En savoir plus - Kunstenfestivaldesarts

R E AT
ÓI – C
NITER
ION
/
o
ã
r
t
l
e
B
o
n
u
Br
a
u
R
e
d
o
p
u
r
G
DANC
E –
CRACK
z
03 - 25.05.2013
BRUXELLES / B RUSSEL / BRUSSELS
KUNSTENFESTIVALDESARTS
A project by Bruno Beltrão & Grupo de Rua
Direction assistant Ugo Neves
Performed by Ronielson Araujo, Thiago Lacerda, Luiz Carlos Gadelha,
Cleidson Seabra de Almeida, Samuel Lima, Joseph Antonio, Sid Souza,
Bárbara Pinto Lima, Bruno da Silva Duarte, Jonathan Artur de Souza
Canito, Leonardo Galvão, Leonardo Ciriaco, Leandro Rodrigues, Ugo
Neves, Bruno Beltrão
Physiotherapist Dyanne Magalhães
Philosophy Charles Feitosa
Cook Vanessa Almeida
Technicians Kunstenfestivaldesarts Cinzia Nieddu, Maarten Raskin,
Thomas Walgrave, Patrick Oreel & the team of Théâtre National
Théâtre National
17, 18, 20/05 – 20:15
19/05 – 18:00
Meet the artists after the performance on 18/05
Presentation Kunstenfestivaldesarts, Théâtre National
de la Communauté française
Production Grupo de Rua (Niterói)
Co-production Kunstenfestivaldesarts (Brussels), Wexner Center
for the Arts (Ohio), Wiener Festwochen (Vienna), Ruhrtriennale & PACT
Zollverein (Essen), Holland Festival (Amsterdam), Festival d’Automne
à Paris, Théâtre de la Ville (Paris), Hellerau (Dresden), Kampnagel
(Hamburg)
Grupo de Rua is supported by PETROBRAS – Petroleo Brasileiro
FR
L’ A R T D E L A R U E D A N S L E T E M P L E D E L A C U LT U R E
Avec Bruno Beltrão, le Kunstenfestivaldesarts présente du hip-hop
brésilien à Bruxelles. Ou ce que la capitale européenne peut apprendre
d’un batteur de pavé que la rue a rendu intelligent.
Ce ne sont pas toujours les Professeurs Tournesol les plus distraits. Le
danseur et chorégraphe brésilien Bruno Beltrão n’aime pas donner d’interview en direct, parce qu’il a du mal à se concentrer. Il préfère répondre aux questions par courrier électronique. Puis il oublie. « Désolé ! J’ai
oublié. » Voilà pour l’interview de Bruno Beltrão. Mais cela en dit long
sur le personnage. Beltrão (34 ans) n’est pas plus prodigue avec les mots
qu’il n’attache grande importance à la pléthore de textes et autres essais
publiés à propos de son œuvre. Il ne cherche pas la légitimation de ses
chorégraphies dans ce qui paraît sur le papier, mais littéralement auprès de l’homme de la rue. Et c’est intrinsèquement lié à la nature de ses
chorégraphies.
De la banlieue à la scène
Le parcours de Beltrão commence dans la banlieue de Rio de Janeiro.
Dès l’âge de treize ans, il commence à danser intensément et apprend
en observant dans l’espoir de trouver son propre style. Il suit des cours,
visionne des clips vidéo et étudie la façon dont les personnes de son
entourage se meuvent au quotidien. Et ses efforts se sont révélés fructueux : son vocabulaire gestuel s’inspire de danses urbaines en général,
et du hip-hop en particulier, mais aussi de la culture populaire américaine et de gestes quotidiens. Très jeune, Beltrão a appris que pour
arriver au but que l’on se fixe, il faut un plan précis de la façon dont on
va franchir la distance qui nous sépare de notre objectif. Dans son cas,
cela s’est traduit par la constitution de sa propre compagnie de danse,
Grupo de Rua de Niterói, avec son ami d’enfance Rodrigo Bernardi. Beltrão a alors à peine seize ans. La compagnie se produit dans des festivals
et même à la télévision nationale. Ainsi, Beltrão a porté la rue jusque dans
les salons et les séjours les plus chics du pays. En 2000, il s’inscrit finalement à l’Université de Rio de Janeiro pour y étudier l’histoire de l’art et
la philosophie. Ce que la rue lui a montré et ce que les livres lui ont appris
constituent conjointement la base de son vocabulaire gestuel personnel.
Traduire
Ce qui a commencé dans les années 80 et 90 dans la banlieue de Rio
de Janeiro s’étend aujourd’hui à peu près à toutes les métropoles de la
planète : avec son Grupo de Rua, Beltrão s’est déjà produit dans une
4
FR
trentaine de pays jusqu’à présent. En 2010, son spectacle H3 lui vaut
un Bessie Award. La presse internationale qualifie ses spectacles de
« hip-hop intellectuel » et de « réinvention de la breakdance ». Malgré
cet enthousiasme et tous ces qualificatifs élogieux, on n’a quasi plus
rien entendu à propos de Bruno Beltrão ces dernières années. Sa dernière production, H3, remonte à 2008. Il lui a fallu tout ce temps pour
approfondir son style, étant donné sa vision conséquente. Il a un jour
affirmé : « Je crois qu’il n’y a qu’un seul choix, celui de traduire les
choses. Dès qu’une information se déplace d’un endroit à un autre, elle
est adaptée. En d’autres mots, il n’y a rien sur cette planète qui ne soit
traduit ou transformé. Et cela se produit chaque fois que je crée un spectacle qui s’appuie sur les principes de base du hip-hop pour les développer : il est inévitable de traduire et d’interpréter. Si ces transformations
ne découlent pas d’un choix, mais d’une évidence incontournable, j’opte
pour participer au jeu et partir chaque fois à nouveau en quête de cette
variante de la danse que l’on ne connaît pas encore. Parce qu’on chorégraphie pour apprendre, pas pour enseigner. »
CRACKz
Dans son nouveau spectacle de danse, CRACKz (Dança Morta), qui se
donne la semaine prochaine au Théâtre National, Beltrão marie le langage, les gestes, et les rituels de la rue aux codes (oraux) de la danse
contemporaine. Des mouvements de breakdance comme le breaking, le
popping & locking répondent ou succèdent à des mouvements typiques
de l’art martial afro-brésilien, la capoeira. Il part d’improvisations tout
autant que d’une approche conceptuelle contemporaine. L’œuvre de Beltrão réunit de la sorte explicitement plusieurs éléments que l’on sépare
en général de manière bien plus rigoureuse : le contemporain et le classique, les nationalités différentes, les classes et les styles, la culture
élitiste et populaire, la production artistique dans la boîte noire qu’est
la salle de théâtre et l’engagement social de la rue. Beltrão est peutêtre le meilleur exemple que la danse est la discipline artistique la
plus démocratique. « Je ne connais pas la différence entre comprendre
et représenter », dit-il à ce sujet (dans une interview à laquelle il n’a
pas oublié de répondre). L’intelligence de la rue a désormais un visage.
Sarah Vankersschaever
Traduction d’un texte paru dans l’édition du 12 mai 2013
de De Standaard
5
NL
S T R A A T W I J S I N D E C U LT U U R T E M P E L
Met Bruno Beltrão brengt het Kunstenfestivaldesarts een stukje
hiphop uit Brazilië naar Brussel. Of hoe de Europese hoofdstad nog
iets kan leren van een straatwijze straatloper.
Het zijn niet altijd professoren die verstrooid zijn. De Braziliaanse danser en choreograaf Bruno Beltrão geeft niet graag live interviews, want
hij kan zich moeilijk concentreren. Dus beantwoordt hij vragen liever
per mail. Wat hij vervolgens vergeet. “Sorry. I forgot.” Tot zover het interview met Bruno Beltrão. Maar het zegt wel iets over de man. Beltrão
(34) is niet het type dat kwistig strooit met woorden of belang hecht
aan wat er aan essayistische overdaad over zijn werk verschijnt. De
legitimatie voor zijn choreografieën haalt hij niet uit wat er op papier
verschijnt, maar – letterlijk – van de man in de straat. En dat heeft alles
te maken met de aard van zijn choreografieën.
Van banlieue tot podium
Het parcours van Beltrão begint in de banlieue van Rio de Janeiro. Hij
begon op dertienjarige leeftijd intensief te dansen en stal met de ogen,
in de hoop zo zijn eigen stijl te vinden: hij volgde les, keek naar videoclips en observeerde hoe mensen in zijn omgeving zich bewogen in het
dagelijkse leven. Met succes: zijn bewegingstaal is vandaag beïnvloed
door verschillende urban dances, waarbij hiphop de belangrijkste is.
Maar evengoed door de Amerikaanse popcultuur en dagelijkse handelingen. Beltrão leerde al jong dat als je op een bepaald punt wil geraken,
je een duidelijk plan moet hebben om de afstand tussen jou en je doel te
overbruggen. In zijn geval vertaalde zich dat in een eigen dansgezelschap, Grupo de Rua de Niterói, dat hij oprichtte met zijn jeugdvriend
Rodrigo Bernardi. Beltrão was toen amper zestien jaar. Ze zouden op
festivals en zelfs op de nationale televisie optreden. Beltrão bracht de
straat tot in de chicste huiskamers. In 2000 schreef hij zich uiteindelijk in aan de universiteit van Rio de Janeiro om er kunstgeschiedenis en
filosofie te studeren. Wat de straat hem toonde en wat de boeken hem
leerden, zou uiteindelijk de basis worden van zijn persoonlijke bewegingstaal.
Vertalen
Wat in de jaren tachtig en negentig begon in de banlieue van Rio de
Janeiro breidt zich vandaag uit over zowat elke wereldstad: Beltrão trad
met zijn Grupo de Rua in meer dan dertig landen op. Met zijn voorstelling H3 won hij in 2010 een Bessie Award. En internationaal verschenen
6
NL
artikels met titels als ‘Intellectuele hiphop’ en ‘De heruitvinding van
breakdance’. Ondanks al die dure woorden is het de afgelopen jaren stil
gebleven rond Bruno Beltrão. Zijn laatste voorstelling, H3, dateert uit
2008. Maar die tijd was nodig om zijn stijl verder uit te diepen, aangezien hij consequent is in zijn visie. “Ik geloof dat er maar één keuze is,”
zei hij ooit, “en dat is om dingen te vertalen. Want zodra informatie van
een plek naar een andere verhuist, wordt ze aangepast. Er is met andere
woorden niets in deze wereld dat niet vertaald of getransformeerd wordt.
En dat gebeurt ook elke keer als ik iets creëer dat voortbouwt op de
basisprincipes van hiphop: het is onvermijdelijk dat ik interpreteer en
vertaal. Dus als die transformatie geen keuze maar een onvermijdelijke
evidentie is, dan verkies ik om het spel mee te spelen. En om telkens opnieuw op zoek te gaan naar die ene dansvariant die we vandaag nog niet
kennen. Want we choreograferen om te leren, niet om te onderwijzen.”
CRACKz
In Beltrão’s nieuwe dansvoorstelling CRACKz (Dança Morta) (Dode Dans),
die volgende week in Théâtre National speelt, combineert hij de taal, de
gebaren en de rituelen van de straat met de (ongeschreven) codes van de
hedendaagse dans. Breakdancebewegingen zoals breaking, popping &
locking plaatst hij naast typische bewegingen uit de vechtdans capoeira.
Vaak start hij vanuit improvisatie of net vanuit een conceptuele, hedendaagse benadering. Het maakt dat in het werk van Beltrão meerdere elementen expliciet samenkomen die we doorgaans veel rigider van elkaar
scheiden: hedendaags en klassiek, verschillende nationaliteiten, klassen
en stijlen, hoog en laag, artistiek binnen de zwarte doos en toch sociaal
bewogen. Misschien is Beltrão wel het beste bewijs dat dans een van de
meest democratische kunstvormen is. “Ik ken het verschil niet tussen
begrijpen en verbeelden,” zegt hij daar zelf over (in een interview dat hij
niet vergat). Straatwijs heeft voortaan een gezicht.
Sarah Vankersschaever
Verschenen in De Standaard op 12 mei 2013
7
EN
S T R E E T W I S E I N T H E T E M P L E O F C U LT U R E
With Bruno Beltrão, the Kunstenfestivaldesarts brings a smidgen of
hip hop from Brazil to Brussels. Or, how the European capital can still
learn from a streetwise man in the street.
It is not always professors who are absentminded. The Brazilian dancer
and choreographer Bruno Beltrão does not like live interviews because
he cannot concentrate. So he prefers to answer questions by email.
Which he then forgets. “Sorry. I forgot.” So much for the interview
with Bruno Beltrão. But it says something about the man. Beltrão (34) is
not the type to lavishly sprinkle words around or attach importance
to whatever essayistic excess has been published about his work. The
legitimacy for his choreographies does not come from what appears
on paper, but – literally – from the man in the street. And that has everything to do with the nature of his choreographies.
From suburbs to stage
Beltrão’s trail begins in the suburbs of Rio de Janeiro. He started dancing intensively at the age of thirteen and stole using his eyes, in the
hope of finding his own style: he studied, watched video clips, and observed how people around him moved in daily life. And with success:
today his language of movement is influenced by different urban dances,
of which hip hop is the most important. But he was equally influenced
by American pop culture and daily activities. Beltrão learned young
that if you want to reach a certain point, you have to have a clear plan to
bridge the distance between you and your goal. In his case, that was
translated into his own dance company, Grupo de Rua de Niterói, which
he founded with his childhood friend Rodrigo Bernardi. Beltrão was
barely sixteen-years-old. They would perform at festivals and even on
national television. Beltrão brought the street into the fanciest homes.
In 2000, he eventually enrolled at the University of Rio de Janeiro to
study art history and philosophy. What the street showed him and what
the books taught him would eventually become the basis of his personal language of movement.
Translation
What in the 1980s and 90s began in the suburbs of Rio de Janeiro today
extends to just about every major city in the world: Beltrão and his
Grupo de Rua have performed in more than 30 countries. With his performance H3, he won a Bessie Award in 2010. And he features in internationally published articles with titles like ‘Intellectual Hip Hop’ and
8
EN
‘The reinvention of breakdance’. Despite all those valuable words, things
have remained silent in recent years concerning Bruno Beltrão. His
last performance, H3, dates from 2008. But the time has been needed
to further deepen his style, as he is consistent in his vision. “I believe
there is only one choice”, he once said, “and that is to translate things.
Because as soon as information moves from one place to another, it’s
altered. In other words, there is nothing in this world that is not translated or transformed. And that happens every time I create something
that builds on the basics of hip hop: it is inevitable that I interpret and
translate. So if that transformation has no choice but to be an inevitable
occurrence, then I prefer to play the game. And, over and again, to look
for that one dance move that we do not yet know today. Because we
choreograph in order to learn, not to teach.”
CRACKz
In Beltrão’s new dance, CRACKz (Dança Morta) (Dead Dance), which
plays next week at the Théâtre National, he combines the language,
gestures, and rituals of the street with the (unwritten) codes of contemporary dance. Breakdance moves such as breaking and popping &
locking, are juxtaposed alongside typical movements from the martial
arts dance, capoeira. He often starts from improvisation or just from a
conceptual, contemporary approach. This provides that in Beltrão’s work
several elements that are usually rigidly separated from each other
explicitly come together: contemporary and classic; different nationalities, classes and styles, high and low; artistically inside the black
box, yet socially conscious. Beltrão is perhaps the best proof that dance
is one of the most democratic art forms. “I do not know the difference
between understanding and imagining,” as he says (in an interview
that he did not forget). Streetwise now has a face.
Sarah Vankersschaever
Translated from the article that appeared in
De Standaard on 12 May 2013
9
Bruno Beltrão at the Kunstenfestivaldesarts
2004 Too Legit to Quit / Do popping ao pop
ou vice-versa / Eu e meu coreógrafo no 63
2005 H2
2008 H3
À voir également au Kunstenfestivaldesarts / Ook te zien op het
Kunstenfestivaldesarts / Also at the Kunstenfestivaldesarts
Marcelo Evelin / Demolition Inc.
De repente fica tudo preto de gente
Halles de Schaerbeek
19/05 – 15:00 + 20:30
20, 22, 23, 24/05 – 20:30
25/05 – 15:00 + 20:30
Bouchra Ouizguen
HA!
Théâtre Marni
19, 21/05 – 20:00
20/05 – 15:00
Ula Sickle & Yann Leguay
Light Solos
KVS-BOX
22, 23, 25/05 – 20:30
24/05 – 22:00
KUNSTENFESTIVALDESARTS
Box office
Meeting point
Beursschouwburg
Rue Auguste Orts 20-28 Auguste Ortsstraat
1000 Bruxelles / Brussel
+32 (0)70 222 199 (€ 0,30/min.)
[email protected]
www.kfda.be