guiden - Storfjordnytt

Turistguide
for Norddal 2004/2005
Velkomen til Norddal
Willkommen in Norddal
I Norddal kommune finn du bygdene
jørå
afjord
orddal
idsdal
alldal
Norddal er ein kommune som er stor i flatevidde,
men har relativt få innbyggjarar, i underkant av
2000. Store delar av kommunen er fjellområde,
med rike muligheiter til turar, fiske og jakt. Ein del
av kommunen, som grensar mot Geirangerfjorden,
er definert inn i det komande verdsarvområdet.
Vi ønskjer deg velkomen til å oppleve Norddal.
In Norddal finden Sie die Gemeinden
jørå
afjord
orddal
idsdal
alldal
Flächenmäßig ist Norddal eine große Gemeinde, hat
aber relativ wenige Einwohner – nicht einmal 2000.
Norddal besteht größtenteils aus Gebirgsgebieten
mit guten Möglichkeiten für Wander-, Angel- und
Jagdtouren. Der Teil der Gemeinde, der an den
Geirangerfjord grenzt, wird in die kommende
Weltkulturlandschaft
einbezogen.
Herzlich
willkommen zu Erlebnissen in Norddal!
Innhald
Side 4 og 5:
Side 6 og 7:
Side 8 og 9:
Side 10:
Side 11:
Side 12:
Side 13:
Side 14:
Side 15:
Side 16:
Side 17:
Side 18 og 19:
Side 20:
Side 21 - 23:
Side 24 - 27:
Side 28:
Side 29 - 31:
Side 32:
Fjell og turar
Fjord, vatn og fiske
Til seters og gamle fjellgardar
Bilete
Verdt å vitje
Olsok og Olav den heilage
Ulike aktivitetar
Kyrkjene
Grøderike Linge
Zakariasdammen og Torebuda
Tafjordulukka og Gudbrandsjuvet
Glimt frå livet i Norddal utanom sommaren
Spennande geologi
Annonsar - opplevingar
Annonsar - service og servering
Annonsar - hotell og servering
Annonsar - hytter og camping
Informasjon Norddal kommune
Det skjer sommaren 2004:
18. - 20. juni:
3. juli:
3. - 4. juli:
Tidleg juli:
31. juli:
21. august:
Midtsommardagar i Norddal
Loppemarknad i Fjørå
Husflidsmess i Valldal
Sommardagar i Eidsdal
Olsokstemne i Valldal
Jordmormarsjen
For neste år, kan du gå på www.storfjordnytt.no.
Reiselivsbedriftene i Norddal har eiga heimeside
med meir informasjon om sine tilbod, www.visitnorddal.com
Side 2 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Welcome to Norddal
Welcome to the parishes
jørå
afjord
orddal
idsdal
alldal
Norddal is a municipality that stretches over a
considerable expanse of ground, but has relatively few inhabitants, numbering just under 2000.
Much of the municipality is mountainous terrain, the ideal arena for outdoor pursuits such
as mountain treks, fishing and hunting. Part of
Norddal, which borders on the Geiranger fjord,
has been submitted for approval for inscription in the upcoming list of World Heritage sites.
We look forward to welcoming you to experience
Norddal first-hand
Layout og idé:
Opplag: 20.000
Trykk: Naper informasjonsindustri as
M
ør
e
og
R
om
sd
al
Kartframstilling: Kartkompaniet M&R
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 3
Daurmålsvatnet.
your own paths, it is merely a matter of doing
just that! The highest peaks are located almost
2000 metres above sea level: Puttegga (1999
m.a.s.l.), Karitinden (1982 m.a.s.l.), Torsnos
(1975 m.a.s.l.).
Das Gebirge Tafjordfjella
Hyttevakt på Danskehytta. (www.aast.no)
Das Besondere am Tafjordfjella sind die Kontraste zwischen Fjord und Hochgebirge und
zwischen fruchtbaren Feldern und Schnee und
Eis. Zwischen den Hütten des
Touristenvereins wurden Loipen mit unter-schiedlichen Schwierigkeitsgraden gekennzeichnet.
Tafjordfjella
Kontrastane frå fjord til høgfjell og frå frodige
marker til snø og is, særpregar Tafjordfjella. Portalen til denne fjellheimen - Tafjord, ligg lengst
aust i Norddal kommune. Herfrå kan du velje og
vrake i turalternativ.
Turistforeininga har merka løyper mellom hyttene i området, nokre tyngre og nokre lettare
turar.
For dei som helst vil nytte telt og gå eigne vegar,
er det berre å setje i gang. Dei høgaste toppane
ligg på nesten 2.000 meter over havet: Puttegga
(1.999 m.o.h.), Karitinden (1.982 m.o.h.), Torsnos (1.975 m.o.h.).
Tafjordfjella mountains
Muldalsfossen.
The striking contrasts between fjord and alpine
peak, and between fertile fields and snow and ice,
are characteristic of the Tafjordfjella mountains.
The gateway to this mountain kingdom, Tafjord,
lies in the furthest reaches of Norddal municipality. From here you can pick and choose from a
variety of tour alternatives.
The tourism association has marked trails between the cabins in the area, where some are
more difficult and others easier going.
For those of you who prefer to use a tent and find
Side 4 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Kaldhusseter.
Fremstevatnet. Frå Valldal mot Stordal eller Innfjorden.
Turar
Utsikt frå Kilsti i Eidsdal.
Skòrne i Eidsdal.
I Norddal manglar det ikkje på plassar å gå. Fjella
vert brukte til beite for dyra og til å hauste av
naturen. Derfor er det ikkje vanskeleg å finne
råser også utanfor merka løype. For dei som vil
opp og fram, er det mange utfordrande toppar
i alle bygdene.
Spør lokalkjende om vegen eller vend deg til
Turistkontoret i Valldal.
Trips
It’s never a problem for places to go in
Norddal. The mountains are used for grazing
livestock and for reaping the harvests of nature.
Therefore it isn’t difficult to find natural paths
also outside the marked trails. For those of you
who are keen to conquer the summits, there
are many challenging peaks in all of the rural
settlements.
Ask locals about the road or contact the Tourist
Information Office in Valldal.
Utsikt frå
Storvasshornet i Norddal
Ausflüge
Utsikt frå Fjørå.
Platz um sich zu bewegen gibt es in Norddal
reichlich. Wer gerne in die Höhe möchte, findet
in allen Ortschaften herausfordernde Gipfel.
Fragen Sie die Einheimischen nach dem Weg
oder wenden Sie sich an das Touristenkontor
in Valldal.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 5
Linge Valldal
Fjørå
Tafjord
Kallskaret
Her
Nordda
Vil du ha napp?
Både fjorden, elvane og vatna i Norddal har mykje å by på for
dei som likar å fiske.
I fjorden kan du fiske over alt og alle lakseelvane i
Norddal er opne for fiske. I Norddalselva og Valldøla startar
fisket 15. juni, medan du kan fiske i Eidsdalselva frå 1. juli.
I Norddal er det også mange fiskerike vatn. Tilbodet spenner frå lett tilgjengelege vatn til meir fjerntliggande fjellvatn.
Eidsvatnet er kjent for å vere eitt av landets beste fiskevatn ved
riksveg. Det ligg på 423 meter over havet ved riksveg 63 mellom Eidsdal og Geiranger.
Norddal Reiselivslag har utarbeidd eit fiskekart for ørretfiske
i kommunen. Her er det avmerka både alle tilgjengelege fiskekortområde og kvar du får kjøpe kort. Fiskekartet kan du
kjøpe på turistinformasjonen i Valldal eller på campingplassar
i kommunen. Det same gjeld fiskekort.
English:
The fish are biting
The fjord, rivers and lakes in Norddal have plenty to offer for
fishing enthusiasts.
You can fish anywhere in the fjord. All salmon rivers in Norddal are also open for fishing. The fishing season for the rivers
Norddalselva and Valldøla starts on 15. June, while you can
fish in the river Eidsdalselva from 1. July.
There are many lakes in Norddal that abound with fish. These
range from easily accessible lakes to more remote mountain
lakes.
Eidsvatnet is renowned as one of the country´s best fishing
lakes in proximity of the main road. It is located 423 metres
above sea level by Main Road Rv 63 between Eidsdal and
Geiranger.
Norddal Reiselivslag (Norddal Tourism Association) has
prepared a fishing map for trout fishing in the municipality.
All accessible fishing licence areas are marked and where you
can purchase fishing licences. You can purchase the fishing
map at the tourist information office in Valldal or at camping
grounds. The same applies to fishing licences.
Deutsch:
Sie warten auf den grossen Fisch?
Norddals Fjord, Flüsse und Binnengewässer sind ein wahres
Eldorado für Sportangler.
Im Fjord darf überall geangelt werden. Alle Lachsflüsse in
Norddal sind für Angler geöffnet. In den Flüssen Norddalselva und Valldøla beginnt die Angelsaison am 15. Juni, im
Eidsdalselva am 1. Juli.
Der See Eidsvatn, eines der besten Fischgewässer Norwegens,
liegt 423 m.ü.M. an der R 63 zwischen Eidsdal und Geiranger.
In einer von «Norddal Reiselivslag» ausgearbeiteten Karte
über Forellenangeln sind die verschiedenen Gebiete für
Angelscheine verzeichnet und wo Sie Angelscheine kaufen
können. Karte und Angelscheine erhalten Sie bei der Touristeninformation in Valldal oder auf den Campingplätzen.
Side 6 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
rdalssetra
Eidsvatnet
Eidsdal
Kilsti
al
Eidsvatnet
Etter ei jamn stigning opp frå Eidsdal sentrum flatar dalen seg ut,
og ein kjem fram til det idylliske Eidsvatnet der det er vel verdt å ta
ein rast. Det ligg 423 m.o.h., og er eitt av dei mest nytta fiskevatna
på Sunnmøre. Her kan ein kjøpe fiskekort og prøve fiskelykka frå
land eller leige ein robåt.
Vatnet er omkransa av høge fjell, noko som gir eit dramatisk bilete.
Fjellformasjonane er unike, spesielt på austsida av vegen. Skorene
(1850 m) er blant dei høgste og mest særprega fjella på Sunnmøre.
Fjellet er taggete, og tre avsatsar er skilde av to veldige “skorer”.
Naturen er storslått, eit idyllisk vatn omkransa av ville fjell. Veldrivne gardar ligg rundt vatnet. Rundt delar av vatnet er det fin
gangveg. Ein kan nytte Eidsbrua som utgangspunkt for mange fine
fjellturar.
English: Eidsvatnet is an idyllic lake by the road between Eidsdal
and Geiranger. People fish a lot of trout here. You can fish from Fjella gøymer mange fiskerike vatn. Litjøvstvatnet i Norddal. Foto: John Kåre Storås.
land or hire a boat. The water is surrounded by high mountains.
Deutsch: Der idyllisch zwischen hohen Bergen an der Straße von Eidsdal nach Geiranger gelegene See Eidsvatnet ist sehr fishreich (Forellen).
Mieten Sie sich ein Boot oder versuchen Sie Ihr Angelglück direkt vom Ufer aus.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 7
Herdalsetra
På Herdalssetra, den største fellessetra for geiter
i Norge, finn du moderne seterdrift basert på
300 år gammal tradisjon. Setra med 400 geiter
- kyr, sauer og hestar er lett å nå på veg av god
standard.
På Herdalssetra vert dei eldre setertradisjonane
haldne i hevd med handmjølking og ysting av
brun og kvit geitost. Mat er det mogleg å kjøpe
på kaffistova.
English:
Deutsch:
At Herdalssetra, the largest cooperative dairy
farm for goats in Norway, you will find modern
dairy farming, based on and at one with 300
years of tradition. The summer farm with its 400
goats, some cows, sheep and horses can easily be
reached by a private toll road of high standard.
Auf Herdalssetra, der grössten Ziegenalm Norwegens, leben 400 Ziegen, einige Kühe, Schafe
und Pferde. In der Umgebung von 300 Jahre
alten Geböuden wird mit modernen Methoden
Milch produziert.
Til seters
Over alt i Norddal ligg setrar. Berre Herdalsetra er framleis i bruk, men dei nedlagde
setrane er også vel verdt eit besøk.
Til Rellingsetra i Norddal er det mogleg å køyre. Frå den spreier Dyrdalen seg utover,
med snødekte fjell til alle kantar. Herfrå er det ein enkel tur til Innsetsetra og inn til
Storvatnet. Noko meir fredfullt enn dette er det vanskeleg å finne.
Turen til Klovset i Valldal gir god utsikt. Frå den kan du sjå Norddal, Eidsdal, Valldal og
både utover og innover fjorden. For å kome dit kan du køyre til Lingåsen og parkere.
Derfrå er det fin veg å gå, og turen er ikkje spesielt bratt.
Up to the summer pasture
Summer pastures may be found all over Norddal. Only Herdalseter is still in use, but
the abandoned pastures are also well worth a visit.
It is possible to drive to Rellingsetra (summer pasture) in Norddal. From here Dyrdalen valley spreads like a fan, with snow-covered mountains, in all directions. It is only a
light walk to Innsetsetra from here and to lake Storvatnet. A more peaceful place like
this is truly difficult to find.
The trip to Klovset in Valldal provides marvellous views. From there you can see Norddal, Eidsdal, Valldal, in both directions of the fjord. In order to get here you can drive
to Lingåsen and park your car. From there you can stroll along a good path, and the
trip is not particularly steep.
Auf zur Alm
In Norddal liegen überall Almen. Nur die Alm Herdalseter ist noch in Betrieb, aber
auch die stillgelegten Almen sind einen Besuch wert. Die Almen Rellingsetra in Norddal und Klovset in Valldal sind nur einige Beispiele.
Rellingsetra i Norddal.
Side 8 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Øvstestølen i Valldal.
Fjellgardane
- i kultur og natur
Husa ligg godt skjulte frå fjorden. Frå naustet går ein forseggjort, handlaga sti opp til garden. Rundt tunet ligg terrassar i
fleire lag. Husa står att, men folket har flytta frå. Kvernhusneset er berre eitt døme på fjord- og fjellgardane i Norddal.
Kvernhusneset, Osvika, Kastet og Korsneset ligg som perler på
ei snor på sørsida av Storfjorden mellom Norddal og Tafjord.
Du må ha båt for å kome dit. Men der er andre alternativ. Frå
Kilsti i Eidsdal er det mogleg å gå til Ospahjell, Verpesdalen
og Skrednakken. Kortast er det til Ospahjellen, men ingen
av turane er uoverkomeleg lange. Går du til desse plassane,
får du verkeleg ei oppleving. Gardane er også moglege å nå
sjøvegen.
Mest tilgjengeleg er likevel fjellgarden i Muldalen. For å kome
dit kan du køyre frå Valldal mot Tafjord. Før Tafjord kjem til
syne ligg Muldalsvika. Derfrå er det mogleg å gå traktorvegen
forbi den 200 meter høge Muldalsfossen og opp til gardane.
Her ligg heile fjellheimen open vidare innover dalen.
The mountain farms
– in a cultural and Nature context
The buildings lie well hidden out of sight from the fjord. From
the boatshed there is a man-made path up to the farm. Terraces surround the farmyard at several levels. The buildings are
still there, but the people have moved out.
Kvernhusneset, Osvika, Kastet and Korsneset lie like pearls on
a string on the southern side of the Storfjord between
Norddal and Tafjord. You need boat transport to reach these.
But there are other alternatives. From Kilsti in Eidsdal it is possible to walk to Ospahjell, Verpesdalen and Skrednakken.
Nevertheless, the mountain farm in Muldalen is the easiest
to gain access to. In order to come here you can drive from
Valldal towards Tafjord. Before Tafjord you will catch sight of
Muldalsvika. From there it is possible to walk along the tractor
road past the 200-metre tall Muldalsfossen waterfall and continue up to the farms. For those who will, the entire mountain
realm lies before you further in the valley.
Bergbauernhöfe
- in Kultur und Natur
Wie Perlen auf einer Schnur liegen die Fjord- und Berghöfe in
Norddal: Kvernhusneset, Osvika, Kastet und Korsneset auf der
Sudseite des Storfjords zwischen Norddal und Tafjord. Dieses
Gebiet ist nur mit dem Boot erreichbar.
Aber es gibt andere Alternativen. Von Kilsti in Eidsdal kann
man bis nach Ospahjell, Verpesdalen und Skrednakken gehen.
Am unzugänglichsten ist der Berghof Muldalen. Um ihn zu
erreichen müssen Sie erst von Valldal in Richtung Tafjord
fahren.
Besuchen Sie die Fjord- und Berghöfe in Norddal! Zu erreichen sind sie am besten über den Seeweg, sind aber auch
über den Landweg zugänglich. Bootsverleih bei der Touristeninformation in Valldal.
Fjell- og fjordgardane i Norddal bør opplevast. Sjøvegen er ofte best, men dei er også tilgjengelege over landjorda. Båt er mogleg å
leige på Turistinformasjonen. Dette er eit eldre bilete frå Skrednakken. Foto: Magne Flem.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 9
Herdalssetra
Side 10 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Zeit für ein Bad
Ob Fjord, Flüsse oder Gebirgsseen in Norddal finden Sie überall Badeplätze. Gewässer sind keine Mangelware, aber kalt sind sie.
Auch wer lieber in wärmerem Wasser schwimmt, ist in Norddal am richtigen
Ort. In Tafjord liegt das einzige Freischwimmbad des Bezirks Sunnmøre. Es
ist während des ganzen Sommers geöffnet.
Muritunet in Valldal lockt mit einem Hallenbad.
Tid for eit bad
Fjorden, elvane, fjellvatna, over alt i Norddal finn du plassar å bade. Vatn er
ikkje mangelvare, men det er kaldt.
Dersom du vil ha ein varmare symjetur, har Norddal også noko for deg. I
Tafjord ligg det einaste utandørs symjebassenget på Sunnmøre. Det er ope
for alle, heile sommaren.
Muritunet i Valldal har innandørs symjebasseng. Tilbodet gjeld heile året
og vatnet held 34 grader. Symjeturen kan du avslutte med eit boblebad.
Time for a swim
The fjord, rivers and mountain lakes, everywhere you go in Norddal you´ll
find places to swim, but it is icy cold.
At Tafjord is the only outdoor swimming pool in Sunnmøre. Open to the
general public during the entire Summer. Muritunet in Valldal offers an
indoor swimming pool.
Bading frå kaia i Fjørå.
Kraftverkmuseum
Tafjord er kraftsenteret på Sunnmøre. Her ligg
seks kraftstasjonar og eit kraftverksmuseum. I
samband med kraftproduksjonen er det bygd
svært omfattande reguleringsanlegg i fjellheimen kring Tafjord. Tafjord Kraftselskap sin
første stasjon - Tafjord 1 frå 1923 - fekk nytt liv
som museum etter at den vart stogga fo r godt i
1989. Tusenvis er innom den gamle stasjonen
kvart år.
English:
No less than six hydroelectric plants are located
in the Tafjord district. The first dating from
1923 became a museum after its closure in
1989, now a popular tourist attraction.
Deutsch:
In der Region um Tafjord befinden sich sechs
Wasserkraftwerke. Das älteste stammt aus dem
Jahr 1923, und wurde nach seiner Schliessung
1989 in ein beliebtes Museum umgewandelt.
Fundergata
Fundergata i Tafjord har fleire historiske og godt
bevarte hus. Med kyrkjebudene er Fundergata
unik, og på våre kantar er dette den einaste av
sitt slag. I Fundergata vart det og drive med sal
og kjøp av brennevin i tidlegare tider. Frå firmaet
Christian Funder i København var det mellom
anna kjøpt konjakk i eikefat. Frå dette har gata
fått namnet sitt.
English:
Fundergata is a very special street with historic
buildings including an old school house. The
name is ascribed to the fact that in this street
one could purchase spirits, notably cognac in
oak casks imported from the firm of Christian
Funder, Copenhagen in Denmark.
Deutsch:
Die historische Fundergate in Tafjord ist eine
ganz besondere Strasse. In den kleinen Häusern
wohnten ganze Grossfamilien. Eine Schule ist
ebenso erhalten wie die Häuser, die Bauern der
Umgebung dazu nutzten, um sich für die Fahrt
mit dem Boot zur Kirche umzuziehen.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 11
Olsok, husflid og fotball
Heile sommaren finst det aktivitetar i Norddal
kommune
I ei særstilling står den tradisjonelle olsokfeiringa
som er i slutten av juli. Denne helga vil Valldal
vere fylt med folk, aktivitetar og underhaldning.
Kvar sommar vert det tradisjonen tru, arrangert
husflidsmesse og kunstutstilling i Valldal. Til den
kjem utstillarar frå heile landet.
Valldal IL arrangerer også kvart år fotballcup i
månadsskiftet juli/august. Dit kjem lag med små
og store fotballspelarar frå heile distriktet.
Olsok Evening
and handicrafts
Activities, are ongoing all Summer in Norddal
municipality. However, the Olsok Celebration is
in a class of its own and takes place in late July.
On this weekend Valldal is filled to overflowing
with people, activities and entertainment.
Also a handicrafts and art exhibition is held in
the community centre at Valldal.
Olsok i Valldal samlar mange menneske.
St. Olavsfest
und Heimkunst
Während des ganzen Sommers finden in der
Kommune Norddal Aktivitäten statt.
Ganz besonders möchten wir auf das traditionelle
St. Olavsfest (Olsok) im ende Juli hinweisen. An
dem Wochenende wird es in Valldal ein buntes
Leben und Treiben, Aktivitäten und Unterhaltung geben.
Im Sommer finden in Valldal eine Messe über
Heimkunst und eine Kunstausstellung statt.
Husflidsmessa i Valldal har lange tradisjonar i husflid
Olav den Heilage
I året 1028 kom vikingkongen Olav den Heilage til Sylte i
Valldalen. Han var på flukt frå fiendane sine og søkte å berge livet med å finne ein farbar veg over til Sverige. Bruse av
Muri, høvdingen i dalen, sa som sant var at kongen burde ta
opp gjennom dalen på venstre side av elva. Kongen trudde
dette var ei felle og valde motsett side. Han brende dei fem
langskipa sine og tok i veg med 400 mann. Enno er segna
etter ferda til Olav den Heilage levande.
Olavsstøtta, Olavshellaren og Olavskjelda i Valldal er alle
minnesmerke etter viking-kongen. Informasjonstavler på
fire språk er sett opp. Lyftar du hovudet mot Syltefjellet,
kan du tydeleg sjå merke etter sjøormen som Olav den Heilage slengde i fjellveggen då han kom til Valldal. Geologisk
sett er sjøormen ei forvridd stripe kvarts i gneisveggen.
Olav the Holy
The Viking King Olav the Holy came to Sylte, Valldal in the
year 1028. He was on the run from his enemies and sought
to save his life by finding a passable way to Sweden. The
legends after him are still living.
Olav der Heilige
Im Jahre 1028 kam der Wikingerkönig Olav der Heilige
nach Sylte im Valldal. Auf der Flucht vor seinen Feinden
suchte er nach einem fahrbaren Weg hinüber nach Sverige.
Die Sagen von ihm leben noch.
Side 12 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Bratte fjell og ville stryk
Vil du gjere noko meir enn å sjå på elvestryka, noko meir enn å beundre
dei bratte fjellsidene eller dei flotte breane? I Valldal er det mogleg å
rafte i Valldøla og klatre i fjella med Valldal Naturopplevingar. Dei kan
også tilby villmarksleir, brevandring og guida fotturar både til enkeltpersonar og grupper. Du får kontakt med dei gjennom Turistinformasjonen
i Valldal.
Steep mountains, swift rivers
In Valldal it´s possible to go rafting in Valldøla and mountain climbing
with Valldal Naturopplevingar. They also offer wilderness camps, guided
glacier tours and guided walks for individuals and groups. You can book
and make your enquiry through the tourist information office in Valldal.
Steile Berge, wilde Stromschnellen
In Valldal können Sie am Rafting im Valldøla teilnehmen oder mit
“Valldal Naturopplevingar” zum Bergsteigen zu gehen. Dort werden
auch Wildnislager, Gletscherwanderung und geführte Wanderungen
für Einzelpersonen oder Gruppen angeboten. Wenden Sie sich an die
Touristeninformation in Valldal, dort hilft man Ihnen weiter.
Midtsommardagar i Norddal.
Rafting i Valldøla.
Sommardagar i Eidsdal.
Jordmormarsjen.
Valldal sentrum ein sommardag. Foto: Tiril Rem.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 13
Norddal kyrkje.
Inne i Norddal kyrkje.
Sylte kyrkje.
Ærverdig kyrkje
Norddal kyrkje i bygda Norddal, reist i 1782, er
ei av få kyrkjer som er bygde på 1700-talet i Møre
og Romsdal. Kyrkja er forvitneleg, ikkje berre
fordi ho er den eldste åttekanta kyrkja i området og elles eit så velproporsjonert og vakkert
byggverk, men også fordi mykje av inventaret
har stor kulturhistorisk verdi. Dei viktigaste og
mest iaugefallande klenodia frå stavkyrkjetida er
altartavla, epitafiet og preikestolen. Altartavla er
laga mellom 1510 og 1520, av Bent Notke.
English:
and 1520. It is made by one of the most famous
church artists in Europe, Bent Notke.
Deutsch:
Die Kirche von Norddal (1782) ist eine der wenigen im 18. Jh. entstandenen Kirchen. Sie wurde
von 12 Männern erbaut und beherbergt interessante Kunstschätze. Die Ölgemälde stammen aus
dem 17. Jh., das Altarbild entstand sogar schon
swischen 1510 und 1520. Es wurde von einem der
bekanntesten Kirchenkünstler Europas angefertigt, Bent Notke.
Norddal church, built in 1782, is one of few
churches built in the 18th century in our district.
Twelve men built the church by hand. A lot of details inside the church are of culturehistorical value. The oil paintings are from the 17th century,
and the beautiful altarpiece is from between 1510
Side 14 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Opne kyrkjer
Både Sylte kyrkje frå 1863 og Norddal kyrkje
frå 1782 vil vere opne om sommaren,
i tida 15. juni - 15. august.
English:
Both Sylte Church from 1863 and Norddal
Church from 1782 will be open in Summer.
Opening times during the period
15 June - 15 August.
Deutsch:
Im Sommer sind sowohl die Sylte Kirche aus
dem Jahre 1863 als auch die
Norddal Kirche von 1782 geöffnet.
Öffnungszeiten für beide Kirchen in der Zeit
vom 15. Juni - 15. August.
Grøderike Linge
På Linge ligg dei nordlegaste frukthagane i Europa. Her bognar det av eple, pærer,
moreller, plommer og kirsebær om sommaren.
Køyrer du Lingevegen, kan du kjøpe frukt i
sesongen.
Langs vegen står også ei minnestøtte etter kaptein Martin Linge, leiaren for Linge-kompaniet.
Han vart fødd i Negarden, og budde her dei første leveåra sine. Kaptein Linge fall under raidet i
Måløy under den andre verdskrigen.
The fertile fields of Linge
Eplehausting på Linge.
Europe´s most northerly-located orchards are
found at Linge.
In Summer the orchards abound with apples,
pears, morella cherries, plums and cherries. If
you drive along Linge-vegen (The Linge Road)
you can buy fruit in the season.
Along the way you will see a memorial to Captain
Martin Linge, commander of the Linge Company. He was born in Negarden, and spent his
childhood here. Captain Linge fell in the raid on
Måløy during World War II.
Fruchtbares Linge
In Linge liegt Europas nördlichster Obstgarten.
Hier gibt es im Sommer Äpfel, Birnen, Morellen,
Pflaumen und Kirschen im überfluss. Auf einer
Fahrt über den Linge-Weg können Sie während
der Saison Obst kaufen.
Entlang des Weges stehen auch Gedenksteine zu
Ehren von Kapitän Martin Linge, dem Leiter der
Linge-Kompanie. Er wurde in Negarden geboren
und verbrachte hier seine ersten Lebensjahre.
Kapitän Martin Linge ist unter dem Raid nach
Måløy im 2. Weltkrieg gefallen.
Dei sørvende bakkane på Linge.
Minnebauta over kaptein Martin Linge.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 15
Zakariasdammen
I Tafjord finn du Zakariasdammen, ei av Europas høgste magasindemningar. Demninga som ragar heile 96 meter, vart bygd i 1967. Her vert det
samla vatn for elektrisitetsproduksjonen i Tafjord. Er du av dei som ikkje
er redd for store høgder, har du høve til å gå på toppen av demninga.
English:
Zakarias Dam in Tafjord is one of Europes highest magazine dams, 96
m high, built in 1967. It accumulates water for electricity production in
Tafjord. Access to dam causeway.
Deutsch:
Zakariasdammen in Tafjord. Mit 96 m, einer der höchsten Staudämme
Europas. Gebaut in 1967. Hauptreservoir für die Turbinen-kraftwerk in
Tafjord. Begehung der Damm-krone möglich.
Det ligg føre planar om å byggje galleri og hotell på Zakariasdemninga.
Illustrasjon: Snøhetta AS.
Torebuda
I Eidsdal sentrum finn du Torebuda, ein daglegvarebutikk av den gode gamle sorten, med personleg service over disk.
Butikken har tradisjonar heilt tilbake til 1885,
særpreget i butikken er også frå den tida.
English:
In the center of Eidsdal you can find Torebuda,
an old fashioned shop with personal service over
the counter. The shop is rich in tradition dating
back to 1885.
Deutsch:
Tore Ytterdal på Torebuda.
Side 16 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
In Ortsmitte Eidsdal finden Sie Torebuda, ein
Kolonialwarengeschäft im alten Stil mit freundlicher Bediehnung. Die Geschichte des Geschäftes geht zurück bis 1885 und ist noch heute zu
sehen.
Tafjordulykka
Natt til 7. april 1934 rasa Langhammaren i sjøen.
Rundt 7 millionar kubikk rasa ut og danna flodbølgjer opp til 64 meter høge. Bølgjene råka
særleg bygdene Fjørå og Tafjord. I alt 40 menneskeliv gjekk tapt, og i tillegg forårsaka bølgjene
enorme materielle skadar, også heilt ute på Sylte
(Valldal). Sidan ulykka skjedde om natta, hadde
dei som budde ved fjorden små sjansar til å kome
seg unna. Ein kan den dag i dag sjå tydelege spor
i fjellet etter raset. Bilete frå ulykka er utstilt på
Tafjord-Naustet i Tafjord.
The Tafjord Disaster
Staden der Langhammaren
rasa ut i fjorden er avmerka
med raud sirkel.
Gravferd frå Tafjord
11. april 1934.
Åtte menneske vart funne att
av dei 23 som omkom her.
I bakgrunnen ligg kyrkjebåten
”Tafjord”.
Bilete frå Astor Furseth
sitt fotoarkiv.
In the early hours of 7th April 1934 the
mountainside of Langhammaren tumbled into
the sea below. Around 7 million cubic tons of
rock went hurling and caused tidal waves of
up to 64 metres in height. The waves caused
destruction particularly in the hamlets of Fjørå
and Tafjord. Altogether 40 lives were lost. Photos
from the disaster are displayed at Tafjord-Naustet
in Tafjord.
Das Tafjordunglück
In der Nacht zum 7. April 1934 fiel der Berg
Langhammaren in den Fjord. Rund 7 Millionen
Kubikmeter Steine bildeten Flutwellen bis zu 64
Metern, die insbesondere die Orte Fjørå und
Tafjord trafen. 40 Menschen verloren dabei ihr
Leben. Im Tafjord-Naustet in Tafjord sind Bildes
des Unglücks ausgestellt.
Gudbrandsjuvet
Gudbrandsjuvet, midt mellom Trollstigen og Valldal sentrum, er eit imponerande system av jettegryter som dannar eit 5 meter breitt og 20 meter
djupt juv.
Sagnet om Gudbrandsjuvet skriv seg attende til 1500-talet. Då sprang
Gudbrand over dette voldsomme juvet med bruderovet sitt. I dag er
Gudbrandsjuvet ein av dei mest besøkte turist-attraksjonane i Valldal og
på «The Golden Route».
English:
Gudbrandsjuvet, situated between Trollstigen and the centre of Valldal,
is an imposing system of putholes, which makes a gorge that is 5 meters
broad and 20 meters deep.
Deutsch:
Gudbrandsjuvet, zwischen dem Trollstigen und dem Zentrum von Valldal
gelegen, ist eine 5 m breite und 20 m tiefe Felsspalte.
Vegen frå Trollstigen mot Gudbrandsjuvet med Byksebrua midt på biletet.
Gudbrandsjuvet.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 17
Winter
What happens here in wintertime? Well, some live of farming. Many people
have this occupation in addition to other paid employment. Other work
includes for instance jobs in the public health and welfare services. A good
percentage of the community has full-time employment in a neighbouring
municipality and as such has to commute daily. But when it comes to filling
in your spare time you have a whole range to pick and choose from; soccer, volleyball, ski jumping, slalom, Nordic skiing, mountaineering, karate,
trampoline and power body-building. And if that isn’t enough, courses are
held occasionally in such fascinating subjects as fly binding (trout/salmon
fishing), Norwegian ‘lefse’ baking, ceramics and wood turning. Many give
vent to their musical talents in the local brass band or the local choir.
No matter if it’s winter with tonnes of snow, that’s no obstacle for a wander
outside – with or without skis.
Christmas
Christmas is a welcome and significant respite in the wintry months, and
preparations start well in advance.
The Christmas exhibitions are virtual treasure troves for discovering
local craftsmen and women’s artistry. There’s 80-year old Nikka who
bakes ‘lefser’ (the Norwegian sweet version of pancakes), Bjarne whose
plates and bowls skilfully turned from local timber are not to be missed, not forgetting all the other artistically inclined residents who paint,
knit, crochet or fashion the delightful ‘nissar’ (Christmas helper dolls).
In the charming little hamlet of Fjørå they celebrate December 22nd. Why?
Well, that’s the Winter solstice – or the day when daylight hours begin to
lengthen. On this evening the people of this hamlet walk with torches held
high up to a rocky outcrop. In the shelter of the mountainside they enjoy
the traditional rice pudding, take time to have an extra long chat with their
neighbour while keeping a watchful eye on children frolicking around
about.
The Church is often the location for profound, artistic experiences before
Christmas. For example, an inspired jazz group could well decide to slot in
a stop there on their national tour and the local choir and brass band can
be relied on to demonstrate their Christmas repertoire.
Easter
If the local Norddaling native hasn’t strapped on his skis before now, he or
she is bound to do that at Easter, even if he arrives late and has to send out
a search party for snowdrifts. Those who aren’t quite as endeared to the
mountains prefer to meet spring on the shores of the fjord, often gathered
around a small bonfire on a smooth platform of rock by the water’s edge.
Spring
Spring trumpets its arrival in Western Norway. The air is filled with sounds,
birds twittering, snow melting and water cascading. The rivers swell and
beckon the rafting enthusiasts to ride the churning, rushing waters.
Gardeners busily tend to young plants in gree houses that will be harvested
in summer. At Berdal Gartneri (Berdal Market Garden) the cucumbers are
already waiting to be sold, where the plants have been prepared for production since January. Springtime is a hectic time for farmers growing grass
for winter feed, the strawberry farmers are getting ready for the first arrival
of Poles to weed around the strawberry plants, and the orchardist at Linge
is putting the finishing touches to pruning his trees.
Summer
Around mid-June it’s time for haymaking, which is then stored as winter
feed for the cows and sheep that graze on the mountain pastures in the summer months. In the Valldal district, strawberries dominate cultivated crops
in the fields. When the strawberry becomes ripe, it’s vital to have enough
pickers to achieve a complete harvest. Most of the pickers come from Poland, but other countries are also represented in this seasonal occupation.
Summer is also the time for a wide variety of public events, of which we
recommend the Husflidsmesse (Applied Arts Sales Exhibition) in Valldal,
Midtsommardagar (Midsummer’s Days) in Norddal and the Olsok (Summer
Solstice) Gathering in Valldal.
Side 18 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Winter
Was wir hier im Winter machen? Einige leben von der
Landwirtschaft. Viele betreiben sie als Nebenbeschäftigung. Andere wiederum arbeiten im Gesundheits- und
Pflegedienst. Einige von uns sind Pendler und arbeiten
in der Industrie. Unsere Freizeit verbringen wir mit
Fußball, Volleyball, Skispringen, Slalom, Langlauf, Bergsteigen, Karate, Trampolin und Krafttraining. Es werden Kurse veranstaltet für Fliegenbinden, Backen von
Spezialitäten, Keramik und Drechseln. Vielen spielen
in einer Kapelle oder singen im Chor. Und Winter und
Schnee hindern niemand daran, Ausflüge zu machen.
Mit oder ohne Ski.
Weihnachten
Weihnachten ist eine wichtige Unterbrechung der
Wintermonate, und die Vorbereitungen beginnen
zeitig. Auf den Weihnachtsmärkten sind einheimische
Gebrauchskünstler zu finden. Nikka ist 80 und backt
Spezialitäten, Bjarne drechselt Teller und Schalen aus
Holz, und viele andere malen, stricken, häkeln oder
stellen weihnachtliche Figuren her.
In dem kleinen Dorf Fjørå wird am 22. Dezember die
Sonnenwende gefeiert. Am Abend gehen die Dorfbewohner mit Fackeln zu einem Bergüberhang hinauf,
unter dem sie Grütze essen, mit ihren Nachbarn schwatzen und den Kindern beim Spiel zusehen. In der
Kirchen finden vor Weihnachten tiefe künstlerische
Erlebnisse statt. Eine intime Jazzgruppe kommt oft auf
ihrer Tournee hier vorbei und Chor und Kapelle dieses
Ortes führen ihr Weihnachtsrepertoire auf.
Ostern
Auch wenn der durchschnittliche Norddalsbewohner
sonst nicht auf Skiern steht – Ostern holt er sie danndoch hervor. Auch wenn das Fest erst spät kommt und
man die Schneeflecken erst suchen muss. Wen es nicht
in die Berge treibt, trifft sich gerne unten am Fjord,
vielleicht an einem Lagerfeuer auf sonnenwarmen
Klippen.
Frühling
In Westnorwegen kann man den Frühling hören.
Die Natur ist voller Töne – von Vögeln, von schmelzendem Schnee und rennendem Wasser. Der Fluss
schwillt an und lockt zum Rafting. Die Gärtner beugen
im Treibhaus ihre Köpfe über sprießende Sommergewächse. Bei der Gärtnerei Berdal sind die Gurken für
den Verkauf bereit, die Pflanzen haben sich seit Januar
schon vorbereitet. Wer Viehfutter anpflanzt, auf den
wartet eine hektische Frühjahrsbestellung. Die Erdbeerbauern warten auf die ersten Polen, die die Erdbeerfelder jäten sollen, und der Obstbauer in Linge legt letzte
Hand an die Beschneidung der Bäume.
Sommer
Im Juni ist es Zeit, das Gras zu schneiden und als Winterfutter einzulagern für Rind und Schaf, die in den
Sommermonaten draußen auf der Weide sind. Im Dorf
Valldal werden größtenteils Erdbeeren angebaut. Wenn
die reif sind, braucht man für die Ernte viele Pflücker.
Die meisten kommen aus Polen aber auch aus anderen
Ländern.
Der Sommer ist auch die Zeit für viele Veranstaltungen.
Da finden die Heimkunstmesse (Husflidsmesse) in
Valldal statt, die Mittsommertage in Norddal und das
Olsokfest in Valldal.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 19
Spennande geologi
Norddal ligg i gneisområdet på Nordvestlandet, der bergartane har ein
svært høg alder. Dei eldste er nærare to milliardar år gamle. Fjellgrunnen
er hovudsakleg gneis og granitt, ein lys grovkorna bergart som er storkna
frå underjordiske bergsmelter, og ber mange forvitnelege trekk med seg.
Norddal er eit særs spenande område for geologar og steininteresserte, og
mykje er enno uoppdaga.
Typisk er alle olivinførekomstane. Desse områda er lett synlege med rustbrune bergskoltar i fjellet mange stader, særleg på Relling, i Røbbervika og
i Tafjordfjella.
Men det aller vakraste berget finst ved Kallskaret, eit stort eklogittfelt av olivin med granatkrystallar og anorthosit, freda som Kallskaret naturreservat.
Elles finst det eklogitt fleire stader i kommunen.
I fjella er det gjort fleire funn av edelmineralar, mellom anna peridot,
korrund, datolitt, tulitt, ametyst, og kan hende det mest overraskande steinfunnet er gjort i Kaldhusdalen. Der kom ein over den svært sjeldne barytt.
På nordsida av Tafjorden er det også funne malakitt. Mange teikn kan tyde
på at både kopar og gull er til stades, i det minste i små mengder.
I tillegg til dagens olivinproduksjon i Røbbervika, har det ved fleire høve
vore bergverksdrift i Norddal, særleg av olivin, men også av titanjarn i
Tafjord og Rødal. I løpet av eitt år blir det skipa ut 500.000 tonn olivin frå
Røbbervika. Lasten går til store stålverk i Europa og USA. Industrimineraler
AS har drive med utvinning her sidan 1983. Olivin har grøn farge og er eit
tungt og hardt mineral. Den høge tettheita gjer at olivin blir brukt som ballast bl.a. i oljeplattformer og i skafta på Storebæltbroen. Olivin smeltar ved
temperaturar rundt 1800 grader, derfor brukest olivinsand i støypeformer
og eldfast materiale.Mesteparten av olivinen frå Røbbervika blir brukt til
slaggdannar i stålverk. Olivin blir tilsett når jarnmalmen skal smeltast og
er med på å skilje jarn frå jarnmalmen. Før i tida vart olivinstein brukt til
bryne. Den vart også brukt til golvheller i tørkestove og til skorsteinar.
Olivin i Kallskaret.
Deutsch:
Norddal liegt in dem sogenannten Nordwestlichen Gneisgebiet.
Hier haben die Gesteine ein sehr hohes Alter. Die ältesten sind fast zwei
milliarden Jahre alt. Das Grundgebirge besteht hauptsächlich aus mehr
oder weniger granitischen Gneisen. Das sind helle grobkörnige Gesteine,
die sich zum Teil aus Erstarrungsgesteinen der tiefern Erd kruste gebildet
haben und die viele denkwürdige Züge aufweisen. Norddal ist eine besonders spannende Region für Geologen und Steininteressierte, und vieles ist
noch nicht erforscht und entdeckt.
Typisch für die Region sind die zahlreichen Olivinforkommen. Sie sind
leicht erkennbar an ihrer rostbraunen Farbe. Sie bestehen aus Olivin und
auch aus Serpentin. Beispiele findet man auf Relling, in Røbbervika und
im Tafjordgebirge. Ein bemerkensvert schönes Gestein findet man auf dem
Kallskaret, ein Eklogit, der aus Granat, Pyroxen und Olivin besteht. Dieses
Gebiet steht unter Naturschutz. Im übrigen findet man Eklogit an mehreren Stellen innerhalb der Gemeinde Norddal.
In den Bergen hat man mehrere Edelsteinfunde gemacht u.a. Peridot, Korund, Datolit, Tulit, Amethyst. Möglicherweise wurde der überraschendste
Steinfund im Kaldhusdalen gemacht. Hier entdeckte man eine besonders
seltene Barytmodifikation. An der Nordwand des Tafjords hat man auch
Malchit gefunden. Vieles deutet auf die Existen von Kupfer- und Goldmineralisierungen. Ausser der heutigen Olivinproduktion in Røbbervika ist zu
verschieden Zeiten hier in Norddal Bergbau nach Olivin aber auch nach
Titanerz in Tafjord und Rødal umgegangen. Im Laufe eines Jahres werden
von Røbbervika 500.000 t Olivin ausgeschifft, die an große Stahlwerke in
Europa und den USA geliefert werden. Die Förderung wird seit 1983 von
Industrimineraler AS betrieben.
Olivin hat eine grüne Farbe und ist ein schweres und hartes Mineral. Aufgrund seiner hohen Dichte wurde es als Ballast u.a. für Ölplattformen und
in den Pfeilern der Brücke über den Großen Belt benutzt.
Olivin schmelzt bei einer Temperatur von ca. 1800 Grad. Darum nimmt
man für Gießformen und feuerfestes Material Olivinsand.
Das Olivin aus Røbbervika wird größtenteils in Stahlwerken zur Schlackenbildung angewandt. Es wird dem Eisenerz beim Schmelzen zugesetzt und
hilft dabei, das Eisen vom Erz zu trennen. Früher wurden aus Olivinstein
Wetzsteine hergestellt, oder man benutzte ihn für Bodenplatten in Trockenräumen und für Schornsteine.
Side 20 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Røbbervika.
English:
Norddal lies in the gneiss area of the North Western Norway. The species
of rock have a very high age, and the oldest are about two billion years old.
The rock is mainly gneiss and granite, a light coarse-grained species of rock.
Norddal is a very exciting area for geologists and stone interested people.
Still much is undiscovered.
The occurrence of olivine is typical. These easy visible areas with rusty brown
marks you can see in the mountain many places, contain serpentine and
olivine, specially at Relling, in Røbbervika and in the Tafjord Mountains.
But most beautiful is the rock at Kallskaret, a huge field of eclogite area of
olivine with granite crystals and anorthosite, preserved as Kallskaret Nature
Park. Eklogitt also occurs other places in the community.
In the mountains there have been some fine metal discoveries, like of peridot, datolite, thulite and amethyst. Surprisingly the rare barite was found
in Kaldhusdalen. On the northern side of Tafjord there have also been discoveries of malachite. Probably there are both copper and gold in different
places in Norddal – in smaller scales. Today there is olivine production in
Røbbervika. In the space of one year no less than 500,000 tonnes of olivine
is shipped out from Røbbervika. The cargoes are dispatched to major steelworks in Europe and the USA. Industrimineraler AS has been engaged
in mining here since 1983. Olivine is green in colour and is a heavy, solid
mineral. Its compact density makes olivine suitable for use as ballast, among
other things, in oil rig platforms and in the shafts of the Storebælt Bridge.
Olivine melts at temperatures of around 1800 degrees Celsius, therefore olivine sand is used in casting forms and fireproof material. Most of the olivine
from Røbbervika is employed as slaggdannar in steelworks. Olivine is added
when iron ore is about to be smelted and contributes to the separating of
iron from the iron ore. In the old days, olivine stone was used as a bryne. It
was also used as floor flagstones in drying rooms and in chimneys.
Daglegvarer der du treng det
Groseries
Storås Handel
Lebensmittel
6214 Norddal – Tlf. 70 25 90 60
Valldal Marina
6210 VALLDAL Tel.: 70 25 86 31
Småbåthamn i Valldal sentrum med dusj og toalett
★
Gjestehamn
Caravanplassar
Bobilplassar
★
Dieselutsal - Kiosk
★
Toalett/dusj
Varmt/kaldt vatn
★
Vaskemaskin/
tørketrommel
Kari og Jon Ole Viken – 6210 Valldal - Tlf. 70 25 77 77
Daglegvarer
Groceries - Lebensmittel
Ope/Open/Offen: Kl. 09.00-21.00 (18)
Søndagsope i høgsesongen.
Open Sundays in the season. Offen Sonntags in den Saison
6210 Valldal - Tlf. 70 25 79 40
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 21
Turistinfo
Tlf. 70 25 77 67
Info: Tlf. 70 25 91 08/947 75 357/452 79 360 Faks 70 25 91 57 E-post: [email protected]
Kunstgalleri i Eilevsløa på Linge
Art gallery in "Eilevsløa" on Linge
Din guide til lokal natur og kultur.
Your local guide to nature and culture.
Ring 70 25 71 07
Call (+47) 70 25 71 07
www.steget.as
Oppleving med spekemat, maltøl og handtrykk.
Levande tradisjonar på ein fjellgard med utsyn.
Fredagskveldar. Påmelding. Ingvild og Martin, Norddal tlf.70259222/40293350
Kulturlandskapet
vedlikehalde og levert av bøndene
Opplev rafting på ei av Norges beste rafteelvar!
Norddal bonde- og småbrukarlag
Eidsdal/Norddal Bondelag
Valldal Bondelag
TLF. 900 14 035
www.valldal.no
Side 22 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Kraftverkmuseet i Tafjord
– et besøk verdt!
Vi ønsker
publikum
velkommen
til å oppleve
kraftkulturen
i sommer!
Wir heißen Sie
herzlich
Willkommen
"Kraftwerkskultur"
in Tafjord
zu erleben!
We wish you
welcome
to experience
"Power Culture"
this summer!
Km
0
18
57
62
Frå
I
I
Til
0
26
Frå
Til
26
62
76
Frå
I
I
Til
89
Til
Km
0
Frå
Åndalsnes
Trollstigen
Valldal sentrum
Linge
frå Linge
Eidsdal
Geiranger
til Hellesylt
Geiranger
Djupvasshytta
Dalsnibba
Langvatn
til Oslo
til Trondheim
Grotli
D
...
...
...
...
0800
0830
0910
0930a
0930
1010
I
1030
1030
I
1045
D
0830
0905
1010
1020
1020
1040
1125
1230a
1400
1430
1500
1540
1545
1545
1555
D
D
Grotli
...
1715
frå Oslo
...
0930
frå Stryn
0940
1500
13
Frå
Langvatn
1035
1725
22
I
Dalsnibba
1130
|
27
I
Djupvasshytta
1145
1735
63
Til
Geiranger
1240
1810
til Hellesylt
1400
1830a
63
Frå
Geiranger
1300
1810
89
Til
Eidsdal
1350
1855
frå Eidsdal
1400
1900
00
Frå
Linge
1410
1915
04
I
Valldal sentrum
1420
2000
44
I
Trollstigen
1535
2045
62
Til
Åndalsnes
1615
2145
til Oslo/Trondheim
1722
...
til Oslo
...
2330
til Ålesund
1640b
...
a= Just to 20. August b=daily without Saturday and Sunday.
D
1730
1815
1900
1915
1915
1930
2020
Åndalsnes - Trollstigen - Valldal
Eidsdal - Geiranger - Dalsnibba
Langvatn - Grotli
15. Juni - 31. August 2004
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Mørebil AS
Sjøholt
Tlf. 70 27 34 00,
fax: 70 27 34 01
www.morebil.no
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 23
Klær – Clothes – Kleider
Baby – Barn
Ungdom
Dame – Herre
Vi har også to 16-seters
minibussar tilrettelagt
for rullestolbrukarar
6210 Valldal – Tlf./Faks 70 25 97 00
Valldal Taxi
70 25 76 03
6210 Valldal – Fax 70 25 81 80
Eidsdal Taxi – Tlf. 909 08 455 – Fax 70 25 81 75
Taxikøyring – Cruisekøyring – Langturar
Bilar:
VW Sharan TDI 4WD 2002-modell 6 passasjerar
Toyota RAV TDI 4WD 2002 modell 4 passasjerar
Jarle Skuseth – 6215 Eidsdal
BANK
★ Bensinstasjon m/kortautomat
Kiosk m/daglegvarer
Filmutleige
Kaffiavtale
Autorisert bilverkstad
Tømmeplass for bobilar
Automatvask
★ Licensed garage with kiosk
and lensing station
★ Tankstelle und Kiosk
Autorisert Werkstadt/
Leerenstation
Side 24 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Ekspedisjonstider
Hours of Business
Bürostunden
15. May - 31.August
Valldal
tel. 70 25 84 50
Måndag, tysdag, onsdag og fredag
Monday, Tuesday, Wednesday and Friday
Montag, Dienstag, Mittwoch und Freitag
09.00 – 15.15
Torsdag/Thursday/Donnerstag
09.00 – 16.30
Eidsdal
tel. 70 25 90 21
Måndag, onsdag og fredag
Monday, Wednesday and Friday
Montag, Mittwoch und Freitag
10.00 – 15.00
"N o r d d al N ær in g sh ag e
sk al ve r e d e n v ik t ig aste,
m e st p o sit ive o g h u m ø r sk ap ande
ar e n ae n fo r nysk ap in g o g veks t
in n an h e lse, r e ise liv o g n at ur
på Sunnmøre"
Dagligvarer - Medisinutsalg - Fritidsklær - Gaveartikler
Leiker - Møbler - Hage-/campingmøbler - Suvenirer - Post i Butikk
Groceries - Pharmacy - Gifts - Souvenirs - Post
Lebensmittel - Arzneimittel - Geschenke - Souvenirs – Post
Epicerie - Pharmacie - Cadeaux - Souvenirs - Post
Dette er visjonen til næringshagen som held til i Valldal i Norddal kommune.
Valldal ligg midt på "The Golden Route" mellom Geiranger og Trollstigen,
og har såleis mykje å by på når det gjeld natur, opplevingar
og ikkje minst frisk og rein luft.
Dette har vi tenkt å utnytte, og ønskjer deg – med gode idear
og som vil starte opp verksemd her inne – velkomen i vårt miljø!
Norddal Næringshage er lokalisert i Valldal sentrum, her er det også høve til
å leige seg inn på "drop-in" kontorplassar.
Videokonferanseutstyr, breiband, møterom, videoprosjektor, overhead, whiteboard
m.v. er fasilitetar som er tilgjengelege i næringshagen.
Søndagsåpent i høysesongen – Open Sundays in the season – Offen Sonntags in den Saison
Tlf. 70 25 84 40 Fax 70 25 84 41 E-mai:[email protected]
6 2 1 0 Va l l d a l – T l f. 7 0 2 5 7 2 0 0 – M o b i l 9 7 5 1 4 2 5 6
E-post: [email protected] – www.norddalnh.no
Lys
Småelektrisk
Kvitevarer
Foto
SPORT – CAMPING – POST
MATVARER – GROCERIES – LEBENSMITTEL
Ope/Open
Måndag - fredag
Monday - Friday/Montag - Freitag
Laurdag/Saturday/Samstag
Søndag/Sunday/Sonntag (sommar)
09.00 - 20.00
09.00 - 18.00
13.00 - 18.00
Telefon
Brunevarer
Installasjon
Eidsdal
6215 Eidsdal - Tlf. 70 25 90 08
Norddal Elverk AS, 6210 Valldal – Tlf. 70 25 85 40 Faks 70 25 85 60 – E-post: [email protected]
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 25
Bensinstasjon - Kiosk
Autorisert bilverkstad
Gifts
Sweaters
Souvenirs
Stop and shop at
■ Bilberging
■ Utleigebil
■ Kortautomat
■ Rent a car
■ Licensed garage
■ Breakdown service
■ Mietauto
■ Rettungsauto
■ Autorisert Werkstatt
TH. YTTERDAL
EIDSDAL
6215 Eidsdal - Tlf. dag 70 25 97 50 - Fax. 70 25 97 33
Tlf. natt: 70 25 91 32 - Mobil 416 10 197
Geiranger Tourist Information
N-6216 Geiranger
Tel.: + 47 70 26 30 99
E-mail: [email protected]
Valldal Tourist Information
6210 Valldal – Tel.: + 47 70 25 77 67
E-mail: [email protected]
Hellesylt Tourist Information
N-6218 Hellesylt
Tel.: + 47 70 26 38 80
Stranda Tourist Information
N-6200 Stranda
Tel.: + 47 70 26 14 50
www.visitgeirangerfjorden.com
Side 26 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
Ein naturleg stoppestad i Eidsdal!
● Pub ● Uteservering
● Gjestebrygge
● Triveleg kafé med god mat! 6 2 1 5 E I D S D A L – T E L E F O N 7 0 2 5 9 0 3 0
Ope kvar dag kl. 12.00 – 24.00
i tidsrommet 29. mai til 10. august.
Kafé med heimelaga mat
og hyggeleg miljø. 90 sitteplassar.
Utstilling av bilete
frå Tafjordulykka.
Helsing Bjørg
6213 Tafjord - Tlf. 900 47 331/70 25 81 38
Sal av fiskekort frå 15. mai til 31. august Fiskekort:
Solvang Camping og sjølvbetjeningskasse.
Dagskort kr 50,- Pr. veke kr 150,-
Båtutleige:
Månad kr 350,- Sesong kr 500,-
1 time
kr 20,-
12 timar kr 150,Eidsvatnet
1 døgn
Familiekort pr. døgn
kr 75,-
kr 200,-
Ta vare på føtene dine, dei skal bere deg heile livet
■ vanleg fotpleie
■ hårfjerning med varm voks
■ sal av skikkelege sko og sandalar
■ sal av fotpleieprodukt
Opningstider: Måndag, tysdag og fredag kl. 11.00–17.00
Autorisert fotterapeut Bodil K. Waldal, tlf.: 70 25 83 99 ● 951 10 997
«Fritid og aktivitet ved Muritunet!»
Kafé Lupinen
Open kafé
Basseng
Innandørsbasseng
Fritid
Minigolf og tennis
(Utleige av utstyr i kafeen sine opningstider.)
N-6210 Valldal, tlf. 70 25 84 10/70 25 83 00
e-post: [email protected]/ [email protected] – www.muritunet.no
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 27
Nostalgiske rom m/moderne bad.
Restaurant med lokal tradisjonsmat.
Fjordutsikt.
Double rooms with shower/WC.
Traditional Norwegian dishes.
Fjord View.
Doppelzimmer mit Bad/WC.
Restaurant mit traditionellen Speisen
aus der Region. Fjordaussicht.
På Fjordheim Gjestegård
serverer vi deg Tafjord på et fat
Rom og hytter
Servering
Selskap
Konferanser
Catering
Chambres doubles avec SDB/WC.
Restaurant avec plats
traditionnels.
Vue sur le fjord.
Rooms and cabins
Restaurant
Groups
Conferences
Catering
Petrines Gjestgiveri
6 2 1 3 T A F J O R D – T L F. 7 0 2 5 8 0 4 8 – F A X 7 0 2 5 8 1 3 3
6214 Norddal – Tlf. 70 25 92 85 Fax 70 25 92 88
e-mail: [email protected] – www.petrines.com
Hotell m/kafé, restaurant, pub og dansebar
Pub og grill i Fjellrohagen. Alle rettigheiter.
Overnatting: 30 rom m/dusj/toalett/kabel-TV/telefon.
Sentralt plassert i gamlegata på Sylte like ved fjorden,
post, bank og butikkar.
Har du eventyrlyst, kan vi hjelpe til å arrangere
rafting, fiske-, kano- og fjellturar.
Hotel w/cafe, restaurant,
pub/dancing
Pub and barbecue in the garden.
30 rooms with shower, toilet, cable
TV and telephone.
Fullboard, half board, bed &
breakfast. Room service.
Buses welcome, group & long term
rates.Centrally situated in the old
shopping street of Sylte. Close to
the fjord, post office, bank and
shops. For the adventurous we can
arrange rafting,fishing, canoeing
and mountain trips.
6210 Valldal - Tlf.70 25 75 13 Faks 70 25 75 45
E-mail: [email protected] – www.fjellro.no
Side 28 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
★ Campinghytter
★ Båtutleige
★ Campingplatz ★ Ferienhütten
★ Boote mit Außenbordmotor ★ Fjord un Berge
★ Kort veg til fjord og fjell
Eidsdal Camping
6215 Eidsdal – Tlf. 70 25 90 29 Fax 70 25 92 08
Høgstandardhytter/Enkle hytter
Telt/Bobil/Campingvognplassar
Fiskekort for ørret- og lakseelv
Cabins with and without shower/WC
Fishing licence for sale for trout and salmon river
Space available for tents, caravan and campers
www.gjerde-camping.no
★ Campingplass
6210 Valldal Tel. +47 70 25 79 61 Fax +47 70 25 81 77 E-mail: [email protected]
KJERSTI & KARL A. DØVING
6210 VALLDAL Tel.: 70 25 76 84 – Fax 70 25 90 31 – E-mail: [email protected]
Døving i Valldal, 4,5 km frå Valldal sentrum i retning mot Åndalsnes.
Nytt, stort hus (200 kvm) i tradisjonsrik byggestil på gard. 5 soverom. Stort opphaldsrom med
fullt utstyrt kjøkkendel. Vaskerom og vaskemaskin.
Dusj og wc. Passar godt for mindre grupper eller store familiar. Laksefiske.
6210 Valldal
Tlf. 70 25 86 31
6210 Valldal - Tlf. 70 25 79 14/70 25 77 49
Besøk Jordbærstova i Valldal
Den ligg ved vegen på «The Golden Route», riksveg 63.
Vår spesialitet er lunsjbuffet med heimelaga, tradisjonell
norsk mat.
Visit the Strawberry Cottage in Valldal!
It is situated on the main road RV 63 called «The Golden Route».
Our speciality is the buffet lunch with homemade, traditional,
Norwegian dishes.
■ Plassen inneholder 4 hytter med kjøleskap og kokeplater.
Gatekjøkken og kiosk. Plass til ca. 90 vogner med
strømuttak. Plassen har god belysning. Kort veg til bank,
post og butikker.Gode muligheter til fjellturer.
Besuchen Sie doch einmal «Jordbærstova»
– das Erdbeer-Restaurant in Valldal
Sie finden uns auf dem Wege entlang von
«The Golden Route» Als Spezialität bieten wir ein
Lunchbuffet mit hausgemachten, traditionellen
Gerichten aus Norwegen.
■ 4 chalets with fridge and cooking plate. Fast food
restaurant and kiosk. Space for about 90 caravans with
power connection. Well illuminated area. Close to bank,
post office and shops. Good startingpoint for hikes.
Innehavar: Åse Erstad, 6210 Valldal
Tlf. 70 25 76 58/70 25 75 89 Faks 70 25 92 40
E-post: [email protected] – www.jordbarstova.no
■ 4 Hütten mit Kühlschränken und Herdplatten. Kiosk.
Platz für etwa 90 Wohnwagen mit Stromquellen. Gute
Beleutchtung. Kurzer Fussweg zu Bank, Postamt und
Geschäften. Gute Möglichkeiten für Bergwanderungen.
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 29
Flott campingplass med hytter.
Like i nærheita av fjord,
fjell og friluftsbad.
■ Hytter – Camping
■ Bobilcamp
■ Utleige av lakseelv
6210 Valldal – Tlf. 70 25 70 85/915 83 230
To store velutstyrte hytter
med veranda like ved Eidsvatnet.
Gjerdeløneset
H Y T T E U T L E I G E
6215 Eidsdal – Tlf. 70 25 97 40/70 25 77 14
Ligg ved det fiskerike Eidsvatnet, 10 km til Eidsdal sentrum
og 16 km til Geiranger.
■ Store velutstyrte hytter
■ Her kan du nyte naturen
– frå hytta eller i godt turterreng
Jemtegård Feriesenter ligger 2 km fra Valldal
sentrum ( 1 km etter avkjørsel ved riksvei 63).
6210 Valldal – Tlf. 70 25 90 20 Fax 70 25 86 34 – e-mail: [email protected]
http://www.jemtegaard.com
Side 30 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005
6215 Eidsdal – Tlf. 70 25 97 44 – [email protected]
www.eidecamping.com
Sentralt i Valldal
HYTTEUTLEIGE
6210 Valldal – Tlf. 70 25 75 42 – Fax 70 25 75 42
KALDHUSSETER TURISTHYTTE
6213 Tafjord – tlf. 70 25 81 18
Hytta ligger idyllisk til ved
Kaldhussetervatnet 600 m.o.h.
Ved bilveg.
Hytta er åpen med betjening i tiden
3/7.-21/8. Hytta har 43 senger.
Merkede turløyper.
Godt fiskevann.
Båtutleige.
Vi serverer også middag, småretter,
kaffe og kaker til dagsbesøkende.
Vi har også 7 andre turisthytter i
Tafjordfjella. Avstanden mellom
hyttene er 2 -5 timers fottur.
For ytterligere opplysninger og
brosjyrer, ta kontakt med
Turistinformasjonen, Kaldhusseter
Turisthytte eller:
The cabin is idyllically situated by the
Kaldhusseterlake 600 m. over sea
level. By roadside. Cabin is open and
staffed in the period 3/7.-21/8.
43 beds. Marked paths.
Excellent fishing. Boathire.
We also serve dinner, small meals,
coffee and cakes to dayvisitors.
We have 7 other cabins in the
mountain of Tafjord.
The distances between them
are 2 -5 hours hikes.
For more information and brochures,
please contact the Tourist Office,
Kaldhusseter Turisthytte or call:
Die Hütte liegt idyllisch am See
"Kaldhussetervatnet" 600 M.ü.d.M.
Mit dem Auto erreichbar.
Die Hütte ist bewirtschaftet, geöffnet
vom 3/7 bis 21/8.
Die Hütte hat 43 Betten. Gut markierte
Wanderwege, sehr gute Angelseen und
Bootsverleih.
Wir servieren auch Mittagessen, kleine
Mahlzeiten und Kaffee und Kuchen an
Tagesbesucher.
Wir haben auch 7 andere
Bergwanderhütten im Tafjordgebirge.
Der Abstand zwischen den Hütten
beträgt 2 - 5 Stunden gemütliches
Wandern.
Für nähere informationen und Prospekte
wenden Sie sich bitte and die
Touristinformationsbüros, die
Kaldhusseterhütte oder:
Keiser Wilhelmsgt. 22 Postboks 250 6001 Ålesund
Tlf. 70 12 58 04 – Faks 70 12 95 60
E-mail: [email protected] – http://www.aast.no
Turistguide for Norddal 2004 – 2005 – Side 31
Få kommunar i Norge kan måle seg med Norddal når det gjeld naturkvalitetar. Om lag 70 % av arealet er foreslått verna m.a. til nasjonalpark og deler får truleg status som ein del av verdas naturarv. Området har lite nedbør
og mykje sol. Difor er Norddal eit eldorado for alle typar friluftsliv. Det er merka løyper i heile området og i Tafjordfjella finst
det mange hytter for fjellvandrarar. Det er lett å få tilgang til jakt og fiske og prisane er rimelege. Kommunen har lagt ut store område for hyttebyging gjennom aksjonen ”Hytter til 1000”. Eg inviterer deg hit under mottoet ”Kom i form i Norddal”.
I Norddal kan du finne fred og ro, men samtidig er det alltid noko å vere med på som er tilrettelagt. Spesielt om sommaren
er det eit variert tilbod av stemne, festivalar , messer, konsertar, utstillingar og arrangerte turar å delta på. Eksempel på dette
er husflidsmessa i Valldal og Olsok-stemnet på Sylte. Midtsommarsdagane i Norddal er og i ferd med å bli ein tradisjon. Jordmormarsjen frå Eidsdal til Muldal er eit nytt arrangement til minne om den legendariske jordmora Jensine Grønningsæter.
Elles er det fleire firma som tilbyr naturopplevingar som rafting i Valldøla, fjellklatring, urvandring etc. Alle bør unne seg ein
tur med turistferja som går mellom Valldal og Geiranger. Det er ei storslått oppleving med levande guiding i spektakulær
natur.
Nok ein gong ønskjer eg vel møtt til mykje meiningsfylt moro i ”Sommar Norddal”.
When it comes to scenic assets, few municipalities in Norway can compare with Norddal.
Around 70 % of the surface area has been recommended for conservation, among other things, as National Park property
and parts will most likely be approved as sites for inscription on the World Heritage List. The area receives little rainfall but
plenty of sunshine. Norddal is therefore a magnificent wonderland for all types of outdoor recreation. Marked trails take
you wherever you like in the area and cabins abound for mountain wanderers on the Tafjordfjell mountains. If you’re a
keen huntsman, you’ll have no problem gaining reasonably priced licences for hunting and fishing. Our municipality has
designated a large area of land for the purpose of cabin building through the campaign “Hytter til 1000” (Cabins to 1000).
I’d like to take this opportunity to invite you here with the motto in mind of “Kom i form i Norddal” (Get in shape in
Norddal).
Norddal is a haven of serenity – if that’s what you’re looking for – but at the same time, those looking for physical activity
can always find something to suit their taste. Summer is especially accommodating with a wide variety of gatherings,
festivals, conferences, concerts, exhibitions and organised excursions to participate in. One example of this is the
applied arts exhibition in Valldal and the Olsok gathering in Sylte. Midsummer’s Eve Days in Norddal are fast becoming
a tradition here. The Midwife March from Eidsdal to Muldal is a new event in memory of the legendary midwife Jensine
Grønningsæter. Otherwise, there are several companies that offer exhilarating outdoor experiences such as rafting on the
Valldøla river, mountain treks, canyon/gorge wandering etc.
And no one should miss out on a trip on the tourist ferry that travels between Valldal and Geiranger. Truly an unforgettable
experience, where a running guided commentary is provided as you sail through spectacular scenery.
Once again, I take great pleasure in welcoming you to a fun-packed, invigorating stay in “Sommar
Norddal” (Summer Norddal).
Arne Sandnes
Ordførar
Tafjord Friluftsbad er eit
utandørsbasseng
oppvarma til
24-28o C.
Også plaskebasseng,
vassklier og leikeapparat.
Garderobar med dusj.
Idyllisk plassert
ved fjorden.
Tafjord Friluftsbad is a
public outdoor swimming pool with heated
water. Also a children’s
pool, waterslide and
playground.
Lockers and showers.
Close to the fjord.
Ope/Open
1. juni – 31. august
kl. 12.00-18.00
Prisar/prices:
Sesong (familie)
Season (family): 500,NOK
Enkeltbillett/
Single ticket: 40,- NOK
Barn/Children: 20,- NOK
www.norddal.kommune.no – [email protected] – Tlf. 70 25 88 00 – fax 70 25 88 01
Side 32 – Turistguide for Norddal 2004 – 2005