liedteksten
Transcrição
liedteksten
03.02.16 | 20:00 | KRAAKHUIS HANA BLAŽÍKOVÁ & BARBORA KABÁTKOVÁ de puur muziek CANTIGAS DE SANTA MARIA PROGRAMMA UITVOERDERS Cantigas de Santa Maria 1. Quen boa donna querrá (csm 160) 2. Des oge mais (csm 1) 3. Virgen madre (csm 340) 4. Por nos de dulta (csm 18, instrumentaal) 5. Entre Av’e Eva (csm 60) 6. Quen as sas figuras (csm 76) 7. Que por al non devess (csm 295, instrumentaal) 8. Santa Maria amar (csm 7) Hana Blažíková | muzikale leiding, sopraan & harp Barbora Kabátková | sopraan & harp Margit Übellacker | psalterium Martin Novák | percussie de Muziekcentrum Gent pauze 9. Quen serve Santa Maria (csm 213) 10. Pera toller gran perfia (csm 85, instrumentaal) 11. Santa Maria leva (csm 320) 12. U alguen a Jhesucristo (csm 281) 13. Non pod’ome (csm 127, instrumentaal) 14. Sen calar (csm 380) 15. Rosa das rosas (csm 10) 16. Como poden per sas culpas (csm 166) LIEDTEKSTEN 1.QUEN BÕA DONA QUERRÁ (CSM 160) [Esta é de loor de Santa Maria] Dit is een loflied op de heilige Maria Quen bõa dona querrá loar, lo’ a que par non á, Santa Maria Als je een deugdelijke vrouw wil loven, prijs diegene die geen gelijke kent, Heilige Maria E par nunca ll’ achará, pois que Madre de Deus foi ja, Santa Maria Je zult nooit haar gelijke vinden, want ze was de moeder van God, Heilige Maria Pois Madre de Deus foi ja, E Virgen foi e seerá Santa Maria Omdat ze de moeder van God was, en maagd was en altijd zal zijn Heilige Maria 1 E Virgen foi e será por ende cabo del está Santa Maria Ze was en zal altijd maagd zijn en zit aan Gods zijde Heilige Maria Por en cabo del está u sempre por nos rogará, Santa Maria En ze zit aan Gods zijde waar ze altijd voor ons zal pleiten, Heilige Maria U por nos lle rogará e del perdon nos gãará Santa Maria Waar ze altijd voor ons zal pleiten, en voor ons de genade zal verzekeren Heilige Maria E perdon nos gãará e ao demo vencerá Santa Maria Voor ons de genade zal verzekeren en de duivel verslaan Heilige Maria E o demon vencerá e nos consigo levará Santa Maria Ze zal de duivel verslaan en ons met haar meenemen, Heilige Maria 2. DES OGE MAIS QUER’ EU TROBAR (CSM 1) [Esta é a primeira cantiga de loor de Santa Maria, ementando os VII goyos que ouve de seu Fillo] Dit is het eerste loflied op de Heilige Maria, over de zeven vreugden van haar Zoon Des oge mais quer’ eu trobar pola Sennor onrada, en que Deus quis carne fillar, beita e sagrada, por nos dar gran soldada no seu reino e nos erdar pos seus de sa masnada de vida perlongada, sen avermos pois a passar per mort’ outra vegada. Vanaf vandaag zal mijn lied onze lieve Vrouw bezingen, de gezegende en heilige, in wie God het vlees aannam, om ons in zijn koninkrijk te belonen om ons te winnen als lid van zijn huis ons leven lang zonder opnieuw te hoeven door de dood te gaan. E por en quero começar como foi saudada de Gabriel, u lle chamar foi: “Benaventurada Virgen de Deus amada, do que o mund’ á de salvar ficas ora prennada, e demais ta cunnada Elisabet que foi dultar, é end’ envergonnada”. En zo begin ik mijn lied met hoe ze werd begroet door de engel Gabriel die haar aansprak “Gezegende Maagd die God liefheeft nu draag je een kind dat de wereld zal redden: kijk naar je zus Elisabeth die het niet geloofde en nu beschaamd is. E demais quero ll’ enmentar como chegou cansada e Beleem e foi poussar no portal da entrada, u pariu sen tardada Jesucrist’, e foi o deitar, commo moller menguada, u deitan a cevada, no presev’, e apousentar ontre bestias d’arada. En verder zal ik vertellen hoe ze moeilijk reisde naar Bethlehem en ze een schuilplaats vond in de ingang waar ze snel ter wereld bracht Jezus Christus, en als een arme hem in de kribbe legde waar het voeder ligt en ze beschutte hem bij de ploegdieren. 2 E, par Deus, non é de calar como foi corõada, quando seu Fillo a levar quis, des que foi passada deste mund’ e juntada con el no ceo, par a par, e Rea chamada, Filla, Madr’ e Criada; e por en nos dev’ ajudar, ca x’ é noss’ avogada. En, bij God, ik kan niet stil blijven over hoe ze werd gekroond wanneer het haar zoon behaagde eens ze vertrokken was van deze wereld om zich te verenigen met hem aan zijn zijde waar ze Koningin werd genoemd dochter, moeder, dienares; en zo moet ze ons bijstaan, want ze is onze middelares. 3. VIRGEN MADRE GRORIOSA (CSM 340) [Esta é de loor de Santa Maria] Dit is een loflied op de Heilige Maria Virgen Madre groriosa, de Deus filla e esposa, santa, nobre, preciosa, quen te loar saberia ou podia? Glorieuze moeder maagd, dochter en bruid van God heilig, edel en kostbaar, wie kan jou loven? Ca Deus, que é lum’ e dia, segund’ a nossa natura non viramos sa figura senon por ti, que fus’ alva. Want God, die het licht en de dag is, volgens onze natuur hadden we hem nooit gezien zonder jou, die onze dageraad bent. 4. POR NOS DE DULTA LIVRAR (CSM 18, INSTRUMENTAAL) 5. ENTRE AV’E EVA (CSM 60) [Esta é de loor de Santa Maria, do departimento que á entre Ave e Eva] Dit is een loflied op de Heilige Maria, over het verschil tussen Ave en Eva Entre Av’e Eva Gran departiment’ á. Tussen Ave en Eva is er een groot onderscheid. Ca Eva nos tolleu o Parais’ e Deus, Ave nos i meteu; Por end’, amigos meus: Entre Av’e Eva gran departiment’ á. Eva deed voor ons verloren gaan het paradijs en God en Ave herstelde het voor ons; dat is waarom, mijn vrienden, Is er tussen Ave en Eva een groot onderscheid. Eva nos foi deitar do dem’ en sa prijon, e Ave en sacar, e por esta razon: Entre Av’e Eva gran departiment’ á. Eva leidde ons naar de macht van de Duivel, Ave bevrijdde ons en daarom Is er tussen Ave en Eva een groot onderscheid. Eva nos fez perder amor de Deus e ben, e pois Ave aver no-lo fez, e por en: Entre Av’e Eva gran departiment’ á. Eva deed voor ons verloren gaan de liefde en genade van God Ave gaf ze ons terug en dus Is er tussen Ave en Eva een groot onderscheid. 3 Eva nos enserrou os ceos sen chave, e Maria britou as portas per Ave. Entre Av’e Eva gran departiment’ á. Eva sloot ons buiten uit de hemel, en Maria brak er de poorten open met Ave. Tussen Ave en Eva is er een groot onderscheid. 6. QUEN AS SAS FIGURAS DE VIRGEN PARTIR (CSM 76) [Como Santa Maria deu seu fillo aa bõa moller, que era morto, en tal que lle désse o seu que fillara aa sa omagen dos braços. E começa assi:] Hoe de hHilige Maria een goede vrouw haar dode zoon het leven schonk, wanneer deze het Christuskind teruggaf dat ze van de armen van een Mariabeeld had genomen. Het begint zo: Quen as sas figuras da Virgen partir quer das de seu Filo, fol é sen mentir. Wie raakt aan beelden van de Maagd of van haar Zoon, is zeker zijn verstand verloren. Porend’ un miragre vos quer’ eu ora contar, mui maravilloso, que quis a Virgen mostrar por ha moller que muito se fiar sempr’ en ela fora, segund’ fui oir. Hierover vertel ik je een wonderlijk mirakel dat de Maagd tot stand bracht voor een vrouw die altijd op haar had vertrouwd, zo hoorde ik vertellen. Esta moller bõa ouv’ un fillo malfeitor e ladron mui for’, e tafur e pelejador, e tanto ll’andou o dem’ en derredor, que o fez nas mãos do juiz v r. “Madre, porque fuste fillar seu Fillo dos seus braços da omagen da Virgen, Madre de Deus, por en m’enviou que entre ontr’ os teus, per que tu ben possas conmigo goir.” Deze goede vrouw had een slechte zoon, een kwade dief, een gokker en rover en de Duivel stond zo dicht bij hem dat hij in de handen van het gerecht belandde. “Moeder, omdat je de zoon van de Maagd hebt genomen, de moeder van God, uit de armen van haar beeld Zo heeft ze mij gezonden naar jouw huis zo dat je je over mij kan verblijden.” Quand’a moller viu o gran miragre que fez a Virgin Maria, que é Sennor de gran prez, tournou lle seu Fillo, e log’ essa vez meteu s’ en orden pola mellor servir. Toen de moeder het grote mirakel zag van de maagd Maria die de Heer hoog schat, bracht ze het Christuskind terug naar het Mariabeeld, en trad in een klooster in, om Haar nog beter te dienen. “Madre, porque fuste fillar seu Fillo dos seus braços da omagen da Virgen, Madre de Deus, por en m’enviou que entre ontr’ os teus, per que tu ben possas conmigo goir.” “Moeder, omdat je de zoon van de Maagd hebt genomen, de moeder van God, uit de armen van haar beeld Zo heeft ze mij gezonden naar jouw huis zo dat je je over mij kan verblijden.” Quand’a moller viu o gran miragre que fez a Virgin Maria, que é Sennor de gran prez, tournou lle seu Fillo, e log’ essa vez meteu s’ en orden pola mellor servir. Toen de moeder het grote mirakel zag van de maagd Maria die de Heer hoog schat, bracht ze het Christuskind terug naar het Mariabeeld, en trad in een klooster in, om Haar nog beter te dienen. 7. QUE POR AL NON DEVESS’ OME (CSM 295, INSTRUMENTAAL) 4 8. SANTA MARIA AMAR (CSM 7) [Este é como Santa Maria livrou a abadessa prenne, que adormecera ant’o seu altar chorando] Dit is hoe de Heilige Maria de zwangere abdis redde, die al huilend voor haar altaar ingeslapen was Santa Maria amar devemos muit’ e rogar que a sa graça ponna sobre nos, por que errar non nos faça, nen pecar, o demo sen vergonna. We moeten de heilige Maria beminnen en tot haar bidden om haar genade zodat de duivel ons niet tot dwaling en zonde leidt. Por ende vos contarei d’un miragre que achei, que por ‘ abadessa fez a Madre do gran Rei ca, per com’ eu apres’ ei, era xe sua essa. Mas o demo enartar a foi, porque emprennar s’ ouve dun de Bolonna ome que de racadar avia, e de guardar, seu feit’ e sa besonna. Daarover wil ik je vertellen over een mirakel dat ik hoorde dat de Moeder van de grote Koning deed voor een abdis omdat, zo hoorde ik, deze Haar toegewijd was. Maar de duivel misleidde haar zodat ze zwanger werd door een man uit Bologna die belast werd met het beheren van haar rekeningen en zaken. As monjas, pois entender foron esto e saber, ouveron gran lediça, ca, porque lles non sofrer quería de mal fazer, avian lle maiça. E forona acusar ao Bispo do logar, e el ben de Colonna chegou i, e pois chamar a fez, vo sen vagar, leda e mui risonna. O Bispo lle diss’ assi: “Dona, per quant’ aprendi, mui mal vossa fazenda fezestes, e vin aqui por esto, que ante mi façades end’ emenda.” Mas a dona sen tardar a Madre de Deus rogar foi, e, come quen sonna, Sante Maria tirar lle fez o fill’ e criar lo mandou en Sansonna. Toen de nonnen hierover hoorden, was er grote vreugde, want omdat de abdis niet geneigd was hun misdaden te vergeven droegen ze haar kwade wil toe. En ze kloegen haar aan bij de bisschop die meteen uit Keulen kwam wanneer hij haar had opgeroepen kwam ze zonder haast, blij en lachend. De bisschop sprak tot haar: “Vrouw, ik hoorde dat je gedrag erg slecht is: daarom ben ik gekomen zo dat je in mijn bijzijn je leven kan beteren.” Maar de vrouw onmiddellijk ging klagen bij de moeder van God en, nadat ze was ingeslapen, liet de heilige Maria het kind uit haar lichaam nemen om het in Soissons te laten opgroeien. Pois s’ a dona espertoue e se guarida achou, log’ant’ o Bispo vo, e el muito a catou e desnua-la mandou, e pois lle viu o so, começou Deus a loar e as donas a brasmar, Toen werd de abdis wakker en vond zichzelf in eer hersteld en ging onmiddellijk naar de bisschop en hij onderzocht haar minutieus en liet haar uitkleden en wanneer hij haar naakte lichaam zag begon hij God te prijzen en de nonnen te verwijten 5 que eran d’ordin d’Onna, dizendo: “Se Deus m’anpar, por salva poss’ esta dar que non sei que ll’ aponna.” (ze waren van de orde van Oña) zeggend “God is mijn getuige, want deze vrouw is zonder fout, want ik vind niets tegen haar”. 9. QUEN SERVE SANTA MARIA (CSM 213) [Como Santa Maria livrou ome bõo en Terena de mão de seus emigos que o querian matar a torto, porque ll’ apõyan que matara a sa moller] Hoe de Heilige Maria in Tenera een man bevrijdde uit de handen van zijn vijanden, die hem wilden vermoorden na een valse beschuldiging dat hij zijn vrouw had gedood Quen serva Santa Maria, a Sennor mui verdadeira, de toda cousa o guarda que lle ponnan mentireira. Wie de Heilige Maria dient, onze Vrouw van waarheid, zal door haar verdedigd worden tegen elke valsheid. E de tal razon a Virgin fez miragre connoçudo na eigreja de Terena, que é de muitos sabudo, ca sempre dos que a chaman é amparanç’ e escudo; e de como foi o feito contar-vos-ei a maneira: Zo deed de Maagd een beroemd mirakel in de kerk van Terena, bekend bij velen, want altijd beschermd ze diegenen die op haar een beroep doen en ik zal je vertellen hoe het gebeurde Ele, pois foi na eigreja, deitou-s’enton mui festo ant’o seu alter e disse: “Madre do Vell’e Meno, que te does dos coitados, doe-te de mi mesquo, sennor, tu que es dos santos espello e lumeira, Wanneer hij de kerk binnenkwam, ging hij meteen voor het altaar liggen en zei: “Moeder van Vader en Zoon, spiegel en licht van de heiligen, die genade heeft voor de bedroefden, heb medelijden met mijn ellende.” Madre de Deus Jesucristo, pero contra el catavan. e Pois que ha gran peça en aquel logar estavan, foron-se contra Terena, u sen dulta o cuidavan achar, mas o dem’acharon en forma del na ribeira Moeder van Jezus Christus de Heer, hoewel ze op de loer lagen, keerden ze na lange tijd terug naar Terena, waar ze hem verwachtten, maar op de oever de duivel in ’s mans gedaante ontmoetten. Dun rio que per i corre, de seu nome non digo, indo pos el braadando: “Anquest’ é noss’ emigo.” e o demo contra eles disse: “Que avedes comigo? ca nunca eu vos fiz torto, sabe-o tod’ esta beira.” Aan de rivier die er stroomt, ik zeg niet zijn naam, volgden ze hem en riepen: “Die man is onze vijand.” De duivel antwoordde: “Wat heb je met mij te maken? Ik heb je nooit iets gedaan, zoals iedereen weet.” 10. PERA TOLLER GRAN PERFIA (CSM 85, INSTRUMENTAAL) [De loor de Santa Maria] Een loflied op de Heilige Maria Santa Maria leva o ben que perdue Eva. Heilige Maria, geef ons wat Eva voor ons verloren liet gaan. O ben que perdue Eva pola sa neicidade, cobrou Santa Maria per sa grand’ omildade. Al wat Eva liet verloren gaan door haar dwaasheid heeft Maria teruggewonnen door haar nederigheid. O ben que perdeu Eva pela sa gran loucura, cobrou Santa Maria cona sa gran cordura. Al wat Eva verloor door haar gekheid, heeft Maria teruggewonnen, door haar slimheid. O ben que perdeu Eva britand’ o mandamento, cobrou Santa Maria Al wat Eva verloor door het verbond te breken, heeft Maria teruggewonnen 6 per bõo entendemento. door haar grote begrip. Quanto ben perdeu Eva fazendo gran folia, cobrou a groriosa virgen Santa Maria. Al wat Eva verloor door haar grote fout heeft de glorieuze Heilige Maagd Maria teruggewonnen. 12.U ALGUEN A JESUCRISTO (CSM 281) [Como un cavaleiro vassalo do demo non quis negarSanta Maria, e ela o livrou do seu poder] Hoe een ridder die de vazal van de duivel was de Heilige Maria niet wou verloochenen en door de Maagd werd gered van de duivel U alguen a Jesucristo por seus pecados negar. se ben fiar en sa Madre, fará-ll’ ela perdõar. Al zondigt iemand zodanig dat hij Jezus Christus verloochent, als hij op de Moeder vertrouwt zal ze hem vergeven. Dest’ av o un miragre en França a un frances, que non avia no reido duc nen conde nen marques que fosse de maior guisa, e tal astragueza pres que quanto por ben fazia en mal xe ll’ ia tornar. Een mirakel gebeurde in Frankrijk voor een Franse ridder die groter was dan enige hertog, graaf of markies maar hij had zoveel ongeluk dat alle goeds dat hij probeerde te doen slecht afliep. Pois que lle beijou a mão, diss’ o demo: “Un amor me farás, pois meu vassalo es: nega Nostro Sennor e nega todos seus santos.” E fillou-xe-lle pavor de os negar, e negó-os; tanto ll’ ouv’ a preegar. Toen de man zijn hand had gekust, zei de duivel: “Een genoegen moet je me doen, nu je mijn vazal bent: verloochen onze Heer en al zijn heiligen.” En de man had veel angst om dit te doen, maar deed het, zo veel druk oefende de duivel uit. Despos esto disso: “Santa Maria renegarás” diss’enton o cavaleiro: “Este poder nono ás que me faças que a negue, nen tanto non me darás que negue tan bõa dona; ante m’ iria matar” A magestade de Santa Maria viu u ficou de fora o cavaleiro, e a sa mão levou contra el e sinal fizo que entrass’; e espantou s’ a gente por neun ome a magestade chamar. Nadien zei deze: “Nu moet je Maria verloochenen” Toen zei de ridder: “je hebt niet die macht om me dat de laten doen, wat je me ook geeft ik dood mezelf nog liever”. Het beeld van Maria zag hem buiten, en hief haar hand om hem binnen te roepen; de mensen waren verbaasd want ze zagen niemand. 13. NON POD´ OME PELA VIRGEN (CSM 127, INSTRUMENTAAL) 14. SEN CALAR (CSM 380) [Esta é de loor de Santa Maria] Dit is een loflied op de Heilige Maria Sen calar nen tardar deve todavía, om’ onrrar e loar a Santa Maria. Zonder zwijgen of aarzelen moeten we eer en lof betuigen aan de Heilige Maria Ca ela non tardou quando nos acorreu e da prijon sacou du Eva nos meteu, u pesar e cuidar sempre nos crecia, Want zij aarzelde niet om ons te hulp te komen en te bevrijden waar Eva ons had geleid, waar zorgen en lijden steeds sterker werdenelke dag. 7 mais guiar e levar foi u Deus siia. maar ze leidde ons en bracht ons waar God is. E amar outrossí devemos mais d’al ren, e, com’ eu vej’ e vi, sempre quer nosso ben, ca britar e deitar foi da sennoría quen mezcrar e buscar mal con Deus quería Ook moeten we haar liefhebben meer dan iemand anders, en ik zie en zag dat ze altijd goed wil doen voor ons. want ze heeft vernietigd en machteloos gemaakt wie ons moeilijkheden bezorgt en probeert ons kwaad te doen voor Gods aanschijn. A nos que somos seus quitamente sen al dela, porque de Deus é Madre que nos val quand’ errar e pecar per nossa folía imos, ar perdõar nos faz cada día. Want wij die vrij en de haren zijn, zoals zij Gods moeder is die ons helpt wanneer onze dwaasheid ons laat dwalen en zondigen ze brengt ons vergiffenis elke dag. 15. ROSA DAS ROSAS, FROR DAS FRORES (CSM 10) [Esta é de loor de Santa Maria, com’é fremosa e bõa e á gran poder] Dit is een loflied op de heilige Maria, die mooi en goed en machtig is Rosa das rosas e Fror das frores, Dona das donas, Sennor das sennores. Roos der rozen, bloem der bloemen, vrouw der vrouwen, koningin der koninginnen Rosa de beldad’ e de parecer e Fror d’ alegria e de prazer, dona e mui piadosa seer, Sennor en toller coitas e doores. Roos vol schoonheid en gratie, Bloem vol vreugde en genoegen, genadige vrouw en koningin die leed en pijn wegneemt. Atal Sennor dev’ ome muit’ amar, que de todo mal o pode guardar, e pode ll’ os pecados perdõar, que faz no mundo per maos sabores. Zo’n koningin verdient veel liefde want ze beschut ons tegen het kwaad en laat ons onze zonden berouwen die we in deze wereld van ijdel genot begaan. 16. COMO PODEN PAR SAS CULPAS (CSM 166) [Este é como Santa Maria guareceu un ome que era tolleito do corpo e dos nenbros, na sa eigreja en Salos] Hoe de heilige Maria in de kerk van Salas een man genas wiens lichaam en ledematen verlamd waren Como poden per sas culpas os omes seer contreitos, assi poden pela Virgin depois seer sãos feitos. Mensen die door hun zonden kreupel werden kunnen worden genezen door de Maagd. Ond’ avo a un ome, por pecados que fezera, que foi tolleito dos nenbros d a door que ouvera, e durou assi cinc’ anos que mover-se non podera, assi avia os nenbros todos do corpo maltreitos. En zo gebeurde het dat een man als straf voor zijn zonden door ziekte werd getroffen en zijn ledematen verlamd werden gedurende vijf jaar, waarin hij niet kon bewegen, zo erg was zijn lichaam er aan toe. 8 Con esta enfermidade atan grande que avia prometeu que, se guarisse, a Salas logo iria e ha livra de cera cad’ ano ll’ ofereria, e atan toste foi são, que non ouv’ i outros preitos. Tijdens deze ziekte beloofde hij dat als hij zou genezen, hij naar Salas zou gaan en elk jaar de kerk een pond kaarswas zou schenken; hij genas zo snel dat geen andere geloftes nodig waren. E foi-se logo a Salas, que sol non tardou niente, e levou sigo a livra da cera de bão mente, e ia mui ledo, como quen se sen niun mal sente, pero tan gran tenp’ ouvera os pes d’andar desafeitos. Hij ging meteen naar Salas zonder aarzelen, en nam het pond was mee en ging vol vreugde, als iemand zonder enige pijn, al was het stappen jaren geleden. Daquest’ a Santa Maria deron graças e loores, porque livra os doentes de maes e de doores e demais está rogando sempre por nos pecadores; e poren devemos todos sempre seer seus sogeitos. Iedereen dankte en prees Maria voor het wonder want zij bevrijdt van ziekte en pijn en bemiddelt voor ons, zondaars, zodat we haar dienaren moeten zijn. 24U VOOR EN NA HET CONCERT VIND SNEL MEER ACHTERGRONDINFO. BEREKEN JE ROUTE NAAR DE BIJLOKE. DEEL JE MENING OVER DIT CONCERT. BESPREEKBUREAU MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT J. KLUYSKENSSTRAAT 2, 9000 GENT MA - VR 10:00 - 17:00 (DOORLOPEND) DEBIJLOKE.BE/NU 09 269 92 92 / [email protected] / WWW.DEBIJLOKE.BE COLOFON TEKST PROGRAMMABOEKJE MANUEL PEDRO FERREIRA VERTALING PIETER MANNAERTS/ V.U. DAAN BAUWENS / © MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be) 9