uendel sTivensoni
Transcrição
2008, #40 fasi 7 lari ivlisi, uendel sTivensoni eqskluzivi: nawyveti wignidan `mdogvis marcvlis wona~ giorgi maisuraZe niko inasariZe da ana arganaSvili nino Wubabria da alixanianis 5 interviuebi: olivie miSeli daviT usufaSvili daviT darCiaSvili komentarebi: ori dasavleTi / mark maleni BACK IN THE USSR / lela gafrindaSvili kanis kinofestivali avtori giorgi gvaxaria literatura adolfo bioi kasaresi tomas venclova iv bonua giorgi lobJaniZe paskal rober-diari mobrZandiT da daazRvieT sakuTari qoneba! Tqven ukve iciT, rom `aldagi bisiai~ pirveli kompania iyo, romelic 2005 wlidan sacalo bazarze Sevida da dazRvevis yvela saxeobaSi axali produqtebi Seqmna. gamomdinare iqidan, rom qonebis dazRvevis sacalo proceduris gavlis Semdeg, icodeT, rom Tqveni axali an, gnebavT, Zveli saxli, Tanabrad daculi iqneba. dRes bevr ojaxs aqvs agaraki, xis koteji... swored maTma produqtebze simravlem ubiZga kompanias `xis saxlis~ Seqmnisaken. Tanac moTxovna gaizarda, kompaniac Sesabamisad cdilobs qonebis imis gamo, rom saqarTveloSi qonebis dazRvevis msgavsi dazRvevis axali produqtebis inovaciuri seriebi Seqmnas, produqti ar arsebobda, sadazRvevo bazarze SesaZloa romlebic Tqven, mis momxmareblebs, saSualebas mogcemT yvelaze riskian produqtadac ki CaiTvalos. am polisis daazRvioT bina, saxli, agaraki, remonti Tu Zvirfaseuloba, SeZenisas kompania anazRaurebs yvela SesaZlo zarals, rac TqvenTvis sasurveli da xelmisawvdomi paketiT. Tanac ki SesaZlebelia daudges dasazRvev obieqts. am produqtis ise, rom dazRvevis gamartivebulma proceduram droc upiratesoba imaSia, rom `xis saxlis~ dazRveva SesaZlebelia dagizogoT da energiac. dResdReobiT qonebis dazRveva im SemTxvevaSic, Tu saxli dausaxlebelia Tundac erTi kompaniisTvis erT-erTi prioritetuli, momxmareblisTvis wlis ganmavlobaSi. ki aqtualuri produqti gaxda. Tanac `aldagi bisiai~ morigi siaxle `Cemi ezo~ gaxlavT, romelic 1950 wlidan qonebis dazRvevas ukve mTeli saqarTvelos masStabiT aSenebuli saxlebis dazRvevas iTvaliswinebs. Tuki gaqvT axorcielebs. kerZo saxli, imis miuxedavad, is TbilisSia Tu mis farglebs rebrendingis farglebSi ki kompania sadazRvevo produqtebis ganaxlebasa da axali produqtebis gareT, danergvas iwyebs. 2008 wlis bolomde arsebuli sadazRvevo gaxsovdeT, portfeli ganaxldeba da kompania momxmarebels bevr gankuTvnili. faqtia, rom vilebsa da agarakebs riskis siaxles SesTavazebs. dadgomis albaTobac maRali aqvT. amitom, TavisTavad, am es, rac Seexeboda qonebis dazRvevis zogad mimoxilvas, intensiurad rom es iyenebT Tu produqti mxolod sezonurad, swored TqvenTvisaa tipis dazRvevac erT-erTi logikuri moTxovna unda iyos. ufro konkretulad ki, icodeT, rom `aldagi bisiais~ qonebis Tuki Tqveni bina Zvirfasi nivTebis mravalferovnebiT sacalo dazRvevis sxvadasxvagvari produqtebi gaaCnia. gamoirCeva, drosTan erTad maTi Rirebulebac matulobs. erT-erTi _ `axali bina~ 1998 wlidan aSenebul Senobebs amitom, Sesabamisad izrdeba maTi dazianebis, qurdobisa Tu azRvevs. eqspres dazRvevis am saxeobiT, warmoidgineT, rom yaCaRobis riskic. amitomac amgvari nivTebis dasazRvevad sakuTar binas yovelgvari daTvalierebisa da fotoebis `aldagi bisiaim~ qonebis dazRvevis kidev erTi produqti gadaRebis gareSe daazRvevT. dazRvevis gamartivebul `Antique~ Semoitana. es axali produqtic sayuradReboa, roca proceduras ki fasic martivi aqvs: 1 kvadratuli metri 1 sayvareli da ZviradRirebuli nivTebis dacva gsurT. Tanac, dolarad. `axali bina~ binis SigTavsis, remontis, mobiluri Zvirfaseulobis dazRvevis Rirebuleba wliurad sadazRvevo eleqtroteqnikisa da avejis dazRvevas iTvaliswinebs. Tanxis Tanac aveji dazRveuli marto Tqvens binaSi ar iqneba, sadazRvevo Tanxa airCioT (mag.: Zvirfasi samkaulebis $ 5000 gadaadgilebis an transportirebis drosac SegiZliaT Rirebulebis SemTxvevaSi, gadaixdiT wliur sadazRvevo premias mSvidad iyoT. Tqveni moZravi qoneba, yvela SesaZlo mxolod $75-s). Zvirfaseulobis dazRveva moicavs nebismier riskisagan dazRveuli iqneba. Zvirfas nivTs, iqneba es: samkaulebi, antikvaruli nivTebi, 1,5%-s Seadgens. SegiZliaT TqvenTvis misaRebi getyviT imasac, rom `aldagi bisiais~ morigi produqti xelovnebis nimuSebi, skulpturebi, xaliCebi, arqiteqturuli _ `Cemi bina~ 1998 welze adre aSenebul binebsa da Senobebs naxazebi Tu sxva saxis koleqciebi. saerTod gaxsovdeT, rom azRvevs. erT-erTi aseve yvelaze mniSvnelovani produqti erTaderTi, rac Tqven gevalebaT, kompaniis SemoTavazebiT `Zveli qalaqi~ ki meTvramete saukuneSi agebuli Senobebis daintereseba gaxlavT, Torem sasurveli Sedegis misaRwevad dazRvevas uZvelesi iTvaliswinebs. kulturis es nimuSebs novatoruli produqti grZel rigSi dgoma da ramdenime instanciis gavla namdvilad sadazRvevo riskisagan ar dagWirdebaT. azRvevs. albaT ucxo aravisTvisaa, rom maRali riskis gamo, Tuki aqamde saqarTvelos bazarze Zveli Senobebis dazRveva ar nu daayovnebT, qonebis dazRvevis axali produqtebis xdeboda. `aldagi bisiaim~ ki swored aseTi riskis qveS myofi seriebidan airCieT TqvenTvis sasurveli sadazRvevo polisi `Zveli qalaqis~ dazRveva SemogTavazaT. isic cnobilia, da dazogeT sakuTari qoneba! zedmeti ganmartebebiT rom rom qonebriv risks Senobis asaki ar gansazRvravs, dacvas ar gadagRaloT, mxolod erT sasargeblo rCevas mogcemT: Zveli da axali saxlic Tanabrad saWiroebs, amitom martivi qoneba kargia, magram dazRveuli qoneba _ ufro! dagainteresaT `aldagi bisiais~ SemoTavazebam, Tbilisi, rusTavelis 50; tel.: +995 32 983068; faqsi: +995 32 920850; www.zegna.com 64 34 № 40 ivlisi 16 redaqtoris werili 18 Cveni avtorebi 22 kult-mimoxilva 30 Semosuli werilebi gendalfi prezidentad! avtori: 34 aqcenti bebiacaa da bebiac avtori: 88 36 nikoloz laliaSvili ana korZaia-samadaSvili komentarebi ori dasavleTis ambavi avtori: mark maleni inglisuridan Targmna rusiko amirejibma 40 74 BACK IN THE USSR avtori: 46 interviuebi Jurnalisti qarTul niusrumSi olivie miSeli avtori: 52 nino beqiSvili modernizaciis samsaxurSi daviT darCiaSvili avtori: 10 cxeli Sokoladi nino lomaZe respublikelebis dilema daviT usufaSvili avtori: 58 lela gafrindaSvili Sorena SaverdaSvili 114 126 64 werili kanidan sasacilod araa saqme avtori: 74 interviu interviu uendel sTivensonTan avtori: 82 giorgi gvaxaria kaxa Tolordava nawyveti wignidan mdogvis marcvlis wona avtori: uendel sTivensoni inglisuridan Targmna kaxa Tolordavam 88 istoria niko inasariZe da ana arganaSvili niko da ana avtori: 92 giorgi maisuraZe gzad Tavisuflebisaken avtori: alixanianis 5 114 parizuli Canawerebi avtori: aka morCilaZe ho - sicocxles! avtori: lana RoRoberiZe 122 uaxlesi istoria iyo da ara iyo ra avtori: 126 134 daTo turaSvili cremliani saTvale wilnayaria RmerTTana. 2004 avtori: giorgi gvaxaria erTxel in jorjia Jizneni aerobika avtori: 12 cxeli Sokoladi nino beqiSvili 104 122 104 nino beqiSvili aka morCilaZe mTavari redaqtori Sorena SaverdaSvili aRmasrulebeli redaqtori nino lomaZe art-redaqtori giorgi nadiraZe redaqtor-stilisti nino beqiSvili koreqtori nino saiTiZe nomerze muSaobdnen ana korZaia-samadaSvili, Tamar babuaZe, salome kikaleiSvili, lana RoRoberiZe, mark maleni, nino lomaZe, giorgi gvaxaria, daTo turaSvili, aka morCilaZe, lela gafrindaSvili, Sorena SaverdaSvili, kaxa Tolordava, maia cecaZe, nino beqiSvili foto daviT mesxi, levan xerxeuliZe, qeTo caava ilustracia maia sumbaZe, levan mindiaSvili dizaini Tornike lorTqifaniZe, kaxa doliZe sazogadoebasTan urTierToba lela SubiTiZe sareklamo da gayidvebis samsaxuris ufrosi nestan avaliani reklamis ganTavseba Sps `msa Tbilisi~, faliaSvilis q. 108 tel./faqsi: 91 23 26 el-fosta: [email protected] garekanze: uendel sTivensoni foto: levan xerxeuliZe distribucia zviad Sengelia gamomcemeli `cxeli Sokoladi~, `kino-cxeli Sokoladi~, `ozoni~, `biznesi-adamianebi, meTodebi, strategiebi~, `dialogi~, `Tibisi da Tibiselebi~. Sps `em fabliSingi~, Tbilisi 0105, faliaSvilis q. 108, tel./faqsi: 91 23 26 el-fosta: [email protected] stamba Sps `sezani~, Tbilisi, wereTlis gamz. 140 tel.: 35 70 02 el-fosta: [email protected] Jurnali gamodis 2004 wlis 25 dekembridan © “M Publishing” saavtoro uflebebi daculia. JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi an mTliani gamoyeneba akrZalulia. www.shokoladi.com 14 cxeli Sokoladi redaqtoris werili ramdenime dRis win pirvelad gavacnobiere, ras niSnavs cxovrobde XXI saukuneSi da CemTvis swored axla, 2008 wels daiwyo axali, sruliad axleburi da fantastikuri epoqa kacobriobis istoriaSi. ganviTarebuli msoflios periferiaSi yofna, etyoba, mainc anelebs drois SegrZnebas, magram es `CamorCena~ ufro met dros gitovebs momavlis introspeqciisaTvis da momavalSi mogzaurobas da mis aRqmas sxvebze swrafad axerxeb. es imitom, rom aq momavali avtomaturad ar gejaxeba da stiqiuri ubedurebasaviT ar gatydeba Tavs. is mxolod maSin iwyeba, roca amas Tavad gadawyvet. momavali dgeba maSin, roca asparezad TiToeul Sens xelT arsebul wams ixdi, roca drois marTvas Tavad iwyeb da ucxo landSaftis ar geSinia. mokled, XXI saukune, ramdenadac is me warmovidgine (da didi eWvi maqvs, bevrma sxvamac), aris kreatiuli ideebis, inteleqtualuri biznesis da inovaciurad moazrovne adamianebis saukune, mecnierebisa da teqnologiebis ganviTarebis saukune, garemoze zrunvis, bunebrivi resursebis optimalurad gamoyenebis da alternatiuli energiis wyaroebze momuSave kompaniebis saukune. is, rac XX saukuneSi marginaluri iyo, XXI-Si meinstrimi gaxdeba; tradiciuli komunikaciis mediumebs Caanacvlebs axali internetmediumebi; popularuli memarjvene politikuri diskursi Seicvleba memarcxene diskursiT, patriarqati _ matriarqatiT, militarizms Caanacvlebs pacifizmi, faSizms _ humanizmi, konformizms _ anarqizmi da ase Semdeg. saerTodac, SesaZloa saukunis bolos am `izmebmac~ aRar iarsebos da TiToeuli adamiani, yovelgvari krebiTi saxelebisagan Tavisufal, sruliad unikalur egzemplarad ganixilebodes. es yvelaferi im SemTxvevaSi, Tu kacobriobis evolucias es planeta gauZlebs da `kaci bWobda, RmerTi icinodaos~ principiT, isev am hipostazSi ganvagrZobT arsebobas. jerjerobiT ki, ager, amerikis prezidentobisa da vice-prezidentobisaTvis barak obama da hilari qlinToni ibrZvian, rac TavisTavad cvlis Zalauflebis tradiciul paradigmas. am saukuneSi albaT hegemonebic Seicvlebian _ CineTi ufro da ufro moqnilad midis win da xdeba msoflios ekonomikuri tendenciebis ganmsazRvreli. nel-nela ukve azia ukiTxavs dasavleTs leqciebs ganviTarebis axlebur modelebze. mokled, es yvelaferi ukve momavali ki ara, Cveni awmyoa. rac ufro male gavacnobierebT yovelwamierad cvalebad realobas Cven garSemo, rac ufro globalurad viazrovnebT, miT ufro male da efeqturad gavxdebiT am cvlilebebis ara momxmareblebi, aramed Semoqmedebi. amaze saxaliso da saintereso ki, marTlac, araferia. ho, cxadia, netar arian morwmuneni. P.S. ra amis pasuxia da, amieridan `kino~ or TveSi erTxel gamova. samwuxarod, qarTuli kinoindustria Cvens yovelTviur reJims ver uwyobs fexs. kinoJurnals ki ar unda sul ucxour kinoambebze weros. mogvwereT, gagvixardeba. [email protected] Sorena SaverdaSvili 16 cxeli Sokoladi Tbilisi . G.Tabidze Sreet 3/5 . (032) 99 08 18. 995 99 93 12 14 Cveni avtorebi nino beqiSvili da Tu TiToeul CvenTagans eqneba weliwadSi xuTasi funti da da sakuTari oTaxi... virjinia vulfi sakuTari oTaxica da xuTasi funtic dResac iseve aqtualuria, rogorc 70 wlis win, roca virjinia vulfi `sakuTar oTaxs~ werda da kacobriobis erTi naxevrisTvis meore naxevris Tanasworuflebianobis damtkicebas cdilobda. sakuTari oTaxi swored ganmartoebis, sakuTar fiqrebTan marto darCenis uflebas gulisxmobs da erTnairad gvWirdeba yvelas, qalebsac da mamakacebsac. es, marTlac, nebismieri adamianis uflebaa, magram arian bednierebic _ isini, vinc sakuTari oTaxSi raRac mniSvnelovans iwyeben. adamianebi, vis Sesaxebac `cxeli Sokoladis~ am nomerSi giyvebiT, am privatuli sivrcidan sajaro sivrceSi sxvadasxvaniarad wardgebian. niko inasariZe da giorgi maisuraZe mecnierebi arian. giorgi germaniaSia da iqidan gvexmianeba _ uaxles istorias da qarTul kulturas ikvlevs. niko axla espaneTSia da ras akeTebs, es Zalian cota gandobilma Tu icis, aseTi elitaruli saqme aqvs _ abstraqtuli maTematika. ana arganaSvili ki pirveli qalia, vis Sesaxebac momiwia TqvenTvis momeTxro. ise moxda, Cemi respondentebi aqamde, sul mamakacebi iyvnen. statias rom waikiTxavT, anas profesiaze maSin gaigebT. aq ki imas getyviT, rom iSviaTad Semxvedria aseTi xalasi da energiuli adamiani, visac ar eSinia iyos pirveli da Secdomebi dauSvas. sjera, mis Secdomebze sxvebi ukeT iswavlian. da, mainc, mgonia, rom yvelaferi sakuTari oTaxidan iwyeba... salome kikaleiSvili yvelaze metad imaze meSleboda nervebi, rom cisferi viyavi da ara vardisferi. ara, Barby Girl arafer SuaSia, kanis kinofestivalze vlaparakob, sadac yoveldRiuri gamocemis Jurnalistebi kiserze vardisfer akreditacaCamokidebulebi dadiodnen, da, ra Tqma unda, yvelgan pirvelebi Sediodnen, xolo Cven, cisfrebi _ isaa, adgilebi darCa, SemouSvi egenic... amitom, kanSi yofnisas erTaderTi ocneba mqonda _ vardisferi vyofiliyavi da `egenSi~ ramenairad movxvedriliyavi xolme. kinodarbazTan wamoWimul uSvelebel rigSi, jer iyo da, lamis erTi saaTiT adre vdgebodi, mere `mag egenSi~ Tu movxvdebodi, darbazSi Sevdiodi da, rogorc wesi, umetes SemTxvevaSi, 15-20 wuTSi, ha, ha, naxevar saaTSi vtovebdi darbazs. ra vqna, ver mogatyuebT, wels kans aSkarad Zalian susti sakonkurso programa hqonda. saqmes xom verc vendersma uSvela, romlis filmSi marto forTiSelis musika vargoda, verc filip garelma gagvaxara da arno depleSinis filmidan 30 wuTSi gamosuli, marto imaze vfiqrobdi, Zalian etkina Tu ara saxe im kacs, filmSi, asfalts mTeli siZlieriT rom daaskda... Tumca, jobs meti aRar gavagrZelo da kanis kinofestivalTan dakavSirebiT Cemi aRSfoTebebi Tu aRfrTovanebebi, kinos agvisto-seqtembris nomerSi gagiziaroT. radgan, ramdenic ar unda afrialoT da bertyoT uendel sTivensonis ydiani `cxeli Sokoladis~ es nomeri, Signidan mainc ar gadmovardeba `kino~. ratom? imitom, rom Jurnali `kino~ solidarobas ucxadebs erovnul, qarTul kinematografs da uars ambobs, sakuTari furclebi mxolod ucxouri ambebiT gaavsos. ar gjeraT? unda damijeroT, imas xom ar gimtkicebT, Cemi svetis es foto kanSi, gagania festivalis dros aris-meTqi gadaRebuli... raa? ho, bangladeSia, bangladeSi, erT-erTi tbiani sofeli. 18 cxeli Sokoladi Cveni avtorebi daTo turaSvili saprezidento arCevnebis Semdeg TbilisSi CamobrZanebuli xose karerasis koncertis dawyebamde ramdenime wuTiT adre imave loJis kari, sadac laSa buRaZe ijda, levan TarxniSvilma SeaRo. qalaqSi, sadac nebismier koncertze erTi da igive xalxis dadis, ra gasakviria, rom esenic erTsa da imave loJaSi aRmoCeniliyvnen da laSa buRaZem ceskos Tavmjdomaris danaxvisas xmamaRla, demonstraciulad warmoTqva sabraldebo fraza: _ mTavari gamyalbebelic mosula! TaRliTma levan TarxniSvilma araTu ar uaryo mis mimarT wayenebuli usaSinlesi braldeba, aramed sruliad moulodneli pasuxi gasca gaRimebul buRaZes: _ arCevnebi rom ar gameyalbebina, axla karerasis ki ara, ucnobis koncertze ijdebodio... laSam es ambavi axlaxan (ramdenime Tvis dagvianebiT) miambo da maSinve cxonebuli nodar dumbaZe gamaxsenda, romelic erT uCveulo ambavs, Turme Zalian xSirad yveboda xolme. sadRac ukacrielisken mimavalma geologebis eqspediciam tvirTis gadasazidad Turme viri SeiZina da roca tvirTi daabinaves da viri aRar dasWirdaT, ra vqnaTo, _ Sewuxebulebi dafiqrdnen. magram Turme didxans ar ufiqriaT da is viri im saRamosve dakles im mizeziT _ viri rom gavuSvaT, am Ramesve am sacodavs mgeli SeWamso. uaRresad humanurma geologebma mglebis SesaWmelad sawyali viri verafriT gaimetes da TviTonve mokles. sinamdvileSi mokles da ara dakles, rogorc vambobT xolme, radgan realoba, Tuki is marTla arsebobs, gacilebiT sastikia, vidre Cven gvgonia... kaxa Tolordava `ar mjera, rom Cemgan intervius iReb, me ki, ai, ase vzivar da yvelafer amas vifereb!~ _ uendel sTivensoni am sityvebs mTeli Cveni saubris dros mantrasaviT imeorebda. me misi mesmis. Cven ukve Zalian didi xnis kargi megobrebi varT. erTmaneTi jer kidev im dros gavicaniT, rodesac TbilisSi arc Suqi iyo da arc xaverdovani ganwyoba. Cemma megobarma mTxova, erTi ingliseli gogo gamomigzavnes stumrad da iqneb, daelaparakoo. SevxvdiT da davilaparakeT. mas Semdeg ise davaxlovdiT, rom misi pirveli wignis `istoriebi, romelic movipare~ erT-erTi personaJic ki gavxdi. uendi am wigns swored im `bnel~ periodSi werda, rodesac TbilisSi cxovrobda. sanTlebi Tu uTavdeboda da gareT gasvla ezareboda, patara farani eWira xolme kbilebiT da ise agrZelebda weras. ise, visac misi aqauri Tavgadasavlebis Sesaxeb metis gageba surs: a) Tu inglisuri icis, wavides `prosperos~ wignis maRaziaSi da iyidos misi “Stories I Stole” an b) Tu `uenoa~, Causafrdes vinme qarTvel gamomcemels da ZaliT aiZulos am wignis Targmna/gamocema qarTul enaze, Tundac imitom, rom erTaderTi ufleba, rac uendim TavisTvis daitova pirveli, `qarTuli~ wignis Semdeg isaa, rom misi aq gamocemis yvela SesaZlebeli ufleba mis xelTaa. teqstis xarisxze Sesaval svetSi saubari, ubralod, araa saWiro. igive gaakeTa man Tavis meore, `erayul~ wignTan dakavSirebiT, romelzec am ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi muSaobda da romelic damTavrebisTanave, bevri vaWrobis gareSe, misma ingliselma da amerikelma gamomcemlebma SeiZines. Tu am inkarnaciaSi Tqveni ZiriTadi saqmianoba literaturaa, nu SemekiTxebiT, ramdens uxdian. minimum orkviriani depresia garantirebuli gaqvT! mokled, uendim axali wigni dawera, gayida da pirveli, rac aRebuli avansiT moimoqmeda, isaa, rom erTi bileTi Tbilisis mimarTulebiT iyida da samwliani pauzis Semdeg isev dabrunda qalaqSi, romelic uyvars. aq ki me davxvdi da arcTu ise didi xnis Sebmis Semdeg vaiZule, Cveni JurnalisTvis jer interviu moeca, mere ki _ axali wignidan erT-erTi Tavis Targmnis da misi qarTulad gamoqveynebis ufleba. `momklaven, rom gamigon!~ _ icinoda Cveni saubris dros. verafersac ver uzamen, radganac am SemTxvevaSic, wignis saqarTveloSi gamocemis yvela ufleba isev TavisTvis daitova. rodesac uendi Tbilisidan wavida, davjeqi da mxolod amis Semdeg wavikiTxe mTlianad es wigni. mere Cems Teqvsmeti wlis Svils davureke moskovSi da vuTxari, kargi iqneba, TbilisSi rom Camoxval, Tu CemTan erTad dajdebi da am wigns waikiTxav-meTqi. mere ki, didxans vijeqi da vfiqrobdi, romel gamomcemels davsxmodi Tavs. ra Tqma unda, gadawyvetileba miviRe. ra Tqma unda, gvars ar getyviT. dainteresebulebs, gTxovT, damikavSirdeT. uendis axali wignis erTaderTi asli saqarTveloSi CemTan inaxeba. 20 cxeli Sokoladi kult-mimoxilva mravalprofiliani art-galerea TqvenTvis! Tuki uCveulo aqsesuarebs, avejs, an Tundac sivrcis gasaformeblad dekoratiul nivTebs eZebT, icodeT, rom TbilisSi aris ukve aseTi adgili, sadac dasavlur-aRmosavluri kulturis gavleniT Seqmnil originalur nivTebs gadaawydebiT. leseliZis 6 nomerSi, diumas quCis kuTxeSi mdebare `dizain galerim~ axalsaxloba ukve izeima da modiT, erT-or sityvas am axladgaxsnil galereaze getyviT. adre, `noma studiad~ cnobilma saxelosnom (nino lipartelianisa da maka tabataZis xelmZRvanelobiT), gafarToebis mizniT, guga kotetiSvilTan erTad `art-dizain galerea~ daafuZna. ganaxlebuli SemadgenlobiT da Secvlili profiliT samuSao starti energiulad aiRes da mudmivmoqmedi, mravalprofiliani galerea daaarses. ufro martivad rom agixsnaT, getyviT, rom amieridan, galereis dizainerebi originaluri xelovnebis nimuSebs intensiurad warmogvidgenen. baliSebi, sufrebi, sawolis gadasafareblebi, dekoratiuli naturmortebi, guga kotetiSvilis tradiciulad rkinis faqturis aveji, CanTebi, originaluri qisebi... mokled, aq yvelaferia saxlisaTvis da, rac mTavaria _ xeliT nakeTebi. gamofenili namuSevrebis garda `dizain galeri~ SekveTebsac miiRebs da sul mcire xanSi samkaulebsac SemogvTavazebs. rac Seexeba samoss, aq dResdReobiT mxolod sadResaswaulo da saqorwino kabebs qmnian. galereis mizanic xom mravalferovneba gaxlavT: cota mxatvroba, cota dizaini, cotac egzotika, cotac siWrele, cota kidev raRac... oRond kargi. sxeulis dramatuli istoria mxatvarTa wreSi mas fermwerad ufro icnoben. zogma arc is icis, rom mxatvari vaxo buRaZe ganaTlebiT moqandakea. figurisadmi mis dainteresebasac swored am profesiiT xsnis. mxatvris bolodroindeli grafikuli seria imdenad plastikuria, rom mis mier Seqmnili figurebis sabediswero istoriebsac ki amoicnob. namuSevrebi germanel eqspresionistebsac mogvagonebs, magram, amave dros, avtoris individualurobasac usvams xazs. mxatvris sxeulis variaciebi, xelovnebis am TiTqosda gacveTil Temaze, mainc siaxlis STabeWdilebas tovebs. is, rom vaxo buRaZe `arasalonur~ mxatvarTa wres miekuTvneba, profesionali damTvaliereblisTvis ucxo araa. is sagangebod ar muSaobs namuSevris zedapiris xarisxze. odnav Selaxuli qaRaldi da, TiTqosda, erTgvari `daudevroba~ mis naxatebs gansakuTrebul xiblsac ki sZens. amitomac miiCneven, rom misi Semoqmedeba SesaZloa, profesionalebisTvis ufro misaRebi iyos, vidre moyvarulebisTvis. karga xania TbilisSi gamofena ar hqonia. saeqspozicio sivrce vaxo buRaZis grafikas galerea `baiam~ dauTmo. personalur gamofenas `sxeuli~ hqvia, mxatvari Tavis namuSevrebSi cdilobs konkretuli sxeulebis fsiqologiuri gancdebi gviCvenos. miuxedavad imisa, rom qalis SiSveli figurebidan zogs arc Tavi uCans, zogs ki saxe aqvs dafaruli, mainc saxasiaTo suraTi iqmneba. sWarbobs `saTnoebis saxlis~ Tema _ `es dawesebuleba Cemi saxlis pirdapir aris da imitomaco~. iqve `haji muratis~ mokveTili Tavi an Tundac mowyenili angelozi, naTlad miganiSnebT, rom avtori yvelaze metad dramatul da mZime Temebs exeba. mZafrad naCvenebi sxeulis istoria vaxo buRaZem Zvel megobrebsa da pedagogebs miuZRvna. avtori: maia cecaZe, foto: qeTo caava 22 cxeli Sokoladi kult-mimoxilva elene axvledianis axali katalogi elene axvledianis uamravi tilo kerZo koleqciebSi inaxeba. am nauSevrebis sistematizacia, aRnusxva da gamocema `galerea baiam~ kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministrosa da g. CubinaSvilis saxelobis xelovnebis istoriis erovnuli kvlevis centris monawileobiT gadawyvita da elene axvledianis axal albomze muSaoba daiwyo. katalogSi mxatvris kerZo koleqciebSi daculi, aqamde ucnobi an Zalian viwro wrisaTvis cnobili namuSevrebi Seva. galereis proeqti ara mxolod albomis gamocemas, aramed, gamofenebsac iTvaliswinebs. pirveli gamofena `baia galereaSi~ 17 ivniss gaixsna. galereaSi mxatvris ormocdaaTi tilo gamofines, aqedan daaxloebiT TxuTmetamde sruliad ucnobi namuSevari. Tu ase gagrZelda, proeqtis organizatorebs mzadebis eqvsTvian periodSi sakmaod didi masala daugrovdebaT. `nariyala~, `alaznis veli~, `sofeli RamiT~, `dranda~, kostiumebis eskizebi... naxatebis Janri tradiciulia, elene axvledianis xelwerasac iolad icnobT, Tumca, galereaSi gamofenili namuSevrebi namdvilad dagarwmunebT, rom axali katalogi elene axvledianis Semoqmedebas gacilebiT srulad warudgens farTo sazogadoebas.. p.s. Tu elene axvledianis naxatebi Tqvens koleqciaSic inaxeba da gsurT, rom is axal katalogSi ganTavsdes an SedgomSi gamoifinos, maSin nu daayovnebT da `baia galereas~ mimarTeT! avtori: maia cecaZe 24 cxeli Sokoladi siaxle gaerTianebuli telekomisgan! 21-e saukuneSi es siaxle wesiT aravis unda gaukvirdes, magram im dros, roca jer kidev aris adgilebi, sadac satelekomunikacio problemebi arsebobs, gaerTianebuli telekomis morigi produqti bevri Tvenganis gakvirvebas namdvilad SeZlebs. am inovaciuri SemoTavazebiT sargeblobisaTvis saWiroa mxolod Tqveni survili, rom saxlis axali telefoni iqonioT. darekoT cxel xazze , mixvideT gaerTanebuli telekomis romelime servis centrSi, uproblemod SeiZinoT CDMA axali teqnologiis telefoni, ukve CarTuli (gaaqtiurebuli nomriT) da im wuTidanve TqvenTvis gankuTvnili SeRavaTebiTac isargeblebT. warmoidgineT, rom saxlis ukabelo, mobiluri funqciis mqone moZrav telefons waiRebT sadac gnebavT, gadaadgilebT regionis masStabiTac. telefonis nomeri ki 6 cifriania _ iseTive, rogoric Cveulebrivi saxlis telefonis nomeri. nomrebisTvis ki arc calke wignaki dagWirdebaT, am funqcias Tqveni telefoni SeiTavsebs. gamavali, Semosuli, gamotovebuli zarebis damaxsovrebis unaris garda, telefons kalkulatori, Semoklbuli akrefa da sxva mravali funqciac aqvs. magaliTad, mogindaT ramdenime paraleluri telefoni iqonioT. amisTvis kidev erTi ukabelo mowyobiloba CDMA terminali arsebobs, romelsac SeZlebT ramdenime telefoni miuerToT, internetic CarToT da masac dabrkolebis gareSe yvelgan Tan atarebT. cnobisTvis: gaerTianebuli telekomi ar giwesebT wuTobriv tarifebs, ixdiT mxolod: 5 lars, yovelTviur saabonento gadasaxads: kavSiri gaerTianebuli telekomis abonentebTan (rac 400000 abonents iTvlis) _ saqalaqoTaSoriso saubrebi gaerTianebuli telekomis abonentebTan _ ufasoa ufasoa kavSiri axal qselebTan _ 0. 06 lari kavSiri mobilur operatorTan _ 0. 25 lari viciT, rom Tanamedrove teqnika dRes intensiurad win miiwevs, magram aqamde saxlis aseTi telefoni xom ar gqoniaT? arada, yvelaferi swored ase martivadaa. am patara mowyobilobas, didi problemebis gadaWra SeuZlia, rac energiasac zogavs, drosac da finansebsac. kult-mimoxilva rogorc 30 wlis winaT _ `wminda giorgis~ daxuruli Cveneba pantomimis TeatrSi adre, 30 wlis winaT, Cveulebriv, ase xdeboda _ speqtakli, sanam premiera gaimarTeboda, jer cekas Cinovnikebs unda enaxaT, ufrosi Zmis maxvil Tvals rame rom ar gamoparvoda _ an antisabWoTa fraza, an qalis SiSveli muxli, an... mokled, sifrTxile iyo saWiro. magram xSirad, qarTveli ufrosi Zma orives Tu ara, cal Tvals mainc xuWavda xolme, da maSin, Teatralebi da maTTan erTad qarTuli sazogadoebis raRac nawili gamarjvebas zeimobda da artistebs cremlmoreuli ukravda taSs. jer ar viciT, izeimeben Tu ara gamarjvebas pantomimis TeatrSi, Tumca, cota xnis win, `wminda giorgis~ daxurul Cvenebaze rom mivdiodi, ase megona, dro 30 wliT ukan gadavarda. ase iyo Tu ise, erTma kargma adamianma dampatiJa da 2008 wlis 30 maiss akrZluli speqtaklis, `wminda giorgis~ daxurul Cvenebaze movxvdi. roca sapatriarqoSi gaiges, rom amiran SalikaSvili `wminda giorgis~ marjaniSvilis Teatris scenaze dgamda, saswrafod gaavrceles gancxadeba _ `ramdenadac sjulis kanoni da saeklesio tradicia sruliad miuReblad miiCnevs marTlmadidebeli eklesiis wmindanebTan dakavSirebiT speqtaklis dadgmas, sapatriarqom TxovniT mimarTa baton amiran SalikaSvils Tavi Seekavebina amgvari qmedebisagan. vimedovnebT, rom speqtaklis avtorica da Teatris dasic angariSs gauwevs sapartiarqos pozicias.~ marjaniSvilis TeatrSi bevri namdvilad ar ufiqriaT, egreve gadawyvites, marTalia ufrosi Zmao da SalikaSvilis dass sakuTari scena aRar dauTmes. kuluarebSi ki alaparakdnen _ o, es mkrexelebi, aba, vin gaigo wmindanebis kolgotkebSi TamaSi, pantomima namdvilad araferad varga amgvari TemebisTviso. amiran SalikaSvilma, mobrZandiT, batono, naxeT speqtakli, aravis vayenebT Seurcxyofas, arc im msaxiobebisTvis Cagvicmevia kolgotkebi, vinc wmindanebis rolebs TamaSobeno da sapatriarqos warmomadgenlebi speqtaklis sanaxavad daxurul Cvenebaze dapatiJa, sadac isini ar mosulan. am sakiTxs presac gamoexmaura. amiran SalikaSvilma, radioeTerSi ninia kakabaZesTan intervius dros brZana _ `me ar mesmis sapatriarqosi, moxda Tavdasxma Teatrze, mgonia, rom sapatriarqo pozicias Seicvlis. axla mTavari patriarqis gadawyvetilebaa, yvelaferi ise iqneba, rogorc is gadawyvets... me aravis vewinaaRmdegebi, Tumca, velodebi Cveni patriarqis keTil nebas~. am sityvebSi didi ridi da krZalva igrZnoba sarwmunoebis, eklesiisa da saqarTvelos patriarqis mimarT. miuxedavad imisa, rom cnobilma artistma icis, rom sapatriarqos ufleba ara aqvs saero cxovrebaSi, miT umetes, Teatrebis repertuarSi Caerios, is mainc frTxilobs. aba, ra, sifrTxiles Tavi ar stkiva! miT umetes, CvenSi, sadac kedlebsac ki yurebi aqvT gamobmuli! Tumca, mainc ase mgonia, am speqtaklis TematikiT, amiran SalikaSvilma swored marTlmadideblobiT da religiurobiT qarTuli sazogadoebis sayovelTao gatacebas mouxada xarki. pantomimis Teatris xelmZRvanelma gadawyvita, swored am eniT moeTxro wminda ninos, wminda giorgisa da sastiki imperatoris, diokletianes saqveynod cnobili ambavi da dRes aRiarebul da miRebul qarTul diskursSi ase Caweriliyo. simarTle rom vTqva, Tematikam mec ar momxibla. ufro sworad, Teatris scenaze pirjvris weris xSirma scenebma, cota ar iyos, gamaRiziana (saxalxod rom iweren pirjvars, sul meCveneba, rom yvelaze sakraluri da intimuri, is, rac ucxo Tvalisgan dafaruli unda iyos, gareT gamoaqvT). warmodgena mTlianad dasavlur tradicias da klasikur musikas eyrdnoba da neitraluri siuJetic rom moergoT am speqtaklisaTvis, mgoni, arc araferi daSavdeboda. gasagebia, pantomimis ena Jestebis da moZraobebis enaa da mayurebelma rom gaigos, Zveli berZnuli miTebis gmirebzea speqtakli Tu marTlmadidebel wmindanebze, amisTvis msaxiobebs sxva ra darCeniaT, isev pirjvari unda gadaiweron. Tumca, es bevrsac verafers aklebs speqtakls _ sakmaod cocxali, dinamiuri da moulodneli sanaxaoba TamaSdeba scenaze da Tu akrZalvas gadaurCa, mayurebeli namdvilad isiamovnebs. reJisors da axalgazrda msaxiobebs namdvilad kargad umuSaviaT da Zalian sawyeni iqneba, Tuki speqtakli dRis sinaTles ver ixilavs. guldasawyveti kidev erTi ram iyo _ pantomimis Teatris Senoba rusTavelis gamzirze sruliad gapartaxebulia, gauremontebeli, mouvleli. aseT scenaze TamaSi warmoudgenelia. dasi dRes Senobis gareSea darCenili. pantomimis Teatri sul ramdenimea msoflioSi da mgonia, am patara Teatris garemonteba Zalian rTuli ar unda iyos. dRes eklesia, qarTuli konstituciis mixedviT, gamoyofilia saxelmwifosgan. eklesias SeuZlia morwmune adamianebs, mrevls uTxras _ es mkrexeluri speqtaklia da nu waxvalT, nu naxavTo; isinic ar wavlen, an wavlen kidec _ esec maTi uflebaa. magram roca sapatriarqo pirdapir ambobs, rom dasma Tavi unda Seikavos speqtaklis TamaSisgan, radgan amas sjulis kanoni krZalavs, _ amis gageba, cota ar iyos, miWirs. yvelaze ucnauri mainc marjaniSvilis Teatris xelmZRvanelobis saqcielia, roca is sapatriarqos werilis Semdeg amiran SalikaSvilis dass scenas aRar uTmobs. marjaniSvilis TeatrSi, rogorc Cans, ar dafiqrdnen imaze, rom Tavisufleba Zalian faqizi da mosafrTxilebeli ramaa. Tuki Cven dRes davuSvebT, rom amiran SalikaSvilisa da misi dasis Tavisufleba SeizRudos da pantomimis Teatris dasacavad xmas ar amoviRebT, xval Cvensave Tavisuflebas daemuqreba safrTxe. xval SeiZleba marjaniSvilis Teatrs moakiTxon da sjulis kanonis mixedviT dauwyon sworeba da SekreW-SemokreWa speqtaklebs, mere SeiZleba isic ki Tqvan, msaxioboba codvaao (ase weria did sjulis kanonSi). maSin raRas vizamT? dabolos _ daxurul Cvenebas daxuruli msjeloba mohyva, sadac yvelaze xSirad gaismoda, patriarqma es ar icis, rom icodes amas ar dauSvebda, isev patriarqis imedi gvaqvs... am frazebma, ratomRac, ocdaaTi ki ara, samoci wlis winandeli ambebi momagona. avtori: nino beqiSvili 26 cxeli Sokoladi Tqveni silamazisTvis farmacevtuli kompania jipisi gTavazobT saxis kanis ufaso diagnostikas da TqvenTvis Sesaferisi kosmetikuri saSualebebis SerCevas kanis diagnostikis kabinetebi gaxsnilia Semdeg afTiaqebSi: pekinis 2 (doliZis quCis kuTxeSi) rusTavelis 16 WavWavaZis 50 taim-auti TOM TAILOR _ ukve qarTveli momxmareblisTvis iyo periodi, rodesac Cacmis moyvarulebi, cnobili brendis samoss samivlinebo voiaJebisas xels gamoayolebdnen, an romelime ucxo qveyanas sagangebod ,,SopingisTvis~ stumrobdnen xolme. Tumca, bolo dros Cvens dedaqalaqSi momravlebul maRaziaTa qsels Tu gadavxedavT, advilad SevniSnavT, rom maRaziebis raodenobasTan erTad, cnobili brendebis warmomadgenlobebic momravldnen. vinc ,,tom teiloris~ produqcias kargad icnobT, an Tundac, jer kidev ar icnobT, maSin icodeT, rom am brendis nawarmis SeZenas ukve TbilisSic SeZlebT. pekinis 5 nomerSi, 12 ivniss oficialurad ,,tom teiloris” maRazia gaixsna. 1962 wels daarsebuli germanuli brendis ZiriTadi warmomadgenloba hamburgSi imyofeba. informaciisTvis: ,,tom teiloris~ produqcia 40 qveyanaSi, 6 aTasze met savaWro obieqtSi iyideba. am qvenebis ricxvs ki ukve saqarTveloc SeuerTda. brends sul ramdenime xazi aqvs: qalis, mamakacis, bavSvis, ,,kidsi~. `tom teiloris~ pirveli maRazia TbilisSi sawyis etapze gTavazobT qalisa da mamakacis xazs, romelTa mimarTulebac orgvaria: ,,denimi~ (romelic xalasi ferebiT Seqmnil, ZiriTadad Tineijerul stils moicavs) da `qeJuali~ ( aseve Tavisufali stilis samosi, oRond, odnav ,,damjdari~ ferebiT). koleqcias TveSi erTxel ganaaxleben. samomavlod ki maRaziis mesveurebi qselis gafarToebasac gegmaven da gvpirdebian, rom qalisa da mamakacis xazs, male bavSvis xazi, aqsesuarebi da parfiumeriac Semoemateba. ,,saqarTvelos bankis~ saCuqari belorusebs 2008 wlis maisSi, niko firosmanis namuSevrebma belorusis sazRvari pirvelad gadakveTa. am iniciativis Sedegad ki belorusis respublikis erovnul samxatvro muzeumSi firosmanis naxatebma sami TviT daido bina. Tumca, yvelaferi maisamde gacilebiT adre daiwyo. anu maSin, rodesac ,,saqarTvelos bankma~ gafarToebis mizniT belorusSi saSualo sididis banki SeiZina. ,,saqrTvelos banksve~ ekuTvnis iniciativa, rom minskSi qarTveli mxatvris Semoqmedeba warmoeCina. saqarTvelos S. amiranaSvilis saxelobis erovnul muzeumSi didi mxatvris 24 ferweruli tilo SearCies da belorus damTvaliereblebs firosmanis naxatebi ,,cocxlad” warudgines. belorusis respublikaSi saqarTvelos saelCos, saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros xelSewyobiT, minskSi ,,saqarTvelos bankis” mier ,,belorusis saxalxo bankis~ 70 %-is SeZenisadmi miZRvnili RonisZieba 28 maiss sazeimo viTarebaSi gaixsna. niko firosmanis pirvel gamofenaze mnaxvelebi erTxmad aRiarebdnen, rom firosmanis naxatebis xilvas didi xani natrulobdnen. sagangebod am gamofenisTvisve Seiqmna eqsponirebul namuSevarTa aRmnusxveli katalogi, romelic muzeumSi Semosul damTvalierebels qarTveli mxatvris Semoqmedebis Sesaxeb saerTo warmodgenas Seuqmnis. avtori: maia cecaZe 28 cxeli Sokoladi Semosuli werilebi gamoxmaureba `cxeli Sokoladis~ 38-e nomerSi dabeWdil nino danelias komentarze `saqarTvelo neonacizmis safrTxis winaSe dadga~ werili ibeWdeba redaqtirebis gareSe gendalfi prezidentad! erTianobis problema heterogenul sazogadoebaSi legendarul 60-ianebSi, maSin, rodesac jon tolkienis `beWdebis mbrZanebeli~ sul raRac 10 wlis gamocemuli iyo da meamboxe studentebi erTmaneTis miyolebiT ikavebdnen amerikis sauniversiteto qalaqebs, protestis marSebze pirvelad gaCnda lozungi `gendalfi prezidentad!~. TeTrwvera, yalioniani, keTili jadoqari wignis furclebidan unda materializebuliyo saxelmwifos meTaurad. im momentSi romanis miTopoeturi samyaro TiTqos Seeria dasavluri samyaros yoveldRiurobas da daiwyo piradad CemTvis Zalian Zvirfasi `tolkienis samyaros~ mSenebloba. cnobilia, rom heterogenuli sazogadoebebi gamoirCevian `Sida gamyofi xazebis~, anu sazogadoebaSi Camoyalibebuli segmentebis arsebobiT. magram, nebismier araerTgvarovan sazogadoebas, Tundac iseTs, romelSic uaRresad mkveTradaa gamoxatuli socialuri, konfesiuri, eTnikuri Tu kulturuli `gamyofi xazebi~, Tundac Cven sazogadoebas, sadac Zalian didia Semadgenel segmentebs Soris daZabulobis potenciali, aqvs SeTanxmebuli 30 cxeli Sokoladi moqmedebis unari. amas xels uwyobs iseTi niSnebis arseboba, rogoricaa kompromisi, urTierTqmedeba, Tanxmoba da integracia. miutevebeli da Seuwynarebeli kategoriebi bunebaSi ar arsebobs. yovelTvis SeiZleba gamoinaxos iseTi faseuloba, romlis irgvlivac yvela mxare SeTanxmdeba. amitomac, rogorc wesi, erTianobis modelis formireba ukavSirdeba xolme identobis sakiTxebs. sazogadoebis potenciurad maidentificirebeli Tvisebebi SeiZleba iyos: saerTo istoriuli gamocdileba, ena, kultura da religiuri tradiciebi, zneobrivi postulatebi da a.S. Tumca, rogorc `praqtikam~ aCvena, problema imaSi mdgomareobs, rom sazogadoebrivi morali, misi `zneobrivi kodi~ sakmaod rTulad eqvemdebareba definicias. erTi SexedviT, tolkienis idealebi yvela segmentisaTvis misaRebi unda yofiliyo, magram arizonis Statis administracia gamovida winadadebiT, saskolo programidan amoeRoT `beWdebis mbrZanebeli~, radgan masSi deklarirebuli `erTaderTi WeSmariti religiis moraluri upiratesoba, rasobrivi da genderuli Semosuli werilebi disbalansi~ (dadebiTi gmirebi ZiriTadad TeTri rasisa da mamrobiTi sqesis warmomadgenlebi arian) diskriminaciuli xasiaTis aRmoCnda, rac arizonel bavSvebSi ganaviTarebda Seuwynareblobasa da fanatizms. ase gadauRoba gza TeTri saxlisaken mimaval gendalfs politkoreqtulobis meSveobiT mzakvarma sarumanma. politkoreqtuloba imisTvisaa mogonili, rom gaafermkrTalos sazogadoebis Sinagani sazRvrebi da Seasustos dezintegraciuli procesebi, magram am meqanizmis gamoyeneba SesaZlebelia sawinaaRmdego `mimarTulebiTac~ _ sazRvrebis gamkveTrebisa da gaRrmavebis mizniT. es ukve Savi magiis sferoa da misi ubadlo ostatia istaris ordenis yvelaze mzakvari jadoqari sarumani. ramdenadac rTulia imis gansazRvra, Tu ra aris kargi da `moraluri~, imdenad yovelTvis uadvildeba xolme sazogadoebas cud, arakoreqtul saqcielTa nusxis Sedgena. magaliTad, cudia, rodesac ambob: sad yavT zulusebs tolstoi, an papuasebs - prustio. aseTi gamonaTqvamis avtors sarumani kudiT qvas asrolinebs, Tundac is iyos SesaniSnavi amerikeli mwerali, nobelis premiis laureati sol belou. cudia, Tu ambob, rom axali evropis Seqmnis procesSi SeuZlebelia ar moxdes gaTvaliswineba qristianuli tradiciisa, romelic iyo da dResac aucilebelia evropis momavlisTviso. amisaTvis orodruinis cecxli ar agcdeba, Tundac evrokomisiis Tavmjdomare romano prodi iyo. yvelaferi SeTanxmebazea. Tu sazogadoeba SeTanxmda, rom Sadrevnebi, oqrocurvili qandakebebi, patrinotis melodiebi da mTeli es socrealisturi landSafti `kargia~, xolo Sen mainc ver ewerebi am sabWour sulier-fsiqologiur konteqstSi da mis avtorebs Seaxseneb, rom `es saqarTveloa~, maSin sarumani Tavisi `saxalxo bralmdeblis~ sxeulSi Casaxldeba da `ruseTismoyvarul fsevdopatriotad~ gamogacxadebs. Tu taZris win Cavlisas pirjvars gadaiwer _ religiur eqstremistad Segracxavs. mere bolnisis sionis fasadze gamosaxuli jvris moxazulobaSi Sefarul nacistur simbolikas SeamCnevs da liberaluri sifxizlis 32 cxeli Sokoladi gamaxvilebisaken mouwodebs mSromelebs. Cven xom ver vitanT cvlilebebs. sarumanic ar icvleba, misi meTodebi zustad iseTia, Tavis droze simon yauxCiSvils, giorgi wereTels da Salva nucubiZes gazeT `komunistis~ furclebidan faSistur SeTqmulebaSi rom adanaSaulebda an sabWoTa xalxis yvelaze verag mters, `cerkovSCinas~ rom ucxadebda daundobel brZolas. `qristian-demokratebma qarTul sazogadoebas muxanaTuri ankesi gadaugdes~, `saqarTvelo monuri da patron-ymuli fsiqologiiT veRar icxovrebs~, `ara, ar gvinda aseTi saqarTvelo~ – abrialebs Tvalebs sarumanis partkomi nino danelia. `cxeli Sokoladis~ maisis nomerSi (2008, N38) misi werilis `saqarTvelo neonacizmis winaSe dadga~ wakiTxvis Semdeg boris pasternakze gamocxadebuli nadirobis dros Seqmnili sanimuSo formula gamaxsenda: `Я роман Пастернака не читал, но осуждаю!~. sakvirvelia, rom werilis avtors sabWoTa zeinklebis, xaratebisa da meSaxteebis msgavsad ise SeuZlia `dagmos~, rom arc ki Seecados simarTlis garkvevas. mas romanis wakiTxva ar sWirdeba, ydis SeferilobiTac ki xvdeba mis Sinaarss. misTvis mTavari qristian-demokratiuli droSis dizainia, romelic, ratomRac hitlerul germanias agonebs. sarumani sxva jadoqrebisagan gamoirCeva darwmunebis gansakuTrebuli unariT, rasac ver vityviT mis qarTul inkarnaciaze. am SemTxvevaSi kompetenturobis aSkara deficitTan gvaqvs saqme. nino daneliam ar icis, rom sityva `invalidi~ isev aqtiurad gamoiyeneba ara marto saqarTvelos kanonmdeblobaSi, aramed gaeros oficialur masalebSic ki da parizelebi invalidTa saxelmwifo saxls jer kidev Les Invalides eZaxian. man ar icis, rom vaJa-fSavelas sityvebia: `Tu vinme ityvis amas, yvela erebi erTnairad miyvarso, _ styuis, TvalTmaqcobs: an Wkuanaklebia, an romelime partiis programiT aris xelfexSeboWili~, man ar icis, rom qristian-demokratebis programaSi xaWapuris cxobaze araferia naTqvami... erTi sityviT, не читала, но осуждает. Cvenc Tavs CavRunavT da Cveni segmentirebuli sazogadoebis gaerTianebaze ocnebas droebiT Taroze SemovdebT, mSromelTa koleqtivebis organizebul mrisxanebas ki mdumared SevxvdebiT, radgan `sxva dro~ movida, rogorc ki xmas amoiReb, maSinve politkoreqtulobis wiTel baraTs dagiZrobs sarumani. ilia WavWavaZisa ar iyos, `exlandel wvrilfexobas rom uTxraT, _ Seni azri liberaluri ar aris, retrograduliao, maSinve SiSiT feri ecvleba da, rac ginda marTali iyos, ena mucelSi Cauvardeba, _ es ra RmerTi gamwyromiao. aRaravin daeZebs, _ marTals Tavisi sakuTari fasi aqvs, Tu ara, da am mxriT azris CxrekaSi aRaravin Sedis~. azris CxrekaSi axla mxolod tolkienis samyaro TuRa dagexmareba kacs. es samyaro imitomac miyvars, rom masSi yvela epizodi, romelSic Cans winaswargansazRvruloba, saboloo jamSi gadaiqceva xolme moTxrobad gmiris Tavisufali nebis, misi personaluri arCevanis Sesaxeb. rohanis mobinadreni SekiTxvaze: `ra ambebi mogvitane CrdiloeTis miwebidan?~ _ aragornisagan pasuxad iReben: `me mogitaneT arCevani!~. hoda Cvenc, mucelSienaCagdebulma, retrogradma hobitebma Cveni arCevani (sul 153 662 eleqtoraluri xma) ukve gavakeTeT gendalfis sasargeblod. axla isRa dagvrCenia, evropis Cempionats CavujdeT da Tavi stadionze _ politkoreqtulobisagan yvelaze Tavisufal sivrceSi warmovidginoT, sadac heterogenuli sazogadoebis yvela segmenti erTiandeba, sadac iZulebiT marginalizebuli tradiciebi isev centralur adgils ikaveben da yvelafers Tavisi saxeli erqmeva: afroamerikels _ zangi, ZirZvel amerikels _ indieli, geokoreqcias _ miwisZvra, sqesis koreqcias _ sqesis Secvla, sadac mTeli xmiT SeiZleba daiRrialo: `sudia .....st!~ da es xaxvixiT SegrCes, radgan milionobiT gulSematkivris SeZaxilSi sarumani da nino danelia Sen xmas ver gamoarCeven. nikoloz laliaSvili parlamentis wevri, partia `qristian-demokratiuli moZraobis~ politikuri mdivani marTe axali avtomobili nebismieri Zvelis nacvlad Trade in Centre 208080 Trade in Centre gTavazobT: - avtomobilis Rirebulebis Sefaseba - nebismieri markis da modelis Secvla SeuzRudavad garbenisa da gamoSvebis wlis - swrafad, komfortulad da moxerxebulad tranzaqciis ganxorcieleba - Semfasebeli komisia - modis adgilze da afasebs - avtomobilis Rirebulebis CaTvla, pirvel Senatanad - dakreditebis sxvadasxva SesaZleblobebi - personaluri menejeri yvela kiTxvaze - avtomobilis sabazro Rirebulebis Sefasebisas riskis ar arseboba iberia biznes jgufi aqcenti bebiacaa da bebiac avtori: ana korZaia-samadaSvili es iaponuri warwera ase iTargmneba: `me bebiaCems vgavar~. saqme isaa, rom am plakatis avtorma mxolod is icis, rom bebiamisi iaponeli iyo. sad daibada es patiosani qali, babua sad gaicno, ramdeni wlisa mokvda _ ucnobia. Sesabamisad, STamomavalma gadawyvita, rom bebia lamazi qali iyo da sul aseTad darCa, dabadebidan gardacvalebamde. bebia axlac aseTia, da is, batoni laSa mdinaraZe, Zalian hgavs Tavis bebias. Cemi bebia ki namdvili bebiaa, Tumca, cota zRapris gmiri. is amqveynad yvelaze lamaz adgilas cxovrobs. mas imdeni adamiani hyavs gazrdili, ramdensac zogi arcki icnobs. Cemi bebia saocar ambebs hyveba devebis Secvlili bavSvebis Tu pirvel msoflioSi wasuli mamakacebis Sesaxeb. bebiam yvelaferi icis da yvelaze Zalian me vuyvarvar _ am ukanasknelSi misi mravali SviliSvili Semedaveba, magram mere, ra... roca patara viyavi, megona, rom yvela bebia aseTia. Turme sad var! am erT rameSi gamimarTla magrad, Torem mere bebiebi gavicani _ mters da avs, rac Zalian logikuria: uxasiaTo qalebs ra dalevs da maTi umravlesoba xom adre Tu gvian bebia xdeba. ggoniaT, gabebieba gakeTilSobilebis sawindaria? sul piriqiT! megobrebs gadavxede. erTis fexmsubuqi bebia da misi ori uyofaqcevo da eWvianobis niadagze sam dReSi erTxel erTmaneTs wyevlida da asisxlianebda. meores bebia taSkentSi narkotikebiT vaWrobis gamo cixeSi ijda. mesames bebom damSvidobebisas miaZaxa: `naxvandiT, Sen ar geRirsa misvla saxlandiT!~ erT dRemde lamaz bebias ki lustraciis kanonis gagonebaze 34 cxeli Sokoladi akankalebs, imitom, rom aRar axsovs, visTan goravda da ra bneli saqmeebi aqvs Cadenili. eh, bebo, bebo! kargi ramaa bebia. mokled, bebia sul nair-nairi arsebobs, da kacobriobis am mSvenieri nawilis mravalferovnebas mieZRvna gamofena `yvelaferi bebiaCemis Sesaxeb~. is gaimarTa galerea `dizainSi~ da masSi uamravma adamianma miiRo monawileoba. Zalian minda, yoveli maTganis bebiis ambavi davwero, magram rTuli saqmea _ samtomeuli gamovidoda. sakuTar bebiaze yvelafris moyola Zneli saqmea _ adiulteri da ubedureba, genetikuri wunebi, ojaxis prestiJi, ConCxi karadaSi. magram rac iTqmoda, iTqva, da Zalian kargic gamovida _ lamazi, xalisiani, mxiaruli. ra eleganturi bebiebi vnaxeT! rogori jadosnuri skivri hqonia qalbatons! ra aRar xdeboda! am uamravi bebosTvis erTi babua atrialebda gramofonis firfitebs da `kreba darCa kmayofili~. Sen ki, Zvirfaso mkiTxvelo, `cxeli Sokoladis~ saxeliT girCev: Tu bebia gyavs, Zalian moufrTxildi, radgan sanam SviliSvili gqvia, patara gogo an biWi xar da amaze kargi araferia. xolo maT, visac sqesobrivi Taviseburebebis gamo bebioba mouwevT, vurCevdi, `dizains~ swveodnen _ bevri wlis mere, roca Tqveni SviliSvilebi moawyoben aqcias `yvelaferi bebiaCemis Sesaxeb~, lamazi nivTebi geqnebaT saCvenebeli da mnaxvelebi ityvian, ai, mesmis, bebiac aseTi undao. “peJo”-s oficialuri dileri saqarTveloSi Sourumi: abaSiZis 41, tel.: (995 32) 25 10 23 servis-centri: WavWavaZis 49 a, tel.: (995 32) 25 10 33 iberia biznes jgufi Seqmnilia siamovnebisTvis axali www.peugeot.ge REUTERS komentari ori dasavleTis ambavi avtori: mark maleni inglisuridan Targmna rusiko amirejibma terminSi `dasavleTi~ qarTvelebi xSirad moiazreben erTobas, romelic sinamdvileSi ori jgufisagan Sedgeba. am jgufebs bevr sakiTxze msgavsi an Tanmxvedri mosazrebebi da SeTanxmebuli Sexedulebebi aqvT, magram maT Soris arsebobs uTanxmoeba saqarTvelosTan dakavSirebiT. es ufro calkeul adamianebs exeba, vidre mTel qveynebs, Tumca, xSirad ama Tu im Sexedulebis individebi erT qveyanaSi an erT instituciaSi arian xolme Tavmoyrilni. aucilebelia aRiniSnos, rom orive jgufi moicavs saqarTveloze saTanadod informirebul dasavlelebs, magram TiTqmis aravin araferi icis afxazeTsa da samxreT oseTze. laparakia im mcirericxovan ucxoelebze, romlebic akvirdebian saqarTvelos da aRelvebT misi bedi. saqarTvelo momxiblavi qveyanaa da msoflio dainteresebasac iwvevs, Tumca, diplomatiur yuradRebas sxva qveynebic izidavs. modiT, pirvel jgufs `Zveli evropelebi~ davarqvaT. am jgufSi upiratesad Sedian germanelebi, frangebi, italielebi, niderlandelebi, anu im qveynebis warmomadgenlebi, romlebic evrokavSiris wevrebi iyvnen jer kidev ssrk-s daSlamde. saqarTvelos Sesaxeb mTavari kiTxva maTTvis ase daismis: ramdenad mniSvnelovania es qveyana CvenTvis? es is jgufi ar gaxlavT, romelsac iolad aRagznebs cecxlovani ritorika an grandio36 cxeli Sokoladi zuli sanaxaobebi. es qveynebi im eqskluziur klubs miekuTvnebian, romelic ramdenime wlis win eWvis TvaliT uyurebda Big Bang-s (evrokavSirSi axali wevrebis miRebas) da xedavs, rom bevri misi eWvi gamarTlda, vinaidan axalma wevrebma jer kidev kargad ar ician wesebi da zogjer samarcxvinodac iqcevian. Zvel evropelebs ebadebaT kiTxva: marTlac aseTi kritikulia kavkasia CvenTvis? xom ar davicadoT iqamde, sanam ramdenime aTeul weliwadSi es Soreuli qveynebi mzad iqnebian auCqareblad Semoabijon evropaSi? am jgufis wevrebi saqarTveloze ufro metad ruseTze fiqroben da uWirT maTze erTmaneTisgan damoukideblad fiqri. isini ruseTze Seyvarebulebi ki ar arian, aramed xvdebian, rom ruseTi aq aris: arc arsad wasvlas da arc Secvlas ar apirebs. marTlac, ruseTi bolo ramdenime saukunis manZilze ar Secvlila. Zvel evropelebs gulwrfelad miaCniaT, rom saqarTvelom Tavad, da rac mTavaria, martom unda gamonaxos ruseTTan urTierTobis gzebi. evropa raRac-raRacebSi daexmareba, magram seriozuli konfrontacia ruseTTan ar gaamarTlebs da SeiZleba, daazaralos kidec evropa. maTi azriT, yvela, vinc cdilobs saqarTvelos magivrad Seasrulos samuSao (gansakuTrebiT aSS), aragulwrfelia Tavis mcdelobaSi da saqarTvelos gauazrebeli qmedebebisaken ubiZgebs. amavdroulad, ruseTi mainc Tavisi komentari interesebisTvis moqmedebs. Zvel evropelebs swamT, rom ruseTs ufro sWirdeba evropa, vidre evropas _ ruseTi. maS, raRa saWiroa zedmetad Tavis atkiveba? dae, saqarTvelom aitkivos Tavi! Zvel evropas esmis saqarTvelos xelisuflebis xmamaRali gancxadebebi ruseTisa da misi xelmZRvanelobis Sesaxeb da fiqrdeba imaze, Tu ramdenad frTxili da sando saerTaSoriso partnioria saqarTvelo. es jgufi didad afasebs stabilurobas pirovnul, nacionalur da globalur doneze da kargad esmis misi sikeTe. demokratia saqarTveloSi maT imitom aRelvebT, rom is stabilurobis garantia. arada, saqarTvelos demokratiulobis done maT ar akmayofilebT. maT surT dainaxon demokratiis damyarebis gaazrebuli gegma da am gegmis ganxorcielebis gzebi. mosalodneli Sedegebis ganWvreta TiTqmis stabilurobis tolfasia. es ki saqarTvelos SemTxvevaSi ara Cans. terminebi `Zveli evropa~ da `axali evropa~ popularuli gaxda aSS-s aw ukve, madloba RmerTs, yofili Tavdacvis mdivnis _ donald ramsfeldis wyalobiT. `Zvel evropaSi~ is im qveynebs moiazrebda, romlebic erayis oms didi enTuziazmiT ar Sexvdnen. `axali evropa~ ki gulisxmobs evrokavSirisa da natos im axal wevrebs, romlebmac meti enTuziazmi gamoamJRavnes da erayis kampaniaSi metad amoudgnen gverdSi buSis administracias. am terminis warmoSobis gaazreba Zalian mniSvnelovania. eraySi SeWras axla praqtikulad yvela nanobs, rac `Zveli evropis~ damokidebulebis sisworeze miuTiTebs. amave dros, es Zveli evropelebi brazoben, rom aSS-m ase efeqturad SeZlo lia, is TandaTan demokratiisken wava, xolo Tu saxelmwifoebrioba ar arsebobs, demokratiaze saubaric ki zedmetia. am jgufs sjera, rom ruseTs Tavisi mtanjveli politikiT saqarTvelos damorCileba surs. es politika saqarTvelos mravalmxriv dazaralebas gulisxmobs. ruseTs Zalac Seswevs da moswons kidec amis keTeba. ABC-is azriT, es ruseTis mxridan evropis erTgvari gamocdaa. is evropis reaqcias akvirdeba da roca xedavs, rom evropa mis nabijebs mSvidad xvdeba (rogorc axla), satelitebiT garSemortymuli ruseTi Tavs sakmaod komfortulad da bednierad grZnobs iseve, rogorc bolo orasi wlis ganmavlobaSi. Tanac sjera, rom SeuZlia mudmivad gaagrZelos evropis sazRvrebiT manipulireba. ABC darwmunebulia, rom ruseTs urCevnia dasavleTs misi eSinodes, vidre pativs scemdes. amave dros, evropis energetikul usafrTxoebaze fiqrisas, ABC SiSobs, rom ruseTTan dakavSirebiT dominos Teoria amoqmeddeba. isini Relaven, rom rusebma Zveli evropelebi erTmaneTis miyolebiT iyides, daimorCiles da daTmobebze daiTanxmes. maTi azriT, Zvel evropelebs xedva ara aqvT. TviT ABC-s xedva ki mdgomareobs adleridan svaneTamde evropuli jarebis ganlagebaSi, rac iZulebiT gadaadgilebul pirTa samxreTiT usafrTxo dabrunebas uzrunvelyofs im dros, roca rusi jariskacebi CrdiloeTisken miiweven. amis Semdeg, maTi azriT, kaspiis zRvidan wamosuli sawvavi Savi zRvis gavliT gamoaRwevs evropaSi da gverds auvlis ruseTs. Zvel evropas esmis saqarTvelos xelisuflebis xmamaRali gancxadebebi ruseTisa da misi xelmZRvanelobis Sesaxeb da fiqrdeba imaze, Tu ramdenad frTxili da sando saerTaSoriso partnioria saqarTvelo. es jgufi didad afasebs stabilurobas pirovnul, nacionalur da globalur doneze da kargad esmis misi sikeTe. demokratia saqarTveloSi maT imitom aRelvebT, rom is stabilurobis garantia. arada, saqarTvelos demokratiulobis done maT ar akmayofilebT. erayis sakiTxis gamo uTanxmoeba gaTiSulobaSi gadaezarda. gaTiSuloba xom stabilurobas uqmnis safrTxes! saqarTvelosadmi damokidebulebaSi gansxvavebuli Sexedulebebic am gaTiSulobis gamoZaxilia. cdunebis miuxedavad, dasavlelTa meore jgufisTvis `axali evropelebis~ darqmevisgan Tavs Sevikaveb, vinaidan masSi Sedis bevri amerikeli `moxetiale meamboxe~, ruseTis aqamde wynari mezoblebis amoZravebas rom cdilobs. modiT maT ABC (Atlantic Baltic Confederates) anu atlantikur-baltikuri mokavSireebi vuwodoT, raxan es jgufi bevr amerikels, estonels, latviels, litvels, polonelsa da britanels moicavs. ABC-s gansakuTrebiT uyvars saqarTvelo. roca is saqarTvelos uyurebs, bevr rames xedavs mis miRma: xedavs erTmaneTTan dapirispirebul daviTsa da goliaTs, samarTalsa da tiranias. saqarTveloSi irekleba maTi sakuTari nacionaluri istoria Tu miTologia. saqarTvelos isini xedaven rogorc uZveles ers, romelic aswleulebis da aTaswleulebis manZilze ibrZoda damoukideblobisaTvis. saqarTvelosTvis daxmarebis aRmoCena ubralod madli ki ara, aramed zneobrivi movaleobacaa. maT moswonT qarTvelebTan erTad frontis wina xazze dgoma. marTalia, maTac aRelvebT saqarTvelos demokratiuloba, magram miaCniaT, rom situaciis kritikuloba Zlier xels moiTxovs, demokratiulobas ki dro sWirdeba. Tu qveyana damoukidebe38 cxeli Sokoladi saqarTvelos sagareo politikis winaSe dgas umwvavesi sakiTxi: SeZlebs Tu ara igi Zvel evropasa da ABC-s Soris SeTanxmebis miRwevas an Tundac urTierTgagebis damyarebas. am sakiTxs gadamwyveti roli eniWeba evropidan daxmarebis miRebaSi, iqneba es afxazeTis Tu nebismier sxva sakiTxTan dakavSirebiT. rogor unda moaxerxos es saqarTvelom? pirvel rigSi, unda Sewyvitos yvirili. mere Tavi unda daanebos Zvel evropasTan imave eniT saubaris, romliTac ABC-s elaparakeba, vinaidan es maTze araviTar STabeWdilebas ar axdens da mxolod gaRizianebas iwvevs. mesame is gaxlavT, rom saqarTvelos sakiTxi axal, Zveli evropisTvis gasageb CarCoSi unda moeqces da gaTvaliswinebul iqnes misi moTxovnebi. es swrafad da xalisianad unda gakeTdes da ara ise, rogorc mosawyen biurokratiul samuSaos asruleben. Zveli evropis moTxovnaTa umravlesoba, rogorebicaa gamWvirvaloba, kargad gaazrebuli politikis Camoyalibeba, samarTliani arCevnebi Tu sityvis Tavisufleba, marTlac mniSvnelovani Rirebulebebia da, SeiZleba iTqvas, qarTveli xalxic ar aris maTdami gulgrili. bolos ki, saqarTvelom ruseTTan Tavazianoba unda SeinarCunos. Zvel evropelebTan urTierToba rTulia, vinaidan isini xSirad ar axmovaneben TavianT naazrevs. maTTan damegobrebas dro sWirdeba, magram roca es moxdeba, maT ZaluZT yvelaze erTguli megobroba gaswion. komentari BACK IN THE USSR avtori: lela gafrindaSvili vuZRvni hainrix biolis xsovnas yvelani vakvirdebiT, rom sakanonmdeblo organoSi SesvlaarSesvla kvlav aqtualuria. erTaderTi, rac Seicvala _ parlamentis SenobasTan ritualuri cecxli ritualurma makratelma Secvala. am viTarebaSi saqarTvelos moqalaqeebs, gamosafxizleblad, gamogvadgeba hainrix biolis sityvebis Sexseneba: `Careva _ es erTaderTi saSualebaa imisaTvis, rom realistad darCe~. mwerali, romelic germanuli social-demokratiis, faSizmis da omisSemdgomi teroris mowme iyo, arasdros darCenila ubralo damkvirveblad. yovelTvis ereoda adamianis winaaRmdeg mimarTul procesebSi. swored imaze werda, rac ganicada, Tanaganicada, dagmo an miemxro. rac mTavaria, _ sakuTari monawileobis da pasuxismgeblobis xarisxiT kmayofili da, miT ufro, aRfrTovanebuli arasodes yofila. saarCevno procesze dakvirvebac Carevaa, aqtiuri Careva. magram aqac aris arsebiTi niuansebi, romelTa gacnobierebis gareSe SeuZlebelia saqarTveloSi gayalbebaTa epoqis dasruleba. mxolod garegnuli wesrigi, saarCevno procedurebis dacva verafers Secvlis, Tu yvela moqalaqes Tanasworad ar mieca Tavisufali, miukerZoebeli arCevanis gakeTebis saSualeba. es ki niSnavs, rom amomrCevlis neba damokidebuli unda iyos saarCevno subieqtebis politikur Sexedulebebze da ara fulze, SiSze da qrTamze. 40 cxeli Sokoladi zedamxedveloba, TvalTvali da Careva bavSvebs naTesavebsa da nacnobebTan dakavSirebuli ambebi ufro gvizidavda, vidre infantilur-mistikuri zRaprebi velur dalze, samZivarze da monadire givargilze. gasarTobi bevri ram gvqonda, magram religiur ritualebze da dakrZalvis ceremonialze yvelaze metad verTobodiT. Wiris dReze, ojaxisTvis fulis Semkrebi da damTvleli kaci, pativsacem adamianTa Soris, yvelaze mniSvnelovani iyo. babuaCemisgan vicodi, rom am `Tanamdebobaze~ sando xalxs irCevdnen. magram bolSevikebis dros erT-erT maTganSi Turme eWvi SeeparaT da daTvlis procesze zedamxedveli miamagres _ Seuryvneli reputaciis, ganswavluli Tanasofleli. Tumca, sul male glexebma SeamCnies, Tu rogor agvianebda es wyvili fulis daTvlisas, saguldagulod Carazuli karebis gaxsnas da rogori moWarbebuli kmayofilebis grZnobiT da pirze kocniT emSvidobeboda erTmaneTs. bolos ki, roca zedamxedvelis Svili raionSi daibares da sofelSi cxeniT amobrZanda, _ yvela darwmunda, rom orTa kavSiri sabolood gaformda. magram vin gabedavda xmis amoRebas?! mocaleobis Jams, es ambavi Cems megobar meqis movuyevi. gagiJda, axta da taSi Semokra. cota ki meucnaura, magram vicodi ra misi Tavqarianobis ambavi, daviviwye. am dRidan moyolebuli, yovel gasvenebis dRes, meqi sadRac ikargeboda. meore komentari diliT gabRenZili gamomecxadeboda da arakrakebda miTebs imis Taobaze, rogor gaeqca daTvi, mgeli Tu tura. arcerTi sityva ar daejereboda! erT Rames qalebi raRac ucnaurad darbodnen, pirs TavsafarSi malavdnen da butbutebdnen. meore dRes ukve bavSvebmac vicodiT, rom meqis naTesavi gogona viRacam gaaupatiura da mokla. saSineleba trialebda, _ tirili da godeba. moxuci dedis sanugeSo sityvebi veravis moefiqrebina. meqi mTeli kvira WirisufalTan trialebda, magram dakrZalvis dRes isev gauCinarda. aq ki Sevfiqriandi da Cemi megobari gogonebis gafrTxileba gamaxsenda: eg ucnauri ki ara, _ giJia da girCevnia, Tavi Sors daiWiroo. SevamCnieT, rom RamRamobiT, roca dasaZineblad vemzadebiT da vSiSvldebiT, gviTvalTvalebso. am biWisadmi Cemi grZnobebi aseT SeZaxilebs ar eqvemdebareboda. _ axlac ar daijereb, rom sulelia, avadmyofi da uRmerTo! _ momaZaxa qeTom, ampartavnuli RimiliTa da dawvrilebuli TvalebiT. guli imaze cuds migrZnobda, vidre erTi kviris win momxdari tragedia iyo. dakrZalvis Rames, emociebisgan daRlili da gabruebuli, didi xani vijeqi aivanze da mTvares velaparakebodi. am dros kupriviT Savi arseba kibeze amoZvra da xeli mtaca. meqi! _ wamo, wamo, damexmare! _ miTxra da zed arc ki Semouxedavs, ise gamaqana naTesavis saxlisken. ukana ezodan, xis kibiT meore sarTulis did oTaxSi aRmovCndiT. mTels iatakze vaSli, msxali, simindi da gogra eyara. _ daweqi, Tvalebi am WuWrutanebs daumizne da qvemoT Caixede. iatakze kargad movTavsdi da naxvretebs davaSterdi. vxe- welia vuTvalTvalebo _ miTxra. roca Cveni saidumlos gaxmaureba SevTavaze, ar esiamovna da saSinlad iuara _ me magaSi ver Caverevio. mTeli saqme me Semomatova. aseT saintereso sakbilos sadRa vipovidi?! da davtrialdi. radgan fulis moparvis da Zveli siis ganadgurebis momenti ar daminaxavs da mowmec aravin myavda, amitom bavSvebis darwmuneba gamiWirda. amas daemata mrisxaneba, romelic meqis falosis xsenebam gamoiwvia. _ mag garyvnils rogor unda vendoT! aqamde sad iyo?! misi naTesavis gaqurdvam Tu Seawuxa, sxvebis Wiri Wiri ar aris? gamovides da Tqvas, Cven ra SuaSi varT, Tu Tavi ar hqonda ras uTvalTvalebda?! _ ambobdnen gogonebi, magram me ukve darwmunebuli viyavi, rom saqme ukeTesobisken daiZra. es ambavi male damTavrda: Semdeg dakrZalvaze ojaxisTvis gaRebul daxmarebas soflis sami kaci ibarebda da, ojaxis wevris TandaswrebiT, samive iTvlida. 10 dadumebuli mamakaci da 5 ganrisxebuli qali im dRidan moyolebuli, rac leiboristma leila gafrindaSvilma maJoritarad kenWisyra gadawyvita, mosveneba davkarge. dRe erTi iyo da aTi nacnobi an kolega mirekavda. umravlesoba darwmunebuli iyo rom es me viyavi (anu lela=leilas) da amitom bevrma `praim TaimSic~ ki `daminaxa~, leiboristuli programis prezentaciaze. daeWvebulnic iyvnen, magram ufro metad imis gamo, rom leiboristebi `vikadre~ da ara imitom, rom partiaSi Sevedi. xalxi rogorc iqna movigerie. magram guli ki damwyda, rom samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebs saxeli gatexili gvaqvs _ yvela fiqrobs, rom Tvali xelisuflebisken gviWiravs da avtonomiuri interesi, Zala da avtoriteti ar gagvaCnia. `_ fulze ar unda gaiyido. marTali Tqva malxaz onianma: saaxalwlod indauri TbilisSi 100 lari Rirs da svani kacis fasi nuTu 50 lariao. Cveni neba rom iyos, Cven malxazs avirCevdiT.~ `_ ki, SeiZleba kargi kacia, 14 micvalebuli gaasvena, magram xalxi ase ar unda daaCaCanako, rom Tavisi mkvdari ver gaasvenos. usamarTlo mTavrobaa, ar uyvarT xalxi. ~ dav _ Wiris dReze ojaxis dasaxmarebeli fulis (gadasaxuri) Semgrovebeli kaci didi urduliT Carazul oTaxSi zis, Semosul Tanxas iTvlis da patara CemodanSi alagebs, Tan raRacas gamalebiT wers. _ axal sias wers, Zveli daxia, radgan fuli moipara. magas vaCveneb seirs! _ Tqva meqim, kbilebi daakraWuna da Sarvlis gaxsna daiwyo. Tavzari dameca, yvelaze saSineli ram vifiqre _ mgoni, misi daRupuli naTesavis gzas unda gamiyenos-meTqi. magram Sevcdi! meqim Tavisi falosi WuWrutanaSi Cayo da, rogorc Semdeg miTxra, pirvel sarTulze dabudebuli avi suli `gaanayofiera~. me ki iqidan gondakarguli gamovvardi, pirdapir sawols veci da sabanSi saguldagulod gavexvie, jer kidev daeWvebulma imaSi, rom yvelaferi damTavrda. diliT es Cveni lamaria (nayofierebis RvTaeba svaneTSi) iseTi saxiT gamomecxada, viTom aqac araferi. Cemi sayveduris vercerTi sityva ver gaigo da xeli uimedod Caiqnia. erTi 42 cxeli Sokoladi amasobaSi arCevnebic moaxlovda da 18 maiss quTaisisken gavqusle. samarSuto taqsis mZRoli oqropiri aRmoCnda: mis gverdiT mokalaTebul axalgazrdas, nacionaluri moZraobis apologets, wynarad, argumentirebulad eduduneboda xelisuflebis Secdomebze, magram mopasuxe qva da rkina gamodga: Tqven areuloba, korufcia, uSuqoba da ugazoba gindaT da imitom ar mogwonT xelisuflebao. es Tqva da sasowarkveTilma mZRolma ukan msxdomebs gadmogvxeda da saSvelad mogvmarTa: _ ager, Zmao, 15 adamiani zis da vkiTxoT ramdeni aZlevs xmas xelisuflebas, _ Tqva da ise mogvaSterda, rom saWe sul daaviwyda. umravlesobis reaqciiT gaognebuli, cota xans SeCerda, xeli Caiqnia da mTeli gza xma aRar amouRia: aTive mamakacma Tvalebi iataks miaStera da kiTxva miayrua. qalebma ki iseT dReSi CavagdeT mexotbe, rom lamis droze adre Casvla gadawyvita. es ambavi goris misadgomebTan moxda da mTeli gza mxolod qalebi vlaparakobdiT da Tanac mxolod politikaze. BACK IN THE USSR Tbilisi . G.Tabidze Sreet 3/5 . (032) 99 08 18. 995 99 70 10 90 komentari gamWvirvale arCevnebi quTaisSi Cemi da, nato SemomierTda da 20 maiss dilis 10 saaTze svaneTisken gaveSureT. gzaSi meqis ambavi gavixseneT da vTqviT _ ra kargi iqneboda, rom dakvirvebis miseuli meTodi Cvenc gamogveyenebina, magram sad aris sxvenis an meore sarTulis fufuneba _ Cveni saarCevno ubani sabWoTa kulturis saxlis narCenebSia da mxolod winidan dakvirvebis saSualebas iZleva, zemodan ver gadmoxedav, ver uTvalTvaleb. dilis 7 saaTze ubani gavxseniT. amomrCevelTa ZiriTadi nakadi SuadRis 3 saaTamde movida. saprezidento arCevnebs rom Sevadare, bevri ram meca TvalSi: `samarTliani arCevnebis~ damkvirvebeli ubanze aRar iyo, ianvarSi opoziciurad ganwyobil damkvirvebelTagan umravlesoba xmas ar iRebda. mxolod `qarTuli politikis~ warmomadgeneli gogona aqtiurobda _ yvela Semomsvlels iniSnavda da ZiriTad siebs adarebda. SuadRisTvis me da natom Cveni ubnis ukanaskneli monacemebi CaviwereT, manqana viqiraveT da kidev 5 ubani moviareT. yvelgan sanimuSo simSvide dagvxvda. magram ubnebTan Sekrebili xalxi mainc ver iTmenda da Cioda. azrs ZiriTadad opoziciurad ganwyobili qalebi gamoTqvamdnen. xelisuflebis momxreebi ki dumdnen. _ fulze ar unda gaiyido. marTali Tqva malxaz onianma: saaxalwlod indauri TbilisSi 100 lari Rirs da svani kacis fasi nuTu 50 lariao. Cveni neba rom iyos, Cven malxazs avirCevdiT. _ gaiZaxian gza gaakeTa xelisuflebis kandidatmao. ki mara, gza marto maisSi gvWirdeba svanebs? _ ki, SeiZleba kargi kacia, 14 micvalebuli gaasvena, magram maJoritarebSi saxelisuflebo kandidati liderobda, meore adgilze am raionis mkvidri malxaz oniani (`qarTuli politika~ anu didi qarTveli `humanistis~, goCa fifias TanamebrZoli) gavida, xolo mesame ki _ aseve qvemo svani, respublikeli soso mukbaniani iyo. debi damkvirveblebi Ramis 12 saaTze mivlaslasdiT saxlSi. ukve yvelas eZina, mxolod deidaCemi gvelodeboda. gauxarda Cveni danaxva: _ naSuadRevs wavedi arCevnebze. ramdeni welia Tavs vimtvrev da dRes mivxvdi ras niSnavs Turme `gamWvirvale arCevnebi~. yurebi vcqvite: _ ras mixvdi, aba, miTxari. _ saarCevno oTaxSi Sekrebili xalxi iyo gamWvirvale _ saxeze eweraT ra SedegiT damTavrdeboda es dRe, ver faravdnen warmatebiT gamowveul sixaruls. brma ki ara var! me da natos iseTi sicili agvivarda, rom ezoSi gamovvardiT xmamaRla gasacineblad. davwynardiT Tu ara, deida gavacileT da davweqiT. TbilisSi Camosuls, arCevnebis gamaognebeli Sedegi arc gamkvirvebia. am pirobebSi, roca xelisuflebam asormocdaaTi mandatidan 120 aiRo, mxolod sabWoTa periodi SeiZleba gagaxsendes. 1922 wlis sabWoebis I yrilobis (imdroindel parlamentSi) delegatTa umravlesoba komunistebi iyvnen, danarCenebi, 5% ki _ upartioebi. 1927 wlidan maT umniSvnelo raodenobis komkavSirelebi (ВЛКСМ) daematnen, xolo 1937 wlidan komunistebi da upartioebi gaerTiandnen da komsomoli STanTqes. ufro zustad _ igi `dedis~ wiaRs moswyda da calke damkvidrda. sabWoTa xalxi erovnul sabWoebs (СН ВС СССР) xmas erTxmad aZlevda manam, sanam qveyana ar dalpa. maT arCevani arasodes `_ axal sias wers, Zveli daxia, radgan fuli moipara. magas vaCveneb seirs! _ Tqva meqim, kbilebi daakraWuna da Sarvlis gaxsna daiwyo. Tavzari dameca, yvelaze saSineli ram vifiqre _ mgoni, misi daRupuli naTesavis gzas unda gamiyenos-meTqi. magram Sevcdi! meqim Tavisi falosi WuWrutanaSi Cayo da, rogorc Semdeg miTxra, pirvel sarTulze dabudebuli avi suli `gaanayofiera~.~ xalxi ase ar unda daaCaCanako, rom Tavisi mkvdari ver gaasvenos. usamarTlo mTavrobaa, ar uyvarT xalxi. _ ras gadagvayoles mkvdrebis gasvenebas. aba, erTi gviTxran _ CvenTvis Tbilisidan gamogzavnili fulidan, biujetidan, ramdeni midis Cveni deputatis jibeSi? _ gagiJdebi, imdeni xalxi dawyda am zamTars da amomrCevelTa ricxvi gazrdilia. rasac undaT imas forxiloben. aravinaa uaris mTqmeli. _ Zalian bevrs isev sabWoTa pasporti gvaqvs, imis fuli da dro ar gvaqvs, rom axali sabuTi gavakeToT. zogs saerTod ara aqvs dokumenti, mara aZlevs xmas. aba, ra vqnaT? lentexis olqis yvela ubanze nacionalurma moZraobam gaimarjva. reitingis mixedviT sxva partiaTa maCveneblebi am TanmimdevrobiT ganawilda _ gaerTianebuli opozicia, qristiandemokratebi, leiboristebi da respublikelebi. 44 cxeli Sokoladi hqoniaT, radgan partiac erTi iyo da mTavrobac. bednierebis gancda ki ideologiiT gabruebul adamiansac aqvs da Tavis cxovrebaze pasuxismgebel, Tavisufal moqalaqesac. “... Well the Ukraine girls really knock me out They leave the west behind And Moscow girls make me sing and shout The Georgia’s always on my my my mind I am back in the USSR You don’t know how lucky you are, boys Back in the USSR.” xom gaxsovT! _ sabWoeTSi dabrunebuli vaJis lacici Tavis qveyanasTan. pol makartnis ganmartebiT, es simRera Cak beris “Back in the USA”-is parodia yofila, sadac ukve amerikeli Sehyefs Tavis samoTxes. BACK IN THE USSR foto: Tiniko noRaideli Jurnalisti qarTul niusrumSi interviu olivie miSelTan avtori: nino lomaZe olivie miSeli Jurnalistia, France 3-is Jurnalisti, frangi Jurnalisti _ es misi TviTidentifikaciis formulaa. TiTqmis oci welia ase cxovrobs - jer aris Jurnalisti da mere yvelaferi danarCeni. safrangeTis sazogadoebriv televiziaSi Jurnalistad ukve Cvidmeti welia muSaobs, yovelkvireuli politikuri Toq-Sous, `Tavisufali xmis~ wamyvani da menejeria. saqarTveloSi, pirvelad, `interniusis~ mowveviT 1999 wels Camovida. Jurnalistebs reportaJis agebas da axali ambebis organizebas aswavlida. mas mere saqarTveloSi TiTqmis yovel wels Camodis - jer `rusTavi 2~-Si, mere `aWaris~ televiziaSi. 2006-2007 wlebSi ki sazogadoebriv mauwyebels treiningis Casatareblad, xolo mogvianebiT, sainformacio samsaxuris ufrosis moadgilis statusiT ewvia. olivie miSels sazogadoebriv saqmeTa institutis, saqarTveloSi evrokomisiis warmomadgenlobisa da evrosabWos iniciativiT gamarTul media konferenciaze Sevxvdi. masTan Sexvedra da sazogadoebriv mauwyebelze saubaric swored maSin gadavwyvite. 46 cxeli Sokoladi _ noembris movlenebis Semdeg, sazogadoebrivi mauwyeblis garSemo kamaTi kidev ufro gamwvavda da opoziciam xelisuflebas erT-erT mTavar moTxovnad arxis xelmZRvanelobis Secvla wauyena. politikuri speqtris erTi nawili sazogadoebrivi mauwyeblis krizisis mTavar mizezad Zlier saxelisuflebo zewolas asaxelebs, meore ki, zogadad Jurnalistebisa da media menejerebis gamoucdelobaze, korumpirebulobasa da araprofesionalizmze saubrobs. Tqven s.m.-is xelmZRvanelobis mowveviT eqvsi Tve sainformacio samsaxuris ufrosis moadgilis funqcias asrulebdiT. rogor muSaobs sazogadoebrivi mauwyeblis axali ambebis redaqcia da, Tqveni azriT, ra aris misi mTavari problema? _ mTavari problema Tavad axali ambebis redaqciaa, e.w. niusrumi. sazogadoebriv mauwyebelze dRemde ar arsebobs namdvili niusrumi, sadac Jurnalistebic, prodiuserebic da redaqtorebic erT muStad Sekrul gundad muSaoben. sadac yvelasTvis mTavari Rirebuleba da principi maTi erTianobaa. aseTi redaqcia marto sazogadoebriv mauwyebelze ki ara, Zalian bevr mediasaSualebaSi ar arsebobs da amas bevri mizezi aqvs. interviu _ modiT, TanmimdevrobiT mivyveT da am mizezebze visaubroT. _ sazogadoebaSi isev aqtualuria komunisturi memkvidreoba da es bevr rameSi vlindeba. am SemTxvevaSi vgulisxmob Zalian moZvelebul da araefeqtur marTvis sistemas, rodesac yvelaferi centridan imarTeba. sazogadoebriv mauwyebelze TiTqmis yvela gadawyvetilebas `ufrosi~ iRebs, danarCenebi ki faqtiurad mis direqtivebs asruleben. da es xandaxan, sulac ar aris TviTon `ufrosis~ moTxovna. yvela erideba pasuxismgeblobis Tavis Tavze aRebas da sakuTari arCevanis gakeTebas Jurnalisti prodiusers, prodiuseri redaqtors, redaqtori _ mTavar redaqtors andobs. pirveli oTxi Tve sazogadoebriv mauwyebelze marTla kargad vimuSaveT. vambob `Cven~, radgan mTeli gundi erTad viyaviT. redaqciac cota xniT namdvil niusrums daemsgavsa _ saredaqcio Sekrebebs yovel diliT vmarTavdiT da swored am pasuxismgeblobis gadanawilebaze bevrs vsaubrobdiT. varCevdiT ra moswondaT, ra ainteresebdaT, ra ideebi hqondaT TviTon Jurnalistebs. vcdilobdi, isini siuJetis momzadebis procesSi aqtiurad CamerTo, yvelas egrZno, rom TiToeuli maTganis gadawyvetilebebi, Sexedulebebi redaqciisTvis sainteresoa. mindoda siuJetis gakeTebamde am Temebze winaswar efiqraT, mTavari aqcentebi Tavad daesvaT da redaqtorebisa da prodiuserebisagan mowodebuli siuJetis gegmebiT ki ar exelmZRvanelaT, aramed, Tavad efiqraT imaze, ra undodaT, am siuJetiT eTqvaT. am mimarTulebiT marTla raRac gakeTda. axla rom vfiqrob, guli mwydeba, radgan 8 noembers, sagangebo mdgomareobis gamocxadebisTanave, absoluturad yvelaferi kontrolis qveS moeqca da rac oTxi Tvis ganmavlobaSi gavakeTeT, yvelaferi wyalSi Caiyara. _ kontrolSi ras gulisxmobT, vin gakontrolebdaT? _ 8 noembridan Cven viyaviT erTaderTi televizia, romelsac sagangebo mdgomareobis periodSi axali ambebis eTerSi gaSveba kanoniT hqonda nebadarTuli. mxolod am faqtis gamo mTeli redaqcia panikurma SiSma moicva. sazogadoebrivi mauwyeblis xelmZRvaneli sul axali ambebis redaqciaSi iyo, rom eTerSi gasvlamde yvela siuJeti enaxa, yvela teqsti waekiTxa da yvela interviu moesmina, `sadme Secdoma rom ar gaparuliyo~. yvelgan es ismoda, rom am kritikul periodSi aTmagad, aTasmagad frTxilad vyofiliyaviT. ras niSnavs es `frTxilad yofna~? es ar aris cenzura _ am sityvis pirdapiri gagebiT. Tumca, es `frTxilad~ absolutur kontrolSi gaqcevs. radgan Jurnalistebma ar ician kanoni sityvis Tavisuflebis Sesaxeb, ar ician ra aris maTi legitimuri ufleba da amitom, zedmetad frTxiloben da eSiniaT. SiSis dros ki kontroli Zalian advilia. cenzura ra aris? sul ar aris aucilebeli yovel dilas viRac girekavdes da konkretul miTiTebebs gaZlevdes. am SiSis reJimSi cxovrebas nel-nela eCvevi da Tavad iwyeb, rbilad rom vTqvaT _ araTamami gadawyvetilebebis miRebas _ es ukve TviTcenzuraa. _ TviTcenzura mxolod kanonebis arcodnis Sedegia? _ cenzura da kontroli Zalian safrTxilo terminebia da maTze ase calsaxad saubari ar gamodis. Tu profesionali, damoukidebeli Jurnalistebi gvinda gvyavdes, pirvel rigSi, maT unda mivceT saSualeba Tavad gadawyviton, rogor moiqcnen da Sedegze TviTon aiRon pasuxismgebloba. es, ra Tqma unda, erT dReSi ar moxerxdeba. Jurnalistebi unda Seecadon moipovon ndoba TavianTi ufrosebisganac. prodiuserebi da redaqtorebi Jurnalistebs ar endobian. aseve amboben, maTi marTva aucilebelia, radgan isini saSinlad zarmacebi da araprofesionalebi ariano. _ s.m.-s ar hyavs profesionali Juranlistebi, iseTebi, saqmes rom andoben? _ ar mesmis ras niSnavs ar gvyavs profesionali Jurnalistebi. rogor ar gvyavs. me piradad Sevxvedrivar Zalian saintereso studentebs, Jurnalistebs s.m-zec da mis gareTac. ar arsebobs msoflioSi mediis umaRlesi saswavlebeli, saidanac pirdapir magar Jurnalistebs uSveben. profesionalizms wlebis gamocdileba sWirdeba. magram Tu Jurnalists Tavisuflad muSaobis da damoukideblad gadawyvetilebis miRebis saSualeba ar aqvs, im codnas da profesiul Cvevebsac kargavs, rac skolam misca. rusTavzec, s.m.-ec sul es ismis, axlave, erTi xelis mosmiT undaT gaCndnen magari Jurnalistebi, romlebsac profesiuli pasuxismgebloba aqvT, magram Tan zedmetic ar unda mouvideT. imitom, rom meti pasuxismgeblobis miniWeba, maTze kontrolis dakargvasac niSnavs. es ki, ufrosobas ar moswons. amitom profesionalizmze da Jurnalistikis maRal standartebze saubari mxolod ritorikad rCeba. ai, jerjerobiT am Caketil wreze vtrialebT. meore mizezi is aris, rom ar arsebobs erTianobis gancda TviTon Jurnalistebs Soris, razec dasawyisSic visaubreT. es sakmaod rTuli profesiaa. Jurnalistebs erTmaneTis mxardaWera sWirdebaT. garantia imisa, rom rTul situaciaSi mTeli redaqcia da, Tu saWiro gaxda, yvela Jurnalisti erTad dadgeba erTis uflebebis dasacavad. es Zalian mniSvnelovania, radgan yovelTvis iarsebeben Zalebi, vinc mediiT manipulirebas Seecdeba. amitom Jurnalistma seriozuli gadawyvetilebis miRebis dros unda icodes, rom ar aris marto da mis ukan mTeli media korpusi dgas. Zalian mniSvnelovania, aseve maTi socialuri garantiebi da xelfasebi. rodesac Seni samsaxuridan daTxovna Sens ufross nebismier dros yvelanairi axsna-ganmartebebis gareSe SeuZlia, Znelia pirovnul damoukideblobasa da Tavisuflebaze saubari. yvelas Tavisi cxovreba, ojaxi da problemebi aqvs. Svidi noembris merec es moxda. yvelas samsaxuris dakargvis SeeSinda, pasuxismgeblobas gaeqcnen da patara wvrilmanzec ki TiTs zemoT iSverdnen. am mimarTulebiT sazogadoebriv mauwyebelze araferi keTdeba. oTxi Tve damWirda imisTvis, rom yvela JurnalistisTvis xelfasi daeniSnaT. verc is gavige, ris mixedviT gansazRvraven saxelfaso politikas. ramdenime marTla karg Jurnalists hqonda samjer dabali xelfasi, vidre diqtorebs, televiziis saxeebs. ar aris es swori. SevarCieT aTi marTla kargi Jurnalisti, politikis, ekonomikis, socialuri Temebis gasaSuqeblad. araferi gamovida, imitom, rom Tu gaqvs meti pasuxismgebloba, unda gqondes meti xelfasic _ es elementarulia, magram aravis ainteresebs. am dros, Zalian bevrs vTxovT Jurnalistebs, gvinda, rom bolomde ibrZolon, simarTle daicvan, gmirebi iyvnen _ anu miaRwion imas, rasac Cven, evropaSi, 50-60 weli movandomeT. ra Tqma unda, gvinda French public service, Washington Post da New York Times. magram kargiT, ra! viyoT realistebi _ Cven axla qar- cxeli Sokoladi 47 interviu Tul mediaze vsaubrobT da unda gvaxsovdes is politikuri, socialuri da ekonomikuri konteqsti, sadac vimyofebiT. da rac mTavaria, gvqondes survili, rom es yvelaferi Seicvalos _ rac, samwuxarod, me ver davinaxe. Jurnalistebis TviTidentifikaciac arasworad xdeba _ pirvel rigSi, isini arian qarTvelebi, mere arian TanamSromlebi da mxolod amis Semdeg arian Jurnalistebi. sxva profesiis adamianebisTvis es cota rTuli asaxsnelia, magram Jurnalisti TviTidentifikacias swored sakuTari profesiiT unda axdendes. es aris aqtiuri moqalaqe, romelic pativs scems da Relavs sakuTar xalxze, romelic sakuTari principebidan gamomdinare, damoukideblad iRebs gadawyvetilebas da SeuZlia uaris Tqma. _ s.m.-Si amboben xolme uars Jurnalistebi? _ Zalian iSviaTad. da am moments politikosebi efeqturad iyeneben, am saqmis namdvili ostatebi arian. magram uaris Tqma maSin aris Zneli, rodesac aseTi Jurnalisti mxolod erTia. warmoidgineT aTi Jurnalisti, vinc Tqva `ara~ erTdroulad. ras izam, rodesac mTavari redaqtori xar, gaagdeb yvelas? verafersac ver izam. radgan Seni saqmea 6 saaTis gamoSvebisTvis axali ambebi gauSva eTerSi. amitom, iZulebuli xar waxvide molaparakebaze, daTmo. isev erTianobasTan da solidarobasTan mivdivarT. ase saz. mauwyebelSi arasdros xdeba. vTqvaT, masalaze muSaob, mTeli dRe darbixar _ iReb interviuebs, wer narativs da axali ambebis gamoSvebisTvis marTla karg siuJets amzadeb. modis `ufrosi~ da geubneba, rom ase dawyeba ar Rirs (da es `ar Rirs~ niSnavs `ar undas~), an es interviu ar aris saintereso da sxva, SenTvis absoluturad uintereso unda Cawero. nel-nela xvdebi, rom es ar aris is ambavi, risi gakeTebac Sen gindoda. es ar iyo Seni saTqmeli. _ Tu kategoriulad ar eTanxmebi prodiusers (mTavar redaqtors) da cdilob dausabuTo Seni pozicia, mogyavs argumentebi, ekamaTebi? _ amaze Zalian xSirad saubroben (gansakuTrebiT, ucxoeli Jurnalistebi), magram ar aris ase advili, damijereT. niusrumSi es warmoudgenelicaa, radgan yvelaze mTavari axali ambebis redaqciaSi droa _ unda moaswro. amdeni kamaTis da gansjis dro aravis aqvs. amitom, ufro xSirad, giwevs is gaakeTo, rasac mogTxoven. getyvian, magaliTad, rom am Temaze aucilebelia CavweroT is komentari. ekiTxebi, ratom da gpasuxoben _ imitom. ar arsebobs profesiuli, argumentirebuli kamaTi da msjeloba. yovelTvis ver iqneba Jurnalisti sabrZolo ganwyobaze, mosawyenia ase muSaoba. etyvian _ waxval da aqa da aq, Cawer ama da am intervius da gaakeTeb aseT ambavs. Jurnalistic bolos uqnevs Tavs, fuW kamaTs da Cxubs Tavi rom aaridos, an ufrosis keTilganwyoba rom daimsaxuros. ase nel-nela iqcevian Jurnalistebi mediajariskacebad. mmarTveloba maTgan Tan pasuxismgeblobas, motivacias iTxovs da, amave dros, Zalian viwro da mkacr CarCoebSi svams. Tumca calsaxad prodiuserebsac ver davadanaSaulebT, radgan amdeni fiqris da gansjis dro arc maT aqvT. bevrjer minaxavs s.m.-Si prodiuserebi rom tirodnen. rcxvenodaT imisi, rasac akeTebdnen. ori varianti aqvT _ an samsaxuri unda datovon, imitom, rom maT azrs aravin iTvaliswinebs an unda daemorCilon miTiTebebs zemodan. umetesoba Tavis dacvis mizniT meores irCevs. yofila, rom prodiusers CemTvis uTqvams, siuJetis gakeTeba `zemodan~ damavaleso. gamiyvania calke oTaxSi, mimixuravs kari da miTqvams _ me xom sainformacios ufrosis moadgile var, miTxari vin dagavala da me gavarkvev saqmes-meTqi. ver mpasuxobdnen, imitom, rom arc aravis dauvalebia. warmoidgineT, aris SemTxvevebi, rodesac aravin arafers eubnebaT da TviTon iReben aseT gadawyvetilebas. imitom, rom eSiniaT, an isev ufrosebis keTilganwyobis mopovebas cdiloben. _ rogor unda daupirispirde am sistemas, ra unda gaakeTon Jurnalistebma, Tavisuflad muSaoba rom SeZlon? _ aucilebelia Seiqmnas televiziebis, presisa da radios Jurnalistebis erTiani sabWo, klubi Tu raime sxva saxis gaerTianeba, romelic am problemebis gadawyvetas Seecdeba. es unda iyos sityvis Tavisuflebis dasacavad, politikuri zewolis winaaRmdeg gaerTianebuli mTeli mediakorpusi, absoluturad damoukidebeli nebismieri politikuri Tu sxva zegavlenisgan. Jurnalistebma unda SeimuSavon saerTo qcevis kodeqsi, daaweson sanqciebi, kodeqsis damrRvevTaTvis, moaweron xeli memorandums da TavianT SemuSavebul kanonebs daemorCilon. media sabWoSi yvela wvrilmans da, erTi SexedviT yvelaze umniSvnelo Secdomebsac unda arCevdnen. magram mxolod media klubis SigniT da mxolod Jurnalistebs Soris. gvaxsovs albaT, rac moxda kodoris incidentis gaSuqebis dros. verc erTma arxma ver gviTxra darwmunebiT, ra moxda im avtobusebSi. vin iuwyeboda, vin adasturebda am informacias. faqtiurad mTeli dRe varaudebs vismendiT- es Zalian uxeSi Secdomaa. ai, amgvari ambebi unda ganixilebodes media klubSi. _ rodesac CvenTan sityvis Tavisuflebaze saubroben, xSirad isev SevardnaZis mmarTvelobis wlebs ixseneben... _ erTia, rom unda damTavrdes mudmivad SevardnaZis prezidentobis periodis mediis oqros xanad moxsenieba. dro midis xelisuflebas yovelTvis unda mediis kontrolqveS moqceva. saqarTveloSi es zewola ufro Sedegiani gamodga, swored susti niusrumis da susti menejmentis gamo. Tavisuflebas medias aravin aCuqebs, is Jurnalistebma Tavad unda moipovon, magram saqme arc aq mTavrdeba. Tavisuflebas mowesrigeba da mere SenarCuneba sWirdeba. mxolod furcelze dawerili gancxadeba, rom s.m. damoukidebeli televiziaa, arafers niSnavs. 48 cxeli Sokoladi interviu da dRes sxva msoflioSi vcxovrobT. amitom, warsulSi yurebas Tavi davaneboT da vizrunoT imaze, rom arsebuli situaciidan movnaxoT gamosavali. `rusTavi 2~-Si dRemde sul amas ixseneben _ ra magari iyo erosis `rusTavi 2~, rogori Zalaufleba da gavlena hqondaT Jurnalistebs. droa dafiqrdnen imazec, rom axla maT gacilebiT meti gamocdileba aqvT da nebismier gamowvevas da problemas ukeT momzadebulebi unda Sexvdnen. meore sakiTxia obieqturi realoba _ medias, gansakuTrebiT televiziebs, nebismier qveyanaSi uzarmazari Zalaufleba da gavlena aqvT sazogadoebaze. amitom aris es sfero politikurad saintereso. xelisuflebas yovelTvis unda mediis kontrolqveS moqceva. saqarTveloSi es zewola ufro Sedegiani gamodga, swored susti niusrumis da susti menejmentis gamo. Tavisuflebas medias aravin aCuqebs, is Jurnalistebma Tavad unda moipovon, magram saqme arc aq mTavrdeba. Tavisuflebas mowesrigeba da mere SenarCuneba sWirdeba. mxolod furcelze dawerili gancxadeba, rom s.m. damoukidebeli televiziaa, arafers niSnavs. _ ra iyo s.m.-ze miwvevis mTavari mizani, risi Secvla undodaT sainformacio samsaxurSi, raSi dasWirdaT Tqveni daxmareba? _ arxis xelmZRvanelobis SemoTavazeba rom wavikiTxe, gavocdi, magrad momewona da damainteresa. ewera, rom undaT axali, efeqturi marTvis sistemis Seqmna, sazogadoebasTan daaxloeba da sruliad axali sainformacio politikis gansazRvra. STambeWdavi SemoTavazeba iyo, maSinve vTqvi mivdivarmeTqi. zustad erT TveSi mivxvdi, rom aseTi gasagebic ar yofila yvelaferi im dokumentSi. irakli oqruaSvilis saqmemde TiTqos yvelaferi normalurad midioda. gvqonda samsaaTiani pirdapiri eTeri, roca daakaves da vTvli, rom kargad vimuSaveT. balansic davicaviT, ar CavicikleT sensaciebze, erTi sityviT, kargi iyo. erTi dRis Semdeg: bokeriam gaakeTa TiTqmis xuTwuTiani gancxadeba, sadac nacionaluri moZraobis saxeliT irakli oqruaSvilis dakavebis faqtze akeTebda komentars. da iciT, ra gavakeTeT s.m.-Si? vaCvenebdiT bokerias srul xuTwuTian gamosvlas yovelsaaTian gamoSvebaSi. Tavidan vTqvi _ kargi, ratomac ara. magram ase yovel saaTs, xuTi wuTi bokeria, daumontaJeblad. es raRac saSineleba iyo. 5 saaTze ukve gangaSi avtexe, mTeli menejmenti avawriale. riTi imarTlebdnen, iciT, Tavs? meubnebodnen, rom es balansis dasacavad gaakeTes. wina dRes Zalian bevri opoziciis warmomadgenlis Sefasebebi movismineT da dRes nacionalur moZraobasac movusminoTo. veravin xvdeboda, rom es TviTon bokeriasac sulelur mdgomarebaSi ayenebda. xalxs bunebrivad uCndeboda azri, rom es misi miTiTebiT gavakeTeT. mainteresebs, visTvis iyo es momgebiani? _ vin miiRo es gadawyvetileba? _ mTavarma redaqtorma. axali ambebis prodiuseri lamis tiroda, radgan verafris gakeTeba ver SeZlo. me ramdenime saaTi gauCereblad bokerias gamosvlis amoRebas, an ukidures SemTxvevaSi, mis damontaJebas da yovel gamoSvebaSi patara, 15-wamiani monakveTebis Casmas viTxovdi. ubralod, veravin daviTanxme. da ra gamovida? sanimuSod SevasruleT viRacis brZaneba da yvelani uceb mediajariskacebad gadaviqeciT. ase muSaoba Tu yoveldRiur rutinad iqca, nel-nela fiqrsac gadaeCvevi. modundebi da am Zalian araswor sistemas daemorCilebi. Jurnalistebi mTel msoflioSi ibrZvian damoukideblobis mosapoveblad. safrangeTSi mec politikas vaSuqebdi da mqonia Cems redaqtorTan Zalian mwvave kamaTi. yofila isec, rom gamikeTebia is, rasac ufrosi iTxovda. _ sakamaTo situaciaSi vin iRebs saboloo gadawyvetilebas, siuJetis avtori Tu redaqtori? _ sabolood mainc Jurnalisti wyvets. Tumca, Tavad faqti, rom is Seni ufrosia, yovelTvis arsebobs. amitomac aris is Seni ufrosi, rom sakamaTo dros gadawyvetileba, saboloo sityva man Tqvas da pasuxismgebloba TviTon aiRos. magram CemTan SeTanxmebis gareSe ufrosi ver Semicvlis teqsts da ver daadebs sxva narativs. me SeiZleba gavakeTo is, rasac ufrosi mTxovs Tu es ar cvlis Tavad faqts da ar ewinaaRmdegeba Cems principebs _ ar cvlis realobas. es aris arsebiTi gansxvaveba. marTali giTxraT, arasdros minaxavs romelime politikoss mTavari redaqtorisTvis daerekos da rame eTxovos. vicodi, rom es xdeboda, magram piradad me arasdros Sevswrebivar. samagierod, minaxavs rogor uTqvams mTavar redaqtors uari aseTi miTiTebebis Sesrulebaze. Jurnalisti erT-erTi klinikis daxurvis Temaze siuJets amzadebda da SemTxveviT es ambavi maSindelma sameTvalyureo sabWos wevrma gaigo. rogorc mere aRmoCnda, piradi interesebis gamo am ambavma saSinlad aaRelva da gabrazebulma Jurnalistis Tvalwin arxis xelmZRvanels daureka. vin aris es gogo, rogor bedavs Sen daukiTxavad aseTi siuJetis gakeTebaso. aucileblad, unda SevxvdeT da es ambavi gavarkvioTo. ra aris es? amas sameTvalyureo sabWos wevri akeTebs, visi umTavresi funqciac swored saredaqcio damoukideblobis uzrunvelyofaa. es kaci samsaxuridan maSinve unda gaeTavisuflebinaT, magram aravin araferi Tqva, bolomde iyo sabWos wevri. >>> gagrZeleba gv. 138 sazogadoebriv mauwyebelze TiTqmis yvela gadawyvetilebas `ufrosi~ iRebs, danarCenebi ki faqtiurad mis direqtivebs asruleben. da es xandaxan, sulac ar aris TviTon `ufrosis~ moTxovna. yvela erideba pasuxismgeblobis Tavis Tavze aRebas da sakuTari arCevanis gakeTebas Jurnalisti prodiusers, prodiuseri redaqtors, redaqtori _ mTavar redaqtors andobs. 50 cxeli Sokoladi foto: levan xerxeuliZe interviu respublikelebis dilema daviT usufaSvili _ respublikelebs gvWirdeboda civi Sxapi avtori: nino beqiSvili saqarTvelos respublikur partias, swored arCevnebis dRes, 2008 wlis 21 maiss 30 weli Seusrulda. saqarTveloSi dRes moqmed partiebs Soris yvelaze Zvelma, principulobiT da liberaluri Rirebulebisadmi erTgulebiT gamorCeulma da naklebad populisturma partiam saparlamento arCevnebSi 5 procentiani barieris gadalaxva da parlementSi moxvedra ver moaxerxa. respublikuri partiis Tavmjdomarem, daviT usufaSvilma politikurad Zalian cxeli, ukanaskneli cxraTviani periodic mimoixila da saarCevno kampaniisas respublikleTa mier daSvebul Secdomebzec isaubra. batono daviT, Tqveni azriT, ra gviCvena ukanasknelma arCevnebma, realurad ra Sedegi miviReT? saparlamento arCevnebi Znelia ganvixiloT im konteqstis gareSe, rac mas win uZRoda. albaT, ufro bolo cxraTvian 52 cxeli Sokoladi periodze unda visaubroT, romlis kulminaciac saparlamento arCevnebi namdvilad iyo. axla raRac etapi dasrulda da ukve SesaZlebelia analizi. ufro metic _ es Zalian saSuri saqmea. ramdenime politolog-analitikossac mivmarTeT TxovniT, damsxdariyvnen, gaenalizebinaT bolodroindeli movlenebi da daeweraT amis Sesaxeb. gvgonia, rom Cveni xedva aSkarad ar iqneba sakmarisi movlenebis srulfasovnad Sesafaseblad _ bunebrivia, ar SegviZlia sakuTari Tavi da Cveni monawileobiT warmarTuli procesebi obieqturad SevafasoT. Tumca, amas namdvilad vcdilobT. ramdenime Sexvedrac mivuZRveniT am sakiTxs, vapirebT postsaarCevno broSuris gamocemas. rogorc wesi, saarCevno periodSia xolme aseTi tipis weriloebiTi urTierToba partiebsa da amomrCevels Soris, magram Cven, uaxloes xanebSi, am broSuras sakmaod didi tiraJiT mivawodebT amomrCevels, romelsac bevri kiTxva daugrovda _ ra moxda, rogor moxda, ratom moxda da a. S. interviu mTavari, rac SeiZleba vTqvaT, Cveni azriT, esaa _ SevardnaZiT SeiZleboda dasrulebuliyo postkomunisturi epoqa, magram bolo wlebis `monagari~ migvaniSnebs, rom es ver moxerxda da postkomunizmi saqarTveloSi grZeldeba. sazogadoebrivi procesebi da maT Soris, politikuri procesebi im mimarTulebiT ganviTarda, romlis mizanic namdvilad ar aris Tavisufali moqalaqis, individis Camoyalibeba. postsabWoTa sazogadoebaSi politikuri procesebi iqiT unda iyos mimarTuli, rom moqalaqeebs gauCndeT gancda, _ swored isini arian am qveynis patronebi, am qveynis momavalze pasuxismgebelni. am tendenciebis gaRvivebis nacvlad, bolo wlebi moxmarda (arCevnebi amis gvirgvini iyo) sruliad sxva mimarTulebas _ moqalaqis fasi aris noli, individi sinamdvileSi arafers wyvets da, Sesabamisad, is arcaa pasuxismgebeli araferze. amitom, Zalian martivad SeiZleba gaakeTo arCevani, biuletenSi garkveuli nomris Semoxazva rom hqvia. es sakiTxi davida teqnikur proceduramde da ver iqca individis, moqalaqis, sazogadoebrivi cxovrebis kulminaciur momentad, roca yvelafris gaanalizebis, Sejamebis Semdeg akeTeb arCevans, imaze, rac Seni sapatronoa, Seni mosavlelia. amis sapirispirod, sazogadoebrivi cxovrebidan moqalaqis, individis gandevna moxda da is mxolod teqnikur Semsruleblad gadaiqca. es xelisuflebaSi myofi gundis garkveuli xedvebis Sedegia, maT daijeres Zalian cnobili postulati _ `saxelmwifo es me var~. am daskvnamde misvla Zalian advilia, Tuki sazogadoebis dRevandel mdgomareobas Sexedav da ityvi _ rogor SeiZleba am xalxs endo, maT ar ician, ra aris swori an araswori. aq ori gzaa. an unda waxvide iqiT, sadac wavida es xelisufleba _ sazogadoebam araferi icis, samagierod, Cven viciT yvelaferi da Cven gadavwyvetT yvelaferso. es garkveuli Sedegebis misaRwevad mokle da ioli gzaa. aris meore gza, romelic, Cveni azriT sworia _ rodesac daaskvni, rom dRes sazogadoeba bevr sakiTxSi ver erkveva, ufro meti unda imuSao, rom man, sazogadoebam SeiZinos is unar-Cvevebi, is Tvisebebi, rac saWiroa swori gadawyvetilebebis misaRebad. es grZeli gzaa, am gziT, xelisuflebam, SesaZloa, is reformebi, romelic dagegemili aqvs, moklevadian periodSi ver gaataros. meore gzasac _ `saxelmwifo me var, da me vici, rasac vakeTeb~, aqvs SesaZlo ganStoebebi. magaliTad, postsabWoTa sivrceSi yofila SemTxvevebi, rodesac romeliRac mTavrobebma Tavis Tavze aiRes pasuxismgebloba da Sokuri Terapiis saxeliT cnobili reformebi gaatares. magram es arCevnebamde gagrZelda, arCevnebze ki sazogadoebas misces Tavisufaleba da amas Seewirnen kidec. bolos, isev xalxs hkiTxes, gindivar Tu ar gindivaro. CvenTan am araswori gzis meore safexurzec isev araswori nabiji gadaidga. Tqves, arCevnebzec aRar vkiTxoT xalxs araferi da nebismieri saSualebiT isev davrCeT xelisuflebaSio. aq fundamenturi problemebi Cans da es yvelaferi ver daiyvaneba romelime konkretul pirovnebamde. is, rac am bolo or arCevnebze vnaxeT, swored imis dasturi gaxldaT, rom saxelmwifo ufro Zlieria, vidre sazogadoeba; saxelmwifom, biurokratiulma manqanam iZalada sazogadoebaze. ras gulismobT am frazaSi _ `ufro magari var~? imas, rom ufro meti Zalaufleba maqvs, Tu imas, me ufro progresuli var da amiT vZaladob Senze? arCevnebze aseTi tipis Zaladoba iyo _ me SemiZlia gagakeTebino is, rac minda. uamravi patimris dedas uTxres, rom Tu amden xmas gaaxerxeb, Sens Svils gavaTavisuflebTo. es imdenad akrZaluli xerxebiT moqmedi saxelmwifoa, rom gansakuTrebuli mniSvneloba aRar hqonda, vin ramden procents miiRebda. gacilebiT meti datvirTva hqonda TviTon procesis formas. arsebobs movlenebi, rodesac forma ufro mniSvnelovania, vidre Sinaarsi. arCevnebi swored aseTi movlenaa. arCevnebSi formaa mTavari, demokratiaSic formaa mTavari. Cveni xelisuflebis gavleniani warmomadgenlebi ramdenime wlis win sakmaod Tamamad Semodiodnen diskusiaSi imis Sesaxeb, ra ufro mniSvnelovania _ proceduruli demokratia Tu miRweuli kargi Sedegi. amgvari procesebi demokratiulma sazogadoebebma 100-150 wlis win gaiares, rodesac iqac iyo msgavsi debatebi. dRes ukve aRaravin davobs imaze, rom demokratia formaa da procedurebia. danarCeni damokidebulia xalxis nebaze, am nebis formirebaze. sabolood, es arCevnebi SegviZlia SevafasoT ara romelime partiis marcxad, aramed, mTeli qarTuli sazogadoebis marcxad, romelmac Zalian rTuli gza ganvlo 90-iani wlebidan dRemde, bevri travma miiRo, iseTi, romelmac Zalian Seasusta misi saxelmwifoebrivad azrovnebis Tu mowyobis unari da Zala. adamianebi, Tavisufali sazogadoebis saukeTeso samSeneblo masala, xelidan gamogvecala da sazogadoebis struqturireba garkveul qvesistemebad ver moxerxda. rom aRaraferi vTqvaT moqalaqeobriv solidarobaze, romelic raime tipis demokratiuli sistemis funqcionirebisTvis aucilebeli pirobaa. rodesac, vTqvaT, baTumSi xelisuflebisgan uasamarTlod daCagrul moqalaqes vinme Telavidan exmianeba _ es Zalian Sori perspeqtivaa. ar arsebobs arc profesiuli solidaroba. mxolod solidarobis grZnobis mqone sazogadoebas SeuZlia demokratiulad moewyos da individis uflebebi da Tavisuflebebi iyos daculi. CvenTan piriqiT xdeba, isea yvelaferi mowyobili, rom rac SeiZleba metma adamianma ifiqros _ es Cemi saqme ar aris, me Cemi problema movagvare da amis iqiT ra xdeba, ar mainteresebs. kerZo sakuTrebac ki, Tu solidarobis gancda ar arsebobs, veRar dgeba Tavisuflebis da demokratiis samsaxurSi. kerZo sakuTreba zogadad daculi rom iyos, Cemi da Tqveni erTnairi mondomebiT unda davicva. am xelisuflebam marTva sakmaod mkveTri reformebiT daiwyo da mosaxleobaSi garkveulwilad SiSi sindromi gaCnda. rogor fiqrobT, dRevandeli qarTuli sazogadoeba, gansxvavdeba im xalxisgan, romelmac 2003 wels revolucia moaxdina? 2003 wlis revolucia imave xalxma moaxdina, romelic 20072008 wlebSi kidev ufro farTo warmomadgenlobiT imave quCaze ramdenjerme movida. meqmneba STabeWdileba, rom es igive xalxia, man iseTive pasuxismgebloba gamoavlina, rogorc 2003 wels. aqac, vinme rom gaZRoloda, SeiZleba, xalxi gahyoloda kidec, magram es ar iyo mkafiod gamokveTili sazogadoebrivi dakveTa _ adamianebi mixvdnen, rom es araa gza, romelic sadRac migviyvans. revoluciebis precedentad qceva ukiduresad saxifaToa saxelmwifoebriobisTvis. dRevandel sazogadoebas xifaTis meti gancda aqvs, vidre SevardnaZis epoqaSi hqonda. maSin ufro imiT iyo Sewuxebuli, rom araferi ar xdeboda, uZraobis xana idga. xelisufleba dRes gacilebiT ufro dinamiuria, gacilebiT met cvlilebebze midis, bevri cvlicxeli Sokoladi 53 interviu leba arasworia da Tan Seuqcevadi xasiaTisaa. rac ar unda kargi reforma gaataro saganmanaTleblo sistemaSi, Tu Semdeg Svilebi xedaven, rom mSoblebi winaurdebian ara imitom, rom ukeT Sromoben, an ukeTesi ganaTleba aqvT, aramed sxva raRacebis gamo, CaTvaleT, rom Cven Svilebs momavalze sul sxva warmodgenebi uviTardebaT _ Sroma da ganaTleba ar aris aucilebeli, sxva gzebiT SeiZleba miaRwio warmatebas. saganmanaTleblo sistema marto is araa, rac skolaSi xdeba, igive iTqmis sasamarTlozec _ sasamarTlos daqvemdebareba politikuri xelisuflebis mier, zogadad samarTlianobis gacnobierebaze moqmedebs. es mxolod im xalxis problema araa, romelic sasamarTloSi midis da iq samarTals ver poulobs. ingreva samarTlianobis gancda da isic, rom Rirs samarTlianobisTvis brZola. vardebis revoluciis Semdeg, rogorc vici, Tqven ramdenjerme SemogTavazes saxelisuflebo Tanamdeboba da uari TqviT. ratom? amiT pasuxismgeblobas xom ar gaeqeciT? raRacaze uars rom ityvi, SeiZleba, didad dasafasebeli da saamayo ar iyos _ es erTi SexedviTs niSnavs, rom pasuxismgeblobas gaeqeci. magram pasuxismgeblobas raRac sxva tipis ganmartebac aqvs. pasuxismgebloba unda aiRo iq, maSin da Semsruleblad vWirdebodi maT. bunebrivia, amazec uari vTqvi. maSin, 2003 wlis noembris bolos “niu-iork taimsSi” daibeWda Cemi interviu, sadac vambobdi, rom axla saqarTveloSi movida xelisufleba, romlis yvela nabiji unda gakontroldes. zogadad, xelisuflebaSi im gundis mosvlas aqvs azri, romelsac grZeli gza aqvs gavlili da sazogadoebas misgan naklebi siurprizebi elis. xelisuflebis olimpze mosuli 100-idan 99 individi ganwirulia imisTvis, rom masSi iZalos Zaladobis survilma. ase rom ar moxdes, sabolood, es mxolod Sida meqanizmebma unda uzrunvelyos. magaliTad, ivliane xaindrava da daTo usufaSvili Tu arian ministrebi, moqalaqeebs SeuZliaT mSvidad iZinon, imitom, rom pirvel rigSi, parlamentamde da sasmarTloebamde xaindrava ar miscems saSualebas usufaSvils, sadme gautios da piriqiT. rogorc Cans, mxolod konstitucia da kanonebi ar aris sakmarisi imisTvis, rom mmarTvelebma WkuiT ganvlon TavianTi gza. aq Semodis religiuri Temebi, partiul-organizaciuli Temebi, pasuxismgebloba partiis ukandmdgomi eSelonebis winaSe, xalxis xmis gancda. saparlamento arCevnebze Cveni calke wasvlis erT-erTi mTavari Teoriuli argumenti swored is iyo, rom saparlamento arCevnebze sazogadoebas ar SeiZleba SesTavazo raime yalbi, butaforiuli, romelic warmatebis SemTxvevaSi imave sazogadoebisTvis iqceva problemad _ moixedavs xalxi da uzarmazar postsabWoTa sazogadoebaSi politikuri procesebi iqiT unda iyos mimarTuli, rom moqalaqeebs gauCndeT gancda, _ swored isini arian am qveynis patronebi, am qveynis momavalze pasuxismgebelni. am tendenciebis gaRvivebis nacvlad, bolo wlebi moxmarda (arCevnebi amis gvirgvini iyo) sruliad sxva mimarTulebas _ moqalaqis fasi aris noli, individi sinamdvileSi arafers wyvets da, Sesabamisad, is arcaa pasuxismgebeli araferze. imaze, sadac xedav, rom SegiZlia gaumklavde saqmes, gaakeTo ukeTesi sazogadoebisTvis da ar emsaxuro uaress. Cemi uaris mizezi yovelTvis es iyo _ gagakeTebineben saqmes swori mimarTulebiT Tu ara? 2003 wlis seqtembris dasawyisSi saakaSvils surda, rom maSindeli saparlamento partiuli siis pirveli nomeri vyofiliyavi. maSin is sakrebulos Tavmjdomare iyo da saprezidento arCevnebisTvis emzadeboda, romelic ori wlis Semdeg, horizontze Canda. Tvlida, rom sWirdeboda iseTi tipaJi, vinc misi Semavsebeli, damasrulebeli iqneboda. im xalxTan, vinc maSin iyo siaSi, kargs verafers gavakeTebdi. amitom, uari vTqvi. revoluciis Semdgom dReebSi, iusticiis ministroba SemomTavazes, maSin ramdenime kiTxva davsvi. konstituciuri cvlilebebis Sesaxeb mipasuxes, rom parlamenti swrafi reformebis xelisSemSlelia da unda Sesustdes, aRmasrulebeli xelisufleba ki unda gaZlierdes, iyo maJoritarebis, SevardnaZis bobolebTan gamklavebis Tema. Zalian mkafiod davinaxe yvelaferi, rac Semdeg sxvadasxva iusticiis ministrebis xeliT gakeTda. es iyo politikuri dakveTa, amis 54 cxeli Sokoladi SeuTavseblobebs da gansxvavebul xedvebs dainaxavs. amitom, Tu politikur cxovrebaze vsaubrobT, individi aq arafer SuaSia. politika erTiani xedvebis mqone adamianebis jgufis sakeTebeli saqmea. ise, politikis gareSe individma SeiZleba uamravi ram akeTo, iyo kargi Jurnalisti, eqsperti, poeti, adamianis uflebebis damcveli. individis adgili politikaSi ar aris. rogor fiqrobT, 3, 78 procenti, es 70 000 xma realuri Sedegi iyo? ramdenad Seesabameba es procenti simarTles? Cveni dakvirvebiT 2008 wlis maisSi saqarTvelos respublikuri partiis saarCevno potenciali iyo daaxloebiT samjer meti _ 10-12 procenti. am 12 procentis erTi mesamedi Cven TarxniSvilma Cagviwera oqmSi. meore erTi mesamedi dagvakargvina xelisuflebis binZurma meTodebma _ daSinebam, mosyidvam, bolo manipulaciebma yuTebTan da a. S. mesame 70 000 Cven TviTon davkargeT. aSkarad iyo amdeni amomrCeveli, romelmac, interviu komentari zewolis gareSe, gadawyvita arCevnebze armisvla an misvla da xmis sxva mimarTulebiT micema. xelisuflebis mcdelobebis miuxedavad, Cven rom ukeT gvemuSava, bariers gadavlaxavdiT. Cven rom cudad gvemuSava da xelisufleba ar Careuliyo am ambebSi, bariers aqac gadavdiodiT. magram roca orive daemTxva erTmaneTs, Cveni arcTu kargi muSaoba da xelisuflebis mier represiuli manqanis srulad amoqmedeba, miviReT is Sedegi, romelic gvaqvs. ras gulisxmobT arcTu karg muSaobaSi? vgulisxmob im Secdomebs, romlebic davuSviT. mas Semdeg, rac erovnuli sabWos datoveba mogviwia, ar gvindoda, rom is, rac davtoveT, kritikulad warmogveCina. Zalian bevr Semotevas ar vupasuxeT. bevrma ver gauZlo cdunebas da Cveni mizanSi amoRebiT gadawyvita Tavisi upiratesobis damtkiceba, risganac Cven Tavi SevikaveT. radgan meore mxare aseve ar moiqca, aman mZime viTarebaSi Cagvayena. Secdoma iyo isic, rom arCevnebis dawyebidan mTeli ori kvira saarCevno kampania ar daviwyeT da gauTaveblad velodebodiT gaerTianebuli opoziciis Camoyalibebas maJoritar ebi aris arCevnebidan arCevnebamde. xolo saarCevno procesSi unda Seecado, maqsimumi miiRo rogori spekulaciebis fasadac ar unda dagijdes es. Cveni partniorebi germaniaSi, Tavisufali demokratebi, 11-12 procents Tu miiReben, is weli kargia maTTvis. amaze xSirad misaubria maTTan. rodesac maT Cvens situacias aRvuwer xolme, meubnebian, _ namdvilad cud dReSi xarTo. germaniaSi an qristian- demokratebi arian saTaveSi, an social-demokratebi. magram is gancda, rom qveyana daingreva, an sasamarTlos daimorCilebs vinme an ekonomikas daangrevs, iq ar arsebobs. iqauri liberalebi axerxeben imas, rom TavianTi gavlena hqondeT, TavianTi niSa eWiroT. CvenTan, swored imitom, rom moqalaqeobrivi da saxelmwifoebrivi cnobiereba naklebadaa da Tan Tavisufal politikur konkurencias xelisufleba yovelnairad ewinaaRmdegeba, sxvanairi viTarebaa. Tqveni kolega romelime Jurnalisti, pirdapir gajaxebs kiTxvas _ `vTqvaT, miiRe 10 procenti, mere ras Secvli?~ moqalaqe usmens amas da fiqrobs _ 10 procentiani partia raSi mWirdeba? me minda is Zala, romelic mova da am xelisuflebas Secvlis, 50 +1 procentzea gaTvla. gamonaklisi aq leiboristuri partiaa, romelsac myari amomrCeveli hyavs, Salva naTelaSvils SeuZlia raRacebi ufro martivad gadawyvitos. arsebobs movlenebi, rodesac forma ufro mniSvnelovania, vidre Sinaarsi. arCevnebi swored aseTi movlenaa. arCevnebSi formaa mTavari, demokratiaSic formaa mTavari. Cveni xelisuflebis gavleniani warmomadgenlebi ramdenime wlis win sakmaod Tamamad Semodiodnen diskusiaSi imis Sesaxeb, ra ufro mniSvnelovania _ proceduruli demokratia Tu miRweuli kargi Sedegi. amgvari procesebi demokratiulma sazogadoebebma 100-150 wlis win gaiares, rodesac iqac iyo msgavsi debatebi. dRes ukve aRaravin davobs imaze, rom demokratia forma da procedurebia. kandidatebze. Cven ar vaxmaurebdiT, vis sad vasaxelebdiT, imitom, rom gvegona, SeiZleboda dasxdoma da olqebis did nawilSi maJoritarebs Soris konkurenciis Tavidan acileba. bevri mimarTulebiT, siebis wardgenamde ori-sami dRiT adre miviReT gadawyvetilebebi. orTviani kampaniis dros or kviras rom dakargav da kandidati ar muSaobs, es ukve seriozuli problemaa. SegveSala isic, rom am saarCevno kampaniis dros ar vTqviT, rasac vfiqrobdiT axladgamoCenili opoziciuri liderebis da partiebis Sesaxeb. saTqmeli, romelic unda Tqmuliyo, ar iTqva. Zalian mkafiod da dawvrilebiT unda agvexsna mosaxleobisTvis sad aris rwmena da marTlmadidebloba da sad aris rwmeniT da marTlmadideblobiT politikuri spekulacia, es unda gagvekeTebina, miuxedavad imisa, rom am Temebze sawyisi poziciebi wamgebiani gvaqvs _ erT-erTi gavrcelebuli braldebaa, rom Cven TiTqos ara varT qristianebi, marTlmadideblebi, da saerTod, qarTvelebic ara varT. Cven, rogorc wesi, aseT Temebze saubrisas or cecxls Sua varT xolme. bevri saarCevno teqnologiebis specialisti getyvis, rom ide56 cxeli Sokoladi magaliTad, saarCevno kampaniis dros dapirispirebuli iyo gaerTianebul opoziciasTan. arCevnebis meore dResve maT gverdiT dadga da amisTvis amomrCevels ar gaukicxavs. Tqven yvelaze kritikuli amomrCeveli gyavT… da es ar aris cudi… gvsiamovnebs, rom aseTi kritikuli amomrCeveli gvyavs. magram sasurvelia meti iyos maTi raodenoba, Tumca, es ar iqneboda problema, ar iyos gancda _ qveyana katastrofisken midis samwuxarod, respublikuri partiis saqme gacilebiT ukeTaa, vidre qveynis. roca ambobT, Tqven ara xarT bevrni, ra molodinebi gaqvT, rodesac ambobT, rom 12 procenti gaqvT? 12 procenti maisSi gvqonda, seqtemberSi 25 gveqneba! >>> gagrZeleba gv. 140 foto: levan xerxeuliZe interviu modernizaciis samsaxurSi interviu parlamentar daviT darCiaSvilTan avtori: Sorena SaverdaSvili axali mowvevis parlamentSi Sesvlamde, iyaviT Ria sazogadoeba _ saqarTvelos direqtori. amitom modiT, sorosis fondidan daviwyoT. momismenia arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebis Civili imaze, rom Tu revoluciamde sorosis fondi metwilad arasamTavrobo seqtors afinansebda, revoluciis Semdeg is ZiriTadad samTavrobo proeqtebSi iyo CarTuli. ramdenadaa ase? mTlad ase ar aris. 2004 wlis bolos, sorosis fondSi Cemi yofnis dros axali strategia daiwera, sadac reformebis mxardaWera Caido, magram am mxardaWeraSi sazogadoebis CarTuloba igulisxmeboda. revoluciis Semdeg seriozulad daiwyo saxelmwifos mSenebloba. qveynis modernizacias, transformacias mxardaWera sWirdeboda. samoqalaqo seqtors Tu raime unarebi aqvs, swored am saqmeSi unda CaerTos. ai, amis xelSewyoba iyo fondis erTi mimarTuleba, magram ara erTaderTi. meore, Cemi yofnis dros xazi gaesva imas, rom meti Sida proeqtebi gvekeTebina _ TviTon fondis TanamSromlebs Ta58 cxeli Sokoladi vianTi gamocdileba ara mxolod koordinatoris rolSi gamoeyenebinaT, aramed TviTonac eweraT da ganexorcielebinaT proeqtebi, TviTonac CarTuliyvnen. daviwyeT Sida proeqtebis Sedegad miRebuli daskvnebis, publikaciebis beWdva, preskonferenciebis Catareba. sxvaTa Soris, guSin Catarda bolo Sida proeqtis prezentacia, rac Cems dros damtkicda, magram me ukve meore mxridan davxvdi _ es iyo mTavrobis 50-dRiani programis analizi. am publikaciebSi aris garkveuli daskvnebi, maT Soris kritikulic, vTqvaT, ratom ferxdeboda sakmaod cnobili samTavrobo programis, `aTaswleulis gamowveva saqarTvelos~ (romelic amerikelebis daxmarebiT funqcionirebs) zogierTi etapis dawyeba. amaze sakmaod kritikuli daskvnebi daido. aseve sakmaod kritikuli daskvna iyo rkinigzis privatizaciis Temaze. Tumca, Cemi mizani yovelTvis iyo ara is, rom xmamaRla gveyvira da Semdeg xelebi dagvebana, aramed aRmasrulebel xelisuflebasTan urTierTobaSi vyofiliyaviT CarTuli. zogjer SeiZleba samoqalaqo seqtoris daskvnebi mTlad kompetenturi arc iyos, magram amiT gamoviwvioT mTavroba, rom Tavs garedan Sexedos da dama- interviu tebiTi argumentebi moitanos. raRac Sedegebi, Cemi azriT, iyo. magaliTad, Tavdacvis sfero oqruaSvilis dros Zalian daixura, gafuWda urTierTobebi. maSin Tina xidaSeli fondis sabWos Tavmjdomare iyo, me _ direqtori, paata zaqareiSvilic CaerTo da 2005 wels preskonferenciac gavmarTeT. aman raRac Sedegic gamoiRo _ mTavrobis wevrebi fondSic movidnen _ raSia saqmeo. ukve oqruaSvilis dros daiwyo fiqri imaze, rom Tavdacvis sakiTxebze raRac Sereuli sabWo Tu mudmivi forumi gagvekeTebina, sazogadoebasac emsjela da ganmartebebi mieRo. kezeraSvilis dros ufro kargad wavida saqme, memorandumic gaformda. ver vityvi, rom mTavari reformebSi fondma an romelime arasamTavrobo organizaciam gaakeTa, magram Cveni mcdelobiT urTierTobebi aRdga im JurnalistebTan, romlebic oqruaSvilma moiZula _ iqneboda es aladaSvili Tu liklikaZe, im arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebTan, romlebsac is aRar elaparakeboda, sesiaSvilTan, axalgazrda iuristebTan. qveynis cxovreba, demokratizacia, reformebi _ marto arsebiTi materialuri cvlilebebis motana an kanonebis miReba ki ar aris, _ urTierTobebicaa, komunikacia da axsna imisa, ra xdeba. amas vuwyobdiT xels. Torem, Cven ara gvaqvs aranairi pretenzia umaRles WeSmaritebaze. arc mTavrobas aqvs. mTavrobas, Cemi azriT, aqvs erTi upiratesoba, rasac arasamTavrobo seqtori xSirad ar aqcevs saTanado yuradRebas _ mTavrobas aqvs informacia. roca informacia gaqvs, codnac metia da daskvnebic SeiZleba ufro adekvaturi gqondes... amis pasuxad… erTi mxriv, gvaqvs sakmaod kargad organizebuli da efeqturi saxelisuflebo vertikali da, amave dros, raRac erTad, es ukavSirdeba popers da gelners, sorosis megobrebsa da TanamSromlebs da, ra Tqma unda, soross. magram cota gazviadebuli da utrirebulia es yvelaferi. marto NGO-ebi ar aris samoqalaqo seqtori _ es erTi, da meorec, gansakuTrebiT gazviadeba yvelafrisa ar Rirs. CvenTan es yvelaferi cota xelovnuri saxiT damkvidrda _ garedan donorebi qmnian NGO-ebs, iq midian adamianebi, romelTagan bevrs, SeiZleboda, sul sxva raRac ekeTebina, magram sxva sferoebSi muSaobis SesaZlebloba aRar iyo. akademiuri sferodan da politikidanac NGO-ebSi wavidnen. sinamdvileSi, aranaklebi mniSvneloba aqvs igive akademiur sferos, universitetebs. Tu isini myarad ar dganan fexze, Znelia ganviTarebad sazogadoebaze visaubroT. profkavSirebic Zalian problemuri sferoa saqarTvelosTvis. aseve partiebi, media da mTavroba. es yvelaferi erToblivad, harmoniulad da dinamikurad unda viTardebodes. sabolood, mainc mgonia, rom politikaa gadamwyveti adamianTa cxovrebaSi. amdenad, gadavwyvite, pasuxismgebloba im sferoSi aviRo, romelic yvelaze mniSvnelovani mgonia rogorc adamianis, ise qveynis arsebobaSi. raze gindaT aiRoT pasuxismgebloba da ratom aris TqvenTvis politikaSi CarTuloba mniSvnelovani? saqarTvelo gzagasayarze dgas da jerac ar aris yvelaferi ukanmouxedavad, Seuqcevadad progresis gzaze damdgari. Cven arasaxelmwifoebrivi arsebobidan movdivarT da saxelmwifod, politikur sistemad unda viqceT. Tu es ar iqna, yvelafer eTnografiuli yofidan, Tu gnebavT, eTnografiuli oazisidan Tavisi xaWapurebiT da simRerebiT, Cven Tanamedrove, pasuxismgeblobiT gamsWvalul saerTaSoriso urTierTobebis subieqtad unda CamovyalibdeT. mTeli rigi reformebic amas emsaxureba da es aris modernizacia, anu modernul erad qceva. es mimaCnia sasicocxlo saqmed rogorc Cemi qveynisTvis, ise Cemi SvilebisTvis da aq monawileobac minda da pasuxismgeblobis aRebac. TvalsazrisiT, daiqsaqsa da vakuumi gaCnda samoqalaqo seqtorSi. rogor ggoniaT, ramdenad mniSvnelovania Zlieri samoqalaqo seqtoris arseboba da sorosis fondi Tu akeTebda bolo 5 wlis ganmavlobaSi raimes imisaTvis, rom samoqalaqo seqtori gaZlierebuliyo? Cems dros gadavwyviteT, raodenobas ar gamovkidebodiT da meti gvefiqra xarisxze. ar minda yalbi mokrZalebiT an zedmeti ambiciurobiT vTqva, magram davmjdarvar, Cveni dafinansebuli `axalgazrda iuristebis~ angariSi 3 saaTi miredaqtirebia da mere 3 saaTi mixsnia, rom ase wera ar SeiZleba. im konkretul SemTxvevaSi mimiRwevia kidec SedegisTvis. mTavari xarisxia, Torem, ra Tqma unda, samoqalaqo seqtori mniSvnelovania. Cemi azriT, TviTon seqtorSi gaCnda Zalian qedmaRluri damokidebuleba, rom isaa mTavari. arada, sulac ar aris ase. 90-ianma wlebma mTeli msoflios masStabiT moitana es talRa, rom samoqalaqo seqtori mTavaria. sxvebTan danarCens azri ekargeba da araferi iqneba Sedegismomtani. politikis gareSe Cven davrCebiT atomizirebulni, ojaxebze, nacnob-megobrobaze orientirebulni da gauerTianebelni. mxolod miTebi gagvaerTianebs da ara Tanamedrove dinamikuri cxovreba. es niSnavs, rom maSin aq sxvisi politika gaimarjvebs. sxva subieqti mova, ybadaRebuli ruseTi an, ra vici, vinme sxva. Cven ar gveqneba is cementi, rac Segvkravs da Tanamedrove erad gvaqcevs. amitom, gvWirdeba seriozuli politikis dabruneba an, xelaxla Seqmna. eTnografiuli yofidan, Tu gnebavT, eTnografiuli oazisidan Tavisi xaWapurebiT da simRerebiT, Cven Tanamedrove, pasuxismgeblobiT gamsWvalul saerTaSoriso urTierTobebis subieqtad unda CamovyalibdeT. mTeli rigi reformebic amas emsaxureba da es aris modernizacia, anu modernul erad qceva. es mimaCnia sasicocxlo saqmed rogorc Cemi qveynisTvis, ise Cemi SvilebisTvis da aq monawileobac minda da pasuxismgeblobis aRebac. pasuxismgeblobis imitom, rom es Zalian winaaRmdegobrivi, mtkivneuli procesia. sociacxeli Sokoladi 59 interviu luri fasi uzarmazaria. es gvaCvena oqtomber-noembris movlenebma da es sulac araa sasiamovno. Zalian bevrs, SeiZleba, gauCndes survili da vxedav kidec, imave samoqalaqo seqtorSi gaismis _ ai, xelebi davibanoT da garedan mayureblebad viqceT. ara mgonia, rom es yvelaze kargi pozicia iyos. ramdenad aris am modernizaciis mniSvnelovani komponenti cnobierebis modernizacia? sorosis fondSi axali programa gvqonda – integraciisa da samoqalaqo ganaTlebis programa, swored imitom, rom cnobierebaze gagvekeTebina aqcenti. isev demokratiul institutebs rom davubrundeT, imisaTvis, rom isini fuye da formalur institutebad ar iqcnen, gulwrfeli demokratebi gvWirdeba _ adamianebi, romlebic azrovneben im RirebulebebiT, rac ganuyofelia demokratiisagan. es yvelaferi ganaTlebis sistemasTan gvabrunebs. konkretulad SegiZliaT miTxraT ramdenime proeqti, rac swored am mimarTulebiT ganxorcielda? magaliTad, Rirebulebebis kvleva. CavatareT evropul meTodikaze damyarebuli, Tumca cota adaptirebuli kvleva _ ra Rirebulebebis matarebelia qarTuli sazogadoeba. kiTxvari iyo gamoyenebuli _ ra adgili ukavia ojaxs, profesias, nacnob-megobrobas, visTan icxovrebda adamiani mezoblad, visTan _ ara. rom gamoCeniliyo ra tipis sazogadoeba varT. mgoni, pirvelad gakeTda msgavsi ram saqarTveloSi. aRsaniSnavia agreTve politikuri partiebis prioritetTa da RirebulebaTa sistemis kvlevis mcdeloba _ es meore Teba ar aris advili, magram Cven vcdilobT, raRac wvlili SevitanoT. demokratiaSi marTavs umravlesoba, saqarTveloSi ki es umravlesoba, igive Tqveni kvlevebis SedegebiT rom vimsjeloT, ar gamoirCeva liberaluri Rirebulebebisadmi gaazrebuli damokidebulebebiTa Tu erTgulebiT. am etapze rogor Tavsdeba es miznebi _ demokratia da qveynis modernizacia erTmaneTTan? iqneb, cota xani unda ugulebelvyoT demokratia imisaTvis, rom ganviTardes liberaluri sazogadoeba, romelic Semdgom ufro myar safuZvels Seqmnis demokratiisaTvis? CerCilis perifrazireba rom movaxdinoT _ cudi wyobaa demokratia, ubralod, ukeTesi ar moufiqrebiaTo. rTulia Zalian. qveyanaSi uamravi problemaa, mosaxleobis umetesi nawili gaucxovebuli iyo kanonis uzenaesobis principebisa da samoqalaqo Rirebulebebisagan. es ybadaRebuli qurduli mentalitetic cocxalia _ principi, rom Tanamdebobaze Tu xar, adgili ar unda gaafuWo _ naTesavebs unda daexmaro. es antisaxelmwifoebrivi, antisistemuri principebia, rac sakmaod gavrcelebuli iyo. es erTi krizisuli elementi. meore _ ruseTi, romelsac unda, rom ar Sedge, ar Camoyalibde. mesame _ eTnokonfliqtebi. am viTarebaSi, da viTarebas, principSi, omi hqvia, Zalian Znelia demokratiuli procedurebi. magram erT Wkvian kacs aqvs naTqvami, demokratebi an cali xeliT unda omobdnen, an uari Tqvan demokratiaze. aseTi dilemaa da misi gadalaxva Zalian Znelia. magram es gamowvevaa da unda miviRoT. Tu ara da, maSin daanebe Tavi demokratias da maSin isev vbrundebiT iq, sadac uaresia. saerTod, demokratiaze rom vsaubrob, liberalur demokratias vgulisxmob. kanonis uzenaesoba, adamianis uflebebi, um- Cven rom Tanamedrove erad CamovyalibdeT, tradiciul samebas _ ena, mamuli, sarwmunoeba _ unda davumatoT axali sameba - adamianis uflebebi, demokratia, kanonis uzenaesoba da am yvelafris morgeba harmoniulad vcadoT... Tu eseni kargad moergo erTmaneTs _ maSin gadavrCebiT; erad rom iyo, demokrati unda iyo da demokratia rom iyos, eri unda iyos. kvleva iyo. amiT gvindoda imis Cveneba, sad varT ara marto sasamarTloebis reformirebis TvalsazrisiT, aramed mentalobis, Rirebulebebis TvalsazrisiT. es Tu ar davinaxeT, Znelia mixvde, ras mivaqcioT yuradReba, ra aris gasakeTebeli, ra aris Sesacvleli. skolebSi samoqalaqo ganaTleba inergeba, universitetebSi _ kritikuli azrovneba, es zrdis axal adamianebs, romlebic saWironi arian imisaTvis, rom qveyana ganviTardes. martivad rom vTqva, adrec mqonda es idea _ Cven rom Tanamedrove erad CamovyalibdeT, tradiciul samebas _ ena, mamuli, sarwmunoeba _ unda davumatoT axali sameba _ adamianis uflebebi, demokratia, kanonis uzenaesoba da am yvelafris morgeba harmoniulad vcadoT. Tu eseni kargad moergo erTmaneTs _ maSin gadavrCebiT; erad rom iyo, demokrati unda iyo da demokratia rom iyos, eri unda iyos. raRaca emociuri damokidebulebebic unda gvaerTianebdes, es iqaa _ ena, mamuli, sarwmunoebaSi. amis gake60 cxeli Sokoladi ciresobis pativiscema _ es ukve liberalizmia. demokratia aris saarCevno procedurebi, kenWisyra da umravlesobis gamarjveba. rTulia, magram mxolod es aris misaRebi gza. mgoni, sazogadoebaSi es TandaTan cnobierdeba da es am bolodroindelma arCevnebmac aCvena. yvelaze rTulad mkvidrdeba religiuri pluralizmis principi, Torem adamianis uflebebi, umciresobis uflebebi, politikuri pluralizmi _ aman sakmaod moikida fexi, rac damaimedebelia. namdvilad ase fiqrobT? ase mgonia. opoziciis liderebis didi nawili apelirebda, zogi gaucnobiereblad, zogi _ Segnebulad, antisistemur, antiTanamedrove, antimodernul Rirebulebebze. ambobdnen, rom mTeli es reformebi dasavleTis SeTqmulebaa, rom amaT eklesiebis dangrevis meti araferi ainteresebT, rom qarTuli Rirebulebebi interviu ikargeba da am qarTul RirebulebebSi, ZiriTadad, nacnob-megobroba-Cawyoba igulisxmeboda. magram opoziciam waago da es CemTvis damaimedebelia. imitom ki ara, rom opozicia ar unda iyos qveyanaSi, ubralod, am lozungebma ver poves gasaqani, miuxedavad imisa, rom kargi niadagi hqondaT warmatebisaTvis. rogorc giTxariT, am reformebis socialuri fasi Zalian maRali iyo. aTasobiT adamianis bedze gadaiara am yvelaferma. xelisuflebis Secdoma iyo is, rom arasakmarisi yuradReba eqceoda sazogadoebasTan komunikacias _ kargad ver vxsnidiT, ra xdeboda. Seicvala rame? ambobT, rom xelisuflebam aRiara fundamenturi Secdomebi. es Secdomebi fundamenturi ar yofila, es konkretul adamianebTan daSvebuli Secdomebi iyo. Secdoma iyo oqruaSvilis yofna xelisuflebaSi, Secdoma uxerxuli saTqmelia, magram rac tragediebi moxda kriminalTan brZolisas, imis bralia, rom ramdenime policiels sakuTari Zalebis da dausjelobis rwmena gauCnda. magram Secdomebi fundamenturi ar yofila. komunikacia rogor xdeba? mgoni, mediaa komunikaciis yvelaze efeqturi mediumi. Tqven rogor svamT diagnozs, ra sWirs medias? Tu arc araferi sWirs da is bunebrivad viTardeba? iqneb, ubralod, daimsxvra miTi imis Sesaxeb, rom saqarTveloSi odesRac arsebobda Tavisufali media da amitom axla yvela `paxmeliaze~ varT? eg imas hgavs, viTom Tavisufali iyo sasamarTlo da axla aRar aris. araferic ar iyo Tavisufali. garkveulwilad, Tu komunistur periods SevadarebT, mediaSic Tavisufleba ambobdnen, rom rogor moindoma amis Secvla? amgvarad _ aRar gaqcev imaze met yuradRebas, vidre Cveulebriv Jurnalists unda mivaqcio. aRar xar Cemi insaideri, Cemi wris wevri, aRar varT erTmaneTze damokidebulebi da morCa. aqac, ra Tqma unda, iyo gadacdomebi. amas rom akeTeb, komunikaciaSi Sedixar JurnalistebTan, rom raRac aswavlo. rogorc ki raRacas aswavli, rogorc politikosi, egreve Tvlian, rom zewolaa. gaixseneT, pirdapir eTerSi bokerias kamaTi imnaiSvilTan. CemTvis es iyo Cveulebrivi urTierToba or adamians Soris, sadac, Cemi azriT, erTi marTals eubneboda meores. magram erTi gavleniani politikosia, meore ki _ Jurnalisti da yvelaferi Tavdayira dgeba. ra Tqma unda, bevrad ufro sakamaTo SemTxvevebsac hqonda adgili mediisa da calkeuli politikosebis urTierTobaSi. am yvelaferma seriozuli gavlena moaxdina. mTlianobaSi, mediis problematika orgvaria da es orive momenti gadajaWvulia. pirveli problema sistemuria _ riTi cxovrobs media, saidan Semodis Semosavali. samwuxarod, medias ar SeuZlia bazris sipataravis gamo mxolod imiT icxovros, riTac unda cxovrobdes _ Tavisi kalmiT da Tavisufal bazarSi Tavisi profesionalizmis gayidviT. saWiroa damatebiTi mflobelebi da saredaqcio politika, raRac sxva interesebi, rom mediasaSualebebma iarsebon. mere gamodis, rom vinc ixdis, musikasac is ukveTavs. meore profesionalizmis Temaa. ar vgulisxmob mxolod weris maneras da kulturas da imas, rogor unda iyo obieqturi. es erTi mxarea. meorea eTika _ eTikuri standartebi, saredaqcio politikis principebi, Jurnalistikis standartebi, Tavisive zemdgomebisgan da gareSe politikosebisgan dacvis meqanizmebi _ es yvelaferi problemuri sferoebia. Cvenma fondma scada, rom mediasabWos xelSewyobiT am mimarTulebiT raRac gaekeTebina… mTeli es reformebi dasavleTis SeTqmulebaa, rom amaT eklesiebis dangrevis meti araferi ainteresebT, rom qarTuli Rirebulebebi ikargeba da am qarTul RirebulebebSi ZiriTadad, nacnob-megobroba igulisxmeboda. magram opoziciam waago da es CemTvis damaimedebelia. imitom ki ara, rom opozicia ar unda iyos qveyanaSi, ubralod, am lozungebma ver poves gasaqani, miuxedavad imisa, rom kargi niadagi hqondaT. iyo. sityva `korufcias~ xmaroben, roca saxelmwifo institutebSi raRac ukanonoba xdeba. SeiZleba, es termini gadavitanoT sxva seqtorebzec, da maT Soris _ mediazec. fuli TamaSobda gadamwyvet rols. aseTi iyo media 90 - 2000-ian wlebSi. Cemi azriT, xelisuflebam amis mospoba moindoma. politikosebi Jurnalistebs ibirebdnen Tavis mxareze da mere maTze xdebodnen damokidebulebi. daaxloebiT qurdul samyarosTan urTierTobas hgavda es yvelaferi. qurduli samyaro, Tavis droze, xelisuflebam Seqmna, daiwyo stalinma, magram raRac periodis Semdeg qurdebi gaxdnen ufro gavlenianebi, vidre ministrebi. raRac amgvari SeiZleba momxdariyo mediaSic. amis Secvla, TamaSis amgvari wesebis darRveva moindoma xelisuflebam, ramac Zalian seriozuli dapirispireba gamoiwvia mediakorpussa da politikur korpuss Soris. 62 cxeli Sokoladi ratom ver imuSava am mediasabWom? SeiZleba, konkretuli adamianebis unar-Cvevebis brali iyo, komunikacia sworad ver Sedga _ erTma meores raRac kargad ver auxsna da saqme bolos Cxubamdec mivida. idea Zalian wrfeli iyo, modeli ganviTarebuli demokratiuli qveynebidan gadmovnergeT, britaneTis gamocdileba gamoviyeneT. samwuxarod, zogierT mediasaSualebas moeCvena, rom es xelisuflebis mier cenzuris Semotanis mcdeloba iyo, zogs ki, gamomdinare iqidan, rom Tanamedrove profesiuli standartebi sulac ar ainteresebs da sakuTari merkantiluri interesebis gatareba unda, ubralod, ar awyobda. >>> gagrZeleba gv. 142 Tqveni silamazisTvis www.gpc.ge werili kanidan kani-2008 sasacilod araa saqme avtori: giorgi gvaxaria werilis generaluri sponsoria farmacevtuli kompania `jipisi~ 64 cxeli Sokoladi REUTERS cxeli Sokoladi 65 REUTERS werili kanidan REUTERS kanis 61-e saerTaSoriso kinofestivalis gaxsnis ceremoniali Cineli reJisori von kar vai, kani 2008 SarSanwin vong-kar-vai kanis kinofestivalis Jiuris Tavmjdomare iyo. CinelebisTvis uCveulod maRalma reJisorma, romelic Savi saTvalis gareSe, mgoni, aravis unaxavs, kidev erTxel waagebina kanSi pedro almodovars; sayovelTao molodinis miuxedavad, festivalis konkursis saukeTeso filmi `dabruneba~ mTavari `palmis~ gareSe darCa. SarSan vong-kar-vais filmiT `iasamnisferi RameebiT~ gaixsna kanis festivali, romlis Jiuris stiven frirzi xelmZRvanelobda. saiubileo kinoforumis daxurvis ceremonialze `SavsaTvaliani Cineli~ aravis daupatiJebia _ `Rameebma~ kanSi katastrofuli marcxi ganicada. 66 cxeli Sokoladi wels isev Camovida kanSi. amjerad, konkursgareSe programaSi aCvena Tavisi axali, amjerad ukve CineTSi gadaRebuli zRapari. seansis dawyebis win msaxiobebTan erTad scenaze avida da publikas sTxova, wuTieri dumiliT pativi ecaT miwisZvris Sedegad daRupuli Cinelebis xsovnisTvis. es iyo erT-erTi yvelaze originaluri dumili `wuTieri dumilebis~ istoriaSi. viRacam gamoiangariSa _ SavsaTvalianma Cinelma ara erTi, aramed mTeli Svidi wuTi agvatuza. Tavdaxrili idga. ara da ar gvaRirsa _ `gTxovT, dabrZandeT!~. mexuTe wuTze klod debiusis darbazSi CurCuli gaisma. meeqvseze _ Caxveleba. meSvideze... cotac da xorxoci atydeboda. ifiqrebdiT, rom am dumil-dumilSi vong-kar-vais scenaze fexzemdgars CaeZina. prezentaciis wamyvani, erTi metiCara frangi Jurnalisti, kandaWimuli kaci, romlis gvars verafriT vimaxsovreb (arada, aTi welia mihyavs aseTi premierebi), meore wuTis dawyebidanve cqmutavda, magram mxolod meSvide wuTze miutrialda dasavlur-aRmosavluri kinos metrs, raRac gadauCurCula da roca pasuxi ver miiRo, iZulebuli gaxda Tavad eTqva darbazisTvis _ `mersi boku~. filmis dawyebidan mexuTe wuTze Cemi sayvareli rituali aRvasrule. qarTvel kolegebs SevZaxe: `avdeqiT!~ da saswra- REUTERS fod davtove klod debiusis darbazi. vong-kar-vai, Tavis msaxiobebTan erTad, derefanSi, pirdapir karebTan ijda. Tu ar vcdebi, gamogvxeda kidec (ras gaigeb, sul saTvale ukeTia). ra gamovida? klod debiusis darbazSi mosaxvedrad, naxevari saaTi rigSi mxolod imitom videqiT da mxolod imitom gaviwuweT, rom miwisZvris Sedegad daRupuli Cinelebis xsovnisTvis gveca pativi. sasaciloa? ara, batono. kanis 61-e kinofestivalze TiTqmis araferi iyo sasacilo. jansaRi sicili, romelic, specialistebs rom hkiTxoT, naoWebs ar aCens, liumierebisa da debiusis kinodarbazebSi, sadac festivalis mTavar filme- bs uCvenebdnen, mxolod orjer gaisma; pirvelad festivalis mesame dRes, vudi alenis konkursgareSe filmis, `viki kristina barselonas~ premieraze. ori amerikeli gogos (qeras da Savgvremanis) barselonaSi mogzaurobis istoria, kataloniuri RviniT, gitariT, gaudiT da, ra Tqma unda, seqsualurze seqsualuri espaneliT _ xavier bardemiT, romelic orive amerikelTan wveba da Tanac, Tavis gadareul `nacolars~ _ penelopa kruzs ver eleva _ eWvs badebs, rom xmovani kino swored vudi alenisTvis Seiqmna (bergmanis Semdeg, ra Tqma unda). msaxiobebi aq raRac gansakuTrebuli siamovnebiT warmoTqvamen teqsts da, rac mTavaria, am replikebze Tavadac ecinebaT (bergmanisgan gansxvavebiT). iqmneba darbazisa da ekranis mTlianoba, romelsac bolo dros verafriT aRwevda vudi aleni _ metismetad dacikluli Tavis kompleqsebze. Tumca, am gamousworebel garyvnils arc `barselonaSi~ daumalavs, rom kinos (karg kinos) swored kompleqsebi akeTebinebs. `figaros~ korespondentis kiTxvaze, gsurT Tu ara Tqvenc icxovroT erTdroulad or qalTan da siamovnebiT uyuroT, rogor kocnian isini erTmaneTs, vudi alenma daufiqreblad upasuxa: `amaze yvela mamakaci ocnebobs~. dRes mxolod ocnebaze Tu gaecinebaT da mxolod ocnebiT, ufro sworad, cxeli Sokoladi 67 werili kanidan vudi aleni, film `viki kristina barselonas~ gadasaReb moedanze kadri filmidan `viki kristina barselonas~ kadri filmidan `viki kristina barselonas~ `drim~-iT, Tu gaxdeba SesaZlebeli daRlil da sasowarkveTil kinodarbazTan ekranis gaerTianeba. verasdros warmovidgendi, rom sruliad msoflio kinokritikosTa Soris `indiana jonss~ amdeni Tayvanismcemeli hyavda. stiven spilbergis axali filmis presisTvis daniSnuli seansi Rrma bavSvobaSi dagabrunebdaT. 5 wuTi daagviana filmma. `liumierebis~ TiTqmis sami aTasiani darbazi xuTi wuTi taSs ukravda `indianas~ dawyebis moTxovniT, xolo roca pirveli titrebi gamoCnda, stiven spilbergis gvar-saxelis danaxvaze, presam bednierebisgan yiJina gamarTa _ ramdeni weli elodnen axal `indiana jonss~!.. 68 cxeli Sokoladi da, ai, dadga Jami bednierebisa! italieli kritikosi ijda Cem gverdiT (qarTveli kolegebis absoluturma umravlesobam `indianas~ boikoti gamoucxada) _ asakovani kaci. esec Zalian xmamaRla icinoda da Tan, wamdauwum saaTze ixedeboda. seansis damTavrebamde cota xniT adre momibrunda da miTxra: `matarebelze magviandeba. ar ifiqroT, rom ar momwons da imitom mivdivar~ keit blanSetis irina falkoze, kagebes polkovnikze gansakuTrebiT moilxines. xolo maSin, roca qvesknelidan Tavis dasaxsnelad, indiana jonss cocxalma gvelma unda gauwios Tokis magivroba, sicili namdvil isterikaSi gadaizarda. gamaxsenda, didi xnis win, Cemi ZmisSvili rom waviyvane parizis disneilendSi. rogor vwuwunebdi! isic ki vuTxari, gareT dagelodebi-meTqi. magram mainc damiyolia da mere, sul madlobebi maTqmevina. sasiamovnoa, roca sxvebTan erTad uyureb Sens sizmars; roca aRar geSinia zesknelidan qvesknelSi gadavardnis, radgan winaswar ici _ yvelaferi kargad damTavrdeba da, rac mTavaria, marto aRar xar Sens sizmarSi. `indiana jonsis~ premieraze, kanSi sruliad msoflios kinopresa erTad `kaifobda~ Tavis koSmarul sizmrebze _ Cinelebi, amerikelebi, frangebi, rusebi da ramdenime qarTveli _ mxolod da mxolod drois werili bangladeSidan kadri filmidan `Sexvedra palermoSi~ REUTERS kadri filmidan `Sexvedra palermoSi~ kadri filmidan `viki kristina barselonas~ germaneli reJisori vim vendersi, kani 2008 mokvlis mizniT rom aRmovCndiT stiven spilbergis konkursgareSe filmze. diax. kanis 61-e kinofestivalze orad orma filmma gaamxiarula publika da orive konkursgareSe programaSi iyo CarTuli. sikvdilze fiqri da msjeloba elitaruli kinos mTavari Tema gaxda. daumateT amas cudi amindi, katastrofulad gaZvirebuli safrangeTi, mowevis akrZalva sazogadoebriv adgilebSi, mTel samyaroze mudmivad gabrazebuli Jiuris Tavmjdomare _ Son peni da miiRebT kanis 61-e kinofestivals; garkveuli TvalsazrisiT, isev saiubileos _ 40 weli gavida kanis yvelaze skandaluri kinoforumidan, roca 68 wlis maisSi, festivalis di- reqcia iZulebuli gaxda gamoxmaureboda meamboxe kinematografistebis lozungs: `ra dros smokingebia, roca qveyana ingreva!~ da kanis kinoforumi faqtobrivad gaxsnisTanave daexura. sxvaTa Soris, Son penma festivalis pirvelive dRes gamoacxada, miwisZvra CineTSi aucileblad imoqmedebs Cems gadawyvetilebazeo... rac imas niSnavda, rom 61-e kinoforumze swored tragedias hqonda gamarjvebis yvelaze didi Sansi. nu... tragedias Tu ara, depresiul kinos mainc _ swored iseTs, Tavad Son peni rom iRebs holivudSi. es SeiZleboda yofiliyo festivalis gaxsnis dRes naCvenebi fernardu meierlesis `sibrmave~, julia- na muriT mTavar rolSi _ antiutopia momavlis qalaqze, romelsac sibrmavis seni Seeyreba (wlevandeli konkursis filmebisTvis damaxasiaTebeli sworxazovani monologiT, romelsac mTavari gmiri filmis prologSive warmoTqvams: `Cven ar vbrmavdebiT, Cven yovelTvis brmebi viyaviT. brmebi, romlebic xedaven~), anda, atom egoianis `aRfrTovaneba~ _ internetis SesaZleblobebis warmoCena Tineijerebis maradiuli problemis _ identifikaciis gadasawyvetad. somxuri warmoSobis kanadeli reJisori, romelsac didi xania tanjavs winaprebis warsuli, amjerad darwmunebulia, rom Tanamedrove teqnologiebs SeuZlia Secvalos adacxeli Sokoladi 69 werili kanidan keit blanSeti, stiven spilbrgi da harison fordi film `indiana jonsis~ gadasaReb moedanze stiven spilbrgi film `indiana jonsis~ gadasaReb moedanze mianis cxovreba da imoqmedos adamianebis urTierTobebze. `aRfrTovanebis~ gmiri, 15 wlis kanadeli biWi, romelsac mSoblebi daeRupa, Tavisi cxovrebis (mogonili cxovrebis) Sesaxeb uambobs adamianebs msoflios sxvadasxva kuTxidan, ismens maT azrs da, rac mTavaria, xedavs maT `videoforumis~ saSualebiT. yvelaferi TiTqos kargad mTavrdeba _ mozardi emijneba warsulis landebs da realobas ubrundeba, magram egoiani isev Sewuxebulia da isev migvaniSnebs, rom inteleqtualur nekrofilias verasdros Seeleva. Tumca, depresiuli kinos kulminacia mainc vim vendersis axali filmi iyo _ 70 cxeli Sokoladi `Sexvedra palermoSi~ _ holivudSi gadaxiznuli `uZRebi Svilis~, vim vendersis dabruneba evropaSi da misi filmis gmiris, garkveuli TvalsazrisiT, misi `alter egos~ _ diuseldorfeli fotografis gaqceva evropis centridan beberi kontinentis samxreT sazRvarze _ siciliaze. filmis premieramde ori dRiT adre vendersi, Tavis meeqvse meuRlesTan, donata SmidtTan erTad, vixileT `TeTri mails devisis~, Cet beikerisadmi miZRvnili brus veberis filmis (ho, fotografi veberis) aRdgenili versiis premieraze. mTlad Cven gverdiT ijda. seansis dawyebamde SevniSneT, rom ven- kadri filmidan `indiana jonsi~ dersi ar berdeba _ isev Camoyrili aqvs kululebi mxrebze da isev Zveleburad `iSmotkeba~ _ SeuZlia erTmaneTs mouxdinos iaffasiani rezinis `ketebi~ da bosis maRaziaSi SeZenili pijaki. mis meore naxevarsac davakvirdiT _ vendersze zustad oci wliT umcros maRal-maRal qals, romelsac `yurZeni~ hqonda garWobili TmebSi. veWvob, am `Spilkam~ mniSvnelovani roli iTamaSa Cems ganwyobaze vim vendersis axali filmis premieris win. erTi Cemi moskoveli kolegis sityvebi gamaxsenda: `SexedeT am kacs _ rogor daukravs Sopens, roca aseTi coli hyavs?~ REUTERS werili kanidan kadri filmidan `indiana jonsi~ kadri filmidan `indiana jonsi~ kadri filmidan `indiana jonsi~ mere imasac davakvirdi, rogor uyurebda `sevdis martoxela jadoqris~, Cet beikeris am genialur kinoportrets. ra vqna, miyvars imis yureba, rogor uyureben kinos adamianebi! ki, veberis filmis seansze, luis bunuelis darbazSi, ise uberavda kondicioneri, rom darbazma nel-nela daiwyo plaJisTvis wamoRebuli pirsaxocebis Semosxma. siciveSi ki Znelia aRiqva beikeris es grZeli monologi, sikvdilis win gadaRebuli aRsareba, romelic filmis dasrulebidan ramdenime Tvis Semdeg, `pianisimos ostatis~ TviTmkvlelobiT dasruldeba. magram vendersi sicivem nametani Seawuxa. ufro sworad, aRaSfoTa misi `yurZnismtevniani~ coli, romelic seansis dawyebisTanave `Saise~, `Saises~ gaiZaxoda da aiZula Tavisi meore naxevari, demonstraciulad daetovebinaT darbazi. arada, manamde im kangadaWimulma metiCara frangma didi ambiT gamogvicxada, mivesalmoT vim vendersso... donata Smidtsac yvarebia filmidan gasvla da, rac mTavaria _ sxvebis gayvana! SeiZleba swored man, germaniaSi cnobilma fotografma, STaagona vendersi gadaeRo `Sexvedra palermoSi~. mTeli filmi xom swored fotografis TvaliT danaxuli samyaroa _ depresiuli fotografisa, ro- melsac sikvdilis SiSs sicilieli restavratori gogo gadaalaxvinebs (isic aCxakunebs aparats). sicocxlesa da sikvdilze warmoTqmul maRal-maRal sityvebs aq Sesabamisi ganwyobis musika miyveba. vendersma, etyoba, musika CaurTo msaxiobebs da ise waakiTxa maRalfardovani teqstebi _ Sesabamisi pauzebiT, ritmiT. musika kargia (gansakuTrebiT `Portishead~-is qalis bolo albomi), gamosaxuleba _ kidev ufro kargi. magram orive erTad, kinos, ufro metic, samyaros dasasruli! msoflio kinos metris rolSi Sesulma vendersma gadawyvita gvaswavlos, rogor davTrgunoT sikvdilis SiSi, rogor gadavlaxoT decxeli Sokoladi 71 diego maradona. kani 2008 presia (magaliTad, palermoSi wavideT) da rogor davinaxoT qveyana... antonionisa da bergmanis TvalebiT. diax, batono. vim vendersis filmi aseTi titriT mTavrdeba: `vuZRvni miqelanjelosa da ingmars~. warweris gamoCenaze, kanis festivalis publikam axla ukve mesamed dascxo sicili vudi alenisa da spilbergis filmebis Semdeg. oRond, eWvi maqvs, rom es ufro dacinva iyo _ masxrad agdeba 65 wlis kululebCamoyrili, ketebiani vendersisa, romelic didi xania `veRar ukravs Sopens~. ra vici, SeiZleba brus veberis dokumenturi filmidanac ara sicivem (CvensaviT) gamoiyvana, aramed 72 cxeli Sokoladi gabrazebam, Tu gnebavT Surmac, romelic `faustis kompleqsiT~ Sepyrobilma nebismierma nevrotikma SeiZleba ganicados, roca dainaxavs, moismens, rogor grZnobda beikeri ara marto formasa da musikalur dros, aramed partniorebs... atmosfero, romelsac igi qmnida, afiqrebinebda msmenels, rom es lamazi kaci, sayviriT xelSi, swored imaze giambobs, ris Sesaxeb xSirad fiqrob xolme, magram ver bedav laparaks. paradoqsi isaa swored, rom aseTi, 59 wlis danaoWebuli kaci, didi musikosi, amsterdamis sastumros fanjridan xteba, sxvebi ki, masze ufrosebi, magram kanda- REUTERS klint istvudi da anjelina joli. kani 2008 REUTERS belgieli reJisorebi, Zmebi luk da Jan-pier dardenebi. kani 2008 REUTERS REUTERS werili kanidan Son peni da oqros palmis rtos mflobeli loran kante. kani 2008 Wimulebi, bosis kostiumebsa da valentinos kabebSi gamowyobilebi, kanis festivalis wiTel xaliCaze uRimian publikas, TavianT filmebSi ki ver malaven gaRizianebas yvelasa da yvelafris mimarT. ager, Son pensac hkiTxes, festivalis gaxsnis dRes, raRac ver xarT xasiaTzeo... sigareti moimizeza _ moweva mindao. moawevines. magram festivalis bolomde aseTi jmuxi darCa. ufro metic, depresiuli kinos konkursSi yvelaze depresiuli filmi aRniSna priziT saukeTeso reJisurisaTvis _ nuri bilge jeilanis `sami maimuni~, romlis gmiri, profesiiT mZRoli, Tavis Tavze iRebs saarCevno kampa- REUTERS werili kanidan eva hercigovana. kani 2008 niaSi CarTuli bosis danaSauls. filmis siuJeti amerikul `Sav films~, an simenonis romans ufro mouxdeboda, magram es xom kanis festivalia! filmis reJisori ki, andrei tarkovskis fani. deteqtivisgan aRaraferi rCeba. wina planze gamodis isev da isev sibrmavis Tema (rasac, dayrueba da damunjeba emateba), avtoris Sewuxeba imis gamo, rom Tanamedrove TurqeTi `sami maimunis~ principiT cxovrobs _ axali qveynis mSenebloba raRacebze Tvalis daxuWvas moiTxovs. sxvaTa Soris, yalbi demokratiiT, `Canacvlebuli demokratiiT~ Sewuxeba wlevandel festivalze kidev erTma maestrom _ klint istvudma gamoxata Zalian tradiciul, klasikuri amerikuli kinos kliSeebiT aRsavse filmSi `Canacvleba~. magram Son penis Jiurim, maincdamainc, jeilanis sasowarkveTil, pretenziul da yovlad uiumoro films dauWira mxari, istvudis suraTi ki, festivalis bolo dRemde kritikosTa gamokiTxvis erT-erTi lideri, saerTod ar SeimCnia (Tu ar CavTvliT sagangebod mogonil prizs `kinoSi gaweuli RvawlisaTvis~, romlis asaRebad istvudi kanSi aRar dabrunebula). `Canacvlebis~ gmiri, kristin kolinzi _ martoxela deda, anjelina jolis SesrulebiT, telegrafistad muSaobs 20-iani wlebis los-anJelesSi. erTxelac, samsaxuridan Sin mimavals, tramvaize daagviandeba. saxlSi rom dabrundeba, aRmoaCens, rom misi 9 wlis biWi sadRac gauCinarda. policia bavSvs miagnebs. magram kristini darwmunebulia, rom saidanRac Camoyvanili biWi, romelic garegnulad marTlac waagavs mis valters, `Canacvlebulia~. policias, ubralod, eCqareboda saqmis daxurva. kristinis saqciels `nerviul stresad~ monaTlaven da fsiqiatriulSi Caamwyvdeven. magram sasowarkveTili deda gaagrZelebs brZolas. valters mainc ver miagnebs. >>> gagrZeleba gv. 146 cxeli Sokoladi 73 foto: levan xerxeuliZe interviu uendel sTivensonTan avtori: kaxa Tolordava _ winaswar gafrTxileb, Seni axali wigni jer wakiTxuli ar maqvs. yvelaferi Zalian moulodnelad moxda. sami welia TbilisSi ar gamoCenilxar. mxolod is vicodi, rom axal wignze muSaob, magram namdvilad ar vicodi, rom is ukve dasrulebulia da gamomcemlebic ki gamouCnda inglissa da amerikis SeerTebul StatebSi. Seni pirveli wigni „istoriebi, romlebic movipare“ (Stories I Stole) saqarTveloze da qarTvelebzea, xolo meore ki, romelzec axla visaubrebT _ „mdogvis marcvlis wona“ (The Weight of a Mustard Seed) _ erayze da erayelebze. ai, sul esaa, rac Sens axal wignze vici, amitomac, modi ufro dawvrilebiT momiyevi, razea es wigni... _ „mdogvis marcvlis wona“ sadam huseinis yofil generalze, qamil saCetze, mis ojaxze, kolegebze da megobrebzea. esaa wigni imaze, Tu rogor cxovrobdnen da moRvaweobdnen isini sadamis reJimis pirobebSi da ra bedi ewiaT amerikelebis eraySi gamoCenis Semdeg. es adamianebi raRacnairad axerxebdnen arsebobas sadamis autaneli reJimis dros, magram amave dros, xSirad, gadarCenis mizniT, maT TanamSromlobac uwevdaT am reJimTan. CemTvis saintereso iyo gavrkveuliyavi imaSi, Tu rogor amarTlebdnen es adamianebi sakuTar TanamSromlobas im reJimTan da rogori SedegebiT dasrulda maTi zogierTi arCevani. mokled, mindoda momeTxro maTze, vinc sadamis reJimis ganuyofeli nawili iyo. es qarTvelebisTvisac sakmaod kargad gasagebi unda iyos. sabWoTa periodSi adamianebs lamis igive pirobebSi uwevdaT arseboba da Zalian sainteresoa, gaerkve imaSi, Tu sad gadioda zogierTisTvis 74 cxeli Sokoladi is zRvari, romlis miRmac isini nebiT Tu uneblied xdebodnen diqtatoruli reJimis xelSemwyobni. _ rodis moxvdi pirvelad eraySi? _ pirvelad eraySi 2002 wels Cavedi. jer CrdiloeTSi, qurTistanSi, romelic sadamis kontrolis qveS ar imyofeboda. sanam omi mimdinareobda, iq viyavi, mere ki, rodesac baRdadi daeca, eraySi gadavedi. Semdegi wlis zafxulSi kidev erTxel gavemgzavre eraySi da TiTqmis Svidi Tve davyavi iq. ukanasknelad baRdadSi 2005 wels Cavedi. _ pirvelive Casvlisas icodi, rom wignisTvis masalas eZeb Tu yvelaferi spontanurad moxda? _ ara, im dros wignze namdvilad ar vfiqrobdi. ubralod, vmogzaurobdi, magram xom ici rogorc xdeba xolme, _ axali istoriebi, rogorc wesi, moulodnelad, sxvadasxva adgilebSi yofnisas da viRac ucnob adamianebTan saubrebis dros Cndeba. miZneldeba imis Tqma, Tu ratom SevCerdi maincdamainc erayze da iq mcxovreb general qamil saCetsa da mis ojaxze. yvelaferi baRdadSi mcxovreb fsiqologebTan da fsiqiatrebTan SexvedrebiT daiwyo. sakmaod xSirad miwevda xolme maTTan saubari. isini sadamis reJimis yvelaze saintereso komentatorebi arian. maT bevri ram ician iqaur sazogadoebaze, Tanac umravlesoba inglisurad laparakobs, radganac ganaTleba dasavleTSi aqvT miRebuli. aRsaniSnavia isic, rom TiTqmis yvela maTgani sadamis armiaSi eqimebad msaxurobda. amitomac, maT bevri ician ara marto sa- moqalaqo pirebze da maT fsiqologiur problemebze, iqneba es depresia, paranoia, Tu Sizofrenia, aramed samxedro pirebzec, _ ubralo jariskacidan dawyebuli da damTavrebuli dezertirebiT. bolos da bolos, es is adamianebi arian, visTanac sasaubrod midiodnen sadamis armiaSi momsaxure maRalCinosani samxedroebi. Semdeg ki erTi fsiqologi gamacnes, saxelad hasan al qadani. mas venasa da londonSi aqvs ganaTleba miRebuli. swored man mirCia saCetebis ojaxs davkavSirebodi. miTxra, rom ojaxis ufrosi, generali qamil saCeti Zalian saintereso adamiani iyo. rogorc ukve giTxari, is sadamis armiaSi msaxurobda da sadamis brZanebiTve daxvrites 1998 wels. albaT, swored hasan al qadanTan Sexvedris Semdeg gaCnda CemSi masze wignis daweris pirveli impulsi. qamil saCeti sadamis armiaSi momsaxure sunit oficerTa klasis samagaliTo warmomadgeneli gaxldaT. is Raribi da gaunaTlebeli ojaxidan gamosuli kaci iyo. mamamisma wera-kiTxvac ki ar icoda, magram momavalma generalma warmoudgeneli Zalisxmevis meSveobiT moaxerxa karieris gakeTeba; SromiT, samagaliTo discipliniT, moTmenis unariT, Rirsebis da morCilebis specifiurad arabuli gagebiT, da, ra Tqma unda, islamis meSveobiT. saCeti uSiSari adamiani iyo da maioris Cinidan pirdapir generlis Cini eray-iranis omis dros uboZes. is am omis namdvili gmiri da piradad, sadamis favoriti iyo, magram mogvianebiT, ukve omis dasrulebis Semdeg, Zalian gauWirda imis gadaxarSva da miReba, rac sadamis garemocvaSi xdeboda. Sesabamisad, is ver gaxda misi klanis nawili. qamil saCeti mniSvnelovani REUTERS interviu baRdadi 2008 cxeli Sokoladi 75 REUTERS interviu erayeli Siitebi locvis dros, baRdadi 2008 `madloba RmerTs, rom es saSineleba dasrulda~! _ meubnebodnen erayelebi. maTTvis amerikelebis eraySi gamoCena niSnavda met fuls, Senebas, biznesis waxalisebas da ganaxlebas, cxovrebis ukeTes pirobebs, ukeTes ganaTlebas, jandacvas da ase Semdeg. samwuxaroa, rom es ase ar moxda. dodaT amerikelebs eraySi, ra SeiZleba momxdariyo Semdeg, rogor aisaxeboda es maT cxovrebaze, da ase Semdeg. ase rom, Cveni pirveli Sexvedrebi, ZiriTadad, erTmaneTis SekiTxvebze pasuxebis gacemis mcdelobebi iyo. ase gavicaniT erTmaneTi. raRac gagebiT, me maTTvis dasavleTSi gaWrili fanjara viyavi, erTgvari interpretatori im movlenebisa, rac eraySi xdeboda; erayuli movlenebis dasavleli interpretatori. ase grZeldeboda TiTqmis weliwadnaxevris ganmavlobaSi. moxda ise, rom Cven erTad gavxdiT iq ganviTarebuli movlenebis mowmeni, dawyebuli amerikelebis gamoCeniT da damTavrebuli sadamis dapatimrebiT. vxedavdi, Tu rogor dRiTi dRe icvleboda maTi ganwyoba, rogor izrdeboda maTi ukmayofileba imiT, rac maT qveyanaSi xdeboda. isini daiRalnen wamdauwum dabombvebiT, amerikelebis utifrobiT, Ramis reidebiT da nel-nela daiwyes amerikelebis winaaRmdeg sapasuxo nabijebis gadadgma. xSirad, es yvelaferi saocrad daundobel da uxeS formebs iRebda; me araerTxel gavmxdarvar amis mowme. ukanasknelad saCetebis ojaxi 2005 wels vnaxe. am droisaTvis im ubans, sadac isini cxovrobdnen, TiTqmis mTlianad figura gaxldaT sadamis garemocvaSi, magram rac dro gadioda, is sul ufro da ufro scildeboda Tavis mfarvels, ZiriTadad, rwmenasTan dakavSirebuli mosazrebebis gamo. _ ramdenadac vxvdebi, sakmaod rTuli unda yofiliyo aseTi maRalCinosani oficris ojaxis wevrebTan daaxloeba. didi dro dagWirda maTi ndobis mosapoveblad? _ ar vici. ufro, albaT, ara. ra Tqma unda, arsebobda dabrkolebebi, kulturuli Tu enobrivi, magram, ai, ras getyvi, _ erayelebi, qarTvelebis msgavsad, aranormalurad stumarTmoyvareni arian. maTi stumarTmoyvareoba mTel im regionSia saxelganTqmuli. rodesac maT pirvelad Sevxvdi (es omis damTavrebidan sul ramdenime kviris Semdeg moxda), isini, sxva danarCeni erayelebis msgavsad, jer kidev ver garkveuliyvnen, Tu ra xdeboda maT Tavs da, Sesabamisad, uamravi kiTxva hqondaT CemTan. mekiTxebodnen imaze, Tu ra un76 cxeli Sokoladi aTasobiT demonstranti amerikeli jariskacebis eraySi darCenas aprotestebs, qerbala 2008 interviu da ra efiqra imaze, rac maT garSemo xdeboda. am droisaTvis erTi ram ukve laitmotivad dayveboda nebismieri baRdadelis mier gamoTqmul azrs, _ yovelive amaSi amerikelebi arian damnaSaveni, vinaidan es maTi okupaciaa, maTi pasuxismgebloba, da swored maT unda akontrolon qveyanaSi Seqmnili viTareba. es ki is iyo, rasac amerikelebi namdvilad ver axerxebdnen. amave dros, mesmoda, rom saCetebis ojaxis SemTxvevaSi, isini, rogorc sunitebi, Zalian SeSinebulni iyvnen eraySi Siitebis gabatonebis perspeqtiviTac. _ gaxsovs Tu ara is momenti, rodesac sakuTar Tavs uTxari, rom SenSi wigni momwifda? _ vinaidan Cem garSemo yvelaferi Zalian swrafad icvleboda, SemiZlia vTqva, rom es wignic cvalebad garemoSi mwifdeboda dawyebuli pirveli biZgiT da damTavrebuli im momentiT, rodesac mas gamomcemeli gamouCnda jer inglisSi, Semdeg ki SeerTebul StatebSi. gamaxsenda! rac Seexeba pirvel impulsebs... maxsovs, eraySi Cemi pirveli vizitis dros, manqanaSi vijeqi da baRdadidan erT-erT patara sofel- REUTERS _ meubnebodnen isini. maTTvis amerikelebis eraySi gamoCena niSnavda met fuls, Senebas, biznesis waxalisebas da ganaxlebas, cxovrebis ukeTes pirobebs, ukeTes ganaTlebas, jandacvas da ase Semdeg. samwuxaroa, rom es ase ar moxda. amerikelebma uamravi Secdoma dauSves da ukeTesobis nacvlad yvelaferi gauaresda, _ ar iyo Suqi, gaZvirda cxovreba, Semcirda samuSao adgilebi, imata Zaladobam da TiTqmis sami Tu oTxi Tvis Semdeg, erayelebi ukve Riad aprotestebdnen amerikelebis politikas eraySi. am movlenebidan naxevari wlis Semdeg amerikelebi ukve sakuTar saxlebSi apatimrebdnen baRdadelebs, abu-Rraibi gadatenili iyo patimrebiT, sasamarTlo aRar arsebobda, erayeli ojaxebi amaod eZebdnen dapatimrebul naTesavebs, yvela sakiTxi mikerZoebulad wydeboda, aravin isjeboda... ai, ase nel-nela Seicvala baRdadelebis damokidebuleba amerikelebis mimarT. es maTTvis ukve okupacias niSnavda. an ki ra gasakviria, rom ase hgonebodaT, rodesac qveyanaSi ukiTxavad SemoWrili ucxoelebi tankebiT dadiodnen maTsave qalaqebis quCebSi. bevri sxva erayelis msgavsad, saCetebis ojaxsac ver gadaewyvita, Tu rogor emoqmeda REUTERS meomboxeebi akontrolebdnen da miuxedavad imisa, rom maT es CemTvis pirdapir da Riad ar uTqvamT, mimaxvedres, rom maTi ojaxis ramdenime wevri ukve meamboxeTa rigebSi ibrZoda amerikelebis winaaRmdeg. es saSinlad cudi periodi iyo baRdadisTvis. meamboxeebi ara marto amerikelebs utevdnen, aramed, adgilobriv kolaboracionistebs da policiasac. Cemi iq yofnis dros, policiis ori ganyofileba aafeTqes. saCetebis ojaxisaTvis es periodi, albaT, umZimesi iyo. isini saxlidan saxlSi gadadiodnen, vinaidan amerikelebs eWvi gauCndaT, rom maTi vaJiSvilebi meamboxeebis mxardamxar ibrZodnen da amitomac, wamdauwum reidebiT atydebodnen xolme Tavs. ise ki, getyvi, rom Tavidan, erTiori uWkuos garda, aravin Semxvedria eraySi iseTi, visac sadamis reJimis damxoba ar gaxarebia. SemiZlia davifico, rom sadamis damxobidan erTi kviris Semdeg adamianebi, igebdnen Tu ara, rom naxevrad amerikeli var, madlobas mixdidnen imis gamo, rac amerikelebma gaakeTes. es ara marto qurTebs an Siitebs exebodaT, aramed, mTel baRdads hqonda es ganwyoba... `madloba RmerTs, rom es saSineleba dasrulda!~ demonstrantebi erayis prezident, nuri almalikis Tojinas wvaven, baRdadi, ivnisi 2008 cxeli Sokoladi 77 interviu romelic niaRvariviT moedineboda Cemken.. es periodi maTTvisac saintereso iyo, vinaidan swored maSin miecaT cxovrebis Sefasebis Tu gadafasebis SesaZleboba. ukve mogvianebiT, sakmaod didi xani damWirda imis gasarkvevad, Tu rogor momeyola Cemi istoria. ar dagaviwydes, rom 2005 wlis Semdeg, ukve advilad veRar vaxerxebdi baRdadSi Casvlas. me kavSiri gamiwyda Cemi wignis gmirebTan. gamodis, rom am ojaxis istoriis mxolod nawili mqonda da amitomac, Zalian rTuli iyo CemTvis am yvelafris dalageba. _ ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi erayi is adgilia, romlis monaxulebac lamis programul aucileblobad iqca yvelasTvis, vinc wers, danarCenebze rom aRaraferi vTqvaT. dRes erayi jer kidev ar-moyolili istoriebiT savse sivrcea da yvela `Tavisi~ istoriis daZebnas cdilobs im sivrceSi. ase nel-nela `partaxdeba~ erayi Tematurad. dReisTvis ukve imdeni daiwera da iTqva iq Seqmnil viTarebaze Tu iq macxovrebel adamianebze, rom Zneli unda yofiliyo SenTvis am mRvrie wyalSi Seni sakuTari istoriis `daWera~, miT ume- tes, rom Seni wigni dokumenturi prozaa da ara mxatvruli literatura. mainc, ra an vin iyo ZiriTadi impulsi SenTvis? _ TviTon generali saCeti. rTul situaciaSi Cavardnili patiosani da Rirseuli adamiani, romelic usityvo mtrad aRiqmeba dasavleTisTvis; is Zlier morwmune suniti oficeri iyo diqtator huseinis samsaxurSi. misi aRzevebis da dacemis istoria, _ ai, ram damainteresa yvelaze ufro. dasavleTisTvis aseTi personaJi jer kidev gauxsneli da bolomde gaugebaria. es gansakuTrebiT amerikelebs exebaT. isini saCetisnair pirovnebas usityvod aRiqvamen mtrad. me ki mindoda, danarCeni samyarosaTvis am adamianis da misi ojaxis namdvili saxe meCvenebina. TiTqos mindoda meTqva: ai, is, sadamis armiis oficeri, Tqveni mteri, SeiZleba, TqvenTvis arcTu ise kargi adamiani, magram kaci sakuTari, ganumeorebeli istoriiT, Rirsebis gansakuTrebuli SegrZnebiT, mosiyvarule ojaxiT, Rrmad morwmune, savse SiSiT da meryeobiT... mindoda, Cemi personaJisTvis boroti aCrdilis iarliyi momecilebina da samganzomilebian sivrceSi REUTERS Si mivdiodi. udabno unda gadagveWra da miuxedavad imisa, rom im dros jer kidev yvelaferi viTom wynarad iyo, mainc damfrTxali viyavi. arcTu ise iSviaTi iyo udabnoSi manqanebze Tavdasxmis SemTxvevebi. safiqrelad bevri dro mqonda da swored iq, manqanaSi gavacnobiere, Tu ramdeni saintereso ambis momswre gavxdi aseT mcire droSi da ramdeni saintereso adamiani Tu ojaxi gavicani iq yofnisas. im dros eraySi yofna iseTive saintereso iyo, rogorc vTqvaT, berlinSi meore msoflio omis dasrulebisTanave. uecrad vigrZeni, rom TiTqos uxilavi kari gaixsna Cemsa da adgilobrivebs Soris, gaCnda raRac veli, romelic saSualebas da uflebas maZlevda, damesva maTTvis SekiTxvebi, xolo maT ki Riad esaubraT imaze, rac maT Tavs xdeboda adre da axla. warmoidgine, aTwleulebis ganmavlobaSi, sadamis reJimis dros, am adamianebs ar SeeZloT Riad esaubraT imaze, Tu ra xdeboda maT Tavs, ratom TanamSromlobdnen reJimTan, an rogor aiZulebdnen maT TanamSromlobas. es barieri aRar arsebobda, Sesabamisad, gaixsna saocrad saintereso istoriebis wyaro, erayeli jariskacebi amerikel instruqtorebTan samxedro wvrTnas gadian, erayi 2008 78 cxeli Sokoladi REUTERS interviu gadmomeyvana. CvenTvis es adamianebi xan sunitebi arian, xan Siitebi, xan fanatikosebi, xan teroristebi da ase Semdeg, magram Cven ar viciT, vin arian isini sinamdvileSi. _ am adamianebs didi xnis ganmavlobaSi mouwiaT Zlieri wnexis qveS cxovreba da ramdenadac vxvdebi, aseTma zewolam, SesaZloa, garkveuli TvalsazrisiT `Caketa~ isini gare samyarosaTvis... erayi 2008 mindoda, Cemi personaJisTvis boroti aCrdilis iarliyi momecilebina da samganzomilebian sivrceSi gadmomeyvana. CvenTvis es adamianebi xan sunitebi arian, xan Siitebi, xan fanatikosebi, xan teroristebi da ase Semdeg, magram Cven ar viciT, vin arian isini sinamdvileSi. REUTERS es albaT asea, magram rogorc giTxari, isini Zalian stumarTmoyvareni arian da rom ar dagimalo, maTi `gaxsna~ Cemi gansakuTrebuli Carevis gareSe moxda. ubralod, maTTan saxlSi mivdiodi xolme da erTad vsadilobdiT, vsvamdiT Cais da vsaubrobdiT. me maT gulaxdil SekiTxvebs vusvamdi ojaxze, mamaze, sadamisadmi maT damokidebulebaze, isini ki aseve gulaxdilad mpasuxobdnen. zogjer raRac ganyenebul sakiTxebze vsaubrobdiT, zogjer ki, vekiTxebodi, Tu rogori iyo skola, sadac swavlobdnen, vis rogor axsovda mama da axsovdaT Tu ara misi patimrobis mZime wlebi, ra daamaxsovrdaT eray- iranis omis periodidan da ase Semdeg. Cemi wigni maTi da maTive axloblebis Tu nacnobebis mier moyolili zepirsityvieri istoriaa yovelgvari Selamazebis gareSe. maTi monayolisTvis arc erTi sityva ar damimatebia.... _ ramdeni Svili hyavT saCetebs? _ cxra. Sadvani, omari, ali, Seima, amani, ahmedi, zeinabi, mustafa, zaidi da SviliSvilebis uTvleli raodenoba. isini yvelani erTad cxovroben, garda ori gaTxovili qaliSvilisa, romlebic qmrebTan arian gadasulebi. _ modi, axla im Tavs SevexoT, romlis Targmnis da gamoqveynebis eqskluziuri uflebac Sen `cxel Sokolads~ mieci. am Tavis mTavari gmiri general saCetis erT-erTi Svili ahmedia. ramdenadac Sengan vici, mas Semdeg, rac wigni daiwera, is meamboxeTa razms SeuerTda da amjerad mujahedebis rigebSi ibrZvis.. … erayi 2008 _ Cemi ukanaskneli informaciis mixedviT Tu vimsjelebT, saCetebis ojaxis ramdenime vaJiSvili meamboxeebs 2004 cxeli Sokoladi 79 REUTERS interviu erayeli qalebi ufaso sawvavis darigebas elodebian, erayi 2008 sadamis reJimis damxobidan naxevari wlis Semdeg amerikelebi dawyebuli da amboxebulebis sxvadasxva dajgufebebTan kavSirebiT dasrulebuli, magram Cemi Zalisxmeva uSedegod dasrulda. ZiriTadad, albaT imitom, rom general saCetis Svilebi dRes alqaidas wevrebi arian. danamdvilebiT vici, rom gasul wels isini damaskoSi imyofebodnen, magram iqac, miuxedavad imisa, rom yvelanairad vcdilobdi maTTan dakavSirebas naTesavebis da nacnobebis meSveobiT, verafers gavxdi. siria sakmaod saSiSi adgilia erayidan gadaxvewili ojaxebisTvis, romelTa wevrebic al-qaidas rigebSi ibrZvian. mokled, mivxvdi, rom maT Cemi naxva swored amitom ar undodaT. zedmet problemebs maridebdnen... aravin icis, amjerad sad arian da arc maT surT, rom vinmem ipovnos. amboben, rom kvlav baRdadSi dabrundnen, magram, amjerad, me veRar vaxerxeb iq moxvedras. Tanac, SeuZlebelia maTi povna kardakar siaruliT qalaqSi, romelic konspiraciis yvelaze daxvewili formaa. ukve sakuTar saxlebSi apatimrebdnen baRdadelebs, abu-Rraibi gadatenili iyo patimrebiT, sasamarTlo aRar arsebobda, erayeli ojaxebi amaod eZebdnen dapatimrebul naTesavebs, yvela sakiTxi mikerZoebulad wydeboda, aravin isjeboda... wels SeuerTda da, rogorc ukve giTxari, me amas uTqmeladac vxvdebodi. mogvianebiT, Sematyobines, rom general saCetis ufrosi Svili omari, al-qaidas erT-erTi razmis meTauri gaxda. erTi kviris win ki, Cemma kargma megobarma, erayelma Jurnalistma, Sematyobina, rom ahmedi da SesaZlebelia, mustafac datyvevebulebi arian. maT bralad alqaidas wevroba edebaT. es sakmaod seriozuli braldebaa, miT umetes, rom maTi bedi ara amerikelebis, aramed, erayelebis xelSia. es bevrad uaresia, vidre amerikelebis tyveobaSi yofna. rac Seexeba alis, yvelaze gulRias da megobruls, is, ramdenadac CemTvis gaxda cnobili, 2008 wlis dasawyisSi, erT-erTi brZolis dros mokles. _ icodnen an xvdebodnen Tu ara isini, an ician Tu ara dRes, rom wignis personaJebi arian? _ maT ukanasknelad 2005 wels Sevxvdi. mas Semdeg maTi naxvis saSualeba aRar momcemia. ra Tqma unda, vcdilobdi maT moZebnas sxvadasxva arxebis saSualebiT, generlis yofili mcvelebiT 80 cxeli Sokoladi _ ramdenad dasrulebuli migaCnia wigni am ojaxis ukanaskneli Tavgadasavlebis gareSe? xom ar ggonia, rom maT- interviu _ rogorc amboben, meore wigni, rogorc wesi, pirvelze ufro rTuli dasaweria. ramdenad rTuli aRmoCnda SenTvis am wignze muSaoba? REUTERS _ rodesac ici, ra unda wero, gansazRvruli gaqvs mimarTuleba, Txrobis forma da ase Semdeg, maSin yvelaferi normaluradaa. Tavidan Zalian gamiWirda, radganac yvelaferi zemoT Tqmuli maklda. ar vicodi, rogor amewyo, baRdadi 2008 SemiTxzavs. `mdogvis marcvlis wona“ dokumenturi prozaa. _ bolo SekiTxva, _ ramdenad Zneli aRmoCnda SenTvis am wignis gamomcemlebisaTvis miyidva? _ wigni jer kidev dasrulebamde mivyide Cems inglisel gamomcemels, romelmac Cemi pirveli wigni „istoriebi, romlebic movipare“ gamosca saqarTveloze. sul ramdenime kviris win ki ukve dasrulebuli varianti amerikel gamomcemels mivyide. maT Zalian swrafad iyides wigni da araviTari problemebi ar mqonia. es cota gasakviria, vinaidan, rogorc Tqvi, amerikaSi asobiT wigni gamoicema erayis Temaze. magram mgonia, rom Cemi wigni mainc gansxvavdeba danarCenebisagan. am wignSi amerikelebi sadRac ukan, meore planze arian gadasulni; istoria erayelebis mieraa moyolili da maTi TvaliTaa danaxuli. ra Tqma unda, sruliad SesaZlebelia, rom gamomcemlebs eTqvaT, _ `oh, RmerTo, kidev erTi wigni erayze!~ magram sabednierod, es ase ar moxda. me magra gamimarTla... baRdadi 2008 REUTERS _ mimaCnia, rom am istorias aqvs Tavisi logikuri dasasruli, vinaidan wignis mTavari personaJi mainc am ojaxis Tavi da mamaa, romelic ukve cocxali aRaraa. ase rom, am ojaxis Semdgomi Tavgadasavlebi, albaT, ukve sxva wignis masalaa. Tumca, aqve vityodi, rom Zalian maklia da menatreba baRdadi; didi siamovnebiT davbrundebodi iq, im SemTxvevaSic ki, Tu saCetebis ojaxis naxvis saSualeba ar momecemoda. rogor momeyola istoria, saidan damewyo. TiTqmis sami wlis ganmavlobaSi ase grZeldeboda. xan erT Tavs mivawydebodi, xan meores. mere ki, saCetebis ojaxis istorias kidev ramdenime personaJi da ambavi daemata da gasul wels, rodesac jer damaskoSi, mere ki amanSi vimyofebodi, yvelaferi Tavis adgilze dadga. am qalaqebSi uamravi erayelia gadaxvewili da ise moxda, rom zogierTTan saubrisas aRmovaCine, rom TiTqmis yvela maTgani an piradad icnobda an kidev smenoda mainc generali saCetis Sesaxeb. swored maTma moyolilma istoriebma `amomavsebines xvrelebi“. es xom araa mecnieruli Sroma erayze da erayelebze? es wigni mTlianad adamianebis mogonebebzea agebuli; maT zepir monaTxrobze. ra Tqma unda, vcdilobdi Cems xelT arsebuli istoriebis gadamowmebas, Tumca, zogjer amas ver vaxerxebdi xolme, Tanac, me sakmaod kargad vasrulebdi „saSinao davalebebsac“ _ vkiTxulobdi wignebs erayze, sadamze, baRdadze... magram Cemi wigni mainc pirveladi Semecnebis Sedegia da ara wakiTxulis interpretaciis mcdeloba. me araferi REUTERS Tan kontaqtis SesaZlebeli ganaxlebiT moaxerxebdi saCetebis ojaxis istoriis kidev ufro detalurad da dramatulad moyolas? baRdadi 2008 cxeli Sokoladi 81 misi mesame da yvelaze morwmune vaJiSvili. uendel sTivensoni mdogvis marcvlis wona The Weight of a Mustard Seed (nawyveti wignidan) inglisuridan Targmna kaxa Tolordavam utyuar sasworiT gavmarTavT aRdgomis dRisTvis; arcerTi suli araferSi daiCagreba. erTi misxalic rom iyos mdogvis marcvlisa, mivcemT mas. sakmarisni varT Cven aRmnusxvelebad! yurani _ 21. 48(47) Targmani - giorgi lobJaniZe 82 cxeli Sokoladi ahmeds, qamil saCetis da um-omaris SuaTana vaJiSvils, natifi aRnagoba da lamazi saxe hqonda. mis muqad gamWvirvale TvalebSi raRac auxsneli poezia Cabudebuliyo. bzinvare, bembiviT faxula wamwamebi hqonda, Tumca Tavi frTxilad eWira; kargad dauToebuli, yelTan bolomde Sekruli diSdaSa an sufTa jinsi da Savi sviteri ecva xolme. arc erTi misi Jesti ar iyo emociuri an zedapiruli; saubrisas xelebs ar ixmarda. vardis kvirtiviT wiTeli tuCebi sakuTar TavSi darwmunebuli kacis iers aZlevda. afeTqebis talRam fanjrebis SuSebi Seacaxcaxa. ahmedma lamazad Cawikwikebuli kbilebiT gaiRima, `CvenTvis es xma musikasaviTaa~. xuTi wlis iyo, iranTan omi rom dasrulda. es misi bavSvobis erT-erTi yvelaze adreuli mogonebaa. mamam manqanaSi Caisva da abu navasis quCiT sanapirosken gaaqrola, qalaqis parkis zolis da mdinaris piras Camwkrivebuli restornebis Cayolebaze. daamaxsovrda caSi wiTel-mwvane varskvlavebad gafantuli, uzarmazari jadosnuri qrizanTemasaviT gaSlili feierverki. maRaziebis mepatroneebi quCebSi gamvlelebs tkbileuls urigebdnen, xolo dardimandi mdidrebi musikosebs qiraobdnen da sakuTar baRebSi akvrevinebdnen. mTeli qalaqi zeimobda; yvelgan sufra iyo gaSlili. qalaqs modebuli mozardebi wyliT savse kasrebiT dasdevdnen gamvlelebs, mopipine manqanebidan gadmohyavdaT mZRolebi da did baRdadur wuwaobaSi iTrevdnen yvelas. dReebis ganmavlobaSi avtomatebis kakani ayruebda iqurobas. saqme iqamde mivida, rom sadami televiziiT gamovida da xalxs TxovniT mimarTa daeokebinaT emociebi, radgan bevri saxiCrdeboda SemTxveviTi tyviebiT. ahmeds daamaxsovrda gaxarebuli mama, romelic pirdapir manqanis fanjridan isroda haerSi. mas arasdros unaxavs is aseTi bednieri. dasrulda, rvawliani omi dasrulda! `qalbatonebo da batonebo, Cven is daviWireT~. 2003 wlis dekembers amerikelebma sadRac bunkerSi gamoiWires sadami _ gaburZgnuli, pirquSi, wvermoSvebuli, damarcxebuli, Svilebdaxocili, qveyanawarTmeuli. erayelebi televizoriT uyurebdnen Tu rogor usinjavdnen amerikeli samxedro eqimebi mas piris Rrus, yuris niJarebs da Tmebs, ise, TiTqos rwyilebs eZebeno. es iyo da es; amis garda sxvas arc arafers uCvenebdnen. es kadrebi wyenis da aRgznebis nazavs badebda adamianebSi. garkveuli TvalsazrisiT, sadamis aseTi damcireba bevr erayels moxvda gulze. me TviTon msmenia mis mier nawamebi adamianebis piriT naTqvami: `ara, ase ar unda epyrobodnen mas. bolos da bolos, is xom Cveni prezidenti iyo~! qalaqi isev avtomatebis kakanma gaayrua. ba-ba-ba-ba-bax... sibrazis da sixarulis ucnauri gamovlineba. saCetebis ojaxi bednieri iyo; maT saxlSi sixarulma daisadgura. um-omarma, generlis qvrivma, RimiliT miTxra, rom alis, yovelTvis yvelaze impulsurs, iaraRis daTreva, gareT gavardna da haerSi srola undoda, magram man da alis debma aukrZales amis gakeTeba. `ara, ara, nu izam amas, Torem amerikelebi movlen da dagiWeren!~ alim darcxvenilad moikatuna Tavi da Cven yvelam magra vicineT. gamojavrebiT vuTxari, rom srolis xma erTaderTi ram iyo, rac srulad gamoxatavda erayul suls: isrodnen qorwilebSi, kuveitis fexburTis gundis damarcxebisas, rodesac manqanebiT Ca- nawyveti wignidan xergil quCebSi iWedebodnen, rodesac ubralod brazdebodnen, vinmes afrTxilebdnen, an rodesac Svili uCndebodaT. sul isrodnen. isini Tavaziani TanxmobiT miqnevdnen Tavebs da CemTan erTad icinodnen, rodesac oTaxSi ahmedi Semovida. man misalmebis niSnad xeli mkerdze daido. ramadani iyo da ojaxi marxulobda. ahmedi odnav fermkrTali da gadaRlili Canda marxviT. ho, zeimis sababi namdvilad hqondaT sadamis dapatimrebis gamo, magram is amisTvis madlobas namdvilad ver gadauxdida amerikelebs. misTvis okupacia eris Seuracxyofas niSnavda. `amerikelebs rom vxedav, sakuTari xeliT mindeba maTi mokvla,~ _ Tqva um-omarma ise, rom mis xmas siTbo ar dakargvia. `iqneb SegveSvan, Tu maT mokvlas gavagrZelebT~, _ imedianad Tqva Sadvanma. ahmedi fiqrobda, rom erayuli policia arafriT Camouvardeboda amerikuls. policia okupantebTan TanamSromlobda, maSasadame is mujahedebis saxels bRalavda. `isini amerikelebze ufro imsaxureben sikvdils~, _ Tqva ahmedma. misTvis Ralati okupaciaze uaresi iyo. `isini xom dampyroblebs exmarebian~. ahmedi sasuliero saswavlebelSi swavlobda, amitomac, yovel sisxam dilas iRviZebda salocavad da yuranis wasakiTxad. miTxra, rom vera da ver gadaewyvita, Tu romeli sura uyvarda yvelaze metad, radganac misTvis yuranis yvela strofi unaklo iyo. yurani _ sibrZnis, kanonis, winaswarmetyvelebis gansaxiereba, istoriis da momavlis Semajamebeli wigni, RmerTis xorcSesxmuli sityva, ukidegano da amouwuravia. ahmedis didi, moyavisfro Tvalebi mTeli Tavisi silamaziT anaTebdnen. yoveldRe is am uzarmazari wignis raRac nawils izepirebda. RamRamobiT, xSirad, mama esizmreboda xolme. sizmarSi, samxedro formaSi gamowyobili mzrunveli da dinji mama arigebda, rom Seeswavla yurani ise, rogorc is yovelTvis ocnebobda; yurani mSvidobas niSnavda. `yvelam unda icodes, rom is, rac yuranSi weria, WeSmaritebaa~, _ miTxra ahmedma, `is Cvenze win iyureba. iq ukve yvelaferi Cawerilia. Cven isRa dagvrCenia, rom mivxvdeT raze gvelaparakeba~. ki ara, aramed unda Tqva - inSalah, RvTis nebiT, da yovelTvis ase ilaparako xvalindel dRezeo. ahmedisTvis aseTi SezRudvebi iseTive bunebrivi iyo, rogorc avtoriteti, saidanac es SezRudvebi modioda. `rodesac is geubneboda, rom raRac unda gagekeTebina, es imas niSnavda, rom ar arsebobda arc dRes da arc xval; yvelaferi imave wams unda Segesrulebina. es samxedro brZaneba iyo. amas kidev aitanda kaci, Tu arafers aSavebdi, magram kai biWi iyavi da, rame SegSloda _ ara, namdvilad ar mindoda mis siaxloves yofna, rames Tu vaSavebdi xolme~. aTis Tu TerTmetis iqneboda ahmedi, yuranis Sesaswavlad meCeTTan arsebul sazafxulo skolaSi rom Seiyvanes. meCeTi misTvis wmidaTawmida iyo. iq gamoirkva, rom arcTu urigod gamosdioda surebis zuTxva da imasac daakvirda, _ meCeTze rom yveboda mama, ufro yuradRebiT usmenda xolme. drodadro, romelime suras uSecdomod rom ityoda, mowonebis niSnad mama Tavs daukravda. ahmedma mamas sTxova sasuliero saswavlebelSi gaegzavna skolis damTavrebis Semdeg da Tanxmobac miiRo. mozardobaSi ocnebobda imami gamxdariyo, adamianebi daemoZRvra da islamTan mimarTebaSi maTi cnobismoyvareoba daekmayofilebina. ara, ahmedma Tavi gaiqnia, mogzauroba mas ar ainteresebda. `arc meqaSi waxvidodi?~ ahmedma dinjad daaqnia Tavi. `inSalah~. ramadanis dros ahmedi ufro xSirad saxlSi ijda da zogjer, rodesac maTTan mivdiodi, Camojdeboda da mesaubreboda gansxvavebebze rwmenaSi, aRmosavleTze da dasavleTze, morwmuneebze da urwmunoebze. `yvelas Tavisi Sexeduleba aqvs rwmenaze da Cven pativs vcemT maT azrs, _ ambobda is RimiliT, _ magram isic faqtia, rom erT-erTi Cvengani cdeba~. ahmeds uyvarda CemTan islamze da muhamedis magaliTze saubari. me aTasobiT kiTxva mitrialebda TavSi samoTxeze, Roris xorcze, qalebze da jihadze. ahmedi arc erT Cems SekiTxvas upasuxod ar tovebda. islami samoTxis kamkama tbasaviT gamWvirvale iyo misTvis. sadamis dapatimrebidan erTi Tu ori dRis Semdeg, rodesac `qalbatonebo da batonebo, Cven is daviWireT~. 2003 wlis dekembers amerikelebma sadRac bunkerSi gamoiWires sadami - gaburZgnuli, pirquSi, wvermSvebuli, damarcxebuli, Svilebdaxocili, qveyanawarTmeuli. erayelebi televizoriT uyurebdnen Tu rogor usinjavdnen amerikeli samxedro eqimebi mas piris Rrus, yuris niJarebs da Tmebs, ise, TiTqos rwyilebs eZebdneno. es iyo da es; amis garda sxvas arc arafers uCvenebdnen. bavSvobaSi kargad ar swavlobda; gansakuTrebiT maTematikaSi moikoWlebda. axsovs, Tu rogor umowmebda mama saSinao davalebebs arabuli enis saxelmZRvanelodan da rogor acofebda ahmedis araswori pasuxebi. amas rom miyveboda, SiSiT daburZgla mamis simkacris gaxsenebaze. erTxel mamisTvis uTqvams, rom raRac saqmes momdevno dRes gaakeTebda. qamil saCets uTqvams, ara, ase adhamiaSi mis mxardasaWerad gamarTuli ramdenime demonstracia amerikelebma daarbies, ahmeds SevekiTxe: `ras gaswavlidnen sasuliero saswavlebelSi?~ `gvaswavlidnen yvela SemxvedrisTvis gveTqva salam, mSvidoba Tqven, ara aqvs mniSvneloba Tu vin iqneboda. gvaswavlidnen, rom Segvendo maTTvis, vinc ziani mogvayena.~ cxeli Sokoladi 83 nawyveti wignidan `ki, magram, es xom Zalian Znelia?~ „diax, yuranSic ki weria, rom amis unari yvelas rodi aqvs.~ `sadami gezizReba?~ `diax, me jer kidev mezizReba is~. „unda gezizRebodes, Tu unda patiobde?~ „patieba imas niSnavs, xelSi rom Camvardnoda ar movklavdi. dRes ukve naklebad mainteresebs, ra bedi eweva mas~. `amerikelebze ras ityvi?~ `oh, amerikelebis SemTxvevaSi yvelaferi sxvagvaradaa~. ahmedma miTxra, rom maT, vinc brZoliT movida, brZoliT unda daxvde. `magram es xom kidev ufro met sikvdils niSnavs? kacis kvlas ra, SeuZlia sibrazis ganeleba an Secdomis gamosworeba?~… `SurisZiebas gulisxmob?~ _ SemekiTxa ahmedi. `albaT~. `yvelaferi es islamamde arsebuli Cvenive arabuli fesvebia. Zmas Tu momiklav, iZulebuls gamxdi, mogkla. Cemi sindisi ar momcems uflebas, rom vicocxlo, sanam Sen cocxali iqnebi. muhamedma es tradicia kanons daumorCila. islamSi asea, _ Zmas Tu momiklav, ver mogklav; mTavrobam unda dagsajos da Cems magivrad iZios Suri. arsebobs sami arCevani: an xelisuflebas vatyobineb, rom Zma momikali, an vTanxmdebi Sengan sisxliani fulis aRebaze, an kidev gpatiob~. `muhamedi romels arCevs?~ `Tu es SemTxveviT moxda, ukeTesi iqneba Tu vapatieb, magram Tu ganzrax mkvlelobaa, ar SeiZleba apatio maT, vinc es Caidina. maTi mokvliT Semdgom mkvlelobebs icileb Tavidan~. `ras niSnavs SemTxveviTi mkvleloba da rodis SeiZleba gaamarTlo kacis kvla? raa kargi imaSi, `wiTel jvarSi~ Tu bombs Seagdeb?~ `jihadi daSvebulia mxolod sxva mebrZolebis winaaRmdeg. rac Seexeba bombebs, gaaCnia SenobaSi vin iyo~. `rogorc wesi, iq an erayelebi imyofebian an ucxoelebi~. `Tu sastumroSi amerikeli vip-persona aTenebs Rames, magram amave dros, iq udanaSaulo adamianebic imyofebian, iTvleba, rom im udanaSauli adamianebis sikvdili dasaSvebia, radganac ar gaqvs ufleba, amerikeli vip-personis mokvlis Sansi gauSva xelidan. davuSvaT, Tavdasxmisas 20 udanaSaulo adamiani daiRupa, magram Tu amerikeli cocxali darCa, es imas niSnavs, rom mogvianebiT is aTasobiT udanaSaulos moklavs~. `es ra, yuranSi weria?~ `yuranSi ar weria, rom miznis misaRwevad udanaSaulo adamianebis mokvla daSvebulia, magram yvela islamur liders Tavisi dajgufeba hyavs da piradi azri gaaCnia imaze, Tu rogor gaigos yuranSi dawerili. marTalic iyos SeiZleba da mtyuanic~. `magram yuranSi xom garkveviT weria omze da misi warmoebis Sesaxeb? ratomaa dasaSvebi sxva interpretacia?~ ahmedi Tavdajerebuli kaci gaxldaT. misi gamoxedva sakuTari misiis mniSvnelobiT iyo savse. misi priala, wablisferi warbebi erTxelac ar Setokebula Cem mier gamoTqmuli protestis gamo. zogjer, saubrisas, raRac mosazrebis xazgasmis mizniT an protestis niSnad, is Tavisi lamazi, daxvewili TiTebis wverebs axebda erTmaneTs. Cems yvela kiTxvas pasuxi mohyveboda. pasuxi RmerTis mier iyo nakarnaxevi da ahmedic moTminebiT mixsnida am martiv WeSmaritebas. `yurani sakmaod detaluria jihadTan mimarTebaSi. variantebi mis amoqmedebasTan dakavSirebiT arcTu ise bevria. sa84 cxeli Sokoladi bolood, yvelaferi iqamde dadis, Tu rogoraa SesaZlebeli miznis miRweva da aq yurani sakuTari arCevanis uflebas gitovebs~. `magram udanaSauloTa mkvleloba xom gansazRvravs parametrebs? avtobusebSi afeTqebuli israelelebi mebrZolebi ar arian.~ `israelelebi gansakuTrebuli SemTxvevaa. isini movidnen da ukiTxavad dasaxldnen Cvens miwebze. rodesac palestineli TviTmkvleli avtobuss afeTqebs, im avtobusSi myofi arc erTi israeleli udanaSaulo ar aris~. `magram TviTmkvleloba xom haramia?~ `ho, TviTmkvleloba codvaa, Tumca, jihadi gansakuTrebuli SemTxvevaa. TviTmkvleli sakuTar Tavsac ifeTqebs, magram amave dros, is sakuTari religiisaTvisac akeTebs sasikeTo saqmes~. `migaCnia, rom is sakuTari rwmenis danarCeni samyaros TvalSi asamaRleblad akeTebs amas?~ „dae, sxvebs Tavisi azri hqondeT amis Sesaxeb. is ki, rogorc tanjuli wmindani, zecas amaRldeba~. `TerTmet seqtemberze ras fiqrob?~ ahmedma Tvalebi daaxamxama. `niu-iorkze Tavdasxmas gulisxmob~? ho. rodesac ori uzarmazari Senoba miwasTan gaaswores~. `ho, es jihadi iyo, _ gaeRima ahmeds, _ da me Zalian bednieri viyavi. „jihadi amerikis winaaaRmdeg?~ „sanam amerika islamur qveyanas utevs, jihadi amerikis winaaRmdeg ar Sewydeba.~ `2001 wels romel islamur qveyanas esxmoda Tavs amerika?~ „bevr sxvadasxva qveyanas, _ gajiutda ahmedi, gansakuTrebiT bosnia-hercogovinaSi, sadac uamravi adamiani gawyvites.~ me moTminebiT avuxseni mas, rom amerikas ki ar gauwyvetia bosnieli muslimebi, aramed piriqiT, icavda kosovoel muslimebs serbebisagan. Semdeg pirdapir vkiTxe: „aba, sad esxmoda Tavs amerika muslimebs 2001 wels?~ ahmedma movliT mipasuxa. `is islams arapirdapiri gziT ebrZvis. zustad ar vici, magram amerika zewolas axdens muslimebze. bevr qveyanaze. zustad ver getyvi romelze~. `daixocnen Tu ara udanaSaulo adamianebi niu-iorkSi?~ `Tu simarTlea is, rom es al-qaidas gakeTebulia, maSin es didi ziania amerikis ekonomikisaTvis.~ `ahmed, _ odnac dasavluri qedmaRlobiT gamovceri kbilebSi, es yvelaferi aranairad ar asaxula amerikis ekonomikaze~. ahmedma isev sxva taqtikas mimarTa. „ho, amboben, rom es al-qaidas gakeTebulia, magram piradad me, mgonia, rom es TviTon amerikelebis naxelavia. im orma TviTmfrinavma uzarmazari propaganda gaswia terorizmis winaaRmdeg. amis Semdeg maT SeeZloT nebismier islamur qveyanas dasxmodnen Tavs im sababiT, rom terorizms ebrZvian avRaneTsa da eraySi.~ 2001 wlis bolos buSis `borotebis RerZis~ SuagulSi, TeiranSi vmuSaobdi da Cemi naxevrad legaluri satelituri antenis meSveobiT (da movlenebis siurrealobiT saxeze momdgari dabneuli RimiliT) vuyurebdi Tu rogor afrqvevda eraySi omis mxardasaWer ritorikas `foqsis~ arxis axali ambebis manqana. samxreT Teiranis gapartaxebul nawilSi wavedi, sadac im erayel ltolvilebs gavesaubre, vinc sadamis terors gamoe- nawyveti wignidan qcnen; TiTqmis yvela maTgani Siiti iyo. Semdeg ki, sazRvari gadavkveTe da erayul qurTistanSi gadavedi. iqaurebi miyvebodnen anfalze, qimiur Setevebze, miwasTan gasworebul soflebze da saZmo saflavebze. erayelebis monayoli nebismieri ambavi tkiviliT da tanjva-wamebiT iyo savse. moxuci kacebi diSdaSebs ikapiwebdnen, CemTvis majebze SerCenili borkilebis ovaluri anabeWdebi rom eCvenebinaT; vusmendi ukbilo beber qalebs, romlebic miyvebodnen, Tu rogor miaTrevdnen sadRac maT Svilebs jariskacebi da rogor uwvavdnen saxlebs; qurTebi miyvebodnen momwamvleli gazis sunze, romelic filtvebs axalgazrda kaci vnaxe. mas is ubedureba xvda wilad, rom TebervalSi daibada da Tvrametis rom Sesrulda, amerikelebis Semosvlamde xuTi kviriT adre, samxedro uniforma misces, oRond ara iaraRi, da sangarSi ukres Tavi. erTxelac B52-ma bombi Camoagdo da marjvena fexi da xeli waacala. janmrTeli da lamazi axalgazrda kaci iyo; gaRimebas cdilobda; miTxra, rom tkivilebi Zalian awuxebda, magram wamlebic hqonda da uZilobis gasaqarwyleblad mSoblebis mier saxlidan motanili magnitofonis smenac SeeZlo. yvela im arnaxuli Zaladobidan, ris naxvamac momiwia, _ sikvdilis, gvamebis, dasaxiCrebuli `Tu sastumroSi amerikeli vip-persona aTenebs Rames, magram amave dros iq udanaSaulo adamianebic imyofebian, iTvleba, rom im udanaSauli adamianebis sikvdili dasaSvebia, radganac ar gaqvs ufleba, amerikeli vip-personis mokvlis Sansi gauSva xelidan. davuSvaT, Tavdasxmisas 20 udanaSaulo adamiani daiRupa, magram Tu amerikeli cocxali darCa, es imas niSnavs, rom mogvianebiT is aTasobiT udanaSaulos moklavs~. wvavda da vaSlis da nivris suni asdioda; adamianebi mkerdze mikruli bavSvebiT xelSi ixocebodnen. im dros jer kidev sakmaod miamiti viyavi. CemTvis sadami cudi mmarTveli iyo, romelic sakuTar xalxs Cagravda da xocavda; Sesabamisad, Tu mis mosacileblad Zala iyo saWiro, vfiqrobdi me lamis ahmediviT, maSin namdvilad Rirda am nabijis gadadgma. mjeroda im principebis da mosazrebebis, razec vizrdebodi, naxevrad amerikeli, naxevrad ingliseli, gajerebuli patiosnebis, siZlieris, uflebebis da demokratiis cnebebiT. 2003 wlis martSi, erayul qurTistanSi yofnisas, eraySi omis dawyebis molodinSi, vusmendi erayuli kampaniis moralur sisworeSi darwmunebuli Toni bleris anTebul gamosvlas parlamentSi, vusmendi qolin fauelis mier gaerTianebuli erebis organizaciaSi warmodgenil detalur analizs masobrivi ganadgurebis iaraRis arsebobaze. mjeroda Cemi mTavrobebis, ara yvelafris, rasac isini ambobdnen, magram mjeroda, rom isini kargi tipebi iyvnen. omi rom daiwyo, qveynis CrdiloeTiT gavemgzavre, sadac iseTi sigiJe ar trialebda, rogorc baRdadSi. iq yofnisas ZiriTadad imas vuyurebdiT, Tu rogor bombavdnen amerikelebi dedaqalaqs da velodebodiT baRdadis dacemas. rodesac sadamis Zegli Camoagdes, es niSani iyo mosulisa da kirkutisTvis rom iqac igive gameorebuliyo. Cven manqanebiT gadavkveTeT Sida sazRvari da post-sadamur areulobas SeverieT aTasobiT gabednierebul qurTTan erTad, visac, rogorc iqna, mieca naTesavebis da axloblebis naxvis saSualeba. gzadagza isini arbevdnen iaraRis sawyobebs da anadgurebdnen yvelafers, rac baaTistebTan iyo kavSirSi: policiis ganyofilebebs, ofisebs, yvelafers, rac gzad xvdebodaT. maxsovs, ori Tu sami dRis Semdeg, rodesac areuloba odnav Cawynarda, sadamis mier aSenebul did hospitalSi wavedi (romelsac naCqarevad gadaarqves saxeli da azadi daarqves, rac qurTulad Tavisuflebas niSnavs), sadac sawols mijaWvuli Cvilebis Tu saavadmyofoebis sisxliT morwyuli mimRebebis,_ am SemTxvevam mainc yvelaze ufro imoqmeda Cemze. ar vici, ratom. Tu adre is jariskaci iyo, misgan axla mxolod da mxolod invalidi biWiRa darCeniliyo, dangreuli sxeuliT da uimedo momavliT. dedamisi Zalian wuxda Svilze, vin miscemda samsaxurs? vin gayveboda colad? me misi xeli xelSi meWira da vaimedebdi, rom yvelaferi kargad iqneboda, rom daxmareba es-esaa movidoda, rom sul raRac ramdenime TveSi mTels eraySi dasavleli eqimebi da jandacviTi programebi imuSavebdnen, rom arsebobda axali teqnologiebi da eleqtroimpulsebze momuSave titaniumisagan damzadebuli saswaulmoqmedi protezebi, romelTa meSveobiTac misi vaJiSvili `axaliviT gaxdeboda~, vumtkicebdi, rom mas hqonda momavali. vfiqrob, im dros Cemive sityvebis mjeroda. oms ar SeuCerebia represiebi eraySi. piriqiT, adamianebis Cagvra gagrZelda da gauaresda; imata mkvlelobis da wamebis SemTxvevebma. yovel momdevno wels axal-axali ubedureba mohqonda. okupantebis da maTi mokavSireebis Secdomebma, adgilobrivebTan kavSiris damyarebis uunarobam, maTma uRirsobam da uvicobam, kosmetikurad Selamazebuli amerikuli `mwvane wonis~ farglebSi moiyara Tavi. londonsa Tu niu-iorkSi rom miwevda dabruneba, lamis guli mereoda politikosebis layafze, tyuils tyuilze rom iZaxdnen. am ubedurebis dawyebidan wlinaxevris Semdeg, jorj buSi meore vadiT airCies prezidentad. ra Tqma unda, ahmedis konspiraciis Teoriebi mcdari iyo, magram ara naklebi kliSe, vidre misi sapirispiro mosazreba, kerZod ki is, rom demokratiis danergva ZaliTaa SesaZlebeli. ubralod, ahmedis RirebulebaTa paketi monetis meore mxare iyo; swored es aZlevda saSualebas or prezidents, erTmaneTTan mimarTebaSi ase xSirad exmaraT sityva `boroti~. Cven yvela CvenTvis kargad nacnob, misaReb da sayvarel sivrceSi vizrdebodiT, iq arsebuli sazogadoebis mier dacxeli Sokoladi 85 nawyveti wignidan wesebuli wesebis da tradiciebis farglebSi; sadRac Sors, zRvebis gadaRma ki, is gveleSapi budobs, romelsac `sxva~ ewodeba. ahmeds sisxlSi hqonda gamjdari is tradiciebi da Sexedulebebi, romelic im sazogadoebam moaxvia Tavs, sadac daibada da gaizarda. misTvis mTavari iyo ojaxi, islami, WeSmariteba, xolo danarCen samyaros piri hqonda Sekruli muslimebis da arabebis winaaRmdeg. nebismieri CvenganiviT, isic Tavs moxveuli mikerZoebuli informaciis da propagandis erTgvari nazavi gaxldaT. SeiZleba, xSirad cinikuri an daundobeli yofiliyo, magram amave dros, axalgazrda, gabrazebuli kaci iyo da, rogorc mamaCemi ityoda xolme, rodesac espaneTis samoqalaqo omis monawile internacionalistebis (orueli, kestleri, roberT jordani da sxvebi) axalgazrdul idealizmze saubrobda, ahmedi `izmebis qselSi iyo gabmuli~. is ideologias iyo mijaWvuli _ salafizms, jihadizms, nacionalizms, _ romlebic yvela sxva ideolo- mxars ebraelebi uWeren. Cven unda SevebrZoloT am codvilebs yvelgan, CrdiloeTidan samxreTamde, erT muStad SevikraT da vebrZoloT ise organizebulad, rogorc amas Cveni religia gvaswavlis~. amas mujahedebis winaaRmdegobis amsaxveli kadrebi mohyveboda: TviTnakeTi bombebiT gatenili satvirTo manqanebi, saxeaxveuli mebrZolebi, gzis miRma Casafrebuli mebrZolis mier distanciuri pultiT afeTqebuli amerikuli javSnosanis, xeliT gadaRebuli, mocaxcaxe kadrebi, mokluli kolaboracionistebis sapasporto fotoebi da sxva dokumentebi... mere: mujahedebis jgufi naRmmtyorcns dgams Ramis sibneleSi. epizodi maSxalis momwvano SuqiTaa ganaTebuli. ahmedis komentari: „isini sastumros afeTqebas apireben amiT.~ `gmadlobT, ahmed. im sastumroSi me vcxovrob.~ amerikeli jariskacebi angreven WiSkrebs da saxlebSi uvardebian erayelebs Ramis reidebis dros; erayeli tyveebis jgufi, _ ukan gadagrexili, Sekruli xelebi, SeSinebuli saxeebi gadaWedil sabargo manqanebSi; amerikeli jariskacebi naxevradSiSvel kacs miaTreven quCaSi da avtomatebis jers uSenen samoqalaqo pirebs. kadrsmiRma CaxleCili xma ambobs: `rogor SeiZleba gaCumde, rodesac Sen garSemo aseTi ram xdeba~? giebis msgavsad, konkretul da mkafio pasuxebs sTavazobdnen usamarTlo da areul-dareul droSi. es CvenTvis ucnob prizmaSi damaxinjebulad areklili faqtebiT savse calmxrivi Sexeduleba iyo. ahmedTan kamaTis dros vTxovdi xolme, awonil-dawonili pasuxebi gaeca CemTvis, magram misi javSanSi Camjdari TviTdajereba umtkivneulod isxletda yvelafer imas, rac mis xedvas ewinaaRmdegeboda. erTxel ahmedma erT-erTi meamboxe razmis, ansar al sunas wevrebis mier gadaRebuli video Canaweri miCvena. Canaweri okupantebis mier Cadenili mxecobebis CvenebiT iwyeboda. amerikeli jariskacebi angreven WiSkrebs da saxlebSi uvardebian erayelebs Ramis reidebis dros; amis Semdeg, naCvenebi iyo erayeli tyveebis jgufi, _ ukan gadagrexili, Sekruli xelebi, SeSinebuli saxeebi gadaWedil sabargo manqanebSi; amerikeli jariskacebi naxevradSiSvel kacs miaTreven quCaSi da avtomatebis jers uSenen samoqalaqo pirebs. kadrsmiRma CaxleCili xma ambobs: `rogor SeiZleba gaCumde, rodesac Sen garSemo aseTi ram xdeba~? samontaJo Wra. amjerad ukve dinjad wakiTxuli kadrsmiRma teqsti: `RmerTs uyvars isini, vinc Tavisi rwmenis dasacavad ibrZvian. iyavi momTmeni da nu iTanamSromleb mterTan. jihadi eraySi mcxovrebi yvela muslimis valia da isini, vinc ibrZvian, WeSmariti muslimebi arian. Cven yvelam unda miviRoT monawileoba jihadSi da danarCenebsac movuwodoT SemogvierTdnen... Cveni eris dasacavad. Cveni mtrebi Cvenive rwmenis gasanadgureblad movidnen aq; okupantebi qveynidan unda gavaZevoT. amerikelebi aq sakuTari interesebis gamo movidnen. maT 86 cxeli Sokoladi Semdeg: TiTqmis aTi wuTis ganmavlobaSi kamera mimarTulia xelebisken, romelic mizandasaxuli siCqariT aerTebs naRmmtyorcnis mavTulebs. erT-erTi iq myofi cdilobs, asanTiT moukidos patruqs, magram asanTs monaberi qari aqrobs. is meore Rers ukidebs, romelic erTs ielvebs da qreba, amas Semdegi mohyveba; xuTi Tu eqvsi aranTebuli asanTis Reri. mujahedebi naRmmtyorcns mdebareobas ucvlian, Tan CurCuleben: `Cawie, odnav gverdze, kidev~. mere ki, rogorc iqna, cecxli patruqs ekideba da raketa feirverkiviT iWreba Ramis caSi, Tumca, mizans ver aRwevs. 2004 wlis martSi, oTxi amerikeli kontraqtori manqanidan gadmoaTries felujaSi, xeze Camokides, kidurebi daaWres da dawves. male faruli winaaRmdegoba Ria dapirispirebaSi gadaizarda. erayis ganTavisuflebis wlisTavis aRsaniSnavad quCebi dacarielda. erTxel, imisTvis, rom gamerkvia, ra xdeboda, manqanaSi Cavjeqi da dasavleT gareubnisken gavemarTe. gzaze cecxlwakidebul tanks movkari Tvali. `bleqhoqis~ tipis ori vertmfreni ise dastrialebda Tavs cecxlwakidebul tanks, rogorc buzebi leSs. im droisTvis ahmedi ukve aRar dadioda sasuliero saswavlebelSi. misi Zmis, alis coli, ibn haiTemis universitetSi eswreboda leqciebs, magram Senobas bombi daeca. axla yvelani saxlSi isxdnen raRacis molodinSi da mobiluri telefonebis meSveobiT igebdnen Worebs Tu informacias axloblebisgan. >>> gagrZeleba gv. 150 rusuli saxli "rusuli saxli" sanqt-pererburgis saswavlo centr "zlatoustisa" da m. lomonosovis saxelobis moskovis saxelmwifo universitetis saerTaSoriso ganaTlebis centris oficialuri partniori saqarTveloSi, gTavazobT rusuli enis Semswavlel kursebs: skolamdeli asakis bavSvebisTvis; skolis moswavleebisTvis; studentebisa da magistrantebisTvis; zafxulisa da zamTris sezonur enis kursebs; banakebs sanqt-peterburgsa da saqarTvelos teritoriaze. specialuri enis kursebs: politikosebisTvis; iuristebisaTvis; ekonomistebisTvis; JurnalistebisTvis; eqimebisTvis; sastumrosa da restornis personaliTvis. swavlis sruli kursis damTavrebisas gaicema saerTSoriso serTifikati evrostandartiT B1,B2,C1,C2. saswavlo programis xangZlivobaa wlidan or wlamde, intensiuri kursebi Tvenaxevridan samTvemde. maRalkavificiuri pedagogebi, saswavlo inventariT uzrunvelyofa, saxelmwifo dawesebulebebis, kerZo organizaciebis da kompaniebis TanamSromelTa maTsave ofisebSi momzadeba, rogorc jgufuri ise individualuri mecadineobebis SesaZlebloba, "rusuli saxlis" mTavari upiratesobebia. msoflioSi aprobirebuli saswavlo programebisa da komunikaciisTvis saWiro unar-Cvevebis garda karg megobrul urTierTobebsac dagaxvedrebT. gaxsovdeT, rusul enas yvelaze kargad "rusul saxlSi" aswavlian. misamarTi: WavWavaZis pr. 17a, skola "mermisi"; tel.: 45-18-39; mob: 899 29-33-23, 899 73-73-89 el. fosta: [email protected] istoria ana da niko avtori: nino beqiSvili foto: levan xerxeuliZe ana da niko rva welia col-qmari arian. orives aqvs sayvareli da saintereso profesia; orive sakmaod bevrs mogzaurobs; hyavT 7 wlis andro. mokled, erTi SexedviT, Cveulebrivi ojaxia. ise, me rom mkiTxoT, arc mTlad Cveulebrivi _ statias rom waikiTxavT, amas, mgoni, Tqvenc mixvdebiT. niko ukve naxevari weliwadia, ucxoeTSia _ or TveSi erTxel Camodis xolme. ana ver eleva aqaurobas _ marTla bevri saqme aqvs aq dawyebuli, mosagvarebeli da dasamTavrebeli. ar aris ioli col-qmris ase, cal-calke cxovreba, magram ra qnan, Tavs zemoT Zala araa. niko inasariZe 37 wlisaa, maTematikis mecnierebaTa doqtoria da amJamad 88 cxeli Sokoladi espaneTSi, galisiaSi, bigos da santiagos universitetebSi muSaobs. im mravali qveynidan, sadac namyofia, espaneTi swored am niSniT airCia _ espaneTi saqarTvelos hgavs; espanelebi _ qarTvelebs. es rom miTxra, cotaTi gameRima kidec da gulic metkina. maTematikosi, romelsac arc ZviradRirebuli laboratoria sWirdeba da arc cdebis Catareba, internetis epoqaSi sad iqneba, albaT, ukve aRar aqvs gadamwyveti mniSvneloba _ mTavaria, garkveuli cenzisa da minimaluri pirobebis mqone universitetSi an samecniero centrSi imuSaos. dRes ki, Turme, marto niko ki ara, TiTqmis yvela qarTveli axalgazrda maTematikosi, vinc maTematikas uerTgula, ucxoeTis sxvadasxva samecniero centrebSi gaifanta. amaze niko da ana iseTi guldawyvetiT melaparakebodnen, rom mec ki, visac maTematika bavSvobidanve, rbilad rom vTqva, ar miyvarda da maTematikis maswavlebeli amqveynad lamis yvelaze saSineli monstri megona, SevSfoTdi. fundamenturi mecniereba, maTematika, saqarTveloSi dRes arapopularuli, dabalanazRaurebadi dargia da mecnieri, Tu ucxoeTSi ar imuSava, an kerZo repetitorobas ar mihyo xeli, an paralelurad rame ar moigona, TiTqmis SimSilisTvisaa ganwiruli. a. razmaZis saxelobis maTematikis institutis ufrosi mecnier istoria TanamSromlis xelfasi dRes 185-mde laria. swored am institutSi muSaobs niko. am 185 larad ki, cxovreba Zalian Znelia, albaT, warmoudgenlic. miT umetes, maSin, rodesac mZime gonebriv samuSaos asruleb. es iseTi saqmea, verafers SeuTavseb, ubralod, gadaiwvebi. ana meubneba, am bolo xanebSi niko sul wasasvlelad iwevda. vici, rom marTalic iyo, mec, Cemi profesiiT evropis nebismier qveyanaSi viSovidi samuSaos, magram aq ukve dawyebuli saqmis Sua gzaze mitoveba menanebao. anas saqmianobis Sesaxeb cota qvemoT mogaxsenebT, jer nikos istorias mivyveT. nikos mama xvedri inasariZe 15 wlisa iyo, rodesac saqarTveloSi pirvelad Camoiyvanes mSoblebma. is qarTveli emi- grantebis ojaxSi, parizSi daibada, da iqve miiRo saSualo ganaTleba. nikos babua, qarTveli mwerali, meuRlesTan erTad 1929 wels gaeqca komunistur reJims. inasariZeebis ojaxi II msoflio omis Semdeg, emigrantebis pirvel nakadTan erTad dabrunda saqarTveloSi da maTi istoriac iseTivea, rogoric TiTqmis yvela yofili emigrantisa _ stalinma Sua aziaSi gaasaxla. xvedri inasariZe akademikosia, saqarTveloSi algebruli skolis fuZemdebeli, nikos megobari da Tanamoazre. niko ki _ misi saqmis gamgrZelebeli. ramdenime proeqtze mama-Svili erTad muSaobs. isic, rom niko maTematikosi gaxda, Zalian bunebrivad moxda. maTTan saxlSi mudmivad `maTematikuri~ suli trialebda _ xSirad modiodnen ma- mis moswavleebi da megobrebi, im droisaTvis cnobili qarTveli maTematikosebi, saubrobdnen maTematikis Sesaxeb. ra Tqma unda, maSin nikos am saubrebidan bevri ram ar esmoda, magram sxva profesiaze namdvilad arasdros ufiqria. niko: skola profesiis arCevanSi namdvilad ar yofila stimulis momcemi da, maincdamainc, kargad arc maxsendeba. sasacilo isaa, rom skolaSi kargi maTemetikis maswavlebeli arc myolia. 1987 wels maTematikis fakultetze Cavabare, es is periodia, roca saqarTveloSi erovnuli moZraoba daiwyo da studentobis dro nawilobriv mitingebze gavatareT. es, erTi mxriv, ar iyo cudi, magram, Zalian bevri ram, rac studentobisas unda gaakeTos adamianma, Cvenma Taobam ver cxeli Sokoladi 89 istoria gaakeTa. Tumca, Tbilisis saxelmwifo universitetSi dRevandel situaciasTan SedarebiT, maSin bevrad ukeTesi mdgomareoba iyo, jer kidev SemorCenili iyo Zveli Taobis profesura. mamaCemic maswavlida. maTematikaSi pedagogs cota gansxvavebuli datvrTva aqvs. ZiriTadi isaa, rom mimarTuleba unda mogces, da mere Sen TviTon, damoukideblad unda akeTo raRacebi. misi moswavleebi Tvlian, rom mamaCemi kargi pedagogia, swored imitom, rom srul Tavisuflebas aZlevs studentebs. saqarTveloSi ufro klasikuri da gamoyenebiTi maTematikis tradiciaa. Cemi dargia abstraqtuli maTematika. popularul enaze rom vTqva, ricxvebis nacvlad ufro zogad simravleebTan da maTSi Semotanil algebrul struqturebTan (operaciebTan) gvaqvs saqme. ufro 90 cxeli Sokoladi advilad rom mixvde _ ai, warmoidgine, elementarul maTematikaSi xom SegviZlia ricxvebze operaciebis gakeTeba, Sekreba, gamokleba, gayofa. `Cems~ maTematikaSi SegviZlia simravlis ori elementi (pirobiTad `cxeni~) SevkriboT da miviRoT simravlis raRac mesame elementi. swored aseT maTematikur obieqtebs vswavlobT mravali sxvadasxva kuTxiT. ikiTxavT, ra saWiroa, erTi SexedviT sisuleleo, magram getyviT, rom aseTi obieqtebi mravali fizikuri Tu sxva procesebis dros bunebrivad Cndeba da maT srulfasovnad Seswavlaze bevrad aris damokidebuli warmatebuli kvleva fizikis mraval dargSi (mag. kvantur fizikaSi), biologiaSi Tu kompiuterul mecnierebebSi. samecniero moRvaweoba pirvelive kursidan daviwye. Cvens kursze, 150 studentidan 15-20 kaci iyo, visac, kargad swavlis garda, hqondaT monacemebi seriozuli mecnierebi gamosuliyvnen. aqedan dRes maTematikas 3-4 kaci SemovrCiT. danarCenebi bankebSi da sxva organizaciebSi muSaoben. universitetis damTavrebis Semdeg Cems cxovrebaSic ramdenjerme iyo iseTi etapi, rodesac vifiqre, mecnierebisTvis Tavi damenebebina, da raime ufro martivi an `gasarTobi~, Tundac, ufro maRalanazRaurebadi saqmisaTvis momekida xeli. erTi eg aris, rom Zalian ar miyvars imis gadayra, razec dro damikargavs, mifiqria, miwvalia da Cemi cxovrebis raRac seriozuli nawili damiTmia. ase var dRemde aq. ana arganaSvilis profesiis Sesaxeb, darwmunebuli var, CvenSi Zalian cotam Tu icis. ana ganaTlebiT fsiqologi da okupaciuri Terapevtia. metic, Tavis istoria ramdenime megobarTan erTad, pirveli okupaciuri Terapevtia saqarTveloSi. okupaciuri Terapia _ dasavleTSi farTod danergili da popularuli dargi, fizikuri, socialuri an gonebrivi SezRudulobis mqone adamianebis garkveuli aqtivobebis saSualebiT reabilitaciis meTodia. ana nikoze 10 wliT umcrosia da misma Tineijerobam im wlebSi Caiara, roca TbilisSi arc Suqi iyo da arc gazi, skolebSi kidev _ gaTboba. amitomac, meSvide klasidan, skolaSi TiTqmis ar uvlia. ijda Sin, kiTxulobda, mecadineobda, magram ufro metad, xatavda da Zerwavda. mere, skolas rom amTavrebda, SemTxveviT naxa, rogor muSaobda fsiqologi da fsiqologoba gadawyvita. universitetSic TiTqmis igive situacia daxvda, rac skolaSi _ gayinuli auditoriebi, nihi- lizmi... ana isev agrZelebda Zerwvas da xatvas, isev ise siamovnebda ferebTan da formebTan urTierToba. universitetSi ki, rogorc TiTqmis yvela im wlebSi, leqciebs isic acdenda. am dros gaicno niko da nikosTan Sexvedram mTeli misi damokidebulebebi, cxovreba da momavalic Secvala. anas dauCivlia, ai, dResac gavacdine leqciao. Tu ar gsiamovnebs, aba, ras swavlob, da saerTodac, ras cxovrobo, _ uTqvams nikos. anas maSin, Turme, Zalian Sercxva da racionalurad Sexeda yvelafers. leqciaze Tu midioda, icoda, ratomac midioda. Tu acdenda, mxolod im SemTxvevaSi, roca darwmunebuli iyo, leqcia arafers miscemda. ana: iseT wlebSi gavizarde, ganwiruli viyavi, erTi warumatebeli adamiani vyofiliyavi. irgvliv yvela ambobda, ai, yvelaferi cudadaa, ai, araferi xdeba sainteresoo. me ki, nikos sityvebis Semdeg vTqvi _ ara, erTxel vcxovrob da minda bolomde davixarjo, savse cxovreba mqondes! aseT dros ori gza gaqvs _ an depresiaSi unda Cavarde da xeli Caiqnio, an Zalian gamZle xdebi, daZlevis meqanizmebs aamuSaveb. dRemde damcinian, omis mere puris natexebs rom inaxavdnen daSinebuli adamianebi, me qseroqsis furclebs vinaxav, sami uzarmazari Taro savse maqvs qseroaslebiT. ucxoeTidan rom vbrundebodi xolme, 20 kilo qseroqsis furceli momqonda, meSinoda, rom raRac momentSi ar meqneboda saWiro literatura. axla ukve SemiZlia yidva, magram SeCveuli var _ isev qseroaslebs viReb. fsiqologiis fakultetze swavlisas, germaniaSi momiwia wasvla. miuxedavad imisa, rom aq, TbilisSi kargad vswavlobdi da Zalian maRali qulecxeli Sokoladi 91 istoria bic mqonda, iq aRmovaCine, rom germanel studentebsa da Cems Soris didi sxvaoba iyo. Cven da isini erT enaze ar vsaubrobdiT. aman mZimed imoqmeda Cemze. me Tavs ar vgrZnobdi profesiuli sazogadoebis Rirebul wevrad, ar movida is profesiuli identoba, romelic studentebis periodidan gansazRvravs profesiul muxts mTeli Semdgomi muSaobisTvis. mWirdeboda iseTi profesiuli ganaTleba, romelic kmayofilebis da bednierebis gancdas momcemda. rac Seexeba okupaciur Terapias, aq marTlac, SemTxveviT movxvdi. vicodi, rom holandielebs jgufi ahyavdaT da Zalian kargad aswavlidnen. davagviane, rom gavige, jgufi ukve Sedgenili damxvda. mere viRacam datova da misi adgili davikave. am profesias Zalian saintereso istoria aqvs saqarTveloSi. bavSvTa nevrologii92 cxeli Sokoladi sa da neiroreabilitaciis centrSi ukve didi xania muSaoben SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebTan da swored iq dainteresdnen, moiZies es profesia _ okupaciuri Terapia. `okupacia~ berZnuli sityvaa da saqmianobas niSnavs. okupaciuri Terapevtis daxmarebiT adamianma realizacia garkveuli saqmianobebis saSualebiT unda SeZlos. Tu sworad, adekvaturad Cabmuli xar garkveul saqmianobaSi, TviTSefasebac Tavis adgilzea, mizanic gaqvs. zogadadac asea, SeiZleba gqondes yvelaferi, magram Tu ar akeTeb imas, rac ginda, gsiamovnebs da giyvars, advili SesaZlebelia, Tavi ubedurad igrZno. swored am centris iniciativiT moiwvies holandielebi da ara mxolod holandielebi _ Cveni pedagogebi evropis sxvadasxva qveynebidan iyvnen. Zalian sasiamovno gancda iyo, roca wavediT ho- landiaSi da aRmoCnda, rom ar ganvsxvavdebodiT holandieli studentebisgan. maSin ukve aRar mifiqria, rom mesame msoflios qveynidan viyavi. saerTaSoriso standartebTan es araTanabari mdgomareoba yovelTvis maRizianebs xolme. Tu mivdivar saerTaSoriso konfereciaze, minda viyo Tanabari maTTan, ar minda, rom raRac garemoebebis gamo moTxovnebi damiwion, cudad vxvdebi am dros. maxsovs, ukve ori diplomi mqonda daculi fsiqologiaSi da pirveli bakalavris diplomi davwere okupaciur TerapiaSi. Cemma xelmZRvanelma saerTaSoriso konferenciaze mimiwvia CexeTSi. sasiamovnod gaocebuli davrCi _ profesiuli sazogadoebisTvis Cemi sadiplomo namuSevari saintereso aRmoCnda. dRes dasavleTSi studentze orientirebuli swavlebaa danergili. studentia investiciis wyaro. warmoud- cxeli Sokoladi 93 istoria genelia, iq leqtorma swavlebis xarisxi sakuTari perspeqtiviT gazomos, Sedegebi studentebis mier aTvisebuli kompetenciebiT ganisazRvreba, studentis mier leqciiT miRebuli dadebiTi, mamotivirebeli inspiraciiT _ ase gvaswavlidnen Cvenc. praqtika holandiaSi gaviare, amsterdamis universitetis saavadmyofoSi da sxvadasxva dRis centrebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianebTan vmuSaobdi. iq mivxvdi, rom Cemi codna ar iyo abstraqtuli da bevri ram SemeZlo. es, albaT, araferia profesionalisTvis, magram imisTvis, vinc unda Sedges profesionalad, Zalian kargi gamocdilebaa. amis Semdegac ucxoeTis ramdenime klinikaSi movxvdi vizitorad. moxda ise, rom saqarTveloSi imdenad warmatebulebad Catarda okupaciuri Terapiis swavlebis proeqti, rom Cveni gamocdileba somxeTSi gaiziares, da garkveuli xnis ganmavlobaSi, somex da qarTvel studentebs erToblivad vaswavlidiT. bevrgan swored axla inergeba es profesia da Cveni gamocdilebis gavrceleba sxvadasxva qveynebSi xdeba. Semdeg magistraturaSi vswavlobdi evropis oTx universitetSi _ britaneTis, SvedeTis, daniisa da holandiis universitetebSi. SvedeTSi es is universitetia, romelic nobelis premiebze kandidatebs waradgens xolme. aqac isev ar damWirvebia imis aRniSvna, rom ai, CvenTan omebi iyo, srolebi iyo, Suqi ar iyo, da raime ver viswavle. samagistrod iseTi Tema aviRe dasamuSaveblad, romelzec evropaSi sul ramdenime adamians Tu umuSavia. Cemma xelmZRvanelma pirdapir miTxra, xelmZRvanlobas ver gagiwev, magram, modi, erTad viswavloTo. imdenad saWiro sakiTxi iyo sakvlevad, rom uarsac ver meubnebodnen. SeiZleboda, yvelaze meti Secdoma dameSva; Tundac imitom, rom iqac ki, evropaSi, sruliad axali ram iyo. Temas ase erqva: `Tvisobrivi kvlevebis metasinTezi _ rogor ganixilaven socialur monawileobas SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianebi, arsebuli Tvisobrivi kvlevebis sinTezi~... aqamde mTeli msoflio sistema, SezRuduli SesaZleblobebis adamianebTan mimarTebaSi imas efuZneboda, Cven rogor vfiqrobdiT maTze. ai, Cven `normalurebi~, da isini, Turme, `invalidebi~. dRes es paradigma icvleba da mniSvnelovani xdeba, isini rogor fiqroben sakuTar Tavze da ra undaT. undaT aseTi sistema, aseTi dazRveva? rogor undaT rom vuwodoT? Cveni da imaTi gayofa, erTi, rom Zalian didi absurdia, meore _ Cven, romlebic 94 cxeli Sokoladi saqarTvloSi dRes sul amboben, rom CvenTvis prioritetulia turizmi, mec, bunebrivia, araferi maqvs turizmis sawinaaRmdego, magram imas, rom qveyana unda iyos mowodebuli maRalinteleqtualuri produqciis Seqmnaze, aravin ambobs. arada, swored esaa mTavari, esaa zogadi Rirebuleba da ara erTi konkretuli statia an, Tundac, erTi konkretuli mecnieris warmateba. ara varT isini, araadekvaturebi varT am msjelobaSi. vcdilobdi meTodologiuri inovacia Semometana, da meore mxriv, masala damedo _ maTi refleqsiebi. mesame _ yvelaze didi intriga iyo, vakeTebdi ukve arsebuli evropuli kvlevebis analizs, da aRmoCnda, rom Zalian bevri kvleva ar efuZneboda am axal paradigmas. dacva sakmaod mwvave iyo. SeeZloT kidec, davebloke, magram SesaZleblobebis maqsimumi gavakeTe, mocemuli garemoeba da am profesiis ganviTarebis done ar iZleoda metis saSualebas. axla Cem Secdomebze viRac ufro mets gaakeTebs. warmoidgine, gancda, roca megona, rom cud dros davibade da verafers SevZlebdi da mere es kontrastuli gancda, roca marto videqi oTxi universitetis profesorebis winaSe da kbilebiT vicavdi Cems namuSevars! axla me TviTon myavs studentebi da es saqme, swavleba Zalian momwons. didi gamocdileba iyo somex studentebTan muSaoba, studentebs vTxovdiT, rom qulebi daeweraT CvenTvis, qarTvelebi nebismier leqtors ulaparakod uwerdnen maRal qulebs, somxebi Zalian kritikulad gvidgebodnen, dabal qulebs gviwerdnen. aq ganmsazRvreli, albaT, isev kulturaa _ qarTvelsac SeiZleboda ar moswoneboda raRac, magram ara, ver gvimetebdnen dabali qulebisTvis, verc Cven, verc ucxoelebs. somxebs ufro racionaluri damokidebuleba hqondaT. ucnauria, roca kritika Cvens sazogadoebaSi erTmniSvne- istoria lovnad negatiuri kuTxiT da arasasurvelad aRiqmeba. konstruqciuli kritikis tendencia Znelad Semodis. dRes, Tbilisis saxelmwifo universitetSi sakmaod bevri dro mimdis ara uSualod masalaze, aramed swored imaze, rom studentebs swavlis survili da imedebi gauCndeT. me rom studenti viyavi da nihilizmi mqonda, iseve arian esenic. guSin pirvelad mTxoves damatebiTi literatura da ubednieresi var, Cemi xeliT gadavuRe 100 gverdi qseroasli. vcdilob, warmatebuli magaliTi mivce da motivacia avumaRlo. Cemi leqciis Semdeg dadebiTad damuxtulebi wavidnen da pirovnul-profesiul zrdaSi iyvnen. mgoni, gamomdis. ucxouri, uaxlesi literaturiT vaswavliT, axali sta- tiebi gamowerili gvaqvs, wina Tves rom ibeWdeba, mec iseve viReb, rogorc yvela Cemi kolega. es literatura maTTvisac xelmisawvdomia. ho, Cemi enTuziazmi `infeqciasaviT~ gadamdebia. anas survili Tanabar pirobebSi yofiliyo ucxoelebTan, albaT, odesRac nikosac hqonda, _ niko moridebulia, sakuTar warmatebebze saubari uWirs, _ magram mis CV-is rom Cavxede, maSinve gavifiqre, albaT, es survili karga xnis win aqvs dakmayofilebuli-meTqi. niko inasariZe saqarTvelos maTetikosTa erovnuli komitetis vice-prezidentia, a.razmaZis maTematikis institutis samecniero sabWos wevri, oTxi saerTaSoriso maTematikuri konferenciis Tanaorganizatori da sami saerTaSoriso maTematikuri Jurnalis redaqtori _ „Journal of Homotopy and Related Structures“ gamoicema eleqtronuli formatiT a.razmaZis maTematikis institutis mier, „Tbilisi Mathematical Journal“ (gamoicema erToblivad mecnierebisa da teqnologiis erovnuli centris (NCST, saqarTvelo) da amsterdamis universitetis gamomcemlobis (Amsterdam University Press) mier da „International Journal of Mathematics and Analysis“ (gamoicema gamomcemloba Serials Publications-is mier; statiebs aqveynebs ucxour Zalian prestiJul, egreTwodebul indeqsirebul (impact factor-ian) JurnalebSi. >>> gagrZeleba gv. 153 cxeli Sokoladi 95 Zalaufl 87% saqarTvelosi zviadisti iyo, iseve, rogorc mere gaxda SevrdnaZisti da miSisti. paradigmebi didad ar Secvlila, Tundac imitom, rom saqarTveloSi ar momxdara Zalauflebis kritika. amis sapirispirod CvenTan ZalauflebisaTvis ibrZodnen. aq dResac aris rwmena imisa, rom erTi Zalaufleba SeiZleba meoreTi Secvalo, cudi _ kargiT. aq erTi saxis monoba icvleboda meore saxis monobiT. gzad Tavisuflebisaken interviu giorgi maisuraZesTan avtori: nino beqiSvili ilustracia: levan mindiaSvili giorgi maisuraZe ukve aTi welia berlinSi cxovrobs. berlinis literaturisa da kulturis kvleviT centrSi muSaobs da leqciebs humboldtis universitetSi kiTxulobs. Tavs ukve berlinelad Tvlis, TbilisSi iSviaTad Camodis, magram mainc qarTul nacionalizms, Tanamedrove qarTul politikur diskurss da qarTul kulturas ikvlevs. ise, Cvengan, giorgi maisuraZe, mgoni, mainc gansxvavdeba. ara marto imiT, rom saintereso moazrovnea da originaluri da cocxali Teoriebi aqvs, aramed, upirvelesad, saqarTvelos istoriasTan, dRevandel qarTul realobasTan damokidebulebiT. man moaxerxa da gadalaxa bevri kliSe da stereotipi, rasac Cven, jerjerobiT Soridan vuvliT, veparebiT da sabolood, ver vumklavdebiT. giorgim amas winaT TbilisSi ori moxseneba waikiTxa, `kavkasiur saxlSi~ da biolis centrSi. moxsenebebis Tema qarTuli nacionalizmis Camoyalibebis dinamika gaxldaT XIX saukunidan dRemde. isaubra sekularizaciis mniSvnelobazec. am Temebze CvenSi, samwuxarod, iSviaTad saubroben. orive diskusia Zalian cocxali da saintereso gamovida. giorgi swored `kavkasiur saxlSi~ gavicani, magram or dReSi berlinSi dabrunda, ise, rom intervius Cawera ver movaswariT. magram internetma da skaipma `gvixsna~, visxediT Cven-Cven kompiuterebTan, is _ berlinSi, me _ TbilisSi da vsaubrobdiT. 96 cxeli Sokoladi _ bavSvobaSi sul zRaprebs vkiTxulobdi, pirvelive klasidan daviwye mezRapreoba da mezRapris saxelic gamivarda _ gakveTili Tu ar vicodi, maswavleblebi zRaprebs mayolebdnen. Tavidan imaTac moswondaT, magram mere, roca am zRaprebis inscenirebebi daviwye, amas TamaSis forma hqonda, maswavleblebs aRar moewonaT, ambobdnen, cud zegavlenas axdens, bavSvebs agiJebso. imaves vakeTebdi ezoSic da sakmaod didxans davrCi zRaprebis samyaroSi... mTeli bavSvoba sul raRac rolebSi viyavi, rasac vkiTxulobdi, imas warmovidgendi xolme realobad... xan Calmas vixuravdi Tavze, xan romaeli viyavi da ase gamowyobili gamovdiodi ezoSi saTamaSod. albaT, cota giJis STabeWdilebasac vaxdendi. Semdeg, gardatexis asakSi, mivxvdi, rom sxvebi ase ar iqceodnen. 12 Tu 13 wlisam gamsaxurdias `daviT aRmaSenebeli~ wavikiTxe da iseTi saSineli nacionalisti gavxdi, rom mSoblebi SeSfoTdnen kidec. magram maleve momiswro hiugom da safrangeTis revoluciam da mere, TviTon Semrcxva Cemi nacionalisturi warsulisa. axla rom vixseneb, skolis periodi mainc Zalian mZime da damTrgunveli iyo _ pioneruli da komkavSiruli organizaciebi, propaganda, mudmivi kontroli, morali. ise, dRevandel saqarTveloSi ukve sxva instanciebi iwvevs imave asociaciebs. kargi moswavle ar vyofilvar, bevrs vkiTxulobdi da radganac ganaTlebulad viTvlebodi, maswavleblebi angariSs miwe- vdnen. istorikosebis ojaxSi gavizarde, am literaturaze xeli mimiwvdeboda da istoria kargad vicodi. ZiriTadad, mainc istoriuli wignebi mainteresebda. 15 wlis asakSi daviwye Zveli berZnulis swavla, Semdeg lursmuli damwerloba aRmovaCine. _ gansxvavdebodi Seni klaselebisgan? _ tradiciulma Tbilisurma Zvelma biWobam gverdiT Camiara. arc konfliqtebi mqonia, Cemma ZvelbiWma klaselebma icodnen, rom maT sferoSi ar viWrebodi da ar mexebodnen. arc davuCagrivar vinmes, raRac avtonomia mqonda da am avtonomias yvela cnobda. Tanatolebisgan isic ganmasxvavebda, rom klasikuri musika miyvarda da warmodgena ar mqonda pop-musikaze. bunebrivia, mesmoda popic, melodiebi zepirad vicodi, magram ver verkveodi, romeli ra iyo, ar vicodi. SarSan TbilisSi viyavi, da Cemma Tineijerma disSvilma bi-jisis how deep is your love Camiwera da amaze uceb amomitivtivda mTeli Cemi bavSvoba. erTxel, maxsovs, klaselebma gamaSayires _ vlaparakobdiT, 100 maneTi rom mogvca, ras vizamdiTo da me vTqvi _ wignebs da firfitebs viyiddimeTqi. Zalian gaukvirdaT, mere Tveebis ganmavlobaSi mixsenebdnen, maTTvis warmoudgeneli iyo. _ rodis mixvdi, rom sabWoTa kavSiris garda, sxva samyaroc arsebobda? foto: levan xerxeuliZe leba istoria _ 15 wlisa viyavi, roca gavicani liziko qavTaraZe, qarTveli disidenti, vinc 28 weli patimrobaSi gaatara... saintereso adamiani iyo da mec, male moveqeci misi gavlenis qveS. miyveboda robaqiZeze, galaktionze, terenti granelze... 24 wlisa daapatimres da 52 wlisa gaaTavisufles. miuxedavad amisa, social-demokrati da marqsisti iyo, ambobda, bolSevikebs araferi aqvT saerTo marqsis moZRvrebasTano. maSin amis gageba miWirda. lizikosTan urTierTobam bevri momca. manamdec, mamaCems da mis megobrebs vusmendi, magaliTad, roca isini ganixilavdnen films `wigni ficisa~ da Zalian gabrazebulebi iyvnen, rom es filmi gadaiRes. rogorc maxsovs, maSin yvelaze usiamo es represiuli ganwyoba iyo, romelic gacnobierebuli ar mqonda, magram namdvilad vgrZnobdi _ gauTavebeli akrZalvebi, dazverva, moralis kiTxva, _ ZiriTadad skolidan modioda es yvelaferi. liziko qavTaraZem kale salias gamocemuli `bedi qarTlisa~ maTxova, romelic Tavidan bolomde gadmovwere xeliT. iq Semxvda grigol robaqiZis statiebi, maT Soris, cnobili ese qarTuli cekvis Sesaxeb, romelic maSinve ar momewona. mere mivxvdi, rom namdvilad faSisturi teqsti iyo. Tanac robaqiZem qarTuli, marTlac, cudad icoda. sxvaTa Soris, germanuli ara aqvs iseTi gadapranWuli, rogoric qarTuli, mainc naswavli enaa da frTcxeli Sokoladi 97 istoria xilobs. Tumca, Sinaarsobrivad igivea. Semdeg, germaniaSi vnaxe misi broSurebi hitlerze da musolinize _ marTla samarcxvino bodva. SemTxveviTi ar yofila robaqiZis faSizmiT gataceba. mTeli misi Semoqmedeba gaJRenTili iyo im saazrovno struqturebiT, razedac faSizmi idga: fsevdonacionaluri da Sovinisturi miTologiiT, da yvela danarCenis mimarT zemodan yurebiT. maxsovs, `gvelis perangi~ rom wavikiTxe, literaturul Sedevrs velodi da verafriT vxvdebodi, ra iyo iq mosawoni _ yvelaferi naZaladevi da xelovnuri meCvena. lizikoc ambobda xolme, faSizmi komunizmze uaresiao. marTlac, is sibnele, romelic faSizms da, gansakuTrebiT, germanul faSizms hqonda, aranair gamarTlebas an fardobiTobas ar eqvemdebareba. _ maSin fiqrobdi, rom istorikosi gaxdebodi? _ Tavidan, marTlac, istorikosobas vapirebdi, qarTveli eris eTnogenezisis Seswavla, Zveli istoria, preistoria, arqeologia da enaTmecniereba mainteresebda, Zveli enebis Seswavla mindoda. 17 wlisa ki sul sxva garemoSi aRmovCndi. gavicani filosofiis fakultetis studentebi dima mamulia, giorgi margvelaSvili da irakli kakabaZe, davinteresdi filosofiiT. kafka da froidi Cems megobrebTan erTad qseroqsze gadaviReT da vkiTxulobdiT, maSin jer kidev ar iyo TbilisSi beWduri gamocemebi. es Zalian mniSvnelovani aRmoCena iyo CvenTvis. es is droa, roca erovnuli moZraoba daiwyo, romelic Zalian gvizidavda yvelas da, maT Soris, mec. 1988 wels gavxdi studenti da 19-20 seqtembers ukve daiwyo didi aqciebi. pirvelive kursidan aRmovCndi am moZraobaSi da universitetSi swavlis xuTi weli mec da Cemma megobrebmac quCaSi gavatareT. maSin yvelani nacionalistebi viyaviT. Cvens `ganacionalistebaSi~ didi roli akaki baqraZis leqciebma iTamaSa. kargad gvaxsovs misi brwyinvale ritorika, pirdapir Semohyavda da cnobierebaSi gvidebda nacionalizms. magram mere moxda 9 aprili, ramac radikalurad Semicvala azrovneba. 9 aprils, maxsovs, diliT rom gamovediT saxlidan, gareT saSineli isteria, uZlurebis gancda iyo da yvelaferi religiur sa98 cxeli Sokoladi burvelSi exveoda. aman Zalian usiamo gancda damitova. swored maSin mivxvdi, verasdros viqnebodi morwmune. momeCvena, Zalian cudi ram iwyeboda. mere iyo gauTavebeli mitingebi da isteriuli religiuri da nacionalisturi mowodebebi. mivxvdi, rom ver vgrZnobdi iq Tavs kargad, es yvelaferi ar mindoda. maxsovs saxalxo frontis damfuZnebeli yriloba, sadac mamardaSvils ustvines. maxsovs, saxarovis intervius Semdeg, sadac man Tqva, saqarTvelo patara imperiaao, yvelgan saxarovs lanZRavdnen. mec ar momewona es fraza, magram CemTvis saxarovi disidentobis da demokratiuli azrovnebis simbolo iyo, udides pativs vcemdi da mis winaaRmdeg agorebul kampanias ver vuWerdi mxars. rom gardaicvala, mgoni, saqarTveloSi erTaderTi nekrologi Cven gamovaqveyneT. im dros aqtiurad viyavi universitetis pres-klubSi da gazeTis gamocemaSic vmonawileobdi. _ rogor fiqrob, ra iyo maSindeli erovnuli moZraobis liderebis mTavari Secdoma? _ realurad ar hqondaT gacnobierebuli, risTvis ibrZodnen. disidentoba dayvanili iyo nacionalizmsa da religiurobaze, ar ufiqriaT arc adamianis uflebebze da arc demokratiul Rirebulebebze. liziko qavTaraZe, Tavis moswavleebs, imdroindeli erovnuli moZraobis liderebs, `bolSevizmoidebs~ eZaxda. rodesac gamsaxurdia xelisuflebaSi movida, saqarTvelo raRac faSistoiduri reJimis qveS moeqca. zviad gamsaxurdias opoziciac Zalian ekleqturi iyo, isinic, erTeuli gamonaklisebis garda, gamsaxurdiasgan didad ar gansxvavdebodnen. gavixseneb naira gelaSvils _ antiSovinisturi Tematika pirvelad man Semoitana; erovnul umciresobebzec pirvelad man dawera. marTla bombis gavardnasaviT iyo misi statia `pozicia~, romelic `qarTul filmSi~ daibeWda, manamde _ `teqnokratia, ekologia, poezia~. es statiebi Zalian damexmara imis gasacnobiereblad, rom erovnul moZraobas sworxazovani nacionalizmiTa da religiurobiT, alternativa hqonda. mamardaSvilis kiTxva gvian daviwye, ukve gardacvlili iyo. Tumca, maSinve vicodi, rom bedniereba iyo gvenaxa da mogvesmina iseTi originaluri da co- cxlad moazrovne filosofosisTvis, rogorebic cotani arian msoflioSi da XX saukunis erT-erTi aseTi filosofosi namdvilad iyo merab mamardaSvili; magram, meore mxriv, ra kvali datova, rogor imoqmeda man qarTvel sazogadoebaze? saSineleba iyo, roca 90-ian wlebSi iubile gadauxades _ xsovnis saRamo gamarTes operaSi da ecadnen, mamardaSvili ideologiur CarCoSi CaesvaT, antizviadizmis mamamTavrad moenaTlaT. mamardaSvilisTvis xom zviadizmic da antizviadizmic sasacilo cnebebi iqneboda... _ da mainc, monawileobdi erovnul moZraobaSi... _ gamsaxurdias sawinaaRmdego moZraobaSi marTlac, aqtiurad vmonawileobdi. gasagebi iyo, rom gamsaxurdia gaimarjvebda, magram gvindoda gveCvenebina, rom mTeli saqarTvelo ar yofila zviadisti. 87% saqarTvelosi zviadisti iyo, iseve, rogorc mere gaxda SevrdnaZisti da miSisti. paradigmebi didad ar Secvlila, Tundac imitom, rom saqarTveloSi ar momxdara Zalauflebis kritika. amis sapirispirod CvenTan ZalauflebisaTvis ibrZodnen. aq dResac aris rwmena imisa, rom erTi Zalaufleba SeiZleba meoreTi Secvalo, cudi _ kargiT. aq erTi saxis monoba icvleboda meore saxis monobiT. `zviadizmi“ XX saukunis qarTuli kulturidan amoizarda da misi niadagi qarTulma mwerlobam da qarTulma humanitarulma azrovnebam moamzada. _ rogor fiqrob, ratom moxda ise, rom perestroikis Semdeg, magaliTad, rusebma uzarmazari disidenturi literatura gamoaqveynes, Cven _ TiTqmis veraferi... _ rusebma andergraundis, kontrkulturis Seqmna SeZles. rusulma kulturam, misma nawilma moaxerxa rogorc Zalauflebis, aseve rusuli nacionalizmisa da Sovinizmis uaryofa. qarTuli kultura ki nacionalizmSi Caiketa, Tu mTlianad ara, misi udidesi nawili, da nacionalisturi frTa imdenad Zlieri aRmoCnda, rom yvela danarCeni mimdinareoba gadafara da Cawnexa. ruseTSi sxva procesebi iyo. iq Zalian Zlieri alternatiuli kultura gaCnda. marto venediqt erofeevi rad Rirs, istoria brodskize rom araferi vTqvaT. brodski gaaZeves, wavida, magram maT, vinc darCnen, vladimir visockim, evgeni xaritonovma, ludmila petruSevskaiam da bevrma sxvam sabWoTa periodSi Seqmnes Zlieri kontrkultura. qarTvelebs, zogadad, gviWirs ironiiT SevxedoT sakuTar Tavs. raRac doziT iyo es doCanaSvilTan, magram siwmindeebs ironiiT da iumoriT rom Sexeboda qarTuli kultura, amis precedenti ar gvqonia. maxsendeba tariel Wanturias da vaxtang javaxaZis ramdenime leqsi, meti arc araferi. maxsovs is uaryofiTi damokidebulebac, rac imave tariel Wanturias mimarT iyo, romelmac qarTuli poeziis tradiciuli paTetikidan gadauxvia da ironia Semoitana. oTar WilaZis romanebSic, romlebic Tavis droze Zalian momwonda, uxvadaa qsenofobiuri stereotipebi. bevrad ufro emansipirebuli da Ri- rebuli qarTuli kino aRmoCnda, risi mizezic, erTmniSvnelovnad, vgik-is kosmopolituri garemo iyo, romelSic mTeli 60-ianelTa Taobis qarTveli reJisorebi aRizardnen. _ moqalaqeTa kavSirSi rogor aRmoCndi? _ namdvili absurdi datrialda. arasdros micdia, Tavi politikosad an politikaSi warmomedgina. sul sxva interesebi mqonda. daviwye literaturuli eqsperimentebi, vawyobdiT literaturul salonebs. im dros davuaxlovdi zurab kiknaZes, Cems yvelaze did maswavlebels. misi xelmZRvanelbiT vwerdi samecniero statiebs. udidesi nawili imisa, rac miswavlia, misgan maqvs naswavli. maswavleblis arqetipi CemTvis zurab kiknaZea _ maswavlebeli, romelic ar gagrZnobinebs, rom moswavle xar, megobrad giRebs. 18 wlis viyavi, rodesac gavicani. literatura da samecniero moRvaweoba _ realurad es ori ram mainteresebda. istoriasac nawilobriv davSordi. mTeli aqcenti miTologiis, religiis, filosofiisken gadavitane. da maxsovs scena _ visxediT saxlSi zurab kiknaZesTan da televizors vuyurebdiT. televizorSi gamoacxades, rom droebiTma mTavrobam Seqmna saxelmwifo sabWo, romelsac parlamentis funqcia unda Seesrulebina. waikiTxes am sabWos wevrebis sia, da am siaSi viyavi mec _ 21 wlis biWi… am dros Camovida SevardnaZe saqarTveloSi da saxelmwifo sabWos Tavmjdomared airCies. oTxi Tve davdiodi da veswrebodi am sabWos sxdomebs, mere wavedi zaarbrukenSi saswavleblad. weliwadnaxevaris Semdeg davwere sadiplomo naSromi da saqarTveloSi davbrundi. swored maSin gamiCnda survili, memuSava kulturologiaSi, romelic saqarTveloSi maSin arc arsebobda. imedi mqonda, daiwyeboda universitetis reforma. saSineli dro idga, sruli qaosi, ar iyo Suqi, gazi, gaTboba, quCaSi srolebi, daeca soxumi, gamsaxurdias momxreebi Tbilisisken daiZrnen. muSaoba filosofiis institutSi daviwye da am dros, zurab Jvaniam miTxra, rom iqmneboda moqalaqeTa kavSiri da mec SemomTavaza TanamSromloba. zurab Jvanias jer kidev studentobidan vicnobdi, vmegobrobdiT. davTanxmdi da ase aRmovCndi moqalaqeTa kavSiris Tavmjdomaris moadgiled, Tavmjdomare SevardnaZe iyo. yvelaferi TiTqos sizmarSi xdeboda, aRmovCndi im garemoSi, sadac arasdros vyofilvar da yofnasac ver warmovidgendi. yovelTvis quCaSi, gareT, opoziciaSi viyavi da uceb _ xelisuflebaSi aRmovCndi. 1994 wlis martSi vaSingtonSi viyaviT. pentagonSi samxedro aRlumi iyo SevardnaZis sapativcemulod da Camwkrivebulebi videqiT Cvenc. uceb ise cudad gavxdi, gamacia mTel sxeulSi, dResac ver amixsnia _ ucnauri fsiqosomaturi movlena mqonda, viclebodi siTxisgan. ori dRis ganmavlobaSi aTi kilo davikeli. msoflio xelisuflebis centrSi yofnam cudad gamxada, Rebineba damawyebina. arada, mowamluli `Tavisuflebis instituti~ SevardnaZis dros revoluciuri organizacia iyo da, xelisuflebaSi mosvlis Semdeg maT hqondaT Sansi, raRac SeecvalaT. magram `Tavisuflebis aborti institutma~ dakarga es revoluciuroba da amiT daikarga samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis is yvelaze Zlieri Canasaxic, romelic CvenSi arsebobda. es iyo uzarmazari dartyma samoqalaqo sazogadoebisaTvis. es iyo am Canasaxis erTgvari aborti. cxeli Sokoladi 99 istoria ar vyofilvar. mivxvdi, rom iq ar iyo Cemi adgili. CavediT Tu ara niu-iorkSi, gadamiara. niu-iorkis sastumroSi miviRe gadawyvetileba _ nel-nela unda wamovsuliyavi da amaze muSaoba iseTi destruqciuli formiT daviwye, rom ukan dasaxevi gza ar damrCenoda. mgoni, cotaTi giJis STabeWdilebasac vaxdendi. maleve ori gancxadeba davwere, Tavmjdomaris moadgilis Tanamdebobidan gaTavisufleba da moqkavSiris siidan amoSla moviTxove. namdvilad vicodi, Cemi adgili iq ar iyo, ar mindoda iq yofna. amis Semdeg erTi weli saxlSi Cavikete. ramdenime uaxloesi megobris garda aravisTan mqonia urTierToba. bevrs vkiTxulobdi da vwerdi, da kaTarzisis momenti mqonda, vgrZnobdi, rom nel-nela vTavisufldebodi. risgan vTavisufldebodi, gacnobierebuli kargad ar mqonia. am erTma welma miSvela. es pirveli mZime depresia iyo CemTvis. mTeli Cemi cxovrebis gacnobiereba da gadafaseba moxda _ studentobis, erovnuli moZraobis, im Svidi Tvis. _ SevardnaZis mmarTveloba riTi iyo mniSvnelovani? _ maSin, roca SevardnaZe Camovida, mxedrionis, gvardiisa da zviadistebis fonze yvelaze progresuli politikosi iyo. dResac mgonia, rom im qaosis damarcxeba swored SevardnaZis meTodebiT SeiZleboda. vfiqrob, SevardnaZis transformacia daiwyo 1995 wels, roca man saprezidento arCevnebi moigo da mmarTveloba sveticxovelSi inauguraciiT daiwyo. es iyo paradigmis Secvla. es iyo Suasaukuneebisken gadadgmuli nabiji modernizebuli, sekularuli formiT da perestroikamdeli sabWouri gemovnebiT. da garkveuli TvalsazrisT, es iyo imasTan dabruneba, rasac gamsaxurdia da zviadizmi ganasaxierebda. _ germaniaSi wasvla ratom gadawyvite? _ am dros ukve bevrs vwerdi, statiebs vaqveynebdi, vkiTxulobdi leqciebs. manamde gamoqveynda `qarTlis dedaze~ statia, bolos patara wigni „sqesebi da civilizacia“. maSin fsiqoanalizis sakmaod Zlier zegavlenas ganvicdidi, romelic sakuTari Tavis gagebaSic unda damxmareboda. berlinSi stipendia miviRe da erTi wliT wavedi. stipendia rom damimTavrda, gadavwyvite, davrCeniliyavi. aq ase Camosuli ucxoeli martivad ver iSovis sasurvel samuSaos. ar vicodi, ra unda mekeTebina. Tavi rom merCina, fizikurad unda memuSava. rTuli iyo amis miReba, me xom fizikuri Sromis aranairi gamocdileba ar mqonia. brZola miwevda sakuTar TavTan, sakuTar snobizmTanac, da zogadad, im socialur snobizmTan, romelic qarTvelebs dResac gvaqvs. amas Tan axlda erTgvari tkbobac, ramdenad SeiZleba daupirispirde sakuTar warsuls da sakuTar biografias. socia- luri cnobiereba realurad am samuSao gamocdilebis Semdeg gamiCnda. maxsovs, 1998 wels 6 maiss 30 weli Sesrulda 68 wlis amboxebidan. TbilisSi movawyveT aqcia, gvindoda gveTqva, rom arsebobs garkveuli politikuri alternativa, rom CvenTvis Rirebulia is idealebi, romlebic 68 wlis moZraobas da memarcxeneebs hqondaT. realurad raze iyo saubari, berlinSi vigrZeni, roca Tavad viyavi mSromeli klasis warmomadgeneli. 5 weli „radio Tavisuflebis“ korespondentad vmuSaobdi, magram am fuliT Tavs ver virCendi, amitom miwevda sxvadasxva samuSaos Sesruleba. berlinis erT-erT literaturul klubSi, barSi daviwye barmenad muSaoba. es Zalian mniSvnelovani etapi iyo. jer erTi, gavicani Zalian bevri saintereso adamiani. meorec, fizikuri Sromis gamocdileba miviRe. Zalian bevri socialuri sistema ar Seiqmneba Tu ar gaviTvaliswinebT memarcxene politikuri diskursis farTo speqtrs, romelic, pirvel rigSi swored emansipacias, garkveuli sistema stereotipebisgan ganTavisuflebas efuZneba. qarTuli sazogadoeba gamomwyvdeulia totalitarul stereotipebSi, romlebic Tavisuflebisa da individualizmis nebismieri gamovlinebis winaaRmdegaa mimarTuli. 100 cxeli Sokoladi istoria magaliTi mamxnevebda. jer kidev TbilisSi vicodi, rom vitgenStains, ukve msoflioSi cnobili filosofosi roca iyo, undoda gamxdariyo muSa. esec Cemi inteleqtualuri snobizmi iyo, _ vixsenebdi, rogor muSaobda T.s. elioti fostis kurierad. maxsendeboda Tanamedroveobis erT-erTi mniSvnelovani dramaturgi sara keini, romlis arsebobac berlinSi gavige. axali aRmoCenili myavda es avtori, rodesac Tavi moikla. wavikiTxe misi interviu, sadac ambobda, rom muSaobda oficiantad, miuxedavad imisa, rom misi piesebi idgmeboda, magram es fuli ar hyofnida. miuxedavad Cemi memarcxene ganwyobisa, es yvelaferi CemTvis ioli ar yofila. am dros kidev erTi mniSvnelovani ram gavacnobiere: ar arsebobs TavisTavad prestiJuli da araprestiJuli samuSaoebi, _ aseTi kriteriumebi socialuri snobizmis produqtia. saubari SeiZleba samuSaos komfortulobasa da arakomfortulobaze iyos. yoveli Cvengani yidis imas, rac SeuZlia, iqneba es fizikuri Zala, inteleqti Tu sakuTari sxeuli. gaWirvebis wlebi CemTvis SemoqmedebiTad sakmaod nayofieri iyo. im periodSi samma avtorma momca Zala. antonin artom, nicSem da mamardaSvilma. mamardaSvilis samyaroSi pirvelad swored berlinSi, martoobisa da usaxsrobis pirobebSi Sevedi. es nayofieri dro iyo, Zalian bevri dro mqonda fiqrisa da Rirebulebebis gadafasebisaTvis. iZulebulic viyavi mefiqra da meazrovna, winaaRmdeg SemTxvevaSi gavnadgurdebodi _ fsiqikuradac da moraluradac. merab mamardaSvils rom aqvs, roca vardebi raRac mdgomareobaSi da iZulebuli xar, sulieri ZalisxmeviT imoqmedo, daaxloebiT amgvari ram gamovcade maSin, sakuTar sxeulze viwvnie ra aris socialuri samarTlianoba Tu socialuri usamarTloba. Zneli iyo, magram amis gareSe bevr rames ver gavigebdi da salonuri tipis memarcxene moazrovned davrCebodi. _ memarcxeneobiT germaniaSi dainteresdi? _ ara, jer kidev TbilisSi, 1968 wlis amboxebis Sesaxeb bevrs vkiTxulobdi. amas mohyva marqsis kiTxva. davfiqrdi im stereotipebze, romlebzec adre, Tundac imitom, rom ssrk-Si dabadebuli da gazrdili viyavi, ar mifiqria. ar iyo ioli memarcxeneobasTan da memarcxene diskursis yvelaze did warmomadgenelTan, karl marqsTan dakavSirebuli stereotipebis gadalaxva. vkiTxulobdi frang poststruqturalistebs, mainteresebda pazolini da viskonti. marto is faqti rad Rirs, rom isini yvelani garkveuli droiT kompartiis wevrebi iyvnen da erTmniSvnelovani iyo maTi memarcxene pozicia. bunebrivia, iyo mibaZvis momentic. da mainc, es yvelaferi TbilisSi Zalian salonur-inteleqtualur doneze rCeboda. yvelaferi sakuTar Tavze swored berlinSi gamovcade. ucxoeli xar, ucxo qveyanaSi, socialurad daucveli, ewevi fizikur Sromas, Tundac imave germaniaSi, romelic socialurad erT-erTi yvelaze daculi saxelmwifoa, da socialuri dacvis uamravi meqanizmi muSaobs, da mainc xedav, ramxela diskrimanaciaa. maSin mivxvdi, ramdenad mniSvnelovania, ifiqro da ibrZolo socialuri samarTlianobisaTvis. pirveli didi memarcxene saxelmwifoebi, romlebic XX saukuneSi gaCnda, vgulisxmob 20-iani wlebis damdegis vaimaris respublikas da sabWoTa ruseTs, stalinizmis gaCenamde, gamorCeuli iyo emansipatoruli politikiT. sabWoTa kavSiris mimarT Zalian rTuli damokidebuleba gvaqvs, magram Tu kargad CaveZiebiT 20-iani wlebis sabWoTa ruseTis procesebs, davinaxavT, ramxela wingadadgmuli nabijebi iyo, Tundac, qalTa emansipaciis TvalsazrisiT. erT-erTi umniSvnelovanesi figura, romelic dRemde sakulto figuradac ki aRiqmeba dasavleTSi, aleqsandra kolontai, swored sabWoTa ruseTSi moRvaweobda. germaniaSi es damTavrda 30-ian wlebSi hitleris diqtaturis damyarebiT da sabWoTa kavSirSi _ 20iani wlebis bolos, stalinis diqtaturiT. aRsaniSnavia isic, rom 20-iani wlebis saqarTveloc erT-erTi pirveli social-demokratiuli qveyana iyo msoflioSi da vfiqrob, rom saamayoc kia saqarTvelos istoriaSi aseTi intermecos arseboba. is braldebebi, rom maT ver daicves qveyana bolSevikebis agresiisgan, absurdulia. maSin meTerTmete armias veravin aRudgeboda win. samwuxarod, aqedan gamocdileba ar gamogvitania. imdenad fragmentuli da moklevadiani iyo, rom Camoyalibeba ver moaswro, magram social-demokratiuli mTavrobis politika maSindel msoflio standartebis doneze iyo da rom dasclodaT, SeiZleba, saqarTvelos respublika unikalur saxelmwifod Camoyalibebuliyo, emansipaciaze da socialur samarTlianobaze damyarebuli qveyana yofiliyo. _ ratom ar aris saqarTveloSi dRes popularuli memarcxene ideebi? _ ori mizezis gamo. erTi imitom, rom sabWoTa sistemam mTel msoflioSi, da gansakuTrebiT, potsabWoTa qveynebSi moaxdina memarcxeneobis sruli diskreditacia. rodesac iwyeba memarcxeneobaze saubari, igivdeba sabWoTa sistemasTan, rac Secdomaa, imitom, rom marqsizmTan da memarcxeneobasTan saerTo stalinis sabWoTa kavSirs araferi hqonda. meore mxriv, saqarTveloSi Zalian sustia socialuri cnobiereba. CvenSi bolo 20 welia gamosvlebi erTi da imave lozungebiTaa da erTi da imave formebiT, TiTqos, mTeli am xnis ganmavlobaSi, aranairi gamocdileba ar miviReT. isev im problemebze vsaubrobT, romelic saqarTvelos umZimes socialur mdgomareobaSi myof mosaxleobas aranairad ar exeba. xalxis socialuri mdgomareobisaTvis namdvilad ara aqvs mniSvneloba, ramdeni eklesia aSendeba da monarqia iqneba Tu ara. mosaxleobis udidesi nawili socialurad daucvelia da amis Tematizacia rom moxdes, socialuri cnobierebis ganviTareba da garkveuli solidarobis grZnobaa saWiro, risi uzarmazari deficiticaa saqarTveloSi. warmovidginoT, rom viRacas Cagraven, amas Cven vuyurebT da ar vRelavT. amas winaT `wiTel zonaSi~ aCvenes fragmenti `rusTavi 2~-is romeliRac realiTi-Soudan, sadac patara biWs pirdapir eTerSi Seuracxyofa miayenes, Soudan gaaZeves, aatires, mxolod imis gamo, rom man ganacxada, rom homoseqsualia. am fragmentis yurebisas sabWoTa kavSiri gamaxsenda. es iyo adamianis sajaro diskriminacia, misi Rirsebis fexqveS gaTelva, Tavisi arsiT namdvili stalinizmi. arafers vakeTebT, rodesac vxedavT usamarTlobas. gaWirvebis wlebSi viRaca viRacas exmareboda da amiT gadarCa xalxi SimSilobas, magram solidarobis grZnoba amis iqiT aRar wasula. araa msjeloba imaze, rom Seiqmnas garkveuli sistema. socialuri sistema ar Seiqmneba Tu ar gaviTvaliswinebT memarcxene politikuri cxeli Sokoladi 101 87% saqarTvelosi zviadisti iyo, iseve, rogorc mere gaxda SevrdnaZisti da miSisti. paradigmebi didad ar Secvlila, Tundac imitom, rom saqarTveloSi ar momxdara Zalauflebis kritika. amis sapirispirod CvenTan ZalauflebisaTvis ibrZodnen. aq dResac aris rwmena imisa, rom erTi Zalaufleba SeiZleba meoreTi Secvalo, cudi _ kargiT. aq erTi saxis monoba icvleboda meore saxis monobiT. 102 cxeli Sokoladi diskursis farTo speqtrs, romelic, pirvel rigSi swored emansipacias, garkveuli stereotipebisgan ganTavisuflebas efuZneba. qarTuli sazogadoeba gamomwyvdeulia totalitarul stereotipebSi, romlebic Tavisuflebisa da individualizmis nebismieri gamovlinebis winaaRmdegaa mimarTuli. yvelaze did agresias gansxvavebuli azris an cxovrebis stilis, individualuri saxis qona iwvevs. aseTi urTierTobebis msxverpli Tanabrad arian qalebic da mamakacebic, romlebic romeliRac absurduli tradiciis mier gamogonil da maTze Tavsmoxveul rolebs asruleben. agresiuli da avtoritari mamakaci iseTive sacodaobaa, iseTive araTavisufali da arasrulfasovania, rogorc samzareuloSi gamomwyvdeuli qali. sanam Cveni cnobierebidan terminebi `bozi~ da `pidarasti~ ar gaqreba, jansaR da civilizebul sazogadoebaze ocnebac ki zedmetia. darwmunebuli var, axalgazrdobaSi aris garkveuli daukmayofilebloba imiT, rasac dRevandeli politikuri speqtri gvTavazobs. _ vici, rom 6 wlis ganmavlobaSi ar Camosulxar saqarTveloSi. ratom? _ ar mindoda Camosvla. germaniaSi yofnisas, simartovis da gaWirvebis periodSi, gancda mqonda, rom dabinZurebuli viyavi, SeiZleba, Zalian mgrZnobiare damokidebuleba mqonda da vazviadebdi kidec, magram iyo raRac travmebi, romelebic unda gadamemuSavebina, gadamexarSa, rom ukan Camosvla SemZleboda. sakuTari Tavis korumpirebulobis gancda mqonda. ver vTavisufldebodi urTierTobis im formebidan, romelic saqarTveloSi miRebulia da romlis Tanamonawilec mec viyavi. roca ver bedav bolomde Ria iyo, bolomde Tqva simarTle. aq yvelaferi daiyvaneba iqamde, ras ityvis viRac. rac ityvis nacnobi, megobari, naTesavi. problema CemSi iyo, me ramdenad viyavi gaTavisuflebuli Sinagani korufciisagan. swored am tipis struqtura mxdida korumpirebuls. raRacas ambob, ambob kritikul azrs, magram is iyo mainc naxevari simarTleebi, ver vbedavdi bolomde simarTlis Tqmas, angariSs vuwevdi qarTul sazogadoebaSi damkvidrebul stereotipebs. 2005 wels rom Camovedi, garegnulad sakmaod Secvlili damxvda bevri ram, maSin daviwye fiqri imaze, ramdenadaa realurad Secvlili yvelaferi. da am garegnuli fasadis ukan, uwyveti jaWvi davinaxe im procesisa, romelic daiwyo Cemi studentobis dros, es jaWvi arc gawyvetila da arc damTavrebula. realurad paradigmis Secvla gamsaxurdias, SevardnaZesa da saakaSvils Soris ar momxdara. Tumca, mcdeloba iyo. `Tavisuflebis instituti~ SevardnaZis dros revoluciuri organizacia iyo da, xelisuflebaSi mosvlis Semdeg maT hqondaT Sansi, raRac SeecvalaT. magram `Tavisuflebis institutma~ istoria dakarga es revoluciuroba da amiT daikarga samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis is yvelaze Zlieri Canasaxic, romelic CvenSi arsebobda. es iyo uzarmazari dartyma samoqalaqo sazogadoebisaTvis. es iyo am Canasaxis erTgvari aborti. _ frangi poststruqturalistebi axsene... _ 90-ian wlebSi daviwye frangi poststruqturalistebis teqstebis kiTxva, barTis, fukosi da deliozis. fukosTan mTavari Temaa Zalauflebis kritika, misi cnobili frazaa _ ar Seayvarebino Tavi Zalauflebas. am frazis gagebisaTvis me ramdenime weli damWirda. gasaRebi aRmoCnda antonin artos wigni, romis imperator heliogabalze, romelic oTxi wlis ganmavlobaSi marTavda romis imperias. arto aRwers, rom imperatori gamodioda quCaSi da yvelaze dabal fasad eweoda sakuTari sxeuliT prostitucias. amas romaeli istorikosebi mis avxorcobas miawerdnen. antonin arto ki Tvlis, imperatori am saqcieliT Seuracxyofas ayenebda da amcirebda imperatoris RvTaebriobis ideas da Zalauflebis RvTaebriobas fexqveS Telavda. am perspeqtiviT Tu Sexedav, mTeli is xibli da magia, romelic xelisuflebas da Zalauflebas aqvs, amiT nadgurdeba, xibls kargavs, xelisuflebac da misi matareblebic, romlebic am Zalauflebis inscenirebis xarjze RvTaebriv rangSi, zeadamianebad warmogvidgebian. yvelaze cnobili magaliTi aviRoT, stalini, romelsac boroti geniis saxeli aqvs. ra aris masSi genialuri? is, rom SeZlo xalxis daSineba da moawyo terori? daSinebis meTodiT Seqmna sakuTari Tavis kulti? rac gvxiblavs da risi aRiarebac zogjer gviWirs, esaa, rom maT amxela Zalaufleba hqondaT. ra darCa am Zalauflebidan? araferi, garda miTebisa da zRaprebisa. hana arendts, germanel filosofoss aqvs Zalian mniSvnelovani naSromi borotebis banalurobis Sesaxeb. arendti aRwers aixmanis process; aixmani nacional-socialisti funqcioneri iyo da hitleris reJimis dros ebraelebis deportacias xelmZRvanelobda. Semdeg is gaasamarTles da procesze warmoadgines, rogorc demoni. arendts sasamarTlos dros sicili autyda. aixmani realurad erTi primitiuli arseba iyo, da sisuleleebs bodavda. hana arendti ambobs, rom adamianebi, romlebic xorcSesxmul borotebad warmogvidgebian, Zalian banalurebi arian, ramdenadac Tavad borotebaa banaluri. Zalauflebis matarebeli adamianebi, maT TavianTi sfero aqvT, magram maTi warmodgena, rogorc gigantebis, Secdomaa, da Cveni araTavisufali saazrovno stereotipisgan gamomdinareobs. politikosebi, rogorc wesi, saSualo gonebrivi da inteleqtualuri SesaZleblobebis adamianebi arian, romlebsac bevri ar unda movTxovoT. demokratiul qveynebSi maT profesionali mrCevlebi hya- vT, da aqvT imis unari, rom am mrCevlebs yuri daugdon. magaliTad, Tbilisis forumze reigans axseneben, rogorc gigantur movlenas, mesias, romelmac daangria sabWoTa kavSiri da gagvaTavisufla. aseTi logika ara mxolod istoriis arcodniTaa gamowveuli, aramed pirovnebis kultis cnobierebis nimuSicaa. saqarTveloSi mTeli am wlebis ganmavlobaSi ar momxdara Zalauflebis kritika, qarTul antisabWoTa moZraobas ar gaukritikebia Zalaufleba. Cagvris principisTvis rom Segvexeda kritikulad da TviTon Zalaufleba rom dagvayenebina eWvqveS, es ar momxdara. Tumca, dasavleTSic, Zalauflebis kritika yvelaze masStaburad 60-ian wlebSi daiwyo da mimarTuli iyo ara kerZo personificirebuli Zalauflebis winaaRmdeg, aramed, zogadad Zalauflebis fenomeni iqca kritikis obieqtad. fuko roca ambobda _ ar Seayvarebino Tavi Zalauflebas, ar acdunebino mas Tavi, swored Zalauflebisadmi kritikul damokidebulebas da misgan gamijvnas gulisxmobda. Zalaufleba Cvens instumentalizacias axdens da sakuTar TamaSis wesebs gvaxvevs Tavze. es garkveulwilad korufciaa, mTeli Cveni cxovreba xdeba momarTuli imisken, rom CaverToT am TamaSSi, sadac umniSvnelovanesi idealebi ikargeba. es idealebi aris swored is, risi saSualebac Zalaufleba unda iyos, swored saSualeba da ara mizani. >>> gagrZeleba gv. 156 cxeli Sokoladi 103 alixanianis 5 avtori: aka morCilaZe foto: levan xaerxeuliZe, gilermo luna, timo fogti, luiza sameri 104 cxeli Sokoladi istoria cxeli Sokoladi 105 sanam me amis weras daviwyebdi, sergo ukve daiWires. Cveulebrivi, ulamazo Tbilisuri kriminali, quCis kriminali rom hqvia. roca mis wasayvanad movidnen da saxlidan gamoiyvanes, quCaze Jana gamovarda da ukve manqanaSi myofs Sestira. _ Sens Tvalebze cremli ar damanaxo, _ Tqva sergom seriozuli saxiT. iyo am naTqvamSi raRac serialebiviT saironio-paTetikuric, namdvilad dramatulic da kidev ufro sxvanairic. gageRimeboda da Tan gulic Segitokdeboda. sergo 19 wlis aris, Jana Cvidmetis. Jana fexmZimedaa. isini col-qmari arian. saxli, saidanac sergo waiyvanes, sinamdvileSi saxli ar aris. es aris Zveleburi avlabruli patara ezo, SigniT sami calfanjriani nagebobiT. iq Tagvi ver motrialdeba. alixanianis 5. es ezo, mTeli Sig arsebuli saTavsoebiT, naqiravebi aqvs asociacia `mkurnals~, ro106 cxeli Sokoladi melic karga xnis win, ingliselTa daxmarebiT daafuZnes mama giorgi CaCavam, nino Wubabriam, lali mesxma, sandro TomaZem da daTo Calabovma. `mkurnali~ miusafar mozardTa momvleli da patronia. ise, rogorc SeuZlia da rogorc gamosdis. es asociacia cdilobs, rom bavSvebi nairgvar xelobebs daeuflon. bavSvebi ra, mozardebi, rac aseve arazusti terminia, imitom, rom mozards maTSi ver igrZnob, imitom, rom maT yvelaferi naxes. is, rasac mozrdilebic ver vnaxulobT xolme. `mkurnalTan~ ZiriTadad isini trialeben, vinc ukve gaiares sabavSvo saxlebis aRzrda da axla Tbilisis, marTla didi qalaqis daundobel da mduRare nawlavebiT gamovsebul gul-mucelSi trialeben. minanqris saxelosnoebi da kompiuteris kursebi saSualebas iZleva, rom is, vinc SeZlo da quCas mowyda, is, vinc webos ynosvaSi ar Caikarga, iyos naswavli, hqondes samuSao da xelfasi da icxovros ise, rom icxovros. anu ise iyos, rasac Cven cxovrebas veZaxiT. yovel SemTxvevaSi, aqaurebis daxmarebiTve Tavi gaitanos. magram cxovreba aseTi ar aris. yvelam viciT, rom aseTi ar aris. zustad isea, rogorc zRaparSi: marcxniv waxval, ase iqneba, marjvniv waxval, ise iqneba, pirdapir waxval, sul sxvanairad. alixanianis 5-Si kompiuteris kartrijis damteni saxelosnoa. es aris Semosavali, romliTac am teritoriis da aq mosuli biWebisa da gogoebis raRacnairad Senaxva SeiZleba. ufro sworad, istoria maTi raRacnairad movla. is, vinc muSaobs, visi minanqaric iyideba, is, vinc sadRac moewyo muSad, anda programistad, sxva mxares midis, magram sxvani sxva mxares midian. bavSvebis mTeli divizia moqmedebs diRmis teritoriaze, restornebis midamoebSi. iq saqme bevria: yvavilebis gayidvidan, SezarxoSebul ZiaTa gulis molbobamde. aTasi gzaa, mTavari swor adgilebSi moZraobaa. fuli SeiZleba metic iSovno, vidre Senma amxanagma, romelic karg da kvalificiur samuSaos asrulebs. es ufro patarebis saqmea. quCis mimarTulebebi imgvaria, rom qurdoba, hop-stopi da aseTi rameebi sulac ar aris moulodneli da ucxo rame. moulodneli ki ara, bevri zis, bevri ukve ijda, bevric Cajdeba. maTi advokatebi, policiaSi sirbili, aTasi sxva ram im uxilav da rTul samyaroSi, rasac marTlmsajuleba hqvia, ninos saqmea. ra ar aris ninos saqme. mgoni, yvelaferi. nino maTi dedaa. ar vici, sxva ra aris deda. nino masw., dedaCemi mokvda da iq fulia misatani, _ es SeiZleba erTi Cveulebrivi satelefono zari iyos. ki, maT aqvT mobilurebi. skaipis misamarTebic ki. es uzarmazari, uZiro da sruliad ulmobeli samyaroa. ufro sworad, ulmobeli samyaro gavlilia. axla cxovreba hqvia. fici ornairia: RmerTs vficav, qurduls vficav. vis rogor. alixanianis 5-Si kedlebze printeriT amobeWili suraTebia: es zis... es zis... es maSin gadavuRe, saavadyofoSi rom iyo nacemi, amis Zma iseTi kargi biWi iyo... dedamisi rekavda xolme... cxeli Sokoladi 107 istoria naxe, es ra lamazi gogoa, ulamazesi gogoa. es cota Senelebuli bavSvia... age krisa. naxe ra tipia. modis xolme... amas modeloba undoda... es axla mayurebelia malaletkebSi... es... aq patarebi arian, gldanSi. _ Cemi Zmac zis masw., uTxari... bevri maTganis problema weboa. webos ynosva. bevris _ ara. aqac isea, rogorc cxovrebaSi, yvelas da yvelanairs Sexvdebi. ninos unda, rom maT rame iswavlon da imuSaon. bevri axerxebs. bevrma yvelaferi icis, bevri wignebs kiTxulobs, bevrma kiTxva saerTod ar icis. mTavari, am saqmeSi maTi daxmarebaa. ukve ase grZeldeba wlebis ganmavlobaSi. ZaliT amaTTan araferi gamova. gSia, aq modi. gwyuria, aq moxval. daiZineb kidec rogorRac. yvelani daiZinebT. 108 cxeli Sokoladi pirdapir iatakebze, am patara saxlSi. ra saxli. sad aris saxli. kartrijebs Soris, Zvel taxtze, magidasa da magidas Soris. marta axali gamosulia cixidan. cota braziania. eg araferi. maTze wyroma ar SeiZleba. ubralod, azri ara aqvs. maTTan laparakia saWiro. artura, kaci Sua saukuneebis romanebidan. naxevrad CeCeni var, naxevrad guruli. bavSvTa saxlSi saCuqrebs rom arigebdnen, miTxres, CeCeni xar da ar gergebao. eee, rodis iyo ega. guruli var, deda myavs CeCeni. eSinodaT Tu ra iyo, ar vici. Samil basaevi vegone. kaciWamia, ra. artura erTad aris Jil blasi, don pablosi, lazarilio tormeseli. mere avdeqi da wavedi ozurgeTSi. fuli mqonda, wavedi da davsaxldi iqa, didxans viyavi, oTaxic viqirave. siaruli miyvars. artura muSaobda, axla droebiT ar muSaobs, wamovida restornidan, sadac raRac ar moewona. kaci Tavisufali da Rirseuli unda iyos. ar gaCerdeba, roca amas ar igrZnobs. zogierTs Rirseba Taviseburad esmis. zogierTma saerTod ar icis, ra aris. artura varjiSobs, jani, goneba, yvelaferi ainteresebs. dajeqi da usmine, meti araferia saWiro. fedia da misi umcrosi Zma. imasac artura hqvia. umcross. moldovelebi. aqa varT dabadebuli. fedia xalisia. Tan seriozuli. raRacnairad patiosani, kacurad. saqcielebiT. fedor, ha, rogor xar? niCivo, davlie, masw. ai, kai sigareti maqvs. cxeli Sokoladi 109 110 cxeli Sokoladi istoria fedias Svili hyavs, sadRac, maRla ubanSi. saCuqrebs iyidis da midis xolme. Cemi Svilia, marto Cemi Svili ki ar aris. ucnauri gancxadebaa. fuli viSove. maq fuli. Cxubi da kamaTi bavSvuria. gametebuli da mere siyvaruliT savse. fedia da sasania erTmaneTze brazoben, ufro sasania, fedia icinis, mokled pasuxobs, Tumca mkacrad. gamo, aba, gamo. gadian. guram, gayevi. gurami dgeba. gurami saocari kacia. kompiuterTan zis. gansxvavdeba: metyvelebiT, CacmulobiT, iumoriT, xalisiT. tkivilis sicilSi gatarebis unariT. gurami aq muSaobs. SeiZleba alixanianis 5-is maJordomic uwodo. siciliT mokvdebi, iseT rameebs ambobs. Semodian. Cawynarda. sasania wnevis aparatis gverdiT migdebul fonendoskops iRebs da gulze adebs fedias. guli rogor gicems, biWo, _ Tan exuteba. gurami yveba da yveba. es rTuli da Znelad samarTavi samyaroa. mere patara gogo, sneJana modis. sneJo. saRamosTvisaa gamowyobili, odnav sazeimod. ocneba aqvs profesiis Taobaze. ar amxels. kiTxva-pasuxi xSir SemTxvevaSi xistia da ubralo, pirdapiri. iqiT patara televizoria, Jana fexmZimedaa da serialebs uyurebs. me ar minaxavs. modis xolme muraza. koxtad Cacmuli, davarcxnili, oqros xelebi. nakolkebi. sergosac aqvs, marcxena mklavze: ti amo. miyvarxar. italiurad. viRacam Tqva albaT adre, bavSvobisas. ti amo. te amo, espanurad. eg ras niSnavs? miyvarxar, ra... Zmakacs miklavda masw., zadnis xo ar mivcemdi? me Sen gafrTxileb, nu dadixar imaTTan erTad. mainc wava, _ gurami ambobs. didi, didi, raRacnairad mduRare samyaro. alixanianis 5. teritoria, sadac gelian. sadac mixval da ar wageCxubebian, mogivlian, mogexmarebian. Sen oRond moindome. Tu ar moindomeb, mainc mogexmarebian. SeWam mainc. daiZineb mainc. iq aris imedi. nino aris imedi. sayrdeni. bevri wavida, gzas daadga. adamianur cxovrebaSia. zogierTi saucxoo ojaxSi moxvda. Semoivlian xolme, rekaven. an ar Semoivlian da ar rekaven. egec ar aris problema. aqauroba amisTvis ar arsebobs, rom Sens pasuxs da madlierebas daelodon. aqauroba imisTvis arsebobs, rom Sen dagelodon da raRacaSi mogexmaron, erTi bewodan, uzarmazaramde. odesRac, bevri maTgani ninom ipovna. Zvel TbilisSi, mingreul saxlSi, naxevradsardafSi, sadac wyali idga. eubnebodnen, ar miekaro, mogklaveno. jer sabnebi mihqonda, mere kidev raRacebi. iciT, ra aris? Cven garSemo arsebobs uxilavi qalaqi. uxilavi ki ara, fskeri. sadac jer unda CaaRwio, mere unda miixed-moixedo da Tu SeZleb da iqaurobas Tvals miaCvev, egeb ifiqro kidec, rom aq sul patara raRacebis gadaadgileba SeiZleba. am bavSvebs, am xalxs, sul pataraobidan, TiTistolobidan iseTi rameebi unaxavT da iseTi rameebi gamoucdiaT, rom adamians yvelaze koSmarul sizmarSi ar daesizmreba. ar daesizmreba, imitom, rom ar icis, Tu aseTi rameebi arsebobs saerTod. Tbilisis fskerebi. iciT, eg ra aris? mimiqaravs parizis RvTismSoblis taZris ambavi. inga, mxiaruli, maRali gogoa. cxovrebaze msjelobs. maT laparaki uyvarT. moswonT azrebis gacvla-gamocvla. saxalxo saqmeebi. fedia zustad getyvis im teleJurnaliscxeli Sokoladi 111 istoria tebis saxelebsa da gvarebs, romlebsac siuJetebi gaukeTebiaT maT Sesaxeb. gurami klipebs gaCvenebs. aqvT klipebi, diRmis parkSi. webo. icinian. patara gogoebi da biWebi. guli sadRac midis. siyvaruli. aq siyvaruli arsebobs. gogosa da biWis siyvaruli. zogierTma SeiZleba agixsnas es ra aris. zogierTs Cumad uyvars. gamouTqmelad. zogierTs xmaurianad. me sanam miyvarda, lamazi iyo, _ monitorze fotoebs vuyureb. axlac lamazia. 112 cxeli Sokoladi ara, adre ufro lamazi iyo. isini qrebian. xSirad ikargebian. ar Canan. zogierTi egeb trefikingSic ki mohyva. gansakuTrebiT gogoebi. Tu aRar Canan, umravlesoba Sors ar aris. Tqven ar SegiSveben im barebSi, sadac ramdenime gogos povna SeiZleba. Tqven ar giamboben sxva aTas raRacas. mgoni SemeZlo, aq sruli saSinelebebi damewera. RamiT ver daiZinebdiT. marTla ver daiZinebdiT, erTi saaTiT mainc. magram ar davwer ase, imitom, rom am biWebsa da gogoebSi aranairi piradi tragediis SegrZneba ar aris. maTSi albaT aris _ es cxovrebaa, masw. raxan es cxovrebaa, cxovreba rTulia. magram iq aris siyvarulic, siZulvilic, uwesobac, raRacnairi, Zalian STambeWdavi, imavdroulad, TiTqos mouxelTebeli patiosneba da siwrfelec, Sromac, qurdobac, WuWyica da siwmindec, tyuilic da uzarmazari simarTlec, romelic xSirad mzeze Zlieria, Tvals ver gausworeb. ai, egenia iq. alixanianis 5 nomerSi. me egeni vnaxe, da mgoni cota vnaxe, ganuzomlad metic SeiZleboda. ginda wavideT, vnaxoT viRacebi Ramis birJebze. ninos Zveli, TaxTaxa jipi. Tavidan bolomde mogzauris manqanas hgavs. TiTqos parizi-dakari hqondes gavlili. Tu lisaboni-dakari. ra mniSvneloba aqvs. _ ara, ara... Ramis Semovla. vin sad aris. perovi, diRomi. erTi-ori saunis kideebi. quCebi, sadac fuli iSoveba. gurami isev xumrobs. Tbilisel geis ajavrebs. ginaxavT Tbiliseli gei? me ara. imaT unaxavT. Ramea. mTeli Rame internet kafeSi oTxi lari Rirs, masw. vTamaSobT. Culoevi saerTod aRar gamodis internet kafedan, iq cxovrobs. ara, ara, maq sigareti, _ ra Cesnia es fedia. dastoini. yavisferi da dakunTuli. qurTukic yavisferi. nino xom marto ar aris. exmarebian. CamosaTvlelad ar vwer. kargebi arian. alixanianis 5. es alixaniani, mgoni, iciT vin iyo? saxarovis coli romaa _ elena boneri, imis mama. alixaniani didi komunisti iyo amierkavkasiaSi, beriam daxvrita. Tu ar vcdebi. aba, ra vici. avlabris Zveli quCaa. metrodan marjvniv da mere marcxniv. egreve, nacrisferi WiSkari. sanam amas vwerdi, sergosTvis weliwadnaxevari miuciaT. Sens Tvalebze cremli ar damanaxo. ginda gaicine, ginda itire. Jana fexmZimedaa. sergo _ srokze. kompiuterSi cixidan SemoTvlili mokiTxvebia, biWebi icinian. Tan TiTqos rcxveniaT kameris. zogisTvis cixe sasargebloc kia. mxolod zogisTvis. magaliTad imaTTvis, visac es saSineli webos ynosva ver miutovebia. kompiuterSi nakeTobebia. mSvenieri saoqromWedlo nakeTobebis fotoebi. biWebi muSaoben. mSvenieria. gadasarevia. saxelosnoebi unda vamuSaoT. dakavebulebi unda iyvnen. yvelas ar SeuZlia. visac unda da visac SeuZlia, imaTi xelidan gaSveba ar SeiZleba. namdvilad ar SeiZleba. is mzareulia im restoranSi. cnobili restorania. ici, ra magari mzareulia? veubnebi, modi gagvikeTe rameebi. wavedi me, gavivli, _ artura ambobs. siaruli TiTqos samyaros Secnobaa. raRacnairi siarulia. alixanianis 5. sayrdeni. gauTviTcnobierebeli imedi. amoisunTqeT. sicocxle aseTi mSve... sicocxle aseTia. yvelas Tavisi sicocxle aqvs. _ qaliSvili var, masw. marTla qaliSvili var... cxeli Sokoladi 113 parizuli Canawerebi ho _ sicocxles! avtori: lana RoRoberiZe orSabaTs, 19 maiss kanis festivalze `oqros palmiT~ daajildoves safrangeTSi mcxovrebi da momuSave portugaleli reJisori _ manoel de oliveira filmTa erTobliobis gamo. scenaze msubuqi nabijiT gamovida saSualoze maRali, xmeli, sasiamovno garegnobis Suaxnis kaci. lumieris gadaWedili darbazi mas fexze adgomiT da ovaciebiT Seegeba. misasalmebeli da aRfrTovanebuli sityva klint istvudma warmoTqva. `palma~ miSel pikolim gadasca, festivalis prezidentma _ Jil Jakobma _ uwoda mas `eqsperimentatorobis JiniT Sepyrobili grifiti~, aCvena Tavisi damontaJebuli emociuri filmi reJisoris Sesaxeb da bolos Tqva: `Tqven erTxel miTxariT, rom tyuili TqviT Tqveni asakis Sesaxeb da rom namdvilad sami wliT metis xarT. minda giTxraT, rom Tu maSin miTxariT simarTle, es gadasarevia!~ darbazi daingra taSiT. mTeli ambavi ki isaa, rom wels oliveiras 100 weli usruldeba! am wels msofliom aRniSna ori udidesi adamianis _ arqiteqtor oskar nimeieris da anTropolog klod levi-str sis _ 100 wlisTavi. gazeTebi werdnen, rom arcerT maTgans ar Seuwyvetia muSaoba, da ai, kidev erTi aqtiurad momuSave aswlovani kaci _ oliveira! me is didi xania amoviCeme. jer kidev maSin, roca gavige, rom 75 wlis asakSi Tavi daaneba filmebis gadaRebas, cxadia, yvelam CaTvala, rom samudamod, da uceb, sruliad moulodnelad, 86 wlisa, miubrunda kinos da mas mere weliwadSi TiTo films iRebda! Tan iseT filmebs, rom yoveli maTgani kanis festivalis monawile xdeboda. mas mere oliveira imedis wyarod iqca CemTvis. da raki kinos gadaRebaze ocneba erTi wuTiT ar Semnelebia, megobrebs veubnebodi, xedavT, ra mSvenieri magaliTia, mec jer yvelaferi wina maqvs-meTqi. isini mpasuxobdnen, modi, 86 wels nu daelodebi, cota adre daiwyeo! da ai, axla, es Cemi Zvirfasi oliveira 100 wlisaa, jildovdeba `oqros palmiT~ da, rac mTavaria, zedized ori filmis gadaRebas apirebs! dgas mSvidad, gaWedili darbazis scenaze da sul ubralod, TiTqos aq gansakuTrebuli araferia, uziarebs mayurebels Tavis samomavlo gegmebs: „vapireb ori filmis gadaRebas, erTia „axalgazrda qera gogos saidumloebani~, qeiros romanis mixedviT da meore _ „anJelikas ucnauri ambavi~, scenari, romelic davwere am 50-ode wlis win. Tu SesaZlebeli iqneba, minda isini erTmaneTis miyolebiT gadaviRo, imisaTvis, rom erTi berlinSi warvadgino, meore kanSi. yvelaferi prodiuseris aqtiurobaze iqneba damokidebuli~. rogorc Cans, sakuTari aqtiuroba mas odnav ar aeWvebs. xom gadasarevia, ara? adamianis SesaZleblobebs namdvilad ara aqvs sazRvari! amas vfiqrobdi maSin, roca Tavis saxelosnoSi gatacebiT momuSave 100 wlis oskar nimeiers vuyurebdi, da ai, axla, oliveira! mouTmenlad davelodebi mis axal filmebs. 114 cxeli Sokoladi REUTERS parizuli Canawerebi speqtakli `stiqsi~, reJisori sturua, kompozitori gia yanCeli iv senrobert loranis koleqciis Cveneba, parizi 2002 cxeli Sokoladi 115 parizuli Canawerebi namdvili konservatorebi arian... amitom, ar aris aq advili reformebis gatareba. moskoviCi ki, kuSneris megobari (albaT, warsulSi), sevdianad eubneba: es sagareo politika Seni ar aris. vxedav, rom cudad grZnob Tavs. es araa Seni arCevani. mwyins, rom monawileob am arasamarTlian xelisuflebaSi. REUTERS „ar veTanxmebi azrs, rom sikvdili damarcxebaa. mTavaria SegeZlos Tqva „xo~ maSinac ki, rodesac kvdebi, ho _ sicocxles!~ _ es aris fransua miteranis kredo, romelic man realurad ganaxorciela. faqts, rom is gaxda memarjveneTa mTavrobis wevri. kuSneri, romelic safrangeTis erT-erTi yvelaze popularuli politikosia, Tavisi gadawyvetilebis axsnas cdilobda. ilaparaka sarkozis gaxsnilobaze: roca SemomTavaza ministroba, eWvqveS ar dauyenebia Cemi memarcxeneoba. amitom davTanxmdi... vfiqrob, portugalieli reJisori manuel de oliveira, kani 2002 saintereso iyo safrangeTis sagareo saqmeTa ministris bernar kuSneris da memarcxeneTa erT-erTi lideris _ pier moskoviCis saubari saparlamento arxze. memarcxeneebi ver patioben kuSners im 116 cxeli Sokoladi rom ministris rangSi bevri ramis gakeTebas SevZleb. aucilebelia mivusadagoT safrangeTi Tanamedroveobas. amas Zireuli reformebi sWirdeba... frangebs Zalian uyvarT cxovreba, amayoben Tavisi frangobiT. amave dros kuSneric, aseve sevdiani RimiliT, pasuxobs: _ memarjveneebs ar vuyvarvar da memarcxeneebi moRalates meZaxian... amas Serigebuli var. gveqneba Zneli wlebi, magram bolos safrangeTi amoisunTqebs. sarkozi ki ambobs kuSnerze: esaa me- parizuli Canawerebi marcxeneTa yvelaze didi Tevzi, romelic daviWire. 100 wlis oliveira dgas mSvidad, gaWedili darbazis scenaze da sul ubralod, TiTqos aq gansakuTrebuli araferia, uziarebs mayurebels Tavis samomavlo gegmebs: saparlamento arxze saubrobdnen mwerali denis tiliniaki, fsiqiatri serJ efesi da iumoristi gi bedo. saubris Tema _ `fanatikuri sarkozomania~. zogierTi ram maTi saubridan: `vapireb ori filmis gadaRebas, erTia `axalgazrda qera gogos saidumloebani~, da meore _ `anJelikas ucnauri REUTERS ambavi~, scenari, romelic davwere am 50-ode wlis win.~ argentinis prezidenti kristina fernandes de kiSneri da safrangeTis sagareo saqmeTa ministri bernard kuSneri, parizi 2008 REUTERS `liberasioni~ beWdavs `gabrazebuli~ mkiTxvelis werils kanis festivalis Sesaxeb: `ras emsaxureba es festivali, Tu ara imas, rom daixarjos daujerebeli Tanxebi, raTa yvela aRiarebulma varskvlavma kidev erTxel warmoaCinos Tavi damoukidebeli kinos dakninebis xarjze? maSin, rodesac reJisorebs saSinlad uWirT minimaluri Tanxis mogroveba TavianTi filmebis gadasaRebad da msaxiobebi amaod awydebian privilegirebuli varskvlavebis mier maTTvis Carazul karebs, kruazeti kvlav krebs debilebis xrovas, romlebic nerwyvs ylapaven madam denefis axali liftingis da nebismieri amerikeli starletis uZvirfasesi saRamos kabis gamo. am utvinoTa masas uerTdebian Jurnalistebi, romlebic mzad arian gayidon suli samstriqoniani arafrismTqmeli interviusTvis, romelic arafriT ar uwyobs xels kinos ganviTarebas. `liberasionSi~ SeiZleba waikiTxo misi erT-erTi avtoris aRfrTovanebuli werili imis Sesaxeb, rogor gahkra mas mxari katrin denevma liftSi... mwuxare da vulgaruli gamofena kastisa, romelic cxovrobs, rogorc Zveli reJimebis mixrwnili aristokratia. fulis tonebi, daxarjuli msaxiobTa popularizaciisTvis, romelTac es srulebiT aRar sWirdebaT. ovaciebi da sakuTari Tavisadmi mimarTuli aplodismentebi am erTobisa, romelic Caketilia novatorebisTvis, mamacebisTvis, kameris namdvili mSromelebisTvis. TvalTmaqcuri dResaswaulebi da gabrdRvialebuli kibeebi, ayrolebuli uniWobiT da narcisizmiT... es aris curva damRupvel da pirquS fsiqozSi~... ai, aseTi, rbilad rom vTqvaT, araordinarulia kinos udidesi zeimis Sefaseba erT-erTi mayureblis mier. saxalisod momeCvena es kvimaturi werili da amitomac vTavazob mas Cvens mkiTxvels. manuel de oliveiras lisabonis mecnierebaTa akademia sapatio wevrad irCevs, marti 2008 `dRes safrangeTSi fanatikuri sarkozomaniaa gamefebuli. arasdros arcerT prezidentze ar dawerila erTi wlis manZilze amdeni wigni _ asocze meti. da es ricxvi sul izrdeba da izrdeba. fsiqiatri ambobs, rom misi rva pacientidan Svidi aucileblad axsenebs sarkozis. safrangeTSi arsebobs kerpis moTxovnileba, rasac sarkozi srulad akmayofilebs. ise gagiJebiT uyvardaT, rom aseve gagiJebiT SeiZules. ver autaniaT, rom cdilobs, kargad Tu cudad, gaakeTos is, rasac dapirda xalxs. ver apaties bednierebisaken swrafva. saerTo gagebiT, is imisaTvis ar gaxda prezidenti, rom iyos bednieri. misi erT-erTi damaxasiaTebeli Tviseba _ bavSvurobaa. magram saSiSia bavSvs Caugcxeli Sokoladi 117 parizuli Canawerebi iv sen loranis Semodgoma-zamTris koleqciis Cveneba, parizi 2000 iv sen lorani gazafxuli-zafxulis koleqciis Cvenebaze, parizi 1985 frangebs undaT reforma mezoblebisTvis. isini giJdebian TavianT patara privilegiebze da roca igrZnes, rom amas emuqreba safrTxe, SeeSindaT. Cvens prezidentebs Soris erTaderTi Siraqi ar iyo monarqi. is erTnairad elaparakeboda saxelmwifos meTaurs da damlagebels.~ wlis win, da samoci wlis win... dRevandeloba da masTan gadajaWvuli warsuli, romelic mudmivad cocxlobs SenSi. am fiqrebSi CarTuls, gamaxsenda erTi iaponuri tanka, rusulad, da mominda misi gadmoqarTuleba. mTeli dRe am tankis qarTul ekvivalentze vfiqrobdi da bolos man aseTi saxe miiRo: qliavis yvavils iseTive asdis surneli, viRacis xelis frTxili Sexeba... am bolo xans, sul ufro da ufro gamudmebiT vfiqrob droze. dro, romelic xan miizlazneba, xan miqris, xan Cerdeba... Tu dro, romelic sulac ar arsebobs, anu dro, rogorc fiqcia. xandaxan mgonia, rom, realurad, arsebobs mxolod wuTi. Tu intensiurad icxovreb am wuTs, amarcxeb dros. droze fiqrs Tan sdevs fiqrebi mogo118 cxeli Sokoladi sicocxle da sikvdili _ ori, erTmaneTze gadajaWvuli saswauli. sikvdilis mudmivi siaxlove gaZlevs saSualebas iyo, inaniebde, daeWvde, moerio eWvebs, Seirgo yoveli wvrilmani, ifiqro ukvdavebaze da, rac mTavaria, giyvardes... platonis gagebiT, ukvdavebasTan miaxloeba _ siyvarulia. ara REUTERS nebaze da masTan gadajaWvul daviwyebaze. ar minda daviviwyo. arc pirovnebebi, arc movlenebi, arc ganwyobebi. ardaviwyeba _ simdidrea. magram, kidev ufro mniSvnelovania, Seni arseboba amwuTierobiT ar Semofarglo, aramed icocxlo yoveli wuTiT, dRes da, amave dros _ guSin, da ocdaaTi REUTERS do xelSi Zalaufleba. aRiqvams Zalauflebas, rogorc saTamaSos. ara, rogorc saTamaSos ki ara, rogorc bedisweras. is yvelafers aWarbebs. ambobs zedmets, akeTebs zedmets. aWarbebs maSinac, roca TamaSobs Tavmdablobas. yovel dilas raRacas umtkicebs Tavis sarkes. o, rogorc maSin, wlebis gadaRma. vkiTxoT am mTvares, vin icis iqneb dagvibrunda is gazafxuli. es SegrZneba araerTxel mqonia, ai, is, rom arsebob dRes da imavdroulad guSin, da rom es igive gazafxulia, igive surneliT da viRacis xelis iseTive uecari SexebiT... aqvs mniSvneloba, giyvars erTi wami, Tu erTi weli, Tu 50 weli. giyvars da es niSnavs, rom uaxlovdebi ukvdavebas. yoveli sicocxle _ maradisobis gamovlinebaa. Cveni didi Tavisufleba isaa, rom SegviZlia yovel wuTs daviwyoT raRac axali, axali arseboba, TiTqos manamde araferi momxdariyos. arsebobs sikvdilis formula, Cemi azriT, yvelaze martivi da amitom Zalian gasagebi: _ sanam xar Sen, ar aris sikvdili. roca aris sikvdili, ara xar Sen. _ es WeSmaritebaa, romelic amsubuqebs aryofnaze fiqrs da ganiWebs Svebas. amitomac eguebi Sens sikvdils, rogorc yvelaze grZel Rames. ...Tu sikvdili mxolod Ramea, yvela Rameze ufro Rrma da ufro xangrZlivi... REUTERS parizuli Canawerebi gansakuTrebiT momwons misi naTqvami: `araferia SiSvel sxeulze mSvenieri, da yvelaze lamazi tansacmeli, romelmac SeiZleba Seamkos qali, sayvareli kacis mklavebia. magram imaTTvis, visac ar ergoT es bedniereba, REUTERS REUTERS me aq var~. REUTERS iv sen loranis Semodgoma-zamTris koleqciis Cveneba, parizi 2007 amerikeli dizaineris tom fordis koleqcia iv sen loranis samodelo saxlisTvis es striqonebi Tbilisis omis Semdeg davwere. maSin davinaxe sikvdili, rogorc Rame, ubralod, yvela sxva Rameze ufro Rrma da grZeli. da maSinve dameufla gancda, rom Seni sikvdili SenTvis ar arsebobs, is mxolod Seni axloblebisTvis aris realoba da tkivili. Zalian minda am sityvebiT sikvdilis SiSiT Sepyrobili, Cemi asakis adamianebi (da, albaT, ufro axalgazrdebic) gavamxnevo: gaxsovdeT yvelas, sanam xar Sen, ar aris sikvdili. roca aris sikvdili, ara xar Sen... xolo rac Seexeba axloblebs, isini igloveben da Seeguebian Sens aryofnas. esec xom sicocxlis kanonzomierebaa. 71 wlisa, tvinis simsivniT, gardaicvala iv sen lorani. `le mondi~ amerikeli top-modeli iv sen loranis maRali modis Cvenebaze parizSi iv sen lorani da leticia kasta maRali modis Cvenebaze, parizi 2001 beWdavs saredaqcio werils saTauriT: `kutiuriem datova kvali, romelsac is yvelaze did mxatvarTa rangSi ahyavs~. `is iyo erT-erTi udidesi frangi mxatvari. Tavis Tavs uwodebda ara kutiuries, aramed `xelosans, romelic qmnis bednierebas~. iv sen lorani darCeba, rogorc franguli eleganturobis momRerali. man Seqmna `marcxena sanapiros~ Zalian parizuli stili. gamoexmaura ra 20-iani wlebis `garsonebis~ modas, man daxata kacis kostiumebi da SigniT moaTavsa muslinis gamWvirvale, Zalian qaluri `bluzkebi~. `Savi bluzoni~ _ es misia, iseve, rogorc 1962 wels Seqmnili smokingi, romelic pirvelad misma megobarma katrin denevma Caicva, saxaruli samosi, bermuda, TrenCi, _ tansacmeli, romelic quCam aitaca. `idea kacis koscxeli Sokoladi 119 REUTERS parizuli Canawerebi tiumSi gamowyobili qalisa, TandaTan izrdeboda, Rrmavdeboda, da dRes ukve damkvidrda, rogorc Tanamedrove qalis mTavari maxasiaTebeli~, _ ambobda TviTon. misi intimuri megobari pier berJe ambobs: `iv sen lorani _ es ar aris mxolod moda. masSi aRbeWdilia mTeli samyaro, mxatvrobis, musikis, literaturis, kinos kultura~ . 19 wlis provincieli biWi, dajildovebuli xatvis gansakuTrebuli niWiT, kristian diorma, `axali xedvis~ Semqm- REUTERS rojer federeri rolan garosis turnirze, parizi 2008 REUTERS rojer federeri da bolo oTxi rolan garosis turniris gamarjvebuli rafael nadali, parizi 2008 rolan garosis turnirisgamarjvebuli ana ivanoviCi, parizi 2008 120 cxeli Sokoladi nelma, aiyvana asistentad. or weliwadSi diori uecrad gardaicvala. am sikvdilma `pervanSis Tvaleba ucnobi~ avanscenaze aiyvana: 21 wlisa is gaxda kristian dioris saxlis xelmZRvaneli. saxeli pirvelive eqspoziciiT gaiTqva, Tumca TviTon saSinel sicarieles ganicdida, `ara SiSis, aramed ararsebobis sicarieles. me ise mjeroda misi (kristian dioris), mjeroda yvelafris, rasac ambobda, rasac akeTebda. uecrad aRar iyo aravin, vinc metyoda: es kargia, es cudi~. maSin, Tavisi pirveli koleqciiT, daamkvidra xazi _ `trapecia~, romelic gaqra me-18 saukunis dasawyisSi. da maSinve daibada legenda. iv sen lorans daarqves `maRali modis patara princi~. parizuli Canawerebi kutiurie, romelmac ganadida sxeulis suli, daamkvidra retros sifaqize Tanamedrove gemovnebaSi da visac darCa erTaderTi sinanuli: `rom man ar gamoigona jinsi~. eklesiaSi dasvenebul iv sen lorans katrin denevi uolt uitmenis leqsiT daemSvidoba: `Sen ki, sikvdilo, amaod cdilob Cems SeSinebas~... gamikvirda. ratomRac ar movelodi, rom katrin denevis (da, albaT, saerTod frangebis) sulier samyaroSi uitmens aseTi adgili ekava. gamikvirda da gansakuTrebiT brazilieli CogburTeli gustavo kuerteni, parizi 2008 eleganturobis dakargvis gansacdeli~, _ ambobda iv sen lorani. da kidev: `gulis elegenturobis gareSe ar arsebobs eleganturoba~. moda icvleba, stili maradiulia. moda warmavalia, stili _ ara. `rodesac kargad grZnob Tavs tansacmelSi, yvelaferi SeiZleba moxdes. kargi tansacmeli _ es bednierebis pasportia~. gansakuTrebiT momwons misi naTqvami: `araferia SiSvel sxeulze mSvenieri, da yvelaze lamazi tansacmeli, romelmac SeiZleba Seamkos qali, sayvareli kacis mklavebia. magram imaTTvis, visac ar ergoT es bedniereba, me aq var~. mis erT-erT eqspozicias erqva `iv sen loranis dialogi xelovnebasTan~. `Cemi mizani iyo metrTan miaxloveba da mis REUTERS genialobasTan ziareba~. ase mis tansacmelSi sxvadasxva wlebSi aisaxa mondrianis, pop-artis, pikasos, braqis, matisis, van gogis, Tu misi megobris _ endi varolis _ ferweruli motivebi. 2002 wels, modis samyarosTan damSvidobebisas, Tavisi moridebulobiT ganTqmulma sen loranma aRiara, rom `is icnobs SiSs da saSinel martoobas, yalb megobrebs trankvilizatorebis da gamayuCeblebis saxiT, depresiisa da janmrTelobis saxlebis sapyrobileebs~. REUTERS `saidumlo, romelmac aqcia iv sen lorani Tavisi epoqis mbrZaneblad, isaa, rom mas ezizReboda moda, _ Tqva erTxel Tavisi enamoswrebulobiT saxelganTqmulma Jurnalistma fransuaz Jirum. _ moda, ise, rogorc is esmiT dRes, es suleli metronomi, romelic yofs weliwads or nawilad, zamTari _ zafxuli, zafxuli _ zamTari da romelsac sjera, rom iZleva swor tonalobas~. `qalebs, romlebic zedmiwevniT misdeven modas, didi gansacdeli elodebaT. Tavisi Rrma bunebis, stilis, bunebrivi frangi CogburTeli gael monfisi rolan garosis turnirze, parizi 2008 pier berJem ase axsna es gadawyvetileba: `Semoqmedeba da marketingi ver eguebian erTmaneTs. es epoqa ar aris misi~. misma biografma lorans benaimma ki dawera 2002 wlis `le mondSi~: `maradiuli sevdiani axalgazrda kaci aCqarebs Sexvedras istoriasTan. man moijaxuna Tavisi saxlis kari da Seudga mokle biliks, ramac is kidev erTxel gamoavlina, rogorc WeSmaritad Tavisufali adamiani~. dRes igive benaimi wers: `iv sen lorani xatavda emociebs, man Tavis tansacmelSi Caaqsova sixaruli, siyvaruli, sigiJe, Seqmna Tavisi koleqciebi, rogorc saidumlo wignis Tavebi. is xatavda angelozebs da demonebs da yovelTvis abijebda profesiis sazRvrebs. is iyo pirveli momxvda gulze, radganac me uitmeni pirvelad 17 wlis asakSi aRmovaCine da mas mere is mTeli Cemi cxovrebis Tanamgzavri gaxda. am patara mwvane wigns `Leaves of grass~ _ `balaxis foTlebi~ _ SemTxveviT gadavawydi sajaro biblioTekaSi. da SeiZleba iTqvas, axalgazrduli gancdebis mTeli simZafriT gadavirie! es iyo gaoceba, aRmoCena, Tavzari, aRfrTovaneba! sabWoTa, zemodan daregulirebul da ideologiiT daTrgunul nacrisfer yofaSi SemoWrili gasaocari siTamame, silaRe, sakuTari Tavis (da yoveli adamianis) arnaxuli gandideba. >>> gagrZeleba gv. 158 cxeli Sokoladi 121 uaxlesi istoria wignidan iyo da ara iyo ra avtori: daTo turaSvili 122 cxeli Sokoladi (gagrZeleba) raRai zemoT tyemali vaxseneT, barem maSindeli seqsis dardsac vityvi imitom, rom erovnulma moZraobam maSin radikalurad Secvala am sakiTxisadmi qarTveli xalxis damokidebuleba da, miT umetes, am problemis mogvarebis gzebi. problemac Zveli iyo da is gzac, romelic jer kidev vaxtang meeqvsem gaiara ori aTass qarTvelTan erTad saqarTvelodan ruseTis dedaqalaqamde, Tumca ukan mxolod erTi qarTveli mamakaci dabrunda. am gzas vaxtang mefis merec gadiodnen qarTveli kacebi (Cveni mamebis Taobis CaTvliT) da swored maSindeli erovnuli moZraobis dasawyisSive gaCnda saqarTveloSi erTi Zalian sevdiani anegdoti: qarTveli mama waiyvans Tavis vaJiSvils dasavaJkaceblad moskovSi (sabWoTa periodSi aseTi rameebi marTla xdeboda xolme) da sastumros nomridan gamosuli Svili cremlmoreuli SesCivlebs sayvarel aRmzrdels _ amaT ratom unda gamoveyoT, mami... ucnauria magram maSin patriotizmis gageba radikalurad gaemijna seqsis janmrTel fenomens da xSir SemTxvevaSi Riadac daupirispirda. maxsovs, rom swored maSin, Cveni pirveli mitingebis Semdeg, erTi mSvenieri gogo momewona, romelmac fizikur siaxloveze kategoriuli uari miTxra da Zalian gulnatkenmac dasZina _ me Sen marTla patrioti megoneo... rogorc Cans, Cveni sazogadoebis garkveuli nawilisTvis patrioti igive impotenti iyo da maTTvis patriotizmi sruliad SeuTavsebeli iyo seqsualur janmrTelobasTan. Tumca maxsovs ufro rTuli SemTxvevac da erTi universiteteli nacnobi Zalian amayad gamomityda _ arc tolstoi maqvs wakiTxuli da arc dostoevski da saerTod, rusul literaturas arc arasodes wavikiTxavo. ratom-meTqi, _ gavikvirve da imitom, rom patrioti varo. maSin darwmunebuli ar viyavi, magram mainc vifiqre, rom zemoTqmuli patriotizmi ki ara, idiotizmi ufro iyo da axla ki zustad vici, rom samSoblos siyvaruli bewvis xidze siaruls hgavs da Zalian didi sifrTxile da zomiereba sWirdeba. es yvelaferi ki tyemalma gamaxsena da maSin aba tyemals vin gaekareboda, Tuki asobiT adamians sjeroda, rom SimSiliT imperiebis damarcxeba SegveZlo. 1988 wlis noembris grandiozuli aqciac kremlis dangreviT dasrulda, roca 29 noembers radioqselSi xmamaRla da omaxianad wagvikiTxes danebebuli mixeil gorbaCovis mimarTva qarTveli erisadmi da mTavrobis saxlis win Tavmoyrilma mravalma aTasma adamianma sixarulis argagonili yiJina dasca. SimSilobis im bolo dRes, 29 noembers, gia Wanturiam sixaruliT amcno demonstrantebs, rom kremlma ukan daixia da Cven gvjeroda, rom sinamdvileSi videqiT moskovSi, wiTel moedanze, kremlis win da SiSveli xelebiT vawvebodiT kremlis kedlebs. rasakvirvelia gvqonda eWvi, rom marTla gorbaCovma ki ar mogvwera is werili, aramed adgilobrivma bolSevikebma Seadgines Cveni dasaSoSminebeli ustari, magram faqtia, rom Cven virwmuneT sakuTari gamarjvebisa da simRer-simReriT daviSaleT Tbilisis quCebSi. 1988 wlis noembris Semdeg saqarTveloSi politikuri partiebi gansakuTrebiT momravldnen da erovnuli moZraobis yovel aqtiur wevrs (ZiriTad nawils) surda, rom sakuTari partia hqonoda da im partiis Tavmjdomare Tu prezidenti Tavad yofiliyo. isini yoveldRiurad Cndebodnen da qrebodnen, ibadebodnen da ikargebodnen... maTi nawili, marTlac, uaxlesi istoria ucnauri iyo da erTi partia rusTavelis prospeqtze daJinebiT gvTxovda, uari gveTqva sabWoTa kavSiris moqalaqeobaze da mTavrobis saxlis win yuTic ki idga, sadac sabWoTa pasporti unda Cagegdo. magram im partiis wevrebs erTi Tvis mere gaaxsendaT, rom pasporti adamians mainc sWirdeba da mosaxleobisadmi mimarTvis teqstic Secvales _ axla, im yuTTan rom kaci ijda, imisTvis unda geTqva (Tundac yurSi), rom aRar gindoda sabWoTa moqalaqeoba da pasportis Cagdeba aucilebeli aRar iyo. im yuTSi Tveebis manZilze mxolod samad-sami Cagdebuli pasporti im partiis wevrebs ekuTvnodaT, sami adamianisgan rom Sedgeboda, am aqciis organizatorebi rom iyvnen da TavianTi pasportebi, ubralod, aRaraferSi WirdebodaT. sxvaTa Soris, samkaciani partia meoce saukunis dasawyisSic (marTla) arsebobda saqarTveloSi da maSindeli parlamentis arada imave gasuli saukunis 80-iani wlebis meore naxevarSi, roca saqarTvelos mitingebisa da demonstraciebis, marTlac, grandiozulma talRam gadauara, Soreul irlandiaSi politikuri motiviT, marTla bolomde SimSilobdnen adamianebi da maSin im aqcias 62 irlandielis sicocxle Seewira. SimSili arasodes yofila Cveni saqme da rac Seni saqme ar aris, imas bolomde verc verasodes miiyvan. xolo rac Cveni saqme iyo istoriulad, axlac yvelaze kargad gamosdiT qarTvelebs da 1989 wlis 25 Tebervals Cvenma moragbeebma ise iCxubes sabWoTa miliciis winaaRmdeg, rogorc axla ebrZvian xolme ruseTis nakrebs. saprotesto aqcia erovnul-demokratebma specialurad sergo orjonikiZis ZeglTan daniSnes da mamuka giorgaZes moragbeebi mohyvnen da Setakeba iyo Zalian sastiki. (igive damfuZnebeli krebis) oqmebSic dasturdeba maTi gvarebi: zandukeli, sundukianci da Cemodanovi... Tumca rekordi mainc Cveni droisa iyo, radgan maSin orwevriani partiac ki gaCnda, romlis wevrebic rigrigobiT da permanentulad SimSilobdnen. ar azustebdnen ras iTxovdnen, magram hqondaT erTadgiliani karavi, romelsac samaias baRSi gaSlidnen xolme da erT dilasac morige moSimSiles Ria cis qveS gaeRviZa. mas karavi damwvari daxvda (mTlianad) da mTeli qalaqi saprotesto aqciebiT aikles _ xelisufleba Riad da aSkarad gvebrZvis _ partiis erT-erT liders cecxli waukideso. iyo muqara mTavrobis dauyovnebliv gadadgomis Sesaxeb, iyo cema da mowodebebi, xelisuflebis damxobis mizniT da es yvelaferi manam grZeldeboda, sanam damwvarma moSimSilem ar aRiara _ daRlili viyavi (SimSilisgan) da im Rames sigaretiT xelSi CameZinao... saqarTvelos gasabWoebis (da sinamdvileSi aneqsiis) dRes bolSevikebi gansakuTrebuli zar-zeimiT aRniSnavdnen xolme. 1989 wlis 25 Tebervali ki, pirvelad uaxlesi saqarTvelos istoriaSi, araoficialurad gamocxadda glovis dRed da saqarTvelos sabWoTa xelisuflebac amitomac iyo im dRes gansakuTrebulad daundobeli. Cven vapirebdiT qaSueTTan Sekrebas da universitetamde msvlelobis mowyobas, romelic universitetis ezoSi didi mitingiT unda dasrulebuliyo. qaSueTTan Sekreba ki SevZeliT, magram universitetisaken msvlelobiT moZraoba Zalian gagviWirda. yovel oc nabijSi gvixdeboda miliciasTan da jarTan Setakeba da brZola. gzadagza CxubSi (orive mxridan) imdeni xalxi monawileobda, saxeebis garCeva Wirda da saSinel kivilsa da ubedurebaSi, CemTvis sruliad moulodnelad, Cems win cxeli Sokoladi 123 uaxlesi istoria dedaCemi aRmoCnda. rogorc Cans, saxeze yvelaferi Sematyo, xma ar amouRia da mxolod TvalebiTa da Tavis moZraobiT maniSna, saxlSi wamodio. pasuxis gacema ver movaswari da talRam erTmaneTs dagvaSora. yvelaferi erTmaneTSi airia da sadRac rusTavelis TeatrTan, kvlav SemTxveviT, isev erTmaneTis pirispir aRmovCndiT. gamometyveleba, ra Tqma unda, waSlili mqonda da dedaCemma zustad iseTive moZraoba gaakeTa TaviT da TvalebiTac igive miTxra _ saxlSi wamodio. pasuxis gacema kvlav ver movaswari da areulobam kvlav dagvaSora erTmaneTs. zemelze gansakuTrebuli mondomebiT gvcemes, Tumca, Cveni SeCereba mainc ver SeZles da gzas universitetisaken mainc mivikvlevdiT. dedaCemi epizodurad kidev Semxvda ramdenjerme da zustad is gaakeTa, rac manamde. vicodi kidec, rom Tavs ar damanebebda, radgan dedaCems (iseve, rogorc yvela qarTvel dedas) Zalian unda, rom misma Svilma bednier qveyanaSi icxovros, magram urCevnia (rogorc yvela qarTvel dedas) am bednierebisaTvis sxvisma Svilma ibrZolos. Cven ki gavaRwieT universitetamde (ramdenime kacma), magram Cais saxlTan (Cais saxli calke istoriaa) avtobusebiT is ocdaxuTi Tebervali mgoni yvelaze magari dRe iyo CvenTvis da qarTveli moragbeebic gansakuTrebulad mgoni mas Semdeg Semiyvardnen. Cven movaxerxeT CagveSala dapyrobis dRe, romelsac qarTveli komunistebi 1921 wlidan zeimiT aRniSnavdnen xolme da es mgoni iyo Cveni pirveli namdvili gamarjveba. Tumca es ar iyo ruseTis mier saqarTvelos pirveli dapyroba da im pirvel aneqsias, tragizmis garda, erTi komikuri detalic axlda Tan, romelsac yovelTvis gvimalavdnen. ruseTis imperator aleqsandres manifesti qarTvel Tavadaznaurobas 1801 wels sionis taZarSi waukiTxes da vinaidan maSin rusuli aravin icoda (garsevan WavWavaZis garda), qarTvelebmac ver gaiges, rom im manifestiT maTi mSobliuri samefo uqmdeboda (damoukidebel taxtTan erTad) da amitomac manifesti mSvidad da auRelveblad moismines. magram manifestis bolos iyo imperator aleqsandres titulebis CamonaTvali, romelic qarTvelebisTvis sruliad moulodneli sityvebiT damTavrda. im miwebis konkretuli dasaxelebis Semdeg, romelic aleqsandres mflobelobaSi Sedioda, naxmari iyo sityva proCie, romelic orjer meordeboda, radgan maTi CamonaTvali Zalian didi iyo. gadaketes gza da kordonis garRveva ukve SeuZlebeli gaxda. xalxis zRva avtobusebs iqiT aRmoCnda da aqeT _ milicia, roman gvencaZe, Cemi ramdenime megobari da me. roman gvencaZe, megafoniT xelSi, xmamaRla aZlevda miTiTebebs Tavis milicielebs da gaubedavad vTxove, iqneb namdvili megafoni xelSi damaWerinoT-meTqi. baton romans gaeRima, `megafonis unaxavi~ miwoda, magram mainc maTxova da irakli wereTeli ki Cemze xami gamodga. is megafoni xelidan gamomglija, kordonTan miirbina da brZanebis molodinSi myof milicielebs xmamaRla misca miTiTeba _ kordoni gaexsnaT da xalxi gamoetarebinaT. xalxis talRas dedaCemic gamohyva da roman gvencaZesTan erTad, karga xans gvsdies megafonis dasabruneblad. swored im dRes, mitingis dawyebamde irakli wereTeli RimiliT dapirda baton romans _ damoukidebel saqarTveloSi policiis ufrosad swored Tqven dagniSnavTo... mokled, manifesti sruldeboda ruseTis imperatoris zogadi tituliT, romelic iyo mflobeli imdeni miwebisa, rom yvelas verc moixseniebdnen _ i proCie i proCie... am dros qarTuli sazogadoeba Turme jer daiZaba da mere uceb viRacam xmamaRla iyvira _ am sityvas Cven rogor gvakadrebs ruseTis xelmwifeo da xmlis amoRebac daapira, magram ukve gviani iyo, radgan qarTvel Tavad-aznaurobas sionSi Sesvlamde CamoarTves iaraRi da gareT ki SeiaraRebuli rusis jari idga. sioni alyaSi iyo da Seuracxyofili qarTvelebi ki gaognebuli usmendnen rusi generlis axal brZanebas maTi dapatimrebis Sesaxeb. erekle mefe cocxali aRar iyo da solomon lioniZes aba vin daujerebda, miuxedavad imisa, rom rusebs ukve dangreuli hqondaT bagratis taZari da bagratis dangrevas ki dRemde Turqebs abraleben Cveni istorikosebi... 124 cxeli Sokoladi cremliani saTvale ilustracia: maia sumbaZe giorgi gvaxaria nawili ocdameTormete 2004 wilnayaria RmerTTana ra siyvarulobana autydaT Jiuris sxdomis dros?! ase Tu anawileben prizebs, marTali uTqvams im Cvens bobola kinoreJisors, dasavleTis kinofestivalebze yvelaferi Cawyobiliao. Seeqceva, raTa mere, sruliad Sveicaria da sruliad msoflio vitaminebiT mdidari, naxvretebiani yveliT gaaxaros. bavSvobaSi gvaswavles, sikvdili an samoTxea, an jojoxeTio. filmebze msjelobdnen _ viRacas pozicias uwunebdnen, viRacas nionis xuTvarskvlaviani sastumros aivanze vijeqi CemTvis, la- gadaRebis teqnikas, viRacaze Tqves, Tavis Tavs ewinaaRmdegebao mazad, vucqerdi Jenevis tbaze mofarfate Toliebs da erTi kargi da Tan, xelebs usvamdnen erTmaneTs. pauzebis dros xom saerTod, azri momivida TavSi _ ai, SarSanwin toledos viwro quCebma rom ramdenime wuTiT nomerSi adiodnen da Calurjebul-CayviTlebu- SemaSines, damfrTxali rom Sevvardi iglesia del santo tomeSi Cemi li TvalebiT brundebodnen Jiuris morig Sekrebaze. sayvareli `grafi orgazis dasaflavebis~ sanaxavad da iman sul rom biWi, ocdaaTamde wlis poloneli dokumentalisti iaceki, pir- gamixeTqa guli... verc espanurma Rvinom rom ver miSvela da sul vel sxdomaze, roca nionis festivalis direqtorma, erika de wivil-kiviliT, ginebiT davuyevi cicabo daRmarTs rkinigzis sadgu- hadelnma Jiuris wevrebi erTmaneTs gagvacno, xan frangulad risken, raTa rogorme mexsna Tavi am koSmarisgan... erTsa da imaves laparakobda, xan inglisurad, xan rusulad. SigadaSig polonur ar gaviZaxodi maSin _ `jojoxeTi, jojoxeTi~? hoda, ras vifiqrebdi, sityvebsac urevda. magram cota xanSi yvela dagvikida _ saRamos me, codvili, rom male samoTxeSic amovyofdi Tavs _ im samoTxeSi, romelsac gamudmebiT gvpirdebodnen Cveni, RvTismSoblis wilxvedri qveynis liderebi, mas `me minda viswavlo sicocxle~ - derida Semdeg, rac erTmaneTs `gadaagdebdnen~ xolme. darwmunebuli iyo, rom swored marqsizmma daisaxa vaa... xom ambobdnen, Tu Wkvianad moviqceviT, saqarTvelo male Sveicaria gaxdebao? es miznad. magram sicocxles, romelic aTas ra aris saWiro imisTvis, rom es dapire- realobad, aTas enadaa daSlili, ver iswavli. SegiZlia iswavlo mxolod dasrulebuli, - e.i. sikvdili da mxolod sxvisi gamocdileba. magram, ba asruldes? pirvel rigSi sakonstitucio cvlilebebi, raTa xalxis didi ndobiT xelisuflebaSi mosulma umravlesobam swrafad miiRos gadawyvetileba da dro ar dakargos destruqciul, ufro sworad, `dekonstru- vinaa es `sxva~, vinc es icis? qciul~ polemikaze. cxadia, am dros iqmneba saSiSroeba, mediidan Semogition viRac-viRa- banketze Seiyvara es germaneli gogo, umanko, Tu piriqiT, mankieri cebma da isev dagakarginon dro `Sveicariisken~ mimaval gzaze. saxeliT maria (saerTod rom ar amouRia xma pirvel Sexvedraze) Tumca, sanam xalxis ndoba gaqvs, aravin atexavs yiJinas. ase ar da gaaba romani, romelsac Jiuris kidev erTma wevrma, SavyviTela moxda? zamTarSi, zustad maSin, roca parlamentma sakonstitu- indusma maSinve Searqva saxeli _ `safestivalo~. cio cvlilebebze msjeloba daiwyo, konkretulad ki 3 Tebervals, `siyvarulobana~ Sveicariis patara qalaq nionSi erTaderTi sa- telekompania `mzis~ politikurma ToqSou `Ramis mzeram~ eTer- Sualebaa imisTvis, rom seriozulad ar daiwyo fiqri TviTmkvle- Si gasvla Sewyvita, 4 Tebervals gadacemis bedi `rusTavis 2~-is lobaze. aucileblad mogiva TavSi azri _ Tuki ukve var `sikvdil- `Ramis kurierma~da `mecxre arxis~ Ramis politikurma debatebma Si~, Tuki ukve vnaxe dalagebuli da dasufTavebuli samoTxe, axla gaiziares. mere daixura telekompania `iberia~, romlis eTerSi raRa unda vakeTo? principSi gamosavali aris _ did qalaqSi Segi- nametani gautkbaT wyevla-krulva opozicionerebs. daapatimres Zlia daiTeso _ aqedan Jenevamde sul naxevari saaTia matarebliT. `axali saqarTvelos~ mrisxane mowinaaRmdege, basil mkalaviSvili, magram iq raRa dagrCenia? marcxniv gaixedav _ bankia, marjvnivac zed miayoles Zveli xelisuflebis ramdenime Cinosani, am Cinos- bankia, win _ Jenevis tba, romelsac RirSesaniSnaobis iluziis Se- nebis megobar-naTesavi biznesmenebi, safrangeTidan Camoiyvanes saqmnelad Sadrevani daadges Tavze. ho, kidev policielebi dadian wesieri da kopwia qali, axali sagareo saqmeTa ministri, gamoa- velosipedebze, grZel SortebSi. Zroxac ki, lamis erTaderTi co- saxles `iveriidan~ devnilebi, qalaqis xeds rom `abinZurebdnen~ cxali arseba Jenevisken mimaval gzaze, umoZraod da uxmaurod TavianTi sarecxiT da samoTxisken mimavalma cicabo daRmarTma akeTebs Tavis saqmes _ vitaminebiT mdidar, gaprialebul balaxs nel-nela daiwyo gasworeba. 126 cxeli Sokoladi cremliani saTvale ra xdeba, roca toledos borcvis msgavsi jojoxeTidan Zirs eSvebi... toledoSi Tu ar yofilxarT, sizmari xom ginaxavT ase- gustav mesame bal-maskaradis dros mokles sakarnavalo niRbebSi gamowyobilma mtrebma. Ti? sirbil-sirbiliT miuyvebi daRmarTs da gzas giRobaven ma- `adio~, `adio~... klaustrofoburi toledodan roca gamorbi- jlajunebi, isev sqeli galavniT SemosazRvrul cixe-simagreSi xar, es sityvebi, es musika jojoxeTTan damSvidobebis iluzias rom undaT Seni SeTreva. Tuki siCqare kargad gaqvT aRebuli, ver giqmnis. gagiswordebian. aris, ra Tqma unda saSiSroeba, gamarjvebisa da ufro sworad, me miqmnis. siCqaris eiforiaSi realobis grZnoba dakargoT da maTTan Widil- imaT, saqarTvelos parlamentis wevrebma, CemsaviT operas mia- Si raRac Zalian arapopularuli wamogcdeT. kaxa lomaiasaviT niWes upiratesoba _ oRond gadakeTebuls da gamsubuqebuls. TqvaT, magaliTad, nebismieri adamianis religiuri mrwamsi misi `ganaTebuli mTa-bari~, romelic yvelaferTan erTad, `RmerTTan piradi saqmea, amitom ar gagcemT kiTxvaze pasuxs, var Tu ara mar- wilnayaria~ Turme... Tlmadidebelio, anda, qalaqis axladdaniSnuli meriviT, zurab samoTxea es, aba ra aris! WiaberaSviliviT gadawyvitoT moZraobis axali `marSrutis~ daka- oTariko ambobda xolme, WumburiZe. germaniaSi gadaxvewis win. noneba varazis xevSi... aqac gamogideben fexs da raRac-raRacebs `ra jandabad minda, sali kldeebi, sadRac samoTxe Tu megule- gagaxseneben. bao!~. hoda, Seismines es sityvebi saqarTvelos parlamentSi. `sali magram endeT Cems gamocdilebas. jojoxeTidan Tavis daxsna Tu kldeebi~ axla `ganaTebulma mTa-barma~ Secvala. gindaT, jobia daTvreT, rame Zalian magari dalioT, raTa, RmerT- 6 maiss mixeil saakaSvilma baTumelebs mimarTa: `Tqven erT-erTi ma daifaros, SiSisgan `xalastoiSi~ ar CaagdoT siCqareebis Tqveni unikaluri xalxi xarT msoflioSi. is, rac Tqven gaakeTeT am dRe- patara, magram ukve karga magrad gacveTili kolofi. ebSi, vis gaukeTebia, ase, usisxlod?~ bolos da bolos, daRmarTze saSiSia ase siaruli. SeiZleba muxruWebma gimtyunoT. mTavari isaa, rom Seni unikaluroba igrZno da darwmunde, Seni wilnayari mTa-bari yvelaze metadaa ganaTebuli... anu, Sen ukve swor gzaze roca gaxvalT, CajdebiT matarebelSi, an avtobusSi da gauyvebiT samoTxis mimarTulebas. simRerisa da leqsis TanxlebiT es gza gansakuTrebiT sasiamovno xdeba. me, magaliTad, toledodan madridisken mimaval gzaze, xar Sveicaria! hoda, nionis xuTvarskvlaviani sastumros aivanze roca vijeqi lamazad da kamkama Jenevis tbas Sevyurebdi (Tavisi yru-munji ia- ToliebiT), baTumi gamaxsenda. ra jandaba mindoda am simkvdareSi? baTumSi mainc wavsuliyavi. Tanac, maisidan aWaraSi `vizac~ aRar gWirdeba! saqarTvelos parlamentis wevrebma, CemsaviT operas mianiWes upiratesoba - oRond gadakeTebuls da siyvarulobana? eg ambavi ase advilad rom gamomdiodes, kinomcodne ki ar gavxdebodi. Tumca `siyvarulobana~, romelic nionis gamsubuqebuls. `ganaTebuli mTa-bari~, romelic dokumenturi filmebis Jiuris wevrebs Soris yvelaferTan erTad, `RmerTTan wilnayaria~ Turme... gaimarTa, `bal-maskaradis~ libretomdec ki ver qaCavda. samoTxea es, aba ra aris! festivalis gaxsnis win sastumros vestibiulSi Segvyares da gamogvicxades, rom odesRac saxelganTqmuli nionis kinoforumi ffasian `volkmenSi~ verdis `bal-maskaradis~ finaluri ansam- gakotrebis pirasaa, amitom Jiuris wevrebs gasamrjelos gareSe blis mosmena varCie, roca kacebis xmauri da TiTqmis autaneli mogviwevs muSaoba. `samagierod saukeTeso restornebSi gasadile- fortisimo, gundisa da bT da gavaxSmebT~ _ daamata erikam. yvelaze lamazi Savkaniani sopranos, martina aroios `SelocviT~ icvleba. bevrjer gavbrazebulvar am erikam, Tavisi meore naxevriT, berlinis kinofestivalis yo- bernardo bertoluCize, magram rogorc ki maxsendeba, rom Ta- fili direqtoriT, moric de hadelniT, erTxel ukve gamxvia Sar- visi `mTvare~ man `bal-maskaradis~ swored am CanaweriT, swored Si _ didi xnis win, Cems pirvel `berlinaleze~. imxanad, meore aroios xmiT daasrula, egreve miCuydeba guli italiel maCod erikasTan, berlinis festivalis `damatebis~ _ `forumis~ dire- gadaqceul odesRac meamboxe samocianelze, romelmac didi qtorTan, erika gregorTan vmegobrobdi. warmodgena ar mqonda, mondomebis miuxedavad, mainc ver moigo pier-paolo pazolinis rom `berlinales~ am or seqcias Soris samkvdro-sasicocxlo br- guli da samyaroze gulacruebulma, `ukanaskneli tango pari- Zola iyo gamarTuli. zSi~ gadaiRo. gregorma `forumis~ romeliRac filmze dampatiJa. ki magram, `renato, Seni coli udanaSauloa, mas ar uRalatia SenTvis~ _ mag dros rogor movide, sakonkurso filmebs vuyurebT-meTqi... ~Ella e pura: in braccio a morte~... ambobs (mReris) momakvdavi riCardi Senc aiRe da gamoipareo... asec moviqeci. magram karebSi meore da mas axla yvela dastiris _ misi mtrebic, da misi megobrebic. erika, de hadelni SemefeTa. `rogor, Cven festivalze dagpatiJeT, bostoni, sadac `bal-maskaradis~ moqmedeba viTardeba, juzepe ver- Tqven ki Sua filmidan gadixarT?~ _ sabWoTa skolis saswavlo dis, mogexsenebaT, cenzuram `Setena~. Tavdapirvelad operis mTava- nawiliviT momaZaxa. ara, ubralod, erika gregorma mTxova, `fo- ri gmiri ara mogonili riCardi, aramed Sveciis mefe, gustav mesame rumis~ filmi menaxa da iq gavrbivar-meTqi. unda yofiliyo. is kaci, gadatrialebiT, `Frihetstide~-is, e.i. `Tavisu- axalgazrda viyavi. tyuilebi jer ar mexerxeboda. flebis epoqa~ rom daasrula SvedeTSi, mere saswrafod rom Secvala TbilisSi rom Camovedi, moskovidan damirekes da miTxres, es konstitucia da martodmartom daiwyo reformebi. erTgul axal- ra saerTaSoriso skandali mogiwyvia, de hadelnebma preskonfe- gazrdebs Tanamdebobebi dauriga (`droa, Svilebma daiwyon mSoble- rencia moiwvies da `forumis~ direqcias Jurnalistebis gada- bze zrunva~) da Zveli monarqebisgan gansxvavebiT, xalxSi gamovida _ bireba daabrales. magaliTad ki Sen, `qarTveli kinokritikosi~ dRis siaxleebs Svedebs axla uSualod mefe acnobda. mogiyvaneso. 128 cxeli Sokoladi cremliani saTvale dro rom gavida, am erikam (de hadelnma), romelic imxanad nio- Segvemata _ amerikeli prodiuseri qali, janeti (festivalis di- nis festivalis direqtori iyo, madlierebis niSnad dokumenturi reqtori mas `jans~ eZaxda). konkursSi ramdenime filmi misi fu- kinos Sveicariul forumze Jiuris wevrad dampatiJa. fuli ar liT iyo gadaRebuli, amitom amerikuli suraTebis ganxilvisas, gadagvixada, magram `kai sma-Wama~ marTla ar mogvaklo. oTaxidan gadioda xolme. pirvelive vaxSamze, roca restoranSi sanTlebi dagvinTes da aSS, indoeTi, safrangeTi, germania, poloneTi, saqarTvelo, bra- erTdroulad xuTma oficiantma gadawyvita Cveni momsaxureba, zilia... es araa, cxadia, samyaros modeli, magram nionis festi- iacekma SeniSna, rom dabneuls meWira xelSi uzarmazari meniu. valis Jiuris aseTi Semadgenloba mainc aisaxa SedegebSi. yovel rusuli marto me da iman vicodiT, amitom, mourideblad damiZaxa SemTxvevaSi egreT wodebuli `gacris~ dros, roca saRamoobiT im mTel sufraze, jer fasebs Sexede da amaT jinaze, yvelaze Zviri filmebs vasaxelebdiT, romelTac aRar ganvixilavdiT daskvniT aiReo. sxdomaze, kargad Canda _ ramdenic ar unda viZaxoT, globaliza- swored ase moviqeci. mec da iacekic (Tavisi germaneli satrfoTi). iseTebs vukveTavdiT, rom kerZis motanas marTlac xuT-xuTi cia, globalizaciao, yvela mainc Tavis kulturas warmoadgens da mainc Tavisken mierekeba. oficianti sWirdeboda _ akvariumebs ezidebodnen, magidaze, pa- frangi _ amerikels ebrZoda da yvelafers akeTebda franguli tara `kocons~ anTebdnen da Cvens Tvalwin xorcsa da Tevzs wvavd- programis gasaqaCad. indusi kategoriuli winaaRmdegi iyo poli- nen. Sampanuri _ oxrad... saukeTeso namcxvrebi, nayini! tikuri publicistikis da Riad lobirebda filmebs socialur Te- kidev ar gjeraT, rom samoTxeSi movxvdi? maze. brazilieli cotas laparakobda, magram araferi moswonda. es sityvebi, `vozmi samoe dorogoe~, sruliad sakmarisi gaxda Cven... imisTvis, rom polonel dokumentalists Cemi guli moego. axla ara, marTali uTqvams im bobola qarTvel kinoreJisors _ festi- ukve yovelgvari gaRizianebis gareSe SeiZleboda misi `siyvarulis valebze yvelaferi CawyobiTaa! daumegobrdeba Jiuris erTi wevri yureba~. meores, an, `siyvarulobanas~ gaaCaRebs masTan da Sedegi saxezea _ polonur-germanulma wyvilma marTlac Seamsubuqa Cemi yofa Sveicarul samoTxeSi. mariam arc franguli icoda, arc rusuli. megobrebs, Seyvarebulebs aucileblad moewonebaT erTi da igive filmi. magram nionis festivalze sul ramdenime dReSi Seicvala yvelaferi. `me minda viswavlo sicocxle~ - derida darwmunebuli 10 oqtombers Jiuris frangma wevrma, asako- iyo, rom swored marqsizmma daisaxa es miznad. magram vanma kacma, kinodramaturgma, romelic gvarwmunebda triufosTan vmegobrobdio, sauz- sicocxles, romelic aTas realobad, aTas enadaa daSlili, ver iswavli. SegiZlia iswavlo mxolod dasrulebuli, - e.i. sikvdili da mxolod sxvisi meze axali gazeTebi Semoitana da Jak deridas gardacvalebis ambavi gvauwya. `deridam Seicno finaluri dekonstruqcia~ _ aseTi saTauriT gamovida `liberasioni~, romlis mowinave statia haidegeris citatiT gamocdileba. magram, vinaa es `sxva~, vinc es icis? iwyeboda: `sikvdili _ SeuZleblobis SesaZleblobaa~. brazilielma biWma deridas Sesaxeb arafe- magram iaceki yvelafers uTargmnida. seansebi roca mTavrdeboda, ri icoda. cota gaukvirda Cveni `ui~ da `vai~... frangma gviTxra, sanam `siyvarulobanas~ daiwyebdnen, nionis parkSi vseirnobdiT kibo hqonda da saSinlad daitanjao. janetma daumata, mag kacma xolme. beslanis ambebi gavarCieT; `rusTavi 2~-is Jurnaliste- amerikelebs filosofoa Seayvarao. indusi, is SavyviTela kaci, bis dapatimrebis ambavi movuyevi. mkiTxes, ramdenad imoqmedebs `dekonstruqciis mamis~ yvelaze kargi mcodne aRmoCnda _ gagvax- es skandali qarTul-osur konfliqtzeo. sxvaTa Soris, icodnen sena, derida ambobda, sikvdili TviTidentifikaciisa da Seucvle- raRacebi; mariam, aseve dokumentalistma, romelic zamTarSi CeC- lobis grZnobas amZafrebs, veravin mokvdeba Cems magivrado da si- neTze filmis gadaRebas apirebda, magram fuls ver Soulobda, kvdilis dros mainc vaRwev imas, razec sul vocnebobdi _ bolos icoda, magaliTad, rom seqtemberSi irakli oqruaSvilma (jer da bolos Cems Tavs mivekuTvnebio. kidev Sinagan saqmeTa ministrma) gamoacxada, ara maqvs iluzia, iaceki didxans iyo gaCumebuli. drodadro dgeboda da Tavis TiTqos cxinvalis problemis mogvareba mSvidobiani gziT gaxdes sayvarel `gerkuless~ imatebda. magram roca indusma swored de- SesaZlebelio... ridas daukavSira wina dRis debatebi, gagvaxsena, rogor imeore- sayvareli gogo iyo _ didi, kexiani cxviriTa da mokled SeWri- bda, politikuri realoba ar SeiZleba miviCnioT erTaderTad, es li TmebiT. erTmaneTis ena ar gvesmoda, magram reaqciebi zustad yvelaferi politikosebisa da mediis mogonilia, sxva realobebic erTnairi gvqonda. gansakuTrebiT, roca Sveicariul samoTxeze arsebobso... iacekma aswia Tavi `gerkulesis~ TefSidan da Zalian iwyeboda msjeloba. operac uyvarda, CemsaviT. ufro metic, fi- xmamaRla, Zalian gamoTqmiT da aSkara zizRiT Tqva: guruli srialiTac ki dainteresda. es ukanaskneli ki sruliad sakmarisia imisTvis, rom mxolod da mxolod kargi davinaxo adamianSi. festivalis dawyebidan mesame dRes ukve Zalian Seyvarebuli TvalebiT uyurebda Tavis iaceks. `marqsisti!~ `marqsis aCrdilebi~, wigni, romelic deridam 1993 wels, komunisturi sistemis dangrevisa da sabWoTa kavSiris daSlisTanave dawera, ar mqonda wakiTxuli. rom ara nionis es sauzme, ratomRac Strausis valsis TanxlebiT, patara otelis restoranSi, SeiZle- Jiuris sxdomebze is SavyviTela indusi Cven ukve `samkuTxeds~ boda arc mogvianebiT wamekiTxa. germanulic ar vicodi, kargad gveZaxda. Svidkacian JiuriSi sami xma sakmarisi ar iyo gadawyveti- rom gamego mainc raze iCxubes ase saqveynod, mTeli saerTaSoriso lebebis misaRebad, magram ramdenime dReSi kidev erTi Tanamoazre Jiuris Tvalwin iacekma da mariam. ras umtkicebda es gogo ase 130 cxeli Sokoladi cremliani saTvale daJinebiT Cems polonel megobars. is ki gavige, rogor uTxra axlos ar gvakarebdnen, raTa, RmerTma daifaros, rame ar wamo- frangma, sul ramdenime Tvea rac evrokavSiris wevrebi gaxdiT da gvcdenoda _ ar gveTqva maTTvis, rom `maxinjia~ is, rasac mucliT ukve poloneTis gansakuTrebul rolze laparakobTo...sinamdvi- atareben, an, piriqiT... TiTqos `mesia~ moavlines samyaros. Tumca leSi isev naxevradkoloniuri qveyana xarT, evrokavSirSi ki imi- kinoreJisorebTan kontaqts vin Civis _ festivalis bolo dReebSi tom migiRes, rom iafi muSaxeli da evropis sazRvrebis centridan programa ise gadaitvirTa, rom fexsalagSic ki ver vaswrebdiT `gadasrola~ sWirdebodaTo. Sesvlas. erika karebTan idga, amitom Cemi yoveli cda _ sigaretis marias vakvirdebodi. pirvelad daeTanxma am frang dramaturgs. mosawevad gamovsuliyavi darbazidan, direqtoris zrdilobiani `me minda viswavlo sicocxle~ _ derida darwmunebuli iyo, rom miTiTebiT mTavrdeboda: _ `dabrundiT darbazSi. sil vu ple!~ swored marqsizmma daisaxa es miznad. magram sicocxles, romelic Cemgan gansxvavebiT iaceki direqtoris miTiTebas ar emorCile- aTas realobad, aTas enadaa daSlili, ver iswavli. SegiZlia iswa- boda. ufro metic, festivalis daxurvamde erTi dRiT adre, mas- vlo mxolod dasrulebuli, _ e.i. sikvdili da mxolod sxvisi ga- Tan erTad darbazidan gasvla im amerikelma qalmac daiwyo, `jans~ mocdileba. magram, vinaa es `sxva~, vinc es icis? cxadia, es iqneba rom eZaxda erika moferebiT. mxolod mkvdari, anu aCrdili (`aCrdilebis samyaro~ akavSirebs seansis dros calk-calke Semodiodnen. Tanac, darbazSi bne- marqsis `manifests~ Seqspiris `hamletTano~ _ SeniSnavs derida). loda, amitom ver getyviT, ramdenad hqondaT Tvalebi Calurje- `aCrdili dadis evropaSi, komunizmis aCrdili~ _ moZraobas, si- bul-CayviTlebuli. is ki faqtia, rom Jiuris daskvniT sxdomaze vrceSi livlivs gulisxmobs. komunizmi daiwyo, rogorc aCrdili ukve erTad isxdnen... mere, roca amerikuli programis ganxilva da darCa rogorc aCrdili _ wers derida. komunizms ara aqvs daiwyo, jani oTaxidan gavida. iacekma israel-palestinis kon- moxazuloba, forma, igi gamWvirvalea. magram am aCrdilis mainc fliqtze gadaRebul amerikul films dauWira mxari... misi xma eSiniaT... am aCrdilis SiSiT qmnian nacistur partiebs, am aCrdi- sruliad sakmarisi gaxda imisTvis, rom festivalis gamarjvebuli lis SiSiT ewyebaT identifikaciis dakargvis panika, am aCrdilis amerikuli filmi gamxdariyo _ Sesabamisi premiiT, 60 000 Sveica- SiSiT omoben da am aCrdilis SiSiT Txzaven leqsebs, romlebmac riuli frankiT! unikalurobis iluzia unda Seqmnas... azri igive rCeba. sityvebi icvleba mxolod: guSin `ia drugoi takoi strani ne znaiu~... dRes _ `wilnayaria RmerTTana!~ ase icis `siyvarulobanam~. miT umetes, Tuki misi mamoZravebeli Zala myari da dRemde Seuryvneli fuli _ Sveicaruli frankia. amas ar werda derida? im aCrdilebis gadaadgilebas mxolod da mxolod fuli gansazRvravso. komunizmi daiwyo, rogorc aCrdili da darCa rogorc prizebi gaanawiles da banketisTvis daiwyes mzadeba. mejlisi aqaur skolaSi gaimarTa. aCrdili - wers derida. am aCrdilis mainc eSiniaT... am tradiciis Tanaxmad, festivalis monawilee- aCrdilis SiSiT qmnian nacistur partiebs, SiSiT omoben bi, Jiuris wevrebi da kinomanebi banketze ara frakebsa da saRamos kabebSi, aramed sakarna- da am aCrdilis SiSiT Txzaven leqsebs, romlebmac valo kostiumebSi unda gamocxadebuliyvnen. unikalurobis iluzia unda Seqmnas... azri igive rCeba. megona maria droze adre datovebda festivals, magram mejlisze mainc movida. sityvebi icvleba mxolod: guSin `ia drugoi strani takoi ne znaiu~...dRes - `wilnayaria RmerTTana! karnavali ar Sedga. ramdenime giJi kinomanis garda yvela Cveulebrivad iyo Cacmuli. mariac mSvenier xasiaTze iyo. miuxedavad imisa, rom axla ukve polonur-amerikuli wyvili e.i. marTlac daumarxavi mkvdaria sabWoTa kavSiri? marTla aCr- mTeli festivalis Tvalwin Seudga `siyvarulobanas~ _ Sveica- dilia? ai, es Cveni qarTul-polonuri Zmobac, Tvalis Cakvra Svei- riul Sokolads utenidnen erTmaneTs pirSi da dalidas simRera- carul restoranSi... esec `gadmonaSTia~? ze raRac `sirtakis~ msgavss cekvavdnen. arada, xom aSkarad gavugeT erTmaneTs? erTxel, nionis tyeSi seirnobisas, anjei vaidas `dantoni~ gavixseneT _ revoluciaze, molodini roca ar amarTlebs, melodrama roca ar Sedgeba, aucileblad unda daTvre, Sens intuiciaSi eWvi rom ar Segeparos. romelic Tavis Svilebs `Wams~ da revolucionerebze, romle- asec moviqeci. davTveri (lamazad) da warmovidgine, ra ambavi bic xalxis saxeliT iwyeben laparaks. imazec SevTanxmdiT, rom atydeboda, ara am `simkvdareSi~ _ Sveicariul samoTxeSi, saxel- Tuki postkomunisturi epoqis mmarTvelebi ar gaiTvaliswineben ganTqmul (Tumca, gakotrebul) kinofestivalze, aramed sadme, gansxvavebuli realobebis arsebobas, xalxSi isev gaCndeba warsu- ufro karg adgilas _ meTvramete saukunis bostonSi, an, gustav lis nostalgia... mesamis SvedeTSi rom gamarTuliyo es banketi. evropeli da ameri- raRac amis msgavss ar werda derida? ram aRaSfoTa Cemi poloneli megobari? iqneb ubralod daiRala Sveicariul samoTxeSi, ase, keli qalebi erTmaneTs daereodnen. xanjliT gangmiruli poloneli biWi ki SesZaxebda: `adio~, `adio~ umoZraod yofniT, sadiliT, xuT-xuTi oficiantisa da sanTlebis magram vin misca amaT scenaze TamaSis unari? aseTi ambebi SeiZ- TanxlebiT, vaxSmiT, romelic ormocdaaTi Sveicariuli frankis leba mxolod iq moxdes, sadac vnebebi uyvarT _ iq, CemTan, RmerT- Rirebulebis desertiT da afrikel bavSvebze Sewuxebuli saubriT Tan wilnayar mTa-barSi. marTlac, ra jandabad minda `sxva qveynis mTavrdeboda xolme. daiRala da Juliet binoSis gmiris Tqmisa ar samoTxe~, roca samSobloSi namdvili opera melodeba. iyos, `yofierebis autanel simsubuqeSi~ (pirobas vdeb, am qals sul male aRar vaxseneb), Tavisianebi, e.i. `sustebi~ moenatra? ramdenime Tve gavida. iaceki TebervalSi, berlinis kinofesti- ara. namdvilad marTali Tqva im Cvenma bobola kinoreJisorma. valze vnaxe. evrokavSiris fuliT films viRebo. eg miTxra da nionis festivalze dapatiJebuli kinoreJisorebi Jiuris verdi- miayola: `es ra xdeba TqvenTan? sad gagonila, ocdameerTe sauku- qts ise elodnen, rogorc fexmZime qali 9 Tvis gasvlas. am xalxs 132 cxeli Sokoladi neSi, premier-ministri gazis gamaTbobliT igudebodes?~ Jizneni aerobika avtori: aka morCilaZe erT-erTi daviwyebuli, anda, mgoni, ufro SeumCneveli, vidre daviwyebuli ambavi, im drois TbilisSi is iyo, rom poloneTidan moWidaveTa Sou Camovida da sportis sasaxleSi warmodgena gamarTa. es Sou Tavisi xalxmravlobiT ver Seedreboda suzi kvatros koncerts, magram ucxouri Sou ki iyo da misi gamoCena TbilisSi gamanadgureblad dasrulda. moWidaveTa ansambli, igive pro resTlingi dRes, albaT, yvelas unaxavs nairgvar arxebze, Tumca am seirs, cota ar iyos, specifikuri mayurebeli hyavs. pro resTlingi ZvelisZveli sacirko Widaobis STamomavalia da sinamdvileSi akrobatuli Soua, romelsac saSineli ierisa da ganuzomeli odenobis kunTebis mqone kacebi da qalebi atareben mayurebelTa gasarTobad. aq aris cru dartymebi da Widaobis akrobatulive ileTebi. metic, mTels Sous Tavisi scenari aqvs xolme da hyavs viTom Cempionebi, viTom galaxulebi da ase dausruleblad. mokled, cirkia. sabWoTa kavSirSi es pro resTlingi iwodeboda ketCad. qeC, ez iu qen qeC, aseve amerikul sanaxaobad iyo cnobili, ufro sworad, saseiro Cxubad, romelSic yvelaferi modioda. anu, 134 cxeli Sokoladi dRes rom boi bez pravil arsebobs da erTxans TbilisSiac rom tardeboda, imis msgavsi raRac. oRond, sabWoTa sportul presaSi es ori rame, mgoni, erTmaneTTan iyo gaigivebuli da pro resTlingis Souebi, aqaur propagandaSi, pirdapir sisxlian Cxubad warmoisaxeboda. anu, Cxubad sikvdilamde, rogorc werdnen. gladiatorebio. swored im xanebSi, videoze gamoCnda erTi ubralo amerikuli filmi, `kalifornieli Tojinebi~, romelSic namdvil da ara dadgmul brZolebSi monawile gogonaTa wyvilis ambavi iyo moTxrobili. maT mwvrTnels piter falki TamaSobda, SemdgomSi Cvens telvizorebSi kolombod cnobili msaxiobi. mokled, ase iyo Tu ise, es moWidaveTa Sou Camovida da sportis sasaxleSi Sou gamarTa. Sou CaiSala. mravlad mosuli Tbiliseli axalgazrdoba namdvil, sisxlian sanaxaobas eloda, sinamdvileSi ki Cxubs mimsgavsebuli akrobatika SerCa xelT da sruliad ver gaigo misi arsi. ubralo mizezis gamo ver gaigo, _ ar icoda, rom es Janri arsebobda. vin icoda? anda saidan unda scodnoda? im Souze namyofma biWma miTxra, viTom urtyamdnen erTma- erTxel in jorjia neTso, axtebodnen Tavzeo, gamoqandebodnen da waqceuls daaskdebodnen RrialiTo da am dros ki, ar daaskdebodneno. hoda, mayurebels ufiqria, gvabiTureben esenio, erTmaneTs ar asisxlianeben, bileTebi ki gvayidineso da amtydara erTi stvena, dascxeT erTmaneTso. imaT Zveleburad gaugrZelebiaT, aba, marTla xom ar daasisxlianebdnen erTmaneTs. Tanac, ar mgonia im wlebis polonur resTlingis Sous imgvari ostatoba hqonoda, rom halk hogans da misnair moWidaveebs miaxloeboda. hoda, wamovida ficarnagisken madliani sabWoTa xuTkapikianebis setyva, kai mZime, namdvili spilenZisa da atyda erTi gineba da stvena. gvatyueben, gvatyuebeno _ gulisTqma es iyo. ase gansajeT, viRacebs ganTqmuli lisiCkebic, Savtariani jibis danebic ki gaumetebiaT, oRond, sabednierod, dakecili. isinic ki mifrinavda ficarnagiskeno. mokled, am polonelebma mococxes gasaxdelisken, TavianTi bicepsebianad da aRarc gamosulan, egrec damTavrda TbilisisTvis is erTaderTi pro resTlingis Sou. isini Tavis saqmes akeTebdnen, magram eseni sxva rames elodnen. ase gamigonia es ambavi maSindeli biWebisagan, Torem pro resTlingi imden xans miyurebia, rom jamurad sicocxleSi oci wuTi ar gamova. eh, ramdeni rame ar vicodiT, TviT iseTi sisulelec ki, rogoric pro resTlingia. hoda, amitom, vbrazdebodiT. roca ar ici, mgoni brazdebi. Tan sxvaze. yovel SemTxvevaSi, CvenTan asea. im dros, perestroika rom erqva, adamiani dReSi igebda imden ambavs, mTeli cxovreba rom ar gaego. rusuli Jurnalebi ukve yvelafers beWdavdnen, xolo qarTuli gazeTebi _ Cveni damoukideblobis dakargvis ambebs, emigrantebis istoriebs da kidev uamrav sxva raRacas. marTla magari dro iyo am mxriv, simarTleebis Setyobis dro, oRond, rogorc es pro resTlingi, iseve aTasi sxva ramec bevr adamians aRizianebda. saerTod, siaxle ar iyo iseTi, maincdamainc sixaruliT rom Sexvdeboda kaci. bevri mrisxanebiTac xvdeboda. Tanac cxovrebis pirobebi dRiTi dRe uaresdeboda. Svarcnegers da stalones ukve televizorSi aCvenebdnen. manamde, sul dedas aginebdnen, gansakuTrebiT stalones vietnamze, mere ki avRaneTze gadaRebuli suleluri baevikebis gamo. es sityvac gaCnda, baeviki. videogaqiravebis salonebSi aseve ewera filmebs, baevik, komedia, Jizneni. Jizneni melodramebs ufro erqva. sad aris axla videoprakatebi? bolos gadavawydi delisis metrosTan, gastronomSi. arc ise didi xnis win iyo. ewyo erTi orasi Savi kaseta. weli aRar maxsovs, swored is dro iyo, kubrikis bolo filmi rom gamovida, `farTod daxuWuli Tvalebi~ da im kacs vkiTxe, xo ar gaqvs-meTqi. maqvso, oRond cudi xarisxiao, Tan is varianti ara maqvs, dauWreli rom ariso. mgoni, karga xans SemorCa es videogaqiravebebi. maSin, videogaqiravebebTan erTad, aqa-iq videoklubebi Tu videobarebic arsebobda. iyo moyuCebulad erotikebis triali yofili kulturis saxlebis ukana oTaxebSi da arakulturis saxlebis wina oTaxebSic. aseT videobarebSi erTi miWramoWrebic xdeboda xolme, iq daTrobebi da mTeli ambebi iyo. komerciuli maRaziebi, snikersi. mgoni pirveli snikersi iyo, xom? am axal rameebSi. magram aba, molodini iyo, rom ra- Rac ganumeorebeli unda Semovides da araferi didad ganumeorebeli ar iyo, arc snikersi da arca kidev sxva rameebi. kargi iyo, magram cxovreba fuWdeboda da es kargi Zviri iyo. yvelaze magari ram, rac im wlebSi gaCnda, CemTvis kirovis parkis wignis bazroba iyo. rac ki ram ruseTSi wigni gamodioda, yvelaferi iyideboda. kai Zviri iyo iqac, magram Tu ver iyiddi, daaTvalierebdi mainc. saerTod, mgoni is wlebi, wignebis wlebi iyo. wignebma Zalian bevri ram gaakeTa. zogadad, imdroindel sabWoTa kavSirSi, Torem, CvenTan ra gaakeTa, namdvilad ver vityvi gamokveTilad. ver vxvdebi da imitom. rac ki ram akrZaluli iyo, anda, rac ki ram ar gamodioda sabWoTa kavSirSi, yvelaferi pirdapir kirovis parkis vardisfer xreSze efina. anda, rogor moaxerxes ase ucbad. es magari iyo. erTi mxriv es nakadi Semodioda, meore mxriv, iyo quCis ambis gamococxleba. raRaca icvleboda im Camoyalibebul da gamocdil urTierTobebSi. Tanac, qveyana xom ar idga. erovnuli moZraoba mets da mets akeTebda. Catanugas dReebi. gaxsovT, ra iyo Catanugas dReebi? eg iyo 1988 wlis adriani Semodgoma. TbilisSi Camovidnen sul nairgvari amerikelebi. amindebi iyo gadasarevi. iyo samecniero konferenciebi da koncertebi da, mgoni, pirveli gadamRebi jgufebi amerikuli telekompaniebidan. raRac organizacia iyo, `frendSif forsi~, imis meSveobiT Tbiliselebis ojaxebSi amerikelebi cxovrobdnen. mere qarTvelebi cxovrobdnen amerikelebis ojaxebSi. mokled, raRac gacvlebi da gasvlebi iyo. oRondac, es Catanuga ra iyo, ar vici. mgoni qalaqia. ratomRac ase damamaxsovrda, rom Catanugao. Catanuga, Catanugao _ yvelgan ewera. maSin pirvelad vnaxe, rogor muSaobdnen amerikeli operatorebi. erTi kameriT iyo, meore ki, asistenti, msubuqi gasaSleli kibiT dahyveboda da roca saWiro iyo, mswrafl gauSlida, operatori ki aZvreboda da zemodan iRebda. ras iRebda? ras iRebda da darbevebs. erTi dRe iyo da dilidan, ramdenime adgilas iyo mitingi, universitetidan mTavrobis saxlamde. amerikelebi iRebdnen. amdeni milicia iqamde mxolod stadionze Tu menaxa. universitetis baRi sul alyaSemortymuli iyo. mgoni, es iyo pirveli didi da msoflios dasanaxi xmauri. rusTavelzec sul milicia iyo. adgil-adgil daereodnen xalxs da dascxebdnen. TviTonac didad ar icodnen ras akeTebdnen. aba, ra unda scodnodaT rbevis da amis gamo kidev ufro brazdebodnen da kidev ufro arbevdnen. erTi eg iyo, rom stadionis gamocdileba hqonodaT. iq iyo ori SemTxveva, roca xalxi gadavida. pirveli, voroSilovgradis `zariasTan~, roca msajma iuSkam samtrod ivaJkaca da meore, baqos `nefTCisTan~ TbilisSi rom wavageT. magram es orive wlebis win iyo. amas Tu enis mitingsac davumatebT da iq miliciis simSvides, bevri araferi icodnen rbevisa, gzadagza swavlobdnen. mere da mere, TebervalSi ukve TeTrCafxutianebic gaCdnen, farebic daumzades da komblebic, magram maSin mxolod formianebi iyvnen. adgil-adgil is cnobili vasmoi polkic Canda, romelSiac sul axalgazrdebi iyvnen. mgoni, sul rusebi. cxeli Sokoladi 135 erTxel in jorjia yovelTvis raRacnairi gansakuTrebulobiT hyvebodnen xolme biWebi, vasmoi polkelebTan mogvixda Cxubio. ar vici am polkis istoria, adgilic iyo TbilisSi, vasmoi polkis pasioloki. merve legionis dasaxleba. mokled, es amerikelebi ki uyurebdnen da iRebdnen ameebs, magram aqedan ra xeiri iqneboda, ar vici. albaT is, rom sadme dokumentur filmebsa da siuJetebSi moxvdeboda es yvelaferi. maSin albaT zogierTs Tu esmoda, ras niSnavda media. erTxel gogi gvaxariam `mermisis~ arxze polonuri filmi aCvena, mgoni ribJinski iyo reJisori, adamianebi sivrculad moZraobdnen, iwelebodnen, nela da mdored trialebdnen. es kadrebi damamaxsovrda. mgoni, iq sul sxva ram iyo safiqrali, magram me raRacnairi SegrZneba gamiCnda, rom Cvenc, yvelani egre viwelebiT da nel-nela davcuravT raRacis garSemo. es SegrZneba karga xans gamomyva, Tumca, mere nelnelobis da aseTi rameebis dro aRar iyo, viRas axsovda ribJinskis sivrculi moZraobebi. xo vambob, raRacnairi dro iyo. xalxi uyurebda `vzgliads~ da aseT gadacemebs, yidulobda bevr wignebs da mamaCemma uzarmazari sagazeTo yuTic ki moitana, zandukiviT. amdeni Jurnali da gazeTi CveulebrivSi ar eteoda. ar vici, sxvebi rogor iyvnen, Cven kidev tonobiT fostas viRebdiT da kiTxvas ver avudiodiT. `saxalxo ganaTleba~ Seiqna ganTqmuli gazeTi, magaliTad. xom unda gamogewera. magram umetesi mainc rusuli iyo. adre Cemi sakiTxavi iyo `lelo~, `savecki sporti~ da `futbol-xokei~, romlis gamowerac Zalian Wirda da romelic maneTad iyideboda kioskebSi, isic, daxlsqveSidan da isic, nacnobobiT. samagierod, kioskebSi Tavisuflad iyideboda `morning stari~, ingliseli komunistebis gazeTi da `noes doiClandi~, germaneli komunistebis gazeTi. magram am axal droSi viRas axsovda `morning stari~ da mis bolo gverdze dabeWdili ingliseli fexburTelebis Sav-TeTri da bundovani fotoebi. axla, modioda `exo planeti~, `vek dvacati i mir~, `iunosw~, `novi mir~, `novoe vremia~ da, ra Tqma unda, `aganioki~. `aganiokze~ uintereso rame Tu arsebobda dedamiwis zurgze, manamde saerTod ar megona. babuaCems sxvenSi hqonda `aganiokis~ da `vakrug svetas~ didi Sekvrebi. `vakrug sveta~ magari iyo, `aganioki~ _ uvargisi. axla kidev, swored `aganioki~ iyo mTavari. imavdroulad, qveyana uyurebda korado katanis. iyo aseTi kaci, policieli. italiuri seriali, la priova, sprut, rvafexa. sprut aZin, sprut dva, sprut tri, sprut Citiri. pirveli damiano damianis gadaRebuli iyo da yvelaze kargi. magram Semdegebsac uyurebdnen, diliTac da saRamoTic. me, ZiriTadad, `aganioks~ vkiTxulobdi. sakvirvelia, magram rac iq stalinze da sabWoTa istoriaze ewera xolme, TiTqmis vicodi, Cemi megobris mamisgan, romelic didxans iyo lagerebsa da gadasaxlebaSi. is rasac gviambobda, me yovelTvis mjeroda. imdenad namdvili iyo da ise hyveboda. sxvebi ki ambobdnen, mTlad egre ar aris saqmeo, aba, saidan unda icodes aseTi rameebio. me, ra Tqma unda, ar mikiTxavs, saidan iciT-meTqi, magram TviTon Tqva, iq yvelam yvelaferi icodao. marTlac ise iyo, rogorc hyveboda. yvelaze magari Zia nukris mier moTxrobili stalinis sikvdilis ambavi iyo. ufro sworad, is, Tu rogor Seityo cimbirSi stalinis sikvdilis ambavi. 136 cxeli Sokoladi es Setyoba bevr rus mwerals aqvs aRwerili. swored perestroikis dros gamodioda maTi wignebi, dimitri paninisa, romelic, me rom mkiTxo, solJenicinis saxelgavardnilobis fonze, ufro sianteresod hyveba da Tan mweralic ar yofila. anda lev razgonisa, romelic saerTodac wynari mwerali iyo, anda varlam Salamovisa, romelic... axla, Sors wavalT. mokled, ase hyveboda Cemi megobris mama: Saxtaze morige viyavio da gamTeniisas, rom vTavsufldebodi, starostini movidao. starostinebi, oTxi Zma, `spartakis~ fexburTelebi iyvnen, moskovis namdvili varskvlavebi, maT waramara iWerdnen, mgoni ufro imitom, rom `spartaks~ `ceeskasTvis~ da `dinamosTvis~ ar moego. ho, romeli starostini movidao, eg aRar maxsovs da miTxrao, me ar mcalia, morigeoba maqvs da gexvewebi, sadgurze wadio, tavarni Camoivliso da Sig kapleri zis, xabarovskSi midiso da matarebeli sul or wuTs Cerdeba, kaplers kidev SemouTvlia, Saxtis biWebi damxvdnen, axali ambavi momaqvso. magari daRlili viyavi morigeobis mereo, magram axali ambavi xom unda gamego da wavedi sadgurzeo. fexze Zlivs videqio da velodi am matarebels, romelmac, ra gasakviria da, cota daigvianao. bolos davinaxe rom Semovida da gavvardi baqanzeo. imsigrZe Semadgenloba iyo, Tanac satvirTo, stalipinkebi, sul Caketili karebebiT da modi ipovne axla, romelSia kaplerio. mivrbivar da vyviri: lioSa, lioSa... axla es kapleri xom gaxsovT, vin iyo: stalinis Svilis, svetlanas pirveli didi siyvaruli. svetlana iyo 16 wlis, reJisori kapleri ormocis. soselom deda utira am romans. misi legendaruli frazaa: tvoi evrei akazalsia angliiskim Spionom. kapleri gadasaxlebuli iyo, oRond CekistebSi blati hqonda, imsiSore cimbiridan moskovSiac ki Caipareboda xolme. midi-modioda SedarebiT Tavisuflad. ramdenjerme miabrunmoabrunes omis droidan. hoda, baqani CaTavdao da Cavxti da iqiTken gavrbivar, yvela vagonTan vyviri, lioSa, lioSao da am dros daiZra matarebelio, ver vpoulob kaplers, arcerTi kari ar iRebao da karga magraT rom daiZra, davinaxe, rogor gaiRo win erTi kari da gamoyo iqidan Tavi kaplermao da miyviriso: roma, romao... me kidev mivrbivar SeSlili, avfofxdi isev baqanze da matarebeli ki svlas umatebs, mSordeba kaplerio da vuyviri: Cto? Cto? da iman uceb daiRriala: _ stalin umer, roma, stalin umer, skora vse doma buZim, iob ivo maw... _ Cto? kak? umer!.. _ umer, umer... _ mesmoda Soridan ukveo matareblis xriginSi da mivrbodi uazrod im gamTenias, im yinvaSi, cariel baqanze da marto sadguris viRacebi iyvnen iq da rom gavCerdi, morbodnen isinic, momdevdnen, ra moxdao. mereRa Sevityve, starostinebisgan, rom kaplerisTvis es ambavi erT cnobil Cekists gaemxilao. ai, egre iyo. ar vici, zustad movyevi Tu ara. istoriul simarTlesac ver daviCemeb. ho, dildilobiT televizorSi aerobika iyo. lentiT Tavwakruli qalebi daxtodnen. aerobika gviSvelida? wuTSi rogor CavatioTo. veubnebodi, diaxac, rTulia, magram unda gavakeToT-meTqi. Tanac es iyo Zalian saintereso ganmasxvavebeli niSani `imedisa~ (im dros `imedi~ jer kidev mauwyeblobda) da `rusTavi 2~-isagan. dinamiuri, saintereso da mokle `niusebi~ _ samuSao magidebTan mokalaTebuli, mecnieruli teqstebiT mosaubre politikosebiani niusebis nacvlad. kargadac vimuSaveT... isev, oqruaSvilis saqmemde. oqruaSvilis dakavebis Semdeg, es yvelaferi daiviwyes da isev Zvel stils miubrundnen _ dausrulebel, mosawyen siuJetebs. opoziciis mxridanac iyo zewola _ moiTxovdnen im siuJetebSi, sadac xelisuflebis warmomadgenlis interviuebi gvqonda, yvela opoziciuri partiis warmomadgeneli CagverTo. amas balansic aRar hqvia. es Cveni, Jurnalistebis funqciaa, rom politikur oponentTagan, yvelaze saintereso pozicia vaCvenoT da ara yvelas pozicia cal-calke. da kidev erTi, risi Secvlac vcade, es so- Jurnalisti qarTul niusrumSi cialuri Tematikis wamoweva iyo. mindoda, axali ambebis politikiT dawyebis tradicia dagvengria. ver vitan pirvel bloks, ver vxvdebi, ra azri aqvs am ambebis smenas, ra azri gamoaqvs sazogadoebas, vis sWirdeba saerTod? vambobdi, rom pirvel blokSi pirveli <<< dasawyisi gv. 46 ubralod, dro ar gaqvs Seni samsaxurebrivi niusi unda iyos socialuri siuJeti, an eko- miznebisaTvis daxarjuli Tanxa ainazRauro. nomika. es Temebi xom yvelaze ukeT asaxavs _ ra winadadebebi da rCevebi gqondaT s.m.-is Jurnalistebs amdeni dro ara aqvT, rom we- qveynis politikur Tu socialur mdgomare- mmarTvelobisTvis iseTi, romelic ar gaiTva- ron gancxadebebi, mere am gancxadebam ramde- obas. amaze mpasuxobdnen, rom xalxi daiRa- liswines? nime safexuri gaiaros da yvelam daamowmos la Sewuxebuli, gaWirvebuli adamianebis yu- _ aseTi bevri iyo. pirvel rigSi, mindoda Tanxis gaxarjvis miznobrioba _ ugrZesi pro- rebiT, maTi problemebiT da rom es Temebi axali ambebis redaqciaSi ierarqia Segvecva- cesia. da vin ixdis Jurnalistebis satelefo- aRaravis ainteresebs. ra ucnauri ambavia, la da organizaciuli struqtura piramidis no xarjebs samsaxurebrivi miznebisTvis? vin aba, ra gainteresebT? s.m.-ze socialuri siu- principze agvego. rodesac jer aris xelmZR- da Tavad Jurnalisti. iyvnen Jurnalistebi, Jetebis gasakeTeblad arasdros saukeTeso vaneli, mere modian prodiuserebi, redaqto- romlebic 250 laramde xarjavdnen mxolod Jurnalists ar uSveben, ratomRac fiqroben, rebi, qveredaqtorebi da Jurnalistebi. sa- satelefono saubrebSi, samsaxurebriv sa- rom politika ufro rTuli gasaSuqebelia. qarTveloSi erTi vertikaluri xazia da Sua qmeebze. da am Jurnalistebs 600 lari aqvT amitom, saukeTeso Jurnalistebsac am Temis- rgolis menejerebs funqcia aqvT dakarguli. xelfasi. da iciT, ras viRebT bolos? isi- Tvis `inaxaven~. umaRles warmomadgenelsa da yvelaze dabal ni saerTod aRar rekaven. rodesac sWirde- axali ambebidan reklamis amoRebac min- rgols Soris kavSiri pirdapir xdeba. gada- baT maSinac aRar rekaven, anu aRar akeTeben doda. vuTxari, modiT, viyoT erTaderTi wyvetilebebis mimRebi mxolod es umaRlesi srulfasovnad TavianT saqmes. me Tu mkiTxa- televizia, visac axali ambebi sareklamo wertilia. pirvel rigSi es unda Seicvalos. vT, kompaniisTvis, arxisTvis es ufro didi Wris gareSe aqvs-meTqi. Tavidan dameTxmnen danaxarjia. magram verafers gavxdi. da vcadeT kidec, magram saarCevno kampa- ai, erTi martivi magaliTi s.m-idan. gavige, rom fiWur kompaniebs didi organizaciebis- yovel saaTSi axali ambebis gamoSvebis wi- nia daiwyo da politikuri reklamebi isev Tvis specialuri SemoTavazeba hqondaT. es naaRmdegi viyavi. Zalian didi Secdoma iyo blokebs Soris Cajda. es udidesi Secdoma korporatiuli paketi gulisxmobda organi- axali ambebis ara xarisxze, aramed raodeno- iyo. gansakuTrebiT, imitom, rom politiku- zaciis TanamSromlebisTvis erTmaneTSi ufa- baze aqcentis gakeTeba. Tu ratom gadawyvi- ri reklamisTvis gacilebiT meti dro erT so satelefono saubars, rac kompanias mini- tes ase, amaze mogvianebiT getyviT. prezidentobis kandidats (mixeil saakaS- maluri Tanxa ujdeboda. Zalian saintereso siuJetebis xangrZlivobac Sevcvale da vils) eTmoboda. xandaxan reklama da siu- SemoTavazeba iyo, magram veraferi gadawyvi- standartul 2:30 wuTamde daviyvane. es iyo Jeti ise gadadioda erTi meoreSi, verafers tes. gadades samomavlod, ver moicales da erTaderTi saSualeba meiZulebina Jurna- gaigebdi. ra Tqma unda, amas yvela Cvens mi- mere gadaaviwydaT. meore mxriv, mauwyebels listebi faqtebze moexdinaT koncentracia, kerZoebulobas miawerda da nel-nela ndo- Zalian arakomfortuli biurokratiuli apa- rom ambavi zusti, STambeWdavi da saintereso bas vkargavdiT. bevrjer vecade mmarTvelo- rati aqvs. yvela daxarjul kapikze imdeni yofiliyo. gansakuTrebiT bevrs politikuri ba gadamerwmunebina. veubnebodi, reklamebis safexuris da instanciis gavla giwevs, rom, mimomxilvelebi wuwunebdnen, saTqmeli 2:30 magivrad Cveni `moambis~ promo gavakeToT, 138 cxeli Sokoladi rom varT erTaderTi axali ambebis redaqcia, ra Tqma unda, arseboben Jurnalistebi vinc sareklamo Wris gareSe gadis eTerSi- Zalauflebis xiblSi rom vardebian, magram konkurentebis arseboba da axali ideebi, meTqi. verc am ideiT movxible menejmenti. vfiqrob, im mizeziT, rom maT zustad am Za- axali cxadia, unda proeqtebi gaviTvaliswinoT unda Cveni davupirispiroT. lauflebasa da pasuxismgeblobaze Zalian s.m. yvelaze radikaluri cvlilebebisTvi- _ sazogadoebriv mauwyeblTan erTad Jur- bundovani warmodgena aqvT. Cven vaxdenT gav- sac ki yvelaze Sesaferisi adgilia _ misi nalistebis mTavar funqciazec bevrs kamaTo- lenas sazogadoebaze, gvaqvs maTi ganaTlebis reitingi Zalian dabalia _ araferi aqvs ben. JurnalistTa erTi nawili ambobs, rom funqciac, magram sazogadoebac axdens gav- dasakargi. veubnebodi, modiT `gansxvave- ar SeiZleba Jurnalistebs studentobidan lenas Cvenze. Cveni eTika ki sadRac SuaSia. buli~ yofiliyo CvenTvis prioriteti da vaswavloT, rom maTi funqcia sazogadoebis arsebobs kanoni, romelic Cven gvakon- gagveriska, imis safasurad, rom ramdeni- ganaTlebaa. sxvebi ki gvarwmuneben, rom am trolebs; cru braldebebis, Worebis wyarod me weliwadSi ukeT informirebuli, ufro pasuxismgeblobis aReba aucilebelia. Tqven gamoyenebis, bavSvTa uflebebis darRvevis, ganaTlebuli sazogadoeba gvyoloda. mere rogor fiqrobT? RvarZliani, zizRnarevi saubris winaaRm- ra, rom Cveni reitingi mxolod 5%-mde gai- _ yvela mediaskolaSi specialuri eTi- deg... dasavlur qveynebSi, Jurnalistis ga- zrdeboda. Cven gvinda uceb 20%, 50% ga- kis kursebi arsebobs, sadac Jurnalistebs vlena/Zalaufleba swored misi ndobisa da xdes. ki batono, magram rogor? telese- detalurad uxsnian, ras niSnavs iyo qveynis kompetenciis proporciulia. rialebiT, realiTi SouebiT, ToqSouebiT, meoTxe xelisufleba. da ramdenad Zlieri sisxliani siuJetebiT, sastiki danaSaule- SeiZleba iyos Seni gavlena sazogadoebaze. am _ ris mixedviT xdeboda axali ambebis poli- bebis gaSuqebiT? es xom ukve aris, `rusTa- sakiTxis gverdis avla sigiJed mimaCnia, imi- tikis gansazRvra sazogadoebriv mauwyebel- vze~, `imedze~ da `mzeze~. raze gvaqvs Cven tom, rom es realobaa. mediis Zalaufleba au- ze, iTvaliswinebdnen konkurencias? ras sTa- gaTvla? isev imaze, rasac sazogadoebas cilebelia sazogadoebrivi dawesebulebebis, vazobda gansxvavebuls s.m. mayurebels? sxva televiziebi ukve didi xania sTava- industriuli lobis dasabalanseblad da es _ es Zalian sasacilo ambavia. `rusTavs~ da zoben. da es sakmaod kargad gamosdiT. ra Jurnalistebmac unda icodnen. magram, ama- `imeds~ sakmaod maRali reitingi hqondaT. gamodis, _ rom Cven manamde vagebT, sanam ve dros, Jurnalistebma profesiuli eTikis amitom, ZiriTadad s.m.-ze imis gameorebas brZolas daviwyebT. normebi unda davicvaT _ movipovoT infor- cdilobdnen, rasac es televiziebi akeTebd- macia samarTliani gziT, vaCvenoT faqtebi nen, es iyo maTi pasuxi konkurenciaze. raxan Selamazebis gareSe _ anu araferi davfaroT, `rusTavi~ amas akeTebs, e.i. Cvenc ase unda davasaxeloT wyaroebi, gadavamowmoT infor- gavakeToT, raxan `imedma~ gadawyvita yovel _ arxis xelmZRvanelic da sainformacios macia da a. S. ZalauflebasTan erTad arsebo- saaTSi axali ambebis gaSveba, Cvenc ase movi- ufrosic yvelaferSi dameTanxmnen. magram bs uzarmazari pasuxismgeblobac. qceT. maTi kudebi viyaviT. mainc veraferi gadawyvites. _ rogori iyo arxis xelmZRvanelobis pasuxi Tqven SeTavazebaze? respublikelebis dilema <<< dasawyisi gv. 52 ratom ideqiT gaerTianebul opoziciasTan erTad? Zalian bevr sakiTxSi Tavidanve aSkara iyo, rom ver TanxmdebodiT... gaerTianebul opoziciasTan erTad noemberSi erTi konkretuli miznisTvis viyaviT _ gazafxulze saparlamento arCevnebis daniSvnisTvis. meti rom ar vTqva, Cveni damsaxureba iyo, rom oqruaSvilis dakavebidan 2 noembramde periodSi mTavar moTxovnad swored konstituciur vadebSi saparlamento arCevnebi Camoyalibda da ara, vTqvaT, `miSa gadadeqi~ an `vano cixeSi~. im dros, am moTxovnis garSemo rac meti politikuri Zala gaerTiandeboda, miT ukeTesi iqneboda. 2 noembramde uamrav adamians vxvdebodi, ucxoeTSic, aqac, burjanaZesac Sevxvdi, da vcdilobdi damerwmunebina, rom 2 noembramde, sanam zRva xalxi movidoda da viTareba Seicvleboda, raime eRonaT. mere saakaSvilsac gauWirdeboda daTmobaze wasvla. es ver moxerxda, ver miiRes gadawyvetileba. 3-Si Sedga opoziciis erT-erTi sabediswero sxdoma, romelzec, prezi140 cxeli Sokoladi dentis gadadgomis moTxovnis dayeneba gadawyda. zRva xalxi idga quCaSi da maTi muxtis SesanarCuneblad gakeTda es. Cemi azriT, Tu kidev oriode dRe ar dadgeboda saakaSvilis gadadgomis moTxovna da pirveli moTxovna SenarCundeboda, maSin garesamyaro am xalxs da opozicias sul sxvanairad dainaxavda. dainaxavda, rom quCaSi gaazrebulad, daJinebiT, emociebs arayolili, solidurad mdgomi xalxi legitimur raRacas iTxovda. magram gaerTianebuli opoziciis mxridan iyo meore tipis argumentacia _ Tu Cven moTxovna ar avwieT, xalxi saxlSi wava. yovelTvis dgeba es problema, rom xalxi veRar gagvigebs. sabolood ki, iseTi raRacebi gakeTda, rac xalxma yvelaze metad ver gaigo. saprezidento arCevnebi uceb gadawyda. Cveni partia, zogadad prezidentobis instituts vewinaaRmdegebiT, partiaSi ar vzrdiT saprezidento kandidats. gvgonia, Cveni qveynis momavlisTvis sxva raRacebis gaazrebaa mniSvnelovani, _ ra unda moxdes, ra unda Seicvalos, da TiTis gaSvera iqiT, rom saakaSvili cudi kacia, cudi gogobiWebi hyavs gverdiT, da saWiroa uke- Tesi prezidenti, situaciis da mdgomareobis gamartivebaa. levan gaCeCilaZis saarCevno gazeTSi aseTi ram davwere 2007 wlis dekemberSi _ Tu mkiTxavT, vin SeiZleba iyos qveynis prezidenti xuTi wlis ganmavlobaSi, getyviT, rom bevri, magram ara levan gaCeCilaZe. magram Tu mkiTxavT, vin SeiZleba iyos yvelaze efeqturi prezidenti uaxloesi eqvsi Tvis ganmavlobaSi, raTa gatardes sakonstitucio reformamaSin es swored gaCeCilaZea. Tavidanve naTlad da gulwrfelad vTqvi, rom Cven yvelani, am formatSi ar varT isini, visac SeiZleba xuTi wliT endoT da Zalaufleba mogvceT, magram Tu midixarT am droebiT formatze, rom mere saparlamento arCevnebi CavataroT, maSin Cveni ndoba SeiZleba. saparlamento arCevnebma gvaCvena, rom gacilebiT mZime daavadeba gvWirs da misi mkurnaloba rusTavelze bevri xalxiT SeuZlebelia. es erT-erTi formaa, romlis tyveobaSic ar unda iyos opozicia. kolega opozicionerebisgan gansxvavebiT, vambobdiT, rom 20 ianvris aqcia (roca inauguraciis dRes, ipodromze, yinvaSi amdeni xalxi movida, romelmac icoda, rom aranair revolucias ar vaxdendiT), sazogadoebis mxridan individualurad da koleqtiurad situaciis gaazrebis mwvervali iyo da unda SegvenarCunebina rogorc movlena, romelsac Crdili ar unda midgomoda. amitomac, amis Semdeg saparlamento arCevnebamde, quCaSi xalxis daZaxeba aRar iyo saWiro. erovnul sabWoSi yofnas TvliT? Secdomad 5 ianvramde, saprezidento arCevnebamde, Cveni yofna gaerTianebul opoziciaSi, mgoni, swori iyo. rac Seexeba Semdgom periods, jer erTi, gamosvlis procesi gaiwela. meore _ Cven ver movaxerxeT dagverwmunebina sxva politikuri partiebi, rom saparlamento arCevnebSi erTianoba sxva formatSi unda gamoxatuliyo. yvela wina saparlamento arCevnebis Sedegi aCvenebs, rom amomrCevlis daaxloebiT 30 procenti midis sadme sxvagan da ara ori mTavari polusisken. gaerTianebul opozicias xelisufleba rom daegdo beWebze, darCenili 70 procentidan unda mieRo 50 procentze meti. rac principulad SeuZlebeli iyo, imitom, rom xelisuflebas administraciuli resursiT 30 procentze meti ukve hqonda. Cveni mcdeloba unda wasuliyo iqiT, rom zemoT naxsenebi 30 procenti maqsimalurad agveTvisebina. xelisuflebis mxridan ra moxda, calke saubris Temaa, magram mTelma opoziciam CavTvaleT, rom saprezidento arCevnebze naCvenebi Sedegi xelisuflebis maqsimumi iyo. xelisuflebam ki CaTvala, rom es iyo minimumi, romelic unda gaezardaT. opoziciam maT Seuqmna gancda, rom saakaSvilis paralizebisTvis yvela saparlamento berkets gamoiyenebda. opozicia ambobda _ movalT umravlesobaSi da saakaSvili aRar iqneba prezidentio. am radikalurma mesijma xalxis nawilis guli moigo, magram xelisufleba imdenad SeaSina, rom Semdeg is yvelaferze wavida. mindoda oriod sityviT SexebodiT afxazeTis Temasac. ratom ver moaxerxeT respublikelebma Tqveni xedvis mosaxleobamde mitana? afxazeTis Temaze mokled saubari namdvilad Znelia. saxelisuflebo propagandistulma manqanam am mimarTulebiT bevri gaakeTa. metic, im koncefciis mTavari avtori, romelsac mxolod respublikelebs mogvaweren, kote kublaSvilia. daviT baqraZemac seriozuli wvlili Seitana am dokumentis daweraSi, magram Semdeg iTxova, rom misi gvari aRar CaeweraT. Tavad xelisufleba rogor manipulirebs am TemiT, is ufro mniSvnelovania, vidre is, rom Cven raRac iarliyebi mogveweba. am mimarTulebiT sakmaod cudad midis saqme. ar gamovricxav avantiuristul moqmedebas saakaSvilis mxridan, imitom, rom man 4-5 weli gadaagora am dapirebebiT, da vSiSob, es ar iyos, moklevadiani, viTom warmatebis iluziis Seqmna da aman ar miiyvanos saqme raRac tipis kvanZis gaxsnamde, romelic misaRebi aRmoCndeba ruseTisTvis, dasavleTisTvis da saakaSvilisTvis, romelsac raRac warmateba sWirdeba. es Zalian faqizi Temaa da imdenad wamgebiania Cveni qveynisTvis, rom bevri mimarTulebiT da bevri ramis Tqmisgan Tavs vikavebT. cnobilia, arCevnebis dRes rac moxda iq, magram arc amaze amogviRia xma. mere, sadme molaparakebis magidas rom miusxdebian viRacebi da afxazeTis mxridan gvetyvian, rogor gelaparakoT, roca amis gamkeTebeli xarT, da amas marto Cven ar vambobT? es xom qveyanas mZime viTarebaSi Caayenebs. Zalian Znelia akeTo swori gancxadebebi, roca xar aseTi TavzexelaRebuli xelisuflebis pirobebSi, romelsac nebismieri Temidan SeuZlia Tavisi saarCevno warmateba gamoadnos da Sedegebze ar ifiqros. respublikelebma ufro meti unda vimuSaoT am Temebze. leri xabelovs, romelic Cvens rigebSi gamoCnda, bevri ramis gakeTeba SeuZlia cxinvalis mimarTulebiT. magram es saxelmwifoebrivi saqmea, romelsac opozicia ver gaakeTebs. amitom, saarCevno kampaniis dros Cven am Temaze saubrisagan Tavi SevikaveT. axla ras apirebs respublikuri partia? rom ara qveyanaSi Seqmnili umZimesi situacia da politikuri krizisi, me, rogorc partiis Tavmjdomare, arCevnebSi miRebuli SedegiT kmayofilic ki viqnebodi. rogorc Cans, respublikelebs gvWirdeboda aseTi civi Sxapi, rom bevri mimarTulebiT sakuTari Se- saZleblobebi rezervebi da sisusteebi ukeT dagvenaxa .Cven rom namdvilad gvesmis erTmaneTis, es ar niSnavs imas, rom Cveni ena xalxs esmis _ da es Cveni bralia. miuxedavad imisa, rom respublikuri partia yvelaze ufro Ria partiaa, mainc amboben, rom esaa daxuruli klubi. ver damisaxelebT vercerT partias, romelsac 4-5 wlis ganmavlobaSi, amdeni seriozuli politikosi an amdeni axali wevri Seemata. gvaqvs gacilebiT meti potenciali da rezervi, vidre amas viyenebT da vaCenT. respublikur partiaSi seriozuli cvlilebebia mosalodneli. seqtemberoqtomberSi riggareSe yrilobas vgegmavT, romelzec moxdeba erovnuli komitetis axlidan arCeva. bevri dRevandeli lideri SeiZleba gansxvavebul ampluaSi vixiloT. dRes partiaSi erTaderTi Tanamdeboba arsebobs _ partiis Tavmjdomare. es sakmarisi araa. unda gaCndes oTxi-xuTi Tanamdeboba, Cven gvWirdeba gacilebiT meti Sroma Crdilovani kabinetis awyobisTvis. saxelmwifo marTvis TiToeul sferoSi konkretuli adamiani unda gvyavdes, romelisganac yovel cismare dRes sazogadoeba unda elodes raRacas. es unda xdebodes mudmivad da yoveldRiurad. gvWirdeba ukeTesad davanaxoT xalxs, rom Zalauflebis xelSi aReba SegviZlia. rogorc Cans, unda vimoqmedoT iseTi formebiT da meTodebiT, romelic mosaxleobisTvis gasagebia. magaliTad, is, rom Cven gundurad vmuSaobT, mosaxleobas abnevs. ician, vin aris leiboristuri partia, _ es Salva naTelaSvilia. vTvlidiT da vTvliT, rom gundurad ufro SeiZleboda partiis aRqma. magram, rogorc Cans, es Tvalsazrisic gadasaxedia da aqac mosalodnelia cvlilebebi. metad gvmarTebs fokusireba amomrCevelze. unda gamoiyos konkretuli segmentebi. Cven zogadad vsaubrobT eqimebze, magram konkretul eqimebTan iSviaTad gvaqvs Sexeba. zogadad vsaubrobT biznesmenebze da konkretul biznesmenebTanac naklebi Sexeba gvaqvs. amoqmeddeba respublikuri instituti, romlis mizani saganmanaTleblo muSaoba da liberaluri ideebis popularizacia iqneba. samizne da fokusi ukeT unda gaswordes da axlos mivideT amomrCevlamde. mokled, Zalian bevri samuSaoa Casatarebeli da Cven Sroma ar gezareba. cxeli Sokoladi 141 Cems gancxadebebze, Cems gamosvlebze sabWoc msjelobda xolme. arCevnebis dros gvTxoves _ akeTeT komentarebi qarTul-rusul urTierTobebze, konfliqtebis zonebze, usafrTxoebaze, magram arCevnebis periodSi ar gaakeToT komentari ama Tu im politikuri subieqtis qcevaze. `Ramis saubrebi~ waiyvaneT, magram politikur debatebSi nu CaebmebiT. Tumca, yovelTvis zRvaris dacva Znelia. vTqvi _ ki, batono, ar vityvi, romeli partia momwons da ratom, magram vityvi, rom is proeqti, rasac badri patarkaciSvili axorcielebda, qveynisaTvis yvelaze didi safrTxe iyo. amas vambobdi da vambob kidec. ramdenad aqvs Sansi axali mowvevis parlaments iyos Zlieri da realurad damoukidebeli aRmasrulebeli xelisuflebisagan? da ramdenad mniSvnelovania es? modernizaciis samsaxurSi <<< dasawyisi gv. 58 rogor ggoniaT, bolo 5 wlis ganmavlobaSi xelisuflebam uRalata liberalur Rirebulebebs, anu sazogadoebis modernizaciis miznisaken svlas? sakiTxi ase dgeba xolme _ mTeli rigi normebis xisti interpretacia Tu qveynis yofna-aryofna. aq arCevanis gakeTeba Zalian Znelia. vxedav am adamianebis gulwrfel survils, rom arCevani qveynis sasargeblod gakeTdes, magram, amave dros, Secdomebsac vxedav. garedan yvelaferi advilia da sxva sxvis omSi brZenia. amitomac minda, Sevide da viwvnio, ras niSnavs, gaiaro kanonis uzenaesobis da erovnuli usafrTxoebis zRvarze. es erTi problema. meore _ nebismier xelisuflebaSi da, gansakuTrebiT, revoluciurSi, da es xelisufleba revoluciuri iyo, aris minarevi adamianebisa, romlebsac piradi Zalauflebis meti araferi ainteresebT. rodesac isini Sen gverdiT iyvnen revoluciis dros, Zalian Znelia mere garkveva da viRacebis mocileba. Cvens oTx wels esec axlda. nacionaluri moZraobis axal saparlamento siaSi yofna TqvenTvis siurprizi 142 cxeli Sokoladi ar yofila. Tqven Tavad iyaviT mzad am SemoTavazebisaTvis da es myisieri gadawyvetileba ar yofila. SesaZlebelia Tu ara iTqvas, rom Tqven gaazrebulad midiodiT politikisaken? mivdiodi. es problemebs miqmnida, arasamTavrobo seqtorSic ukvirdaT da sorosis Ria sazogadoebis institutSic _ mis sakmaod did qselSi, romelic 30-ze met qveyanaSi funqcionirebs, mis warmomadgenlebSic. bevrs vwerdi, gamovdiodi, vambobdi. sxvanairad ar SemeZlo, Cemi damokidebuleba mindoda gamomexata. ase mzaddeboda es yvelaferi. es xom ar ewinaaRmdegeboda sorosis fondis Sida politikasa da ganawess? ara, mkacri ganawesi sorosis fondSi ar aris. Tqveni Jurnalis meSveobiT, minda kidev erTi miTi davamsxvrioT. TiTqos sorosi modis ideebiT da Cven ganmaxorcieleblebi varT _ es ase ar aris. aq iqmneba adamianTa birTvi, romelsac jorj sorosi endoba. ubralod, erTs iTxovs, _ damisabuTeT ratom davafinanso esa Tu is programa da Tu davinaxe, rom demokratiis principebs ar ewinaaRmdegeba _ ki, batono. ase rom, normebs Cven vqmnidiT da nebismier aRmasrulebel xelisuflebas, yvela qveyanaSi, yoveldRiuri pasuxismgebloba gacilebiT meti aqvs politikur procesebze, politikis seqtorebze, iqneba es jandacva Tu Tavdacva. informaciac meti aqvs da gadawyvetilebasac iRebs. amitomac, Zalian mniSvnelovania, gamudmebuli kontrolis wnexis qveS iyos. aq erT-erTi yvelaze mniSvnelovani swored parlamentia. aq msjelobiT mivalT iqamde, rom parlamenti ufro mravalferovani unda iyos. marTla gulwrfelad mixaria, rom sakonstitucio umravlesoba nacionalur moZraobas aqvs, imitom, rom nacionalur moZraobas aqvs xedva, sad waiyvanos qveyana da es xedva _ qveynis transformireba liberalur demokratiad, CemTvis misaRebia. Tumca, TavisTavad, roca erT konkretul partias amxela upiratesoba aqvs, es safrTxes qmnis, rom ar modunde, Sida partiuli urTierTobebi ar gaxdes ufro mniSvnelovani, vidre kanonis uzenaesoba. magram 30-34 kaciani opozicia 150-kacian parlamentSi sakmaod efeqturi SeiZleba iyos. Tuki daregulirda urTierTobebi da opozicia piradi Seuracxyofebidan saqmeze orientirebuli gaxda, maqsimalur wvlils Sevitan imaSi, rom umciresobam parlamentSi damatebiTi berketebi miiRos imisaTvis, rom maqsimalurad ganxorcieldes saparlamento funqcia. sxva mxriv, sulac ar mgonia, rom parlamenti SezRuduli saxelisu- flo organoa. SesaZloa, kidev ufro dakonkretdes, parlamentis daSla rodis SeiZleba, ra konkretul SemTxvevaSi, magram TavisTavad imaSi, rom prezidents hqondes parlamentis daSlis Tu mTavrobis daTxovnis ufleba, arademokratiuls verafers vxedav. im sakonstitucio cvlilebebze saubrobT, romelic revoluciidan erT TveSi ganxorcielda?.. da romelic sulac ar aris cudi. imitom, rom is modeli, romelic SevardnaZis dros arsebobda, sakmaod konfliqturi iyo. aseTive konfliqturia, sxvaTa Soris, amerikuli modeli da Zalian bevri amerikeli politologi amas xSirad usvams xazs. raRac rom moxdes, magaliTad, sruli dapirispireba sakanonmdeblo da aRmasrulebel xelisuflebas Soris, amerikuli xelisufleba, SeiZleba, paralizebuli aRmoCndes, SeiZleba, saerTod gaCerdes saxelmwifos funqcionireba. amerikaSi amas sasamarTlos gansakuTrebuli roli Svelis, konsensusis Ziebis kultura, specialuri Semrigebeli komisiebis funqcionireba. CvenTan es yvelaferi saTanadod ganviTarebuli araa da amitom, es modeli, romelic evropis bevr qveyanaSic moqmedebs, sulac ar aris cudi. ubralod, daxvewaa saWiro. dRevandel parlaments namdvilad sakmao berketebi aqvs imisaTvis, rom mTavrobaze kontroli ganaxorcielos. gamoiyena Tu ara es berketebi wina mowvevis parlamentma? albaT, ise ara, rogorc saWiro iyo. Zalian miyvars givi TargamaZe da marTla Zalian bevri gakeTda Tavdacvis sferoSi, raSic sakmaod mniSvnelovania Tavdacvisa da uSiSroebis komitetis wvlili, romelsac givi xelmZRvanelobs, magram garkveuli pasuxismgebloba oqruaSvilis qmedebaze komitetzec gadmodis. anu, meti kontroli iyo saWiro oqruaSvilze. magram am revoluciur ndobas, gamowvevebs, rom raRac Cqara aris gasakeTebeli, jaria Sesaqmneli, tankebia SesaZeni da sxva, garkveulwilad, meore planze gadahqonda is, Tu ramdenad detaluri angariSgebiT xarjavda es kaci sabiujeto Tanxebs, jariskacebs, oficrebs rogor eqceoda. es gakveTilia, rom momavalSi meti yuradReba mieqces am niuansebs. da revoluciuri loialoba gadavides meore planze... es gardauvali iyo. am adamianebma 2003 wlis noemberSi sakuTari fizikuri yofna-aryofna Seagdes sasworze. am adamianTa jgufs Camouyalibda is, rusebi чувство локтя-s rasac eZaxian da es raRacaSi xelisSemSlelicaa. 2008 wlis arCevnebis Semdeg ki mgonia _ miuxedavad imisa, rom nacionaluri moZraoba umravlesobaSia, bevrad naklebad revoluciuria, vidre adre. Tu Cven Zalian gadavixareT revoluciuri amocanebis da erovnuli usafrTxoebis interesebisken, axla metad gadmovixrebiT kanonis uzenaesobisken. aman SeiZleba rigi reformebi Seaferxos, meti dro daixarjos raRac gadawyvetilebebis miRebaze, magram es demokratiis ganviTarebisTvis aucilebelia. politikuri kulturisa da gamocdilebis TvalsazrisiT, ramdenad gamocdili adamianebi Sedian parlamentSi? igive nacionalebis saarCevno sias rom gadavxedoT an im opoziciuri partiebis, romlebic moxvdnen parlamentSi, ramdenad SeZlebs am Semadgenlobis parlamenti efeqtur muSaobas? iq arian adamianebi, visac gamocdilebac aqvT, nebac gaaCniaT, rom parlamenti iyos saerTo erovnuli politikis da ara pirovnuli interesebis msaxuri da aq maqsimalurad Cadon Tavisi profesionalizmi. Tu vinmes es aklia, sxvebs mousmens da gaigebs. xSir SemTxvevaSi, deputati gamtaria, man sazogadoebrivi wuxilebi unda gardaqmnas politikur winadadebebad. amisaTvis, mas damatebiTi saSualebebi aqvs, magaliTad, SeuZlia mrCevlebi da asistentebi daixmaros. ubralod, garkveuli codna da survili sWirdeba amis ganxorcielebas. mgoni, absolutur umravlesobaSi amis potenciali aris. Tu SevardnaZis parlamenti zogjer komerciuli struqturis, birJis saxes iRebda, wina parlamentSi es sakmaod Semcirda. ver vityvi, rom srulad aRmoifxvra, magram procesi gagrZeldeba. ar aris gamoricxuli, romelime deputati ver ahyves am temps, raRac drois ganmavlobaSi ver gaerkves. vinc me gavicani, yvelas imedi maqvs. ramdenad realurad warmomadgenlobiTia is parlamenti, romelic avirCieT? ramde- nad kanonzomieria is, rom parlamentSi Sevida, magaliTad, giorgi TargamaZis an Salva naTelaSvilis partia? politika populizmis gareSe ar arsebobs. sazogadoebis molodinebze, mis simebze unda imuSao. am partiebs populizmi gacilebiT meti aqvT. populizmia Tu gamudmebiT negatiurad afaseb yvelafers da populizmia Tu politikas erovnul sentimentebze ageb _ eseni eklesiebs angreveno. mosaxleobis umravlesobas eklesiebis mimarT savsebiT gasagebi, Zalian emociuri damokidebuleba aqvs. Sesabamisad, eklesiaTa ngrevis tyuilic SeiZleba uceb bevrma daijeros. gebelss aqvs naTqvami _ rac ufro didia tyuili, miT ufro ijerebeno _ samwuxarod, eseTi raRacac muSaobs xolme. magram SedarebiT xanmokle droiT. sazogadoebis politikur kulturasTan dakavSirebiT bevr problemas vxedavdi, magram sabednierod, Sedegebma aCvena, rom adamianebi ufro da ufro mets fiqroben ra SeiZleba iyos sityvebis miRma. amitomac, opoziciis procentebi ar iyo iseTi maRali, rogoric SeiZleboda yofiliyo. TvliT, rom arCevnebma srulad asaxa is ganwyobebi, rac sazogadoebaSi iyo? namdvilad vici. es aCvena sociologiurma kvlevebma, xmis paralelurma daTvlebmac. es yvelaferi sakmaod kargad emTxveva erTmaneTs. is, rom calkeul ubnebze raRacebi xdeboda, aseTi ram yovelTvis iyo. da ar eTanxmebiT im azrs, rom iyo sistemuri gayalbebebi? ra Tqma unda, ara. administraciuli resursi, es ybadaRebuli Tema, romelic ras SeiZleba niSnavdes da ras ara, bolomde naTeli ar aris xolme (maT Soris, arc kanonmdeblobiT), raRac doziT yvelgan muSaobs, gansakuTrebiT, raionebSi. kanonis aSkara darRvevebi, daSineba, mosyidva da ase Semdeg _ es Tu iyo, mxolod calkeul SemTxvevebSi, ara sistemurad da Sedegze asaxvas veranairad ver hpovebda. Zalian bevr adamians, visac Cemze meti gamocdileba aqvs saarCevno teqnologiebSi, naTqvami aqvs, rom TviT yvelaze didi gayalbebac ki 5-7% SeiZleba iyos. aq aseTi ram ar yofila. verc iqneboda _ saakaScxeli Sokoladi 143 vilis Zalauflebis sayrdeni sakuTari mosaxleobis da dasavleTis demokratiuli samyaros ndobaa. amitom iyo damkvirveblebis uprecedentod didi raodenoba. wagebuli mxare ki erTsa da imave `plastinkas~ atrialebs, ar wagvigia, wagvagebineso. opozicias mosaxleobis sadRac 40% uWers mxars, magram Zalian bevri maTi mxardamWeri ar movida am arCevnebze, radgan noembridan maisamde bevrs guli aucruvda opoziciis liderebze. ratom mouvida opozicias es, amaze dausruleblad SeiZleba laparaki. ra sakiTxebze SeiZleba gqondeT erTi pozicia, magaliTad, Tqven da giorgi TargamaZes saparlamenti debatebis dros? mis SexedulebebSi, ideologiaSi CemTvis bevri ram miuRebelia, Tumca, detalebSi rom CavideT, ar gamovricxav, rom raRac sakiTxebSi vipovoT Sexebis wertilebi. cota Znelad warmomidgenia, man raRac amixsnas da damimtkicos, magram maqvs imedi, rom me avuxsni da davumtkiceb da daviTanxmeb. bevri rame ar momwons mis namoqmedarSi, arc `droebis~ gadacemebi momwonda, amas yovelTvis vetyvi piradadac. mgonia, rom es ar iyo mTlad obieqturi gadacemebi, magram amave dros, me mas vxedav, rogorc pragmatul da racionalur adamians. fundamentalisti ar aris. vnaxoT. rogorc politikuri procesebis gulSematkivars da ara mxolod nacionaluri siiT gasul parlamentars, gqondaT Tu ara survili, rom parlamentSi yofiliyo respublikuri partia? ramdenad saintereso da nayofieri iqneboda maTTan muSaoba TqvenTvis, isev saerTo miznebis misaRwevad? rac ufro mravalferovani iqneba parlamenti, miT ukeTesi. oRond, ra Tqma unda, politikosis bunebrivi survilia, swored misi gundi iyos umravlesobaSi. imitom, rom gadawyvetilebebi, romlebic mniSvnelovnad migvaCnia, gavitanoT. ra Tqma unda, sxvebTan msjelobis farglebSi. ar gamovricxav, rom raRac sakiTxze umravlesobas araswori warmodgena hqondes da oponentebTan diskusiaSi daixvewos. amdenad, mravalferovneba da respublikelebis monawileoba ara mgonia, cudi yofi144 cxeli Sokoladi liyo. Cemi azriT, respublikelebma miuRebeli pozicia daiWires, Torem, me TviTon respublikeli viyavi, 2006 wlis Suaxanebamde. ra iyo maT poziciaSi miuRebeli? saakaSvilis mmarTvelobis kritikiT ver ganasxvaves bavSvi nabani wylisagan. yvelaferSi negativs xedavdnen. es ar iyo swori. maT ver daafases, ramxela iyo garRveva korufciasTan, danaSaulTan brZolaSi. maT ver ganasxvaves kanonieri qurdi da policieli, Tqves, rom erTiT meoris Canacvleba xdeba. aseve miuRebeli iyo maTi Sefasebebi kodorSi ganviTarebuli movlenebis Taobaze. is, rom rig SemTxvevebSi sakuTrebis uflebebi irRveoda, Zalian xSirad es xelisuflebis mxridan komunikaciis problema ufro iyo, vidre danaSauli. amaSic unda ukeT garkveuliyo respublikuri partia da Tavisi wvlili Seetana, rom raRac daxvewiliyo, vidre garedan damdgariyo da eginebina, ai, socializmi myardeba da sakuTrebis ufleba aRar aris masobrivad daculio. samwuxarod, zogierTi respublikelis pirovnuli ambiciac TamaSobda rols, maT ver monaxes Zala, rom eRiarebinaT sxvisi warmateba. sxvas rig SemTxvevebSi meti racionalizmi aRmoaCnda da ufro sworad moqmedebda, vidre isini. arc imis Tqma SeiZleboda, rom konstituciis cvlilebiT Turqmenizacia moxda. mec ar momwonda raRacebi, gansakuTrebiT ki siswrafe. magram axla rom vukvirdebi, vfiqrob, rom swored siswrafe iyo aucilebeli. respublikelebis dRevandeli liderebi axlos iyvnen maSin xelisuflebasTan, TviTon iyvnen komisiaSi, msjelobdnen da mikvirs, ratom ver moxerxda maTi darwmuneba. respublikelebi Zalian normativistur poziciaze dadgnen da albaT, es iyo problema. zogjer iuristebs cota sixiste da normativizmi axasiaTebT. rogorc aswavles, ise esmiT. sinamdvileSi, faqti ra aris da interpretacia ra _ ase martivad gasaSifri araa. xSirad kanonmdebloba iZleva imis saSualebas, rom interpretireba sxvadasxvanairad moxdes. realuri politika yovelTvis aris normativisturi da usafrTxoebis momentebis dabalanseba. respublikelebis pozicia iyo normativisturi da, Cemi azriT, erovnuli usafrTxoebis gamowvevebs ar aqcevdnen yuradRebas _ kanonmdebloba xistad esmodaT. mere es sixiste gadauvidaT Zalian politizirebul gancxadebebSi, romlis ukan aranari samarTlebrivi argumentacia ar idga. ar gwydebaT guli, rom respublikelebi ar iqnebian parlamentSi? zogierTze mwydeba, siamovnebiT vikamaTebdi maTTan. amas winaT debatebi mqonda vaxtang xmalaZesTan, Zalian sasiamovno adamiania. SeiZleba, bevri ram sadavo iyos mis mosazrebebSic, magram es is adamiania, visTan diskusiac da raRac gadawyvetilebebamde misvlac sasiamovno procesia. rogor ggoniaT, ra iqneba axali politikuri elitis maxasiaTeblebi? is adamianebi, vinc gasuli 5 wlis ganmavlobaSi Candnen rogorc xelisuflebis saxeebi, `zizRis jgufSi~ moxvdnen, imitom, rom swored sazogadoebis umravleobis winaganwyobebs upirispirdebodnen… Cemi azriT, es iqneba naklebrevoluciuri elita. gundurobis gancdas aqvs plusebic da minusebic. namdvilad vici, SigniT rogori debatebi midioda xolme, magram saboloo jamSi, rogorc politikuri gundi, erTi gadawyvetilebiT unda warmdgariyo samsjavroze. axlac ase iqneba. amave dros, meti mravalferovnebaa, meti gansxvavebuli azria da naklebia damokidebuleba im TvalsazrisiT, rom Cven 2003 wlis noemberSi erTad videqiT da erTad gvemuqreboda sasikvdilo safrTxe. es dabalansdeba imiT, rom Cven gansxvavebuli mosazrebebi gvaqvs da amis gvjera da amis _ ara. oRond, aucilebelia TamaSic wesebis, urTierTobis wesebis dacva nacionaluri moZraobis SigniT, parlamentarebs Soris, parlamentarebsa da mTavrobis wevrebs Soris, prezidentTan da mis aparatTan. Tu CemTvis raRac politikuri gadawyvetilebebi sruliad miuRebeli gaxda, Cems pirovnul mrwamsTan Seusabamo, me vwer gancxadebas da mivdivar parlamentidan. mgoni, es ufro samarTliania, vidre, uceb, hop, da gadavjde sxva navSi. Tumca, am gundisgan aranairad ar veli, rom am gadawyvetilebis winaSe momiwios dadgoma. REUTERS am Secvlilma drom da dolaris krizisma werili kanidan kanSi sul sxva rjulis `kinosaqmosnebs~ gauTavisufla sivrce _ kruazetze ganlagebul butikebSi cnobilma modeliorebma gamofines is (`iseTi~), rac yvelaze metad moswonT potenciur myidvelebs _ `axal rusebs~. swored maT, kanSi sagangebod CamobrZane- bulma rusma biznesmenebma (zogi Tavis Tavs `prodiusers~ rom uwodebs) moawyves farTi-viqtorina, romelzec mogvianebiT bevri iSayira frangulma presam. gamarjvebuls aq sagzurebi ergeboda korsikaze. viqtorinis kiTxvebs Soris yofila aseTi _ `vin ambobs sityvebs `yofna-aryofna~? hari poteri, kani-2008 don-Juani Tu hamleti?~ sasacilod araa saqme 15 biznesmenidan 5-ma hari poteri daasaxe- avtori: giorgi gvaxaria la. aTma ki gasca pasuxi `ar vici~. 146 cxeli Sokoladi cxeli Sokoladi 146 gareT boboqrobdnen da miRebebze kovzebiT aWmevdnen xizilalas msoflios. magram kinodarbazebSi mTlad kargad ar hqondaT <<< dasawyisi gv. 64 Tumca, araerT motyuebul adamians daexmareba (`erTi adamianis xmas SeuZlia mTeli situacia Secvalos~ _ aRniSna istvudma preskonferenciaze) valis daxurvis dRes ki qarma ise daubera, saqme. jer iyo da, vudi alenma ganacxada, rom wiTel xaliCaze gamofenili kinovar- ruseTSi Cemi fexi ar iqnebao, mere spil- skvlavebi iZulebulni gaxdnen xeliT `da- bergma dascina, bolos ki Zmebma dardenebma eWiraT~ TavianTi sifrifana kabebi. daagvirgvines festivalis erT-erT saukeTe- kanis festivalis istoriaSi yovelTvis ase iyo _ cud amindSi izrdeboda miRebebisa korumpirebuli policiis, sasamarTlosa da banketebis raodenoba. magram so filmSi `lornas siCume~. magrad eSmakobs kanis kinofestivali _ dolaris programas, rogorc wesi, maSin aqveynebs, da janmrTelobis sistemis mxileba TiTq- krizisma wlevandel kinoforumze gansaku- roca xalxs valebi aqvs aRebuli msoflios mis fantastikuri istoriiT (arada, films TrebiT imoqmeda. sastumroebis mflobele- erT-erT yvelaze Zvir festivalze gasamgza- namdvili ambavi daedo safuZvlad) klint bi wuwuneben Turme, amerikelebi limuzinebs vreblad. es ukve tradiciaa, romlis gamo istvudma imiT axsna, rom didi xania aRel- da Sampanurs aRar ukveTaveno. amave miziT 1958 wels fransua triufom miwasTan gaaswo- vebs amerikuli sazogadoebisTvis damaxa- CaiSala `indiana jonsis~ premierasTan daka- ra kani. kinoforumis SeuracxyofisTvis mas siaTebeli konformizmi da farisevloba. vSirebuli grandiozuli miReba... amerikuli misweres werili, romelSic atyobinebdnen, `sazogadoeba xSirad Tanaxmaa `Caanacvlos~ fuli _ iqauri sponsorebis saxiT _ saerTod rom veRar miiRebda akreditacias momaval demokratia, raTa mis stabilurobas arafe- ar igrZnoboda wlevandel festivalze, rac, festivalze. magram momdevno wels triufo ri daemuqros~ _ aRniSna istvudma preskon- sxvaTa Soris, kanis kinoforumis programa- mainc Cavida kanSi, amjerad reJisoris akre- ferenciaze. namdvilad saintereso azria, zec aisaxa da Sedegebzec _ holivudis mier ditaciiT, rogorc avtori filmisa `oTxasi ara? ager, Turme, holivudic Sewuxda fa- konkursSi warmodgenili sxva filmebi (jei- dartyma~, romelmac kanSi gaimarjva... risevlobiT da swored es filmi waradgi- ms greis `ori sayvareli~, Carlz kaufmanis TbilisSi, ukve valebSi Cavardnilma, kanis na farisevlobiT saxelganTqmul, magram `sinekdoSi.niu-iorki~) kritikosTa gamoki- festivalis programis gacnobisas, kinaRam momxibvlelze momxiblav kanis festival- Txvebis autsaiderebad darCa, samagierod gadavifiqre gamgzavreba. magram moulod- ze (axla vinc metyvis, arasdros `mifari- gaizarda laTinur amerikaSi gadaRebuli nelad sakonkurso programaSi aRmovaCine sevliao~, qva mesrolos!). aq yovelTvis filmebis ricxvi (konkursSi 2 argentinuli `lornas dumili~, im adamianebis filmi, ro- sanaxaoba iyo modaSi da ara konkursebSi da 2 braziliuri filmi iyo warmodgenili) melTac jer kidev ar gautexavT Cemi `mra- CarTuli inteleqtualuri kino. aq yvelaze da, rac mTavaria, kidev ufro gamZafrda valkinogancdili~ guli _ Zmebi dardenebi, saintereso quCaSi xdeboda, gansakuTrebiT antiamerikuli ritorika. ai, magaliTad, belgieli reJisorebi, romelTac damsaxure- kruazetis sanapiroze da ara kinodarbaze- konkursgareSe filmis, `maradonas~ premie- bulad hqondaT Sansi daemyarebinaT rekor- bSi, sadac, yvelaferTan erTad, metismetad ris Semdeg gamarTul preskonferenciaze, di kanis kinofestivalis istoriaSi _ mesamed uberavda kondicioneri. emir kusturicam, Tavisi filmis saxelovan gamxdariyvnen `oqros palmis~ laureatebi. 1953 wels brijit bardo bikinebSi ijda gmirTan erTad, jer jorj buSs gadauara, belgiaSi (e.i. `evrokavSiris gulSi~) moqa- kanis plaJze. mezRvaurebma, iqve mdgar ge- mere ki mTel amerikas gadawvda. aRniSna, rom laqeobis misaRebad `axal rusebs~ albane- mze, meore msoflio omis Semdeg SeerTebul- li gogona, lorna unda daexmaros. cxadia, ma Statebma 24 qveyana dabomba, maT Soris gasamrjelos fasad, saidanac procentebi misi samSoblo _ serbeTi... iyo dro, roca rCeba. velurobad kusturica yvelanairad emijneboda serbeTs adgilobrivi mafia iRebs. iTvleboda. Tumca, mkerdis (rogorc wesi, da sul imas imeorebda, serbi ki var, magram operacia erTxel ukve warmatebiT Caatara sagangebod `gazrdilis~) gaSiSvleba qalebma bosniaSi gavizardeo. magram axla dro Sei- _ daqorwinda belgiel narkomanze, romlis mainc ver moaxerxes _ amindma auria. festi- cvala. gardacvalebis Semdeg gairkva _ lorna mis- saqme miatoves da xomaldis cxvirSi Segrovdnen... gemi gadabrunda. 2008 wels, kanis plaJebze wamowola orad gayofil `kupalnikSi~ 146 cxeli Sokoladi lamis danarCens fiqtiuri qorwinebebis lornam msgavsi gan fexmZimedaa. `rusi saqmro~ garigebaze iwvevs (`fipresi~, romelmac kanSi, `deltas~ leblobaze~ _ ambobs soderbergi `figaros~ mxolod abortis SemTxvevaSi daTanxmdeba. Tavisi prizi arguna, ar iTvleba _ kinoJur- korespondentTan interviuSi. sxvaTa Soris, magram, nalistTa saerTaSoriso organizaciaSi yo- amerikelma kinogamqiraveblebmac ganacxa- moulodnelad, lorna dedobaze uars ar ambobs. velTvis uyvardaT kino _ `a la tarkovski~). des, rom daelodebian mayureblis reaqcias dardenebis filmSi erTia politikuri aq minda gagaxseno, Zvirfaso mkiTxvelo, kanSi, imas, Tu rogor `imuSavebs~ filmi ki- konteqsti _ evrokavSiris biurokratiuli rom kanis festivali arc kinoTeatri `glda- nobazrobaze da mxolod Semdeg ifiqreben manqanis saxe, gamoxatuli belgieli reJiso- nia~ da arc `rusTavel-amirani~. festival- filmis Cvenebaze SeerTebul StatebSi. arc rebisTvis damaxasiaTebel klaustrofobiur ze msoflios saukeTeso kritikosebi arian safrangeTSi ician, rogor uCvenon filmi sivrceSi da axali evropuli TamaSi, rome- akreditebuli. darbazidan maTi masobri- kinoTeatrebSi. oRond, aq ara Ce gevaras lic axla ukve `perspeqtiul evropelebs~, vi gasvla iSviaTia. stvena ki, berlinisgan figura, aramed, filmis qronometraJi qmnis albanelebs (mniSvnelovania, rom lornas gansxvavebiT, saerTod ar uyvarT kanSi. da problemebs. romeli mayurebeli wava oTx- rolis Semsrulebeli, arta debroSi, koso- Tuki masobrivad daicala darbazi, rogorc saaTnaxevriani filmis sanaxavad. buterbro- voeli albanelia) rusebTan vaWrobis saSua- `deltaze~, anda, Tuki daustvines, e.i. Za- debs daarigeben or nawils Soris? vin gadai- lebas aZlevs. lian seriozuladaa saqme. miT umetes, roca xdis sendviCebis fuls? bunebrivia, rusebi aRSfoTdnen TavianTi Tanamemamuleebis TiTqmis karikaturuli saxeebiT. Tumca, ara mgonia, politika iyos mTavari `lornas dumilSi~. dReSi ramdenime filmis naxva giwevs (kon- kanis festivalis sakonkurso programa- dicionerSi) da yoveli filmis naxvis win Si iyo kidev ori filmi, romelTa avtore- uzarmazar rigSi gixdeba dgoma. bs, SeiZleba, problemebi SeeqmnaT TavianT gaRizianebulia am dros kritikosi da Za- qalis brZola Tavisi SvilisTvis sistemis lian mZafrad reagirebs uniWobaze. samSobloSi. pirvel rigSi esaa israeleli reJisoris, ari folmanis srulmetraJiani winaaRmdeg Zalian gavrcelebuli Tema iyo kanis festivalis direqciam es yvelaferi animacia `valsi baSirTan erTad~, romlis kanis wlevandel festivalze (klint istvu- gaiTvaliswina da Tavisi Zveli favoritis, gmirebi, yofili jariskacebi, libanSi omis dTan, argentinul filmSi `lomis galia~), stiven soderbergis (25 wlis iyo, `palma~ dros mSvidobiani mosaxleoba rom amoxoces, magram, ufro, sociologiur-politikur rom miiRo filmisTvis `seqsi, sicrue da vi- sakuTar Tavs nacist jalaTebs adareben. rakursSi. gamofituli, gadaRlili Tana- deo~) axali namuSevrisTvis `Ce~ seansebisgan dokumenturi animacia (komiqsis stilisti- medrove kinos liderebi kanis festivalze mTeli dRe gaaTavisufla. `Ce~ - oTxi saaTi kiT) sruliad axali Janria kinoSi, amitom warmodgenil programaSic ki uars amboben da ormoci wuTi grZeldeba. amitom kanSi ga- wesiT, kanis festivalis Jiuris romelime mxatvrul Ziebebze, stilze, Tavad kinoenis dawyvites, xalxs saRamos, dasvenebuli tvi- priziT mainc unda aReniSna `valsi baSirTan gamdidrebaze. rogorc Cans, darwmunebule- niT enaxa Ce gevaras axali kinobiografia. erTad~. miT umetes, rom festivalis bolo bi arian, rom isedac mSvenivrad moaxerxeben ufro metic, pirvelad festivalebis isto- dRemde folmanis suraTi kritikosTa ga- publikis manipulacias da ukve kargad gada- riaSi, suraTis or nawils Soris Sesveneba mokiTxvebis erT-erTi lideri iyo. Jiuris ReWili WeSmaritebebiT mis moxibvlas. gamoacxades da Jurnalistebs sendviCebi daskvniT preskonferenciaze Son pens hki- dauriges. Txes kidec, ratom `gamogrCaT~ es filmio. arada, ase ar gamodis... magaliTad, germaneli reJisori, andreas me, piradad (da ara marto me), sendviCem- drezeni, Tavis konkursgareSe filmSi `Rru- dec ver gavZeli. kubis revoluciis faqte- beli 9~ mimarTavs masalas, romlisganac misi bs, romelsac orsaaTiani pirveli nawili `nuli~ aRmoCnda JiurisTvis kidev erTi, Tanamemamule, rainer verner fasbinderi mo- eZRvneba, internetSic gavecnobodi. soder- formaluri TvalsazrisiT Zalian saintere- rig Sedevrs Seqmnida _ 78 wlis mamakacisa bergi mxolod faqtebs eyrdnoba, TiTqmis so suraTi, romlis premieraze dRemde uars da 62 wlis qalis seqsualur (diax, seqsua- ar uSvebs kameras axlos msaxiobebTan, maT ambobs CineTis xelisufleba, cia Jankes `24 lur) Tavgadasavalze gviambobs. vina Tqva, Soris benisio del torosTan. miuxedavad saaTi~. CineTi dRes olimpiadisTvis emza- rom daberebuli SiSveli sxeulis Cveneba ar amisa, swored am msaxiobs daajildoveben deba, amitom Zveli fabrika-qarxnebi Tana- SeiZleba da ratomaa, rom veravin bedavs mo- kanSi priziT mamakacis rolis saukeTeso medrove multipleqsebad unda gadakeTdes. xucebis seqsis Cvenebas ekranze? ritorikul SesrulebisaTvis. amboben, rom benisio del reJisori iRebs intervius sxvadasxva Taobis kiTxvas svams reJisori da eWideba Temas, toro namdvil TamaSs mxolod meore nawil- sami qalisgan da xuTi mamakacisgan, romel- romlis realizacias, diaxac, niWi sWirdeba Si iwyebs, roca stiven soderbergi boliviis Ta Soris zogi realuri personaJia, zogic da ara ubralod siTamame. revoluciis ambebze gadadis. magram filmis msaxiobi. Tumca, suraTi ise mTavrdeba, rom pirveli nawili, romelSic gaugebari rCe- gaugebari rCeba sad iyo dokumenturi da sad ba revolucionerad qceuli argentineli gaTamaSebuli. es xalxi saubrobs jer kidev ungreli reJisori, kornel mondruCo, eqimi-astmatikis rwmenis mizezi, gaugebari 50-ian wlebSi aSenebul samxedro qarxanaze, gadawyvets incestis TemiT gaakvirvos 21-e rCeba, ram gaxada Ce gevara popularuli romelic Cven Tvalwin ingreva ekranze. kino saukunis CarTul msoflioSi, imdenad duned viTardeba, rom isev iqceva xelovnebad, romelmac gasaqro- filmSi `delta~. `hamletis~ da `antigones~ Zalian `dasvenebuli tvinisTvisac~ SeuZle- bad, gasauCinareblad gamzadebuli natura sinTezia eso _ gvarwmunebda suraTis avto- beli xdeba filmis srulfasovani aRqma. unda daafiqsiros da `Seinaxos~ dro, ro- niWi ar aris. da Sedegi saxezea _ publika isev icinis _ isev dascinis avtors. mayurebeli konkursSi ri preskonferenciaze. `CemTvis es suraTi nulia~ _ upasuxa Jiuris Tavmjdomarem. kanSi sodebergma gagvaxsena, rom SeerTe- melic cota xanSi warsulad iqceva... arada, amasac dascines. darbazi ramdenime wuTSi bul StatebSi Ce gevara kvlavac araa popu- CineTSi, rogorc cia Jankem ganacxada kanSi, daicala. sanaxaobidan, romlis avtors arc laruli, amitom, mas mravalma prodiuserma yvelanairad cdiloben daiviwyon istoria msaxiobebis TamaSi ainteresebs, arc ritmi, uari uTxra filmis dafinansebaze. `es maSin, da aRar ilaparakon ganvlil epoqaze. arc dramaturgia. mTavari `Sokia~... magram roca holivudSi ukve laparakoben hitle- da swored aq unda davubrundeT Zmebi dar- aseTi kino Sokis nacvlad mxolod dacinvas ris `obieqturi~ biografiis gadaRebis auci- denebis films. ki, politikur-sociologiucxeli Sokoladi 147 ri foni mniSvnelovania `lornas dumilSi~, prizebis ganawilebam daxurvis ceremo- magram, amave dros, esaa kinoxelovnebis ga- nialze, imis gaazrebam, rom gareT cudi darCena publicistikisgan. wlevandeli kanis amindia, kafeebSi sigarets veRar mowev, films `kedlebs Soris~ safuZvlad daedo festivaliT Tu vimsjelebT, kino nel-nela kinodarbazebSi ki mxolod nevrotikebis amave saxelwodebis wigni, romlis avtori, kargavs komunikaciis formebs mayurebelTan. depresiul filmebs uCveneben, Cemi valebi frangi Jurnalisti, fransua begodo kan- reJisorebis erTi nawili `tribunisa~ da me- gamaxsena. ukve ficis dadebasac vapireb- tem mTavari rolis Semsruleblad aiyvana. tris rols irCevs, meore verafers uxerxebs di _ aRarasdros Camoval aq, festivalze, `kedlebs Soris~ avtobiografiuli wignia. egomanias da publika mxolod imitom sWir- romlis erT-erT favorits, vong kar-vais, begodo gviambobs Tavisi cxovrebis im eta- deba, rom Tavis sasowarkveTaze gviambos. mayurebelis, darbazis SegrZnebac ki dakar- pze, roca sorbonis diplomiT `Zneli ubnis~ isini ki, visac jer kidev ar daukargavT guli aqvs _ fexze ayenebs darbazs `wuTieri `Znel skolaSi~ gaanawiles. gadawyvita bavS- mayureblis gancda da TiTqmis mecnierulad dumilis~ pozaSi da imasac ver xvdeba, rom vebisTvis, rogorc Tavad ambobs, `demokra- aqvT Seswavlili filmis aRqmis Tavisebure- dascinian. tia eswavlebina~, magram mTeli es wvaleba bani, `indiana jonss~ iReben. magram ficis dadeba ver movaswari. kanis `lornas dumilis~ Rirseba isaa swored, 61-e kinofestivalis gamarjvebuli, misi giur-politikuri ritorikiT mudmivi spekulaciaa. erTi Savkaniani gogos sityvebiT dasrulda: `me veraferi viswavle, musie~. rom ambavi erT arafriT gamorCeul go- programis saukeTeso filmi gaxda _ lo- `wignis werisas, sami amocana davusaxe Cems gonaze, romlis msgavsi milionia mTel ran kantes `kedlebs Soris~ (igive `klasi~). Tavs _ wers begodo: `araviTari fsiqolo- msoflioSi da romelic, rogorc wesi, ar scenaze avidnen filmis gmirebi, parizis gizmi, araviTari `ZaliT iumori~ da mxolod ainteresebT kinoreJisor-egomanebs, kinoka- meTvramete raionis romeliRac `Zneli sko- konkretika~. magram iumori mainc bevri ga- meriTaa naambobi. mgoni, arsad, roberto lis~ mowafeebi, romlebmac wina dRes, kan- movida. iumori roselinis Semdeg, ar gamoxatula kameris tes filmis premieraze, Zmebi liumierebis filmis erTi personaJi, esmeralda, Tavise- kontaqti filmis personaJTan ase mZafrad, TiTqmis samiaTasian darbazSi, mgoni, Rrmad burad ganixilavs platonis `respublikas~: ase Riad... da ra aris kamera, Tu ara mayu- amoasunTqes publika _ kinoxelovneba da, Se- `ucnaur wignebs kiTxulobda es xalxi. is rebeli? aba, visi mzera mihyveba aq axalga- sabamisad, kanis kinofestivali jer mTlad tipi romaa, sokrate... kiTxvebi, romelsac zrda qals, romelic sul marto, ukacriel ar daRupula! isini svamen, abnevs adamianebs~. Tavad konkretikam Seqmna. tyeSi rCeba Tavis momaval SvilTan erTad? `kedlebs Soris~ TiTqmis mTlianad axlo gecineba am bavSvebze. gecineba finalzec (marto darCenili gmiri, romelmac saSine- xedebze agebuli filmia. Tumca, satelevi- _ erT-erT yvelaze pesimistur finalze Ta- li gansacdeli unda gaiaros _ dardenebis zio kinos STabeWdilebas mainc ar tovebs. namedrove kinoSi. amas hqvia `bwkarebs Soris TiTqmis yvela filmSi gvxvdeba). `lornas yvelaferi awyobilia ara imdenad saxeebze, sicili~, rasac giunter grasi kargi lite- dumilis~ finalSi roselinic gagaxsendebo- ramdenadac mzeraze. laparakoben bevrs, ma- raturis aucilebel atributad miiCnevda daT, rober bresonic _ is reJisorebi, swo- gram Tavisuflad SegiZlia teqsts aRar us- da werda, es sicili imas hgavs, depresiaSi red krizisis dros rom ixsnes kinoxelov- mino da mxolod uyuro `mzeraTa qoreogra- Cavardnili klounis xilvaze rom agivarde- neba sruli gauCinarebisgan da, miuxedavad fias~, romelsac loran kante qmnis filmSi. bao. amisa, erTxelac rom ver moipoves msoflio arada, araprofesionalebi arian _ `msaxiob erTi weli iwvala _ ana frankis dRiurebi kinematografistebis bavSvebs~ TavianTi saxelebic ki SenarCune- akiTxa, platonzec uambo, volterze, di- buli aqvT. rogorc wesi, aseT SemTxvevaSi droze, fexburTi eTamaSa, mSoblebs Sexvda... Zmeb reJisorebi eridebian xolme axlo xedebs, magram ardadegebis win, kiTxvaze, ra daga- dardenebs, iseve, rogorc ori wlis win pe- magram loran kante endo am bavSvebs da swo- maxsovrdaT imisgan, rac viswavleT, erTma dro almodovars, gadasces prizi saukeTe- red am ndobam gaamarjvebina. upasuxa, spermatozoidisgan rom vibadebi- mTavari jildo _ `oqros palmis rto~ SarSanwindeli ambavi ganmeorda. so scenarisTvis, rac imis maniSnebeli iyo, ndoba _ samyaros mimarT, mayureblis mi- rom belgielebi `palmebis~ rekords ver marT, kanis wlevandeli festivalis gamar- depresiaSi Cavardebi, aba, ra mogiva! auci- moxsnidnen. amas kidev gadaitanda kaci, rom jvebulis mTavari Rirsebaa. ambavi frangu- leblad daemsgavsebi klouns, romelic erT ara festivalis erT-erTi yvelaze saqiliko li literaturis maswavlebelze, romelsac mSvenier dRes xvdeba, rom veRar acinebs pu- filmis, mateo garones `gomoras~ dajildo- ZiriTadad emigrantebiT (maT Soris arale- blikas. eba Jiuris granpriT. specialu- galuri emigrantebiT) savse klasSi mouxda kargi grZnobaa es. Zalian kargi. amas roca ri prizi gadasces meore italiels, paolo Sesvla, mTeli saswavlo weli iSleba, magram gaiazreb, SeiZleba axleburad daiwyo cxo- sorentinos manamde, To, meorem ki, veraferi viswavleo. julio andreotis kinokari- filmis dasrulebis Semdeg ggonia, rom da- vreba. SeiZleba mixvde, rom aqamde im `metri- katurisTvis (`varskvlavi~)... rogorc Cans, eswari erT gakveTils, ndobis gakveTils, viT~ iqceodi, 3 000 kaci rom daayena fexze, tyuilad romelic lamis mTeli Tanamedrove samyaros miwisZvris msxverplTa xsovnis sapativce- modelad iqceva. mulod... mkvdrebs pativi sca. cocxlebi ki `vviSviSebdiT~ kanSi qarTvele- bi Temaze `italiuri kino mokvda~ da, rogorc Cans, marTlac mniSvnelovani movlena bolo dros kanisa da berlinis festiva- iyo qarTuli kinopavilionis gaxsna kanis lebze damkvirda moda e.w. `mravalgmirian festivalze. Tuki kino, romelic italiele- filmebze~, romlebmac, wesiT da rigiT, kargi grZnobaa, roca gaiazreb, rom `maswa- bma qorali unda Seqmnan ekranze, magram, iSvia- vleblobas~ isev `mowafeoba~ sjobs. Tundac qarTvelebs marTlac hqoniaT Sansi momaval Ti gamonaklisis garda, imitom, rom swavla arasdros dagaberebs. festivalebze. darwmunebuli var, `gomoras~ lutur kakafoniad ufro aRiqmeba. mizezi avtors araerTi qarTveli reJisori Cauta- (niWis garda, ra Tqma unda), sworedac rom rebda reJisuris gakveTilebs. axla mTavaria samyaros mimarT maTi avtorebis undobloba, gagvicnon. mravalferovnebis daunaxavoba da sociolo- waradgines kanSi, ase kargad fasdeba, 148 cxeli Sokoladi es suraTebi abso- daiviwya da fexze ayuryuta. rogor unda gjerodes, axla, am kacis gulwrfelobis? aRarc saxis gadaWimva dagWirdeba. gana ar Rirda amisTvis valis aReba da kanis 61-e kinofestivalze gamgzavreba? mdogvis marcvlis wona <<< dasawyisi gv. 64 ahmeds meCeTSi megobrebi hyavda, visac sursaT-sanovage dahqondaT ojaxebSi. es namdvili alya iyo. feluja amerikuli jaris alyaSi iyo moqceuli, iordaniisken mimavali gzebi gadaketili iyo. amerikelebi Setevas-Setevaze awyobdnen da qalaqSi javSnosnebiT gadaadgildebodnen. mere ki maT Tavs esxmodnen, isini ukan ixevdnen da yvelaferi Tavidan iwyeboda. `isini saxlebs, meCeTebs da saavadmyofoebs umizneben~. ahmedi Tavis erT-erT seminariel megobars esaubra, romelic felujaSi cxovrobda. man mouyva, Tu ra xdeboda maSin, roca oTxi kontraqtori mokles. mujahedebi Tavs daesxnen manqanas, mere ki ukan daixies. gvamebi felujis macxovreblebma dakides xeze. ahmedma Tavi gadaaqnia, Semdeg ki am istoriis yvelaze saSineli epizodi momiyva: `iq, felujaSi, erTi vinme yasabi yofila brboSi, romelmac gvamebi daanawevra, Semdeg ki xorcs xalxSi arigebda. viRac iq myofs uTqvams: dedaCems cota xorci sWirdebao da yasabsac CamouWria gvamisTvis xorci da miucia im kacisTvis~. ali da ahmedi Zalian amayobdnen meamboxeebiT. maT TvalebSi siamayis cecxli enTo. ahmedma miTxra: `isini teroristebi ki ar arian, Tavis samSoblos icaven~. `SariaTis wesis Tanaxmad, _ amixsna alim, _ akrZalulia, rom Senive qveyanaSi arCevnebi garedan mosulma Zalam Caataros. SariaTi garkveviT ambobs, rom jihadSi yvelam unda miiRos monawileoba~. `axla mTavari brZolaa, _ Tqva ahmedma mkacrad da darwmunebiT. _ bevri udanaSaulo daiRupeba, magram maT magivrad sxvebi movlen. mkvdar amerikelebs ki veravin Secvlis. Cven moklulebs Semdegi cxovrebis Sansi eZlevaT, xolo daWrilebs ki SeuZliaT rac moesurvebaT, is SesTxovon RmerTs. es morals amaRlebs, magram ra sargebeli eqneba mas, Tu is urwmunos moklavs? me Tu iaraRs vatareb da momklaven, mainc yvelanairad mogebuli vrCebi; Tu momklaven, mogebuli var da Tu gavimarjveb, maSinac mogebuli vrCebi. meore mxares araviTari kompensa150 cxeli Sokoladi cia ara aqvs. isini zecisgan arafers iReben, imitom, rom codvilebi arian~. me gavaproteste misi naTqvami. ahmedma, rogorc yovelTvis, moTminebiT amixsna: `mujahedi Tavis qveyanas, Tavis Rirsebas, Tavis rwmenas icavs.~ `magram isini xom Tqvensave qveyanas anadgureben! Tqvens rwmenas ki araferi emuqreba~. `eraySi amerikelebma is gvarebi aRnusxes, vinc fajaris locvas asrulebs, imitom, rom isini ZiriTadad mujahedebi arian~. `ki, magram, Tqven xom Tavisuflad SegiZliaT Tqvenive aRmsareblobis praqtika? xom aravin giSliT yuranis swavlas an meCeTSi siaruls?~ `mgonia, rom isini msoflios yvela muslimis gamowvevas cdiloben. erayi mahmadianuri qveyanaa~. `amerikelebs ar miaCniaT, rom muslimebs mxolod imitom ebrZvian, rom muslimebi arian~. Cvens kamaTSi ali CaerTo. `jariskacebi brZanebebs asruleben. maT liderebs ki Zalian kargad esmiT. rasac akeTeben~. `ese igi, es namdvili omia~. „Cven velodiT am dRes, _ miTxra alim, gaormagebuli patriotuli SemarTebiT. _ amerikelebi jer 1991 wels dagvesxnen Tavs da Cveni armia gaanadgures; mere isev Semogvities 1998 wels. isini gvitevdnen haeridan, gvayridnen bombebs. maSin Cven maT saxeebs ver vxedavdiT, magram exla isini aqve, Cven gverdiT arian, Cvenive qalaqebis quCebSi; Cveni mkvlelebi Cvengan Zalian axlos arian. mTeli Tavisi siZlieriT, TviTmfrinavebiT, tankebiT da bombebiT~. „yvelaze uaresi, rac maT SeuZliaT gagikeTon, isaa, rom mogklan, _ Tqva ahmedma, _ magram Cven sikvdilis ar gveSinia. muslimisTvis sircxvilia sikvdilis SiSi. RmerTi Cvens mxarezea. alahi gamarjvebas dagvpirda~. vxvdebodi, rom alisTvis da ahmedisTvis sikvdili kargi iyo. is mowameobas, samoTxes da Rirsebas, Cemnairi aTeistisTvis ki _ momavlis nihilistur uaryofas, urTierTgagebis, sinanulis, patiebis, TanagrZnobis da mSvidobis SesaZleblobis arqonas niSnavda. ahmedi Seecada amazec epasuxa CemTvis. `is, rac Tqven axla gaqvT, Tqvenive sicocxlea da TqvenTvis Zalian Znelia sicocxlis dakargva. Cven ki, win Semdegi sicocxle gvelis. sicocxles fasi ara aqvs, inSalah. visurvebdi, rom Cemi Zmebi brZolaSi daixocon, vidre TavianT sareclebze. am SemTxvevaSi isini Rirseuli sikvdiliT mokvdebian. Cven ar gvwams, rom brZolas SeuZlia gadados an daaCqaros sikvdili. es ukve zecaSi weria. mas RmerTis neba ewodeba da Cvens uamrav problemas wyvets~. `ho, vici _ vupasuxe, _ islami, morCileba~. ahmedi dameTanxma. `Tu airCie, rom muslimi iyo, ki ar unda ikamaTo, aramed daemorCilo~. ramdenime dReSi kufas samxreTiT gavemarTe Siitebis ajanyebis da maTi klerikali lideris, moqtada sadris sanaxavad. rom davbrundi, ahmeds movuyevi, Tu rogor vnaxe Camogdebuli amerikuli vertmfrenebi. SevekiTxe, ras fiqrobda yovelive amaze. `erTi mxriv, bednieri var, radganac es intafadaa; meore mxriv ki _ naRvliani, amdeni adamianis daRupvis gamo~. ali SemogvierTda da CvenTan Camojda. „axla upiratesoba sunitebis mxareze gadadis. guSin Rame adamiaSi brZolebi iyo~. „es jer kidev mxolod dasawyisia, ara?~ `inSalah,~ _ Tqva ahmedma. `Tqven ras apirebT?~ `rac gasakeTebelia, imas~. `gindaT, rom ibrZoloT?~ `gavakeTeb imas, rasac saqme moiTxovs~. `iaraRi gaqvs?~ `ho. iaraRi jer kidev manamde gvqonda, sanam baRdadi daecemoda. Cven gvaswavles iaraRis xmareba~. `vici, rom iaraRis xmareba yvelas mamam gaswavlaT~. `haeris pistoletebi gvqonda, _ ahmedi RimiliT daubrunda Tavis bavSvobas. _ zogjer sanadirod davdiodi xolme im pistoletiT. xSirad mSoblebisgan farulad. erTxel sakuTari Tavi davWeri mucelSi~. `rogor? _ gamecina me. `Cemken movmarTe~. `ramdenis iyavi?~ `albaT, cxris.~ `ai, Sen kargi gakveTili: iaraRs sakuTari Tavis winaaRmdeg nu mimarTav.~ literaturuli kafe `qaravani~ warmogidgenT: 29 ivnisi, kvira, 15.00 Sexvedra filosofos zaza SaTiriSvilTan liberaluri totalitarizmi `cxeli Sokoladis~ Zveli nomrebi SegiZliaT SeiZinoT 3 larad Semdeg misamarTebze: literaturuli kafe `qaravani~, furcelaZis 10 kostavas 22, leseliZis 33 sankt peterburgis 12, gudvili parnasi, santa esperansa, ana da niko <<< dasawyisi gv. 88 mokled da CvenTvis gasageb enaze rom vTqvaT, warmatebuli da saerTaSoriso aRiarebis mqone mecnieria da yvelaze metad is swyins, rom dRes saqarTveloSi, mecnierebis xsenebaze, bevrs Semwynarebuli Rimili gadauvlis xolme saxeze; kidev is, rom razmaZis saxelobis institutis mecnierTa saSualo asaki 60 welia. niko: dasavleTSi Zalian prestiJuli da dafasebulia mecniereba, mecnierebi da universitetis profesorebi namdvilad gamorCeuli fenaa. anazRaureba evropasTan SedarebiT amerikaSi gacilebiT ukeTesia, magram, is honoraric, rasac vTqvaT, espaneli mecnierebi Rebuloben, orjer aRemateba espanelebis saSualo Semosavals. es gaZlevs stimuls, Sinagan Tavisuflebas da komfortulad grZnob Tavs sazogadoebasTan urTierTobaSi. saqarTvloSi dRes sul amboben, rom CvenTvis prioritetulia turizmi, mec, bunebrivia, araferi maqvs turizmis sawinaaRmdego, magram imas, rom qveyana unda iyos mowodebuli maRalinteleqtualuri produqciis Seqmnaze, aravin ambobs. arada, swored esaa mTavari, esaa zogadi Rirebuleba da ara erTi konkretuli statia an, Tundac, erTi konkretuli mecnieris warmateba. saxelmwifos politika mecnierebis 152 cxeli Sokoladi mimarT xSir SemTxvevaSi gaumarTlebelia. im reformebma, romelic unda gatarebuliyo, realurad, mecnierebis done win ver waswia. axla CvenTan ori dapirispirebuli banakia. Zveli Taoba da reformatorebi, romlebic atareben axal politikas, reformebs. simarTle giTxraT, verc erTis mxares ver vdgavar. rac gvqonda, sabWoTa struqturebi mecnierebaSi, imdenad moZvelda, rom imis datoveba namdvilad ar SeiZleboda, veranair kritikas ver uZlebda. magram bevri ram, rasac axali reforma iTvaliswinebs, sakamaToa. sakamaToa is midgomac, rogorc reformatorebi udgebian mecnierebas. magaliTad, aq gadawyvites, rom ganurCevlad yvela samecniero instituti gaeuqmebinaT da universitetebisTvis mieerTebinaT, ise, rom ar ukiTxavT, ra xdeboda, rogori done iyo am institutebSi. dasavleTSic asea, samecniero institutebi universitetebSia Tavmoyrili, magram iq, bolo xanebSi ixsneba swored im tipis damoukidebeli samecniero institutebi, rogorebic aq aris. vfiqrob, swored noembris cnobili movlenebis gamo, dRes institutebis gauqmebis procesi droebiT SeCerebulia. aris meore problemac _ survili rom yofiliyo, ukeT SeiZleboda CvenSi arsebuli resursis gamoyeneba. axalgazrda, magram ukve cnobili qarTveli mecnierebi, mcire nawili aq da ZiriTa- di nawili, vinc axlaxan an cota ufro adre wavida ucxoeTSi, maTematikosebi da fizikosebi, mzad arian Camovidnen, gaakeTon erTi seriozuli universiteti, romelic, realurad, ar gvaqvs. roca vxvdebiT xolme, amaze sul vsaubrobT, magram maT, samwuxarod, aravin eZaxis. dRes CvenSi aseTi tendenciaa, _ amboben, rom universitetis reqtori an samecniero institutis direqtori SeiZleba iyos saSualo donis mecnieri an sulac ubralod menejeri. dasavleTSi piriqiTaa, iq saswavlo-samecniero dawesebulebis xelmZRvaneli unda iyos Zalian cnobili mecnieri. iq profesuraSi gradaciebia, da reqtorad, rogorc wesi, umaRlesi donis profesors irCeven. es im universitetis prestiJia da Tanac, reqtorma Zalian kargad unda icodes is saqme, romelsac unda uxelmZRvanelos. ar SeiZleba mecniereba da ganaTleba akeTon im xalxma, vinc arc erTi icis da arc meore. sxvaTa Soris, raRac procesebi daiwyo i. WavWavaZis saxelobis universitetiSi, romelic yvelaze universitetuli universitetia dRes saqarTveloSi. is, rac dRes fundamentur mecnierebaSi xdeba, sagangaSoa. vici, rogorc aswavlian da Cveni umaRlesi saswavleblebidan maTematikosi, ubralod, veRar gamova. mTeli sistemaa dRes aRreuli, sruli domxalia. es ukve aTwliani Cavardnaa da ase Tu gagrZelda, mecnierTa axali Taoba, ubralod, aRar gveyoleba. mecnierebisadmi damokidebuleba qveynis Tu sazogadoebis ganviTarebis donis indikatoria. dasavleTSi esmiT, rom amis gareSe SeuZlebelia. es erT-erTi mTavari rgolia, romlis amovardnac arafriT ar SeiZleba. evropuli qveynebis mTavrobebi seriozulad afinasneben mecnierebas, nebismier mecnierebas. amerikaze aRaraa laparaki, iq saswauli Tanxebi ideba. iq afinanseben yvelafers, raSic odnav xedaven raime Rirebulebas. rom vadareb aqaur grantebis sistemas, simwriT meRimeba... ana Tbilisis saxelmwifo universitetSi, medicinis fakultetze aswavlis da 100 lari aqvs xelfasi. misi sfero gamoyenebiTia, bio-fsiqo socialuri mecnierebebis TanakveTaa da axla amis gayidvas, marketizacias cdilobs. ramdenime wlis win, ori seriozuli kvleva dagegma, erTi _ braitonSi, meore _ stokholmSi, mtkicebulebaze damyarebuli midgomis Semosatanad re- abilitaciis sferoSi. ambobs, rom es gardauvalia, amis gareSe, ubralod, SeuZlebelia muSaoba _ dRes, ganviTarebul qveynebSi swored ase, kvlevebze dayrdnobiT muSaoben. CvenTan ki aseTi tipis kvlevebi jerjerobiT araaqtualuria. anas kvlevebi rom ar daufinanses, ki ewyina, magram mixvda, rom ar unda gabrazebuliyo _ iseTi mdgomareobaa saqarTveloSi, rom bunebrivia, jer kvlevebis aucileblobas CvenTan ver xedaven. amis Semdeg gadawyvita, im sferoSi wasuliyo samuSaod, romelic am tipis kvlevebs Tavad dagegmavda. dRes ana bavSvTa dacvisa da deinstitucionalizaciis samTavrobo komisiis teqnikur samdivnoSi muSaobs da didi imedi aqvs, ramdenime weliwadSi misi studentebi rom Seitanen proeqtebs, maT ukve aRar etyvian uars. TviTonac cdilobs bavSvTa keTildReobis reformaSi daeyrdnos swored im Sedegebs, romelic kvleviTaa dadasturebuli. axla TviTonaa kvlevebis momTxovni. darwmunebulia, rom droTa ganmavlobaSi CvenTan es bazari Seiqmneba, gamocdilebac da kompentenciac ufro meti eqnebaT da ramdenime weliwadSi qarTuli okupaciuri Terapiis kvlevebis centris Camoyalibebasac SeZleben. anas azriT, praqtikul saqmianobaSi kvlevebze dayrdnobiT muSaoba Sedegebs da pasuxebs ufro cxads gaxdis da bevr gaugebrobas aacilebs praqtikosebs. ana: CemTvis warmateba ar aris damdgari Sedegi, warmateba ukve iqaa, sadac adamianis momavlis xedva, molodinebi pozitiurad icvleba. mirCevnia es resursi gavaZliero, vidre is, rom vTqva, raRacas mivaRwie da meyofa. okupaciuri Terapevtebi gazomvad Sedegebze vmuSaobT. Cems aRfrTovanebas iwvevs adamiani, visac SedarebiT naklebi resursi aqvs an garemo zRudavs, magram am resurss srulad amuSavebs _ Tu garemos problemas Sevumcireb da adaptaciis meqanizmebs vaswavli. samwuxarod, okupaciur TerapiaSi praqtikuli muSaoba didi xani ver gavagrZele, sul raRac oTxi-xuTi weli vimuSave. ra Tqma unda, odesme isev davubrundebi praqtikas. magram radganac am profesiis pirveli warmomadgenlebi viyaviT saqarTveloSi, Cven winaSe sxva problemebi idga da ar mqonda imis fufuneba, rom mxolod sakuTar Tavze mefiqra, momewyo Cemi praqtika. damWirda Cemi studentebisTvis, momavali profesio- nalebisTvis saorganizacio saqmis gakeTeba, menejmentis awyoba. vin Segiqmnis am praqtikis adgils? viRacam unda gaakeTos Cveni sferos advokatireba ufro maRal doneze. amas rom mivxvdi, strategia Sevcvale. axla bavSvTa keTildReobis reformis sakoordinacio organoSi vmuSaob, romelic aerTianebs sam saministros, NGO seqtoric Cabmulia am saqmeSi da axla SemiZlia davasabuTo, rom es specialistebi, okupaciuri Terapevtebi, gansakuTrebuli saWiroebis mqone bavSvebTan muSaobis dros aucilebelia; ukve SemiZlia viRacebs gavukvlio gza. Zalian menatreba furclebis iqiT, adamianebTan muSaoba, magram axla es fufunebaa. rac Seexeba mecnierebas, mesmis, rom Cemi sfero da nikos sfero sruliad sxvadasxva mecnierebebia, magram CemTvis wamyvani Rirebuleba aqvs Cemi mecnieruli Sromis aplikacias. meti resursis mqone qveyanas aqvs imis ufleba, rom daafinansos idealisturi eqsperimentebi da kvlevebi. CemTvis ki sakiTxi ase idga _ ra sjobs, zogadad es Tezisi davicva, rom kvlevebi saWiroa da amaze memuSava, Tu pirdapir mekeTebina kvlevebi, romlebic SeiZleba Semdeg gadaeyaraT. pirveli gza avirCie da axla mTeli reformis procesi Cem Tvalwin midis. axla xdeba sabWouri gadmonaSTis, didi zomis bavSvTa saxlebis deinstitucionalizacia, romelic gulisxmobs am saxlebis Semcirebas da bavSvTa keTildReobis gaumjobesebas, alternatiuli bavSvze zrunvis momsaxurebebis ganviTarebis xarjze. am saqmis iniciatori saxelmwifoa. Cvens kulturaSi bavSvs aqvs prioritetuli adgili da albaT, amitomac, Zalian aqtiuri CarTulobaa yvela doneze. mixaria am cvlilebebis momswre da monawile rom var. ana aseTi enTuziazmiT melaparakeba da Tan iseTi momarTulia, mgonia, rom erTi wuTiT ar Cerdeba da dros tyuilad ar kargavs. nikos ki samuSaod siCume da ganwyoba sWirdeba. Tumca, isic yvelanairad cdilobs, ara mxolod sakuTari kariera aiwyos, aramed, zogadad qarTuli mecnierebis ganviTarebazec izrunos. CvenSi, bevr stereotipTan erTad, esec damkvidrebulia _ maTematikosebi da fizikosebi cotaTi Seqanebulebi gvgonia, warmogvidgeba Tmagawewili ainStainis xateba da, morCa! migvaCnia, rom maT amqveynad maTamatika-fizikis meti arc araferi ain- teresebT. arc sociumi, arc garToba, arc qalebi! simarTle giTxraT, niko pirveli mecnieri maTematikosia, vinc gavicani da imdenad gawonasworebuli da dinji adamiani aRmoCnda, raRac gagebiT imdenad ubralo da Cveulebrivi, rom Tavidan, cota ar iyos, gamikvirda kidec. TviTon sityvaZunwia, magram gverdiT energiuli da xalisiani ana hyavs. ana mexmareba da bevr rames mixsnis. meubneba, rom, Turme, maTematikaSic arsebobs erTgvari snobizmi. arseboben maTematikosebi, romlebic samecniero moRvaweobas romelime cnobili da saukuneebis ganmavlobaSi gadauWreli problemis gadaWris mcdelobebiT iwyeben, undaT, egreve revolucia moaxdinon. magram aq saSiSreobis winaSe dgaxar, _ SeiZleba, mTeli cxovreba dakargo amaSi da ar Sedge, rogorc mecnieri. niko: Zalian SemoqmedebiTi procesia maTematikis keTeba, Wvret raRacas, fiqrob amaze da raime Sedegamde rom mixvide, bevri Sroma gWirdeba. da Tu amis Semdeg dasaxul mizans miaRwev, dgeba magari siamovnebis momenti. es momenti miT ufro Zlieria, rac ufro rTuli iyo problema da meti dro ifiqre. es erTgvari tvinis narkotikiviTaa, Tu erTxel am process gemo gauge, veRar daanebeb Tavs. amJamad studentebs ar vaswavli, imitom, rom esec magdebs muSaobis ritmidan, Tumca momavalSi aucileblad vapireb saqarTveloSi da espaneTSic saswavlo procesSi Cabmas. axalgazrdebTan samuSao procesSi yofna iseTive aucilebeli procesia mecnierebis keTebisa, rogorc Tavad problemebze fiqri da statiebis wera. ubralod, mgonia, rom mecnierma jer sakmarisi gamocdileba unda daagrovos da mere ifiqros, rom is sxvebs gadasces. arapraqtikosi mecnieris Sroma aseTia _ arsebobs raRac problema, romelic sul Tvalwin gidgas da fiqrob, sul fiqrob, roca dro gaqvs. xandaxan Ramec ver axerxeb gonebis gaTiSvas, Ramec fiqrob. erT-erTi Cemi Sedegi, romelic yvelaze metad momwons maT Soris, rac gamikeTebia, Zilis Semdeg, axalgaRviZebuls momivida TavSi. erT dilasac gaviRviZe da mqonda mza idea, romelic Semowmebis Semdeg dadasturda. arada, manamde erTi weli vfiqrobdi im raRacaze. roca aseTi daZabuli gonebrivi samuSao gaqvs, aucilebelia, ipovo raRac, rac gonebas ganmuxtavs. cxeli Sokoladi 153 CemTvis es CogburTia. bavSvobidan vTamaSob, moyvarulTa turnirebSic gamovdiodi adre. ana: eseni arian rutinulad momuSave profesionalebi. romlebic wlebi da wlebi raRac pataras aSeneben, TiTo agurs deben. xandaxan mgonia, rom gamonaklisebi arian, saqarTveloSi ase cota vinme Tu muSaobs. Zalian didi disciplina da gamZleoba sWirdebaT. amitomac, garkveuli pirobebi unda hqondeT. vTqvaT, vTxove da waviyvane bazarSi, meore dRes waviyvane avejis maRaziaSi, mere miqseri gamifuWda, da iqac vTxove gayola. morCa, niko amis Semdeg aTi dRe amovardnilia samuSao ritmidan da aTi dRe vismen da viTmen mis buzRuns. an, vTqvaT, vizas roca iRebs da iq gaanerviules _ morCa, iblokeba. xandaxan mgonia, rom eseni yvelasagan gansxvavebulad muSaoben. saqarTveloSi, rogorc wesi, xdeba energiis uecari ganmuxtvebi, mere midis amiT tkboba, da elodebian Semdeg amofrqvevebs. am qveyanaSi tipuri da gavrcelebuli frazaa, rom `olimpiadamde ori kvira hqonda da gaimarjva, da didi dro rom hqonoda, ras izamdao~. mecnierebaSi ase ver imuSaveb, amitomacaa es sfero aramimzidveli _ Zalian mZime Sromas da mkacr disciplinas moiTxovs. vcdilob, nikos mivexmaro da davubalanso muSaoba-dasvenebis reJimi. amaTi rutina sakvlevadac Zalian sainteresoa. sul vakvirdebi reJims. produqti ar Seiqmneba, Tu maT ar eqnaT racionalurad dagegmili dro da garemo. meore mxriv ki, rac Zalian mniSvnelovani mgonia, mecnierebis Rirebulebis xelaxali aRiareba da popularizacia sazogadoebis cnobierebas namdvilad aswevs. aq rom marto marketinguli Rirebulebebi Semovides, zustad vici, rom xval es daartyams literaturas, xelovnebas da ukve daartya kidec. es energiebis cvla aucilebelia. SarSan nikom da misma kolegebma maTematikosTa saerTaSoriso konferencia Caatares TbilisSi. warmomadgenlobiTi konferencia iyo, bevri sakmaod aRiarebuli mecnieri Camovida. sabolood, yvelaferma kargad Caiara, magram konferenciis organizatorebi Zalian gawvaldnen _ ori Tve erTi kabinetidan meoreSi daiarebodnen da martiv kiTxvebze ver iRebdnen pasuxs. saqarTveloSi xom raime saqmis organizeba erTi didi tanjvaa, kuriozebic SeemTxvaT. 154 cxeli Sokoladi amas garda, radganac saqarTveloSi dRes Zalian gaurkvevelia mecnierebis momavali, nikom da misma megobrebma gadawyvites SeeqmnaT raime organizacia, romelic maT, institutis gauqmebis SemTxvevaSi, ustatusod ar datovebda da `mecnierebisa da teqnologiebis erovnuli centri~ Camoayalibes, magram radganac saqarTveloSi veraniari saxsrebi ver moipoves, germanel mecnierebs daukavSirdnen da axla germanelebTan erTad apireben muSaobis gagrZelebas. male folksvagenis fondSi proeqts Seitanen dafinansebis mosapoveblad, da radganac germenelebis mxridan maTi partniorebi sakmaod seriozuli mecnierebi arian, am dafinansebis miRebis realuri Sansi aqvT. analogiuri proeqti aqvT inglisel mecnierebTanac. amas garda, TanamSromloben axaldaarsebul `aibi evro-kavkasiur universitetTan~ TbilisSi; es axali qarTul-germanuli universitetia, sadac axlaxan Camoyalibda maTematikis instituti. evropuli universitetis Sesabamisi pirobebi jer ar aris, magram aqaurebTan SedarebiT, namdvilad Zalian maRali donisaa da vfiqrob, Cveni daxmarebiT ufro ukeTesi gaxdebao _ ambobs niko. is sfero ki, sadac ana moRvaweobs, saqarTveloSi axla iwyebs ganviTarebas. Cven jer isic ki ver gagvirkvevia, SezRuduli SesaZleblobebis adamianebs rogor mivmarToT. isini ZiriTadad saxlebSi arian gamoketilebi. Tqven, sazogadoeba, maT umetesad ver xedavTo _ meubneba ana. magram nel-nela aqacaa dadebiTi cvlilebebi _ invalidobis gagebis samedicino meTodi socialuriT icvleba. ana: ra Tqma unda, aris problemebi, Tundac, terminiT rom daviwyoT. mTel msoflioSi termini `invalidi~ amoRebulia xmarebidan, magram amave dros, Tu adamiani geubneba, rom damiZaxe raRac, unda sce pativi mis azrs da swored ise mimarTo, rogorc TviTon surs. roca saqarTveloSi daiwera `SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa (invalidTa) socialuri integraciis koncefcia~, mis daweraSi Tavad invalidebi iRebdnen monawileobas da masSi swored sityva `invalidi~ moixsenieba. ise ki, sad gadis zRvari SezRudul SesaZleblobebsa da SeuzRudavs Soris? CemTvis aseTi mkveTri zRvari ar arsebobs. adamiani SezRuduli, SeiZleba, bevri ramis gamo iyos, magaliTad, drois, saxsrebis uqonlobis gamo. Cveni sazogadoeba normazea orientirebuli, Cven xom norma Zalian mogvwons _ me rom sami yuri mqondes, metyviT, rom aranormaluri var. magram Tqven yvelas rom gqondeT sami yuri da me ori, mainc me viqnebi aranormaluri. sawyenia, adamianebis xma dRes CvenTan dakargulia, Cven vmuSaobT imaze, rom maT TviTon gansazRvron TavianTi cxovreba, TviTon iyvnen liderebi. CvenTan, samwuxarod, am adamianebs elementaruli pirobebi ar eqmnebaT, magaliTad, swavlis, muSaobis. sabWoTa dros Tvlidnen, rom adamiania defeqturi, axla aRmoCnda, rom Tu am adamianebs maqsimalur SesaZleblobas uqmni da garemos cvli, bevr sferoSi SeuZliaT miaRwion warmatebebs.... ana ambobs, rom Zalian uWirs dasvenebis reJimze gadarTva. axlac, roca fexmZimedaa, dilis 9 saaTze gegmavs Sexvedrebs; misi mobiluri marTla ar Cerdeba, viRacas invalidis etli sWirdeba, viRac raionidanaa Camosuli da saswrafod sTxovs Sexvedras. ar iRlebi-meTqi _ vekiTxebi da eRimeba, maSin nikom rom momqoqa, imis mere sul momarTuli var, mgoni, cota zedmetic ki mouvidao. ana: nikosTan gansxvavebiT ufro optimisturad vudgebi yvelafers. varianti oria. pirveli _ Tqva, rom ar gamodis; meore _ Tqva, ar gamodis, magram unda mivawveT. mjera, rom Cven Tu ar viqnebiT warmatebulebi, marto Cvens cxovrebas ki ara, sxva bevr ramesac daZiravs. Cven ase vcxovrobT, sxvebisagan cota gansxvavebulad, oRond ar gvinda, amis gamo gariyulebi viyoT. sul vsaubrobT da momaval cxovrebas sul vgegmavT. ase, racionaluri dagegmviT movediT aqamde. xSirad vlaparakobT imazec, ras gavakeTebT sibereSi. Znelia, 19 wlisa ojaxs rom Seqmni, xandaxan vfiqrob _ ai, ojaxi rom ar myavdes, rogor davgegmavdi dasvenebis reJims, rogor gaverTobodi! magram mere vaanalizeb, rom nikosgan imxela mxardaWera maqvs, amas ojaxis tvirTi ver gadawonis. niko inteleqtis testebSi asidan asive qulas iRebs, mere me vbrazdebi da aRar vkideb am testebs xels; magram, warmoidgineT, mainc rogor iwevs Cemi TviTSefaseba?! xom Zalian sxvadasxvanairebi varT, magram es gvaerTianebs _ warmatebulobaze orientireba. SYNDICATE 104.3 FM www.radiosyndicate.ge gzad Tavisuflebisaken <<< dasawyisi gv. 96 _ geTanxmebi, magram qarTul sazogadoebas, maSinac da dResac sxva problemebi adardebda. rogor fiqrob, ratom? _ vilhelm raixi, erT-erTi pirveli fsiqoanalitikosi, romelmac germanuli faSizmis kvleva daiwyo, mivida daskvnamde, rom es sistema, faSizmi, biurgerulma ojaxma warmoSva. misi azriT, swored ojaxi iyo im totalitarizmis sawyisi, romelic SemdgomSi germaniaSi gaCnda. igive problema CvenTanac dgas. qarTuli ojaxi individualizmis waSlis akvania. CvenTan imdenadaa mSobeli da Svili erTmaneTze gadabmuli, rom adamianis individad dabadeba TiTqmis ver xerxdeba. adamiani aq raRac Sua etapia sagvareulo jaWvisa, 156 cxeli Sokoladi romelic iZulebulia mTeli cxovrebis ganmavlobaSi Svilis roli moirgos _ mSoblis neba-survilze iaros. mSoblis ukan ki mTeli naTesaoba da winaprebi dgas da moiazreba. Cven sakuTari nebis mixedviT ki ar vcxovrobT, aramed, winaprebis survilebs vasrulebT. adgili sakuTari TavisTvis, individis dasawyisisaTvis aRar gvrCeba. mSoblebis mxridan es, bunebrivia, siyvarulis saxeliT keTdeba da gvaviwydeba, rom siyvaruli, romelic Zaladobas efuZneba, ukve aRaraa siyvaruli. mSobeli Svils Tvisuflebas ar aZlevs, ver egueba imas, rom Svilma cxovreba ise moawyos, rogorc surs. iseTi unda iyo, rogoric minda me, mSobels! Svilis azrs, Tundac, mis survilebs qarTveli mSobeli ver aRiqvams da hgonia, rom Svilis siyvaruli am Zaladobis uflebas aZlevs. ojaxSi arsebuli Zaladoba, zogadad, universaluri fenomenia da, gansakuTrebiT, araemansipirebuli sazogadoebebisTvisaa damaxasiaTebeli. es modeli Semdeg bunebrivad vrceldeba mTel sazogadoebaze da swored amis bralia, rom saqarTveloSi individualizmisa da tolerantulobis deficitia. 1968 wlis meamboxeebi swored araTavisufali ojaxuri urTierTobebis winaaRmdeg gamodiodnen, am moZraobam, romelmac Semdeg mTeli dasavluri sazogadoeba moicva, bevri rame Secvala. 1996 wels davwere statia qarTlis dedaze, mindoda meCvenebina, radganac Tavad qalia araTavisufali, mas mTeli Tavis ararealizebuloba, araemansipirebuleba sakuTar Svilze gadaaqvs da mis daTrgunvas cdilobs iseve, rogorc TviTonaa daTrgunuli. Svilis `kastracia~ iwyeba ojaxSi da, upirvelesad, swored dedisgan. Tundac is xateba, romelic iliam Seqmna qarTvlis dedis saxiT _ Semzaravi xatebaa. qali, romelic Svils msxverplad badebs, badebs imitom, rom raRacas an viRacas unda Seewiros. es modeli ilias ar mougonia. es qarTul kulturaSi, araTavisufali sazogadoebis safuZvelSi devs... qsenofobia da ucxosadmi siZulvili, romelic Cvens sazogadoebas axasiaTebs, sawyiss qarTuli ojaxidan iRebs. tradiciuli qarTuli ojaxisaTvis miuRebelia ucxo da gansxvavebuli, yvelaferi, rac ar Tavsdeba daxurul ojaxur tradiciaSi. Tu Svili ar aris iseTi, rogoric mSobels unda, ukve avtomaturad, ucxo xdeba. es lamis katastrofas qmnis, ojaxuri tragediis safuZveli xdeba. aucilebelia am mxriv raRac Seicvalos: Svili, romelic gaizrdeba, unda wavides ojaxidan, unda imuSaos, gaiWirvos, fizikurad iSromos da mSoblebze damokidebuli naklebad iyos. qarTuli sazogadoebis avtoritaruloba bolo wlebSi kargad gamoCnda iseT zedapirul formebSi, rogoricaa ZeglTayvanismcemloba da quCebis saxelebi. esaa adamianis kultis Seqmna sxvadasxva simboluri formiT. esec kulturaSi devs da es araa SemTxveviTi. ase gaCnda zviadis kulti, SevardnaZis kulti, saakaSvilis kulti. Tumca, SevardnaZe TviTon iyo gacilebiT ufro emansipirebuli, vidre gamsaxurdia da saakaSvili, magram isic imaves akeTebda. gavixsenoT, rodesac Sevida saakaSvili parlamentis SenobaSi da SevardnaZis Cai dalia. es ar momxdara SemTxveviT, es Zlieri simboluri Jestia, esaa garkveuli legitimaciis miReba winamorbedisgan. oRond legitimaciis Zalian arqauli formaa. dRes politikosTa umetesoba idealad daviT aRmaSenebels da mis saxelmwifos gvisaxavs. XII saukunis mefe, Suasaukuneebis despoturi tipis xelisufali, daviT aRmaSenebeli, aranairad ar SeiZleba XXI saukuneSi idealad da simbolod vaqcioT. bolos da bolos, ra saxiT unda iyos ideali? _ mezobeli qveynebis dapyrobebi daviwyoT Tu prezidentebs gadadgomis win aRsarebebi davawerinoT? XXI saukuneSi XII saukunis modelis idealizacia politikuri azrovnebis srul deficitsa da degradaciaze metyvelebs. _ miTxari, rom cota xniT ginda dabrunde saqarTveloSi... qveyanaSi Seicvala rame Tu SenSi? _ vfiqrob, Sevicvale da am 10 weliwads aRviqvam, rogorc pirovnuli transformaciis wlebs. konkretulad arafers vgegmav, magram aseT SesaZleblobas ar gamovricxav. mere ra, rom dRevandel saqarTveloSi religiuri fundamentalistebi da nacionalistebi mZvinvareben. es faqtia, magram Cven SegviZlia vaCvenoT maT, rom maTi ar gveSinia. SegviZlia, alternativa SevTavazoT. ar vgulisxmob raime axali partiis Seqmnas. aucilebelia, rom saqarTveloSi samoqalaqo sazogadoeba Seiqmnas. dRes arsebuli yvela partiis pozicia erTnairad regresuli mgonia. 26 maiss opoziciis didi demonstracia vnaxe, vuyurebdi da Tavi gasuli saukunis 80-iani wlebis bolos megona. isev `jos~ Zaxili iyo. rogorc Cans, qarTul politikur azrovnebaSi dro ar iZvris, 80-iani wlebis bolosaa gayinuli. kidev ufro gaaqtiurda Suasaukuneebis cnobiereba. gvaqvs raRac ucnauri hibridi _ XIX saukunis nacionalizmi Serwymuli Suasaukuneebis religiurobasTan. saqarTveloSi bolo wlebSi Tavad eklesiis sekularizacia moxda. dRes eklesia rasac iZleva, es sulierebis fast-fudia. CvenTan realuri sulierebis deficitia da es eklesiis gaZlierebas uwyobs xels. adamiani kulturisgan am sulierebas ver iRebs, midis eklesiaSi da iq miRebuli surogatiT cdilo- bs Tavis motyuebas. eklesiis meTaurma ilia II swored eklesiis sekulariziciis xarjze da misi SerwymiT nacionalizmTan Seqmna raRac axali tipis religia, romelic gansxvavdeba klasikuri tipis marTlmadideblobisgan. iseTi formulebi, rogoricaa `zeciuri saqarTvelo~, `saqarTvelo gabrwyindeba~, `saqarTvelo aRsdga~ _ aseTi hibridulobis gamoxatulebebia. marTmadidebloba midrekilia nacionalizmisaken. Una sancta _ erTi da mTliani, zenacionaluri eklesia, marto kaTolicizmSia. aRmosavlur qristianobaSi eklesia yovelTvis saxelmwifos da xelisuflebis ideologiuri instrumenti iyo. araa SemTxveviTi, rom bolSevizmi marTlmadideblur ruseTSi warmoiSva. sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg ki eklesiam daikava is adgili, Caenacvla im ideologiur vakuums, romelic komunisturi ideologiis gaqrobis Semdeg mTel postsabWoTa sivrceSi gaCnda. sabWoTa periodSi mosaxleobis udidesi nawili erTguli iyo im ideebisa, rasac maT sabWoTa propaganda awvdida. eklesia Caenacvla amas, isaa moraluri avtoriteti, ereva mediis saqmianobaSi, cdilobs cenzura SemoiRos, akontrolos, daawesos SezRudvebi. Tuki adre partmuSakebi gvkarnaxobdnen cxovrebis wesebsa da normebs, dRes maTi adgili samRvdeloebam daikava. principi ki ucvleli darCa. eklesia Sevida skolaSi da es forma bevrad ufro anaqronulia, vidre sabWoTadroindeli akrZalvebi. marTlmadidebluri eklesiis ideologiasTan SedarebiT, sabWoTa ideologia ufro emansipirebuli iyo. magaliTad, ar moiTxovda, gogonebs Tavsafari daexuraT an koWebamde kaba cmodaT da arc prezervativebis gavrcelebas zRudavda. dRevandeli qarTuli eklesia sabWoTa mentalobis reanimatoriumia, swored aqaa stalinuri yaidis totalitaruli cnobiereba dakonservebuli, romelic sruliad agresiuli formiT yofacxovrebis yvela sferos dapyrobas da gakontrolebas, adamianebis fsiqikur manipulacias cdilobs. saqarTveloSi, baltiis qveynebisgan gansxvavebiT, ar moxda dasavluri Rirebulebebis Semosvla da damkvidreba, rodesac qarTveli politikosebi acxadeben, rom dasavluri saxelmwifos aSeneba undaT, dasavleTi mxolod ekonomikur keTildReobad warmoudgeniaT, sxvas verafers xedaven. Tanamedrove dasavluri civilizaciis centrSi adamianis uflebebi, umciresobebis Tanasworuflebianoba, socialuri samarTlianoba dgas. demokratiuli saxelmwifo laicisturia, rac saxelmwifos eklesiisgan gamijvnas gulisxmobs. qarTveli politikosebis udidesi nawili ki agresiuli nacionalizmisa da lamis religiuri fundamentalizmis propagandas eweva. aseT viTarebaSi ar unda gagvikvirdes Tuki evrokavSiri an nato saqarTvelos sakuTar struqturebSi integracias ar Cqarobs. agresiulma nacionalizmma da Sovinizmma afxazeTis tragediamde migviyvana. rodesac saqarTvelos teritoriul mTlianobaze vlaparakobT, xSirad gvaviwydeba, rom am `dakargul teritoriebze~ adamianebi cxovroben, romlebsac 1992 wels SeiaraRebuli qarTvelebi saxlebSi Seuvardnen da dawiokeba dauwyes. es faqtia, rogori mZimec unda iyos amisi aRiareba da am samarcxvino laqas yvelafris ruseTze gadabralebiT ver wavSliT. sisxlian konfliqtebs win uZRoda antiafxazuri da antiosuri kampaniebi, rodesac qarTveli politikosebi Tu istorikosebi afxazebs da osebs gadamTielebsa da CamoTreulebs uwodebdnen. saqarTvelos gamTlianeba Cven cnobierebaSi unda daiwyos, eTnocentristuli Sovinizmis gadalaxviTa da imis aRiarebiT, rom afxazebic da osebic saqarTvelos ara `stumrebi~, aramed organuli, mkvidri da Tanasworuflebiani mosaxleobaa. gambedaoba sakuTari Secdomisa da danaSaulis ariareba, bodiSis moxdaa da ara muqara. swored esaa dasavluri Rirebulebebi da ara promeTes Zegli an sakuTari uZvelesi evropelobis mtkiceba. gavixsenoT, buSi Camovida da saqarTvelos xelisuflebam misi saxeli quCas daarqva. es Zalian simptomaturi Jestia da kargad gviCvenebs, Tu rogori bundovani warmodgena aqvT qarTvel politikosebs amerikasa da, zogadad, dasavlur Rirebulebebze. es antidasavluri da antidemokratiuli Jestia, sruliad avtoritaruli da stalinisturi Sinaarsis. Cven gvgonia, rom pativi veciT buSs, roca misi, cocxali adamianis saxeli quCas vuwodeT. arada, es daaxloebiT igivea, pativiscemiT niSnad buSisTvis al-qaidas mebrZolis moWrili yuri an moWrili xeli rom mierTmiaT. aseTi ram imaze metyvelebs Tu ramdenad araadakvaturia Cven mier dasavleTis aRqma. cxeli Sokoladi 157 oficiozis erTgulma kaTedris gamgem aRiqva es faqti, rogorc zurgSi Cartymuli dana. is maSinve mixvda, rom ver SeebrZoleboda kacobriobis beladis SemTxveviT wamosrolil frazasac ki da usityvod dayara farxmali. me ki dResac Tvalwin midgas siamovnebiT moqirqile Salva nucubiZis saxe, romelmac sabWoTa ideologiis mesaWe misive iaraRiT daamarcxa. ho _ sicocxles! <<< dasawyisi gv. 114 es saTauric ra gamaognebeli iyo: `simRera Cems Sesaxeb~: me, uolt uitmeni, kosmosi, didebuli manhatanis Ze, ficxi, mSfoTvare, xorcieli, brge, axovani, kargi msmeli, modgmis gamCeni, urcxvi da morcxvi Tanaziarad... RmerTo Cemo, ra bednierebis momtani iyo es gataceba! da ra netareba _ am Soreuli _ manhataneli _ poetis Targmna! me Tavs vuwodeb sxeulis mgosans da kidev me var sulis mgosani. CemSia zecis netareba auracxeli da jojoxeTis tanjvac CemSia, me netarebas visisxlxorceb da vazviadeb, xolo wvalebas vametyveleb axali eniT... vin ras CurCulebs sikeTeze, borotebaze, me borotebas win mivyavar da borotebis daTrgunvasac me win mivyavar, vdgavar gulgrili da udardeli da vrwyav yvelafers, rac gaizarda. 158 cxeli Sokoladi uitmeni iqca jer Cemi sakursos, mere sadiplomos, mere disertaciis da bolos, wignis Temad. da maSin daiwyo Cemi pirveli namdvili brZola xelmZRvanelobasTan. mTeli kaTedra dairazma sabWoTa studentis auxsneli survilis winaaRmdeg _ daewera sakurso da sadiplomo naSromi sruliad ucxo ideologiis poetis Sesaxeb. me ki, raime sxva Temaze fiqric ar SemeZlo. dResac udidesi madlierebis grZnobiT vixseneb Cems xelmZRvanels _ givi gaCeCilaZes, romelic pirvelive dRidan mxarSi amomidga, aSkarad daupirispirda kaTedris xelmZRvanels da ase, erToblivi brZoliT mivaRwieT sawadels. magram disertaciasTan dakavSirebiT namdvili omi gaCaRda! me viSveliebdi yvela SesaZlebel arguments, xan vtirodi, xan vyvirodi, uari kategoriuli iyo. gadamarCina Salva nucubiZis (disertaciis xelmZRvanelis) aRmoCenam: Turme, demian bednisadmi miweril werilSi stalini axsenebda uitmens, Tanac dadebiT konteqstSi: `rogorc ambobs amerikeli uitmeni, `Cven cocxlebi varT, da Cveni alisferi sisxli Cqefs dauxarjavi Zalebis cecxliT~. daiwyo tenisis 4 didi Slemis turniridan erT-erTi _ frangebis saamayo rolan garosi. am siamayes Tan sdevs mudmivi sinanuli imis gamo, rom 1983 iyo ukanaskneli weliwadi, rodesac fragma kacma _ ianik noam moigo Sejibreba. 1927 wels frangebma amerikaSi mouges amerikelebs devisis Tasi. reglamentis mixedviT sapasuxo matCi Semdeg wels unda Catarebuliyo gamarjvebulis qveyanaSi. da ai, ase, erT weliwadSi, aSenda es mSvenieri stadioni, romelzec frangebis ganTqmulma gundma, e. w. `oTxma muSketerma~ sapasuxo matCic moigo da 1932 wlamde aravisTvis dauTmia pirveloba. didi Slemis oTxi turniridan mxolod rolan garosi tardeba gruntze, anu datkepnil miwaze. am safars iseTi Taviseburebebi aqvs, rom sruliad gansxvavebuli stili sWirdeba. grunti anelebs burTs, is ufro maRla xteba, amitom Semtevi stilis da badesTan TamaSis ostat CogburTelebs uWirT am safarze TamaSi. swored amitom jimi konorsma, pit samprasma da rojer federerma ver moiges rolan garosi da ver gaakeTes didi Slemi, rac oTxive turniris mogebas niSnavs. federeri welsac igive imediT Camovida parizSi, amitom molodinic udidesi iyo. ianik noa Tavis siyvaruls ucxadebs rolan gaross: es miwaa, aq grZnob miwasTan siaxloves, amitom yvelaferi ufro dramatulia. rolan garosze moxvedra Cemi didi xnis ocneba iyo. SarSan ver SevZeli bileTis Sovna, wels adridanve daviWire Tadarigi da gavxdi oTxi dRis bileTis mflobeli! visac tenisi uyvars, is gamigebs, ra emociebs iwvevs es faqti. sanaxaoba ki marTlac grandiozulia. sami uzarmazari centraluri korti, da kidev 17 saSualo zomis. kortebs Soris _ ekrani-giganti, sadac aCveneben cen- Le Marais franguli restorani misamarTi: abaSiZis 32 tel.: 22 40 83 el. fosta: [email protected] tralur kortebze mimdinare TamaSebs. zRva xalxi. sayovelTao mRelvareba, sixaruli, sasowarkveTa. magram yovelTvis _ keTilganwyoba da Tavazianoba. aris rolan garosSi raRac Zalian parizuli, Tavisi ganwyobiT, eleganturobiT, qalebis CacmulobiT, gastronomiiT... moxdenil xorblisfer kostiumebSi gamowyobili auracxeli momsaxure personaliT, usazRvrod Tavaziani da amomwuravi pasuxebiT SekiTxvebze... yuradRebiT burTebis Semgrovebeli biWebis mimarT, romelTac turniris bolos gansakuTrebul madlobas uxdian... fantastikuri emociurobiT. qalTa Soris CemTvis bevri samwuxaro ram moxda. jer erTi, turniris dawyebidan ramdenime dRiT adre tenisidan wavida belgieli Jiustin eneni, msoflios pirveli nomeri, rolan garosis samgzis gamarjvebuli, romelsac mogebis realuri Sansi hqonda. pirvelive turebSi damarcxdnen debi uiliamsebi... da axla TasisTvis ibrZoleben mxolod aRmosavleT evropis da ruseTis warmomadgenlebi. pirveli dRe emociebiT iyo datvirTuli: teniss emSvidobeboda rolan garosis samgzis Cempioni, msoflios yofili pirveli Cogani, frangebis sayvareli, TmaxuWuWa gustavo kuerteni. is jer gulamoskvniT tiroda, mere gadaexvia Tavis dammarcxebel pol-anri maties da mimarTa xalxs aseTi sityvebiT: `rolan garosi _ Cemi siyvaruli, Cemi sicocxle, Cemi vneba. bednieri var, rom samjer movige aq, magram kidev ufro bednieri var imiT, rom vinawilebdi TqvenTan siyvaruls~. is daajildoves muSketerebis TasiT. xalxi grialebda _ guga, guga! gugas Rvarad Camosdioda cremlebi, Cem garSemo ori axalgazrda gogo xmiT qviTinebda. bolos kuertenma gulSi Caikra Tasi da gaiRima, gaxsnilad da keTilad. da ase RimiliT daemSvidoba acremlebul xalxs. rolan garosi _ yovelgvari emociebis _ sixarulis, bednierebis, sasowarkveTis savane. aq tiris yvela, kaci, qali. tiris damarcxebuli, gasagebia, ratom. magram aseve tiris gamarjvebuli, `es sixarulis cremlebia~, cxadia. tiris mayurebeli, sixaruliT Tu sasowarkveTiT. yvebian aseT istorias: msoflios erT-erTi saukeTeso moTamaSe _ santana finalSi eTamaSeboda Tavis megobars _ pietranjelis da moigo. rogorc ki gaTavda TamaSi, is gaqanda kortis meore mxarisken, 160 cxeli Sokoladi gadaaxta bades, orive xeli SemoaWdo Tavis mowinaaRmdeges da aqviTinda. da karga xnis manZilze damarcxebuli amaod cdilobda gamarjvebulis damSvidebas. tenisi, da kerZod, rolan garosi, Tavazianobis da, me vityodi, raindulobis samefoa. aq tradiciaa, bodiSis moxdis niSnad xeli auwio mowinaaRmdeges, Tu Seni burTi moxvda bades da ise Cavarda kortSi, aseve taSi daukra mowinaaRmdegis gansakuTrebiT kargad dartymul burTs. viyavi qalTa finalze. TamaSobdnen serbi ana ivanoviCi da rusi dinara safina. orive _ 183 simaRlis, oRond, safinasgan gansxvavebiT, ivanoviCi _ Txeli, eleganturi da momxiblavi. komentatorebi mas mxolod ase moixsenieben _ mSvenieri ana. tenisistTa silamazis `konkursSi~ man Sarapovasac gauswro. hoda, mSvenierma anam Zalian iolad daamarcxa safina, romelic wina dRes ambobda: yvelafers gaviReb am TamaSisTvis, Tu unda movkvde, movkvdebi kortze (?!). guSin ki am Tavganwirvis araferi etyoboda. dalaslasebda moedanze, rogorc winaswar damarcxebuli da sul iolad waago kidec. 21 wlis mSvenieri ana ki erTdroulad zeimobda didi Slemis pirvel tituls da msoflios pirveli nomris wodebas. aseve advilad mougo rafael nadalma naxevarfinalSi kidev erT serbs _ novak jokoviCs. saerTod, es axalgazrda espaneli, rolan garosis sami titulis mflobeli, marTlac daumarcxebeli Cans gruntze. daqris kortze, rogorc qariSxali, swvdeba praqtikulad yvela burTs da Tavs acxreba mowinaaRmdeges uZlieresi dartymiT. wina dRes, naxevarfinalSi erTmaneTs Sexvdnen msoflios pirveli Cogani _ rojer federeri da klasifikaciiT 59-e Savkaniani frangi _ gael monfisi. mayurebeli usazRvrod Relavda. naxevarfinalSi moulodnelad gasuli monfisi ki marTlac saocreba iyo. ai, vin aklavda namdvilad Tavs TamaSs. awowili, Tvalebgadmokarkluli, eqstravagantuli, xumara, mayureblis gamrTobi, sasacilo da amiTive mimzidveli monfisi uecrad frangebis kerpad iqca. `kauCukis gaeli~ _ ase eZaxian mas komentatorebi. misi siswrafe mxolod nadalisas Seedreba, isic qariviT dafrinavs kortze, Tan sasacilo isaa, rom Tavis TavganwirvaSi Zalian xSirad ecema, ufro swored, iSxlarTeba kortze, magram raki kauCukisaa, maSinve wamoxteba da iseTive TavgamodebiT mirbis, erTi-orjer dacemulma dartymac ki moaxerxa. stadioni gminavda. am TavdadebiT man erTi seti mainc waarTva msoflios pirvel nomers, ris gamoc presam gmirad monaTla. dabolos _ kacebis finali! jer kortze gamovidnen sxvadasxva drois Cempionebi: nastase, santana, pietranjeli, vilanderi, aranCa sanCesi, kuerteni, ianik noa, biorn borgi _ TmaSeTeTrebuli da Zalian eleganturi, `nadalis gamoCenamde gruntis batoni~... nadali, Tavisi grZeli SortebiT, mwvane maisuriT da mwvane bandoTi, seriozuli da SublSeWmuxnili, da federeri, klasikuri lurji SortiT da maisuriT da aseve klasikurad momRimare. da daiwyo Serkineba, romelic pirvelive geimidan nadalis triumfad iqca. espaneli _ odnav ufro swrafi, odnav ufro Zlieri, magram es odnav sakmarisi iyo imisaTvis, rom federeri Tavidanve ganwiruli yofiliyo wasagebad. da mainc, saocari angariSi iyo: eqvsiT erTi, eqvsiT sami da eqvsiT noli! stadioni erTsulovnad mxars uWerda Sveicarels, magram amaod. mere Sedga tradiciuli dajildoebis ceremoniali, gansakuTrebiT sasiamovno moTamaSeTa qcevis gamo. jildoebi borgma gadasca. gadaexvia federers, romelmac isev ver aisrula ocneba da ver gaakeTa didi Slemi da mainc iRimeboda gaxsnilad da keTilad. federerma miuloca nadals: is Zalian Zlieri iyo da yvelafriT majobao. magram imedi maqvs, rom gaisad davbrundebi da ukeTes TamaSs gaCvenebT... mayurebeli ovaciebiT Sexvda am gancxadebas. mere ilaparaka nadalma, is, Cveulebisamebr, ar iRimeboda, magram iseTive sulgrZeli iyo: _ yovelTvis aRfrTovanebuli var federeriT, cxadia, misi TamaSiT, magram aseve misi qceviT moedanze. es magaliTia yvelasTvis. vwuxvar, rom wels ver iTamaSa, rogorc SeeZlo. _ da uceb gaiRima da daumata: _ is aris saukeTeso pirveli nomeri msoflioSi da me saukeTeso meore. aseT keTilSobilur notze dasrulda es mSvenieri rolan garosi, anu `emociebis miwa~, rogorc mas frangebi eZaxian. `vladimer putinis Semdeg, vladimer putini~, _ aseTi saTauriT daibeWda daniel vernes werili 4 ivnisis `le mondSi~. werili sayuradReboa CvenTvis da amitom vTavazob mas Cvens mkiTxvels: `imisaTvis, rom abuCad aegdo amerikis sagareo politika, henri kisinjerma erTxel warmoTqva fraza, romelic Semdgom sayovelTaod cnobili gaxda: `evropa? xom ar metyviT telefonis nomers?~ ruseTTan dakavSirebiT aseTi kiTxva ar ibadeba. mixeil saakaSvilma farda axada saidumlos. roca mas SekiTxva dausves moskovTan kontaqtebis Sesaxeb, man gulwrfelad Tqva: `yovelTvis, roca vurekav medvedevs, maerTeben putinTan~. axali premier-ministris viziti parizSi da misi interviu `le mondTan~ adasturebs am faqts. kremlis namdvil Sefad isev rCeba putini, miuxedavad imisa, rom is oficialurad aRar aris misi samuSao adgili. yvelaferi gvafiqrebinebs, rom medvedevis moqmedebis are Zalian SezRudulia da es gansakuTrebiT TvalSi sacemia imis gamo, rom misi arCevis momentSi gaCnda imedi, rom mas hqonda survili gansxvavebuli yofiliyo Tavisi winamorbedisagan... ... natos gafarToebasTan dakavSirebiT putins ar Seucvlia pozicia, miuxedavad amerikelebTan xangrZlivi bWobisa da dasavleTis ukandaxevisa, romelmac buqarestis samitze uari Tqva ukrainis da saqarTvelos statusis amaRlebaze. kerZod, germaniam da safrangeTma gadawyvites `ar gaeRizianebinaT ruseTi~. rusebma maSinve upasuxes. Caijibes ra es daTmoba, maT gaaZlieres TavianTi upiratesoba axali siZneleebis SeqmniT. eWvqveS daayenes yirimis ukrainisadmi kuTvnileba da dasves sevastopolis sazRvao bazis sakiTxi. saqarTveloSi isini aZliereben isedac Zalian Zlier kavSirebs or separatistul regionTan, afxazeTTan da samxreT oseTTan. akontroleben administracias, uzrunvelad arigeben rusul pasportebs, zrdian jarebs `mSvidobis misiis~ sababiT. amaswinaT, moskovma gamoacxada, rom agzavnis 300 `uiaraRo~ jariskacs Savi zRvis gaswvriv mimavali rkinigzis aRsadgenad. amgvarad, zamTris olimpiuri TamaSebi, romlebic olimpiurma komitetma uboZa mezobel qalaq soWs, gadaiqca afxazeTis mcocavi aneqsiis sababad. fiqsirebuli abscesi, ufro sasargeblo, vidre damoukidebloba. mokled, isini, vinc dasavluri sifrTxilis sapasuxod elodnen Sesatyvis Jests ruseTisgan, sastikad Secdnen. piriqiT, buqarestis gadawyvetileba putinma aRiqva, rogorc sisustis niSani, da axla Cqarobs mis gamoyenebas. es ar aris axali, magram aris gakveTili dasafiqreblad~. da `le mondis~ kidev erTi, 8 ivnisis statia. afasebs ra sankt-peterburgis dsT-s Sexvedras, Jurnalisti mari Joze wers : `Cven SegviZlia TviTon movagvaroT Cveni problemebi, Tqven rogor fiqrobT? _ mimarTa medvedevma saakaSvils. 2 aprilis natos samitis mere, sadac ukrainam da saqarTvelom miiRes natoSi gawevrianebis dasturi, ruseTma gaaZliera Tavisi samxedro yofna afxazeTSi. im dros, roca parizSi myofma putinma `le mondTan~ interviuSi ganacxada, rom saqarTvelos mier separatistebisTvis SeTavazebuli mSvidobis gegma samarTliania, moskovi agzavnis regionSi 300 jariskacs moskovisa da soxumis damakavSirebeli rkinigzis aRdgenis sababiT. amas moyva dasavleTis mZafri reaqcia. natos generalurma mdivanma Seferma moiTxova `asobiT jariskacis saswrafod gayvana, radganac es arRvevs saqarTvelos suverenitets~. samxedro yofnis gaZlierebiT ruseTi eWvqveS ayenebs Tavis mediatoris rols konfliqtSi. ramdenic ginda amtkicos ruseTis diplomatiam, rom 3000 jariskaci afxazeTSi mSvidobas icavs, presaSi gamoqveynebuli fotoebi maT realur miznebs aaSkaravebs. isini aCveneben samxedroebs, romlebic ikaveben poziciebs rkinigzis gaswvriv. am bolo kvirebis manZilze sul ufro da ufro ikidebs fexs idea, rom evrokavSiri ufro metad unda CaerTos konfliqtis mogvarebaSi. xuTSabaTs, evroparlamentma gamoTqva eWvi ruseTis samSvidobo Zalebis neitralitetsa da miukerZoeblobaSi. saqarTvelos unda, rom samoqalaqo policiam evrokavSirisa da euTos egidiT aiRos es misia Tavis Tavze. evrokavSiris diplomatiis Sefma, xavier solanam, romelic imyofeboda saqarTveloSi da kerZod afxazeTSi, moiTxova am procesSi evropis Cabma~... daiwyo popularuli festivali `parizis gazafxuli~. bastiliis operaSi mReris ansambli `marani~. afiSa gvamcnobs: `2001 wels qarTuli polifoniuri simRera gamocxadda kacobriobis aramaterialuri kulturuli memkvidreobis Sedevrad. daarsebuli iuneskos mier 1997 wels, es saerTaSoriso jildo emsaxureba msoflios kulturuli memkvidreobis dacvas da ganviTarebas.~ frangi kacebis gundi. scenaze gamodian Coxosani momRerlebi, erTs xevsuruli perangi acvia. frangebi mRerian qarTul mravalxmian simRerebs, da es Zalian, Zalian sasiamovnoa. mRerian popularul simRerebsac da iseTebsac, rogoric me arasodes momismenia. mRerian siyvaruliT da gatacebiT. am gundSi erTi qarTvelia _ daTo kveselava. is mere saelCoSic iyo mosuli da gviyveboda, rogor adgenen repertuars, Turme, saqarTveloSic dadian da iq adgilebze eZeben da swavloben imas, rac moewonebaT, aqac CamohyavT `Zvelebi~, rogorc TviTon eZaxian asakovan momRerlebs da maTi xelmZRvanelobiT amuSaveben sxvadasxva kuTxis simRerebs. saRamo saaTnaxevari gagrZelda. frangi msmeneli aRfrTovanebuli Canda. `bisze~ ramdenime simRera amReres. Oovaciebi ar cxreboda. da Tumca, Cven sakmaod ganebivrebuli varT am mxriv da mogvismenia sam xmaSi namReri Cveni simRerebi iaponelebis Tu amerikelebis SesrulebiT, mainc sxvanairad amiCqrolda guli, roca mSvenierma frangma biWma _ bertranma _ ulamazesi pirveliT SemosZaxa guruli krimanWuli! imReres `daigvianes~... da maSinve Soreuli warsulidan amotivtivda suraTi: svaneTi, alpinisturi banaki `nakra~, ukrainelebis daarsebuli. Cveni, qarTuli `oceuli~, saxelganTqmuli dilis xazze dagvianebebiT, saerTod _ uwesrigobiT, magram aseve _ kargi sportuli maCveneblebiT, kldeze saukeTeso cocviT, `sportul SejibrebebSi~ _ magaliTad, grovad dayrili fexsacmelebidan sakuTaris amorCevaSi da yvelaze swrafad CacmaSi _ gamarjvebebiT, da kidev _ simReriT. marTalia, namdvilad kargi momRerali CvenSi aravin iyo, magram raRacnairad yvela vmRerodiT, da enTuziazmi xom usazRvro gvqonda. TavgamodebiT vemzadebodiT koncertisTvis. yvelaze saguldagulod `daigvianes~ davamuSaveT. solos gaiozi (SaraSiZe), CvenSi saukeTeso momRerali, ambobda, Cven ki yvela _ gogoeb-biWebianad _ bans vaZlevdiT. gamovediT scenaze. gaiozma SemosZaxa `daigvianes, jer arsad Canan~... Cven didi mondomebiT gavabiT bani _ ooo... da yvelaferi mSvenivrad midioda, vidre erTma rusma biWma aRSfoTebiT ar dagviZaxa, gaCumdiT, mReris kaci, xels nu uSliTo! ase Cagvivarda kovzi nacarSi. bastiliis operis scenaze ki qarTul mravalxmianobaze Seyvarebuli frangi biWebi tradiciuli `mravlJamieriT~ emSvidobebian aRtacebul mayurebels. cxeli Sokoladi 161 ax i al o Tbili i d s Si ra icani nacnobi
Documentos relacionados
2011 wels skolebi sabunebismetyvelo laboratoriebiT aRiWurveba
Seikera gogonebisTvis da biWebisTvis. quTaisSi SevikereT da Zalian kargi formebia. misi gamoyeneba ramdenime cekvaSia SesaZlebeli. es yvelaferi 8000 laramde dajda. Zalian mixaria, rom dagvexmarnen ...
Leia maisfoto-proeqti - CandyCactus
samSoblodan (daaxloebiT xuTi aTasi kilometri) da damireka da miTxra _ Cemi gulis gasaxeTqad, qarTulad, _ rom Cemi saxlis qveS dgas, rac Teoriuladac ki sruliad SeuZlebelia, magram ha... mas aqeTia, ...
Leia maisamnesty international saqarTvelo:
amnistia SeSfoTebulia imis gamo, rom prokuratura yvela potenciuri wamebisa an sastiki mopyrobis SemTxvevasTan dakavSirebiT ar aRZravda sistematiuri wesiT sagamomZiebro saqmes; xolo prokuraturis mie...
Leia maismedea
es saSineli urjukoba mZime SedegebiT aisaxa kacobriobaze, romelTa Soris xorcis gvema umciresi borotebaa. gavixsenoT yvela pirferuli danaSauli, yvela saSineli seqsualuri ukuRmarToba da danaSauli, ro...
Leia maismagram Cven viciT isic, rom saqarTvelo, romlis winaSec uamravi safrTxea, ar unda daisajos misi mmarTveli elitis SecdomebisTvis da es aris is, rasac gulisxmobs aseve Cveni strategiuli partnioroba. S...
Leia maisnacnobi ayal-mayali “ucnob putinze”, anu, moTminebiTa SeniTa
vinaidan afxazeTs mravali Tavisi Sida axali ambavi aqvs, romelic gacilebiT ufro aRelvebs Cvens mosaxleobas. miuxedavad amisa, Cven vuyurebT imas Tu ra xdeba saqarTveloSi da Sefaseba aris aseTi: pir...
Leia maisvaxtang gorgasali
axerxebda romis armiaSi myof barbarosTa marTvas. Zveli germaneli istorikosis sityviT, `aeciusi romis imperiis keTildReobisaTvis iyo dabadebuli“. 451 wlis gamarjvebis Semdeg aeciusi sasaxlis intrige...
Leia maisჯეკ ლონდონი - მარტინ იდენი
mSvenieri iyo, rogorc TviTon qali, es maSinve SeniSna. wvril Reroze gaSlili oqrosferi yvavili moagona. ara, es ufro ciTmovlenili suli iyo, RvTaeba, RmerTqali. aseTi amaRlebuli silamaze miwieri ver ...
Leia mais