1 - SportImpact

Transcrição

1 - SportImpact
Timor-Leste 2016
Avaliasaun Desportu iha Timor-Leste
& Oportunidade ba Kolaborasaun
SEJD, 09 Setembru 2014
Ita hotu iha ne'ebe?
Diagnostiku Situasaun Desportu nian
iha Timor-Leste
Ita hotu hakarak baa ne'ebe?
Prioridade ba Dezenvolvimentu
Desportu nian iha Timor-Leste
Ita hotu to’o ne’eba oinsaa?
Oportunidade ba Kolaborasaun
Rezumu Ezekutivu
•
Situasaun
•
•
Kolaborasaun ho organizasaun hotu-hotu hodi define politika & planu
nasional ba dezenvolvimentu desportu
o Rekursus umanus & estrutura nasional ba desportu
o Infraestrutura
o Kompetisaun & desportu ba hotu
o Etc.
•
SportImpact bele kolabora ho SEJD iha projetu oi-oin, ezemplu:
o Defini Politika & Planu Nasional ba Desportu
o Dezenvolve kapital umanu
o Desportu ba hotu
Prioridade
Oportunidade
Desportu iha Timor-Leste presiza formaliza & dezenvolve
o Prezensa iha distritu hotu, ho asosiasaun no klubu
o Aumenta atleta (feto liu-liu)
o Forma treinador
Iha finansiamentu disponivel, maibee tenki uza ba prioridade estratejiku
Ita hotu iha ne'ebe?
Diagnostiku Situasaun Desportu nian
iha Timor-Leste
Ita hotu hakarak baa ne'ebe?
Prioridade ba Dezenvolvimentu
Desportu nian iha Timor-Leste
Ita hotu to’o ne’eba oinsaa?
Oportunidade ba Kolaborasaun
Intervista ho stakeholder xavi
Governu
Intervista tiha ona
organizasaun nia dirijente
Reconhesimentu husi
organizasaun internasional
Secretaria de Estado da
Juventude e do Desporto
Seidauk iha reconhesimentu
Miguel Manetelu
Organizasaun
sumbrinya
Federasaun
Olimpiku
Federasaun
seluk
Klubu no
asosiasaun
1 CONTL =
CONTL1
CNPTL2
Special Olympics
CDTL3
FDA-TL4
Francisco Kalbuadi
Julião da Silva
Sebastião Soares
Higino António
Zeferino Tilman
Atletismo
Badminton
Basquetebol
Boxe
Canoagem
Afrânio Amaral
Francisco Young
Alberto Carlos
Tito da Costa
Lourenço de Oliveira
Ciclismo
Futebol
Tiro
Natação
Ténis de Mesa
Ângelo Henriques
Francisco Kalbuadi
Domingos Raul
Laurentino Guterres
Julião da Silva
Taekwondo
Ténis
Voleibol
Halterofilismo
Ski
Luís Lemos
João dos Mártires
Inocêncio Araujo
Vicente Carvalho
Hélder Encarnação
Aikido
Auto Sports
Karate
Kempo
Motorcross
Francisco Barreto
---
Higino António
Fernando La Sama
---
Silat
Takraw
Wushu
Noe Gaspar
---
Domingos Mesquita
S. D. Benfica
Fernando Encarnação
Cavalos*
Fernando Encarnação
Comité Olímpico Nacional de Timor-Leste; 2 CNPTL = Comité Nacional Paralímpico de Timor-Leste;
= Confederação do Desporto de Timor-Leste; 4 FDA-TL = Federação do Desporto Académico de Timor-Leste
*Iha interese hodi hahuu federasaun nasional
3 CDTL
Judo*
José Rocha
Tenki aumenta formalizasaun
Ofisiu/sede
Rejistu
SEJD
Rekonhesimentu
internasional
Planu
2014
Orsamentu
2014
Relatoriu
2013
Finansas
2013
Ciclismo
1
1
1
2012
1
1
1
1
Atletismo
1
1
1
2014
1
1
0.5
0.5
Taekwondo
1
1
1
2011
0.5
0.5
0.5
0.5
Karate
1
1
1
2012
0.5
0.5
0.5
0.5
Ski
1
1
1
2013
0.5
0.5
0.5
0.5
Voleibol
1
1
1
2011
0
0.5
0.5
0.5
Futebol
1
1
1
2010
0.5
0.5
0
0
Kempo
1
1
2012
0
0.5
0.5
0.5
Badminton
1
1
2013
0
0.5
0
0
Boxe
0
1
2014
0.5
0.5
0.5
0.5
Aikido
1
0
0
2014
0.5
0.5
0.5
0.5
Basquetebol
0
1
1
2012
0.5
0.5
0
0
Ténis
1
1
0
2010
0.5
0.5
0
0
Halterofilismo
1
1
2012
0.5
0
0
0
Silat
0
0
0
2014
0.5
0.5
0
0
Wushu
0
1
0
2014
0
0
0
0
Tiro
0
1
2012
0
0
0
0
Natação
0
1
2012
0
0
0
0
Ténis de Mesa
0
1
1
2003
0
0.5
0
Canoagem
0
1
1
2004
0
0
0
1
Eleisaun
Nota: Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak; federasaun ruma deit fo’o dokumentu
Federasaun
ne'ebé
0
fo’o dokumentu tiha ona
0
Federasaun
ne'ebé
seidauk fo’o dokumentu
Prezensa iha distritu bele aumenta
ESTIMATIVA
Númeru asosiasaun iha kada distritu*
Dili, Lautem no
Bobonaro deit iha
prezensa husi maioria
federasaun sira
17
8
12
9
7
12
9
8
6
6
8
10
5
Distritu iha Sul (Covalima,
Ainaro, Manufahi no
Viqueque) iha menus
dezenvolvimentu
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak; baibain, iha Dili la iha asosiasaun distrital – federasaun mak organiza atividade iha Dili
Potensial ba dezenvolvimentu:
númeru klubu ituan
ESTIMATIVA
Númeru klubu iha kada federasaun (estimativa*)
77
Federasaun ne'ebé
fo’o dadus
30
18
clubes/distrito
5.9
3.0
3.1
3.5
3.2
1.4
atletas/clube
1.6
17.6
7.6
6.6
11.8
3.3
10.0
1.1
9.5 105.1 25.0
4.0
70.0
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak (ami simu dadus husi Voleibol no Siklismu deit)
1.0
0.3
86.0 252.0
po
Ke
m
Na
t
aç
ão
2
Sk
i
3
Ti
ro
4
Ai
ki
do
sq
ue
te
bo
Ca
l
no
ag
em
Fu
te
bo
l
4
xe
Ci
cl
is
m
o
Vo
le
ib
ol
Té
ni
s
M
Ha
es
lt
a
er
of
ili
sm
Ta
o
ek
w
on
do
Ba
dm
in
to
n
8
Bo
Ka
r
at
e
At
le
tis
m
o
10
Ba
19
ni
s
21
Té
22
Potensial ba dezenvolvimentu:
aumenta atleta, feto liu-liu
ESTIMATIVA
Númeru atleta husi kada federasaun (estimativa*)
3000
Federasaun ne'ebé
fo’o dadus
Feto
Mane
841
Nota: La inklui Silat no Wushu (ami la simu informasaun husi federasaun rua ne’e); Badminton la informa númeru atleta feto & mane
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak (ami simu dadus husi Voleibol no Siklismu deit)
2
aç
ão
20
N
at
60
an
oa
ge
m
95
Sk
i
100
C
125
Ti
ro
139
at
e
Ba
dm
in
Ha
to
n
lt e
ro
fil
is
m
Té
o
ni
s
M
es
a
Ke
m
167
Ka
r
200
xe
Ci
cl
is
m
o
225
po
258
Vo
le
ib
ol
ni
s
Té
Fu
te
b
ol
Ta
ek
w
on
do
At
le
tis
m
B
o
as
qu
et
eb
ol
280
Bo
504
A
ik
id
o
527
Tenki aumenta
partisipasaun feto nian
Potensial ba dezenvolvimentu:
formasaun treinador nian
ESTIMATIVA
Númeru treinador husi kada federasaun (estimativa*)
287
Federasaun ne'ebé
fo’o dadus
Prioridade ba kursu treinador:
Aikido, Tenis, Taekwondo,
Atletismu no Badminton
82
44
5
5
3
B
as
2
A
ik
id
o
Ba
dm
in
to
n
C
an
oa
ge
m
6
Sk
i
13
aç
ão
15
N
at
20
Ti
ro
25
n
is
26
Té
31
xe
qu
et
eb
ol
Ci
cl
is
m
o
Vo
le
ib
ol
At
le
tis
H
m
al
o
te
ro
fil
is
m
Ta
o
ek
w
on
do
Té
ni
s
M
es
a
Ke
m
po
31
Bo
at
e
Ka
r
Fu
te
b
ol
34
atletas/treinador
10.5
1.5
3.8
14.8
4.5
7.3
20.3
3.8
42.1
4.0
15.4
Nota: La inklui Silat no Wushu (ami la simu informasaun husi federasaun rua ne’e)
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak (baibain estimativa; ami simu dadus husi Voleibol deit)
46.7
4.0
0.0
0.7
129
∞
Potensial ba dezenvolvimentu:
formasaun arbitu nian
ESTIMATIVA
Númeru arbitu husi kada federasaun (estimativa*)
100
Federasaun ne'ebé
fo’o dadus
72
Oinsaa mak federasaun bele
organiza kompetisaun diak
se la iha arbitu kualifikadu?
15
14
Nota: La inklui Silat no Wushu (ami la simu informasaun husi federasaun rua ne’e)
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak (baibain estimativa; ami simu dadus husi Voleibol deit)
A
ik
id
o
1
w
on
do
1
aç
ão
5
Ta
ek
ni
s
Té
ox
e
B
Fu
te
b
B
ol
as
qu
et
eb
ol
Vo
le
ib
ol
K
ar
at
e
At
le
tis
m
Té
o
ni
s
M
es
a
6
Na
t
18
Sk
i
20
H
Ti
al
ro
te
ro
fil
is
m
o
Ke
m
po
Ba
dm
in
to
n
Ca
no
ag
em
Ci
cl
is
m
o
20
Potensial ba dezenvolvimentu:
kompetisaun beibeik iha desportu hotu
ESTIMATIVA
Númeru kompetisaun ne'ebé kada federasaun organiza iha 2013*
8
4
3
2
W
us
hu
Si
la
t
le
ib
ol
ro
fi l
is
m
o
Ai
ki
do
Ha
l te
Vo
nn
is
Te
ão
ta
ç
bl
e
Ta
Na
Sk
i
ge
m
no
a
m
Ca
Ke
K
*Konforme deklarasaun husi federasaun ida-idak
1
po
1
at
e
1
ar
1
Té
ni
s
dm
in
to
n
At
le
ti
sm
Ba
o
sq
ue
te
bo
Ta
l
ek
w
on
do
e
ox
B
Ba
C
ic
lis
m
o
Fu
te
bo
l
1
Ti
ro
3
Se la iha kompetisaun beibeik,
atleta lakon motivasaun no
disiplina hodi treinu loro-loron
Timor-Leste la aproveita programa hotu
husi Olympic Solidarity
Orsamentu total ne’ebe kada NOC simu husi Olympic Solidarity (USD milhaun, 2009-12)
2.5m
2.0m
1.5m
$476,513
1.0m
Oceania
Europe
0.5m
Asia
America
Africa
Fonte: Olympic Solidarity (inklui Programa Mundial no Programa Kontinental); analize SportImpact
Timor-Leste la aproveita programa hotu
husi Olympic Solidarity (cont.)
Programa husi Olympic Solidarity ne’ebe kada NOC aproveita (% husi total, 2009-12)
100%
80
Programa 7 husi
total 26 (27%)
60
40
Oceania
Europe
20
Asia
America
Africa
0
Fonte: Olympic Solidarity (inklui Programa Mundial no Programa Kontinental); analize SportImpact
Orsamentu husi Governu ba desportu
aumenta duni husi 2008
Orsamentu SEJD – Diresaun Edukasaun Fizica no Desportu (USD milhaun)
4.7
2.4
2.7
3.0
1.8
1.2
0.6
2008
2009
Nota: La inklui Fundu Kapital Umanu no Fundu Infraestrutura
Fonte: Timor-Leste Budget Transparency Portal
2010
2011
2012
2013
2014
SEJD nia orsamentu = eventu + futebol
Orsamentu SEJD – Diresaun Edukasaun Fizica no Desportu + Fundu Kapital Umanu (USD, 2014)
Equipamento Desportivo para Escolas 100,000
Autocarro
75,000
Festival Nacional do Desporto
350,000
Treinadores
internacionais
100,000
Formação de
Árbitros 50,000
Formação de
Treinadores
75,000
60
40
Jogos Comunitarios 1,300,000
20 kuase 40%
Futebol
SEJD nia orsamentu
0
790,000
Desporto para Todos
335,000
Universitários Timor Sea
100,000
Cup
60,000
Cavalos Voleibol 25,000
Jogos
50,000 Basquetebol 30,000
Silat 30,000
Escolares CPLP
Atletismo 20,000
250,000
Atletismo Ciclismo20,000
100,000
Futebol
350,000
<3% orsamentu deit hodi
dezenvolve federasaun sira nian
Ciclismo
200,000
Futebol
400,000
Dirigentes
e
Treinadores
50,000
Desenvolvimento
Fora de TLS
do Futebol
Organizações
Nota: La inklui Fundu Infraestrutura
(la inklui suporta ba eventu)
Fonte: Orsamentu SEJD; Timor-Leste – Orsamentu Jeral Estadu 2014; analize SportImpact
757,000
Asian Games Jogos da CSOTL 50,000 Bolsas
Estudo
Fronteira
90,000
CNPTL 50,000 45,000
75,000
Jogos
Real Madrid
Foundation
School
200,000
Youth
Training
Center
150,000
485,000
Funcionarios SEJD 240,000
80
650,000
CDTL 139,000
1,815,000
100% Dados sobre Desporto Tradicional 65,000
Em TLS
Eventos
internacionais
Eventos
Nacionais
Fundo
Capital
Humano
Futebol simu orsamentu boot
(inklui FFTL no projetu seluk)
Orsamentu SEJD – Diresaun Edukasaun Fizica no Desportu (USD ‘000, 2014)
1,716
Seluk
Projetu
Treinador
internasional
Formasaun
Eventu liur
Eventu intl iha
TLS
226
Eventu nasional
26
26
22
22
21
21
21
21
6
6
6
6
6
6
r
W o
us
hu
31
Ti
36
Sk
i
36
Fu
te
C bo l
ic
li
A t sm
o
l
Ba e ti
sq sm
ue o
te
bo
l
Si
Vo lat
le
ib
ol
Bo
x
Ke e
m
p
Ka o
Ta
r
ek ate
w
Ba on
d
Ha dm o
lt e int
ro on
f il
is
m
o
Té
Té
ni
s
de nis
M
es
a
Ai
Ca ki
no do
ag
e
Na m
ta
çã
o
126
Nota: La inklui Fundu Infraestrutura no Fundu Kapital Umanu; “Projetu” inklui Youth Training Center no Eskola Fundasaun Real Madrid
Fonte: Orsamentu SEJD; Timor-Leste – Orsamentu Jeral Estadu 2014; analize SportImpact
Administrasaun
SEJD nia orsamentu distribui la diak:
tenki aumenta koordenasaun ho federasaun sira
Ezekusaun orsamentu SEJD – Diresaun Edukasaun Fizica no Desportu (% fulan-fulan)
40%
Ezekusaun orsamentu nian
dezafiu husi Outubru to’o
tinan remata (karik kualidade
ezekusaun nian la diak)
30
20
10
0
Jan
Janeiru to’o Abril
orsamentu “la iha”
2014
2013
2012
Feb
Mar
Fonte: Timor-Leste Budget Transparency Portal
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec
Orsamentu husi Fundu Kapital Umanu
Tinan-tinan, SEJD bele investe
iha formasaun rekursus
umanus ba desportu
Fundu Kapital Umanu ba SEJD (USD)
335,000
435,000
435,000
150,000
150,000
240,000
240,000
295,000
295,000
50,000
50,000
200,000
200,000
45,000
45,000
45,000
45,000
45,000
2014
2015
2016
2017
2018
50,000
240,000
Fonte: Timor-Leste – Orsamentu Jeral Estadu 2014
Gestores RH, Diretores
e Treinadores
Formacao Tecnica
funcionarios SEJD
Bolsas de Estudo
Orsamentu husi Fundu Infraestrutura
Fundu Infraestrutura – orsamentu Sektor Juventude no Desportu (USD milhaun)
Fundu Infraestrutura inklui
projetu boot neen deit
hodi dezenvolve desportu
durante tinan liman oin
Futebol
reprezenta 50%
husi orsamentu
infraestrutura
Estadiu
Futebol
1.8
8.1
6.0
Ermera
Baucau
Manatuto
Maliana
6.0
Estadio
Nacional
1.1
Pavilhao
Multi-Usos
2014
Fonte: Timor-Leste – Orsamentu Jeral Estadu 2014
2015
2016
2017
2018
80% investimentu iha infraestrutura
desportu nian sentraliza iha Dili
Fundu Infraestrutura – orsamentu Sektor Juventude no Desportu 2014-2018 (USD milhaun)
18,7
Estadio
Nacional
Pavilhao
MultiUsos
0,9
Baucau
1,1
Manatuto
1,1
1,1
Ermera
Maliana
Kuandu distritu/suku ida husu
suporta, SEJD bele foo orsamento
kiik hodi hadia estrutura lokal
(kampu voleibol, basketbol, etc.)
Fonte: Timor-Leste – Orsamentu Jeral Estadu 2014; SEJD
Ita hotu iha ne'ebe?
Diagnostiku Situasaun Desportu nian
iha Timor-Leste
Ita hotu hakarak baa ne'ebe?
Prioridade ba Dezenvolvimentu
Desportu nian iha Timor-Leste
Ita hotu to’o ne’eba oinsaa?
Oportunidade ba Kolaborasaun
Federasaun nia prioridade sira
1. Konsensu nasional kona ba politika ba
desportu, no kolaborasaun/servisu hamutuk
(federasaun sira, Governu, CDTL, CONTL, ...)
2. Organizasaun/estrutura diak liu:
institusionalizasaun, kapital umanu, etc.
3. Finansiamentu & organizasaun finansas
4. Infraestrutura (kampu, jinaziu, etc.)
5. Organizasaun eventu no liga nasional
6. Programa ba labarik (no seluk)
Fonte: Workshop ho dirijente husi federasaun oi-oin
Vizaun/mehi ba futuru
Desportu ba Hotu:
iha aldeia no eskola hotu
iha nasaun tomak
Kompetisaun:
eventu beibeik ho
kualidade & participasaun
Alta Kompetisaun:
rezultadu diak iha
eventu internasional sira
Desportu
Eskolar
Desportu
Komunitariu
Suku, sub-distritu,
distritu, nasional
Idade &
sexo hotu
Buka talentu
Preparasaun
diak
Feto & Mane
Idade hotu
Organizasaun
profisional
Nasional &
internasional
Dezenvolve
treinador
Suporta ba
atleta
Kultura desportu
Halimar &
Kompetisaun
Institusionalizasaun:
organizasaun forti
ho rezultado diak
Formalizasaun:
Rejistu nasional
klubu, asosiasaun,
& internasional
federasaun, etc.
Asembleia Jeral
& Eleisaun
Rejistu & Baze
Dadus: atleta,
treinador, etc.
Planu &
Relatoriu
Finansas
Desportu hotu
iha nasaun tomak
ho kualidade diak
Infraestrutura diak
ba desportu hotu
iha nasaun tomak
Rekursu barak, ho
kualidade no sustentavel
Rekursu
Umanu
Rekursu
Finanseiru
Dirijente
Rasik
Administrasaun
Publiku
Treinador
Privadu
Arbitu
Internasional
Seluk
Seluk
Desportu iha kada nivel suporta
desportu iha nivel seluk
Desportu
Elite
Treinador Nasional
Desportu
Kompetisaun
Treinador
Desportu Eskolar
Mestri Edukasaun Fizika
Desportu Lazer & Komunitariu
Animador/monitor
Nesesidade & oportunidade xavi
Governance
& Lideransa
• Politika Nasional ba Desportu, bazeia husi proceso Dialogu Nasional kona ba Desportu
ho partisipasaun husi organizasaun sira xavi iha Timor-Leste
• Planu Estratejiku iha organizasaun desportu ida-idak (CONTL, CDTL, SEJD, federasaun
nasional sira, etc.) ba futuru, ne'ebé defini vizaun ba dezenvolvimentu no funsaun
organizasaun nian iha area aktividade hotu (administrasaun, formasaun,
dezenvolvimentu, eventu, etc.)
• Institusionalizasaun: Estatutu, Asembleia Jeral tinan-tinan, planu, orsamentu no
relatoriu tinan-tinan, registu (atleta, treinador, arbitu, klubu, asosiasaun), etc.
• Definisaun responsabilidade sira ba membru ezekutivu, staff, etc., no enkontru regular
(ezemplu, loro-loron, semana-semana, fulan-fulan) hodi dezisaun no asaun xavi
Kapital
Umanu
• Kursu ba treinador, arbitu no dirijente desportivu, hodi forma formador nasional sira
ba kursu nivel bazico no ema iha distritu sira
• Kursu organizasaun eventu no suporta ba organiza kompetisaun lokal/rejional hodi
promosaun no expansaun desportu hotu nian iha nasaun tomak
Relasaun
Externa
• Komunikasaun beibeik no diak entre SEJD, CDTL, CONTL, IOC, federasaun nasional no
internasional sira, patrosinador, etc., hodi harii relasaun diak, ba kordenasaun diak liu,
suporta malu no dezenvolvimentu desportu
Desportu
ba Hotu
• Desentraliza desportu, kria klubu, asosiasaun no eventu iha distritu Dili liur
• Eventu halimar (la iha kompetisaun) ba hotu, hodi aumenta pratika desportu, liu-liu
ba labarik ho idade eskola no komunidade jeral
Nesesidade & oportunidade xavi (cont.)
Alta
Kompetisaun
• Kompetisaun beibeik iha desportu hotu hodi buka talentu no motiva atleta ba treinu
loro-loron no kompetisaun
• Sesaun treinu loro-loron ba atleta sira iha selesaun nasional ho treinador kualificadu
• Programa ba suporta atleta sira iha selesaun hodi bele konsentra iha treinu
• Partisipasaun iha kompetisaun internasional boot, depois de selesaun ekipa nasional
nian nanis, ho kriteriu klaru, no planu ba preparasaun diak
Eventu
• Kalendariu kompetisaun ba idade hotu, feto no mane, iha disiplina hotu, iha distritu
hotu
• Federasaun nasional mak organiza eventu boot (ezemplu: Xanana 10k, International
Mountain Bike Challenge, Dili Marathon, Tour de Timor), hodi aselera dezenvolvimentu
desportu mos iha baze, mos alta kompetisaun
Rekursus
• Programa voluntariu nian hodi rekruta, forma no motiva rekursus umanus ho talentu
ba jestaun desportu, treinu, etc. – liu-liu promove partisipasaun husi joven sira ho talentu
ne’ebe mak sai jerasaun foun lider desportu iha Timor-Leste
• Dezenvolve fonte rekursu rasik, ezemplu: taxa husi membru, partisipasaun iha eventu
• Aumenta vizibilidade iha meius komunikasaun ba desportu iha Timor-Leste (TV,
jornal, etc.) hodi aumenta konhesimentu no oportunidade ba patrosiniu husi empreza
• Kontatu beibeik no husu suporta husi Olympic Solidarity, OCA, federasaun
internasional no husi Ázia, komite olimpiku no federasaun sira husi nasaun seluk, etc.
Ita hotu iha ne'ebe?
Diagnostiku Situasaun Desportu nian
iha Timor-Leste
Ita hotu hakarak baa ne'ebe?
Prioridade ba Dezenvolvimentu
Desportu nian iha Timor-Leste
Ita hotu to’o ne’eba oinsaa?
Oportunidade ba Kolaborasaun
Impact Assessment
Framework
3
Desportu
2
Publiku
Setor
ONG
Empreza
SportImpact nia prioridade estratejiku
Sport Management
Handbook
IFs Development
Programmes
Dezenvolvimentu
Kapital Umanu
Desportu
ba Hotu
1
Assessment of Sport
in Timor-Leste
Konhesimentu
Treinamentu
Politika Desportu
& Planu Fomentu
Desportu nian
Konsultoria
Servisu
Implementasaun
Impact Assessment
Framework
3
Desportu
2
Publiku
Setor
ONG
Empreza
SportImpact nia prioridade estratejiku
Sport Management
Handbook
IFs Development
Programmes
Dezenvolvimentu
Kapital Umanu
Desportu
ba Hotu
1
Assessment of Sport
in Timor-Leste
Konhesimentu
Treinamentu
Politika Desportu
& Planu Fomentu
Desportu nian
Konsultoria
Servisu
Implementasaun
Kria Dialogu Nasional kona ba Desportu
Governu
Sekretaria Estadu
Juventude no Desportu
Organizasaun
sumbrinya sira
CONTL
Organizasaun
nasional sira
Federasaun Nasional husi
desportu ida-idak
Organizasaun
distrital sira
Asosiasaun Distritu husi
desportu ida-idak
Organizasaun
lokal sira
Setor privadu
CPNTL
Special
Olympics
Klubu
Patrosinador
Ministeriu
Edukasaun
CDTL
Ministeriu
Administrasaun
Estatal
Ministeriu
Saude
Fed. Desportu
Akademiku
Timor-Leste
Administrasaun
Distritu no
Sub-Distritu
CDTL
Distrital
Eskola
Universidade
Administrasaun
Lokal: Suku,
Aldeia
Fornese servisu nian:
organizasaun eventu, marketing,
etc.
ONG kona ba desportu,
dezenvolvimentu, komunidade,
dame, etc.
Implementa Komisaun Nasional Desportu
Defini Politika & Planu Nasional hodi
Dezenvolve Desportu
1 Ita hotu iha
Desportu
Eskola nian
Desportu
Komunidade nian
Alta
Prestasaun
ne’ebe?
Situasaun atual
Politika Nasional
ba Desportu &
Planu Fomentu
Desportu Nian
2 Ita hotu hakarak
baa ne’ebe?
Objetivu sira
3 Ita hotu to’o
ne’eba oinsaa?
Estratejia & Planu
Institusionalizasaun
Kapital Umanu
Infraestrutura
Relasaun
Institusional sira
Eventu sira
Orsamentu no
planu tinan-tinan
Estratejia & planu iha organizasaun
ida-idak konforme politika nasional
Politika
Nasional
Politika Nasional ba Desportu
Planu Fomentu Desportu Nian: 2014-2030
Masterplan
Estratejia
ba tinan 5 oin
Planu
tinan-tinan
Projetu
ida-idak
Estratejia 2020
SEJD
Estratejia 2020
CDTL
Estratejia 2020
CONTL
...
Estratejia 2020
FATL
...
Estratejia 2020
SD Benfica
...
Planu 2015
SEJD
Planu 2015
CDTL
Planu 2015
CONTL
...
Planu 2015
FATL
...
Planu 2015
SD Benfica
...
Jogus
Komunitarius
Treinador
internasional
Formasaun
Treinador
Konstrusaun
Infrastrutura
Eventu
...
Impact Assessment
Framework
3
Desportu
2
Publiku
Setor
ONG
Empreza
SportImpact nia prioridade estratejiku
Sport Management
Handbook
IFs Development
Programmes
Dezenvolvimentu
Kapital Umanu
Desportu
ba Hotu
1
Assessment of Sport
in Timor-Leste
Konhesimentu
Treinamentu
Politika Desportu
& Planu Fomentu
Desportu nian
Konsultoria
Servisu
Implementasaun
2014: Formasaun iha Dili ba grupu tolu
1
Estratejia & Lideransa
Lider sira
2
Jestaun Desportu
Jestor Projetu
3
Jestaun Administrasaun
Staf Administrasaun
• Aprezentasaun inisial projetu
1. Intro & Organizasaun Eventu
1. Intro & Komunicasaun
1. Visaun & Estratejia
2. Marketing Desportu
2. Jestaun Finansa
2. Planu & Olympic Solidarity
3. Media & Komunikasaun
3. Rekursus Umanus
3. Dezenvolvimentu Desportu nian
4. Finansiamentu
4. Rejistu & Baze Dadus
4. Desportu Alta Kompetisaun
5. Operasaun Eventu
5. Formalizasaun
5. Finansiamentu/Olympic Solidarity
6. Jestaun Projetu
6. Planu no Orsamentu
6. Estratejia CDTL
7. Avaliasaun Projetu
7. Relatoriu Tinan-tinan
7. Estratejia Nasional ba desportu
8. Rezumu & Konkluzaun
8. Rezumu & Konkluzaun
Modulu 3, sesaun 24
Formasaun
iha tetum &
portugés
Material iha tetum,
adapta ba realidade
iha Timor-Leste
Coaching konforme nesesidade
Kalendariu formasaun 2014
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Aprezentasaun Projetu
February
1
March
2
April
3
May
4
June
Finansiamentu
September
October
4
5
5
3
7
Dezenvolvimentu
Desportu
3
Operasaun
Eventu
1
Introdusaun &
Komunikasaun
Finansas
Rekursus Umanus
4
5
6
Rejistu &
Baze Dadus
Estratejia CDTL
Jestaun Projetu
Estratejia Nasional
ba Desportu
8
Planu & Solidariedade
Olimpiku
2
Olympic Solidarity
6
Planu
&
Orsamentu
2
Desportu Elite
Formalizasaun
6
Vizaun & Estratejia
Marketing Desportu
Media &
Komunikasaun
July
August
Introdusaun &
Organizasaun Eventu
1
Rezumu
& Konklusaun
7
8
Avaliasaun Projetu
7
Relatoriu
Tinan-tinan
Rezumu
& Konklusaun
8
November
Sabadu, iha Fundação Oriente (Dili)
Estratejia & Lideransa
Estratejia & Lideransa: 9h to’o 13h
Jestaun Desportu
Jestaun Desportu & Administrasaun: 9h to’o 16h
Jestaun Administrasaun
Update Projetu
& Planu 2015
Planu 2015: Formasaun iha distritu
Ezemplu: kursu intensivu durante semana ida (loron 6):
BA DISKUSAUN
Kapasitasaun kona ba Jestaun Desportu
Publiku objetivu
• Asosiasaun distrital husi
federasaun ida-idak
• CDTL distrital
Segunda
Tersa
Kuarta
Kinta
Sesta
Sabadu
Organizasaun
Desportu
Planu no
Orsamentu
Finansas
Lideransa
Organizasaun
Eventu
Planu ba Futuru
& Aprezentasaun
Estratejia ba
Dezenvolvimentu
Relatoriu
& Kontas
Administrasaun
Rezolusaun
Konflitu
Finansiamentu
Rezumu &
Konklusaun
• Klubu lokal/regional
• Mestri Edukasaun Fizika
• Seluk
25-30/Maio
20-25/Jul
25-30/Ago
26-31/Jan
24-29/Nov
08-13/Dez
23-28/Mar
20-25/Out
22-27/Jun
23-28/Fev
22-27/Set
20-25/Abr
Impact Assessment
Framework
3
Desportu
2
Publiku
Setor
ONG
Empreza
SportImpact nia prioridade estratejiku
Sport Management
Handbook
IFs Development
Programmes
Dezenvolvimentu
Kapital Umanu
Desportu
ba Hotu
1
Assessment of Sport
in Timor-Leste
Konhesimentu
Treinamentu
Politika Desportu
& Planu Fomentu
Desportu nian
Konsultoria
Servisu
Implementasaun
Projetu MegaSprinter, ho
Clube Desportivo Maubara
Objetivu
•
Dezenvolve desportu iha distritu – eskola no komunidade
•
Dezenvolve klubu lokal no aumenta atividade
•
Hasae kapasidade ema neebe servisu iha desportu
(treinador, arbitu, organiza eventu, dirijente)
•
Aumenta labarik nia atividade fizika
•
Dezenvolve infraestrutura foun ba desportu iha distritu
2014: pilotu iha
Liquiçá (Maubara,
Bazartete, Liquiçá)
Potensial planu hodi
implementasaun
2015
2016
2017
2018
To’o implementa
iha distritu hotu,
sub-distritu hotu,
suku hotu no
aldeia hotu
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Naide Gomes
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Nelson Évora
Rui Silva
Francis Obikwelu
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Iha nasaun tomak
Final Nasional
Distritu
Eskola
Klase
Eskola hotu, klase
hotu, alunu hotu
Organiza: Mestri
Edukasaun Fizika
Objetivu: 1.100 eskola
800.000 alunu
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Regra sira hanesan
iha distritu hotu
Alunu diak liu husi
klase ida-idak
Organizasaun: FPA /
Desportu Eskolar
(Ministeriu Edukasaun)
Kada eskola hili prova
konforme infrastrutura
iha eskola
Max. 32 atleta husi
eskola ida-idak
(16.000 partisipante sira)
Alunu diak liu husi
distritu ida-idak
Organizasaun: FPA /
Desportu Eskolar
(Ministeriu Edukasaun)
Atleta famozu prezente
Sprint
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Estafeta
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Saltu
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
1 km
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Partisipante sira iha MegaSprinter iha faze distritu
Atleta federadu iha Federasaun Atletismu nian
20000
16000
12532
12000
12441
13576
12289
10760
11468
14772
15998
11954
8000
4000
0
01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10
Fonte: Federação Portuguesa de Atletismo
Youth Olympic Games 2010
Final B 100m
Iha Maubara
Pista simples: uza
bambu & pregu deit
(material lokal)
Uza ekipamentu simples
– ezemplu: ai
Atleta la presiza
ekipamentu espesial
Bele adapta desportu
no buka solusaun lokal
ba nesesidade hotu
Proposta ba kolaborasaun
Memorandum of Understanding SEJD-SportImpact hodi kolaborasaun kona
ba SEJD nia prioridade. Ezemplu:
Politika Desportu nian
Fasilita implementasaun hodi
Komisaun Nasional Desportu no
definisaun Politika Nasional no
Planu Fomentu Desportu
Kapital Umanu
Desportu ba Hotu
Foo treinamentu iha distritu,
no mos iha Dili, kona ba asuntu
prioridade ba dezenvolvimentu
desportu iha Tomor-Leste
Koordena implementasaun
MegaSprinter iha Timor-Leste,
liu husi ligasaun ho entidade
seluk (klubu, eskola, suku, etc.)
Summer Projects
Saerom Choi, from Korea
(INSEAD MBA graduate)
• Impact Assessment system for
sport for development
Michiel Mussies, from the Netherlands
(INSEAD MBA)
• SportImpact Strategic Planning
• CDTL Strategic Planning
Clarissa Leong, from Singapore
(Yale-NUS College)
• Potential projects with intl. NGOs
• IFs Development Programmes
• SportImpact’s social media
Jaume Massons, from Spain
Project Manager (January to July)
Dircia Pimentel, from Timor-Leste
Admin & Finance Manager
• SportImpact trainer in sport
administration and management
Nuno Delicado, from Portugal
SportImpact Director
• Project Manager since July
• Lead trainer & consultant
Human Development through Sport
www.sportimpact.org
[email protected]
Nuno Delicado
[email protected]
+670 7794 7797
Dircia Pimentel
[email protected]
+670 7781 1119