se­bul ltol­vi­lebs ma­Ti iq
cxov­re­bis pe­ri­od­Si ar wa­u­ye­nebs
pre­ten­zi­as bi­ne­bis ga­Ta­vi­suf­
le­bis Se­sa­xeb. yve­la­na­i­rad xels
Se­uwy­obs sa­a­ga­ra­ko bi­neb­Si gan­
Tav­se­bul ltol­vi­lebs ma­Ti sa­yo­
facx­ov­re­bo pi­ro­be­bis ga­sa­um­jo­
be­seb­lad, ga­a­ta­rebs Ro­nis­Zi­e­bebs
ko­mu­na­lu­ri mom­sa­xu­re­bis asa­maR­
leb­lad. sa­Wi­ro­e­bis Sem­Txve­va­Si,
mo­a­ma­ra­gebs maT sa­Ta­na­do in­ven­ta­
riT, Ca­u­ta­rebs mim­di­na­re Se­ke­Te­
bas.”50 qo­ne­bis mar­Tvis mi­nis­tris
1997 wlis 24 iv­ni­sis #1-3/404 brZa­
ne­bis Se­sa­ba­mi­sad, ko­mer­ci­ul kon­
kur­sSi ga­mar­jve­bu­lad ga­mocx­ad­da
hol­din­gu­ri kom­pa­nia “saq­hid­rom­Se­
ni”, ro­mel­mac sxva pi­ro­beb­Tan er­
Tad, ga­mocx­a­de­bu­li sa­i­ja­ro qi­ris
11 200 aSS do­lar­ze me­ti, maq­si­ma­lu­
ri Tan­xis 11 210 aSS do­la­ris ek­vi­
va­len­tu­ri Tan­xis ga­dax­da ikis­ra.
Se­sa­ba­mi­sad, 1997 wlis 15 oq­tom­bers
qo­ne­bis mar­Tvis sa­mi­nis­tro­sa da
ga­mar­jve­bul pirs So­ris ga­for­mda
sa­i­ja­ro xel­Sek­ru­le­ba. xel­Sek­ru­
le­bis gac­no­bis­Ta­na­ve yu­radR­e­bas
ipy­robs is faq­ti, rom sa­i­ja­ro xel­
Sek­ru­le­ba­Si ar aris Ca­de­bu­li sa­a­ga­
ra­ko bi­neb­Si mcxov­re­bi dev­ni­le­bi­
saT­vis sa­yo­facx­ov­re­bo pi­ro­be­bis
ga­um­jo­be­se­bis moTx­ov­na.
mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom sa­kon­kur­so
pi­ro­be­bi sru­lad ar iyo asa­xu­li
ix. danarTi #14, saqarTvelos qonebis marTvis saministros 1997 wlis 28 martis #13/193 brZaneba.
50
ix. danarTi #15, “saqhidoenergomSenTan”
Seqmnili droebiTi amxanagobis saijaro gancxadeba.
49
xel­Sek­ru­le­ba­Si, da­vin­te­res­diT,
ram­de­nad xde­bo­da mxa­re­Ta mi­er sa­
kon­kur­so pi­ro­be­bi­sa da sa­xel­Sek­
ru­le­bo moTx­ov­ne­bis Ses­ru­le­ba.
a) sa­i­ja­ro qi­ri­sa da ga­mo­sas­yi­di
Tan­xis ga­dax­da
xel­Sek­ru­le­bis me-2 mux­li gan­sazR­
vravs sa­i­ja­ro qi­ras, mi­si ga­dax­dis
va­deb­sa da qo­ne­bis ga­mos­yid­vis pi­ro­
bebs. 2.1 mux­lis Ta­nax­mad, “sa­i­ja­ro
qi­ra “mo­i­ja­re”-m un­da ga­da­u­xa­dos
“me­i­ja­re”-s erov­nu­li va­lu­tiT,
yo­vel 6 Tve­Si er­Txel (a­ra­ug­vi­a­
nes mom­dev­no Tvis 15 ricx­vi­sa) Ta­
na­bar­wi­lad, ga­dax­dis dRi­saT­vis
do­la­ris erov­nul va­lu­tas­Tan ar­
se­bu­li kur­siT.”
eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­
tros mi­er mo­wo­de­bu­li sa­ga­dax­do
da­va­le­bis qviT­re­bis mi­xed­viT, Sps
“hid­ros” 1997 wli­dan 2000 wlam­de
ga­dax­di­li aqvs 23 731.2 la­ri. sa­mi­
nis­tros mi­er mo­wo­de­bu­li qviT­re­
biT das­tur­de­ba, rom mxa­re ar­Rvev­
da xel­Sek­ru­le­biT na­kisr ori­ve
val­de­bu­le­bas: aras­rul­yo­fi­lad
da arad­ro­u­lad ix­di­da sa­i­ja­ro qi­
ras, Tum­ca, ma­inc ix­di­da. sa­xel­Sek­
ru­le­bo pi­ro­be­bis dar­Rve­vis ga­mo,
2001 wlis 31 ma­iss qo­ne­bis mar­Tvis
sa­mi­nis­trom mi­mar­Ta sa­sa­mar­Tlos
da mo­iTx­o­va, Sps “hid­ros” da­kis­re­
bo­da sa­i­ja­ro qi­ri­sa da ja­ri­mis ga­
dax­da 14 084 aSS do­la­ris ode­no­biT.
uze­na­e­si sa­sa­mar­Tlos mi­er 2005
wlis 5 oq­tom­bris sa­bo­loo gan­Ci­ne­
biT dad­gin­da, rom Sps “hid­ros” sa­i­
ja­ro qi­ra sa­er­Tod ar ga­da­ux­di­a.51
Se­sa­ba­mi­sad, sa­sa­mar­Tlom Sps “hid­
ros” da­a­kis­ra sa­xel­mwi­fos sa­sar­
geb­lod 14,084 aSS do­la­ris ga­dax­da.
2006 wlis 16 ian­vars Sps “hid­rom” sa­
ix. saqarTelos uzenaesi sasamarTlos administraciul da sxva kategoriis saqmeTa palatis 2005 wlis 5 oqtombris ganCineba.
51
52
i­ja­ro qi­ris sa­xiT ga­da­i­xa­da 89 029
la­ri, sa­u­ra­vi _ 7 876 la­ri da ja­ri­
ma _ 2 686 la­ri. ga­ur­kvev­lo­bas war­
mo­Sobs is faq­ti, rom eko­no­mi­ku­ri
gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tros mi­er Cven­
Tvis war­mod­ge­ni­li sa­ga­dax­do qviT­
re­bis Ta­nax­mad, Sps “hid­ro” sa­i­ja­ro
qi­ras ix­di­da 1997-1999 wleb­Si,52 Tum­
ca, ga­u­ge­ba­ri­a, ra­tom ar ai­sa­xa igi
sa­sa­mar­Tlos ga­dawy­ve­ti­le­beb­Si an
ra­tom ar war­mo­ad­gi­na Sps “hid­rom”
sa­ku­Ta­ri in­te­re­se­bis da­sa­ca­vad mis
mi­er uk­ve ga­dax­di­li sa­i­ja­ro qi­ris
qviT­re­bi?
b)������������������������������������
kon­kur­sis me­o­re pi­ro­ba _ dev­
nil­Ta sacx­ov­re­be­li pi­ro­be­bis ga­
um­jo­be­se­ba
dev­nil­Ta sa­yo­facx­ov­re­bo pi­ro­be­
bis ga­um­jo­be­se­ba er­T-er­Ti mniS­vne­
lo­va­ni pi­ro­ba iyo sa­xel­mwi­fo qo­ne­
bis ija­ra-­ga­mos­yid­vis for­miT Se­sa­
Ze­nad. swo­red am pi­ro­bis srul­yo­fi­
lad Ses­ru­le­bis miz­niT, aR­niS­nul
obi­eq­tze ar gav­rcel­da 1997 wlis
31 de­kem­bram­de sa­i­ja­ro qo­ne­bis Ri­
re­bu­le­bis 51%-is au­ci­le­be­li ga­
mos­yid­vis val­de­bu­le­ba.53 Tum­ca,
ro­gorc uk­ve aR­vniS­neT, kon­kur­sis
me­o­re moTx­ov­na mxa­re­ebs So­ris da­
de­bul xel­Sek­ru­le­ba­Si aRar ai­sa­xa.
mi­u­xe­da­vad ami­sa, Se­ve­ca­deT, gag­ver­
kvia Sps “hid­ros” mi­er aR­niS­nu­li
pi­ro­bis Ses­ru­le­bis mdgo­ma­re­o­ba.54
aR­moC­nda, rom dev­nil­Ta sa­yo­facx­
ov­re­bo pi­ro­be­bis ga­um­jo­be­se­bis
Se­sa­xeb in­for­ma­ci­as, Cven mi­er gan­
cxa­de­bis war­dge­nam­de, eko­no­mi­ku­ri
gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­tro ar flob­
da. mo­wo­de­bu­li do­ku­men­te­bis Ta­
ix. danarTi #16, 1997 wlis 17 dekembris saijaro qiris sagadaxdo davalebis qviTari.
53
ix. danarTi #14, saqarTvelos qonebis marTvis saministros 1997 wlis 28 martis #13/193 brZaneba.
54
ix. danarTi #17, saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis 2006 wlis 10 oqtombris #g04/353-06 gancxadeba.
52
nax­mad, Sps “hid­ro” 2006 wlis 13 oq­
tom­bris we­ril­Si aR­niS­navs: “sa­xel­
mwi­fo qo­ne­bis mar­Tvis sa­mi­nis­tro­sa
da Sps “hid­ros” So­ris 1997 wlis 15
oq­tom­bers da­de­bu­li ija­ra-­ga­mos­
yid­vis xel­Sek­ru­le­bis moq­me­de­bis
pe­ri­od­Si Cven gan­va­xor­ci­e­leT
wyliT mo­ma­ra­ge­bis sis­te­mis re­a­bi­
li­ta­cia da eleq­tro tran­sfor­ma­
to­ris Sec­vla, rom­lis meS­ve­o­bi­Tac
da­sas­ve­ne­be­li kom­pleq­sis “a” da “b”
kor­pu­sebs mi­e­wo­de­baT el. ener­gi­a.
ag­reT­ve, gan­xor­ci­el­da mim­de­ba­re
te­ri­to­ri­is ke­Til­mowy­o­ba. gar­da
aR­niS­nu­li­sa, Cven dev­ni­le­bi uz­run­
vel­vya­viT sa­yo­facx­ov­re­bo niv­Te­
biT: ave­ji, ma­ci­va­ri, gaz­qu­re­bi da
a.S.”55
upir­ve­les yov­li­sa, Ta­ma­mad Se­iZ­le­
ba iT­qvas, rom mo­wo­de­bu­li do­ku­men­
te­bi Cven mi­er gag­zav­ni­li gan­cxa­de­
bis sa­fuZ­vel­ze Se­iq­mna. me­o­re _ mi­u­
xe­da­vad gan­me­o­re­bi­Ti moTx­ov­ni­sa,
Sps “hid­ros” mi­er gan­xor­ci­e­le­bu­
li Ro­nis­Zi­e­be­bis da­ma­das­tu­re­be­li
do­ku­men­te­bis as­le­bi ver mi­vi­ReT.56
Sps “hid­ro”, mis mi­er Ca­ta­re­bu­li
Ro­nis­Zi­e­be­bis
da­ma­das­tu­re­be­li
do­ku­men­te­bis war­dge­nas­Tan da­kav­
Si­re­biT, eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis
sa­mi­nis­tros 2006 wlis 27 oq­tom­
bris we­ri­liT aty­o­bi­nebs: “yo­ve­li­
ve aR­niS­nu­lis gan­xor­ci­e­le­bi­saT­vis
sa­Wi­ro ma­sa­le­bis (6 met­ri­a­ni wylis
mi­li, tran­sfor­ma­to­ri da mi­si ze­Ti
da a.S.) Se­Ze­na mox­da Sps “hid­ros” par­
tni­o­re­bis pi­ra­di sax­sre­biT... aq­ve
Se­gax­se­nebT, rom es xde­bo­da 19971998 wleb­Si da, na­wi­lob­riv amis ga­
mo, Cven mok­le­bu­li varT Se­saZ­leb­
lo­bas, war­mo­gid­gi­noT aR­niS­nu­li
ma­sa­le­bis Se­Ze­nis da­ma­das­tu­re­be­li
ix. danarTi #18, Sps “hidros~ 2006 wlis 13
oqtombris #12 werili.
56
ix. danarTi #19, saqarTvelos axalgazrda
iuristTa asociaciis 2006 wlis 20 oqtombris #g04/382-06 gancxadeba.
55
53
do­ku­men­te­bi, Cven arc gvi­fiq­ria
ma­Ti Se­nax­va, rad­gan “saq­hid­ro­e­ner­
gom­Se­nis” da­sas­ve­ne­bel kom­pleq­
sSi mcxov­re­bi dev­ni­le­bis mi­marT
yo­vel­Tvis ke­Til­gan­wyo­bil­ni vi­ya­
viT da ver vi­va­ra­u­deb­diT, rom Cven
mi­er maT­Tvis ga­ke­Te­bu­li yo­ve­li
ke­Ti­li saq­mis do­ku­men­tu­rad da­
das­tu­re­ba mog­vi­wev­da.”57 am­de­nad,
sa­xel­mwi­fos wi­na­Se sa­kon­kur­so pi­
ro­be­bis Se­sa­ba­mi­sad aRe­bu­li val­
de­bu­le­ba “ke­Ti­li saq­mis” ke­Te­ba
yo­fi­la, ro­mel­sac Tur­me do­ku­men­
tu­rad da­das­tu­re­ba ar sWir­de­ba. ga­
u­geb­ro­bis sa­bo­lo­od ga­sar­kve­vad
kvlav miv­mar­TeT eko­no­mi­ku­ri gan­vi­
Ta­re­bis sa­mi­nis­tros. am­je­rad, viTx­
ov­diT in­for­ma­ci­as, eko­no­mi­ku­ri
gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­trom, sa­i­ja­ro
xel­Sek­ru­le­bis 3.1.1 mux­lis Se­sa­ba­
mi­sad, isar­geb­la Tu ara “me­i­ja­ris”
uf­le­biT, da­eT­va­li­e­re­bi­na ija­riT
ga­da­ce­mu­li obi­eq­ti.58 ag­reT­ve, Se­
saZ­le­be­lia Tu ara sa­kon­kur­so pi­
ro­be­bis am sa­xiT (yo­vel­gva­ri do­ku­
men­tis war­dge­nis ga­re­Se) Ses­ru­le­
ba Ca­iT­va­los xse­ne­bu­li pi­ro­be­bis
Ses­ru­le­bad. sa­mi­nis­tros pa­sux­ma
yo­vel­gvar mo­lo­dins ga­da­a­War­ba,
ma­Ti ar­gu­men­te­bi Se­mo­i­far­gla Sem­
de­giT: sa­mi­nis­trom “uk­ve war­mo­gid­
gi­naT in­for­ma­cia Sps ”hid­ros” mi­er
ga­we­u­li sa­mu­Sa­o­e­bis Se­sa­xeb, ro­me­
lic da­das­tu­re­bu­li iyo Se­sa­ba­mi­si
do­ku­men­te­biT da gan­mar­te­be­biT,
rac ar iZ­le­o­da sa­mi­nis­tro­saT­vis
un­dob­lo­bi­sa da eW­vis sa­fuZ­vels.”59
ix. danarTi #20, Sps “hidros~ 2006 wlis 27
oqtombris #16 werili.
58
gvinda, yuradReba gavamaxviloT im faqtze,
rom xelSekrulebis me-3 muxlis 3.1.1 muxlis
Tanaxmad, “moijares” ufleba hqonda, daeTvalierebina ijariT gacemuli obieqti, Tumca,
saministros am uflebiT ar usargeblia saijaro xelSekrulebis mimdinareobis 10 wlis
ganmavlobaSi.
59
ix. danarTi #21, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros 2006 wlis 30
oqtombris #21/2795/9-6 werili.
57
mo­ce­mu­li obi­eq­tis gas­xvi­se­bas­Tan
da­kav­Si­re­bu­li “ga­u­geb­ro­be­bi” moy­
va­ni­li faq­te­biT ar amo­i­wu­re­ba. sa­
qar­Tve­los uze­na­e­si sa­sa­mar­Tlo
2005 wlis 5 oq­tom­bris gan­Ci­ne­ba­Si
cal­sa­xad xazs us­vams, rom “mxa­re­Ta
So­ris ga­for­me­bul xel­Sek­ru­le­ba­
Si obi­eq­tSi ltol­vil­Ta yof­nis
mi­u­Ti­Teb­lo­ba ar war­mo­ad­gens mo­
i­ja­ris sa­i­ja­ro qi­ris ga­dax­dis
val­de­bu­le­bi­sa­gan ga­Ta­vi­suf­le­
bis sa­fuZ­vels, ram­de­na­dac aR­niS­
nul ga­re­mo­e­bas iT­va­lis­wi­neb­da
TviT sa­kon­kur­so pi­ro­be­bi.” am­de­
nad, Tu vi­xel­mZRva­ne­lebT sa­sa­mar­
Tlos gan­mar­te­biT, sa­kon­kur­so pi­
ro­be­bis Ses­ru­le­ba sa­val­de­bu­loa
mi­u­xe­da­vad imi­sa, pir­da­pir we­ria es
xel­Sek­ru­le­ba­Si Tu _ ara. sam­wu­xa­
rod, sa­kon­kur­so pi­ro­bis moTx­ov­na
_ ltol­vil­Ta sacx­ov­re­be­li pi­ro­
be­bis ga­um­jo­be­se­ba _ um­niS­vne­lo
aR­moC­nda ori­ve mxa­ri­saT­vis. eko­no­
mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­mi­nis­trom
Sps “hid­ros” 2006 wlis 24 iv­liss ise
ga­das­ca sa­kuT­re­bis da­ma­das­tu­re­be­
li mow­mo­ba, rom arc ki da­in­te­re­se­
bu­la sa­kon­kur­so pi­ro­bis Ses­ru­le­
bis mdgo­ma­re­o­biT.
sa­bo­lo­od, da­ba wyneT­Si “saq­hid­ro­e­
ner­gom­Se­nis” ba­lan­sze ricx­u­li sa­a­
ga­ra­ko Se­no­be­bis ga­yid­vas­Tan da­kav­
Si­re­bu­li do­ku­men­te­bis gac­no­biT,
Se­iZ­le­ba da­vas­kvnaT:
1. sa­xel­mwi­fos mxri­dan
sa­kon­
kur­so pi­ro­be­bis gan­sazR­vra
for­ma­lur xa­si­aTs ata­rebs;
2. sa­xel­mwi­fo
ar in­te­res­de­ba
kon­tra­gen­tis mi­er “me­o­re­xa­
ris­xo­va­ni” sa­kon­kur­so pi­ro­be­
bis Ses­ru­le­bis mdgo­ma­re­o­biT;
3. mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom sa­i­ja­ro
xel­Sek­ru­le­ba iT­va­lis­wi­neb­da
sa­xel­mwi­fo­saT­vis _ ro­gorc
“me­i­ja­ri­saT­vis” _ xel­say­rel
pi­ro­bebs, sa­xel­mwi­fom ar ga­mo­
54
i­ye­na mis xelT ar­se­bu­li ka­no­
ni­e­ri ber­ke­te­bi. sa­kon­kur­so
da sa­xel­Sek­ru­le­bo pi­ro­be­bis
dar­Rve­vi­sa da Se­us­ru­leb­lo­
bis mi­u­xe­da­vad, Sps “hid­ros”
sa­mar­Tleb­ri­vi Tval­saz­ri­siT
uka­no­nod da­u­das­tur­da aR­niS­
nul qo­ne­ba­ze sa­kuT­re­ba.
10. sa­xel­mwi­fos mi­er pri­va­
ti­ze­bis pro­ce­sis kon­tro­
li da sa­ka­non­mdeb­lo ber­ke­
te­bi
sa­qar­Tve­los mTav­ro­bam 2005 wlis
12 seq­tem­bers dam­tki­ce­bu­li gan­kar­
gu­le­biT “sa­qar­Tve­los erov­nu­li
an­ti­ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­is sa­moq­
me­do geg­mis dam­tki­ce­bis Se­sa­xeb”60
er­T-erT pri­o­ri­te­tad da­i­sa­xa “sa­
xel­mwi­fo qo­ne­bi­sa da sa­war­mo­e­bis
pri­va­ti­ze­bis daC­qa­re­ba da maq­si­ma­
lu­ri gam­Wvir­va­lo­bis uz­run­vel­yo­
fa mxo­lod sa­xel­mwi­fo fun­qci­e­bis
gan­sa­xor­ci­e­leb­lad sa­Wi­ro qo­ne­bis
sa­kuT­re­ba­Si da­to­ve­bis miz­niT.”
pri­va­ti­za­ci­e­bis pri­o­ri­te­tu­lo­
ba 2006 wlis sa­moq­me­do stra­te­gi­
a­Sic ana­lo­gi­u­rad ga­ni­sazR­vra.61
sa­qar­Tve­lo mTav­ro­bis mi­er aq­cen­
ti­re­bul iq­na sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis
daC­qa­re­bu­li gas­xvi­se­ba da am pro­
ce­sis maq­sima­lu­ri gam­Wvir­va­lo­bis
uz­run­vel­yo­fa, mag­ram yu­radR­e­bis
miR­ma dar­Ca ise­Ti sa­kiTx­e­bi, ro­go­
ri­caa pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb ka­non­
mdeb­lo­ba­Si ar­se­bu­li xar­ve­ze­bis
ga­mov­le­na da ka­non­mdeb­lo­bis srul­
yo­fa.
ix. saqarTvelos mTavrobis 2005 wlis 12
seqtembris #377 gankarguleba ”saqarTvelos erovnuli antikorufciuli samoqmedos
gegmis damtkicebis Sesaxeb”, muxli 4, punqtebi 4.1, 4.2, 4.3, 4.4.
61
ix. saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28
martis #155 gankarguleba ”saqarTvelos erovnuli antikorufciuli samoqmedos gegmis
damtkicebis Taobaze”, muxli 4, punqtebi 4.1,
4.2, 4.3, 4.4.
60
sa­moq­me­do geg­mis pir­ve­li mux­liT
er­T-erT mniS­vne­lo­van mi­mar­Tu­le­
bad ga­ni­sazR­vra an­ti­ko­ruf­ci­u­li
ka­non­mdeb­lo­bis srul­yo­fa, kon­kre­
tu­li ko­ruf­ci­u­li praq­ti­kis Ta­vi­
se­bu­re­be­bis dad­ge­na, Se­sa­ba­mi­si ka­
non­mdeb­lo­bis kri­ti­ku­li ana­li­zi
da for­mi­re­ba. Tum­ca, gan­sa­kuT­re­bu­
li mniS­vne­lo­bi­dan ga­mom­di­na­re, sa­
qar­Tve­los mTav­ro­bis mi­er stra­te­
gi­is sa­moq­me­do geg­ma­Si ga­mo­yo­fil
iq­na Ses­yid­ve­bis, sa­ga­da­sa­xa­do, kon­
tro­lis pa­la­tis, sa­ba­Jo ka­non­mdeb­
lo­bis ana­li­zi da srul­yo­fa. pri­va­
ti­ze­bis Se­sa­xeb ka­non­mdeb­lo­ba cal­
ke pun­qtad ar ga­mo­i­yo. Cven da­vin­te­
res­diT, sa­qar­Tve­los ius­ti­ci­is sa­
mi­nis­tros62 mi­er, an­ti­ko­ruf­ci­u­li
ka­non­mdeb­lo­bis srul­yo­fi­saT­vis
ka­non­mdeb­lo­bis ana­li­zis Se­de­gad,
ga­mov­le­nil iq­na Tu ara pri­va­ti­ze­
bis ka­non­mdeb­lo­ba­Si ko­ruf­ci­a­sa­Si­
Si nor­me­bi. sa­qar­Tve­los ius­ti­ci­is
sa­mi­nis­tros mi­er mo­wo­de­bul ana­
liz­Si mo­ce­mul sfe­ro­Si aR­mo­Ce­ni­
lia mxo­lod ori prob­le­ma:
1. ka­non­mdeb­lo­biT dad­ge­ni­li ar
aris wi­na­sak­va­li­fi­ka­cio Ser­Ce­va­Si
mo­na­wi­le­o­bis mi­sa­Re­bad sa­Wi­ro sa­
ga­ran­tio Tan­xis sta­tu­si, ker­Zod,
eq­vem­de­ba­re­ba Tu ara igi dab­ru­ne­
bas; da
2. “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis kon­kur­sis
for­miT pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb de­bu­
le­bis” me-12 mux­liT dad­ge­nil wi­
na­sak­va­li­fi­ka­cio Ser­Ce­va­Si ga­mov­
le­nil pir­sa da sa­mi­nis­tros So­ris
xel­Sek­ru­le­bis ga­for­me­bis val­de­
bu­le­ba ar aris gaT­va­lis­wi­ne­bu­li
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
Se­sa­xeb” ka­non­Si.
saqarTvelos mTavrobis 2006 wlis 28 martis #155 gankargulebiT ”saqarTvelos erovnuli antikorufciuli samoqmedo gegmis
damtkicebis Taobaze”, antikorufciuli
kanonmdeblobis srulyofis sakiTxze pasuxismgebel dawesebulebad ganisazRvra
saqarTvelos iusticiis saministro.
62
55
prob­le­mis ga­da­saW­re­lad, re­ko­men­
da­ci­is sa­xiT, gaT­va­lis­wi­ne­bu­lia
Se­sa­ba­mi­si cvli­le­be­bi ka­non­mdeb­
lo­ba­Si.
sa­qar­Tve­los ius­ti­ci­is sa­mi­nis­
tros mi­er ka­non­mdeb­lo­bis ana­li­
zis sa­fuZ­vel­ze aR­mo­Ce­ni­li ko­li­
zi­u­ri nor­me­bi mar­Tlac sa­Wi­ro­ebs
cvli­le­beb­sa da dax­ve­was, mag­ram am
sfe­ro­Si ar­se­bu­li sa­ka­non­mdeb­lo
xar­ve­ze­bi mxo­lod xse­ne­bu­li sa­kiTx­
e­biT ar amo­i­wu­re­ba.
1. mi­u­xe­da­vad imi­sa, rom an­ti­ko­
ruf­ci­u­li sa­moq­me­do geg­ma
er­
Tdro­u­lad miz­nad isa­xavs an­ti­ko­
ruf­ci­u­li ka­non­mdeb­lo­bis srul­
yo­fa­sa da pri­va­ti­ze­bis pro­ce­sis
maq­si­ma­lu­ri gam­Wvir­va­lo­bis uz­
run­vel­yo­fas, Za­la­Si rCe­ba da moq­
me­debs “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis auq­ci­
o­nis for­miT pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb”
de­bu­le­bis pir­ve­li mux­lis me-19
pun­qti,63 rom­lis Ta­nax­mad: “a­uq­ci­
o­nis Ca­ta­re­bam­de in­for­ma­cia auq­
ci­on­Si mo­na­wi­le­Ta Se­sa­xeb (maT
So­ris, auq­ci­on­Si mo­na­wi­le­Ta ra­
o­de­no­bis Se­sa­xeb) kon­fi­den­ci­a­lu­
ri­a.” mo­na­wi­le­Ta ra­o­de­no­bis ga­sa­i­
dum­lo­e­ba ewi­na­aR­mde­ge­ba gam­Wvir­
va­lo­bis ele­men­ta­rul moTx­ov­nebs,
ara­fers vam­bobT aR­niS­nu­li nor­mis
sa­qar­Tve­los zo­ga­di ad­mi­nis­tra­ci­
u­li ko­deq­siT dad­ge­ni­li in­for­ma­
ci­is Ta­vi­suf­le­bis moTx­ov­neb­Tan
Se­sa­ba­mi­so­ba­ze.64
ix. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
ministris 2004 wlis 24 oqtombris #1-1/1244
brZanebiT damtkicebuli “saxelmwifo qonebis auqcionis formiT privatizebis Sesaxeb
debulebis” pirveli muxlis me-19 punqti.
64
Cven mier saerTo sasamarTloebSi Setanil
iqna sarCeli, romliTac viTxovdiT, saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis
mesame TavTan Seusabamobis gamo, moyvanili
punqtis baTilad cnobas. sasamarTlos 2007
wlis 29 maisis gadawyvetilebiT, sarCeli
nawilobriv dakmayofilda da baTilad iqna
cnobili moyvanili punqtis Semdegi sityvebi
”maT Soris, auqcionSi monawileTa raode-­
63
2. “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­
bis Se­sa­xeb” ka­non­Tan Se­u­sa­ba­mo­ba­
Sia “sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pir­da­pi­ri
mi­yid­vis for­miT pri­va­ti­ze­bis Se­
sa­xeb de­bu­le­biT dad­ge­ni­li xel­
Sek­ru­le­bis ga­for­me­bis va­de­bi.65
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bis
Se­sa­xeb” ka­no­nis me-10 mux­li cal­sa­
xad ad­gens, rom Se­sa­ba­mi­si xel­Sek­
ru­le­ba mxa­re­ebs So­ris un­da ga­for­
mdes pir­da­pir mi­yid­va­ze ga­dawy­ve­
ti­le­bis mi­Re­bi­dan66 20 ka­len­da­ru­
li dRis gan­mav­lo­ba­Si. de­bu­le­biT
gan­sxva­ve­bu­li va­de­bia dad­ge­ni­li­a:
ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­Re­bi­dan 20 ka­
len­da­ru­li dRis gan­mav­lo­ba­Si sa­
qar­Tve­los eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­
bis mi­nis­tri ga­mos­cems brZa­ne­bas
sa­qar­Tve­los pre­zi­den­tis gan­kar­gu­
le­bis Se­sas­ru­leb­lad au­ci­leb­lad
gan­sa­xor­ci­e­le­be­li qme­de­be­bis Se­
sa­xeb, xo­lo xel­Sek­ru­le­ba sa­mi­nis­
tro­sa da myid­vels So­ris for­mde­ba
mi­nis­tris mi­er brZa­ne­bis ga­mo­ce­mi­
dan 30 ka­len­da­ru­li dRis va­da­Si.
Se­sa­ba­mi­sad, ka­non­qvem­de­ba­re aq­tiT,
ka­no­ni­sa­gan gan­sxva­ve­biT, xel­Sek­ru­
le­bis da­de­bis va­dad dad­ge­ni­lia 30
ka­len­da­ru­li dRiT me­ti.
3. an­ti­ko­ruf­ci­u­li
sa­moq­me­do
geg­mis 1.1 pun­qtSi, an­ti­ko­ruf­ci­
u­li ka­non­mdeb­lo­bis srul­yo­fis
miz­niT, xaz­gas­mu­lia kon­kre­tu­li
ko­ruf­ci­u­li praq­ti­kis Ta­vi­se­bu­
re­be­bis dad­ge­na da Se­sa­ba­mi­si ka­
nobis Sesaxeb”. Tumca, aRniSnuli gadawyvetileba miRebulia sasamarTlos pirveli
instanciis mier da jerjerobiT ar aris Sesuli kanonier ZalaSi.
65
ix. saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
ministris 2004 wlis 20 seqtembris #1-1/102
brZaneba “saxelmwifo qonebis pirdapiri miyidvis formiT privatizebis Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze”, muxli 3.
66
pirdapiri miyidvis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis TariRi aris saqarTvelos
prezidentis mier pirdapiri miyidvis wesiT
qonebis gasxvisebis Sesaxeb gankargulebis
miRebis dRe.
56
non­mdeb­lo­bis kri­ti­ku­li ana­li­zi.
sam­wu­xa­rod, yu­radR­e­bis miR­ma rCe­
ba wi­nam­de­ba­re kvle­va­Si asa­xu­li
er­T-er­Ti mniS­vne­lo­va­ni prob­le­ma:
“in­ves­ti­ci­e­bis sa­xel­mwi­fo mxar­da­
We­ris Se­sa­xeb” sa­qar­Tve­los ka­no­
niT sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pir­da­pi­ri
mi­yid­vis for­miT gas­xvi­se­bas­Tan
da­kav­Si­re­bu­li nor­me­bi.67 ram­de­nad
ko­ruf­ci­a­sa­Si­Sia ka­non­mdeb­lo­biT
dad­ge­ni­li zo­ga­di we­se­bi­dan ama­ve ka­
no­niT gan­sazR­vru­li ga­mo­nak­li­sis
dad­ge­na da, am sa­mar­Tleb­riv sa­fuZ­
vel­ze gan­vi­Ta­re­bu­li praq­ti­kis Se­
sa­ba­mi­sad, mud­mi­vad sa­ga­mo­nak­li­so
we­siT ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­Re­ba?
4. ara­sa­sof­lo-­sa­me­ur­neo da­niS­nu­
le­bis mi­wis nak­ve­Tis pir­da­pi­ri we­
siT gan­kar­gvi­sas, im Sem­Txve­va­Si, Tu
ad­gi­lob­ri­vi
TviT­mmar­Tve­lo­bis
or­ga­no ar da­debs xel­Sek­ru­le­bas
7 dRis va­da­Si, ka­non­mdeb­lo­biT ar
aris gan­sazR­vru­li, ra va­da­Si un­da
ga­a­for­mos aR­niS­nu­li xel­Sek­ru­le­
ba sa­qar­Tve­los eko­no­mi­ku­ri gan­vi­
Ta­re­bis sa­mi­nis­trom.
5. ab­so­lu­tu­rad ig­no­ri­re­bu­lia
ise­Ti mniS­vne­lo­va­ni sa­kiTx­i, ro­go­
ri­caa pri­va­ti­ze­bi­saT­vis dad­ge­ni­
li da xel­Sek­ru­le­biT gaT­va­lis­wi­
ne­bu­li pi­ro­be­bis Ses­ru­le­bi­sas ko­
ruf­ci­is ar­se­bo­bis Se­saZ­leb­lo­ba
da am Se­saZ­leb­lo­be­bis aR­mof­xvris
au­ci­leb­lo­ba. mar­Ta­li­a, sa­qar­Tve­
los mTav­ro­bis mi­er dam­tki­ce­bu­li
sa­qar­Tve­los eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­
re­bis sa­mi­nis­tros de­bu­le­bis me9 mux­lis “z” pun­qtis Se­sa­ba­mi­sad,
iu­ri­di­ul de­par­ta­ments eva­le­ba
“sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­bas­
Tan da­kav­Si­re­bu­li xel­Sek­ru­le­
be­bi­Ta da Se­Tan­xme­be­biT na­kisr
val­de­bu­le­ba­Ta Ses­ru­le­bis mo­
ni­to­rin­gi da kon­tro­li,” Tum­ca,
de­bu­le­biT ar aris gan­sazR­vru­li
67
ix. gverdebi 7-8.
iu­ri­di­u­li de­par­ta­men­tis mi­er mo­
ni­to­rin­gis Se­de­ge­bis gan­zo­ga­de­ba
da ana­li­zi, aR­niS­nul sa­kiTx­ze Se­
sa­ba­mi­si an­ga­ri­Se­bis mom­za­de­ba da
ga­moq­vey­ne­ba.68 ga­mom­di­na­re aqe­dan,
bun­do­va­ni da ga­um­Wvir­va­lea iu­ri­
di­u­li de­par­ta­men­tis saq­mi­a­no­bis es
na­wi­li, rad­gan ar ar­se­bobs er­Ti­a­ni
in­for­ma­cia imas­Tan da­kav­Si­re­biT,
re­a­lu­rad srul­de­ba Tu ara “myid­
ve­lis” mi­er qo­ne­bis Se­sa­Ze­nad sa­xel­
mwi­fos wi­na­Se na­kis­ri val­de­bu­le­
be­bi.69 sa­kiTx­is gan­sa­kuT­re­bu­lo­ba
ima­Si mdgo­ma­re­obs, rom “myid­ve­lis”
mi­er na­kis­ri val­de­bu­le­bis srul­yo­
fi­lad Ses­ru­le­ba aris um­Tav­re­si
ga­ran­ti (am Sem­Txve­va­Si, yu­radR­e­bas
ar va­max­vi­lebT pi­ro­be­bis ar­sze)
imi­sa, rom dRes sa­xel­mwi­fos mi­er
pri­o­ri­te­tad aRi­a­re­bu­li sa­xel­mwi­
fo qo­ne­bis gan­sa­xel­mwi­fo­eb­ri­o­ba
ram­de­ni­me wlis Sem­deg war­ma­te­bu­li
aR­moC­ndes da is da­de­bi­Ti Se­de­ge­bi
mo­u­ta­nos qve­ya­nas, rac miz­nad aqvs
aR­niS­nul pro­cess.
6. da
bo­los,
ka­non­mdeb­lo­bis
moTx­ov­na­Ta Se­us­ru­leb­lo­bis ga­mo,
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
saministros iuridiuli departamentis erTerTi mniSvnelovani funqciaa, saministroSi
Semosuli saCivrebisa da saministros saqmianobasTan dakavSirebuli samarTlebrivi
davebis analizis safuZvelze, winadadebaTa
momzadeba moqmed kanonmdeblobaSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze,
magram departamentis es uflebamosileba
ver CaiTvleba sakmarisad imisaTvis, rom Cven
mier dasmuli problemis mogvareba moxdes,
radgan, upirveles yovlisa, aRniSnuli analizi efuZneba saCivrebisa da davebis Sedegad aRmoCenili xarvezebis analizs, xolo
rac Seexeba mxaris mier nakisri valdebulebebis Sesrulebas, es ukve ormxrivi urTierTobaa saministrosa da “myidvels” Soris da
korufciuli garigebebis gacilebiT maRali
riski arsebobs.
69
winamdebare kvlevaSi asaxulia saministros
midgoma “myidvelis” mier nakisri valdebulebebis Sesrulebisadmi, rac adasturebs
saministros araerTgvarovan midgomas aRniSnuli sakiTxisadmi da korufciis maRali
riskis arsebobas. ix. gverdebi 9-11, 25-30.
68
57
mkvdar nor­mad aris qce­u­li sa­qar­
Tve­los zo­ga­di ad­mi­nis­tra­ci­u­li
ko­deq­sis 158-e mux­li, ro­me­lic ad­
gens da­mo­u­ki­de­be­li or­ga­nos meS­ve­
o­biT in­di­vi­du­a­lu­ri ad­mi­nis­tra­ci­
ul­-sa­mar­Tleb­ri­vi aq­tis ga­mo­ce­mis
val­de­bu­le­bas. ker­Zod, “in­di­vi­du­
a­lu­ri
ad­mi­nis­tra­ci­ul­-sa­mar­
Tleb­ri­vi aq­ti un­da ga­mos­ces mxo­
lod da­mo­u­ki­de­bel­ma or­ga­nom sa­
xel­mwi­fo (mu­ni­ci­pa­lu­ri) qo­ne­bis
(sa­war­mos) pri­va­ti­ze­bis Se­sa­xeb
ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­Re­bi­sas, Tu fa­
si aRe­ma­te­ba 100 000 lars.” wi­nam­de­
ba­re kvle­va­Si asa­xu­li pri­va­ti­ze­bu­
li qo­ne­bis ume­te­so­bis fa­si bev­rad
aRe­ma­te­bo­da 100 000 lars, mag­ram,
arc erT Sem­Txve­va­Si, ad­gi­li ar hqo­
nia sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bis
Se­sa­xeb da­mo­u­ki­de­be­li or­ga­nos mi­
er ga­dawy­ve­ti­le­bis mi­Re­bis _ in­di­
vi­du­a­lu­ri ad­mi­nis­tra­ci­ul­-sa­mar­
Tleb­ri­vi aq­tis ga­mo­ce­mis _ faqts.
das­kvna
wi­nam­de­ba­re kvle­va miz­nad ar isa­xav­
da qve­ya­na­Si gan­xor­ci­e­le­bu­li pri­
va­ti­za­ci­e­bis de­ta­lur mi­mo­xil­vas,
an ro­me­li­me kon­kre­tu­li msxvi­li
pri­va­ti­za­ci­is pro­ce­si­sa Tu faq­
tis Ses­wav­las. Cve­ni mi­za­ni iyo am
ram­de­ni­me wlis gan­mav­lo­ba­Si pri­va­
ti­ze­bis faq­te­bis Ses­wav­lis Se­de­
gad ga­mov­le­nil sa­mar­Tleb­riv da
praq­ti­kul xar­ve­zeb­ze yu­radR­e­bis
ga­max­vi­le­ba. ar­se­bu­li vi­Ta­re­bis
mo­ni­to­rin­gis Se­de­gad, Se­sa­val­Si­ve
das­mul sam sa­kiTx­Tan da­kav­Si­re­biT,
Seg­viZ­lia da­vas­kvnaT, rom:
1. moq­me­di ka­non­mdeb­lo­ba iZ­le­va
su­bi­eq­tu­ri ga­dawy­ve­ti­le­be­bis mi­
Re­bis Se­saZ­leb­lo­bas;
2. sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gas­xvi­se­bis
gan­sa­kuT­re­bu­li _ pir­da­pi­ri mi­yid­
vis _ for­miT qo­ne­bis gas­xvi­se­ba xSi­
rad ar xde­ba ka­non­mdeb­lo­biT dad­
ge­ni­li moTx­ov­ne­bis far­gleb­Si;
3. xSi­ria Sem­Txve­ve­bi, ro­de­sac sa­
xel­mwi­fo qo­ne­bis Sem­Ze­ni pi­re­bis
mi­er sa­er­Tod, an na­wi­lob­riv, ar
srul­de­ba na­kis­ri val­de­bu­le­be­bi,
xo­lo eko­no­mi­ku­ri gan­vi­Ta­re­bis sa­
mi­nis­tro, ro­gorc xel­Sek­ru­le­bis
me­o­re mxa­re, ar ata­rebs qme­diT Ro­
nis­Zi­e­bebs kon­tra­gen­tis mi­er val­
de­bu­le­ba­Ta Ses­ru­le­bis uz­run­vel­
sa­yo­fad.
da bo­los, ga­mov­le­ni­li prob­le­
me­bis yve­la­ze mniS­vne­lo­van sa­fuZ­
vlad un­da mi­viC­ni­oT ka­non­mdeb­lo­
ba­Si ar­se­bu­li xar­ve­ze­bi. gar­da
ami­sa, mniS­vne­lo­va­ni­a, gaZ­li­er­des
sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis pri­va­ti­ze­ba­
ze mo­ni­to­rin­gi­sa da kon­tro­lis
me­qa­niz­me­bi, ro­mel­Ta arar­se­bo­ba
ga­na­pi­ro­bebs gan­xor­ci­e­le­bu­li da
mim­di­na­re pri­va­ti­za­ci­is pro­ces­Si
ko­ruf­ci­u­li ga­ri­ge­be­bis ar­se­bo­
bis ma­Ral Se­saZ­leb­lo­bas. ma­Ti aR­
mof­xvris ga­re­Se srul­yo­fi­lad ver
gan­xor­ci­el­de­ba sa­xel­mwi­fo an­ti­
ko­ruf­ci­u­li stra­te­gi­iT da­sa­xu­li
miz­ne­bi da kiTx­vis niS­nis qveS dad­ge­
ba sa­xel­mwi­fo qo­ne­bis gan­sa­xel­mwi­
fo­eb­ri­o­bis Se­de­gad mo­sa­lod­ne­li
po­zi­ti­u­ri Se­de­ge­bi.
58
saia-s mier momzadebuli samarTlebrivi daskvna
saxelmwifo qonebis privatizebis maregulirebel
kanonmdeblobaSi cvlilebebTan da damatebebTan
dakavSirebiT
saqarTvelos axalgazrda iuristTa
asociaciam Seiswavla saqarTvelos
mTavrobis iniciativiT warmodgenili sakanonmdeblo cvlilebaTa paketi, romelic Seexeba privatizebis
sferoSi sakanonmdeblo xarvezebis aRmofxvrasa da saxelmwifo
Tu adgilobrivi TviTmmarTvelobis sakuTrebaSi arsebuli qonebis
gasxvisebisa da sargeblobaSi gadacemis erTiani wesebis SemoRebas.
nivTisa, romlis gankargvazec ar
miiRebs gadawyvetilebas saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis
saministro.” cnebis meore nawilSi yuradReba gamaxvilebulia
saministros mier moZravi nivTebis gankargvis sakiTxebze. Tumca,
arc kanonproeqtSi da arc moqmed
kanonSi aRniSnulTan dakavSirebiT
sxva (gansxvavebuli) regulaciebi
gaTvaliswinebuli ar aris.
privatizaciis
maregulirebel
kanonmdeblobaSi
arsebuli
xarvezebis aRmofxvris mcdeloba
misasalmebelia da warmodgenili
cvlilebebi qmediTi nabijia realuri
sirTuleebis
gadaWris
gzaze. Tumca, unda aRiniSnos, rom
rigi sakiTxebi saWiroebs damatebiT
msjelobasa da gadasinjvas.
saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli
moZravi nivTebis gankargvis sakiTxebs awesrigebs saqarTvelos
mTavrobis 2005 wlis 3 dekembris
#218 dadgenileba `saxelmwifo
sakuTrebaSi arsebuli moZravi
nivTebis saqarTvelos samoqalaqo
kodeqsiT gaTvaliswinebuli formiT sargeblobis uflebiT marTvis
wesis Sesaxeb debulebis damtkicebis Taobaze.” rac Seexeba moZravi
nivTebis sakuTrebaSi gadacemis
sakiTxs, aRniSnuli wesrigdeba moqmedi kanoniT `saxelmwifo qonebis
privatizebis Sesaxeb”. saxelmwifo
qonebis cneba moicavs moZrav nivTs
da misi gankargvis wess ar ayenebs
gansxvavebul reJimSi. amdenad, warmodgenili proeqtiT, saxelmwifo
qonebis cnebaSi arsebuli cvlileba moZrav nivTebTan dakavSirebiT
warmoqmnis mTel rig samarTlebriv
problemebs. kerZod:
privatizebis Sesaxeb kanonis
regulirebis sfero
saxelmwifo qonebis privatizebis
Sesaxeb kanonis regulirebis sferos
cvlilebas (gafarToebas) cxadyofs
Tavad kanonis saTauris cvlilebac.
kanonis saxelwodeba Semdegi saxiT
aris Camoyalibebuli: saqarTvelos kanoni `saxelmwifo qonebis da
adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis qonebis privatizebisa da
sargeblobis uflebiT gacemis Sesaxeb”. Sesabamisad, axleburad aris
Camoyalibebuli saxelmwifo qonebis cnebac, anu `saxelmwifo qoneba
aris saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli yvela nivTi (maT Soris, sasoflo da arasasoflo sameurneo daniSnulebis miwa) da aramaterialuri
qonebrivi sikeTe, garda im moZravi
•
samarTlebrivad regulirebis
miRma rCeba moZravi nivTebis
sakuTrebaSi gadacemis sakiTxi;
•
dausabuTeblad farTo diskreciuli uflebamosileba eniWeba
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros.
59
saxelmwifo qonebis gankargvis
Sesaxeb gadawyvetilebis miReba
unda xdebodes kanonmdeblobiT,
zustad dadgenili kriteriumebis
safuZvelze da saxelmwifo dawesebulebebis diskrecia swored am
farglebSi unda vrceldebodes.
xolo warmodgenili variantis Sesabamisad, moZravi nivTis gasxvisebis
Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis
sakiTxi mTlianad saministros nebasurvilzea damokidebuli, radgan,
rogorc ukve aRvniSneT, moZrav
nivTebTan dakavSirebiT gansxvavebul wesebs ar adgens moqmedi kanoni. aseTi wesebi arc warmodgenil
kanonproeqtSia gaTvaliswinebuli.
kanonproeqti ar gansazRvravs, ra
SemTxvevaSi SeuZlia saministros,
ar miiRos gadawyvetileba moZravi
nivTis gasxvisebis Taobaze an piriqiT, ra SemTxvevaSi unda miiRos
aseTi gadawyvetileba.
garda
amisa,
warmodgenili
proeqtis gardamavali debulebebiT, saqarTvelos mTavrobam,
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministrom da TviTmmarTveli erTeulis sakrebuloebma
unda uzrunvelyon Sesabamisi normatiuli aqtebis miReba da moqmedi
normatiuli aqtebis kanonis moTxovnebTan Sesabamisoba. Tumca, ar
aris dakonkretebuli im aqtebis
CamonaTvali, romlebzec vrceldeba aRniSnuli debuleba da ar aris
dadgenili vada, romlis ganmavlobaSic, gansazRvruli konkretuli
subieqtebi valdebulni arian, miiRon Sesabamisi aqtebi. aRniSnuli
ki, kidev ufro bundovans xdis
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros mier moZravi
nivTebis gankargvis sakiTxs.
privatizaciis
ganmaxorcielebeli
subieqtebi
warmodgenili proeqtis Sesabamisad,
pozitiur Sefasebas imsaxurebs
privatizaciis ganmaxorcielebeli
subieqtebis
uflebamosilebaTa
gamijvna. erT-erTi cvlilebis
Tanaxmad, me-3 muxls emateba 21
punqti: `aWarisa da afxazeTis avtonomiuri
respublikis
Sesabamisi struqturuli erTeulebi,
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros mier delegirebuli uflebamosilebis farglebSi, axorcieleben saxelmwifo
qonebis privatizebas saqarTvelos
ekonomikuri ganviTarebis saministros saxeliT.” kanonmdeblobis Sesabamisad, uflebamosilebis
delegireba SesaZlebelia kanoniT,
administraciuli aqtiT an administraciuli xelSekrulebiT. aseve,
SesaZlebelia moxdes uflebamosilebis individualurad delegireba yoveli konkretuli obieqtis
gasxvisebisas.
mniSvnelovania,
delegirebis forma ganisazRvros
kanoniT, radgan aRniSnuli uSualod ukavSirdeba qonebis Semsyidvel
pirTa interesebs. kanonmdeblobis
mixedviT, dainteresebulma pirma
gancxadebiT unda mimarTos qonebis mesakuTres (pirdapiri miyidvis
SemTxvevaSi), Semdgom Sesabamisma
dawesebulebam unda ganixilos aRniSnuli sakiTxi da daskvna warudginos saqarTvelos prezidents.
avtonomiuri
respublikebis
SemTxvevaSi, Tu delegireba moxdeba
yovel konkretul SemTxvevaSi, aman
SesaZloa gaarTulos privatizebis
procesi. privatizaciis sajarod da
gamartivebulad ganxorcielebis
mizniT, umjobesia, aRniSnuli sakiTxi kanonmdeblis mier Tavidanve
naTlad iqnes gansazRvruli.
60
privatizaciis ganxorcieleba da marTva
cvlilebas ganicdis me-3 muxlis
me-3 punqti, romlis Tanaxmad:
`saqarTveloSi privatizebis erTiani politikis gatarebis uzrunvelsayofad, ekonomikuri ganviTarebis saministro aris saxelmwifosgan
uflebamosili saxelmwifo qonebis mesakuTre, romelic flobs,
gankargavs da marTavs saxelmwifo
qonebas.” moqmedi normis Tanaxmad (me-3 muxlis me-3 punqtis “g”
qvepunqti),
erTiani politikis
uzrunvelsayofad saministro valdebulia, `gamoavlinos am sferoSi
kanonsawinaaRmdego gadawyvetilebebi da faqtebi, miiRos zomebi maT
aRmosafxvrelad.” migvaCnia, rom
kanonmdebels ar unda gamorCes
mxedvelobidan aseTi mniSvnelovani
sakiTxis regulireba, radgan privatizebis procesis gakontroleba
aris sasicocxlod mniSvnelovani am
procesis warmatebuli dasrulebisaTvis. amave kanonis me-11 muxlis
me-4 punqtis Tanaxmad, `privatizebuli saxelmwifo da TviTmmarTveli erTeulis qonebis dokumentaciis kanonierebas amowmebs mxolod
saqarTvelos kontrolis palata”,
magram kontrolis palatis Semowmeba ar aris regularuli xasiaTis
da mas ar SeiZleba gaaCndes prevenciuli xasiaTi. miuxedavad imisa,
rom saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi adgens zemdgomi
organos an Tanamdebobis piris mier
qvemdgomis ukanono gadawyvetilebis baTilad cnobis SesaZleblobas,
aucilebelia aRniSnuli uflebamosileba specialur kanonmdeblobaSic iqnes asaxuli. am kuTxiT,
sakmarisi ar aris arc saqarTvelos
ekonomikuri ganviTarebis saministros generaluri inspeqciis uflebamosileba, radgan misi kompetencia
vrceldeba mxolod gancxadeba/saCivrebTan dakavSirebiT, xolo sakuTari iniciativiT kontrolis
ganxorcielebis uflebamosileba
mas ar gaaCnia. amdenad, vfiqrobT,
rom dRes moqmed kanonSi arsebuli norma (me-3 muxlis me-3 punqtis
`g” qvepunqti), romlis Tanaxmad,
ekonomikuri ganviTarebis saministro valdebulia, gaakontrolos
da aRmofxvras kanonsawinaaRmdego
gadawyvetilebebi da faqtebi Sesabamisi zomebis miRebis meSveobiT,
ar unda iqnes amoRebuli.
im qonebis CamonaTvali, romlis privatizeba dauSvebelia
mniSvnelovani cvlilebebia SemoTavazebuli im obieqtTa CamonaTvalSi, romlebic, kanonis
Sesabamisad, privatizebas ar eqvemdebareba. am kuTxiT aRsaniSnavia
`gansakuTrebuli
mniSvnelobis
qonebis” cnebis SemoReba. cvlilebis Tanaxmad, `gansakuTrebuli
mniSvnelobis qonebis nusxas amtkicebs saqarTvelos mTavroba.”
saqarTvelos konstituciis me-3
muxliT
dadgenilia
saqarTvelos umaRles saxelmwifo organoTa
gansakuTrebul
gamgeblobas mikuTvnebuli sakiTxebi.
konstituciis
aRniSnuli
muxliT gansakuTrebul gamgeblobas
miekuTvneba saerTo-saxelmwifoebrivi mniSvnelobis navsadgurebi,
aeroportebi da aerodromebi, sahaero sivrcis, tranzitisa da sahaero transportis kontroli, sahaero transportis registracia,
saxelmwifoebrivi
mniSvnelobis
rkinigza da saavtomobilo gzebi.
sakanonmdeblo iniciativiT SemoTavazebuli
`gansakuTrebuli
mniSvnelobis qonebis” cneba Zalze
61
bundovania. ufro bundovania is
kriteriumebi, ris safuZvelzec
saqarTvelos
mTavrobam
unda
moaxdinos aseTi qonebis nusxis
damtkiceba. kerZod, ra niSniT SeiZleba konkretuli qoneba iyos
gansakuTrebuli
mniSvnelobis.
aRniSnuli sakiTxis aqtualurobas zrdis is garemoebac, rom konstituciis me-3 muxlis `k” punqtis
Tanaxmad, calsaxad aris aRniSnuli, rom saxelmwifo organoTa gansakuTrebuli gamgeblobis sagania
“saxelmwifoebrivi
mniSvnelobis
rkinigza da saavtomobilo gzebi”.
moqmedi kanonis Tanaxmad, am kategoriis rkinigzisa da saavtomobilo gzebis gasxviseba dauSvebelia. SemoTavazebuli cvlilebebiT
ki, konstituciiT dadgenili gansakuTrebuli gamgeblobis sakiTxi
ugulebelyofilia da iqmneba SesaZlebloba, saxelmwifoebrivi mniSvnelobis rkinigzis gamgebloba
gadaeces kerZo pirs, rac winaaRmdegobaSi modis konstituciur
nebasTan. igive unda iTqvas aeroportebsa da aerodromebze. konstituciis Tanaxmad, aRniSnuli sakiTxi saxelmwifos gansakuTrebul
gamgeblobas aris mikuTvnebuli,
xolo SemoTavazebuli cvlilebebiT, dauSvebelia mxolod `gansakuTrebuli mniSvnelobis” asafren-dasafreni zolebis gasxviseba.
amdenad, vfiqrobT, rom warmodgenili iniciativis konstituciasTan
SesabamisobaSi moyvanis mizniT:
•
termini `gansakuTrebuli mniSvnelobis qonebis” nacvlad,
kvlav iqnes gamoyenebuli konstituciuri termini _ `saerTosaxelmwifoebrivi mniSvnelobis~;
•
daematos im qonebis CamonaTvali, romlebic, saqarTvelos
konstituciis me-3 muxlis Tan-
axmad, saqarTvelos umaRles
saxelmwifo organoTa gamgeblobas miekuTvneba.
privatizaciis formebi
warmodgenili siaxleebi iTvaliswinebs
saxelmwifo
qonebis
gasxvisebis mxolod or formas: auqcionsa da pirdapir miyidvas. ganmartebiTi baraTis Tanaxmad, `ukve
arsebobs pirobebiani auqcioni da
aRniSnuli formebis gamoyeneba
ekonomikurad araefeqturia, Sesabamisad, aRarc gamoiyeneba praqtikaSi.” pirobebian auqcions adges
saqarTvelos kanoni `investiciebis
saxelmwifo mxardaWeris Sesaxeb,”
magram misi moqmedeba ar vrceldeba
saxelmwifos mier ganxorcielebul yvela privatizaciaze. misi
moqmedeba Semoifargleba mxolod
im privatizebaze, romlis Sedegad,
saxelmwifo moizidavs mniSvnelovan
investiciebs. rac Seexeba sxva danarCeni qonebis gasxvisebas, aRniSnulTan dakavSirebiT, gamoiyeneba
privatizebis Sesaxeb kanoni, romlis me-6 muxlis me-3 punqtis Tanaxmad, `auqcionis formiT gayidvis
mizania, sakuTrebis ufleba mianiWos im myidvels, romelic vaWrobis
procesSi gamyidvels yvelaze met
fass SesTavazebs.” rogorc vxedavT,
moqmedi norma ar iTvaliswinebs
pirobebian auqcions. miuxedavad
imisa, rom ganmartebiT baraTSi aRniSnulia gavrcelebuli praqtika,
igi ewinaaRmdegeboda am normas,
xolo, SemoTavazebuli cvlilebebiT, xdeba mxolod konkursis da
ijara-gamosyidvis formebis amoReba, magram araviTari cvlileba ar
aris gaTvaliswinebuli auqcionis
formiT gasxvisebis safuZvlebSi.
amdenad, Tu ar Seicvleba moqmedi
kanonis me-6 muxlis me-3 punqti, ma-
62
Sin SeuZlebeli gaxdeba kanonierad
auqcionis pirobebiT gamocxadeba.
meore sakiTxi, romelic, Cveni
azriT, gasaTvaliswinebelia privatizebis formebis Secvlisas, aris
is, rom auqcionisa da pirdapiri
miyidvis formiT qonebis gayidvis
dros sakuTrebis ufleba, SemoTavazebuli cvlilebebis Tanaxmad,
myidvelze gadadis Tanxis mTlianad
gadaxdis, sakuTrebis damadasturebeli mowmobis gacemis da sajaro
reestrSi an Sesabamis organoSi registraciis Semdeg, xolo sakuTrebis damadasturebeli
dokumenti
gaicema Tanxis mTlianad gadaxdis
dadasturebidan 30 kalendaruli
dRis Semdeg. umniSvnelo xdeba is
Canaweri, romlis Tanaxmad, myidvels
sakuTrebis ufleba eZleva nakisri
valdebulebis Sesrulebis pirobiT. dRevandel praqtikaSic Zalze
xSiria SemTxvevebi, rodesac myidvels sakuTrebis ufleba gadaecema
nakisri valdebulebis Sesrulebis
pirobiT, magram, kontrolis meqanizmebis araefeqturobis gamo, nakisri valdebulebi an ar sruldeba,
an sruldeba arajerovnad, qoneba ki
ukve gasxvisebulia da azrs kargavs
pirobebiT gasxvisebis sakiTxic.
amitom, vfiqrobT, rom pirobebiani
auqcionisa Tu pirdapiri miyidvis
dros sakuTrebis ufleba unda gadavides mxolod pirobebis srulad
Sesrulebis Semdeg.
mizanSeuwonlad migvaCnia ijaragamosyidvis, rogorc privatizebis
erT-erTi formis, amoReba. igi Zalze efeqturad SeiZleba iqnes gamoyenebuli im SemTxvevebSi, rodesac
konkretuli qoneba ver gasxvisdeba
auqcionis gziT (auqcioni ar Sedgeba). SesaZlebelia, dainteresebul
pirebs ar hqondeT erToblivad auqcionisaTvis saWiro saxsrebi da
ver miiRon monawileoba auqcionSi
verc erT etapze (auqcionis meored
an mesamed gamocxadebisas). aseT
SemTxvevaSi, rogorc saxelmwifos,
aseve kerZo pirebis interesebs unda
Seesabamebodes is, rom konkretuli
obieqti gaices ijara-gamosyidvis
formiT, anu dainteresebul pirs
miecema SesaZlebloba, periodulad ixados saijaro qira da qonebis ZiriTadi Rirebuleba, xolo
saxelmwifo amiT, marTalia mcire,
magram mainc Semosavals iRebs. amas
emateba is garemoebac, rom qonebis
ganadgurebisagan dacva ar ekisreba
saxelmwifos. amdenad, migvaCnia,
rom ijara-gamosyidva, rogorc privatizebis erT-erTi forma, aucileblad unda iyos gaTvaliswinebuli
kanonmdeblobiT.
rac Seexeba pirdapiri miyidvis
formiT qonebis privatizebasTan
dakavSirebul cvlilebebs, migvaCnia, rom aRniSnuli debulebebis `investiciebis saxelmwifo
mxardaWeris Sesaxeb” kanonidan
`saxelmwifo qonebis privatizebis
Sesaxeb” kanonSi gadmotana pozitiuri nabijia, radgan pirdapiri
miyidvis formiT qonebis gasxvisebisaTvis dadgenili maRali standartebi unda gavrceldes nebismier qonebaze da ara mxolod imaze,
romlis gasxvisebas mosdevs investiciebis ganxorcieleba. Tumca,
rogorc `investiciebis saxelmwifo mxardaWeris Sesaxeb” kanoni,
aseve warmodgenili cvlilebebi
adgens gamonakliss, anu me-6 prima
muxlis me-10 punqtis Sesabamisad,
`saqarTvelos prezidenti uflebamosilia, konkurentuli SerCevis gziT, qonebis pirdapiri miyidvis
Taobaze
gadawyvetileba
miiRos am muxliT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis gareSe.” Cven
mier Seswavlil iqna `investiciebis
saxelmwifo mxardaWeris Sesaxeb”
63
kanonis amoqmedebidan dRemde pirdapiri miyidvis wesiT saqarTvelos
prezidentis mier miRebuli gankargulebebi. sul miRebul iqna 10 gadawyvetileba da aTive aRniSnuli
punqtis gamoyenebiT. amdenad, Tu
kanoniT ar ganisazRvra is konkretuli pirobebi, romelTa arsebobis
SemTxvevaSi, saqarTvelos prezidents eqneba uflebamosileba, me-6
prima muxliT dadgenili RonisZie-
bebis gareSe miiRos gadawyvetileba, aseTi wesebis arseboba yovelgvar azrs aris moklebuli.
yovelive zemoT Tqmulidan gamomdinare, migvaCnia, rom saqarTvelos
mTavrobis iniciativa misasalmebelia, magram aucilebelia garkveul
sakiTxebze damatebiTi msjeloba da
proeqtSi cvlilebebis Setana.
64
danarTebi
danarTi #1
65
danarTi #2
66
67
danarTi #3
68
danarTi #4
69
danarTi #5
70
danarTi #6
71
danarTi #7
72
danarTi #8
73
danarTi #9
74
danarTi #10
75
danarTi #11
76
77
danarTi #12
78
danarTi #13
79
danarTi #14
80
danarTi #15
81
danarTi #16
82
danarTi #17
83
danarTi #18
84
danarTi #19
85
danarTi #20
86
87
danarTi #21